4342

tel. +31 (0)88 240 42 00info@caesar.nl

Blockchain,de hype voorBij!

WWW.caeSaroverheid.nl

32

Voor meer informatie of een afspraak kunt u contact opnemen met:CAESAR Groeptel. +31 (0) 88 240 4200info@caesar.nlwww.caesar.nl

voorWoord 5- Voorwoord door Theo de Wolf

WaT iS Blockchain? 7- Caesar legt uit

ToepaSSinGSGeBieden 13- Wat is er mogelijk met Blockchain

de overheid 20- Blockchain binnen de overheid: specifieke oplossingen

parTnerS 25- Onze partners op het gebied van Blockchain

aan de SlaG 28- Concreet aan de slag met Distributed Ledger Technology

naWoord 31- Nawoord door Paul Bessems

over de SchrijverS 34- Wie schreven mee

Inhoudsopgave

54

1.voorWoordVoorwoord door Theo de Wolf

voorWoord Theo de Wolf

Innovatie wordt steeds belangrijker voor bedrijven om in de wereld van morgen relevant te blijven. Als IT-bedrijf beseffen en ervaren wij dit iedere dag. Ook bij Caesar proberen wij onze klanten zo goed mogelijk te adviseren en te helpen in het ontwikkelen van software en het bouwen van applicaties waarmee bedrijven impact en verschil kunnen maken bij hun doelgroep.

Op het moment dat ik dit voorwoord schrijf introduceert Elon Musk de Tesla Semi. Deze vrachtauto is naar verluid de veiligste en meest comfortabele vrachtwagen ooit gebouwd. De vier motoren kunnen onafhankelijk van elkaar het maximale aan power behalen met een zo’n laag mogelijk energieverbruik. Dit is maar een van de voorbeelden van hoe onze wereld steeds sneller lijkt te veranderen. Baanbrekende ontdekkingen en technologieën volgen elkaar in rap tempo op.

Eén van deze technologieën is Blockchain, een technologische ontwikkeling welke wij vanuit Caesar met grote belangstelling volgen. Blockchain, een technologie welke de belofte heeft om de wereld minder complex te maken en transparantie te verhogen. Twee uitdagingen waarmee niet alleen de overheid te kampen heeft maar vrijwel iedere organisatie.

De schrijvers hebben geprobeerd het paper te schrijven met als rode draad drie belangrijke vragen welke wij bij klantenrelaties regelmatig te horen krijgen:

1. Wat is Blockchain?

2. Wat gebeurt er binnen de (overheids)markt?

3. Hoe moeten wij als organisatie nu concreet beginnen?

Nadat je deze paper hebt gelezen, heb je een aantal mogelijke antwoorden op deze drie vragen.

Veel leesplezier!

Theo de Wolf

76

aanleidinG en doel Blockchain paper

Begin oktober 2017 heeft Caesar Overheid een event georganiseerd over

de kansen van Blockchain binnen de overheidsmarkt. Naar aanleiding

van dit evenement is het gesprek over Blockchain doorgegaan en krijgen

we als Caesar regelmatig vragen over Blockchain. Als we deze vragen

categoriseren komen we uit op een drietal vragen welke als leidraad

genomen zijn voor dit paper: “Wat is Blockchain?”, “Wat gebeurt er nu

met Blockchain binnen de overheidsmarkt?” en “Blockchain, hoe kan ik

nu concreet beginnen?”. Het doel van dit paper is om mensen binnen de

overheid in de breedste zin van het woord te informeren en inspireren op

het gebied van Blockchain.

verSnelde veranderinG alS heT nieuWe conSTanTe

In de wereld van vandaag is technologische versnelling het nieuwe

normaal geworden. Innovaties van baanbrekende technologieën zoals

Nanotechnologie, 4D-printing, Virtual/Augmented/Mixed Reality (VR/AR/

MR), Internet of Things (IoT), Artificial Intelligence (AI), Machine learning

(ML), volgen elkaar in rap tempo op. In de financiële markt zien we een

legio aan start-ups inzake financiële technologie (FinTechs) welke de

gelederen van de gevestigde orde bestormen, lees disruptie. Niet te

verwarren met handige apps, zoals ABN-AMRO haar app Tikkie, zijn er

dus ook disruptieve krachten aan het werk. Eén van deze disruptieve

krachten en technologieën is Blockchain.

2.WaT iS Blockchain?Caesar legt uit

98

WaT iS Blockchain nu eiGenlijk?

De Blockchain is een open grootboek waar alle transacties in

chronologische volgorde teruggevonden kunnen worden. Een ketting van

blokken waarbij elk blok een verzameling van transacties en validaties is.

Door rekenkracht van computers worden deze blokken gevalideerd. Deze

rekenkracht, ook wel mining genoemd, krijgt als tegenprestatie bitcoins.

Een voorbeeld: stel u beheert een systeem met fietshuurinformatie. Een

klassiek systeem zal in de database een record hebben staan waarin staat

wie momenteel welke fiets gehuurd heeft. Een Blockchainsysteem zal

echter een ketting van huurmutaties hebben waarin de fiets toegewezen

wordt aan klanten en weer terugverwezen wordt aan de eigenaar. Al deze

mutaties zijn ondertekend door de klant en de eigenaar. Zo weten we

zeker dat de transactie heeft plaatsgevonden en kunnen we ook opmaken

wie de fiets momenteel in bezit heeft.

