IJstijden

Blauw = tussenijstijd

Rose = ijstijd

1. ijs duwt de bodem naast en voor zich om hoog en zo

ontstonden stuwwalen.

2. ijs zet allerlei sedimenten af en walste dit samen tot een

ondoordringbare laag: Keileem

3. zandstormen zetten dekzand en löss af.

4. Door daling van de temperatuur breidde het Scandinavische

landijs zich uit.

5. Tijdens deze periode (het Saalien) half Nederland bedekt met ijs.

IJstijdenGlaciaal tijdens het pleistoceen 2.500.000-100.000 jaar geleden

LANDSCHAPPEN

Hoe zijn ze ontstaan?

Dekzand en loss

Koud klimaat geen begroeiing kale vlakte wind vrij spel

Koud!

Dekzand en Löss neergelegd in Nederland

Samenvatting dekzand en loss

Wat is zwaarder zand of loss?

grind

Zand loss

De wind had vrij spel op de kale

Noordzeebodem en er werden

dan ook grote hoeveelheden

zand weggeblazen.

Dit zand bedekte heel

Nederland en wordt dekzand

genoemd.

DEKZAND

Loss

Hoe lichter het materiaal, hoe

verder de wind het kan

wegblazen.

In Zuid-Limburg kwam dus zeer

fijn zand te liggen: Löss

LANDSCHAPPEN

Hoe zijn ze ontstaan?

veen

Het Holoceen

VAN 10.000 BP TOT NU….

Temperatuur

verschillen

tijdens het

HOLOCEEN

Begin Holoceen (1) Kenmerkend voor het Holoceen is de voortdurende stijging

van de temperatuur

Relatieve en absolute zeespiegelstijging: lage delen van Nederland kwamen onder water te staan waardoor er veen ontstond.

Na een korte periode van veenvorming bedekte het zeewater het veengebied met zand en klei.

De 6

landschappen

van Nederland

Laagveen en hoogveen

1 Het Veenlandschap

Veen is een opeenhoping van

afgestorven plantenresten.

We onderscheiden 2 soorten veen:

Hoogveen (boven de

grondwaterspiegel).

Laagveen (onder de

grondwaterspiegel).

Veen is veel afgegraven omdat het een

goede brandstof is (turf)

Hoe ontstaat hoogveen?

Plantenresten sterven

af en komen onder

water te liggen.

Hierdoor kan er geen

zuurstof bij komen en

vergaat het niet.

Kenmerken hoogveen

Bevindt zich boven het grondwater

Grotendeels afgegraven

Nette vervening (commercieel)

EEN

VEENPAKKET

Film turfsteken in de peel

Het afgraven van HOOGVEEN

Omdat hoogveen boven de

waterspiegel ligt, kun je het zo afsteken.

Laagveen

Kenmerken van laagveen

Zit laag onder het

grondwater

(Noordwest) Nederland

Bijna geheel verdwenen

Wilde vervening

(eigen gebruik en veenplassen)

Waterplanten (zee- en grondwater)

Kenmerken

laagveenlandschap

Smalle stroken van water en land.

Lintbebouwing langs dijken (alleen daar was de

bodem niet te slap voor bebouwing)

Veel plassen in de omgeving.

Droogmakerijen (ingepolderde veenplassen)

Voornamelijk veeteelt (slappe bodem)

Afgegraven vanuit kronkelig veenstroompje

Het afgraven van LAAGVEEN

Bij laagveen graaft men lange

sleuven: PETGATEN of trekgaten.

Het veen wordt op RIBBEN of

legakkers gelegd.

Van het veen worden blokken

gemaakt en het wordt gedroogd:

TURVEN.

Zo krijg je een typisch

laagveenlandschap:

LANDSCHAPPEN

Klei

Rivieren en de zee zetten

grote hoeveelheden

sedimenten af (Préglaciaal zand en grind). Soms wel

honderden meters.

Rivieren

Rijn en Maas

Rijn in Zwitserland(verwering en erosie)

transport

Rijn bij Lobith(sedimentatie)

LANDSCHAPPEN

5. Invloed van de mens

- Ruiverkaveling

- Landbouw en bosbouw

- Bewoning / nederzetting

- Cultivering / toponiemen / dialecten

- Ontwatering

- Verontreiniging/ verrijking

-