BIM, de kunst van integrale samenwerking

BIMDe kunst van integrale samenwerking

Imagine the result

2 ARCADIS | Duurzame bedrijventerreinen | Xxxxxxxxxxx

Over ARCADIS:ARCADIS is een internationale onderneming die advies, ontwerp-, ingenieurs- en managementdiensten levertop de gebieden infrastructuur, water, milieu en gebouwen. We verbeteren mobiliteit, duurzaamheid en dekwaliteit van leven, door balans aan te brengen in de gebouwde en natuurlijke leefomgeving.ARCADIS ontwikkelt, ontwerpt, implementeert, onderhoudt en exploiteert projecten voor bedrijven en overheden.Met 16.000 medewerkers en EUR 2 miljard omzet, heeft de onderneming een uitgebreid internationaal netwerk datsteunt op sterke lokale marktposities. ARCADIS ondersteunt UN-HABITAT met kennis en expertise om deleefomstandigheden in snel groeiende steden over de hele wereld te verbeteren. Bezoek ons opwww.arcadis.com

Foto de heer E. Nijpels: michelporro.com

Foto de heer E. Brinkman: René van den Burg

3ARCADIS | BIM | Inhoud

4 Integraal samenwerken Door Rob Mooren, directeur ARCADIS Nederland BV

8 BIM als standaardDoor Ed Nijpels, voorzitter NLingenieurs

10 De voordelen van BIMDoor Elco Brinkman, voorzitter en directeur Bouwend Nederland

12 Voorbeeldprojecten 14 ASML Veldhoven

16 Provinciehuis De Dreef Haarlem

17 De Luif Venlo

18 Dienstengebouwen Tweede Coentunnel Amsterdam

20 Data center Salt Lake City, USA

22 Research & Development centre Royal FrieslandCampina Wageningen

24 Gerechtsgebouw Zwolle

25 Geluidwering Haarrijn A2 Utrecht

26 Hangzhou Xintiandi, China

28 Hellenic Museum en Cultureel Centrum Chicago, USA

30 Klimwand Leerpark Dordrecht

32 Milliarium

34 Oncologische zorgcampus Warrenville, USA

36 Oosterdokseiland Kavel 3 Amsterdam

38 Station Deventer

39 Parkeergarage Houthavens Amsterdam

40 Researchgebouw UMC St. Radboud Nijmegen

41 Kringloopwinkel Houten

42 Nieuwbouw Bètafaculteit Universiteit Leiden

Inhoud

4 ARCADIS | BIM | Inleiding

Integraal samenwerken

5ARCADIS | BIM | Inleiding

Integraal samenwerkenBIM opent de deuren naar een optimale regie in de gehelebouwketen en zorgt voor efficiency en versnelling.

Volgens verschillende bronnen is een vijfde deel van de faalkosten in de bouw ontstaan door ruis in de communicatie. Geïntegreerde 3D-modellen maken een betere communicatie tussen de verschillende bouwpartners mogelijk. Denk hierbijaan de opdrachtgevers, ingenieursbureaus en aannemers, maar ook aan installateurs, architecten, asset-managers en IT-bedrijven. Een constructieve of cosmetische wijziging kan bijvoorbeeld gevolgen hebben voor het ontwerp, de begroting en de planning. Dankzij BIM zijn de consequenties voor alle betrokken partijen meteen inzichtelijk, zodat tijdig alternatieve oplossingen kunnen worden gezocht en aangeboden. Doordat alle schakels werken aan hetzelfde digitale model is de noodzaak voor standaardisatie groot, en bij voorkeur wordt deze afgedwongen door de grote opdrachtgevers die als launching customer optreden.

ARCADIS werkt aan de verbetering van de leefomgeving, waarin niets meer op zichzelf staat. Vandaar dat al onze projecten vragen om een integrale aanpak waarbij het managen en integreren van alle noodzakelijke specialismen de sleutel is voor succes. Een gezamenlijk bouwwerk informatie model (BIM) daagt managers en specialisten uit om over de grenzen van het eigen vakgebied heen te kijken.Daarmee is BIM een belangrijke tool voor de verbetering van dit geïntegreerde ontwerp en uitvoeringsproces. Daarnaast geeft BIM ons de mogelijkheid om opdrachtgevers, gebruikers en belanghebbenden mee te nemen in het ontwerpproces zodat meer draagvlak in de samenleving ontstaat voor deze projecten. Ook biedt het ons de mogelijkheid om inspraak te visualiseren, te analyseren en waar mogelijk te implementeren. Op deze wijze sluit BIM prima aan bij ons streven naar meer transparantie.


BIM begint in onze ogen bij de specificatie van de klantvraag van de opdrachtgever. De wijze waarop de opdrachtgever het ontwerp-, realisatie- en beheerproces wil (laten) controleren en monitoren of managen vormt in onze visie de ruggengraat van de gehele informatieketen. Betrokken partijen halen en brengen informatie van en naar deze BIM-ruggengraat, die zo de hoofdstructuur vormt van het ontwikkelproces van definitie, via ontwerp en realisatie, naar de beheerfase. De beheerder van deze ruggengraat bepaalt wanneer welke informatie uitgewisseld moet worden.Rondom de ruggengraat zijn derhalve meerdere BIM’s denkbaar, die wel allemaal met elkaar in verbinding staan.

De regierol van BIM ligt ons inziens primair bij de opdrachtgever, die daardoor een zeer belangrijke rol speelt in de definitie van BIM (inclusief protocollen en bibliotheken). Betrokkenheid bij en vertrouwen in het bouwproces zal hierdoor vroegtijdig versterkt worden.

Het is mijn overtuiging dat op het grensvlak van competenties en ketenintegratie met BIM nog veel efficiëntie te behalen is. Niet alleen voor de ontwerpen realisatiefase, maar voor de gehele levenscyclus van bouwwerken. Daarmee wordt BIM een belangrijk bruggenhoofd voor verdere verbetering en ontwikkeling van duurzame oplossingen voor onze leefomgeving. Onze eigen doelstelling is om onze ontwerpdisciplines binnen vier jaar volledig in BIM te laten werken. Uiteraard heeft dit ook consequenties voor ons HRM beleid. In de toekomst werken we niet meer met tekenaars en rekenaars, maar leveren wij onze diensten met integrale ontwerpers en modelleurs. Projectleiders en project-managers zullen door BIM op een andere wijze processen aansturen en dienen hiervoor geëquipeerd te zijn.

De behoefte aan een eenduidige aanpak binnen de branche is groot. Deze wens wordt gedeeld door onze brancheverenigingen.


Op de volgende pagina’s vindt u daarom bijdragen van Bouwend Nederland en van NLingenieurs, beiden voorstanders van een volledige integratie van BIM in het ontwerpen bouwproces.

Vervolgens laten wij u kennismaken met enkele van onze BIM-projecten. Wij maken u graag deelgenoot van ons leerproces en de toegevoegde waarde, die BIM onze klanten al brengt.

