BIGGENOPFOK:

valkuilen omzeilen door voeder en management

Tijl Vanmeenen

t.vanmeenen@invebelgie.be

0499/64 96 23

Wat zijn onze drijfveren?

Opfokken en afleveren van kwaliteitsbiggen:

- Vitaal gezond big

- Levert goede technische resultaten

- Basis voor vleesvarkens met goede

slachtkwaliteit, passend in de afzet

Verbeteren van het rendement door

Resultaat einde opfok

Hangt af van voeder, medicatie, water, klimaat ….

en van BIG !!

- speengewicht

- speenleeftijd

Trend

Stijgende toomgrootte huidige zeugenlijnen:

Stijgend aandeel lichte biggen

Stijgende variatie gewicht einde opfok

Daling speenleeftijd

Voorspellen biggewicht einde opfokperiode

• Geboortegewicht

• Speengewicht

• Gewicht op 6 weken leeftijd

(Paredes 2014)

1. Invloed van SPEENLEEFTIJD

2. Invloed van SPEENGEWICHT

2.1 Resultaten literatuur

2.2 Resultaten INVE

3. Verschil in resultaten tussen bedrijven?

Resultaat einde opfok

de SPEENLEEFTIJD wordt bepaald door het management- systeem 3W –systeem : spenen op 28 dagen leeftijd

4W - systeem : spenen op 21 dagen leeftijd

Voorbeeld.

160 biggen gespeend op 21 dagen en op 28 dagen leeftijd

Gemiddeld gewicht 21 d = 5,8 kg

Gemiddeld gewicht 28 d = 7,9 kg

•Procentuele verdeling van de biggen over verschillende gewichtsklassen

0

5

10

15

20

25

30

35

<4 kg 4<5 5<6 6<7 7<8 8<9 9<10 >10 kg

21d 28 d

Invloed van SPEENLEEFTIJD

Invloed op SPEENGEWICHT

SPEENGEWICHT - speenleeftijd

- zeug genetica

toomgrootte - geboortegewicht

Totaal aantal geboren in 2008-2012

<=11 12-13 14-15 >= 16

Tomen % 15 14 23 48

N (aantal tomen) 247 226 378 819

Gemiddeld geboortegewicht , kg

1,73 1,52 1,44 1,33

Variatie-coëfficient % 17 21 22 25

N. Quiniou IFIP proefstation

SPEENGEWICHT - aantal biggen per zeug

Gemid.melkproductie : 10,7 kg/dag, stijgt met 0,75 kg/big tot 12 biggen

Thi Theu et al;

JRP2012, 44, 195-196

Invloed op SPEENGEWICHT

SPEENGEWICHT - speenleeftijd

- zeug genetica

toomgrootte - geboortegewicht

geboortegewicht – speengewicht

(Rapport 41 juni 2007 Wageningen)

Invloed op SPEENGEWICHT

Bruininx et al., Journal of Animal Science,2001. 79: 301-308

Proefopzet

- Genetica : - Zeugen : rotatiekruising tussen Nederlands landras, Fins landras en Large White

- Beer : Great Yorkshire

- Speenleeftijd 27 dagen

- Weging bij spenen, 13 dagen en 34 dagen na spenen

- Aantal biggen : 186

- Batterij : 10 of 11 biggen/hok met gelijk aantal zeugen en bargen

Resultaten literatuur

Gewichtsklasse Licht Midden Zwaar

Gewicht bij spenen (kg) 6,7 7,9 9,3

+1,2 kg +1.4 kg

Aantal biggen 65 61 60

Gewicht 34 d na spenen (kg) 16,84 18,78 21,03

+1,94 kg +2,25 kg

Groei d1-34 (g/dier/dag) 298 320 345

Voederopname d1-34

(g/dier/dag) 452 c 486 c 535 d

Voederconversie 1,54 1,52 1,55

Resultaten dag 1-34

Resultaten literatuur

Proefopzet

- Proeven uitgevoerd in 2008, 2009, 2010 en 2011

- Genetica : Topigs 40 x Pietrain

- Batterij : 15 biggen/hok

Biggen gespeend op 21 dagen leeftijd, weging op 42 dagen

Resultaten INVE België

Biggen gespeend op 21d leeftijd

Gewicht d 1 Gewicht d14 Gewicht d42

5,95 kg 8,38 kg 21,81 kg

Biggen gespeend op 21d leeftijd Gewicht d 1 Gewicht d42

5,94 kg 22,11 kg

Biggen gespeend op 21d leeftijd

=> Een gewichtsverschil van 500 g bij spenen resulteert in een

gewichtsverschil van 1000 g 42 dagen na spenen.

