Bestuursrecht

Klas MED1

LES 5 2012-2013

Toezicht op bestuursorganen

Awb kent goedkeuring, vernietiging en schorsing Karakter goedkeuring (slagboomtheorie)

– Preventief toezicht

Vernietiging– Repressief toezicht– Strijd met de wet en algemeen belang– Niet mogelijk als weg bezwaar en beroep nog open staat– Beroep tegen vernietiging mogelijk bij rechter

Controle door rechter

Bestuursrechtspraak Burgerlijke rechter op basis onrechtmatige daad Strafrechter

Controle op bestuursrechtelijk handelen van de overheid

Naast controle door rechter soms controle door hoger orgaan binnen bestuurskolom: administratief beroep

Vragen 1

BenW weigeren u een bouwvergunning te verlenen voor een uitbreiding van uw woning

BenW weigeren u de schade te vergoeden die ontstond toen uw auto in een diep gat in de weg reed

De gemeenteraad stelt een verkeersbeleidsplan vast waarin uw straat wordt aangewezen als toekomstige hoofdontsluitingsweg van een nieuwe woonwijk

BenW waarderen uw functie twee salarisschalen lager als die van een collega die volgens u hetzelfde werk doet

BenW stellen op basis van delegatie door de raad een verordening vast waarbij de sluitingstijd voor horeca-inrichtingen in het weekend wordt verschoven van 01.00 uur naar 03.00 uur. u vreest nu veel meer overlast

BenW stellen in uw straat eenrichtingsverkeer in i.v.m. de vestiging van een school

Hoe verlopen de procedures (via welke instanties) als u het niet eens bent met het bestuursorgaan in de volgende situaties:

Vragen 2

BenW verlenen uw buurman bouwvergunning voor de verbouw van zijn wonining tot cafetaria. uw buurman kondigt aan dat de zaak over 14 dagen gereed moet zijn

BenW verlenen kapvergunning voor een majestueuze kastanjeboom in het park waar u regelmatig met uw zoontje de eendjes komt voeren

BenW wijzen uw bezwaar tegen de aanslag ozb af (terwijl de bevoegdheid tot beslissen bij de heffingsambtenaar ligt)

De gemeenteraad stelt de tarieven voor de afvalstoffenheffing vast op een niveau dat 1,5 keer de kosten oplevert (terwijl de wetgeving zegt dat 1,0 keer het maximum is)

U voelt zich geschoffeerd door een ambtenaar van de gemeentewinkel die u bij de aangifte van uw 10e kind “fokkonijn” noemde

Hoe verlopen de procedures (via welke instanties) als u het niet eens bent met het bestuursorgaan in de volgende situaties:

SYSTEEM RECHTSBESCHERMING

GEDRAGINGEN BESTUURSORGANEN

BESTUURLIJKE HEROVERWEGING

RECHTBANK

HOF

HOGE RAADABRS

CRvB

CB

B

NA

TIO

NA

LE

O

MB

UD

SM

AN

Detail uitwerking op volgende sheet

GEDRAGINGEN BESTUURSORGANEN

BESTUURLIJKE HEROVERWEGING

RECHTBANK

HOF

HOGE RAAD ABRS

CRvB CB

B

NA

TIO

NA

LE

OM

BU

DS

MA

N

ABRS = AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK RAAD VAN STATE

“GEWONE”RECHTER

CRvB = CENTRALE RAAD VAN BEROEP

CBB = COLLEGE VAN BEROEP VOOR HET BEDRIJFSLEVEN

BELASTINGZAKEN

PROCEDURES SOCIALE VERZEKERINGEN EN

AMBTENAREN

PROCEDURE AWB

MILIEU + RO PROCEDURES PUBLIEKRECHTELIJKE BEDRIJFSORGANISATIE EN ECONOMISCHE WETGEVING

GEWONE RECHTER ALS RESTRECHTER EX ART. 6:162 BW

Bestuurlijke her-overweging (bezwaar)

Functies bezwaarschriftprocedure– Zeefwerking– Voorbehandeling– Signaalfunctie

Algemeen verplichte voorprocedure (tenzij ..) Verplichte hoorzitting

– Door orgaan zelf– Adviescommissie– Ambtenaren

Heroverweging op basis van bezwaar

Voorlopige voorziening

Bezwaar of beroep heeft niet automatisch schorsende werking

Wanneer mogelijk– Spoedeisendheid– Moet bodemprocedure zijn (connexiteit)

Bij voorzitter instantie die bevoegd is of kan worden (na bezwaarprocedure)