Rob MoorenAlgemeen Directeur ARCADIS Nederland


BIM als standaard


BIM als standaardBij alle innovaties zien we een proces, waarbij er nog geruime tijd overheen gaat alvorens een innovatie ook succesvol toegepast wordt. “Building Information Modelling” is ook niet nieuw en haar ontstaansgeschiedenis gaat zover terug als de publicatie van Charles Eastman in het AIA journal in 1975. Een goed idee, dat door de ontwikkelingen van de computer ook commercieel succesvol ingezet kon worden.

De kracht en toegevoegde waarde van BIM worden echter nu pas goed duidelijk. Zeker omdat bij de hedendaagse projecten steeds vaker het proces de grote uitdaging lijkt te zijn en niet zozeer de techniek. Daarom is het belangrijk dat de advies- en ingenieursbureaus in staat zijn om dit proces te definiëren en te managen. BIM kan zorgen voor een veel hogere productkwaliteit en is een krachtig hulpmiddel om de opdrachtgever (klant!) meer waar voor zijn geld te bieden.

We zien de rol van advies- en ingenieursbureaus in toenemende mate veranderen. Een integraal systeem zal steeds meer standaard worden en een professioneel Ingenieursbureau weet hier mee om te gaan. Zeker als zij binnen een project als regisseur optreedt namens de opdrachtgever. Je zit in dat geval veel meer aan de proceskant en dus direct ook aan de knoppen. Ik kan mij heel goed voorstellen dat je als opdrachtgever bepaalde eisen voorschrijft, waarbij het nodig is dat er een goed integraal ontwerpen bouwsysteem gebruikt wordt. Het is goed als de markt (ingenieursbureaus) zelf het voortouw hierin nemen.

Bij de ontwikkeling van standaarden voor een Bouwwerk Informatie Model is een aantal vooraanstaande ingenieursbureaus actief betrokken. Zij zien hier dus ook terecht de voordelen BIM van in en investeren in de doorontwikkeling. Samen werken we aan een nieuwe stap bij het verbeteren van de integraliteit binnen het gehele bouwproces. Uiteindelijk krijgt de klant (in het geval van de overheid is dat de maatschappij) meer waar voor zijn geld.

Ed NijpelsVoorzitter NLingenieurs


De voordelen van BIM


De voordelen van BIMHet Bouwwerk Informatie Model heeft voordelen voor alle partijen in de bouwsector, groot of klein. BIM maakt grote efficiencyslagen mogelijk door een betere communicatie met de klant, een betere informatie-uitwisseling tussen bouw-partners en het benutten van informatie voor het onderhoud.

Bij een volledige implementatie van BIM sluipen er integraal minder fouten in ontwerp, uitvoering en onderhoud. Dat scheelt faalkosten en genereert meer waarde.

Daarom stimuleert Bouwend Nederland de praktische toegankelijkheid van 3D-, 4D-, 5D-toepassingen voor alle partijen. Het Bouwwerk Informatie Model is een intelligente voorstelling van het bouwwerk. De ontwikkelingen rond deze modellen gaan in razend tempo. Centraal zal een coördinatie BIM komen te staan. Dit coördineert de samenhang tussen informatie van verschillende disciplines over het bouwwerk zelf. Daarnaast bevat het informatie voor een 3D-weergave, de planning (4D) en de kosten (5D). In de nabije toekomst toont het ook informatie over comfort, energiegebruik, onderhoud, lichtinval en bijvoorbeeld milieubelasting. Een compleet beeld dus.

Tijdens het bouwproces vormt het BIM één centraal model voor alle partijen. Maar ook daarna, gedurende de hele levenscyclus van het bouwwerk, blijft dit model de basis. Het is een katalysator voor het proces. Alle afwegingen zijn erin terug te vinden, ook jaren later nog. Het model maakt de gevolgen van wijzigingen en alternatieve scenario’s sneller virtueel inzichtelijk. Hierdoor ontstaat automatisch transparantie.

Op de eerste plaats verlopen processen efficiënter. Alle relevante gegevens over een project zijn nu in samenhang met elkaar en worden op één plaats bewaakt. Bouwpartners kunnen sneller de informatie verkrijgen die zij nodig hebben voor hun aandeel in het bouwproces. Planning en kosten van een project zijn daardoor sneller inzichtelijker te maken. Toepassing van een BIM vermindert het aantal onvoorziene wijzigingen en maakt besparingen op de bouwtijd mogelijk!

Elco BrinkmanVoorzitter en Directeur Bouwend Nederland

12 ARCADIS | BIM | Referenties

Voorbeeldprojecten

13ARCADIS | BIM | Referenties

Referenties• ASMLVeldhoven• ProvinciehuisDeDreefHaarlem• DeLuifVenlo• DienstengebouwenTweedeCoentunnelAmsterdam• eBaydatacenterSaltLakeCity,USA• Research&DevelopmentcentreRoyalFrieslandCampina Wageningen• GerechtsgebouwZwolle• GeluidweringHaarrijnA2Utrecht• HangzhouXintiandi,China• HellenicMuseumenCultureelCentrumChicago,USA• KlimwandDordrecht• Milliarium• OncologischezorgcampusWarrenville,USA• OosterdokseilandKavel3Amsterdam• StationDeventer• ParkeergarageHouthavensAmsterdam• ResearchgebouwUMCSt.RadboudNijmegen• KringloopwinkelHouten• NieuwbouwBètafaculteitUniversiteitLeiden

Voorbeeldprojecten


ASMLVeldhovenASML is een high-tech concern met 50 vestigingen in Europa, Amerika en Azië. Het hoofdkantoor is gevestigd in Veldhoven, Nederland. Sinds 1996 wordt hier gefaseerd een omvangrijk fabriekscomplex gerealiseerd, bestaande uit productieruimten, clean-rooms, magazijnen, kantoorgebouwen en parkeer-voorzieningen.De producten van ASML zijn uiterst complexe machines om halfgeleiders te produceren. De machines worden geleverd aan producenten als Siemens en Intell. ARCADIS adviseert al vele jaren, met betrekking tot de constructie van dit project.

De meest recente uitbreiding bestaat uit gebouwen waarin productieruimten zijn voorzien. In deze gebouwen is de onderste 8 meter gereserveerd voor de clean-room en daarboven is een hoogte van 6 meter beschikbaar voor de technische installaties. Bovenop deze gebouwen zijn kantoorblokken voorzien met een totale omvang van 15.000 m2. Bijzonder aan de constructie is de grote kolomvrijheid in combinatie met de ruimtelijke

vakwerken waartussen de technische installaties zijn ondergebracht. Doordat er gewerkt werd met BIM werd het met een uitwisselbaar 3D-model mogelijk voor de ontwerpers van de installatie om de positionering van het component te simuleren en te optimaliseren. Dit had grote voordelen in het ontwerptraject, maar ook in de uitvoeringsfase werd hiervan geprofiteerd. De partijen die de detailengineering verzorgden van de prefab betonconstructie en het staalskelet hebben ons 3D model als onderlegger gebruikt voor de uitwerking, maar vooral ook voor de afstemming van de interfaces.

