BETER FOTO'S MAKENtips voor beginnende fotografen

AUTOMATISCH?

Stel je een toestel in op automatisch dan is inprincipe de belichting, scherpstelling enz. altijdjuist. Dus, camera op automatisch, richten enafdrukken, niet?

Een fotografie studente heeft deze foto van haarzoontje gemaakt. De warme sfeer van hetmoment is hier erg goed weergegeven. Om datte kunnen doen, heeft zij haar camera niet opautomatisch ingesteld. Waarom niet? Hoe zoude foto er uit zien mocht ze dat wel hebbengedaan?

Een van de typische problemen bij het werkenop 'automatisch' is dat de flits te pas en te onpaswerkt. Foto's met een ingebouwde flits gemaaktzijn zelden geslaagd:

— De voorgrond wordt overbelicht, deachtergrond onderbelichtte krijgt dussteeds een ongelijkmatige uitlichting.

— De flits zorgt voor een vlakke belichting,zonder diepte

— Flitslicht is een hard, te contrastrijk en'koud' licht

De sfeer van kunstlicht, kaarsen enz. kanje niet weergeven, de flits overstemt allesfeerlicht.Bij het fotograferen van mensen heb jehet gevreesde rode ogen effect. Werkjemet de 'rode ogen reductie flits' dankrijg je weer een te grote vertraging.

Twee foto's van hetzelfde onderwerp, vanuithetzelfde standpunt, vrijwel op hetzelfdemoment gemaakt. Toch zijn ze heelverschillend. Hoe kan dat?

Bij het fotograferen kan je kiezen of deachtergrond mee scherp wordt, of net niet. Datheet dan veel of weinig scherptediepte.Daarvoor kan je voorgeprogrammeerdecamera-instellingen gebruiken zoals 'portret' of'landschap'.

Op 'automatisch' kiest het toestel echter altijdvoor gemiddelden, de achtergrond is dan nietscherp of onscherp, maar meestal iets ertussenin. En dat is zelden of nooit interessant.Bovendien is het in dat geval altijd afwachtenen kan je dus niet van tevoren voorspellen hoeje foto er uit zal zien.

Met andere woorden, werkje niet opautomatisch maar met andere instellingen danbepaal je zelf hoe je foto er uit ziet, en ga jevaak veel beter de sfeer van het moment kunnenvastleggen.

MENSEN FOTOGRAFEREN BUITEN

Eerst en vooral moet ik er op wijzen dat er ergveel hardnekkige regeltjes en clichés bestaanrond portretfotografie. Die regeltjes zijn vaakcompleet overbodig en belemmeren ons om echtoriginele en creatieve foto's te maken. Wenemen er enkele onder de loep.

1. Het bekendste cliché: zorg er voor dat jeals fotograaf altijd de zon in de rug hebt. Doeje dat niet, dan fotografeer je in tegenlicht enis de foto mislukt! Maar klopt dit wel?

Dit is een van de meest hardnekkige clichés inde fotografie. Er klopt helemaal niets van,integendeel. Staat de zon hoog, fotografeer danmet de zon achter de persoon die je wilportretteren, zoals in het voorbeeld hierboven.Het resultaat is een veel zachtere belichting vanhet gelaat, met een mooi haarlicht. Bovendienmoet de geportretteerde niet in de zon turen!

Typische vakantiefoto, gemaakt in de zomer,kort na de middag. De harde middagzon zorgtvoor lelijke schaduwen in het gelaat. De ogen,het belangrijkste element in een portretfoto,vallen in de schaduw van de wenkbrauwen.

Hier zit de zon achter de meisjes, mooiebelichting, de ogen komen schitterend uit, geenlelijke schaduwen en ze kunnen ontspannen inde lens kijken.

Dus: fotografeer je bij erg zonnig weermidden op de dag, plaats de mensen dan nietmet het gelaat in de zon, maar andersom.

