BIJLAGE I LIJST MET NAMEN, FARMACEUTISCHE VORM(EN),...

BIJLAGE I

LIJST MET NAMEN, FARMACEUTISCHE VORM(EN), STERKTE(N) VAN HET (DE) GENEESMIDDEL(LEN), TOEDIENINGSWEG(EN), AANVRAGER(S), HOUDER(S) VAN

DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN IN DE LIDSTATEN

1

ATIFOR CHIESI 12 mcg EN GEASSOCIEERDE NAMEN MET VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN BINNEN DE EUROPESE UNIE

Lidstaat Houder van de vergunning voor het

in de handel brengen Fantasienaam Sterkte Farmaceutische vorm Toedieningsweg

Oostenrijk Novartis Pharma GmBH

Brunner Strasse 59 A-1235 Wien

Oostenrijk

FORADIL 12 mcg/ dosis Aërosol, oplossing Voor inhalatie

België Chiesi Farmaceutici S.p.A. Via Palermo 26/A, 43100 Parma

Italië

ATIMOS 12 mcg/ dosis Aërosol, oplossing Voor inhalatie

Tjechië Torrex Chiesi Pharma s.r.o. CZ Na Kvetnici 33

CZ-140 00 Praha 4 Tsjechië


Estland Torrex Chiesi Pharma GmbH Gonzagagasse 16/16

A-1010 Vienna Oostenrijk


Frankrijk Chiesi S.A. Immeuble le Doublon - 11 Avenue

Dubonnet, 92400 Courbevoie

Frankrijk


Duitsland Chiesi Farmaceutici S.p.A. Via Palermo 26/A,

43100 Parma Italië

ATIFOR CHIESI 12 mcg/ dosis Aërosol, oplossing Voor inhalatie

Griekenland Novartis (Hellas) S.A.C.I. 12 klm National Road No 1 Athens-Lamia –

GR 14453 – Metamorphosis Griekenland

FORADIL 12 mcg/ dosis Aërosol, oplossing Voor inhalatie

Hongarije Torrex Chiesi Kft. ATIMOS 12 mcg/ dosis Aërosol, oplossing Voor inhalatie

2

Lidstaat Houder van de vergunning voor het in de handel brengen

Fantasienaam Sterkte Farmaceutische vorm Toedieningsweg

Kristóf tér 4. 1052 Budapest

Hongarije Letland Torrex Chiesi Pharma GmbH

Gonzagagasse 16/16 A-1010 Vienna

Oostenrijk


Litouwen Torrex Chiesi Pharma GmbH Gonzagagasse 16/16

A-1010 Vienna Oostenrijk


Polen Torrex Chiesi Polska Sp. z o.o. ul. Biala 3

00-895 Warszawa Polen


Portugal Chiesi Farmaceutici S.p.A. Via Palermo 26/A,

43100 Parma Italië


Slowakije Torrex Chiesi Slovakia s.r.o. Sulekova 14

811 06 Bratislava Slowakije


Slovenië Torrex Chiesi Slovenija, d.o.o. Trdinova ulica 4

SLO-1000 Ljubljana Slovenië


Spanje Chiesi España S.A. Berlín, 38-48 7ª planta

08029 Barcelona Spanje

BRONCORAL NEO

12 mcg/ dosis Aërosol, oplossing Voor inhalatie

Nederland Chiesi Farmaceutici S.p.A. Via Palermo 26/A, 43100 Parma

ATIMOS 12 mcg/dosis Aërosol, oplossing Voor inhalatie

3

4

Lidstaat Houder van de vergunning voor het in de handel brengen

Fantasienaam Sterkte Farmaceutische vorm Toedieningsweg

Italië Verenigd Koninkrijk

Trinity-Chiesi Pharmaceuticals Ltd. Cheadle Royal Business Park, Highfield, Cheadle, SK8 3GY

Verenigd Koninkrijk

ATIMOS MODULITE

12 mcg/ dosis Aërosol, oplossing Voor inhalatie

BIJLAGE II

WETENSCHAPPELIJKE CONCLUSIES EN REDENEN VOOR DE WIJZIGING VAN DE SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN EN DE BIJSLUITER, OPGESTELD

DOOR HET EMEA

5

WETENSCHAPPELIJKE CONCLUSIES SAMENVATTING VAN DE WETENSCHAPPELIJKE BEOORDELING VAN ATIFOR CHIESI 12 MCG EN AANVERWANTE NAMEN(zie bijlage I) 1. Inleiding Formoterol is een krachtige selectieve bèta2-adrenerge stimulator. Formoterol heeft een bronchodilaterend effect bij patiënten met reversibele luchtwegobstructie. Formoterol is geïndiceerd als aanvullende therapie voor patiënten met matig tot ernstig astma die regelmatige bronchodilaterende therapie in combinatie met langdurige corticosteroïdentherapie nodig hebben. De toegelaten dosering voor het referentiegeneesmiddel formoterol DPI ('dry powder inhaler' of droogpoederinhalator) bij kinderen van 5 jaar en ouder is 12 microgram tweemaal daags. De houders van de vergunningen voor het in de handel brengen dienden een aanvraag in voor een wijziging volgens de wederzijdse-erkenningsprocedure om het gebruik uit te breiden tot kinderen van 5 jaar en ouder. Na afronding van de wijzigingsaanvraag waren het Verenigd Koninkrijk en Nederland van mening dat de motivering van de vergunninghouders voor de therapeutische equivalentie met het referentiegeneesmiddel, in gebruik bij kinderen van 5 jaar en ouder, onvoldoende was; deze lidstaten zetten de verwijzingsprocedure in gang. 2. Werkzaamheid In 2004 begonnen de ondersteunende onderzoeken voor de uitbreiding van het gebruik van Atifor Chiesi (formoterol 12 microgram inhalatieaerosol, oplossing) en aanverwante namen naar kinderen van 5 jaar en ouder tweemaal daags om astmasymptomen met een onderhoudstherapie van inhalatiecorticosteroïden (ICS) onder controle te houden bij matig tot ernstig astmatische kinderen. In de wijzigingsaanvraag legden de vergunninghouders twee hoofdonderzoeken voor. Deze onderzoeken worden hierna beschreven. • Onderzoek CT01/Paed Onderzoek CT01/Paed was een twaalf weken durend, dubbelblind, double-dummy, actief gecontroleerd, tweearmig, in parallelle groepen uitgevoerd, multicentrisch, gerandomiseerd fase IIIa-onderzoek naar non-inferioriteit. Er werden 398 patiënten gerandomiseerd, die allen persistent matig tot ernstig astma hadden en regelmatig met inhalatiecorticosteroïden werden behandeld. De klinische primaire uitkomstvariabele was de verandering in expiratoire ochtendpiekstroom (PEF) vóór dosistoediening ten opzichte van de uitgangssituatie met een vooraf vastgestelde marge van -15 l/min. De onderzoeksopzet van onderzoek CT01/Paed was gekozen om klinische non-inferioriteit van Chiesi formoterol hydrofluoroalkaan (HFA) versus formoterol DPI aan te tonen. Het betreft hier twee verschillende formuleringen met de langwerkende β2-agonist (LABA) actief formoterol voor de behandeling van patiënten met astma. Voor dit onderzoek werden patiënten geworven die gedurende ten minste één maand voorafgaand aan het screeningsbezoek met een stabiele dagelijkse dosis inhalatiecorticosteroïden waren behandeld en gedurende ten minste één maand voorafgaand aan het screeningsbezoek geen behandeling met geïnhaleerde langwerkende β2-agonisten hadden ondergaan. Werkzaam vergelijkingsmiddel: Net als voor goedkeuring van onderzoek bij volwassenen met astma werd formoterol DPI als vergelijkingsmiddel gebruikt. Deze droogpoederinhalator is, net als andere droogpoederinhalatiemiddelen, even krachtig en werkzaam als de pMDI ('pressured metered dose inhaler' of dosisaerosol) met chloorfluorkoolwaterstof (CFK) als drijfgas.

