50

Bestuurlijke Rapportage Deltaprogramma | Zoetwater

Bestuurlijke Rapportage Deltaprogramma | Zoetwater

Programmateam Zoetwater

juli 2011

2

Categorie

1 Veiligheid en voorkomen van onomkeerbare schade

1 stabiliteitvanwaterkering2 klinkenzetting(veenenhoogveen)3 natuur(gebondenaanbodemgesteldheid)

2 Nutsvoorzieningen 1 drinkwatervoorziening2 energievoorziening

3 Kleinschalig hoogwaardig gebruik

• tijdelijkeberegeningkapitaalintensieve gewassen• proceswater

4 Overige belangen (economische afweging, ook voor natuur)

• scheepvaart• landbouw• natuur(zolanggeenonomkeerbareschade

optreedt)• industrie• waterrecreatie• binnenvisserij

De Nationale Verdringingsreeks

gaatvoor

gaatvoor

gaatvoor

Voorwoord 5

Samenvatting 6

Inleiding 9

Resultaten van fase 1 12Introductie 12Resultatenvandeknelpuntenanalyse 15Conclusies 25Voorgesteldebeleidslijnnaaraanleidingvandeknelpuntenanalyse 30

Doorkijk naar fase 2 33Productenenplanning 33Samenhangmetdeelprogramma’sendeltabeslissingen 37Samenhangmetbeleid 39Samenwerking,ParticipatieenJointFactFinding 41Kennisleemten 42

Mijlpalenkalender fase 2 46

1

22.12.22.32.4

33.13.23.33.43.5

Bijlage

Inhoud

4AardbeienteeltnabijErp.

5

Voorwoord

VooruligtdeeerstebestuurlijkerapportagevanhetdeelprogrammaZoetwater.Dezerapportagebeschrijftde

resultatenvandeeerstefasevanhetprogramma.Velepartijenhebbenbijgedragenaanditresultaat.Provincies,

waterschappen,maatschappelijkeorganisaties,bedrijfsleven,kennisinstellingenenniettevergetenDeltares,

WaterdienstenhetprogrammateamZoetwater.Erisenormhardgewerkt.Ondanksdekrappetijdsplanningen

detegenslagenistochallesoptijdklaargekomen.Hiervooriseengrootcomplimentopz’nplaats.

Indeeerstefasezijnvraagnaarenaanbodvanzoetwatervoornuenindetoekomst(2050meteendoorkijknaar

2100)inkaartgebracht.Debevindingenvandezefasebevestigeneerderonderzoekenonderschrijvenhetfeitdat

erbelangrijkeopgavenliggenophetgebiedvandezoetwatervoorziening.Maardeonderbouwingisverbeterd.

Deanalyseszijnopbasisvanjointfactfindingtotstandgekomen;erzijnachtanalyses(eenlandelijkeenzeven

regionale)uitgevoerd.Ditisdeeerstekeerdateenbreedgedragen,kwantitatieveenkwalitatievebeschrijving

vanhetgehelewatersysteembeschikbaaris.

Deknelpuntenanalyselaatziendatonszoetwatersysteemmethethuidigebeleidtegenzijngrenzenaanloopt.

Ditvraagtomeenheroverweging.DezeheroverwegingmoetenwenietalleendoenominNederland(toekomstige)

knelpuntentevoorkomen,maarookomkansentebenuttendiejuistaanwezigzijndoordeuniekeliggingvan

Nederlandindedelta.HetdeelprogrammaZoetwaterrichtzichdaaromophetflexibelerenefficiënterinrichten

vanhetwatersysteeménhetefficiëntergebruikenvanonswater.Deuitdagingligtdaarbijinhetformuleren

vandoelengerichtopeenmaatschappelijkeeneconomischdoelmatigezoetwatervoorzieningenhetzoeken

naarstrategieënomdezedoelenterealiseren.Opdezemanieranticiperenweoptoekomstigeontwikkelingen

enkunnenwekansenbenutten.Wellichtkunnenweopdekortetermijnzelfsdegeaccepteerdeschadevoor

gebruiksfunctiesterugdringen.HetdeelprogrammaZoetwatergaathierinfase2meeaandeslaginsamen-

werkingenafstemmingmetderegio’s,gebruiksfunctiesenanderedeelprogramma’svanhetDeltaprogramma.