2. Nog een cliché: je kan alleen bij erg zonnigweer goede foto's maken. Portretten bijbewolkt weer en/of in de schaduw zijn altijdmislukt.

Bewolkt weer is ideaal om mensen tefotograferen. In tegenstelling tot volle zon lichtkrijg je een zachte verlichting zonder te hardecontrasten en te diepe schaduwen.

In de zomer is het vaak een goed idee ommensen in de schaduw te fotograferen. Ook opdie manier vermijd je te harde contrasten en tediepe schaduwen. En opnieuw kunnen degeportretteerden meer ontspannen in de lenskijken.

Dit portretje is binnen in een strandcabinegemaakt. Buiten op het strand was het lichttefel en te contrastrijk.

Dus: Iet er op zonnige dagen vooral op dat jeniet te veel contrast krijgt. Fotografeer in datgeval mensen in de schaduw. Bij bewolktweer kan je makkelijker portretten makendan op zonnige zomerdagen.

3. Kijk naar het vogeltje, 'smile' 'cheese'... ,

Is het werkelijk altijd nodig om in de lens tekijken bij een portretopname? En waarommoeten we altijd lachend op de foto?

Foto's waarbij mensen niet in de lens kijkentonen vaak een spontane en natuurlijkegezichtsuitdrukking. Enkel professionelemodellen kunnen bewust een 'spontane'glimlach op het gelaat toveren en volhouden!

Dus: spontane foto's tonen de mensenmeestal natuurlijker. Heel wat mensenhebben trouwens liever dat je henonverwacht portretteert. En een portret kanook erg mooi zijn als de afgebeelde persoonniet (gemaakt) lacht!

4. Het eeuwige vogelperspectief.

95% Van de foto's die mensen van mensenmaken zijn onbewust gemaakt vanuitvogelperspectief. Wanneer volwassenenkinderen fotograferen doen zij dat meestalvanuit hun standpunt. Het kind moet dan steedsnaar boven kijken. Maar ook op vergaderingenof bij (familie)feesten wordt vaak vanuitvogelperspectief gefotografeerd. De mensenzitten meestal, de fotograaf staat recht.

Fotografeer ook kinderen eens wat meer op hunhoogte. Zo krijg je een meer direct portret, alsofkind en kijker mekaar aankijken. En j e zit in deleefwereld van het kind. Ook een portret van eenvolwassene wint aan kracht door te letten opjouw standpunL

Dus: let op jouw standpunt als fotograaf.Fotografeer niet steeds automatisch vanuitjouw standpunt.

5. De kleinste vooraan, de grootste achteraan.

Groepsfoto's behoren tot de categorie 'meestsaaie portretfoto's'. Zelfs bij beroepsfotografenzie je vaak de klassieke en voorspelbareopstelling in nette rijtjes, de grootste achteraan.Met een beetje creativiteit kan het ook anders.

In plaats van het klassieke 'kijk ééns naar hetvogeltje' heb ik de kinderen op deze klasfotoallemaal naar iets anders laten kijken. Dat geefteen veel dynamischer foto. Ook de kleurrijkeachtergrond maakt de foto al heel wat minderklassiek.

— Fotografeer ook terwijl de groep zichnog aan het opstellen is, en ook vlak nade 'officiële' sessie. Niet zelden zittendaar ook interessante foto's tussen. In elkgeval spontaner.

— In het geval van een groepsfoto gaanmensen zich automatisch opstellen innette rijtjes. Jij bent de regisseur en hetis jouw verantwoordelijkheid! Doe ietsverrassend en je hebt de groep meteenop j e hand.

- Zorg er voor datje klaar bent voor deopnamen, datje camera is ingesteld enz.Mensen die moeten wachten krijgen algauw een verveelde uitdrukking of gaanverstarren.

Dus: stap af van de automatismen. Probeereens iets anders. Zoek naar ideetjes om devaak saaie groepsfoto^origineel te njaken. Jezal erg veel waardering krij gen rachteraf!