6

Dosis in het onderzoek: Er werd alleen een dosis van 12 mcg gebruikt. • Onderzoek CT02/Paed Het tweede onderzoek, CT02/Paed, was opgezet om de waarde van een voorzetkamer aan te tonen. Onderzoek CT02/Paed was een gerandomiseerd, dubbelblind, double-dummy, placebogecontroleerd, gekruist fase II-onderzoek in drie perioden en met een enkele dosis naar equivalentie (uitwasperiode 5 dagen). Veertig patiënten met persistent matig tot ernstig astma werden in het onderzoek opgenomen en pMDI met AeroChamber PlusR werd vergeleken met pMDI zonder voorzetkamer. De primaire werkzaamheidsmaat was de toename van het geforceerde expiratoire eensecondevolume (FEV1) van vóór de dosistoediening tot 3 uur na de dosistoediening. Dit onderzoek werd gedurende twee weken nogmaals uitgevoerd bij kinderen die regelmatig inhalatiecorticosteroïden gebruikten. Aanvullend onderzoek: Farmacokinetiek en longdepositie van formoterol DPI vergeleken met formoterol HFA pMDI met en zonder voorzetkamer. In dit aanvullende onderzoek werd het effect van de AeroChamber PlusR-voorzetkamer op de longdepositie onderzocht. De invloed van de AeroChamber PlusR-voorzetkamer op de werking van formoterol HFA werd in vivo onderzocht met behulp van een scintigrafische techniek. In dit onderzoek werden de longdepositie en farmacokinetiek van formoterol HFA MDI in vergelijking met de formoterol DPI-formulering vastgesteld bij patiënten met COPD die een enkele dosis van 24 mcg formoterol ontvingen. Daarnaast werd de invloed van een voorzetkamer op de werking van formoterol HFA pMDI onderzocht. 3. Discussie Het CHMP richtte zich bij het begin van deze verwijzingsprocedure uit hoofde van artikel 36 tot de vergunninghouders met twee wetenschappelijke vragen. In de eerste vraag verzocht het CHMP de vergunninghouders de therapeutische equivalentie met het referentiegeneesmiddel bij kinderen van 5 jaar en ouder aan te tonen. Het CHMP stelde dat in onderzoek CT01/Paed de verandering in de ochtend-PEF vóór dosistoediening van de uitgangssituatie tot het eindpunt voor formoterol HFA minder dan 15 l/min bedroeg. Gezien het feit dat slechts één dosis formoterol was onderzocht en er niet veel verbetering was geconstateerd, was de assaygevoeligheid van dit onderzoek onvoldoende. De vergunninghouders voerden aan dat de toename in ochtend-PEF bij werkzame behandelingen 11,8 l/min en 14,9 l/min KKM (kleinste kwadraten methode) bedroeg en dat het grote betrouwbaarheidsinterval voor testen op non-inferioriteit was behaald. Dit staafde hun standpunt met betrekking tot het bezwaar van het CHMP tegen de lage respons in de longfunctieresultaten van de patiënten met de behandelingen. Bovendien stelden de vergunninghouders dat -15 l/min als non-inferioriteitslimiet voor PEF al was aanvaard voor een andere toepassing van HFA pMDI en dit werd ondersteund door de gegevens in de wetenschappelijke literatuur. Volgens de vergunninghouders was deze limiet door het onderzoek CT01/Paed bereikt. De waarde van -10,36 l/min in onderzoek CT01/Paed is dus veel kleiner dan de -15 l/min die oorspronkelijk was gekozen en waarvoor het onderzoek was opgezet. Bovendien vertoonden zowel de onderzoeksbehandeling als het werkzame controlemiddel een toename ten opzichte van de uitgangssituatie die groter was dan de waargenomen ondergrens voor het 95% betrouwbaarheidsinterval van de aangepaste kleinste kwadraten methode (11,8 en 14,9 l/min voor formoterol HFA respectievelijk het referentiemiddel). De consistentie van deze resultaten bracht de vergunninghouders tot de conclusie dat formoterol HFA niet inferieur is aan formoterol DPI. Daarbij voerden de vergunninghouders eveneens aan dat ze non-inferioriteit hadden bereikt voor de tweede meting van het FEV1 vóór behandeling. Ter ondersteuning van de vraag over de keuze voor een enkele dosis kwamen de vergunninghouders met de volgende aanvullende argumenten. Doses van 6 mcg, 12 mcg en 24 mcg formoterol leiden bij een breed scala aan inhalatieapparaten tot een gelijkwaardige snelheid van inwerkingtreding en duur van bronchodilatatie zonder systemische bijwerkingen. Volgens de vergunninghouders zou het

7

gebruik van meerdere doses formoterol HFA de assaygevoeligheid niet hebben verbeterd. De vergunninghouders waren daarom van mening dat een mogelijke kleine variabiliteit in de werkzaamheid van 12 mcg tweemaal daags HFA pMDI geen enkel risico zou moeten opleveren, omdat het referentiemiddel momenteel in deze dosis is toegestaan, wat weer het gebruik van alleen deze dosis rechtvaardigde. Samenvattend was de redenering van de vergunninghouders in antwoord op de eerste vraag van het CHMP dat de limieten voor non-inferioriteit zowel bij PEF als bij FEV1 beide al waren toegepast in eerdere registratiegoedkeuring voor HFA pMDI en ook in het onderzoek van de vergunninghouders waren gehaald. Bovendien was de mate van toename van de longfunctie vanuit klinisch oogpunt significant, omdat deze gepaard ging met een duidelijke verbetering van symptomen. De vergunninghouders benadrukten dat langwerkende β2-agonisten hoofdzakelijk worden gebruikt om symptomen beter onder controle te houden bij patiënten die al inhalatiecorticosteroïden als onderhoudstherapie gebruiken, en dat dit in dit onderzoek was aangetoond. In de beoordeling van de antwoorden op de eerste vraag concludeerde het CHMP dat de vergunninghouders geen nieuwe informatie of argumenten hadden aangedragen. De verandering in de ochtend-PEF vóór dosistoediening van de uitgangssituatie tot het eindpunt bedroeg minder dan 15 l/min voor formoterol HFA. Bovendien was in dit onderzoek slechts één dosis van het onderzoeksmiddel en het referentiemiddel geëvalueerd en wordt de assaygevoeligheid van dit onderzoek op grond van de vlakke dosisresponscurve van formoterol nog steeds in twijfel getrokken. Het bleef mogelijk dat de onderzoeksformulering krachtiger of minder krachtig dan het referentiemiddel was en daarom was geen bewijs voor therapeutische equivalentie geleverd. Het CHMP merkte op dat er wetenschappelijke manieren zijn om aanvullende informatie over de gevoeligheid te verschaffen, maar dat vergt extra onderzoek van de kant van de vergunninghouders. In de tweede vraag verzocht het CHMP de vergunninghouders commentaar te geven op het argument dat in onderzoek CT02/Paed verandering in FEV1 van vóór de dosistoediening tot 3 uur na de dosistoediening als primair eindpunt was gebruikt, wat niet passend werd geacht. Er werden geen verschillen waargenomen tussen de groep die de voorzetkamer gebruikte en de groep die de voorzetkamer niet gebruikte, en het bleef mogelijk dat er wel verschillen tussen de groepen zouden zijn waargenomen als FEV1 na 12 uur was gemeten in plaats van na 3 uur. Het CHMP uitte de bedenking dat de patiënten niet lang genoeg waren geobserveerd om een equivalente lange duur te kunnen aantonen, en onderstreepte het belang van minimaal 8 uur observatie en vaststelling van geen verschil in het gebied onder de curve (AUC). Het antwoord van de vergunninghouders op het tweede bezwaar van het CHMP was gebaseerd op uitgebreide verwijzingen naar literatuur waarin melding werd gemaakt van de vaste relatie tussen de vroege bronchusverwijdende responsen op formoterol toegediend met diverse inhalatieapparaten en de twaalfuurswaarde van FEV1. De vergunninghouders voegden hieraan toe dat het niet waarschijnlijk was dat het geneesmiddel, aangezien het na 3 uur een equivalente toename in FEV1 had bereikt, zich anders zou gedragen dan in eerdere, in de literatuur beschreven onderzoeken met een breed scala aan inhalatiemiddelen. Samenvattend was de verhouding tussen de waarden na 3 uur en na 12 uur, volgens de schattingen van de FEV1-waarden na 3 en 12 uur door de vergunninghouders, opvallend constant, ongeacht het hulpmiddel en de leeftijd. Dit wees erop dat het hulpmiddel, de leeftijd en de aandoening geen invloed hadden op de relatie tussen het farmacodynamische effect van formoterol na 3 uur en na 12 uur. De vergunninghouders kwamen daarom met betrekking tot de tweede vraag van het CHMP tot de conclusie dat het bezwaar tegen de primaire uitkomstmaat in CT02/Paed niet terecht was, omdat dit suggereerde dat formoterol HFA pMDI zich anders zou gedragen dan alle andere DPI's en CFK HFA pMDI's. Naar aanleiding van deze antwoorden van de vergunninghouders op de eerste vragenlijst bereikte het CHMP geen overeenstemming over de aangevoerde argumenten en in de vergadering van oktober 2008 nam het CHMP een lijst met onopgeloste vraagstukken aan om de vergunninghouders nogmaals in de gelegenheid te stellen hun aanvraag te ondersteunen. Het CHMP nodigde de vergunninghouders uit om schriftelijk en in een mondelinge presentatie tijdens de CHMP-vergadering van november 2008 op deze lijst te reageren. De vergunninghouders beantwoordden de openstaande vragen in een