Het resultaat was dat de componenten van het installatie-technisch ontwerp, optimaal werden opgesteld tussen de constructieve elementen. Bij de montage van de onderdelen van verschillende leveranciers bleek alles naadloos te passen. Dit is van belang omdat, zoals altijd, naast kostenbesparing bij ASML vooral tijd een kritische succesfactor is.


ProvinciehuisDeDreefHaarlemHet Provinciehuis Noord-Holland is sinds lange tijd gevestigd aan De Dreef in Haarlem. In de laatste jaren zijn onderdelen van de gebouwen gerenoveerd. Aan de zijde van De Dreef wordt het bouwdeel A tussen de aangrenzende bouwdelen over een lengte van 35 m gesloopt. Bij de nieuwbouw is aan de gevel aan De Dreef de eis gesteld dat de verschijningsvorm exact overeen moet komen met de bestaande gevel van het oude te slopen gebouw. In de kelder onder het gebouw bevinden zich de technische installaties. Bovengronds heeft het gebouw 3 bouwlagen, waarin vergaderzalen, infocentrum, perscentrum, statengriffie, keuken en restaurant worden ondergebracht. Aan De Dreefzijde daalt vanaf maaiveld een hellingbaan naar niveau -1 ter ontsluiting van de tweelaagse parkeergarage, die in het park aan de achterzijde van het gebouw ligt. De parkeergarage biedt plaats aan 240 auto’s. De garage is zowel een stallinggarage voor het personeel van de Provincie als een openbare garage.

De kelder onder het gebouw moet worden gerealiseerd tussen belendingen, die met metselwerkversnijdingen op staal zijn gefundeerd. Deze funderingen zijn gevoelig voor zettingen. Om deze reden moeten ten behoeve van de begrenzingen van de bouwput en de fundering trillingsarme technieken worden toegepast. De stalen damwanden moeten op diepte worden gebracht door drukken. Aan de zijde van het paviljoen van het Provinciehuis wordt een cutter-soilmix wand toegepast. Dit betreft een relatief nieuw productieproces voor de realisatie van grondkerende wanden langs zettinggevoelige belendingen, die zowel horizontaal als verticaal dragend zijn. Als trillingsarm aan te brengen funderingselementen onder het gebouw worden fundex combinatiepalen toegepast. In de verdiepingsvloeren zijn klimaatvloeren toegepast, die dragen op geïntegreerde stalen liggers. Deze vloeren zijn geschikt voor betonkern-activering welke gecombineerd worden met het systeem van koude/warmte opslag in de bodem.

ARCADIS is bij dit project verantwoordelijk voor het constructief ontwerp en werkt als enige ontwerpende partij met BIM; de grote voordelen van een integraal ontwerp komen hierdoor niet echt tot stand. Niettemin dragen onze 3D visualisaties veel bij aan het inzicht bij de andere bouwpartners en de opdracht-gever ten aanzien van de draagstructuur, waardoor ontwerp-consequenties sneller inzichtelijk worden en in een vroegtijdig stadium kunnen worden aangepast. Na aanbesteding zullen onze ontwerpgegevens in BIM worden overgedragen aan de aannemer, waardoor een verdere keten-integratie mogelijk wordt. Los van de mogelijke synergie met andere bouwpartners voegt BIM ook in dit project veel toe aan de kwaliteit van het ontwerp. Wijzigingen worden in het virtuele gebouwmodel geïmplementeerd en niet meer in de afzonderlijke ontwerpdocumenten, zodat het ontwerpproces veel beter gecontroleerd en een hoger kwaliteitsniveau gerealiseerd wordt.


DeLuifVenloDe uitbreiding van het bestaande theater De Maaspoort inVenlo is een typerend voorbeeld voor de totaalaanpak van derevitalisering van de Maasboulevard in Venlo. Het planMaasboulevard is een ambitieus project in het hart van Venlowaar wonen, winkelen, cultuur en recreatie logisch in elkaarvloeien. De Maasboulevard is een nieuw stadsdeel, dat een geheel vormt met de bestaande bebouwing en het kern-winkelgebied.Deelplan De Luif vormt het laatste onderdeel van deMaasboulevard. Dit gebouw vormt straks één geheel met het huidige theater De Maaspoort aan de Oude Markt.De nieuwe gevel omsluit beide gebouwen waardoor oud ennieuw naadloos in elkaar overgaan. Het theaterdeel en het

commerciële deel zijn van elkaar gescheiden. In de nieuwbouwvinden we op de begane grond en de eerste verdieping 5.000 m2

aan winkels en horeca. Theater De Maaspoort blijft in haarhuidige pand en krijgt er in het nieuwe deel op de tweedeverdieping een theaterzaal bij. De oplevering van plandeelDe Luif staat gepland voor 2012.

Door het ontwerp in BIM uit te voeren is in een vroegtijdigstadium inzicht verkregen in de complexe architectonischevormgeving en kon een vergaande integratie van hetconstructief ontwerp gerealiseerd worden. Bij de aanbestedingwordt geanticipeerd op belangrijke kostenreducties bij deaanbesteding van met name de staalconstructie.


Dienstgebouwen Tweede Coentunnel AmsterdamOm de bestaande Coentunnel meer lucht te geven wordt pal ernaast de Tweede Coentunnel aangelegd. Het is een multi-disciplinair project waar meerdere divisies van ARCADIS betrokken zijn. De divisie Gebouwen werkt zowel constructief als bouwkundig de dienstgebouwen uit. De twee dienstgebouwen aan de Noord- en Zuidzijde van de tunnel zijn onder het maaiveld verbonden met de oude tunnel en gaan ook de oude tunnel bedienen. Ze worden gebouwd op het dek van de nieuwe tunnel. Vanwege de redelijk complexe vorm was dit project een ideale gelegenheid om het tekenpakket Revit eens goed in een multidisciplinair model te testen. In de gebouwen komen schuine vloeren en daken voor, afwijkende en zeer gevarieerde wandsamenstellingen en vormen, en meestal van buitengewone proporties. De twee “tunnelmoten” onder de dienstgebouwen zijn eveneens in BIM opgezet.Gezien het feit dat er tijdens het ontwerpproces al behoorlijke wijzigingen hebben plaatsgevonden, kon met BIM veel tijd en geld worden bespaard. Vanwege de grote onderlinge afstanden en om de bestanden hanteerbaar te houden, zijn de twee dienstgebouwen als aparte 3D-modellen opgezet en “gelinkt” naar een overzichtsmodel waarin ook de ligging wordt gewaarborgd.