Dezebestuurlijkerapportagebevatdehoofdboodschappenuitfase1enbepaaltdefocusvoorfase2vanhet

deelprogrammaZoetwater.HetprogrammateamZoetwaterhooptdatuzichindegeformuleerde

hoofdboodschappenkuntvinden.Wijgaangraaghetgesprekmetuaan.

NamenshetprogrammateamZoetwater,

deprogrammadirecteur,

Ans van den Bosch

6

Grotere discrepanties tussen vraag en en aanbod

Doorsociaaleconomischeontwikkelingenen

veranderingvanhetklimaatneemtdevraagnaarzoet

watertoeenhetaanbodaf.Indrievandevieronder-

zochtescenario’szaldevraagtoenemen,terwijlhet

aanbodindetweewarmeendrogescenario’ssterk

afneemt.Ditbetekentdatdeknelpunteniniedergeval

indetweewarmeendrogescenario’ssterktoenemen.

Inéénscenarionemenzelfsbijeengematigdeklimaat-

veranderingdeknelpuntentoedooreengroterevraag

naarzoetwater.

SamenvattingMeer en grotere knelpunten in de zoetwatervoorziening in 2050 en 2100

Deknelpuntenindetweewarmeendrogescenario’sin2050

verschillenperregio.

• InhetvoorzieningsgebiedvanhetIJsselmeerkanineendroog

jaar(vindteensindetienjaarplaats)methethuidigepeilbesluit

nietaandevraagwordenvoldaan.

• Indegebiedendieonderinvloedstaanvanexterneverzilting

(West-enZuidwest-Nederland)kanineendroogjaarvoorlange

periodesgeenwatervandegewenstekwaliteitwordeningelaten,

metnamebijGouda.

• Waarmenafhankelijkisvandeaanvoervanrivierentredenin

gemiddeldejarenalknelpuntenopmetpeilhandhaving,water-

kwaliteiteninlaatvanwatervoorhetregionalewatersysteem.

• Ingebiedenzonderexternewateraanvoer(hogezandgronden)

tredenineengemiddeldjaaralknelpuntenopdoorvochttekort

indebodem,dalingvandegrondwaterstandentoenemende

droogvalvanhetregionalewatersysteem.

• Voordegebruiksfunctieszalineendroogjaardeongestoorde

leveringvankoelwatervoorenergievoorzieningenvandrinkwater

ineengrootdeelvanNederlandonderdrukkomentestaan.

Onomkeerbareschadeaannatuurenschadeaaninfrastructuur

zalnietaltijdvoorkomenkunnenworden.Inhetgebieddatwater

krijgtvanuithetIJsselmeerzullendezeknelpuntenpasineen

extreemdroogjaargaanspelen.Alsermeerknelpuntengaan

optreden,zaldeschadeaandeeconomieforstoenemen.

Bovengenoemdeknelpuntenendeeffectenervanwordengroter

richting2100.

7

De toekomstige opgave

Deknelpuntenanalyselaatziendatonshuidigewatersysteem,

hetbeheerenhetbeleidvoorzoetwatervoorzieningtegenzijn

grenzenaanlooptDitisaanleidingomnaardedoelmatigheid

vanhetwatersysteemenhetgebruikvanwatertekijken.

Hetsysteemmoetflexibelerenefficiënterwordeningericht

enhetwaterefficiënterwordengebruikt.

HetdeelprogrammaZoetwaterzalzichvooroplossingenop

dekortetermijnrichtenopmaatregelenenvoorzieningendie

zorgenvoorhetvergrotenvandeflexibiliteitvanhetwater-

systeem.Hierbijkangedachtwordenaanhetextravasthouden

vanzoetwaterinhetwinterhalfjaar,gebruikmakenvanextra

aanvoerroutesenoptimalisatievanwatergebruik.

Daarnaastisookeenfundamentelereaanpaknodig.Daarbij

kijkthetdeelprogrammaZoetwaternaardeflexibiliteiten

deefficiëntievanhetsysteemmaarooknaarhetefficiënter

gebruikvanhetwater.Devragendiewedaarmoetenstellen

zijn:Hoeveelwaterleverenwestraksnogentegenwelke

prijs?Welkeverantwoordelijkheidheeftdegebruiker?