8

9

mondelinge toelichting op 18 november 2008. De antwoorden van de vergunninghouders leverden geen extra verduidelijking of onderbouwing met betrekking tot deze vraagstukken op. In november 2008 verwees het CHMP de kwestie naar een vergadering van een ad-hocgroep van deskundigen met de vraag hun mening te geven over de aanvaardbaarheid van de klinische onderzoeken die voor deze procedure waren ingediend. Samenvattend gaf de groep deskundigen geen steun aan de opzet en de uitkomst van beide onderzoeken zoals ingediend door de vergunninghouders. De groep was van mening dat er een ander onderzoek nodig was om de therapeutische equivalentie tussen formoterol HFA Modulite 12 mcg en het referentiegeneesmiddel aan te tonen. Op grond van het oordeel van de vergadering van de ad-hocgroep van deskundigen kwam het CHMP tot de conclusie dat het gebruik van Forair Chiesi 12 mcg bij kinderen jonger dan 12 jaar niet wordt aanbevolen. 4. Baten-risicoverhouding Al deze factoren in aanmerking nemend kwam het CHMP tot de conclusie dat de baten-risicoverhouding voor Atifor Chiesi 12 mcg (Formoterol HFA 12 mcg) ongunstig is voor gebruik bij kinderen jonger dan 12 jaar, en adviseerde het CHMP de handelsvergunning(en) te wijzigen in overeenstemming met de wijzigingen in de samenvatting van de productkenmerken, de etikettering en de bijsluiter (zie bijlage III) voor de geneesmiddelen als vermeld in bijlage I.

REDENEN VOOR WIJZIGING VAN DE SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN EN DE BIJSLUITER Overwegende het volgende: Het CHMP heeft de door het Verenigd Koninkrijk en Nederland in gang gezette verwijzingsprocedure met betrekking tot het gebruik van formoterol HFA 12 mcg bij kinderen jonger dan 12 jaar bestudeerd; - het CHMP heeft geconcludeerd dat de therapeutische equivalentie van formoterol HFA

Modulite 12 mcg met het referentiegeneesmiddel voor het gebruik bij kinderen jonger dan 12 jaar niet is vastgesteld;

het CHMP merkte op dat:

a. het twaalf weken durende onderzoek geen assaygevoeligheid heeft aangetoond; er is

slechts één dosis van het onderzoeksmiddel geëvalueerd; het CHMP is van mening dat er twee dosisniveaus dienen te worden onderzocht om de assaygevoeligheid van een onderzoek naar therapeutische equivalentie van langwerkende β2-agonisten (LABA’s) aan te tonen;

b. het FEV1-eindpunt na 3 uur in onderzoek CT02/Paed niet als optimaal wordt beschouwd

en dat in plaats daarvan een periode van 12 uur had moeten worden toegepast; - de toediening van geneesmiddelen voor astma via een MDI zonder voorzetkamer is ongeschikt

voor kinderen jonger dan 12 jaar; daarom is het niet juist de farmacologische werking van een geïnhaleerde therapie voor astma te bestuderen zonder rekening te houden met de toedieningsmethode die voor dat geneesmiddel wordt gebruikt; in beide voorgelegde onderzoeken waren voor formoterol HFA en het referentiegeneesmiddel verschillende toedieningsmethoden gebruikt,

heeft het CHMP, gelet op het bovenstaande, op grond van 1) het gebrek aan robuustheid van het twaalf weken durende onderzoek 2) de kwesties in verband met het onderzoek naar een enkele dosis en 3) het ontbreken van farmacokinetische gegevens in de onderzoekspopulatie, geconcludeerd dat de equivalentie wat betreft veiligheid en werkzaamheid van Forair Chiesi 12 mcg met het referentiegeneesmiddel geen feit is; dientengevolge dient het gebruik bij kinderen jonger dan 12 jaar niet in de samenvatting van de productkenmerken, de etikettering en de bijsluiter van Atifor Chiesi 12 mcg en aanverwante namen te worden opgenomen. Het CHMP adviseert bijgevolg wijziging van de vergunning(en) voor het in de handel brengen in overeenstemming met de samenvatting van de productkenmerken, de etikettering en de bijsluiter zoals uiteengezet in bijlage III voor Atifor Chiesi 12 mcg en aanverwante namen (zie bijlage I).

10

BIJLAGE III

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN,

ETIKETTERING EN BIJSLUITER

11

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

12

1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL {(Fantasie) naam}, Aërosol, oplossing 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Iedere toegediende dosis bevat 12 microgram formoterolfumaraat dihydraat. Dit komt overeen met een vrijgegeven dosis van 10,1 microgram. Voor een volledige lijst van hulpstoffen, zie rubriek 6.1. 3. FARMACEUTISCHE VORM Aërosol, oplossing 4. KLINISCHE GEGEVENS 4.1 Therapeutische indicaties Langdurige symptomatische behandeling van persistent, matig tot ernstig astma bij patiënten die regelmatig een behandeling met bronchodilatatoren nodig hebben in combinatie met een langdurige anti-inflammatoire therapie (inhalatie- en/of orale glucocorticosteroïden). De behandeling met glucocorticosteroïden moet op regelmatige basis worden voortgezet. {(Fantasie) naam}, Aërosol, oplossing is geïndiceerd voor de verlichting van broncho-obstructieve symptomen bij patiënten met chronisch obstructieve longziekte (COPD). 4.2 Dosering en wijze van toediening De dosering hangt af van het type en de ernst van de ziekte. De volgende dosering wordt aanbevolen voor volwassenen, waaronder ouderen, en adolescenten van 12 jaar en ouder: Astma Volwassenen en adolescenten van 12 jaar en ouder De gebruikelijke dosering is een inhalatie in de ochtend en in de avond (24 microgram formoterolfumaraat dihydraat per dag). In ernstige gevallen mag de dosering worden verhoogd tot een maximum van 2 inhalaties in de ochtend en in de avond (48 microgram formoterolfumaraat dihydraat per dag). De maximale dagelijkse dosering is 4 inhalaties (48 microgram formoterolfumaraat dihydraat). Chronisch obstructieve longziekte (COPD) Volwassenen (18 jaar en ouder) De gebruikelijke dosering is één inhalatie twee maal daags (één in de ochtend en één in de avond, 24 microgram formoterolfumaraat dihydraat per dag). De dagelijkse dosering voor regelmatig gebruik mag niet hoger zijn dan de twee inhalaties. Indien nodig, kunnen extra inhalaties bovenop die die voorgeschreven zijn voor regelmatig gebruik worden gebruikt tot een maximale totale dagelijkse dosis van 4 inhalaties (regelmatig plus nodig). Er mogen per keer niet meer dan 2 inhalaties worden genomen. Patiënten mogen de inhalator 3 maanden na de datum van aflevering door de apotheker niet meer gebruiken (zie rubriek 6.4).

13

Hoewel Atimos snel begint te werken, moeten langdurig werkende inhalatie-bronchodilatatoren gebruikt worden voor bronchodilatator onderhoudstherapie. Atimos is niet bestemd om acute astma-aanvallen te verlichten. In het geval van een acute aanval moet een kortwerkende bèta-2-agonist worden gebruikt. Patiënten moet geadviseerd worden om hun steroïdetherapie niet te stoppen of te veranderen als gestart wordt met Atimos. Als de symptomen aanhouden of verergeren, of als de aanbevolen dosis Atimos de symptomen onvoldoende controleert (behoud van effectieve verlichting), is dit gewoonlijk een aanwijzing van een verslechtering van de onderliggende conditie. Nier- en leverinsufficiëntie Er is geen theoretische reden om te suggereren dat aanpassing van de dosis Atimos noodzakelijk is bij patiënten met nier- of leverinsufficiëntie, er zijn echter geen klinische gegevens gegenereerd om het gebruik in deze groepen te ondersteunen. Instructies voor gebruik Om een juiste toediening van het geneesmiddel te garanderen, moet door de arts of een andere beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg aan de patiënt getoond worden hoe de inhalator gebruikt moet worden. Voorafgaand aanhet eerste gebruik en als de dosis-aërosol drie of meer dagen niet gebruikt is, moet er een keer in de lucht gespoten worden om er zeker van te zijn dat de inhalator goed werkt. Voor zover mogelijk is, moet de patiënt rechtop staan of zitten als de inhalator gebruikt wordt. 1. Verwijder het beschermkapje van het mondstuk. 2. Adem zo diep mogelijk uit. 3. Houd de inhalator verticaal en breng het mondstuk in de mond, zó dat de lippen er stevig