Blockchain iS diGiTaal verTrouWen

Maar hoe zorgt het systeem ervoor dat alleen geautoriseerde personen

mutaties doen op de database? Hier komt cryptografie om de hoek kijken.

Elke deelnemer aan het systeem genereerd een set sleutels, een publieke

en een geheime sleutel.

De publieke sleutel is een controlemiddel voor andere gebruikers

om te controleren of berichten van jou ook echt ondertekend zijn

met je geheime sleutel. Deze publieke sleutel is daarom ook niet

geheim, sterker nog het is vaak je identificatienummer, bijvoorbeeld je

personeelsnummer, of in het geval van Bitcoin je portemonnee adres.

Stel een deelnemer aan het systeem wil een mutatie doorvoeren op

de database, dan ondertekent hij het mutatiebericht met zijn geheime

sleutel. Andere deelnemers aan het systeem kunnen met hun publieke

sleutel controleren of dat bericht ook daadwerkelijk door hem is

ondertekend. Zo weten we zeker dat mutaties komen van de juiste

personen. Het is dus niet mogelijk om een mutatie te doen in iemands

anders naam tenzij je zijn geheime sleutel hebt gestolen.

Blockchain, de hype voorbij!

de MoGelijkheden van Blockchain onderSchaT

Blockchain is het achterliggende framework om onder andere

cryptocurrency van a naar b te krijgen. Maar let op, Blockchain is veel

meer dan het logistieke hart van cryptocurrency. Er wordt veel geschreven

over Blockchain, Hyperledger, Bitcoin, Etherium en gelieerde termen.

Veel (overheids)organisaties worstelen echter met concrete toepassingen

en bijkomende business modellen. Blockchain concepten dienen vaak

het publiek maar hoe kun je als bedrijf concreet verdienen aan deze

technologie? Een andere vraag die opkomt is: “Onze organisatie kan wel

actief aan de slag willen met Blockchain, maar als de rest van de keten dit

niet doet is het verspilde energie.” Op al deze onderwerpen komen we

later terug in dit whitepaper:

1110

Een fundamenteel verschil met klassieke softwaresystemen is dat de trust,

het vertrouwen, in de data zit in plaats van in de business rules van het

systeem. De database bevat geen uitgerekende gegevens of een op tijd

gebaseerde staat van gegevens. Het bevat een historie van ondertekende

berichten waaruit de staat van uw data is op te maken.

diSTriBuTed ledGer TechnoloGy vS. Blockchain

De kern van Blockchain en initiatieven met hetzelfde doel is Distributed

Ledger Technology (DLT). Blockchain is dus een type Distributed Ledger

Technology, ook wel Shared Ledger genoemd. We volgen Blockchain

Technologies in het verwoorden van de definities DLT & Blockchain.

Distributed Ledger Technology (DLT) - “Een gedistribueerde grootboek is

een consensus van gerepliceerde, gedeelde en gesynchroniseerde digitale

data die geografisch verspreid zijn over meerdere sites, landen en/of

instellingen.”

Blockchain - “Een blockchain is een type gedistribueerde grootboek,

bestaande uit onveranderlijke, digitaal opgenomen data in pakketten

genaamd blokken.”

GediSTriBueerd vS. GeïnSpireerd

Een vaak over het hoofd gezien aspect van Blockchain is de

gedistribueerde opzet van het systeem. Wil je absoluut geen trust, lees

vertrouwen, leggen in één partij dan moet je de Blockchain gedistribueerd

opzetten. Dit brengt ook direct zeer complexe maatregelen met zich mee.

Wanneer niet één partij de onderhouder van de Blockchain is, wordt het

per definitie een taak van meerdere gebruikers van de Blockchain om

deze te onderhouden. Met het onderhouden bedoel ik mutaties valideren

en verwerken. De gebruikers krijgen hiervoor een beloning, in het geval

van Bitcoin zijn dat coins maar dit hangt af van de implementatie van de

Blockchain.

Je kunt ervoor kiezen om sommige aspecten van het gedistribueerde

karakter te adopteren en anderen niet. Houdt er rekening mee dat

je hiermee sleutelt aan de identiteit van de Blockchain. Wanneer je

onderstaande aspecten anders inregelt kan je vaak niet meer spreken van

een “echte” Blockchain maar van een “Blockchain geïnspireerd systeem”.

valideren van MuTaTieS

Een typische Blockchain is gedistribueerd, het valideren van mutaties

wordt gedaan door meerdere gebruikers. Om ervoor te zorgen dat het

netwerk een consensus bereikt over de staat van de database duurt het

valideren van mutaties relatief lang. Gebruikers die mutaties valideren

moeten een complexe mathematische puzzel oplossen om een block van

mutaties aan de chain toe te voegen. Dit wordt ook wel ‘’minen’’ genoemd.