Soms combinatie met bodemprocedure (kortsluiting) Inhoudelijk: schorsing of positieve maatregel in vorm

voorlopige voorziening

Hoofdbeginselen bestuursprocesrecht

Rechtsbeschermingsfunctie Laagdrempelige toegang Actieve rechter Rechtmatigheidstoetsing ex tunc Proceseconomie

Uitwerking beginselen bestuursprocesrecht 1

Rechtsbeschermingsfunctie– Recours objectif versus recours subjectief– Indiener bezwaar bepaalt omvang geschil– Geen reformatio in peius

Laagdrempelig toegang– Geen verplichte procesvertegenwoordiging– Veel mogelijkheden herstel vormverzuim– Bezwaar gratis; lage griffierechten

Actieve rechter– Rechter kan ongelijkheid procespartijen herstellen– Rechter mag rechtsgronden en feiten aanvullen

Uitwerking beginselen bestuursprocesrecht 2

Rechtmatigheidstoetsing ex tunc– Toetsing aan recht en a.b.b.b.– Oordeel naar stand van zaken op moment dat aangevochten

beslissing werd genomen– Terugverwijzing na vernietiging; bij duidelijke uitkomst mag rechter

zelf in de zaak voorzien

Proceseconomie– Streven naar efficiënte en effectieve inrichting proces– Enkelvoudige rechter in eerste aanleg uitgangspunt– Mogelijkheid mondelinge uitspraak– Vereenvoudigde behandeling als uitkomst duidelijk is– Combinatie van voorlopige voorziening met bodemprocedure

Aanpak toetsing

Voorvragen– Is de rechter bevoegd– Is appellant ontvankelijk

Hoofdvragen– Was bestuursorgaan bevoegd– Was besluit procedureel correct– Was besluit inhoudelijk correct

Bevoegdheid rechter (absolute competentie)

PRIVAAT -RECHT ELIJK

FEIT ELIJK

NIET T IJDIGBESLUIT

W EIG ERINGNEM EN BESLUIT

ALG EM EENVERB. VOORSCHRIFT

OF BELEIDSREG ELART . 8:2

UIT G EZONDERDECAT EG ORIEBESLUIT EN

ART . 8:4

BESLUITNEG AT IEVE LIJST

-ART . 8:5

ANDEREADM INIST RAT IEVE

RECHT ERART . 8:6, LID 1

ADM INIST RA-T IEF BEROEP

M OG ELIJKART . 8:6, LID 2

AW BPROCEDURE

BIJRECHT BANK

NIETUIT G EZONDERD

BESLUIT

BESLUITIN RUIM E ZIN

BESLUIT-

ART . 1:3, LID 1

OVERHEIDS-HANDELEN

Ontvankelijkheid

Appellant moet belanghebbende zijn– Geadresseerde of derde-belanghebbende– Belang

Feitelijk aanwijsbaar Speciaal Rechtstreeks

– Ook rechtspersonen en bestuursorganen

Procedurele regels correct Tijdig ingediend Griffierecht betaald

Bestuursorgaan niet bevoegd

Wettelijke grondslag ontbreekt– Kan het geval zijn als rechter regeling waarop besluit

gebaseerd is onverbindend verklaard

Niet binnen wettelijke grenzen– Bevoegdheid wordt veel ruimer gehanteerd dan

wettelijk toegestaan

Bevoegdheidstoedeling niet correct– Foutieve hantering delegatie en mandaat

Besluit procedureel niet correct

Zorgvuldige voorbereiding (art. 3:2)– Er moet aandacht geschonken worden aan eventuele

bijzondere omstandigheden

Correcte wijze advisering (art. 3:9)– Ook bij voorbereiding advies geldt hoor en wederhoor

Deugdelijke motivering (art 3:46 e.V.)– In beslissing op bezwaarschrift moet worden in gegaan op

aangevoerde motieven

Bekendmaking ontbreekt (art. 3:40)

Besluit inhoudelijk niet correct

Toetsingskader in art. 8:77 awb– Geschreven recht– Ongeschreven recht– Algemene rechtsbeginselen, zoals a.b.b.b.

Detournement de pouvoir Geen belangenafweging Geen evenredige belangenafweging Gelijke gevallen niet gelijk behandeld Schending opgewekte verwachtingen

Rechter toetst niet op beleid

Nationale ombudsman

Vorm externe klachtafhandeling Onderzoek naar behoorlijkheid gedragingen Op basis van klacht of eigen initiatief Geeft oordeel zonder (directe) juridische

consequenties Beperkte bevoegdheid

– Niet over zaken waarover beroep op administratieve rechter mogelijk is

– Niet (algemeen) lagere overheden