omheen sluiten. 4. Adem diep in door de mond en druk tegelijkertijd met de wijsvinger op het bovenste gedeelte

van de inhalator. 5. Houd de adem zo lang mogelijk, zonder moeite in en verwijder daarna het mondstuk uit de

mond. Als er nog een puf geïnhaleerd moet worden, moet de inhalator gedurende een halve minuut in verticale positie gehouden worden, daarna kunnen stap 2 tot en met 5 herhaald worden. Sluit na gebruik af met het beschermkapje. BELANGRIJK: voer stap 2 tot en met 4 niet te snel uit. Als een deel van het gas ontsnapt uit het bovenste deel van de inhalator of vanuit de mond, dan moet de handeling herhaald worden vanaf stap 2. Voor patiënten met een zwakke handgreep kan het gemakkelijker zijn om de inhalator met twee handen vast te houden. In dit geval moet het bovenste deel van de inhalator met beide wijsvingers en het onderste deel met beide duimen worden vastgehouden. Het gebruik van een inhalator met voorzetkamer wordt gewoonlijk aanbevolen voor patiënten die problemen hebben met de coördinatie van de inhalatie en het indrukken van de spuitbus, maar er zijn geen klinische gegevens beschikbaar voor Atimos gecombineerd met voorzetkamers. 4.3 Contra-indicaties Overgevoeligheid voor het werkzame bestanddeel of voor één van de hulpstoffen.

14

4.4 Bijzondere waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik Atimos moet strikt in overeenstemming met de doseringsaanbevelingen gebruikt worden (zie rubriek 4.2). Als er niet voldoende verbetering of zelfs een verslechtering van de ziekte ondanks de voorgeschreven therapie optreedt, dan is een bezoek aan de arts nodig om het behandelingsprogramma aan te passen en indien van toepassing extra medicatie toe te voegen. Een plotselinge en progressieve verslechtering van de astma-aandoening kan levensbedreigend zijn en vraagt om onmiddellijke medische interventie. Aanzienlijke overschrijding van de voorgeschreven individuele dosis of van de totale dagelijkse dosis kan riskant zijn als gevolg van de effecten op het hart (cardiale aritmieën, stijging van de bloeddruk) in combinatie met veranderingen in het zoutgehalte in lichaamsvloeistoffen (elektrolyt wisseling) en moet daarom vermeden worden. Atimos CFK-vrije Dosis-aërosol mag niet gebruikt worden bij kinderen zolang geen uitgebreide ervaring beschikbaar is. Bijkomende condities Atimos moet slechts met voorzichtigheid en onder de strikte voorwaarden van de indicatie worden gebruikt door patiënten met derdegraads atrioventriculair blok, idiopathische subvalvulaire aortastenose, hypertrofische obstructieve cardiomyopathie, verlenging van het QT-interval, bijvoorbeeld aangeboren of geïnduceerd door geneesmiddelen (QT > 0,44 seconden), thyreotoxicose, ernstige hartziekte, in het bijzonder acuut myocardinfarct, coronaire hartziekte, congestief hartfalen, occlusieve vaatziekten, in het bijzonder arteriosclerose, arteriële hypertensie en aneurysma, hyperthyreoïdie, refractaire diabetes mellitus, feochromocytoom. Atimos mag alleen met speciale voorzorgsmaatregelen (bijvoorbeeld controle) bij patiënten met tachycardiale aritmieën (versnelde en/of onregelmatige hartslag) gebruikt worden. De inhalatie van hoge doses formoterol kan een stijging van de bloedglucosespiegel veroorzaken. Deze parameter moet daarom nauwkeurig worden gecontroleerd bij patiënten met diabetes. Indien anesthesie met gehalogeneerde anesthetica gepland is, dan moet worden gegarandeerd dat Atimos tenminste 12 uur voorafgaand aan de start van de anesthesie niet is toegediend. Paradoxale bronchospasmen Zoals geldt voor iedere inhalatietherapie, kunnen in zeldzame gevallen paradoxale bronchospasmen optreden. In deze situaties moet het gebruik van het geneesmiddel onmiddellijk worden stopgezet en moet het behandelplan worden aangepast door de arts. Hypokaliëmie Er is bewijs dat de daling van de kaliumspiegel in het bloed bij formoteroltherapie groter is dan gedurende de behandeling met kortwerkende bèta-sympathicomimetica (bijvoorbeeld salbutamol). Daarom moet de kaliumspiegel in het bloed regelmatig worden gecontroleerd, in het bijzonder bij patiënten met lage uitgangswaarden van de kaliumspiegel in het bloed of bij speciale risico’s op afname van kaliumspiegel in het bloed. De controle moet ook uitgevoerd worden als er geen afname van deze spiegel optrad bij eerdere behandelingen met kortwerkende bèta-sympathicomimetica. Indien van toepassing moet kalium worden aangevuld. De hypokaliëmie kan in het bijzonder optreden bij patiënten met ernstig astma die tegelijkertijd behandeld worden met theofylline, corticoïden en/of diuretica. Als gevolg van de afgenomen kaliumspiegel in het bloed wordt het effect van digitalisbevattende geneesmiddelen versterkt. Omdat het risico samenhangend met hypokaliëmie wordt versterkt door hypoxie, moet voorzichtigheid in acht worden genomen bij patiënten met acuut ernstig astma. 4.5 Interacties met andere geneesmiddelen en andere vormen van interactie Geneesmiddelen zoals kinidine, disopyramide, procaïnamide, fenothiazines, antihistaminica en tricyclische antidepressiva kunnen geassocieerd worden met QT-interval verlenging en een verhoogd risico op ventriculaire aritmieën (zie rubriek 4.4). Gelijktijdige toediening van andere sympathicomimetische middelen kan de bijwerkingen van Atimos versterken. Het gelijktijdig gebruik van formoterol en theofylline kan resulteren in een wederzijdse versterking van de effecten en er is ook kans op meer bijwerkingen, zoals cardiale aritmie. Verbindingen die zelf de sympathicomimetische effecten versterken, zoals levodopa, levothyroxine, oxytocine of alcohol,

15

kunnen ook de cardiovasculaire regeling beïnvloeden als deze gelijktijdig met formoterol worden gebruikt. Toediening van formoterol aan patiënten die behandeld worden met monoamineoxidaseremmers of tricyclische antidepressiva moet met voorzichtigheid worden uitgevoerd, omdat de werking van bèta-2-adrenerge stimulatoren op het cardiovasculair systeem versterkt kan worden. De gelijktijdige toediening van xanthinederivaten, steroïden of diuretica kan het mogelijk hypokaliëmisch effect van bèta-2-agonisten versterken. Hypokaliëmie kan de gevoeligheid voor cardiale aritmieën bij patiënten die behandeld worden met digitalis verhogen (zie rubriek 4.4). Bèta-adrenerge blokkers kunnen het effect van Atimos verzwakken of neutraliseren. Daarom moet Atimos niet tegelijk met bèta-adrenerge blokkers (inclusief oogdruppels) gegeven worden, tenzij er noodzakelijke redenen zijn voor het gebruik ervan. 4.6 Zwangerschap en borstvoeding Er is op dit moment onvoldoende ervaring aanwezig over het gebruik van formoterol tijdens de zwangerschap bij de mens. Hoewel er geen embryotoxische of teratogene effecten zijn waargenomen in dierproeven, moet formoterol alleen als het absoluut noodzakelijk is, worden voorgeschreven tijdens de zwangerschap, in het bijzonder in de eerste drie maanden. De bekende tocolytische werking van bèta-2-sympathicomimetica van het type waartoe formoterol behoort, vereist een grondige beoordeling van risico en baten voordat dit geneesmiddel kort voor de bevalling gebruikt wordt. Hoewel het niet bekend is of formoterol in de humane moedermelk overgaat, is formoterol aangetoond in de moedermelk van dieren. Moeders die formoterol gebruiken moeten daarom afzien van het geven van borstvoeding aan hun kinderen. 4.7 Beïnvloeding van de rijvaardigheid en het vermogen om machines te bedienen Het is onwaarschijnlijk dat Atimos enig effect heeft op de rijvaardigheid en het vermogen om machines te bedienen. 4.8 Bijwerkingen Bijwerkingen zijn ingedeeld in de volgende categorieën: Vaak (>1/100, <1/10), Soms (>1/1000, <1/100), Zelden(>1/10000, <1/1000), Zeer zelden (<1/10000) met inbegrip van meldingen van geïsoleerde gevallen. Bloed- en lymfestelselaandoeningen Zeer zelden met inbegrip van meldingen van geïsoleerde gevallen trombopenie Hartaandoeningen Vaak: palpitaties Soms: tachycardie, tachyaritmie Zelden: ventriculaire extrasystole, angina pectoris Zeer zelden met inbegrip van meldingen van geïsoleerde gevallen: atriumfibrillatie Maagdarmstelselaandoeningen Soms: misselijkheid, dysgeusie Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen Zeer zelden met inbegrip van meldingen van geïsoleerde gevallen: perifeer oedeem Immuunsysteemaandoeningen Zelden: angioneurotisch oedeem Onderzoeken