ORGANISATIE BELASTINGDIENST

LEVERANCIERCENTRALISED LEDGER DISTRIBUTED LEDGER

BANK

€VERZONDENFACTUUR

FACTUURONTVANGEN

FACTUURINBOEKEN

FACTUURGOEDKEUREN

BETALINGAANMAKEN

BETALINGGOEDKEUREN

ORGANISATIE BELASTINGDIENST

LEVERANCIER BANK

€

VERZONDENFACTUUR

FACTUURONTVANGEN

FACTUURINBOEKEN

FACTUURGOEDKEUREN

BETALINGAANMAKEN

BETALINGGOEDKEUREN

NYSEBLOOMBERG

GOODS& SERVICES

ETHEREUM

BITCOIN

0110110011

0110110011

0110110011

0110110011

CHAINLINK

CLEARINGHOUSE

1 | ELECTRONISCHE VINGERAFDRUK VAN HET DOCUMENT

eWAARMERK TOEVOEGEN

eWAARMERK VALIDEREN

2 | VINGERAFDRUK WORDT OPGESLAGEN IN BLOCKCHAIN

3 | EWAARMERK IS NU TOEGEVOEGD

e

3 | EWAARMERK KOMT OVEREEN MET DOCUMENT

e

2 | VALIDEREN VINGERAFDRUK VIA BLOCKCHAIN

1 | ELECTRONISCHE VINGERAFDRUK VAN HET DOCUMENT

e

1312

Dit principe zorgt ervoor dat mutaties relatief langzaam doorgevoerd

worden wat het systeem, in het algemeen, niet geschikt maakt voor high

performance mutaties.

U kunt er ook voor kiezen om het valideren van mutaties niet

gedistribueerd te laten plaats vinden. In dat geval kan het systeem

ook zo opgezet worden dat er ook geen mathematische puzzel moet

opgelost worden wat de performance van het systeem een enorme boost

zal geven. Daarnaast heeft u geen speciale hardware nodig om de, in

principe zinloze puzzels, op te lossen. Gebruikers van het systeem kunnen

echter nog steeds aan de data zien of de transacties wel valide zijn. Het

grote nadeel is echter wel dat het systeem rust op de schouders van de

controlerende partij. Hierdoor moeten de gebruikers vertrouwen hebben

in controlerende partij omdat zij degene zijn die het systeem beheren en

onderhouden. Een afweging die het overwegen waard is maar ook sleutelt

aan de fundamenten van het paradigma.

van Blockchain hypenaar hyperledGer

Zoals Blockchain een type DLT is zijn Ripple, MultiChain, HyperLedger

Project andere voorbeelden hiervan. Hoewel ze in concreetheid verschillen

komen ze in consensus op hetzelfde neer. Namelijk het creëren van een

betere omgeving voor real-time en veilig delen van data.

3.ToepaSSinGSGeBiedenWat is er mogelijk met Blockchain

1514

crypTocurrencieS alS een van de vele ToepaSSinGen…

Cryptocurrency als Bitcoin is ongetwijfeld een van de bekendste

toepassingen op Blockchain. Bitcoin is een peer-to-peer (P2P) elektronisch

cash systeem. Het unieke aan cryptocurrency is dat je het kan versturen

zonder tussenpersoon (trusted third party zoals bijvoorbeeld een

notaris). Maar ook rond Bitcoin hangt een sluimer van waas. Zo is Satoshi

Nakamoto enkel het pseudoniem van de persoon welke de bitcoin

ontwierp en de eerste Blockchain database realiseerde:

Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System

“A purely peer-to-peer version of electronic cash would allow onlinepayments to be sent directly from one party to another without going through a financial institution. Digital signatures provide part of the solution, but the main benefits are lost if a trusted third party is still required to prevent double-spending. We propose a solution to the double-spending problem using a peer-to-peer network. The network timestamps transactions by hashing them into an ongoing chain of hash-based proof-of-work, forming a record that cannot be changed without redoing the proof-of-work. The longest chain not only serves as proof of the sequence of events witnessed, but proof that it came from the largest pool of CPU power. As long as a majority of CPU power is controlled by nodes that are not cooperating to attack the network, they’ll generate the longest chain and outpace attackers. The network itself requires minimal structure. Messages are broadcast on a best effort basis, and nodes can leave and rejoin the network at will, accepting the longest proof-of-work chain as proof of what happened while they were gone.”Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System Go to link »

Naast de Bitcoin zijn andere bekende munten Peercoin, NXT, Namecoin,

Litecoin, Dogecoin, Blackcoin, Dash en Ripple. Een minder bekende coin

welke zijn opmars maakt is de e-gulden (EFL). Om een transactie met

cryptocurrency te maken heb je twee elementen nodig: Private key, deze

creëert de handtekening en een Public key: deze heb je nodig voor het

controleren van transacties door derden.

andere ToepaSSinGen naaST crypTocurrencieS

Naast al deze digitale currencies zijn er diverse andere toepassingen

te bedenken als Identiteit, digitale assest, verifieerbare data en smart

contracts.

• IdentiteitEr zijn bedrijven welke Ids aanbieden welke gebruikt kunnen worden

om in te loggen bij apps, websites of om digitaal te ondertekenen. Een

voorbeeld hiervan is Onename.

• Digitale assetsDLT kan worden gebruikt om digitale assets te realiseren. Hierbij kun je

denken aan voorraad, obligaties maar ook landerijen, muziek of software

licenties kunnen hier vastgelegd worden. Een voorbeeld hiervan is

Openchain.

1716

• Verifieerbare dataNaast identiteit kun je ook een record van data, file of business proces op

de Blockchain zetten. Een voorbeeld hiervan is Document-sign.com.

Privacy en confidentiality: “It is very important to understand that the files themselves are not stored in the Blockchain or any of our systems for that matter. We just store a unique cryptographic digital key that represents the digital objects. This guarantees your privacy and confidentiality. The email-address you provide will only be used to send you a status update regarding the Blockchain Registration & Verification process. The registration of your digital key in the Blockchain will be done every 10 minutes. This has to do with the way Blockchain charges transaction fees. We bundle multiple transaction in a block to reduce these transaction fees.”

