1.Krisroels Velt [Compatibiliteitsmodus] · PDF fileKris Roels Interdepartementale Werkgroep...
Transcript of 1.Krisroels Velt [Compatibiliteitsmodus] · PDF fileKris Roels Interdepartementale Werkgroep...
Kris Roels
Interdepartementale Werkgroep Voedselverlies
Velt studiedag ‘Te gebruiken vanaf’, Vlaams Parlement, 23/11/2013
VOEDSELVERSPILLINGFENOMEEN, IMPACT EN BELEID
2
Inhoud
• Wat is voedselverlies –en verspilling?
• Keten en consument in kaart gebracht
• Oorzaken
• Impact
• Beleid en maatregelen
• Succesverhalen
• Meer informatie
3
Inhoud
• Wat is voedselverlies –en verspilling?
• Keten en consument in kaart gebracht
• Oorzaken
• Impact
• Beleid en maatregelen
• Succesverhalen
• Meer informatie
4
Vlaamse definitie
“Voedselverlies is elke reductie in het voor
menselijke consumptie beschikbare
voedsel dat in de voedselketen, van oogst
tot en met consumptie, plaatsvindt.”
Wat is voedselverlies en -verspilling?
5
Wat is voedselverlies en –verspilling?
Conceptueel kader
Valoriseren volgens cascade
van waarde-behoud
6
Cascade van waardebehoud
Preventie
Toepassing voor humane voeding
Converteren naar humane voeding
Dierenvoeding
Grondstoffen voor industrie
Verwerken tot meststof door vergisting en/of compostering
Duurzame energie
Verbranden
Storten
7
Inhoud
• Wat is voedselverlies –en verspilling?
• Keten en consument in kaart gebracht
• Oorzaken
• Impact
• Beleid en maatregelen
• Succesverhalen
• Meer informatie
8
Keten en consument in kaart gebracht -mondiaal
• Moeilijk te meten en weinig cijfers
• Maar… al het onderzoek wijst uit dat er een groot probleem is !
Rapport FAO (2011)
• Totale verlies: 1,3 miljard ton of
1/3de van mondiale productie
• Relatief gezien evenveel verlies in rijke als in armere regio’s
• Verschil: in arme landen >40% tijdens oogst en bewaring, in rijke landen >40% op einde van de keten + tijdens consumptie (verspilling)
9
Keten en consument in kaart gebracht - EU
Onderzoek Europese Commissie (2010)
• Voedselverlies én nevenstromen
• Landbouwsector niet meegeteld
• Totaal verlies in EU-27:
• 89 miljoen ton per jaar of
• 179 kilo per burger per jaar
• Verdeling per ketenschakel
• Distributie: 4 %
• Horeca, catering,…: 14 %
• Voedingsindustrie: 39 %
• Huishoudens: 43 %
• Bij BAU: 126 miljoen ton tegen 2020 Bron: Monier et al., 2010
10
Keten en consument in kaart gebracht: Vlaanderen
De totale stroom voedselverlies en nevenstromen in de keten in Vlaanderen wordt geschat op 1.936.000 tot 2.290.000 ton of 314 tot 372 kilogram per capita.
11
Vlaanderen: keten
Primaire sector: 425.000 - 700.000 ton� relatief gezien normaal tot laag
� in bepaalde sectoren nog mogelijkheid tot terugdringen verliezen
� breder plaatje bekijken: complexe verwevenheid en recyclage van biomassastromen
Voedingsindustrie: 1.073.000 ton� belangrijke sector in Vlaanderen met hoge productie
� grote hoeveelheid nevenstromen (+hergebruik)
� voedselverlies relatief laag ingeschat (enkele procenten)
Distributie: 116.000 ton• laag %, ook in ketenperspectief
• wel belang impact op voor- en naketen.
Voedingsdiensten: 166.000 ton• = horeca, catering,…
Cijfers uit OVAM (2013) – Voedselverlies in ketenperspectief
12
Op zoek naar verspild voedsel !