16

Soms: verhoogde hoeveelheid insuline in het bloed, verhoogde hoeveelheid vrije vetzuren, verhoogde hoeveelheid bloed ketonlichamen

Zelden: verhoogde bloeddruk, verlaagde bloeddruk Voedings- en stofwisselingsstoornissen Soms: hypokaliëmie, hyperglykemie Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen Soms: spierkrampen, myalgie Zenuwstelselaandoeningen Vaak: tremor, hoofdpijn Soms: rusteloosheid, duizeligheid Zeer zelden met inbegrip van meldingen van geïsoleerde gevallen: CNS stimulerende effecten zijn sporadisch gemeld na inhalatie van bèta-2-sympathicomimetica zich uitend als zeer geprikkeld zijn. Deze effecten zijn voornamelijk waargenomen bij kinderen tot de leeftijd van 12 jaar. Psychische stoornissen Zeer zelden met inbegrip van meldingen van geïsoleerde gevallen: ongewoon gedrag,

slaapstoornissen, hallucinaties Nier- en urinewegaandoeningen Zelden: nefritis Ademhalingsstelsel-, borstkas- en mediastinumaandoeningen Vaak: hoesten Soms: keelirritatie Zelden: paradoxale bronchospasmen Zeer zelden met inbegrip van meldingen van geïsoleerde gevallen: dyspneu, astma-exacerbatie Huid- en onderhuidaandoeningen Soms: pruritus, exantheem, hyperhydrose Zelden: urticaria Tremor, braken, dysgeusie, keelirritatie, hyperhydrose, rusteloosheid, hoofdpijn, duizeligheid en spierkrampen kunnen vanzelf verdwijnen binnen één à twee weken na start en continuering van de behandeling. 4.9 Overdosering Er is op dit moment geen klinische ervaring met de behandeling van overdosering, echter, een overdosering van Atimos leidt waarschijnlijk tot effecten die typisch zijn voor bèta-2-adrenerge agonisten: misselijkheid, braken, hoofdpijn, tremor, slaperigheid, palpitaties, tachycardie, ventriculaire aritmieën, metabole acidose, hypokaliëmie, hyperglykemie. Behandeling van overdosering Ondersteunende en symptomatische behandeling is aangewezen. Ernstige gevallen moeten in het ziekenhuis behandeld worden. Het gebruik van cardioselectieve bèta-adrenerge blokkers kan overwogen worden, maar alleen met extreme voorzichtigheid, omdat het gebruik van bèta-adrenerge blokkerende medicatie bronchospasme kan veroorzaken. Het kaliumgehalte van het bloed moet gecontroleerd worden.

17

5. FARMACOLOGISCHE EIGENSCHAPPEN 5.1 Farmacodynamische eigenschappen Farmacotherapeutische categorie: Adrenergica, inhalatoren, selectieve bèta-2-adrenoreceptor agonisten. ATC-code: R03AC13. Formoterol is voornamelijk een selectieve bèta-2-stimulator. Formoterol heeft een bronchusverwijdende werking bij patiënten met reversibele obstructieve ziekten aan de luchtwegen. De werking treedt snel op, namelijk binnen 1 tot 3 minuten, en het bronchusverwijdende effect houdt na de inhalatie tot 12 uur lang aan. Bij mensen is formoterol effectief in het voorkomen van bronchospasmen die geïnduceerd worden door een methacholineprovocatie. 5.2 Farmacokinetische eigenschappen Zoals ook het geval is voor andere verbindingen die toegediend worden door inhalatie, wordt 90% van de geïnhaleerde formoterol dosis doorgeslikt en geabsorbeerd vanuit het maagdarmkanaal. De farmacokinetische eigenschappen van de orale formulering kunnen dus geëxtrapoleerd worden naar de inhalatie van een dosis aërosol. De absorptie is zowel snel als uitgebreid: na inhalatie van een therapeutische dosis (12 microgram) van Atimos Dosis-aërosol door astmapatiënten, wordt de piekplasmaconcentratie ongeveer 15 minuten na inhalatie waargenomen, eerder dan waargenomen met een formoterol poeder inhalatie. In het algemeen moet rekening gehouden worden met de absorptiesnelheid wanneer patiënten van de ene formoterolformulering op de andere worden omgezet. De absorptie is lineair na inhalatie van 12 tot 96 microgram formoterolfumaraat dihydraat. Orale doseringen tot 300 microgram formoterol worden snel geabsorbeerd vanuit het maagdarmkanaal. De piekplasmaconcentratie van de onveranderde verbinding wordt na 30 minuten tot een uur bereikt. Meer dan 65% van de orale dosering van 80 microgram wordt geabsorbeerd. Er is dosislineariteit aanwezig binnen een doseringsreeks van 20 tot 300 microgram (orale toediening). Herhaalde dagelijkse toediening van 40 tot 160 microgram per dag leidt niet tot accumulatie vanwege de korte halfwaardetijd. De farmacokinetiek van formoterol verschilt niet significant tussen mannen en vrouwen. De plasma-eiwitbinding is 61 tot 64% (34% aan albumine), de bindingsplaatsen zijn niet verzadigd bij therapeutische doses. Formoterol wordt voornamelijk gemetaboliseerd door directe glucuronidering en wordt volledig geëlimineerd. Een andere stofwisselingsweg is O-demethylering, gevolgd door glucuronidering en opeenvolgende volledige eliminatie. Diverse CYP 450 isoenzymen katalyseren de transformatie (2D6, 2C19, 2C9 en 2A6) en daardoor is de mogelijkheid voor metabole geneesmiddel-geneesmiddel interacties gering. De kinetiek van formoterol is gelijk na enkelvoudige en herhaalde toediening, wat aangeeft dat er geen auto-inductie of remming van het metabolisme optreedt. De eliminatie van formoterol uit de circulatie lijkt volgens een polyfasisch patroon te verlopen; de beschreven halfwaardetijd hangt af van het beschouwde tijdsinterval. Op basis van plasma- of bloedconcentraties op 6, 8 of 12 uur na orale toediening, werd een eliminatiehalfwaardetijd van circa 2-3 uur bepaald. Uit de uitscheidingssnelheid in de urine tussen 3 en 16 uur na inhalatie, is een halfwaardetijd van circa 5 uur berekend. Het actieve bestanddeel en de metabolieten worden volledig uitgescheiden, twee derde van de oraal toegediende dosis met de urine en een derde met de feces. Na inhalatie wordt gemiddeld 6-9% van een dosis onveranderd in de urine uitgescheiden. De renale klaring van formoterol bedraagt 150 ml/min.

18

5.3 Gegevens uit het preklinisch veiligheidsonderzoek De effecten van formoterol bij ratten en honden zijn voornamelijk beperkt tot het cardiovasculaire systeem en bestaan uit bekende farmacologische uitingen van hoge doseringen van bèta-2-agonisten. Een iets verminderde fertiliteit is waargenomen bij mannelijke ratten bij een erg hoge systemische blootstelling aan formoterol. Er zijn geen genotoxische effecten van formoterol waargenomen in in-vivo en in-vitro testen. Bij ratten en muizen is een geringe toename van de incidentie van goedaardige uterus leiomyomata waargenomen. Dit effect wordt beschouwd als een klasse effect in knaagdieren na langdurige blootstelling aan hoge doseringen bèta-2-agonisten. 6. FARMACEUTISCHE GEGEVENS 6.1 Lijst van hulpstoffen Norfluraan Ethanol watervrij Zoutzuur 6.2 Gevallen van onverenigbaarheid Niet van toepassing. 6.3 Houdbaarheid 18 maanden (zie ook rubriek 6.4) 6.4 Speciale voorzorgsmaatregelen bij bewaren Vóór aflevering aan de patiënt: Bewaren bij 2 °C – 8 °C (maximaal 15 maanden). Na aflevering: Bewaren beneden 30 °C (maximaal 3 maanden). 6.5 Aard en inhoud van de verpakking De aluminium spuitbus is voorzien van doseerventiel, aandrijving en beschermkapje en bevat inhalatie oplossing onder druk. Elke spuitbus levert 50,100 of 120 inhalaties. 6.6 Speciale voorzorgsmaatregelen voor het verwijderen en andere instructies Voor de apotheek: Noteer de datum van afleveren aan de patiënt op de verpakking. Verzeker u van het feit dat er een periode van minstens 3 maanden is tussen de datum van afleveren en de houdbaarheidsdatum zoals geprint op de verpakking. 7. HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN

19

8. NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN 9. DATUM VAN EERSTE VERLENING VAN DE VERGUNNING/HERNIEUWING VAN

DE VERGUNNING 10. DATUM VAN HERZIENING VAN DE TEKST

20

ETIKETTERING

21

GEGEVENS DIE OP DE BUITENVERPAKKING MOETEN WORDEN VERMELD: DOOS 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL {(Fantasie) naam aërosol, oplossing Formoterolfumaraat dihydraat 2. GEHALTE AAN WERKZA(A)M(E) BESTANDDE(E)L(EN) Elke dosis, die het doseringsventiel afgeeft, bevat 12 microgram formoterolfumaraat dihydraat. 3. LIJST VAN HULPSTOFFEN De andere hulpstoffen zijn ethanol watervrij, zoutzuur, norfluraan (HFA 134a). 4. FARMACEUTISCHE VORM EN INHOUD Aërosol, oplossing met 50 inhalaties 100 inhalaties 120 inhalaties 5. WIJZE VAN GEBRUIK EN TOEDIENINGSWEG(EN) Voor inhalatie. Voor gebruik de bijsluiter lezen. 6. EEN SPECIALE WAARSCHUWING DAT HET GENEESMIDDEL BUITEN HET

BEREIK EN ZICHT VAN KINDEREN DIENT TE WORDEN GEHOUDEN Buiten het bereik en zicht van kinderen houden. 7. ANDERE SPECIALE WAARSCHUWING(EN), INDIEN NODIG Gebruik regelmatig en alleen zoals voorgeschreven door uw arts. Stop niet met het gebruik van dit geneesmiddel, tenzij uw arts u heeft geadviseerd om dit te doen. Overschrijd niet de aanbevolen dosering.

22

8. UITERSTE GEBRUIKSDATUM Niet te gebruiken na: ../../…. 9. BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR DE BEWARING Voor afleveren, bewaren bij 2 °C – 8 °C (voor maximaal 15 maanden vanaf de productiedatum). Schrijf de datum van afleveren aan de patiënt op het plaketiket op de verpakking. Verzeker u dat er een periode van tenminste 3 maanden is tussen de afleverdatum en de uiterste gebruiksdatum zoals gedrukt op de verpakking. Ruimte voor het plaketiket: Afleverdatum: ../../…. Voor patiënten: Gebruik uw inhalator niet later dan 3 maanden na de afleverdatum die uw apotheker op het etiket geschreven heeft. Na afleveren beneden 30°C bewaren. Aërosol staat onder druk. Stel het niet bloot aan temperaturen boven de 50°C. Doorboor het metalen spuitbusje niet. 10. BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR HET VERWIJDEREN VAN

NIET-GEBRUIKTE GENEESMIDDELEN OF DAARVAN AFGELEIDE AFVALSTOFFEN (INDIEN VAN TOEPASSING)

11. NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE

HANDEL BRENGEN Chiesi Farmaceutici S.p.A. Parma- Italië 12. NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN 13. PARTIJNUMMER Chargenummer Productiedatum:

23

14. ALGEMENE INDELING VOOR DE AFLEVERING U.R. Geneesmiddel op medisch voorschrift. 15. INSTRUCTIES VOOR GEBRUIK 16. INFORMATIE IN BRAILLE

24

GEGEVENS DIE TEN MINSTE OP PRIMAIRE KLEINVERPAKKINGEN MOETEN WORDEN VERMELD SPUITBUS/ETIKET 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL EN DE TOEDIENINGSWEG(EN) {(Fantasie) naam aërosol, oplossing Formoterolfumaraat dihydraat Elke dosis, die het doseringsventiel afgeeft, bevat 12 microgram formoterolfumaraat-dihydraat. De andere hulpstoffen zijn ethanol watervrij, zoutzuur, norfluraan (HFA 134a). Aërosol, oplossing met 50 inhalaties. 100 inhalaties. 120 inhalaties. Voor inhalatie. 2. NAAM VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL

BRENGEN 3. NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN 4. UITERSTE GEBRUIKSDATUM EXP ../../…. 5. PARTIJNUMMER Chargenummer Productiedatum: 6. OVERIGE U.R. Gebruik uw inhalator niet later dan 3 maanden na de afleverdatum die uw apotheker op het etiket geschreven heeft. Bewaren beneden 30°C. Aërosol staat onder druk.

25

Stel het niet bloot aan temperaturen boven de 50°C. Doorboor het metalen spuitbusje niet. Buiten het bereik en zicht van kinderen houden.

26

BIJSLUITER

27

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER

{(Fantasie) naam}, aërosol, oplossing formoterolfumaraat dihydraat

Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. - Bewaar deze bijsluiter. Het kan nodig zijn om deze nog eens door te lezen. - Heeft u nog vragen, raadpleeg dan uw arts of apotheker. - Dit geneesmiddel is aan u persoonlijk voorgeschreven. Geef dit geneesmiddel niet door aan

anderen. Dit geneesmiddel kan schadelijk voor hen zijn, zelfs als de verschijnselen dezelfde zijn als waarvoor u het geneesmiddel heeft gekregen.

- Wanneer één van de bijwerkingen ernstig wordt of als er bij u een bijwerking optreedt die niet in deze bijsluiter is vermeld, raadpleeg dan uw arts of apotheker.

In deze bijsluiter: 1. Wat is {(Fantasie) naam} en waarvoor wordt het gebruikt 2. Wat u moet weten voordat u {(Fantasie) naam} gebruikt 3. Hoe wordt {(Fantasie) naam} gebruikt 4. Mogelijke bijwerkingen 5. Hoe bewaart u {(Fantasie) naam} 6. Aanvullende informatie 1. WAT IS {(FANTASIE) NAAM} EN WAARVOOR WORDT HET GEBRUIKT {(Fantasie) naam} is een geneesmiddel dat door inhalatie het de werkzaam bestanddeel stof direct in uw longen brengt, waar het nodig is. Het wordt gebruikt om de symptomen als een bemoeilijkte ademhaling met piepend geluid en kortademigheid bij patiënten met matig tot ernstig astma te behandelen. Het werkzaam bestanddeel, formoterolfumaraat, behoort tot de groep van medicijnen die bronchodilatatoren worden genoemd. Deze middelen vergemakkelijken het ademhalen door de spierkrampen in de luchtwegen te verminderen. Regelmatig gebruik van {(Fantasie) naam}, tegelijk met inhalatiecorticosteroïden (door een inhalator of via de mond), helpt om ademhalingsproblemen op de lange termijn te voorkomen. {(Fantasie) naam} kan ook worden gebruikt om de symptomen zoals hoesten, bemoeilijkte ademhaling met piepend geluid en tekort aan lucht bij patiënten met chronische luchtwegaandoeningen (COPD) die langdurig regelmatige behandeling met bronchodilatatoren nodig hebben, te verlichten. 2. WAT U MOET WETEN VOORDAT U {(FANTASIE) NAAM} GEBRUIKT Gebruik {(Fantasie) naam} niet - als u allergisch (overgevoelig) bent voor formoterol of voor één van de andere bestanddelen van

{(Fantasie) naam}. - Om een plotselinge aanval van kortademigheid te behandelen. Het zal niet helpen. Gebruik een

snelwerkende verlichtende inhalator voor dit doel en draag deze altijd bij u. Wees extra voorzichtig met {(Fantasie) naam} • Wanneer u lijdt aan een ernstige hartziekte, in het bijzonder een recente hartaanval, een ziekte

van de kransslagaders van het hart of een ernstige zwakte van de hartspier (congestief hartfalen). • Wanneer u lijdt aan afwijkingen van het hartritme zoals een versnelde hartslag, defect aan de

hartklep, bepaalde afwijkingen in het elektrocardiogram (ECG) of een andere hartziekte. • Als u een vernauwing van uw bloedvaten heeft, in het bijzonder aderverkalking of een

abnormale verwijding van een bloedvat of het hart. • Wanneer u lijdt aan hoge bloeddruk.