Door het toepassen van verschillende templates kunnen de modellen zowel als bouwkundige of constructieve tekeningen worden weergegeven. Voor velen blijft het moeilijk te bevatten dat de “mooie plaatjes”, de plattegronden en de aanzichten etc. uit hetzelfde gebouwmodel komen, en dat dus alles één op één aan elkaar gerelateerd zijn. Belangrijk om te vermelden is dat de

plaatjes een bijproduct zijn, waar eigenlijk niet meer aandacht aan is besteed dan het plaatsen van een camera, het kiezen voor een redelijk zonnige dag en het indrukken van de renderknop.

Naast de mogelijkheid om op elk gewenst moment up-to-date tekeningen in VO, DO en detaillering te produceren blijkt de mogelijkheid om door het model te wandelen voor opdracht-gevers, bouwpartners en projectleiders een belangrijk hulp-middel om lastige knopen vroegtijdig visueel te krijgen. BIM biedt alle betrokkenen de mogelijkheid om moeilijke punten vroegtijdig op te lossen.

De aard van het project rechtvaardigt de verwachting dat er nog veel ingrijpende wijzigingen zullen plaatsvinden.Gezien de ervaringen op dit moment is de verwachting dat die aanpassingen snel en integraal op alle onderdelen te realiseren zijn, waardoor de efficiency en kwaliteitswinst nog verder zal toenemen.


eBay data center SaltLakeCity,USA

ARCADIS heeft van eBay de opdracht verworven een data center te ontwerpen dat een state-of-the-art omgeving moest worden. Het gebouw moest vanuit energie- en milieutechnisch oogpunt zodanig ontworpen worden dat het project de LEED Gold Certificiering van de US Green Building Council zou verdienen. Het 60.000 m2 eBay data center bevat serverruimtes, kantoren, ondersteuning- en opslagruimte en een technisch centrum.

In samenwerking met eBay heeft ARCADIS het data center ontworpen en is zij tevens verantwoordelijk geweest voor de communicatie-infrastructuur in de nieuwe ruimtes. De basis van het ontwerp is gemaakt in een BIM model.

In aanvulling op de drie hightech data centers, meerdere TR ‘s, en de backbone-infrastructuur, heeft ARCADIS veilige routes met opslagmogelijkheden ontworpen voor het totale terrein. Hierbij is rekening gehouden met toekomstige groeimogelijkheden.

Door het eBay data center in een BIM model te ontwerpen zijn op het gebied van efficiency en kwaliteitscontrole grote voordelen gerealiseerd. De geïntegreerde 3D-modellen maakten een betere communicatie tussen de verschillende bouwpartners mogelijk. Het in 3D modelleren van het gebouw is een grote verbetering ten opzichte van de 2D-modellen. Doordat de ontwerpers het gebouw gedetailleerd vanuit alle hoeken konden bekijken, werden eventuele problemen reeds in een vroeg stadium inzichtelijk gemaakt en konden als zodanig gecorrigeerd worden. Door deze virtuele conflictoplossing waren we in staat om tijd én geld te besparen. Voorts was een grote efficiencyslag mogelijk doordat alle bouwteamleden werkten vanuit één BIM model. Hierdoor werd een betere informatie-uitwisseling onderling gerealiseerd.


Research&DevelopmentcentreRoyalFrieslandCampina WageningenHet is de strategie van FrieslandCampina om de toegevoegde waarde te verhogen, en tegelijkertijd alle door de leden-melkveehouders van de coöperatie geproduceerde melk tot waarde te brengen. Gedreven door hun fascinatie voor melk werkt FrieslandCampina hard aan het ontdekken en ontwikkelen van baanbrekende innovaties in zuivel. Innovaties die de voordelen van melk wereldwijd dichter bij de consument brengen waardoor zij geholpen worden om vooruit te komen in hun leven. FrieslandCampina versterkt haar innovatieve slagkracht door haar onderzoeksactiviteiten te bundelen en gezamenlijk te huisvesten in het nieuwe research & development center in Wageningen.

Ten aanzien van duurzaamheid neemt FrieslandCampina verantwoordelijkheid voor de wereld waarin huidige én toekomstige generaties werken en leven. FrieslandCampina zoekt daarom naar een duurzaam evenwicht tussen bedrijfsprestaties en de inzet voor milieu en maatschappij, zodat de gezondheid van mens, milieu en bedrijf ook op termijn gewaarborgd is. Dit komt tot uitdrukking in de hele productenketen “van gras tot glas”, waarbij FrieslandCampina hoog inzet op duurzame melkveehouderij, maar ook duurzame kantoren en

productievestigingen. Bij het nieuwe R&D centre wordt nadrukkelijk aandacht besteedt aan duurzame energie alternatieven, waarbij FrieslandCampina de ambitie heeft de kringloop te sluiten door de toepassing van door sustainable farming opgewekt biogas. Voorts wordt het energieverbruik van het gebouw verder verbeterd door de toepassing van zonne-energie, warmte-koude opslag in de bodem en indirect adiabatisch koeling.

Bij het ontwerp en uitvoeringsproces speelt BIM een belangrijke rol. Tijdens het ontwerpproces dient geanticipeerd te worden op de incorporatie van een uitgebreide gebruikerspecifieke installatie. Dit is nodig om middels het beproefde plug & play concept een efficiënter gebouwgebruik mogelijk te maken. Met BIM kunnen alle knelpunten tussen de diverse installatiesystemen onderling en de draagconstructie vroegtijdig in het ontwerp gedetecteerd en opgelost worden. BIM heeft verder de mogelijkheid om alle bouwpartners sneller en beter inzicht te bieden in de complexiteit van de gebouwinstallatie in relatie tot de draagstructuur, zodat de snelle bouwtijd van 14 maanden beter geborgd kan worden.


GerechtsgebouwZwolleHet huidige gebouw van de Rechtbank Zwolle, in de jaren ’70 van de vorige eeuw ontworpen door architect Jo Krüger, is al jaren te klein. Hootsmans Architectuurbureau heeft een gefacetteerd gebouw ontworpen dat naast de oude rechtbank is neergezet. Het oude gebouw wordt grondig opgeknapt. ARCADIS heeft de constructie van de nieuwbouw ontworpen.Het nieuwe gebouw laat de stedenbouwkundige richtingen en grenzen, hoogten en zelfs de posities van de bomen op zich inwerken. Op deze manier ontstaat een stedenbouwkundige samenhang. Al deze lijnen bepalen de facetten van het gebouw. Hootsmans had de ambitie om, juist nu het openbare karakter van de rechtspraak meer en meer onder druk komt te staan, de publieke gebieden op de stad te oriënteren. De nieuwbouw van de Rechtbank Zwolle biedt onderkomen aan een groot aantal op elkaar gestapelde functies. Elke functie vraagt om een specifieke constructieve structuur. ARCADIS heeft gekozen voor kolommen met een strokenvloer voor de onderbouw. Deze constructie start in de tweelaagse ondergrondse parkeergarage en loopt door tot aan de eerste verdieping. De kolomposities volgen zoveel mogelijk het parkeerstramien. Op niveau 1 zijn 11 zittingszalen geprojecteerd. De constructieve structuur van de zittingszalen past niet op het parkeerstramien. Vanwege herindeelbaarheid van laag 1 en 2 en de constructieve structuur van de kantoren boven laag 3 is gekozen voor een balkenrooster van hart op hart 3,6 m. Balken van 1,80 m staan op 22 kolommen die als het ware door de onderliggende lagen heen worden geprikt. Deze constructie maakt een optimale indeling mogelijk van de kantoren die zich boven de derde verdieping bevinden. In deze kantoren is een vlakke plaatvloer aangebracht die is voorzien van gewichtsbesparende elementen en betonkernactivering.Het totale gebouw heeft een oppervlakte van 16.500 m2.Om het inzicht van het ontwerpteam te vergroten ten aanzien van deze complexe constructieve structuur is gekozen voor BIM. Hierdoor is direct duidelijk waar de aansluitingen van de