• Smart contractsSmart Contracts zijn eigenlijk gewoon een stukje programma code

dat automatisch uitgevoerd wordt wanneer zich specifieke condities

voordoen. Het unieke van Smart Contracts op Blockchain is dat de

code onveranderbaar is. Dat betekent dat de code dus altijd uitgevoerd

zal worden en exact zoals opgenomen op de Blockchain. Ethereum is

geen Smart Contract, maar één van de Blockchain systemen dat Smart

Contracts faciliteert. Op de website van Smartcontract.com vinden we een

aantal voorbeelden waarvan een onderstaand is afgebeeld.

open vS cloSed BlockchainS

Huidige softwaresystemen zijn vaak gesloten, de eigenaar van

het systeem heeft de controle en niemand anders. Zo houden we

hackers buiten de deur en weten we zeker dat softwareprocessen

afgehandeld worden zoals ze ontworpen zijn. Blockchain brengt hier

een fundamentele verandering in. Blockchain softwaresystemen zijn

per definitie open. Iedereen kan de complete “database” inzien en

de gehele historie analyseren. Is uw data eigenlijk wel geschikt om

publiekelijk ingezien te worden? Is dit nog steeds het geval als uw data

geanonimiseerd is?

Het open karakter brengt een groot voordeel met zich mee ten opzichte

van integratie. Huidige softwaresystemen hebben vaak te maken met

complexe integratieprocessen. Wanneer twee systemen aan elkaar

gekoppeld moeten worden heb je direct met crosssysteemautorisatie

te maken. Daarnaast moeten duidelijke protocollen vastgesteld worden

om informatie uit te wisselen. Bij Blockchainsystemen is het eenvoudiger

doordat randsystemen direct gebruik maken van een kopie van de

database.

ORGANISATIE BELASTINGDIENST

LEVERANCIERCENTRALISED LEDGER DISTRIBUTED LEDGER

BANK

€VERZONDENFACTUUR

FACTUURONTVANGEN

FACTUURINBOEKEN

FACTUURGOEDKEUREN

BETALINGAANMAKEN

BETALINGGOEDKEUREN

ORGANISATIE BELASTINGDIENST

LEVERANCIER BANK

€

VERZONDENFACTUUR

FACTUURONTVANGEN

FACTUURINBOEKEN

FACTUURGOEDKEUREN

BETALINGAANMAKEN

BETALINGGOEDKEUREN

NYSEBLOOMBERG

GOODS& SERVICES

ETHEREUM

BITCOIN

0110110011

0110110011

0110110011

0110110011

CHAINLINK

CLEARINGHOUSE

1 | ELECTRONISCHE VINGERAFDRUK VAN HET DOCUMENT

eWAARMERK TOEVOEGEN

eWAARMERK VALIDEREN

2 | VINGERAFDRUK WORDT OPGESLAGEN IN BLOCKCHAIN

3 | EWAARMERK IS NU TOEGEVOEGD

e

3 | EWAARMERK KOMT OVEREEN MET DOCUMENT

e

2 | VALIDEREN VINGERAFDRUK VIA BLOCKCHAIN

1 | ELECTRONISCHE VINGERAFDRUK VAN HET DOCUMENT

e

Go to link »

1918

Blockchain alS TranSparanTe keTen oploSSinG

Men zegt vaak, wanneer je ergens 10.000 uur aan hebt besteed ben je er

echt goed in geworden. In je werk is dit pak en beet tien jaar werkervaring.

Maar in die tien jaar ben je ook een hoop restricties tegen gekomen,

waardoor het proces inefficiënt is of er vreemde oplossingen zijn

gevonden voor problemen. Stel je nu voor dat je met al deze ervaring en

kennis opnieuw kan beginnen met een blanco sheet, je laat alle restricties

achter je. Een Greenfield, niet alleen in je eigen organisatie maar met de

hele keten. Dat doe je met het goed opzetten van een Blockchain.

Je wilt dus als experts van een proces het hele proces opnieuw opbouwen

zonder bekende of onbekende restricties. Dat is het lastige aan het

opzetten van een goede blockchain, aan de ene kant is het uit den boze

om het huidige proces te gaan “verblockchainen“ maar je wilt wel het

huidige proces gaan verbeteren. Daarom is het belangrijk dat het nieuwe

proces wordt gezien als een Greenfield.

Hoe zet je dan een goede blockchain op? Dit doe je door te beginnen met

de gehele waardeketen in kaart te brengen, waarbij geen sprake meer

is van een begin en eind in de keten, maar een cirkel in de waardeketen.

Door de decentrale databases krijg je de mogelijkheid alle data direct te

gebruiken vanaf de bron.

Van: Naar:

De waardeketen van de decentrale database is daarna bijvoorbeeld aan

te vullen met de uren registratie van de medewerkers. Door deze in de

zelfde database in te voeren als de opdracht gever beschikt iedereen

continu over de zelfde data, waardoor getekende urenbrieven tot het

verleden behoren.