Klasse Aantal Gewicht d1 (kg) Gewicht d42 (kg) Groei (g/dier/dag)

<5 kg 42 4,74 19,75 357

5 < 5,5 kg 88 5,2 20,65 367,5

5,5 < 6 kg 107 5,69 21,61 379

6 < 6,5 kg 111 6,21 22,63 391

6,5 < 7 kg 71 6,66 23,82 409

7 <7,5 kg 35 7,07 24,17 407

Vanaf 7,5 kg 11 7,73 24,63 403

Invloed van het speengewicht op de groei in de batterij

5,8

8,4

21,1

7,2

10

24,2

8,5

11,9

27,4

Speengewicht (kg) Gewicht dag 14 (kg) Gewicht dag 35 (kg)

licht midden zwaar

VERSCHIL

X 2.5

VERSCHIL

X 1.5

Aandachtspunten biggenopfok

STREPTOCOCCEN

SPEEN

DIARREE

DARM

GEZONDHEID

UITVAL

MAXIMALE

DIERPRESTATIES

GROEI

DROGE

STOF

UNIFORMITEIT

VOEDER

CONVERSIE

Drogestof opname, sleutel tot succesvolle opfok

1 2

Le Dividich and Seve, 2001

3

Kraamstalwerking management en voeding ifv DS opname

Darmgezondheid (1+2)

Speenrijpheid (1+2)

PERIODE 1 PERIODE 2

immuniteitsopbouw speengewicht

bigoverleving biguniformiteit

biguniformiteit

Voeding van biggen bijvoeding in het kraamhok

Bijvoeding in het kraamhok

goed verteerbare grondstoffen wei, melkpoeder, soja eiwit concentraat ontsloten granen

smakelijke grondstoffen bloedplasma

hoogwaardige, specifieke grondstoffen warmtebehandeling, granulometrie, perstechniek

vet is belangrijkste energiebron

- 55-60% van energie in melk

Voeding van biggen droge productvormen in het kraamhok

Voeding van biggen brij

DS-gehalte

Temperatuur

Hygiëne

Arbeidsgemak

PROEF DS

VISUEEL

PROEF DS

VO: g BRIJ/big/dag VO: g DS/big/dag

PROEF DS

Proef DS: resultaat

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

140%

160%

180%

200%

groei VC

DS laag

DS hoog

Bijvoeding in het kraamhok brij versus droog

Brij Z-M

Controle (melk + droog)

RELATIEF

brij/ C

Duur (dagen) 20,71 20,70 100%

Aantal zeugen 46 228

Aantal gespeende biggen / zeug 14,33 13,36 107%

Geboortegewicht (kg) 1,309 1,310* 100%

Speengewicht bij zeug 5,781 5,305 109%

Uitval 7,1% 10,8% 66%

Groei (g/dag) 221 198 112%

TOTALE VO (g/big) 232

Voorspenen hoger speengewicht en betere bigkwaliteit

VISIE:

Voorspenen in het algemeen belang

Rendement vs sentiment

Eindafrekening ten vroegste op 10 weken

Voederkost

Dag 20-28 GROEP1 GROEP 2 Gem gew bij opzet batterij d20 en d28) (Kg)

5.551 5.937

Gem gespeend / zeug 13.4 13.9 Gem gespeend bij de zeug 11.5 12.45 Totaal OP batterij 268 278 Sterfte% (kraamhok vanaf d4 + couveuse)

2.19 0.71

DAG 4 GROEP1 GROEP 2 Aantal biggen/zeug 13.7 14 Totaal aantal 274 280 Gemiddeld gewicht (kg) 1.798 1.827

Voorspeenstrategie

ECONOMISCH RESULTAAT: voederwinst = 49 €cent / big

Voorspeenstrategie

TOOMGROEI

GROEP 1 GROEP 2

g/zeug/dag 2588 3059

2300

2400

2500

2600

2700

2800

2900

3000

3100

GROEP 1 GROEP 2

+ 18 %

SPEENRIJPHEID

Het vermogen van een big om na het spenen

vlot te beginnen eten

en om plantaardige grondstoffen te verteren

Speenrijpheid Biggen “leren” eten

• Biggen leren vlotst voor ze 3 dagen oud zijn

• Eten ≠ drinken

• Herkenbaarheid (geur, temperatuur)