Deuitdagingligtinhetformulerenvandoelengerichtop

eenmaatschappelijkafgewogeneneconomischdoelmatige

duurzamezoetwatervoorzieningenhetzoekennaar

strategieënomdezedoelenterealiseren.Bijhetzoeken

naarstrategieënenbijbehorendemaatregelenzalnietalleen

gekekenwordennaarhetvergrotenvanhetwateraanbod

maarooknadrukkelijknaarhetbeperkenvandewatervraag

(gebruikerskant).Ookhetmakenvanafsprakenmet

omringendelandenoverwaterkwaliteitenkwantiteit

wordtmeegenomen.

Deknelpuntenindegebiedendieonderinvloedstaanvan

externeverzilting,degebiedenwaarmenafhankelijkisvan

deaanvoervanriviereneningebiedenzonderexterne

wateraanvoerzijnin2050mogelijknormaalgewordenen

vragendusombeleidswijzigingen.HetIJsselmeergebied

blijftbelangrijkvoordezoetwatervoorziening.Doelenvoor

zoetwatervoorzieningzijnnodigomtekunnenbepalenwelke

strategievoorhetIJsselmeergebieddejuisteis.

Deknelpuntenanalysegeefteengoedebasisvoorhetwerken

aanoplossingenenstrategieën.Ditgaatinfase2gebeuren.

Infase2krijgtookaanscherpingenverdiepingvandeknel-

puntenaandacht,waaronderonvolkomenhedeninmodellen.

Metdegekozenaanpakwordtrichtinggegevenaande

ontwikkelingnaareenduurzamezoetwatervoorziening.Op

dezemanieranticiperenweopdetoekomstigeontwikkelingen

enkunnenwekansenbenutten.Samenwerkingenafstemming

metderegio’s,gebruiksfunctiesenanderedeelprogramma’s

vanhetDeltaprogrammaindekomendefasesisdaarbij

essentieel.

8EendoorlangdurigedroogtedroogvallendepoellangsdeIJssel,bijdeBontekoeweginBaak.

9

Deze rapportage

Dezebestuurlijkerapportagebevatderesultatenvande

eerstefasevanhetdeelprogrammaZoetwater.Deeerstefase

heeftinhettekengestaanvandeknelpuntenanalyse.De

rapportagegeeftantwoordopdevraagofopdelangetermijn

devraagnaarenhetaanbodvanzoetwaterinevenwichtzijn

enbepaaltdefocusvoorfase2vanhetdeelprogramma

Zoetwater.

Dezerapportageisgeschreventenbehoevevandebestuur-

lijkebesluitvormingoverderesultatenvanfase1envormt

belangrijkeinputvoorhetDeltaprogramma2012.

DerapportageisbesprokeninhetBestuurlijkPlatform

Zoetwater(BPZ,bestuurdersvanwaterschappen,provincies,

IPO,UVW,VNGenVEWIN),hetOVW/OWN(maatschappelijke

organisaties),hetbeleidsdirecteurenoverlegvanhetDelta-

programma(interdepartementaleafstemming)enhet

BestuurlijkKoepelOverleg(BKO).

Opdracht deelprogramma Zoetwater

DeopdrachtvoorhetdeelprogrammaZoetwaterishet

ontwikkelenvanstrategieënvooreenduurzamezoetwater-

voorzieninginNederlandvoordelangetermijn.Ditmoetin

2014leidentoteendeltabeslissingoverdenieuwestrategie

voorzoetwater.

Denieuwestrategievooreenduurzamezoetwatervoorziening

voordelangetermijnisgebaseerdop:

• Inzichtindevraagnaarenhetaanbodvanzoetwater

endewaterzekerheid;

• Demogelijkhedenvoorwaterbesparing,deoptimalewater-

verdelingentoekomstigserviceniveauinrelatietotfuncties;

• Deverdelingvanverantwoordelijkhedentussenoverheid,

marktengebruiker;

• Eensamenhangendpakketvanmaatregelen.Hetbetreft

maatregelenopinternationaal,nationaalenregionaal

niveauenvoordegebruiksfuncties.

Hetkangaanominfrastructureleenruimtelijkemaat-

regelenenomeconomische,juridischeenruimtelijke

instrumenten(bijvoorbeeldbeprijzen).

Daarnaastheefthetdeelprogrammadeopdrachttekijken

naarmaatregelenvoordekortetermijn,diebijdragenaan

eenduurzamezoetwatervoorziening.