ORGANISATIE BELASTINGDIENST

LEVERANCIERCENTRALISED LEDGER DISTRIBUTED LEDGER

BANK

€VERZONDENFACTUUR

FACTUURONTVANGEN

FACTUURINBOEKEN

FACTUURGOEDKEUREN

BETALINGAANMAKEN

BETALINGGOEDKEUREN

ORGANISATIE BELASTINGDIENST

LEVERANCIER BANK

€

VERZONDENFACTUUR

FACTUURONTVANGEN

FACTUURINBOEKEN

FACTUURGOEDKEUREN

BETALINGAANMAKEN

BETALINGGOEDKEUREN

NYSEBLOOMBERG

GOODS& SERVICES

ETHEREUM

BITCOIN

0110110011

0110110011

0110110011

0110110011

CHAINLINK

CLEARINGHOUSE

1 | ELECTRONISCHE VINGERAFDRUK VAN HET DOCUMENT

eWAARMERK TOEVOEGEN

eWAARMERK VALIDEREN

2 | VINGERAFDRUK WORDT OPGESLAGEN IN BLOCKCHAIN

3 | EWAARMERK IS NU TOEGEVOEGD

e

3 | EWAARMERK KOMT OVEREEN MET DOCUMENT

e

2 | VALIDEREN VINGERAFDRUK VIA BLOCKCHAIN

1 | ELECTRONISCHE VINGERAFDRUK VAN HET DOCUMENT

e

2120

Om een beter beeld te krijgen wat er concreet binnen de overheidsmarkt

gebeurt gaan we kijken naar een drietal pilots. Van deze pilots

omschrijven we onderstaand binnen welk overheidsorgaan ze

plaatsvinden namelijk, Loonaangifteketen, Subsidieverlening verwijdering

Drugsafval en Zorginstituut Nederland.

We zullen hierbij kijken naar de huidige situatie van hoe deze processen

nu gaan, kijken wat het concept van Blockchain binnen dit scenario is en

de impact van Blockchain overdenken en kijken waar en hoe Blockchain

nu concreet waarde toevoegt ten opzichte van de oude situatie.

Pilot: loonaanGifTekeTenHuidige situatie: In de huidige situatie heeft de Belastingdienst met een gigantische

hoeveelheid organisaties en burgers te maken in de loonaangifte keten.

Ruim 640.000 inhoudingsplichtigen moeten maandelijkse de loonaangifte

doen bij de Belastingdienst, welke deze gegevens moet communiceren

met de het UWV, welke de gegevens weer deelt met het CBS.

Dit betreft 21 miljoen arbeids- en uitkeringsverhouding met burgers.

In het huidige systeem heeft iedereen een dubbele administratie, met

databases die niet altijd synchroon lopen. Daarnaast wordt er geld heen

en weer gepompt van de ene organisatie naar de andere en weer terug,

met uiteraard even veel data die heen en weer gaan.

Concept & impact: De Blockchain kan ervoor zorgen, dat alle data decentraal worden

opgeslagen met de burger in het middelpunt, welke organisaties toegang

geeft tot zijn of haar gegevens. De Belastingdienst, het UWV, CBS en de

werkgever gebruiken in de Blockchain alle dezelfde databron waardoor

4.de overheidBlockchain pilots binnen de overheid:specifieke oplossingen

2322

de dubbele databronnen verdwijnen. Hiermee is de synchronisatie tussen

databases niet meer nodig. Daarnaast kan geld direct naar de uiteindelijke

ontvangen worden overgemaakt, zonder dat er data verloren gaat.

Waarde: De waarde van Blockchain toepassen in de loonaangifteketen is dat

het proces snel, eenvoudig en betrouwbaar wordt. Wat aansluit met de

doelstellingen van de Belastingdienst. Daarnaast weet de burger precies

wie er toegang heeft dat zijn data en werken alle organisaties in de

actualiteit.

Pilot: SuBSidie verleninG verWijderinG druGSafvalHuidige situatie: Wanneer er in Noord-Brabant drugsafval wordt gedumpt kan er subsidie

worden aangevraagd voor het opruimen hiervan. Op deze subsidie aan te

vragen moet er veel (handmatige) administratie worden gevoerd, wordt

er veel geregistreerd in verschillende systemen en zijn er acht partijen

bij betrokken. Kortom een complexe waarde keten met veel betrokken

partijen.

Concept & impact: In de Blockchain zal er een centrale database worden aangelegd waartoe

alle betrokken organisaties toegang hebben tot alleen de data die de

organisatie nodig heeft voor de uitvoering van haar taak. De afspraken

die worden gemaakt worden vastgelegd in smart contract, waardoor de

subsidieverstrekker direct het geld naar de uitvoerende partij kan betalen.

Waarde: De waarde van Blockchain in deze keten begint met het verkorten van de

data overdracht tijd. Waar het aanvragen van subsidie in de oude situatie

zeer lang kan duren, kan de subsidie nu in dertien minuten worden

toegekend. Hierdoor is niet alleen de waardeketen een stuk tevredener,

maar is het risico van drugsafval vervuilen een stuk lager.

Pilot: ZorGinSTiTuuT nederlandHuidige situatie: Binnen de zorg zijn er veel belanghebbende die willen weten hoe het gaat

met iemand die zorg ontvangt. De zorgverzekeraar wil weten welke zorg

er wordt ontvangen, de familie wil graag weten hoe het gaat met iemand

en de zorgverlener wil graag betaald krijgen voor haar werk.

Concept & impact: Zorginstituut Nederland wil graag met Blockchain een decentraal

logboek aan leggen met daarin alle zorg geregistreerd die ontvangen

wordt. De verleende zorg wordt in dit logboek als transacties vastgelegd.