Speenrijpheid Biggen “leren” eten

Speenrijpheid Biggen “leren” eten

BIJVOEDING vanaf d1 BIJVOEDING vanaf d8

TOTALE VO (g/big) 288 322

Speengewicht (kg) 7,12 6,68

Speenleeftijd (dag) 24 24

VOEDERVERBRUIK ≠ VOEDEROPNAME

It. 2014; 11,2 gem gespeend

Speenrijpheid voorbereiden van het verteringsstelsel

Controle Laag eiwit concept

ruw eiwit 20 9,95

ruw vet 20 20,6

ruw as 5,7 4,3

suiker + zetmeel 22 608

lysine 1,7 0,49

methionine 0,55 0,14

Speenrijpheid voorbereiden van het verteringsstelsel

Controle Laag eiwit concept

# biggen / toom 12,21 12,07

Gemiddeld biggewicht (kg) 6,275 6,263

Gemiddeld toomgewicht (kg) 76,64 75,60

VO (g/big) 260 349

Speenrijpheid voorbereiden van het verteringsstelsel

INVE standaard

Laag eiwit concept

GROEI 253 100 VO 145 100 VC 58 100 uitval 0 0

Resultaat eerste 7 dagen na spenen

Een vlotte (door)start valkuilen rond spenen

De speendip

Biggenvoeder

Voederschema

De speendip

168

170

172

174

176

178

180

182

184

0 g 0-150 g 150-225 g > 225 g

Dagelijkse groei eerste week na spenen

Da

ge

n t

ot

sla

ch

ten

(Tokach et al., 1992)

Dagelijkse groei tijdens de eerste week na spenen bepaalt voor 40%

de voederopname en groei tijdens de hele opfok

• 10 gram extra voederopname na spenen: 175 gram zwaarder op 4 weken na spenen. (Geary,2000)

Blijven eten, sleutel tot succes

Le Dividich and Seve, 2001

Darmgezondheid

Gezonde darm Verzwakte darm

Tight junctions

Darmgezondheid

Ken de risicobiggen

VO (g/ big/ dag)

Dagen na spenen 0,000

0,050

0,100

0,150

0,200

0,250

0,300

0,350

0,400

1 2 3 4 5

VSP

KLEINE

NORMAAL

ZWAARSTE

Speengewicht Invloed op de groei

Speengewicht Management ifv uniformiteit

0

20

40

60

80

100

120

140

5,0-5,9kg 6,0 - 6,9 kg 7,0 - 7,9 kg 8,0 - 8,9 kg 9,0 - 10,9 kg

Speengewicht biggen

Proef Sterksel, gespeend op 4 weken

De speendip

Bruininx et al., 2001, J. Anim.Sci. 79:301-308.

- 16u na spenen had 50% nog

niet gegeten

- Biggen die meer voeder

opnemen in het kraamhok

zullen meer voeder opnemen

na spenen. (Bruyninx ,2002)

De speendip voederopname ifv voederbak

Proef Sterksel

De speendip voederopname ifv voederbak

Proef Sterksel

Een vlotte (door)start valkuilen rond spenen

De speendip

Biggenvoeder

Voederschema

Voeder Darmgezondheid en dierprestatie

• Biggen “leren eten” voor spenen

• Geen voederovergangen bij spenen

• Beschikbaarheid water en voeder

• Hardheid (korrel)

• Smakelijk voeder (zoet – zuur)

• Veilige vertering

Smakelijk voeder zoetstoffen

0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

1.2

zo

etk

rac

ht

Fructose Dextrose Lactose

295

355

0

100

200

300

400

Vo

ed

ero

pn

am

e

(g/d

ag

) n

a s

pe

ne

n

Lactose Lactose + Dextrose

Elke suiker heeft een specifieke zoetkracht

De juiste combinatie van suikers stimuleert de opname

FRUCTOSE heeft een hoge zoetkracht

en verhoogt de smakelijkheid

DEXTROSE is de snelste en

meest direkte energiebron.