Ook leuk bij groepsfoto's: breng attributen meein beeld, voorwerpen die iets vertellen over depersonen en/of het gebeuren.De groepsfoto hierboven is gemaakt aan heteind van eenfotoworkshop voor jongeren.

De grootste stond hier wel vooraan, en toch zijnze allemaal zichtbaar! Ook bij groepsfoto's kaneen ander standpunt wonderen doen.

Nog enkele tips bij groepsfoto's:— Maak veel opnamen. Het risico dat

iemand net knippert is bij groepsfoto'sgroter dan bij individuele portretten.

6. Toestel op automatisch, mikken en duwenop het knopje, klaar.

Hoe vaak gebeurt het niet dat onze foto'sachteraf toch wat tegenvallen. Het is niet precieszoals we het hadden verwacht, maar hoe moethet dan anders? We zien vaak in tijdschriftenfoto's met zo'n fraaie onscherpe achtergrond,maar bij ons is altijd alles scherp.

Je wil een portret maken van een persoon,buiten, met een mooie onscherpe achtergrond.Hoe ga j e te werk?

— Zetje toestel op devoorgeprogrammeerde instelling'portret'. Of, als je apparaat dat toelaat,kies zelf het diafragma in de'diafragmavoorkeuzestand', en kiesvervolgens een groot diafragma zoals f 4off5.6.

— Zoom zo sterk mogelijk in. Verplaatsjezelf indien nodig.

— Zorg er voor dat de achtergrond zo vermogelijk van de persoon vandaan is.

— Stel scherp op de ogen van de persoondie je wil fotograferen.

Soms is het wel nodig om een scherpeachtergrond te hebben. Als die achtergrond deeluitmaakt van het geheel, of als je wil tonen waarde persoon of personen zich bevinden. Dit heetdan 'portret in omgeving'.

Ook bij groepsfoto's heb je meer scherpte nodigin de achtergrond, anders zijn enkel de mensenop het voorplan scherp. Voor veel scherptedieptegebruik je de 'landschapsinstelling' en zoom jeweinig of niet in.

Dus: weinig scherptediepte: portretinstellingen inzoomen. Veel scherptediepte :landschapsinstelling en niet inzoomen(groothoek).

MENSEN FOTOGRAFEREN BINNEN

Uiteraard zijn heel wat aandachtspuntenhetzelfde als bij het fotograferen buiten. Maarbinnen heb je ook specifieke aandachtspuntenen moeilijkheden.

De beste basisinstellingen voor het fotograferenvan mensen binnen:

— Zet je toestel indien mogelijk op destand 'P' (geprogrammeerd automatisch)of een instelling die daarmee overeenkomt (bij Canon: 'handmatig', bijPanasonic het rode fototoestelsymbool).

- Schakel de flits uit (zie eerste pagina).- Zet de ISO of gevoeligheidsinstelling op

400ofevt. 800.— Zoom slechts een klein beetje in. Hoe

meer je inzoomt hoe moeilijker hetwordt om het toestel stil te houden.

— Zoek evt. steun en zorg er voor dat hettoestel niet beweegt bij het afdrukken.

— Maak indien mogelijk wat meer licht.- Fotografeer mensen die niet al te veel

bewegen. Door de kamer rennendekinderen zal niet lukken.

Door die instellingen zal je in staat zijn om desfeer juist en natuurlijk weer te geven.

i

Is er nog licht buiten, dan kan je handiggebruikmaken van dat invallend licht door zelfbjjjiet raam plaats te nemen en het daglichtschuin op het gelaat te laten invallen. Doe hetniet andersom, zoals je bij de bovenste foto vande tweeling kan zien heb je dan eentegenlichtsituatie.

Bij ISO 400 kan je bij kaarslicht fotograferen.

FOTOGRAFEREN IS DE KUNST VANHET WEGLATENCopyright: Lukas Roelslukas. roelsfcèskynet. bewww. digigrafie. be

é