Verzekeraars kunnen deze data raadplegen om betalingen te verrichten,

zorgverleners kunnen het logboek raadplegen om de status van de

patiënt te volgen en familie kan volgen hoe het met de patiënt gaat.

Waarde: Met de patiënt in het middelpunt van de database kan de patiënt zelf

bepalen wie waar toegang voor krijgt. Daarnaast kunnen verzekeraars

en zorgverleners snel beschikken over declaraties en welke zorg er is

verleend.

2524

Zoals je kunt zien maakt het niet uit binnen welk scenario je Blockchain

toepast of binnen welke (overheids) organisatie je werkzaam bent.

Blockchain en met name het Distributed Ledger principe kan je helpen om

processen opnieuw te definiëren en vooral de complexiteit eruit te halen

en de transparantie te bevorderen. Een mooi voorbeeld hoe je concreet

Blockchain in kunt zetten is degene van onze partners Sphereon en

eSpecialisten.

5.parTnerSOnze partners op het gebied van Blockchain

2726

Deze elektronische vingerafdruk wordt op een openbare Blockchain

gezet (niet het document zelf). Daarmee is het ook 100% veilig, want de

vingerafdruk kan op geen enkele wijze terug gebracht worden naar enige

informatie in of over het document.

Om een document te verifiëren, biedt het eWaarmerk een link naar een

eenvoudige functie voor verificatie. Wanneer er ook maar één teken

aangepast is, is de vingerafdruk anders en ontvang je een waarschuwing

dat het document niet meer authentiek is. Wanneer de vingerafdruk

hetzelfde is, is het document dus onveranderd en authentiek. Je ontvangt

dan ook een positieve bevestiging, met de datum en tijd waarop de

oorspronkelijke registratie plaatsvond.

eWaarMerk

Een mooi voorbeeld is de eWaarmerk oplossing die we samen met

Sphereon en eSpecialisten ontwikkeld hebben. Met eWaarmerk wordt

een digitaal document voorzien van een digitale vingerafdruk. Dit digitale

eWaarmerk wordt opgeslagen op basis van blockchain technologie en kan

in geen geval gewijzigd of gemanipuleerd worden.

De gebruiker en ontvanger kunnen daarmee te allen tijde vaststellen dat

de digitale informatie authentiek, integer en betrouwbaar is en dat vorm,

inhoud en structuur gelijk zijn aan het origineel. Ook als informatie wordt

overgedragen of doorgestuurd kan de ontvangende partij de authenticiteit

en geldigheid eenvoudig verifiëren. Op het moment dat de informatie

gewijzigd blijkt te zijn, ziet de gebruiker onmiddellijk dat de informatie niet

in overeenstemming is met het gewaarmerkte document.

Het eWaarmerk biedt de garantie, aan zowel de ontvanger als aan

iedere derde aan wie een bestand wordt doorgestuurd, dat het bestand

authentiek is en niet veranderd of gemanipuleerd is. Het mooie aan de

eWaarmerk oplossing is dat het organisaties in staat stelt om op een vrij

eenvoudige manier te starten met een échte Blockchaintoepassing en in

de praktijk kennis te maken met deze nieuwe ontwikkeling.

 

hoe eWaarMerk WerkT

Als eerste wordt er een unieke elektronische vingerafdruk gemaakt

van een digitaal object, een zogenaamde ‘hash’. Dat kan van een PDF-

document zijn, maar ook van ieder ander type digitaal bestand.

ORGANISATIE BELASTINGDIENST

LEVERANCIERCENTRALISED LEDGER DISTRIBUTED LEDGER

BANK

€VERZONDENFACTUUR

FACTUURONTVANGEN

FACTUURINBOEKEN

FACTUURGOEDKEUREN

BETALINGAANMAKEN

BETALINGGOEDKEUREN

ORGANISATIE BELASTINGDIENST

LEVERANCIER BANK

€

VERZONDENFACTUUR

FACTUURONTVANGEN

FACTUURINBOEKEN

FACTUURGOEDKEUREN

BETALINGAANMAKEN

BETALINGGOEDKEUREN

NYSEBLOOMBERG

GOODS& SERVICES

ETHEREUM

BITCOIN

0110110011

0110110011

0110110011

0110110011

CHAINLINK

CLEARINGHOUSE

1 | ELECTRONISCHE VINGERAFDRUK VAN HET DOCUMENT

eWAARMERK TOEVOEGEN

eWAARMERK VALIDEREN

2 | VINGERAFDRUK WORDT OPGESLAGEN IN BLOCKCHAIN

3 | EWAARMERK IS NU TOEGEVOEGD

e

3 | EWAARMERK KOMT OVEREEN MET DOCUMENT

e

2 | VALIDEREN VINGERAFDRUK VIA BLOCKCHAIN

1 | ELECTRONISCHE VINGERAFDRUK VAN HET DOCUMENT

e

2928

Wanneer je enthousiast bent geworden over DLT hebben we een aantal

tips om praktisch en concreet aan de slag te gaan.

1. idenTificeerBreng in kaart welke mensen binnen jou organisatie gebaat zijn bij de

principes van DLT. Welke mensen moeten aangesloten zijn om dit een

succes te maken? Welke mensen kunnen je helpen om terug te gaan

naar de basis en durven verder te gaan als alleen huidige processen te

‘verblockchainen’? Naast de business kant is het ook belangrijk om IT-

talent aan te haken. Mensen met de capaciteit om te experimenteren

met DLT en ook mensen welke eerlijk en concreet verwachtingen kunnen

managen tegenover stakeholders.