diverse constructieve onderdelen zitten en hoe hier rekening mee kan worden gehouden. Ook de detaillering van het beton die voornamelijk in het zicht komt, kon in een vroeg stadium op detailniveau zichtbaar worden gemaakt.


GeluidsweringHaarrijnA2UtrechtDat duurzaamheid ook in onze projecten van belang is en op een geheel natuurlijke wijze wordt geïntegreerd, is goed te zien in de geluidswand “Haarrijn” langs de A2 bij Utrecht. Deze dubbel gekromde 1,8 km lange en 12 m hoge stalen constructie is volledig ontworpen volgens het BIM concept.

Voor het ontwerp van de geluidswand is door architect Lénárd Oosterhuis (ONL), een parametrisch model opgezet waarbij de vormgeving relationeel is gekoppeld aan de individuele componenten. Ieder component heeft zijn eigen identiteit en op maat gesneden eigenschappen. Ieder onderdeel is derhalve uniek; Non-Standard. Aan dit 3D model is vervolgens calculatie- en rekensoftware gekoppeld. Door nu te variëren met de verschillende parameters zoals funderingsmaat, vlakverdeling en de hoogtelijnen worden de gevolgen direct inzichtelijk gemaakt. Dit stelt ons in staat om het ontwerp integraal te optimaliseren. Deze koppeling heeft geleid tot een reductie van ca. 40% in materiaalverbruik.

In de productie wordt het ontwerp van ONL automatisch vertaald (en dus toegesneden) naar de machines van de staalleverancier. Hierdoor worden materiaalverlies en bouwfouten geminimaliseerd. Tegelijkertijd geeft deze manier van werken de architect en constructeur een hoge mate van vrijheid om het ontwerp te optimaliseren, omdat repetitie van elementen niet meer nodig is.

Naast een economische optimalisatie zijn ook de milieukosten geoptimaliseerd. Dit laatste gaat volgens de NIBE systematiek waar alle milieukosten, zoals landgebruik, hinder, broeikas-gassen etc. gedurende de hele levenscyclus voor verschillende bouwelementen uitgedrukt zijn in euro’s. Hiermee hebben we onderzocht wat voor effect het bijvoorbeeld heeft op de milieu-kosten als je kiest voor meer heipalen en minder staal of andersom.

Door middel van BIM is dus een duurzame en tegelijkertijd economisch gunstige oplossing gevonden voor een groot project waarbij de grenzen van creativiteit konden worden opgezocht. In het ontwerp van de geluidswand langs de A2 is verder rekening gehouden met de integratie van zonnepanelen in de geluidswand. Daar is namelijk een ideale hoek ingepast waarop de panelen gemonteerd kunnen worden.


PrimeXintiandiHangzhou, ChinaARCADIS is verantwoordelijk geweest voor het ontwerp van een nieuw commericeel en kunstcentrum in Hangzhou, China. Door de specifieke architectuur gaat het centrum in zijn geheel op in de groene omgeving. Hierdoor ontstaat een verdere versterking van de unieke ervaring van de ruimte. Hangzhou is door haar elegante cultuur en prachtige landschappen door Marco Polo beschreven als “de edelste en de mooiste stad ter wereld”.

Aangezien een ontwikkeling in de stad wegens ruimtegebrek niet mogelijk was, is men direct buiten het centrum van de stad op zoek gegaan naar een locatie die de hoge kwaliteit voorzieningen en infrastuctuur had om zowel lokale als international bedrijven aan te trekken die zaken doen in Hanzhou. Deze zoektocht leidde tot de oprichting van Prime Xintiandi. Deze nieuwe mixed-use ontwikkeling omvat de herbestemming van vier bestaande industriële gebouwen tot een nieuwe kunstwijk die, door middel van modern design en architectuur, verwijst naar de lokale cultuur. De unieke mix van kantoren, hotels, woningen, creatieve werkruimtes en detail-handel zorgt dat Xintiandi een dynamische centrum is van de vroege ochtend tot de late avond.

Prime Xintiandi is ontworpen rond een reeks van openbare voorzieningen. Zo zijn er aan een buitenzwembad aangelegde pleinen die met elkaar verbonden worden door waterwegen. Hierdoor speelt de natuur een belangrijke rol in deze gehele ontwikkeling. De basis van het ontwerp is gemaakt in een BIM model.

Door Prime Xintiandi in een BIM model te ontwerpen zijn op het gebied van efficiency en kwaliteitscontrole grote voordelen gerealiseerd. De geïntegreerde 3D-modellen maakte een betere communicatie tussen de verschillende bouwpartners mogelijk. Het in 3D modelleren van het gebouw is een grote verbetering ten opzichte van de 2D-modellen. Doordat de ontwerpers het gebouw gedetailleerd vanuit alle hoeken konden bekijken, werden eventuele problemen reeds in een vroeg stadium inzichtelijk gemaakt en konden als zodanig gecorrigeerd worden. Door deze virtuele conflictoplossing waren we in staat om tijd én geld te besparen. Voorts was een grote efficiencyslag mogelijk doordat alle bouwteamleden werkten vanuit één BIM model. Hierdoor werd een betere informatie-uitwisseling onderling gerealiseerd.


Hellenic Museum en Cultureel Centrum Chicago, USAHet centrale thema van het nieuwe Hellinec Museum en Cultureel Centrum in Chicago is het historische verleden van Griekenland. Het Griekse volk is zich de afgelopen millennia artistiek blijven ontwikkelen. Ze zijn geëvolueerd van de Dorische zuilen en Heidense tempel architectuur, de sublieme stenen muren en houten texturen van Agion Oros op de berg Athos, tot high-tech moderne faciliteiten ten behoeve van de Olympische spelen in Athene van 2004.

Het nieuwe museum van ca. 40.000 m2 zal worden uitgedrukt in een modern state of the art design voorzien van de nieuwste technologieën. Aangezien de gevoeligheid voor onze kwetsbare omgeving uitgegroeid is tot een zeer belangrijk aspect, is het Hellinec Museum en Cultureel Centrum ontworpen conform de LEED Green Building certificering.