1 Inleiding

10

2011 2012 2013 2014

2

Opstellen streefbeelden zoetwater

Gewenstetoekomst,toekomst-perspectieven,bijdragenaaneenduurzamezoetwatervoorziening,resultaatisambitiesvoorzoetwater(dialoogspoor)

1

Uitvoeren knelpuntenanalyse

Mogelijketoekomstenopbasisvanscenario’s,inzichtinmatchvraagenaanbod,resultaatisessentie,urgentieenfocusvoorvolgendefase,opgave(inhoudelijkspoor)

3

Inventariseren van zoetwaterinitiatieven

Lopendeinitiatieven,gerichtophebben,houdenenandersomgaanmetzoetwater,maatregeleneninstrumentendiebijdrageleverenaangewensttoekomstbeeld(praktijkspoor)

Aanleveren aan DP 2012Bestuurlijkerapportage(BR)medio2011

AdviesBPZ,OVW,BeleidsdirecteurenViaStaatsecretarisnaarBKO

DP 2013BRmedio2012

AdviesBPZ,OVW,BDBesluitvormingStas

DP 2014BRmedio2013

AdviesBPZ,OVW,BDBesluitvormingStas

Doel:

Deltabeslissing

(DP 2015)

Duurzame

Zoetwater

Strategie

4

Ontwikkelen strategie

Dewegvanmogelijkenaarvoorlopiggewenstetoekomst,opbasisvanopgaveenambitie

11

Proces naar een strategie voor zoet water

Devolgendestappenwordengenomenomtekomentoteen

strategievoorzoetwaterin2014:

• Indeeerstefase(totmedio2011)iseenknelpuntenanalyse

uitgevoerd:watisdehuidigesituatie,hoeontwikkeltdeze

zichalsgevolgvanklimaatveranderingensociaaleconomi-

scheontwikkelingen,waarenwanneertredenvervolgens

knelpuntenopenwatisdeomvangervan.

• Indetweedefase(totmedio2012)wordtdeknelpunten-

analyseverfijndendeurgentievandeknelpuntenbepaald.

Opbasisvandeknelpuntenanalyseenstreefbeeldenwordt

deopgavevoorzoetwaterbepaald.Vervolgensworden

mogelijkestrategieënverkend.

• Indederdefase(totmedio2013)wordtdedefinitieve

knelpuntenanalyseopgeleverd.Vandeinfase2verkende

strategieënwordendekansrijkestrategieënuitgewerkt,

inclusiefmaatregeleneninstrumenten.

• Indevierdefase(totmedio2014)wordteenvoorstel

gedaanvooreenvoorkeursstrategiemetonderbouwing

vaneenMKBAofeenvergelijkbaarinstrument.Hierbij

zullenalternatieveninbeeldblijven,zodateengedegen

politiek-bestuurlijkeafwegingkanplaatsvinden.

HetprocesvanhetdeelprogrammaZoetwateromtekomen

toteenstrategievoorzoetwaterisweergegeveninhet

schemaopdelinkerpagina.Dehoofdproductenvanhet

deelprogrammazijndeknelpuntenanalyse,streefbeelden,

zoetwaterinitiatievenendestrategieën.Erwordtgewerkt

vangrofnaarfijn.Ditbetekentdatdevierproductenelkjaar

wordenaangescherptenverbeterd.Iedervoorjaarworden

deresultatenvaneenfasegepresenteerdmiddelseen

bestuurlijkerapportage.

12

2.1 Introductie

Verantwoording

Infase1vanhetdeelprogrammaZoetwaterzijndeaarden

deomvangvandezoetwaterproblematiekonderzocht,nu

enindetoekomst(2050meteendoorkijknaar2100).De

knelpuntenanalysebouwtvoortopvoorgaandonderzoekvan

onderandereDeltares,AlterraenPBL.Erzijnachtanalyses

uitgevoerd(éénlandelijkeenzevenregionale).Desynthese

vandeachtanalysesgeeftvoordeeerstekeereenbreed

gedragenkwantitatieveenkwalitatievebeschrijvingvanhet

helewatersysteem.Deknelpuntenanalysevormteengoede

basisvoorhetwerkenaanoplossingenenstrategieën(fase2).