2. MoBiliSeerDLT lijkt een complexe technologie omdat het ongrijpbaar is. Om deze

reden is het zaak om de juiste experts te mobiliseren zowel in- als extern.

Welke mensen hebben de juiste capaciteiten om DLT te introduceren en

te concretiseren? Denk hierbij ook aan kennis en expertise welke buiten

de organisatie aanwezig is. Door middel van consortia, denktanks en

andere initiatieven welke elkaar door kennisdeling verder helpen.

3. experiMenTeerBegin klein, maar begin! Experimenteren is voor meerdere doelen

belangrijk. Het is niet erg om te falen: ‘If you fail, fail fast and do better’.

(A) Net als met elke vorm van innovatie is het daadwerkelijke product

vaak een ander product dan het prototype. Het is dus belangrijk om

iteratief te werk te gaan en tot een Minimum Viable Product (MVP) te

komen welke gevalideerd kan worden bij de doelgroep en stakeholders.

6.aan de SlaGConcreet aan de slag met Distributed Ledger Technology

3130

Verder is het (B) belangrijk om technologie tot in het diepste wezen te

begrijpen. Hoe kun je een doelgroep verblijden met nieuwe oplossingen

als je zelf geen flauw benul hebt van een technologie? Doorgronden is de

basis van succes.

4. orGaniSeer Veel mensen spreekt het open karakter en het trust-gedeelte erg aan.

Het gedistribueerde karakter is vaak overbodig en maakt de systemen

nodeloos complex. Wanneer je met Blockchain aan de slag gaat, denk

dan goed na over welke eigenschappen van Blockchain van toepassing

zijn op jouw situatie. Laat je dan goed informeren, breng duidelijk de

voor- en nadelen in kaart en maak een weloverwogen beslissing. Je hoeft

niet alle aspecten te implementeren, je kunt ervoor kiezen om het niet

gedistribueerd op te zetten. Maatwerk is hierbij het sleutelwoord. Een kant

en klare Blockchain van het schap pakken en het implementeren gaat je

waarschijnlijk meer nadelen dan voordelen opleveren.

 

7.naWoordNawoord door Paul Bessems

3332

Veel mensen leggen nog niet de link tussen blockchain, als onderliggende

technologie van Bitcoin, en de manier waarop we vertrouwen, werk en

economie organiseren. Al snel wordt naar de technologie gekeken terwijl

dit een afgeleide is. Al snel worden metaforen gebruikt die dicht bij de

huidige manieren van denken aanzitten, maar daardoor de essentie en het

disruptieve karakter missen.

De basis van onze maatschappij is vertrouwen en dat zullen we in

toekomst anders gaan organiseren. We kunnen vertrouwen organiseren

zonder dat bureaucratie en complexiteit hoeven toe te nemen.

Want wanneer je blockchain als technologie samenvoegt met een

fundamenteel nieuw organisatiemodel wordt management opnieuw

uitgevonden. We noemen dit Blockchain Organiseren en dit nieuwe

managementconcept kan bijdragen aan het oplossen van problemen

zoals te lage productiviteitsgroei, de nieuwe privacywet, de macht van

grote techbedrijven en nepnieuws. Traditioneel management is toe aan

vervanging omdat de productiviteit in kantoren onvoldoende meegroeit

met onze stijgende welvaartskosten.

Blockchain kun je zien als de volgende fase van internet, maar ook als

een extra laag op het internet. Met internet kopiëren we met gemak

informatie, bijvoorbeeld via het versturen van cc’tjes. Wanneer je twee

mensen tien euro moet betalen is het niet de bedoeling dat je een

foto maakt van een tieneurobiljet, deze naar twee personen appt en

vervolgens zegt dat er betaald is. Geld, of in het algemeen waarde/

asset, willen wij als maatschappij niet kopieerbaar maken. Ook wil je

zeker weten dat de verzender de rechtmatige eigenaar is. Dit zijn twee

belangrijke toevoegingen van blockchain op het bestaande internet. Je

moet aantonen dat je de eigenaar bent van de waarde, dat je deze maar

één keer uitgeeft, en het transport van aanbieder naar vrager moet veilig

gebeuren. In principe zijn deze drie afspraken via een blockchainprotocol

te programmeren. Alles wat je nodig hebt is een computer,

internetverbinding en protocol.

Zo kan Blockchain Organiseren niet alleen gebruikt worden in de

financiële sector of door HR-professionals, maar ook bijvoorbeeld voor

het aanvragen van een paspoort, het bijhouden van je e-portfolio of het

elektronisch patiëntendossier en binnen supply chain management. De

manier waarop we mensen en resources aan taken, projecten en doelen

verbinden om daarmee de productiviteit te verhogen, is sinds Taylor en

Ford dus niet fundamenteel veranderd. Met Blockchain Organiseren kan

er wel degelijk veel verandering in komen.

Om dit te realiseren zullen steeds meer experimenten omgezet

worden naar fundamenteel nieuwe vormen van organiseren waarbij

door digitalisering steeds meer taken niet meer door mensen hoeven

te worden uitgevoerd. Zelf ondersteun ik als consultant projecten

binnen bijvoorbeeld het HR-domein, sociaaldomein en supply

chain management. Key bij al deze projecten is stoppen te denken

vanuit bestaande bedrijven en beginnen te denken vanuit gedeelde

transactienetwerken. Naast projectsupport zie ik steeds meer behoefte

aan Blockchain Organiseren door de lezingen en trainingen die ik geef.