Opgepast voor te veel dextrose:

verhoogt de wateropname en

kan diarree veroorzaken

LACTOSE stimuleert de

‘goede’ darmflora

(laktobacillen) en verhindert

de schadelijke darmflora.

Smakelijk voeder Nutritioneel compromis

Veilige vertering transitregulatie

Hoog RE EN veilig voederen?

Ruw Eiwit (8% tov 18%): ruw eiwit op zich is geen

parameter voor productveiligheid

Opmerkingen:

-TOPIGS 20 X DUROC

-Speenleeftijd 24d

Laag RE controle rel

speengewicht (kg) 6,95 6,98 100% groei (1>7d)(g/d) 86 125 145% VC (1>7d) 3,03 2,35 78% VC (49d) 1,63 1,56 96%

Bloedplasma

Positief effect op:

- Voederopname

- Veilige eiwitbron

- Darmgezondheid

Ig’s in zeugenmelk

F Klobasa, E Werhahn and J.E.Butler

0

20

40

60

80

100

120

0h 6h 12h18h24h48h72h 5d 7d 14d21d28d35d42d

IgG

IgG

0

5

10

15

20

25

0h

6h

12

h1

8h

24

h4

8h

72

h5

d7

d1

4d

21

d2

8d

35

d4

2d

IgA

IgA

Mg/ml Mg/ml

Verloop van Ig’s in zeugenmelk: proef met 25 zeugen

Een vlotte (door)start valkuilen rond spenen

De speendip

Biggenvoeder

Voederschema

Voederschema BATTERIJ

Voerstrategieën om biggen met groeiachterstand te ondersteunen

=

Voederwinst maximaliseren

Geconcentreerde voeders voor lichte biggen

Periode dag 1-15

6,14 4,19 gemiddeld gewicht bij opzet (kg)

8,91 7,18 gemiddeld gewicht na 15 dagen (kg)

3,84 3,86 kg speenstarter/big

15 15 aantal dagen

262 84 biggen

2 4 uit proef genomen

0,57 3,86 Prestarter met plasma (kg)

3,27 speenstarter (kg)

184,7 199,3 groei (gr/big/dag)

100% 108%

256 257 voederopname per big per dag (gram)

100% 100%

1,386 1,392 voederconversie

100% 100%

Periode dag 15 - 47

starter starter

8,91 7,18 gemiddeld gewicht 15d (kg)

24,56 20,04 gemiddeld eindgewicht (kg)

26,99 21,46 kg starter /big

32 32 aantal dagen

255 81 aantal biggen

7 3 uit proef genomen

26,99 21,46 STARTER (kg)

489,1 401,9 groei (gr/big/dag)

100% 82%

844 671 voederopname per big per dag (gram)

100% 79%

1,725 1,669 voederconversie

100% 97%

Voederschema lichte biggen

Biggen opfok rantsoen

Naam landbouwer Spenen: 21d

Stal lichte biggen

Aantal biggen 100

Opzet

datum 27/11/2015

Begingewicht (kg) 4,5

voederopname % 90

startdatum naam aantal

gewicht op

basis van

groeicurve

(kg)

groei voederhoevee

lheden (kg)

voeder dagen begin eind (g/dag) per big totaal

27/11/2015 Plasmavoer 1,00 100

27/11/2015 Speenstarter + 20% Zoom 14 4,50 6,63 152 2,00 200

11/12/2015 Speenstarter I 7 6,63 8,61 284 3,00 300

18/12/2015 Starter I 28 8,61 22,55 498 22,00 2.200

15/01/2016

Totaal 49 28,00 2.800

Gemiddelde 4,50 22,55 368

Voederschema zware biggen Biggen opfok rantsoen

Naam landbouwer Spenen: 21d

Stal zware biggen

Aantal biggen 500

Opzet datum 27/11/2015

Begingewicht (kg) 6

voederopname % 100

startdatum naam aantal

gewicht op

basis van

groeicurve (kg)

groei voederhoeveelh

eden (kg)

voeder dagen begin eind (g/dag) per big totaal

27/11/2015 Plasmavoer 0,50 250

27/11/2015 Speenstarter I 14 6,00 8,27 162 3,00 1.500

11/12/2015 Starter I 17 8,27 14,86 388 10,00 5.000

28/12/2015 Groeistarter I 18 14,86 26,22 631 17,50 8.750

15/01/2016

Totaal 49 31,00 15.500

Gemiddelde 6,00 26,22 413