CONSUMPTIE-IJS: EEN KLEINE GESCHIEDENIS

C O N S U M P T I E - I J S : H E T B E G I N

Ijsdrankjes werden in de oudste beschavingen

gedronken als lekkernij en medicijn voornamelijk in Azië (China), het Midden-Oosten en

Middellands zeegebied drankjes op basis van fruit, zoetigheid (honing) en ijs of

sneeuw

China en de oorsprong van consumptie-ijs

Vanaf 1100 V.C. begon men in China ijs te gebruiken als middel om voedsel te bewaren

Algemeen aangenomen: ijs op basis van een zuivelproduct tijdens Tang-Dynastie

(618-907 N.C.) voor het eerst geconsumeerd

DE INTRODUCTIE VAN CONSUMPTIE - I JS IN EUROPA

De geschiedenis van het consumptie-ijs in Europa:

Enkele legendes op een rijtje…

Ontdekkingsreiziger

Marco Polo zou tijdens de

13de eeuw het ijs in Italië

voor het eerst hebben

geïntroduceerd

Catharine de Medici zou

tijdens de 16de eeuw het

ijs aan het Franse hof

hebben geïntroduceerd

Geen bewijzen hiervoor

Legendes duiken pas in de 19de eeuw op

Tijdslijn klopt niet!

Leuke ‘petites histoires’

Water- en roomijs in Europa: vanaf de 16de

eeuw

vanaf de 10de eeuw via China naar het Midden Oosten Sinds de Middeleeuwen bestonden er in het Midden Oosten

liquide ijsdesserts, zoals sharâb ========== theorie: via het Midden-Oosten

consumptie-ijs in Europa

Oorsprong huidig sorbet- en roomijs: het 16de-

eeuwse Italië

Italiaanse wetenschappers ontdekten de ‘zout en ijs’-techniek, waarbij een bus water ondergedompeld in een emmer met sneeuw in combinatie met salpeter het water deed bevriezen. Het gebruik van zout zorgde dat het vriespunt verlaagt en onttrekt de warmte v/h water.

In 1559 werd deze

bevriezingstechniek

beschreven

door Della Porta in

Magia Naturalis

HISTORISCHE RECEPTEN VOOR CONSUMPTIE-IJS

‘ Lo scalco alla moderna’, tweedelige publicatie

tussen 1692-1694 (Antonio Latini): recepten voor

sorbet-ijs

M. Emy ‘L’ Art de bien faire des glaces d’office ’,

Parijs, 1768

Gilliers, ‘La cannameliste français’, Nancy, 1751

HET MATERIAAL VAN DE IJSBEREIDER VROEGER

De eerste ijsvormen

kwamen tijdens de 18de

eeuw op

Mode om tafels op te

smukken met elegante,

uitgebreide ijsdesserts

Vooral uit tin

VAN LUXEPRODUCT TOT DEMOCRATISCH

LEKKERNIJ

Beginperiode: ijs een koninklijk dessert, de lekkernij

verscheen enkel op adellijke feesttafels

Vanaf de 18de eeuw: ook gegoede burgerij, getuige hiervan de

vele ijsrecepten in de burgerlijke kookboeken uit die periode

Vanaf de 19de eeuw: ijs voor het gewone volk

1843: de eerste

ijsmachine

( Nancy Johnson)

De eerste ijsmachine

versnelde het proces

om ijs te bereiden en

luidde het begin in van

de massaproductie

Ijs al straateten

de eerste straatverkopers van

ijs verschijnen begin 19de eeuw,

Het ijs werd hierbij eerst in

bekers (penny licks) geserveerd,

later in papier en nog later in

het ijshoorntje

(foto: tekening uit 1820, ‘Ijsverkoper in Rome, Secondo Bianchi,

wikimedia commons)

In de VS begon de eerste

industrialisatie van

ijsproductie

Eerste ijsfabriek in

1851

VS lang de voorlopers

massaproductie

consumptie-ijs

BEKNOPTE BIBLIOGRAFIE

Boeken Davidson, Alan, The Oxford Companion to food,

Oxford University Press, Oxford, 2006 (B)

David, Elizabeth, ‘ Harvest of the Cold Months. The

Social History of ice and ices, Faber&Faber, 2011

Weiss B. Laura, ‘Ice Cream. A global history’ ,

Reaktion Books, Londen, 2011 (B)

BIBLIOGRAFIE

Internet

http://www.foodtimeline.org/foodicecream.html

www.gallica.bnf.fr (website Franse Nationale

Bibliotheek)

http://www.history.org/media/videoPlayer/?

videoid=3747682774001