Om dit museum ecologisch verantwoord te kunnen ontwerpen is onder andere gebruik gemaakt van de nieuwste methodes op het gebied van groene daken, beglazing en de HVAC-technologie. De basis van het ontwerp is gemaakt in een BIM model.

De eerste verdieping van het museum heeft een dynamische glazen gevel, waardoor de ruimte binnen lijkt op een Griekse stad maar toch de aansluiting met de skyline van de stad behoudt. Naast het museum is er ook een auditorium, een cadeauwinkel en een flexibele Grand Hall ontworpen die eveneens gebruikt kan worden voor exposities, lezingen alsmede museumfuncties. De bovenste verdiepingen bevatten tentoonstellingszalen, kabinetten en een Learning Center. De wanden zijn afgewerkt met natuurlijke kalksteen en houten gevelbekleding, puttend uit zowel de klassieke als de Byzantijnse periode.

Het groene dak bevat een beeldentuin en dakterras welke eveneens te gebruiken is voor museumfuncties. Als ontwerpers van de nieuwe Hellinec Museum en Cultureel Centrum vertrouwen wij erop dat dit gebouw zowel geschikt zal zijn als plek om te leren, te inspireren en elkaar te ontmoeten, maar ook de plaats is waar toekomstige generaties iets kunnen leren over hun erfgoed.

Door het nieuwe Hellenic Museum en Cultureel Centrum Chicago in een BIM model te ontwerpen zijn op het gebied van efficiency en kwaliteitscontrole grote voordelen gerea-liseerd. De geïntegreerde 3D-modellen maakten een betere communicatie tussen de verschillende bouwpartners mogelijk. Het in 3D modelleren van het gebouw is een grote verbetering ten opzichte van de 2D-modellen. Doordat de ontwerpers het gebouw gedetailleerd vanuit alle hoeken konden bekijken, werden eventuele problemen reeds in een vroeg stadium inzichtelijk gemaakt en konden als zodanig gecorrigeerd worden. Door deze virtuele conflictoplossing waren we in staat om tijd én geld te besparen. Voorts was een grote efficiencyslag mogelijk doordat alle bouw teamleden werkten vanuit één BIM model. Hierdoor werd een betere informatie-uitwisseling onderling gerealiseerd.


KlimwandLeerparkDordrechtLeerpark Dordrecht is een bijzondere plaats in Dordrecht. Hier komen wonen, werken, leren en ontspannen bij elkaar. In het ontwerp voor het Leerpark is gezocht naar een optimale balans tussen gezamenlijk en individueel. Leerlingen, docenten, bewoners, ondernemers en werknemers ontmoeten elkaar en profiteren van elkaars aanwezigheid. Maar Leerpark Dordrecht biedt letterlijk en figuurlijk ook ruimte voor een eigen identiteit.

Een onderdeel van deze eigen identiteit is het sportgebouw met vier gymzalen op de begane grond en twee spelzalen op de tweede verdieping. Het sportgebouw is te gebruiken door leerlingen, verenigingen en de omgeving. In de planning staat een klimcentrum aan de voorzijde van het Sportgebouw. Een ware “eyecatcher” bij de aanblik van het Sportgebouw.

Samen met ONL, Lénárd Oosterhuis en Mountain Network ontwikkelt ARCADIS een nieuwe generatie klimwanden waarbij de wand volledig zelfdragend is ontworpen. Iedere driehoek is onderdeel van de draagconstructie waardoor een enorme vormvrijheid ontstaat.

De basis van het ontwerp vormt een BIM model dat de enorme hoeveelheid informatie van de individuele componenten structureert. Het model wordt gebruikt voor zowel het tech -nisch ontwerp als het ontwerp voor de klimroutes. In de ontwerpfase geeft het BIM model een visuele feedback over de hellingshoeken van de klim-wanden en bewaakt de afmetingen van de individuele componenten zodat deze met een minimum aan snijverlies geproduceerd kunnen worden. Tevens worden vanuit het model de rekenmodellen gegenereerd. Voor de realisatie is het BIM-model de basis voor het genereren van materiaal-staten en gegevens voor de aansturing van de 5-assige freesmachine voor de houtbewerking.


MilliariumEind 2010 heeft Rijkswaterstaat de NEN norm 2767-4 geadopteerd. De NEN 2767-4 “Conditiemeting van Infra-structuur” bevat de methodiek om de conditie van infra-structuur op een objectieve en eenduidige wijze te bepalen. In hoofdlijnen komt het er op neer dat er inspecties worden uitgevoerd en deze via een decompositie worden geaggregeerd naar een hoger niveau.

Om dit mogelijk te maken moeten alle assets in een eenduidige, NEN 2767-4 conforme informatiestructuur worden vastgelegd. ARCADIS heeft samen met Rijkswaterstaat deze uitdaging opgepakt. De duizenden assets die langs de snelweg terug te vinden zijn, zijn volledig geïnventariseerd middels een kartering aan de hand van mobile mapping. Vervolgens zijn al deze assets tot op het diepste niveau in de informatiestructuur geplaatst en, op basis van de functionele relatie, binnen de decompositie aan elkaar gekoppeld.De conditiemetingen van de afzonderlijk gerelateerde assets beschrijven dus de conditie van het groter geheel. Dit is essentieel voor het risicogestuurd beheer en onderhoud van

de infrastructuur, en leidt tot meer efficiëntie in de overdracht van gegevens tussen de verschillende partijen in het beheer- en onderhoudsproces.

De informatiestructuur van de NEN 2767-4 bestaat uit een objectenbibliotheek en decompositie. Deze objectenbibliotheek en decompositie kunnen ook als basis dienen voor het Bouwwerk Informatie Model (BIM). Dit met als groot voordeel dat wanneer het BIM volgens dezelfde objectenbibliotheek en decompositie wordt opgebouwd, informatie uit de aanlegfase zonder lastige conversies overgenomen kan worden in de beheer- en onderhoudsfase.

ProRail en Rijkswaterstaat, alsmede de aannemers en advies-bureaus die zijn verenigd in de Bouw Informatie Raad (BIR), hebben afgesproken deze objectenbibliotheek en decompositie te adopteren voor BIM. Hiermee verbreedt de toepassing zich tot de gehele levensduurcyclus (van planfase tot beheer & onderhoud). Dit met als uiteindelijke doel om in de gehele levenscyclus uniform gegevens te kunnen overdragen.


OncologischezorgcampusWarrenville, USAIn opdracht van het Centrale DuPage Ziekenhuis in Winfield, Chicago USA, heeft ARCADIS een vrijstaand kanker en diagnostische beeldvorming centrum ontworpen voor een oncologische zorgcampus in de buurt Warrenville. De basis van het ontwerp is gemaakt in een BIM model.

De nieuwe faciliteit bestaat uit twee componenten; een kanker behandelingscentrum en een grafisch centrum. Het behandelings-centrum biedt huisvesting aan een onderzoekafdeling, medische oncologie en radiotherapie ruimte. Het centrum beschikt over een MRI, CT-scan, mammografie en algemene radiologie diensten. Ieder centrum heeft zijn eigen ingang, maar zijn verbonden door een fraaie glazen lobby.