Eenuitgebreidebeschrijvingvandebevindingenvanfase1

isvastgelegdinhetrapport‘Synthesevandelandelijkeen

regionaleknelpuntenanalyses’.

De knelpuntenanalyse bevestigt eerdere analyses

DecommissieVeermanheefthetbelangvanhetzoetwater-

vraagstukopdelangetermijngeagendeerdopbasisvan

deresultatenvandeDroogtestudie.Wetenwenumeerdan

deonderzoekendiedebasisvormdenvoordatrapport?

Hetalgemenebeeldisdatdeknelpuntenanalysedebelang-

rijksteknelpuntenindezoetwatervoorzieningopdelange

termijnbevestigt.Welisdeonderbouwingverbeterd.

Enerzijdszijnhetmodelinstrumentariumendescenario’s

verderontwikkeldtenopzichtevandeeerdereanalyses.

Daarnaastisbreednaardeknelpuntenvoorgebruiksfuncties

gekeken.Belangrijkisookdatderegio’seeneigenanalyse

hebbenopgesteld.Diekomtingrotelijnenovereenmetde

landelijkeanalyse,hetgeenbijdraagtaanhetdraagvlakvoor

deknelpuntenanalyse.

Regionale analyses verrijken landelijke analyse

Komenderegionaleendelandelijkeanalysesophoofdlijnen

totdezelfdeconclusies,indeonderliggendekwantitatieve

onderbouwingkomenoponderdelenverschillenaanhetlicht

zowelbijdeuitgangspuntenalsderesultaten.Deregionale

analysesgevenaandatdeverwachteontwikkelingvande

vraagonvoldoendeuitdescenario’snaarvorenkomt.Omdat

deregionaleanalysesvaakopmeergedetailleerdemodellen

engebiedskenniszijngebaseerd,verrijkenzijdelandelijke

analysemetinformatieovermeerlokaleprocessen.

Voorbeeldenzijn:

• Ingebiedenmetbrakgrondwater(Zuidwest-Nederland)

heeftklimaatontwikkelinggevolgenvoorzoetwaterlenzen

dieessentieelzijnvoordelandbouw;

• Opdehogezandgronden(Oost-enZuid-Nederland)heeft

droogvalvanbekengevolgenvoornatuur;

2 Resultaten van fase 1

13

• Inveenweidegebieden(West-Nederland)hebbenmaat-

regelenommaaivelddalingtebeperkengevolgenvoorde

vraagnaarwater;

• Kapitaalintensievelandbouwontwikkeling

(Noord-Nederland,Rivieren)doetdevraagnaarwater

toenemen;

• Waterdatnietdegewenstekwaliteitheeft,isschadelijk

voornatuur(bijvoorbeeldeutrofiëringvanveenplassen)en

kapitaalintensieveteelten.

Ondanksdeverschillenwijzendeconclusiesvanderegionale

endelandelijkeanalysesalleindezelfderichting.

Doelen voor zoet water ontbreken

Erbestaanopditmomentgeenexplicietedoelenvoorhet

kwantiteitsbeheervanzoetwateroprijksniveau.Dergelijke

doelenzijnnodigomdeernstenomvangvanknelpuntente

bepalen.Wekennenweleenimplicietdoel,namelijk:dejuiste

hoeveelheidwatervandejuistekwaliteitophetjuistemoment

opdejuisteplekkrijgen.Wegaanervanuitdateraltijdwater

is.Datgeldtgrofwegvoor9vande10jaar.Wanneerditniet

zois,intijdenvandroogte,treedtdeverdringingsreeksin

werking.Delandelijkeverdringingsreeksbepaaltdeverdeling

vanhetbeschikbarerijkswaterdoorprioriteitentegevenaan

deverschillendewatervragers.Hetisvanmaatschappelijk

belangdatbepaaldefunctieszolangmogelijkvanwater

voorzienblijvenomonderanderedeveiligheidvanveen-

dijkentegaranderenenonomkeerbareschadeaannatuurte

voorkomen(categorie1)enomdenutsvoorzieningenzolang

mogelijkoperationeeltehouden(categorie2).Daarnavolgen

functieswaardeafweginggebaseerdisophetvoorkomenvan

economischeschade(decategorieën3en4).