28

• Als u aan suikerziekte (diabetes mellitus) lijdt. • Wanneer u te weinig kalium in het bloed heeft, in ernstige vorm te herkennen aan spierkrampen

of spierzwakte en vermoeidheid. • Wanneer u een verhoogde werking van de schildklier heeft. • Als er bij u een gezwel van het bijniermerg geconstateerd is, wat gepaard kan gaan met

plotselinge sterke bloeddrukverhoging, heftige hoofdpijn, zweten en versnelde hartslag. • Als u een operatie moet ondergaan of dampvormige narcosemiddelen krijgt. Gebruik met andere geneesmiddelen Vertel uw arts of apotheker als u andere geneesmiddelen gebruikt of kort geleden heeft gebruikt. Dit geldt ook voor geneesmiddelen die u zonder voorschrift kunt krijgen. Sommige geneesmiddelen kunnen de werking van {(Fantasie) naam} verstoren, deze omvatten geneesmiddelen: • voor de behandeling van abnormale hartritmes (bijvoorbeeld kinidine, disopyramide,

procaïnamide. • voor de behandeling van hartziekte (bijvoorbeeld digitalis). • voor de behandeling van verstopping van de neus (bijvoorbeeld efedrine). • die bètablokkers worden genoemd. Deze middelen worden gebruikt bij de behandeling van

hartklachten of glaucoom (verhoogde oogboldruk). Het betreft zowel tabletten als oogdruppels. • voor de behandeling van symptomen van depressie: monoamineoxidaseremmers (bijvoorbeeld

fenelzine en isocarboxazide) of tricyclische antidepressiva (bijvoorbeeld amitriptyline en imipramine).

• voor de behandeling van ernstige geestelijke afwijkingen (bijvoorbeeld chloorpromazine en trifluoperazine).

• die gebruikt worden om allergische reacties te behandelen (zoals antihistaminica). • die gebruikt worden om bronchiale astma te behandelen (bijvoorbeeld theofylline, aminofylline

of inhalatiecorticosteroïden). • die gebruikt worden om de urineproductie te vergroten (zoals diuretica). • voor de behandeling van de ziekte van Parkinson (bijvoorbeeld levodopa). • die oxytocine bevatten, wat samentrekkingen van de baarmoeder veroorzaakt. • die gebruikt worden om een onvoldoende actieve schildklier te behandelen (bijvoorbeeld

thyroxine). Andere bijzondere waarschuwingen • Uw arts heeft u mogelijk ook nog andere geneesmiddelen gegeven voor uw

ademhalingsproblemen, bijvoorbeeld inhalatiecorticosteroïden. Het is erg belangrijk dat u deze regelmatig blijft gebruiken. Stop niet met het gebruik van deze middelen en pas de dosering niet aan als u start met het gebruik van {(Fantasie) naam}.

Zwangerschap en borstvoeding Spreek met uw arts voordat u {(Fantasie) naam} gebruikt als u zwanger bent, borstvoeding geeft of zwanger kunt worden. Het gebruik van {(Fantasie) naam} tijdens de zwangerschap, in het bijzonder gedurende de eerste drie maanden, is alleen toegestaan als het absoluut noodzakelijk is. Borstvoeding is niet aanbevolen tijdens het gebruik van {(Fantasie) naam}. Rijvaardigheid en het gebruik van machines Het is onwaarschijnlijk dat {(Fantasie) naam} enig effect heeft op de rijvaardigheid en het vermogen om machines te gebruiken.

29

Belangrijke informatie over enkele bestanddelen van {(Fantasie) naam} Dit geneesmiddel bevat kleine hoeveelheden alcohol: elke inhalatie bevat ongeveer 9 mg ethanol. 3. HOE WORDT {(FANTASIE) NAAM} GEBRUIKT Volg bij het gebruik van {(Fantasie) naam} nauwgezet het advies van uw arts. Raadpleeg bij twijfel uw arts of apotheker. De gebruikelijke dosering is: Astma De dosering formoterol die u moet inhaleren hangt af van het type astma dat u heeft en hoe ernstig het is. Uw dosering zal bepaald worden door uw arts en het is belangrijk dat u alleen maar de voorgeschreven dosis regelmatig gebruikt. De gebruikelijke dosering voor volwassenen waaronder ouderen en adolescenten van 12 jaar en ouder is 1 puf in de ochtend en 1 puf in de avond. Dit betekent dat u in totaal 2 pufs (24 microgram) {(Fantasie) naam} per dag moet gebruiken. Als u aan ernstiger vorm van astma lijdt, kan uw arts u 4 pufs per dag ( 48 microgram) voorschrijven, 2 pufs in de ochtend en 2 pufs in de avond. De maximale dagelijkse dosering bedraagt 4 pufs (48 microgram) en het is belangrijk dat u niet meer inneemt dan de totale dagelijkse dosering. Dit is de dosering die uw arts u heeft voorgeschreven. Atimos Dosis-aërosol mag niet gebruikt worden door astmatische kinderen jonger dan 12 jaar Chronische luchtwegaandoeningen (COPD) De gebruikelijke dosering voor volwassenen (18 jaar en ouder) waaronder ouderen is 1 puf in de ochtend en 1 puf in de avond. Dit betekent dat u in totaal 2 pufs (24 microgram) {(Fantasie) naam} per dag moet gebruiken. Als u aan een meer ernstige vorm van COPD lijdt, kan uw arts u 4 pufs per dag (48 microgram) voorschrijven, 2 pufs in de ochtend en 2 pufs in de avond. De maximale dagelijkse dosering bedraagt 4 pufs (48 microgram) en het is belangrijk dat u niet meer neemt dan de totale dagelijkse dosering. Dit is de dosering die uw arts u heeft voorgeschreven. Neem niet meer dan 2 pufs per keer. {(Fantasie) naam} mag niet gebruikt worden door COPD patiënten jonger dan 18 jaar. Gebruik {(Fantasie) naam} niet om een plotselinge aanval van kortademigheid te behandelen. Hiervoor moet u een snelwerkende verlichtende inhalator gebruiken zoals is voorgeschreven door uw arts. Neem dit geneesmiddel altijd met u mee. Wat u moet doen als u meer van {(Fantasie) naam} heeft gebruikt dan u zou mogen U kunt dan merken dat uw hart sneller klopt dan normaal en dat u zich niet lekker voelt. U kunt ook last hebben van hoofdpijn, beven, ziek voelen of ziek zijn (misselijkheid of overgeven) of slapeloosheid. Neem onmiddellijk contact op met uw arts of apotheker voor advies. Wat u moet doen wanneer u bent vergeten {(Fantasie) naam} te gebruiken Als u een dosering vergeet, inhaleer deze dan meteen als u eraan denkt. Als het echter al bijna tijd wordt voor de volgende dosis, moet u de vergeten dosis niet meer inhaleren. U inhaleert dan de volgende dosis op het gebruikelijke tijdstip. Gebruik geen dubbele dosis.

30

Als u stopt met het gebruik van {(Fantasie) naam} Verlaag de dosering niet en stop ook niet met enig ander geneesmiddel ter behandeling van uw ademhaling, alleen omdat u zich beter voelt, zonder eerst te overleggen met uw arts. Het is erg belangrijk dat u deze geneesmiddelen regelmatig gebruikt. Verhoog niet uw dosis zonder eerst te overleggen met uw arts. Als het erop lijkt dat uw astma steeds erger wordt, misschien omdat uw ademhaling meer piepend wordt of u meer last heeft van kortademigheid, of omdat u niet beter lijkt te worden, vertel dit onmiddellijk aan uw arts. Uw arts kan beslissen om de dosering van uw geneesmiddelen aan te passen of kan uw behandeling willen wijzigen door u andere geneesmiddelen voor te schrijven. Wijze van gebruik Het is belangrijk dat u weet hoe u de inhalator op de juiste manier gebruikt. Uw arts, verpleegkundige of apotheker zullen u laten zien, hoe de dosis-aërosol correct gebruikt wordt. U moet hun uitleg zorgvuldig volgen zodat u weet hoe, wanneer en hoeveel pufs u moet inhaleren. De juiste wijze van gebruik staat beschreven in deze bijsluiter. Als u niet zeker bent wat u moet doen of als u problemen heeft bij het inhaleren, raadpleeg dan uw arts, verpleegkundige of apotheker voor advies. Test uw inhalator. Als u een nieuwe dosis-aërosol inhalator gaat gebruiken, of als u de dosis-aërosol inhalator drie dagen of meer niet heeft gebruikt, spuit dan één keer in de lucht voordat u deze gebruikt om er zeker van te zijn dat de inhalator goed werkt. U moet rechtop gaan staan of zitten als u de inhalator gebruikt. 1. Verwijder het beschermkapje van het mondstuk en hou het vast tussen duim en wijsvinger zoals

aangegeven. 2. Adem zo diep mogelijk uit. 3. Houd de inhalator verticaal zoals aangegeven met uw duim op het voetstuk onder het mondstuk;

breng het mondstuk in de mond tussen uw tanden en sluit uw lippen er stevig omheen.

1 2-3 4

4. Adem diep in door de mond en druk tegelijkertijd met de wijsvinger op het bovenste gedeelte van de inhalator om een puf vrij te laten komen.