OVAM sorteeranalyse restafval (2012): eerste meting in Vlaanderen
Resultaten:• 12% van de zak is voedselgerelateerd
• 5% voedselverlies (=5,6 kg pjpp)• 7% nevenstromen (=8 kg pjpp)
• Belangrijkste componenten:• Brood & banket, groenten, fruit
• Aandeel ongeopende verpakkingen = 12%• Datum bij 1 op 5 nog niet overschreden!• Zuivel, vlees, bereide gerechten,…
• Totaal Vlaamse huishoudens: 85.000 ton ‘voedselafval’, waarvan 35.000 ton puur voedselverlies per jaar
Vlaanderen: consument
13
• Vlaming = goede sorteerder, dus weinig restafval • Fractie GF in GFT: 70.000-150.000 ton (schatting)• Voedsel of niet?• Bij gelijkaardige verdeling als restafval:
• 30.000 - 62.500 ton voedsel
• Totaal verlies bij huishoudens:• Voedselverlies: tussen 65.000 en 100.000 ton
• 10 – 16 kg • Nevenstromen: tussen 90.000 en 137.500 ton• Geen compleet beeld� waarschijnlijk onderschatting
• Benchmarking:• Europese cijfers tussen 15 kg pp (Brussel) en 85 kg pp
(UK)
Vlaanderen: consument
14
Inhoud
• Wat is voedselverlies –en verspilling?
• Keten en consument in kaart gebracht
• Oorzaken
• Impact
• Beleid en maatregelen
• Succesverhalen
• Meer informatie
15
Oorzaken van voedselverlies doorheen de keten
Meer informatie: Roels & Van Gijseghem, 2011
16
Oorzaken: rol beleid en regelgeving
Klassiek voorbeeld: kromme komkommer
17
Inhoud
• Wat is voedselverlies –en verspilling?
• Keten en consument in kaart gebracht
• Oorzaken
• Impact
• Beleid en maatregelen
• Succesverhalen
• Meer informatie
18
Impact: voedselperspectief
Hongerproblematiek:
• 842 miljoen mensen lijden honger (ondervoeding)
• 2 miljard mensen hebben chronische tekorten (gebrek aan diversiteit in voeding)
• 2050: > 9 miljard mensen (+60% voedselvraag)
Preventie verlies deel van oplossing?
Oprukkende voedselarmoede in Europa
• 18 miljoen mensen krijgen Europese voedselhulp
• 43 miljoen Europeanen hebben onvoldoende eten
• aantal afhankelijken Rode Kruis voedselbedeling
gestegen met 75% op vier jaar tijd
Voedselbanken België
• Aantal minderbedeelden blijft stijgen. Van 117.685 tot 120.800 eind 2012 (+3100)
19
Impact: milieuperspectief
• Hoge milieu-impact van voeding• EIPRO-studie: 20-30% van totale milieu-impact consumptie
• 44% van totale Ecologische Voetafdruk van Vlaamse huishoudens (VITO)
� dus ook hoge milieu-impact van voedselverlies
• Voedselverlies = verlies van schaarse grondstoffen die gebruikt worden voor de productie en consumptie van voedsel
• Impact mondiaal voedselverlies op natuurlijke hulpbronnen (FAO, 2013):• CO2: 3de plaats, na VS en China
• Blauw water: 3x meer van Genève
• Land: 30% van wereldwijde landbouwareaal
• Negatief effect op biodiversiteit
20
Impact: financieel perspectief
Voedselverlies brengt onnodige kosten met zich mee
• Mondiaal
� Directe economische kost is 750 miljard dollar (=BBP van Zwitserland)
• België
� 1,4 miljard euro (Leefmilieu Brussel)
� 175 euro per huishouden (OIVO, 2008)
• 252 miljard dollar besparen op grondstoffen tegen 2030 (McKinsey, 2011).