Hierbij spelen onze blockchain boeken een belangrijke rol.

Wat mij betreft zijn de auteurs van deze whitepaper erin geslaagd nieuwe

perspectieven te presenteren op het thema: ‘Blockchain, de hype voorbij!’.

Ik wens je veel succes en inspiratie toe met Blockchain Organiseren.

Paul Bessems (auteur ‘Blockchain Organiseren voor Managers’)

3534

caeSar GROEP

Streef jij naar een ultieme IT organisatie, dan ben je bij ons aan het

juiste adres. Wij leveren ultieme tevredenheid en technologische kennis

aansluitend op de markt. Wij streven er naar onze intensieve en hechte

klantrelaties op en uit te bouwen, zodat wij proactief kansen kunnen

signaleren en daarmee jou als klant optimaal kunnen helpen bij het

realiseren van jouw doelstellingen.

Caesar is ook actief op het gebied van Blockchain. Zo biedt Caesar

inspiratie sessies, een Blockchain game, een Blockchain lead masterclass,

Blockchain Proof of Concepts (PoCs) & Minimum Viable Products (MVPs)

en helpt Caesar je Blockchain te ontwikkelen.

De missie van Caesar Overheid is het bedienen van (middelgrootte)

overheidsinstanties middels het leveren van de best passende ICT-

professional op basis van inspanningsverplichting die een stabiele factor

vormt binnen uw bedrijfsvoering. Wij inspireren onze overheidsinstanties

met innovatieve ICT-ontwikkelingen, waaronder Blockchain, waarmee wij

bij uitstek uw vanzelfsprekende partner zijn!

fv

8.over de SchrijverSWie schreven mee

3736

eddie alTenBurGEddie Altenburg-Collin is binnen de Caesar Groep verantwoordelijk

voor de hele overheidssector. Deze valt grofweg in drie delen uiteen:

de rijksoverheid, hogescholen en lokale overheid. Onze missie is het

bedienen van (middelgrootte) overheidsinstanties middels het leveren van

de best passende ICT-professional op basis van inspanningsverplichting

die een stabiele factor vormt binnen uw bedrijfsvoering. Wij inspireren

onze overheidsinstanties met innovatieve ICT-ontwikkelingen, waaronder

Blockchain, waarmee wij bij uitstek uw vanzelfsprekende partner zijn!

rick BouTerRick Bouter is binnen de Caesar Groep actief als pre-sales & innovatie

consultant. In zijn dagelijks werk helpt Rick klanten met innoveren

en versnellen door middel van nieuwe technologie. Hierbij gaat hij in

gesprek met klanten over de issues en ambities die spelen binnen hun

organisatieen de rol en toepassing van nieuwe technologie hierin.

Rick is gepassioneerd door innovatie en technologische ontwikkelingen en

volgt deze op de voet.

daan BunTeDaan Bunte is binnen de Caesar Groep actief als Business Controller.

Daan wil graag continu de administratie processen verbeteren en verder

optimaliseren. Dubbele administraties vindt hij zonde van zijn tijd. Verder

wil Daan Blockchain graag toepassen in de waardeketen om snel en

efficiënt informatie tussen organisaties en bedrijfsonderdelen te delen op

een transparantie en betrouwbare manier.

diBran MulderDibran is binnen de Caesar Groep een Solution Architect met focus op

nieuwe technologieën. Dagelijks houd hij zich bezig met de development

van high performance web- en mobile applicaties gebruikmakend van

de nieuwste Cloud technieken. Dibran is geïnteresseerd geraakt in

Blockchain technologie door mijn interesse in security en cryptografie. In

2013 kocht hij zijn eerste Bitcoins en sindsdien is hij geïntrigeerd door de

onderliggende techniek en probeert hij de materie te begrijpen en toe te

passen bij onze klanten.

3938

“Hoe kunnen wij je helpen om door middel van een concrete Blockchain toepassing een consensus te bereiken?”

Rick Bouter, Innovatie consultant, Caesar Groep

SphereonSphereon levert document processing functies als SaaS-oplossing (APIs

as a Service). Wij bieden de technologie waarmee software developers

en system integrators hun oplossingen kunnen realiseren. Met behulp

van onze Blockchain APIs slaan we een brug tussen de document-

georiënteerde wereld van vandaag met de Blockchain wereld van morgen.

MaarTen BoenderMaarten is sinds 1997 actief in het vakgebied van Document Management

en Enterprise Content Management. Sinds 2015 is daar Blockchain als

basis voor ‘Systems of Trust’ bijgekomen. Maarten heeft een breed

nationaal- en internationaal netwerk en is regelmatig spreker op

conferenties. Binnen Sphereon houdt Maarten zich vooral inhoudelijk

bezig met Product Marketing en Positionering. Maarten is ook de Scrum

Product Owner van het Sphereon Platform.

BronnenAls bronnen voor dit document zijn onder andere gebruikt:

WeForum.org, Federalreserve.gov, Blockchaintechnologies.com, Blockchain: Pilots bij de Rijksoverheid, Business Insider, Paul Bessems, Martin van Bers, Edelman, Quora, De pilotstarter, Caesar Experts,

Sphereon.com, eSpecialisten.nl

4140

tel. +31 (0)88 240 42 00info@caesar.nl

WWW.caeSaroverheid.nl