Het ontwerp illustreert de hoge kwaliteit van het ziekenhuis en het wereldwijd bekende kankerprogramma.

Het gebouw heeft een eigentijdse uitstraling met een eenvoudige bewegwijzering. Hiermee is een comfortabele omgeving gecreëerd voor de patiënten en hun families. Het centrum bevindt zich op een prominente zichtlocatie aan de Interstate 88. De hoogte van het centrum weerspiegelt de omvang van de Interstate, maar de kolommen en zonweringen geven het gebouw een meer menselijk karakter. Een aangelegde tuin maakt het gebouw nog meer intiem en geeft patiënten de gelegenheid om te ontspannen in een natuurlijke omgeving. Daarnaast is er een tuin aangelegd boven de bestralingstherapie ruimte. Patiënten die voor een infuusbehandeling in de daar-voor behorende ruimtes liggen, kijken uit op deze tuin. Hetgeen voor een positieve afleiding kan zorgen.

De oncologische zorgcampus in Warrenville is een van de vele projecten welke ARCADIS voor het Centraal DuPage Zieken-huis heeft mogen ontwerpen.Door de nieuwe oncologische zorgcampus Warrenville in een BIM model te ontwerpen zijn op het gebied van efficiency en kwaliteitscontrole grote voordelen gerealiseerd. De geïnte-greerde 3D-modellen maakte een betere communicatie tussen de verschillende bouwpartners mogelijk. Het in 3D modelleren van het gebouw is een grote verbetering ten opzichte van de 2D-modellen. Doordat de ontwerpers het gebouw gedetail-leerd vanuit alle hoeken konden bekijken, werden eventuele problemen reeds in een vroeg stadium inzichtelijk gemaakten konden als zodanig gecorrigeerd worden. Door deze virtuele conflictoplossing waren we in staat om tijd én geldte besparen. Voorts was een grote efficiencyslag mogelijk doordat alle bouwteamleden werkten vanuit één BIM model. Hierdoor werd een betere informatie-uitwisseling onderling gerealiseerd.


OosterdokseilandKavel3AmsterdamHet voormalige PTT-eiland heeft de afgelopen jaren een ingrijpende gedaantewisseling ondergaan. Dit voormalige PTT-distrubutiecentrum, gelegen op het Oosterdokseiland nabij het Centraal Station, is nu een belangrijke aanwinst voor de stad door de komst van bibliotheek, conservatorium, Mint-hotel, woningen, diverse winkels en horeca.

Het project – één van de grootste in Nederland - omvat de realisatie van 30.000 m2 bibliotheek, 75.000 m2 kantoren, 12.500 m2 winkels en horeca, ongeveer 300 appartementen, 40.000 m2 cultuur en 30.000 m2 leisure waaronder een bioscoop, hotel en een congrescentrum. Onder het gehele

eiland komt een tweelaagse parkeergarage voor meer dan 1.000 auto’s.

Kavel 3 bestaat uit een constructieve structuur van in het werk gestorte bouwdelen, prefabdelen en staalconstructies. Gezienhet korte voorbereidingstraject van de aannemer en de levering van tekeningen vlak voor de uitvoering is het van groot belang consistente tekeningen te leveren. Voor ARCADIS een belangrijke reden om een BIM-model op te zetten. Vanuit het 3D-model genereert ARCADIS tekeningen van wanden en vloeren, controleren we de diverse tekeningen van leveranciers en genereren we rekenmodellen van onderdelen van de constructie.


Station DeventerOm de groei van het personenvervoer over het spoor tussen Amersfoort en Deventer op te kunnen vangen, heeft NS Reizigers de behoefte om de perroncapaciteit in Deventer uit te breiden. Om dit te realiseren is gekozen voor de aanleg van een zijperron in Deventer. Momenteel is er een tijdelijk zijperron gerealiseerd. Dit zijperron is echter gesitueerd boven spoor 1.Het naast gelegen spoor is hierdoor tijdelijk niet bruikbaar als perronvrij doorrijdspoor. Het definitieve zijperron dient daarom naast spoor 1 te worden gerealiseerd, waarna het naastgelegen spoor zijn oorspronkelijke functie weer terug krijgt.

Deze ogenschijnlijk eenvoudige ingreep heeft ingrijpende gevolgen. Er zullen aanpassingen worden gedaan aan het monumentale stationsgebouw en het naastgelegen, tevens monumentale, Post-T gebouw.

Naast de aanpassingen aan deze Rijksmonumenten, dienen aanpassingen gedaan te worden aan de civiele constructies,de sporen, bovenleidingen en railbeveiligingssystemen.Deze complexe situatie vraagt om een integrale aanpak. Daarom heeft ARCADIS besloten het ontwerp in een BIM omgeving uit te voeren en zo het ontwerpproces integraal in één model te kunnen beheersen.

In totaal hebben vijf disciplines integraal met elkaar in één BIM model het ontwerp getoetst. Deze toetsing werd periodiek uitgevoerd waarbij de resultaten werden teruggekoppeld naar de verschillende disciplines. Resultaat hiervan was dat ruimte-lijke conflicten in het ontwerp reeds in een vroeg stadiuminzichtelijk waren en hierop kon worden geanticipeerd.


ParkeergarageHouthavensAmsterdamMet de ontwikkeling van de IJ-oevers maakt de industrie meeren meer plaats voor attractieve leefomgevingen aan het watermet een gevarieerde ontwikkeling van woningen, kantoren enflankerende bedrijvigheid. Ook de Houthavens, één van deoudste havengebieden van Amsterdam, zullen in de komendejaren een metamorfose ondergaan tot een levendig gebied meteen accent op de creatieve sector. De eerste contouren van deherontwikkeling van de Houthavens zijn inmiddels zichtbaar,waarbij de relatie met het water en het behoud van hetindustriële karakter belangrijke aandachtspunten zijn. In ditverband wordt de openbare ruimte duurzaam en hoogwaardigingericht en worden de gebouwen met een totale omvang van50.000 m2 bvo individueel ontworpen met een industriëlelook & feel.

Parkeren wordt ondergronds opgelost met een éénlaagseparkeergarage met een capaciteit van ca. 600 parkeerplaatsen die tevens als fundering dient voor de toekomstige bouwmassa’s.

Op deze garage zijn circa 11 gebouwen gepland van verschil-lende hoogte met een maximum tot 30m. De ruimte tussen de gebouwen fungeert als plein. Het dek krijgt een afwisselende invulling van groen en bestrating. Het plein strekt zich uit op de kop van het terrein tot aan het water. Het ontwerp van deze pleinvormige ruimte en de afwerking daarvan in bestrating, groenvoorziening, meubilair en de ondergrondse infrastructuur zijn onderdeel van een nog te volgen ontwerptraject, dat samen met de ontwikkeling van de 11 gebouwen zal plaatsvinden.