Optimistische visie: problemen zijn opportuniteiten!• Voedselverlies tegengaan = win-win-win
� Hoger voedselaanbod
� Minder milieu-impact
� Financieel voordeel
21
Inhoud
• Wat is voedselverlies –en verspilling?
• Keten en consument in kaart gebracht
• Oorzaken
• Impact
• Beleid en maatregelen
• Succesverhalen
• Meer informatie
22
Beleid
• EU2020 strategie -“Stappenplan voor efficiënt hulpbronnengebruik in Europa”
• Halvering voedselverlies tegen 2020
• 20% minder grondstoffen in voedselketen tegen 2020
• Voorjaar 2014: mededeling over duurzaam voedsel �voedselverspilling belangrijk issue
• Meer info over Europees beleid: http://ec.europa.eu/food/food/sustainability/eu_actions_en.htm
• Vlaamse Regering:
• Agendering als beleidsthema
• Oprichting Interdepartementale Werkgroep Voedselverlies
• Aansluiting bij Europese doelstelling in kader van Vlaanderen in Actie
23
Maatregelenpakket Vlaamse overheid en keten
http://www.vlaanderen.be/landbouw/voedselverlies � Synthesedocument
Voedselverlies
en
nevenstromen
Samen-
werking
in de
keten Primaire
sector en
Voedings-
industrie
Sociale
innovatie
stimuleren
Sensibilise
-ring van
de burger
Inter-
nationale
agendering
Interne
werking
overheid
Onderzoek
en
monitoring
7 thema’s,
25 maatregelen
3 soorten:
-VO
-VO én partners
-partners
24
Maatregelenpakket Vlaamse overheid en keten
Samenwerking in de keten � bv. ketenoverleg uitbouwen
Primaire sector � bv. alternatieve eiwitbronnen, terugdringen teruggooi en uitval, enz.
Voedingsindustrie� bv. onderzoek haalbaarheid milieu-neutrale sector, audits in bedrijven
Sociale innovatie � uitbouwen traject voedseloverschotten
Sensibilisering burger � vormingen ondersteunen, folder, enz.
Internationale agendering � beleidsmakers bijeenbrengen, deelname aan Europees onderzoek, enz.
Interne werking overheid � kantineproject
Onderzoek en monitoring � Genesys project, samenwerking met Eurostat, enz…
2525
Maatregel 1: project voedselverlies in voedingsindustrie
2626
Maatregel 2: Sociaal aan de slag met voedseloverschotten
2727
Maatregel 3: preventie voedselverlies in overheidsrestaurants
28
Maatregel 4: folder consumentwww.vlam.be � webwinkel � stop voedselverspilling
2929
Kunnen we voedselverspilling tegengaan?
30
Inhoud
• Wat is voedselverlies –en verspilling?
• Keten en consument in kaart gebracht
• Oorzaken
• Impact
• Beleid en maatregelen
• Succesverhalen
• Meer informatie
31
Primaire sector
32
Courtauld Commitment
Voedingsindustrie – distributie
33
Distributie i.s.m. sociale sector
34
HoGent: maatregelen voor minder voedseloverschotten en afval
Er werd afgelopen academiejaar (2012-2013) ingezet op het verminderen van afval en voedselverspilling:
ResultatenDaardoor werd er in 2012 een reductie van de voedseloverschotten van 38% t.o.v. 2011 gemeten.
Catering
35
Consument
36
Inhoud
• Wat is voedselverlies –en verspilling?
• Keten en consument in kaart gebracht
• Oorzaken
• Impact
• Beleid en maatregelen
• Succesverhalen
• Meer informatie
37
Meer informatie:
• webpagina Vlaamse overheid:
http://www.vlaanderen.be/
landbouw/voedselverlies
• e-zine voedselverlies:
inschrijven via webpagina
• contact:
38
Bedankt voor uw aandacht!