5. Houd de adem in zo lang als het nog aangenaam is en verwijder daarna het mondstuk uit uw mond.

6. Als er nog een puf geïnhaleerd moet worden, moet de inhalator gedurende een halve minuut in verticale positie gehouden worden, voordat stap 2 tot en met 5 herhaald kunnen worden.

7. Sluit na gebruik altijd af met het beschermkapje ter bescherming tegen stof en pluisjes. Druk het stevig aan en totdat u een klik hoort.

Het is BELANGRIJK om stap 2, 3, 4 en 5 niet te snel uit te voeren. Het is belangrijk om zo rustig mogelijk adem te halen, voordat u de inhalator gaat gebruiken. Als u ziet dat een deel van het gas ontsnapt (“mist”) uit het bovenste deel van de inhalator of vanuit de zijkanten van de mond, dan zal {(Fantasie) naam} -aërosol niet in uw longen terecht

31

komen zoals het zou moeten. Inhaleer zorgvuldig een andere puf volgens de instructies vanaf stap 2. Als u een zwakke handgreep heeft, kan het gemakkelijker zijn om de inhalator met beide handen vast te houden. In dit geval zal het bovenste deel van de inhalator met twee wijsvingers en het onderste deel van het mondstuk met beide duimen worden vastgehouden. Informeer uw arts, verpleegkundige of apotheker als u problemen heeft. Schoonmaken Het is belangrijk om de houder met het mondstuk regelmatig schoon te maken, tenminste 1 tot 2 keer per week om een correcte werking te garanderen. • Haal het metalen spuitbusje uit de plastic houder en verwijder het mondstuk. • Spoel de houder en het mondstuk met warm water. • Plaats het metalen spuitbusje niet in het water. • Laat de houder en mondstuk drogen op een warme plaats. Vermijd overmatige hitte. • Breng het metalen spuitbusje en het beschermkapje weer aan. Als u nog vragen heeft over het gebruik van dit geneesmiddel, vraag dan uw arts of apotheker. 4. MOGELIJKE BIJWERKINGEN Zoals alle geneesmiddelen kan {(Fantasie) naam} bijwerkingen veroorzaken, hoewel niet iedereen deze bijwerkingen krijgt. De mogelijke bijwerkingen zijn hieronder gerangschikt naar frequentie. Als u niet zeker bent wat de bijwerkingen hieronder zijn, vraag dan uw arts om ze aan u uit te leggen. Als u bemerkt dat uw ademhaling of het gepiep verslechtert na het gebruik van uw inhalator, informeer dan onmiddellijk uw arts. Dit wordt veroorzaakt door een vernauwing van de luchtwegen in uw longen, maar dit gebeurt maar zelden. Vaak voorkomende bijwerkingen die tot 1 op de 10 patiënten kunnen treffen: Ongebruikelijke snelle hartslag en hartkloppingen (palpitaties); hoesten; beven (tremor); hoofdpijn. Soms voorkomende bijwerkingen die minder dan 1 op de 100 patiënten kunnen treffen: Spierkrampen; spierpijn; misselijkheid; rusteloosheid; duizeligheid; afwijkende of verminderde smaakgewaarwording; keelirritatie; abnormaal versnelde hartslag; onregelmatige, te snelle hartsamentrekking; te weinig kalium in het bloed, in ernstige vorm te herkennen aan spierkrampen of spierzwakte en vermoeidheid; verhoogd suikergehalte in het bloed; verhoogde hoeveelheid insuline, vrije vetzuren, glycerol en ketonen in het bloed; jeuk; vluchtige huiduitslag (rash); overmatig zweten. Zelden voorkomende bijwerkingen die minder dan 1 op de 1.000 patiënten kunnen treffen: Overgeslagen hartslagen door voortijdige samentrekking van de ventrikels van het hart; pijn op de borst door zuurstoftekort van de hartspier; verhoogde bloeddruk; verlaagde bloeddruk; piepende ademhaling onmiddellijk na het gebruik van de inhalator; ernstige daling van de bloeddruk; plotselinge vochtophoping in de huid en slijmvliezen (bijv. keel of tong), ademhalingsmoeilijkheden en/of jeuk en huiduitslag, vaak als allergische reactie; huiduitslag met hevige jeuk en vorming van bultjes; ontsteking van de nieren gepaard gaande met bloed in de urine, koorts en pijn in de flanken. Zeer zelden voorkomende bijwerkingen die minder dan 1 op de 10.000 patiënten kunnen treffen: Verslechtering van astma, kortademigheid; vochtophoping in handen en/of voeten; zeer snelle, onregelmatige hartslag; bloedafwijking (tekort aan bloedplaatjes) gepaard gaande met blauwe plekken en bloedingsneiging; zenuwstelsel stimulerende effecten, die zich uiten als zeer geprikkeld of

32

opgewonden zijn (voornamelijk bij kinderen tot de leeftijd van 12 jaar); ongewoon gedrag; slaapstoornissen; dingen waarnemen die er niet zijn (hallucinaties). Sommige van deze bijwerkingen zoals beven, misselijkheid, stoornis in de smaakgewaarwording, keelirritatie, overmatig zweten, rusteloosheid, hoofdpijn, duizeligheid en spierkrampen zullen verminderen na verloop van één of twee weken van voortgezet gebruik van uw astmamedicatie. Wanneer één van de bijwerkingen bij u optreedt en dit u ongerust maakt, of de bijwerking ernstig is of een aantal dagen aanhoudt. Of als u zich ziek voelt, iets ongebruikelijks opmerkt, of in geval er bij u een bijwerking optreedt die niet in deze bijsluiter is vermeld, raadpleeg dan onmiddellijk uw arts of apotheker. 5. HOE BEWAART U {(FANTASIE) NAAM} • Buiten het bereik en zicht van kinderen houden. • Drie maanden nadat u de inhalator van uw apotheker heeft gekregen mag u deze niet meer

gebruiken. Gebruik {(Fantasie) naam} niet meer na de vervaldatum die staat vermeld op het etiket of op de buitenverpakking na “niet te gebruiken na” of “exp”. De vervaldatum verwijst naar de laatste dag van die maand.

• Bewaren beneden 30 °C. • Als de inhalator erg koud geworden is, neem dan het metalen spuitbusje uit de houder en

verwarm het in uw handen enkele minuten voor gebruik. Gebruik nooit iets anders om het op te warmen.

• Waarschuwing. De aërosol staat onder druk. Stel het niet bloot aan temperaturen boven de

50°C. Doorboor het metalen spuitbusje niet. • Geneesmiddelen dienen niet weggegooid te worden via het afvalwater of met huishoudelijk

afval. Vraag uw apotheker wat u met medicijnen moet doen die niet meer nodig zijn. Deze maatregelen zullen helpen bij de bescherming van het milieu.

6. AANVULLENDE INFORMATIE Wat bevat {(Fantasie) naam} - Het werkzaam bestanddeel is formoterolfumaraat dihydraat. {(Fantasie) naam} bevat 12

microgram formoterolfumaraat dihydraat per inhalatie, dit komt overeen met een vrijgegeven dosis van 10,1 microgram.

- De andere bestanddelen zijn: norfluraan (HFA 134a), ethanol watervrij, zoutzuur

Hoe ziet {(Fantasie) naam} er uit en wat is de inhoud van de verpakking {(Fantasie) naam} is een inhalatieoplossing onder druk in een aluminium spuitbusje met een plastic houder en beschermkapje. Iedere verpakking bevat een inhalator die 50, 100 of 120 inhalaties levert.

33

34

Houder van de vergunning voor het in de handel brengen en fabrikant Registratiehouder: Chiesi Farmaceutici S.p.A., Via Palermo 26/A, 43100 PARMA – Italië Fabrikant: Chiesi Farmaceutici S.p.A., Via Palermo 26/A, 43100 PARMA – Italië In het Register van Geneesmiddelen ingeschreven onder: Dit geneesmiddel is geregistreerd in lidstaten van de EEA onder de volgende namen: Oostenrijk FORADIL Polen ATIMOS Frankrijk ATIMOS Estland ATIMOS Griekenland FORADIL Letland ATIMOS Duitsland ATIFOR CHIESI Litouwen ATIMOS Spanje BRONCORAL NEO België ATIMOS Nederland ATIMOS Engeland ATIMOS MODULITE Tsjechië ATIMOS Slowakije ATIMOS Hongarije ATIMOS Portugal ATIMOS Slovenië ATIMOS Deze bijsluiter is voor de laatste keer goedgekeurd in

BIJLAGE I LIJST MET NAMEN, FARMACEUTISCHE VORM(EN),...

Documents

Transcript of BIJLAGE I LIJST MET NAMEN, FARMACEUTISCHE VORM(EN),...