Het ontwerp van de parkeergarage is in BIM uitgevoerd, waar-door een massastudie van de toekomstige bovenbouw eenvoudig in het ontwerp geïncorporeerd kon worden. Met deze aanpak kon tijdens het ontwerp maximaal geanticipeerd worden op het toekomstige bouwprogramma. Hierdoor is een kostenefficiënt garageconcept ontstaan, dat inspeelt op de gewenste ontwerp-vrijheden van de bovenbouw.


Researchgebouw UMC St. RadboudNijmegenWegens een tekort aan ruimte in het huidige Researchgebouw en de noodzaak om nieuwe zwaartepunten op onderzoeks-gebied gezamenlijk te huisvesten, zijn plannen ontwikkeld voor een tweede Researchgebouw op het UMC terrein te Nijmegen.

Het Researchgebouw 2 zal tussen het Centraal Dierenlaboratorium en het Studiecentrum worden gebouwd.De nieuwbouw van het Researchgebouw 2 wordt ontworpen door AGS Architecten. Het gebouw bevat ca. 13.000 m2 bvo nieuwbouw met laboratoria, kantoren, ruimten voor startende bedrijven en representatieve ruimten.

Het researchgebouw bestaat uit vijf verdiepingslagen en een dakverdieping met installatieruimte. De begane grond en eerste verdieping zijn voorzien van flexibele en representatieve ruimtes om zodoende onderdak te bieden aan startende bedrijven (incubator) en de samenwerking met het bedrijfsleven te

bevorderen. De meeste verdiepingen zijn ingericht als laboratoria. In de kelderlagen bevinden zich ruimten voor een cyclotron en radiofarmaceutische laboratoria.

De researchtoren is opgezet als “little BIM”. Een mono-disciplinaire BIM met als belangrijkste doel om de opdracht-gever en de adviseurs een duidelijk inzicht te geven in de structuur van het gebouw en zijn invloed op de bestaande ondergrondse constructies en naast liggende gebouwen.

De Researchtoren is de opmaat geweest voor het project Kapittelweg. De opdrachtgever heeft in zijn voorbereiding gekozen voor een “big BIM”. Dit houdt in alle disciplines werken in één model en uiteindelijk wordt het gebouw over -gedragen naar de beheerafdeling van het UMC St. Radboud.


KringloopwinkelHoutenDe kringloopwinkel van de gemeente Houten krijgt een nieuwonderkomen. Het gebouw moet dienst gaan doen als show-room, werkplaats en opslagruimte. Geheel duurzaam.Voor ontwerp, engineering en contracting viel de keus van degemeente op ARCADIS. Duurzaamheid staat hoog in hetvaandel bij de gemeente Houten. Daarom is qua constructiegekozen voor verschillende houtsoorten uit duurzaam bosbeheer projecten. Als isolatie materiaal wordt gebruik gemaakt van houtvezel plaat. Daarnaast zal zoveel mogelijk gebruik gemaakt worden van hergebruikte bouwmaterialen.Dit niet alleen vanuit architectonische, maar ook vanuitduurzaamheids aspecten. De opdrachtgever, de gemeenteHouten, is namelijk in de unieke positie dat zij de bron waardeze materialen samenkomen, beheert. De nieuwe kringloopwinkel wordt gebouwd naast de gemeentelijke milieustraat.

Een bewuste keuze: naast de bron waar gebruikte materialensamenkomen. Ideaal voor hergebruik in de nieuwbouw.Ook is voldaan aan de wens van de gemeente dat het nieuwegebouw straks energieneutraal moet zijn.

Al deze uitgangspunten zijn samengebracht in een BIM model. De diverse disciplines van ARCADIS hebben gezamenlijk in één model gewerkt waardoor een integraal ontwerp is ontstaan. Uit dit model zijn de visualisaties gemaakt en is inzicht verkregen in de constructie in samenhang met de installaties. Dit heeft geleid tot een bijzonder ontwerp met bijzondere materialen.


NieuwbouwBètafaculteitUniversiteitLeidenMomenteel wordt voor de Universiteit Leiden een nieuwe faculteit voor wis- en natuurkunde ontwikkeld. De uiteinde-lijke omvang van het project zal ca 100.000 m2 BVO gaan bedragen. In de faculteit zullen laboratoria, practicumruimten, collegezalen, kantoren en hoogwaardige experimenteerruimten worden gehuisvest, waarbij delen van het gebouw ook nog aan hoge trillingseisen dienen te voldoen. Daarnaast is er een hoog ambitieniveau neergelegd ten aanzien van duurzaamheid en energiegebruik.Het ontwerp wordt geheel in een BIM-model gerealiseerd.Het programma dat in het gebouw zal worden gevat is dermate intensief dat het noodzakelijk is het ruimtegebruik zo goed mogelijk te optimaliseren. Door het gebouw direct in een 3D-model op te bouwen ontstaat direct goed inzicht in het ruimtegebruik en kan er eenvoudig over gecommuniceerd worden.

Hiertoe houden wij BIM-sessies, waarbij alle ontwerpende partijen rond de tafel zitten en gezamenlijk door het model wordt gelopen aan de hand van een clash-detection-lijst. Knelpunten worden gezamenlijk bekeken en direct opgelost of de oplossing wordt besproken en later verwerkt. Deze werkwijze levert een significante tijdwinst op welke gebruikt kan worden om het ontwerp verder te optimaliseren.De grote hoeveelheid installaties in het model tonen direct het nut en nu ook de feitelijke noodzaak om deze in een 3D-model te vatten. Zekerheid ontstaat of de installaties passen in het gebouw. Het model levert vervolgens de hoeveelheden, welke wij koppelen aan de kostencalculaties.

Wij gebruiken het model verder voor leidingberekeningen, luchtkanaalberekeningen en kanaalgeluidsberekeningen.In het gebouw zullen vele gebruikersgroepen worden gevestigd met allen veel wensen en eisen van totaal diverse soorten. Bewaking op de realisatie van het PvE is daarom van groot belang. Deze bewaking op uitgangspunten is in BIM geïntegreerd, zodat up-to-date informatie steeds aanwezig is en gecontroleerd kan worden.

Onze BIM-systemen bevatten een dermate groot detailniveau dat het zelfs mogelijk wordt om werktekeningen te leveren aan installateurs of tekeningen waarvan fabriekstekeningen kunnen worden gemaakt. Het mag duidelijk zijn dat de BIM systemen daarmee de mogelijkheid bieden om anders tegen de bouwmarkt aan te gaan kijken. Uiteraard heeft dit ook consequenties voor de verantwoordelijkheden van partijen.

Contact

ARCADIS AmersfoortPiet Mondriaanlaan 26, 3812 GV AmersfoortPostbus 220, 3800 AE Amersfoort

Tel. 033 477 1000Fax 033 477 2000E-mail: [email protected]

BIM, de kunst van integrale samenwerking

Documents

Transcript of BIM, de kunst van integrale samenwerking