Doorhetontbrekenvanexplicietedoelenkunnendehuidige

knelpuntendusnietuitgedruktwordeninhetwelofniethalen

vandedoelen.Welkanerietsgezegdwordenoverde

economischeschade.Ingemiddeldejarentredenlokaal

knelpuntenopmaardezezijnveelalgeaccepteerd,ookomdat

hetdeelsonvermijdelijkeschadeis.Indrogejarenkande

schadevoordelandbouwoplopentot0,5miljard

(Droogtestudie).In2003liepdeschadezelfsoptot1miljard.

Dezeschadeisbeleidsmatiggeaccepteerd(Droogtestudie,

NationaalWaterplan).

Bijhetbesprekenvanderesultatenvandeknelpuntenanalyse

nemenwebovenstaandeinbeschouwing.Omietstekunnen

zeggenoverdeurgentievanhetvraagstukwordtgerefereerd

aandeverdringingsreeks.Alservoordeoverigebelangen

(categorie4)eentekortaanwateris,isdatvervelend.Alser

daarentegenvoorhetvoorkomenvanonomkeerbareschade

(categorie1)eentekortis,isdaternstig.Hetzelfdegeldt

wanneerdeverdringingsreeksindetoekomstmogelijk

jaarlijksmoetwordeningezet,wantdaarishetinstrument

nietvoorontwikkeld.

14

Categorie

1 Veiligheid en voorkomen van onomkeerbare schade

1 stabiliteitvanwaterkering2 klinkenzetting(veenenhoogveen)3 natuur(gebondenaanbodemgesteldheid)

2 Nutsvoorzieningen 1 drinkwatervoorziening2 energievoorziening

3 Kleinschalig hoogwaardig gebruik

• tijdelijkeberegeningkapitaalintensieve gewassen• proceswater

4 Overige belangen (economische afweging, ook voor natuur)

• scheepvaart• landbouw• natuur(zolanggeenonomkeerbareschade

optreedt)• industrie• waterrecreatie• binnenvisserij

De Nationale Verdringingsreeks

gaatvoor

gaatvoor

gaatvoor

15

2.2 Resultaten van de knelpuntenanalyse

Waar staan we nu?

InNederlandishetaltijdvanzelfsprekendgeweestdat

voldoendezoetwaterbeschikbaaris.Dathangtsamenmet

hetfeitdateropjaarbasisvrijwelaltijdsprakeisvaneen

neerslagoverschotendatdegroterivierenveelmeerwater

aanvoerendanwegebruiken.Daaromiserzelfsindrogejaren

nogsprakevanafvoervanzoetwaternaarzee.Erisdusgenoeg

zoetwatermaarnietaltijdinhetjuisteseizoen,opdejuiste

plekenvandejuistekwaliteit.Neerslagwordtindewinterals

overtolligwaterafgevoerd.’sZomers,alshetwaternodigis,

kanerdaarentegensprakezijnvanforseneerslagtekorten.

Ookkanhetwateruitdegroterivierennietnaariedereplaats

wordengestuurdwaarhetgevraagdwordt.

Indehuidigesituatietredeningemiddeldejarenlokaalenkele

knelpuntenop,maardezezijnveelalgeaccepteerd.Indroge

jarentredenerknelpuntenop,metnameindegebiedendie

onderinvloedstaanvanexterneverziltingenwaargeen

wateraanvoermogelijkis.Deknelpuntenindrogejaren

hebbenvooralgevolgenvooreconomischegebruiksfuncties

ennatuur.Inhetgebieddatonderinvloedstaatvanexterne

verziltingtredendaarnaastookknelpuntenopdiegevolgen

hebbenvoorveiligheidennutsvoorzieningen.Ineenextreem

droogjaartredeninallegebiedeninNederlandenvooralle

gebruiksfunctiesgroteknelpuntenop.Indezesituatiewordt

gedurendeeenperiodevanongeveer90dagenalhetwaterin

Nederlandopenigerleiwijzebenut.Erisgeenafvoervanhet

IJsselmeernaardeWaddenzee,deHaringvlietsluizenzijn

vollediggeslotenenwatdoordeNieuweWaterwegnaar

zeestroomt,wordtnodiggeachtomdezoutindringingte

beperken.Hetbeschikbarewaterwordtdanverdeeldvolgens

delandelijkeverdringingsreeks.

Belangrijke constateringen op basis van de knelpuntenanalyse

Sociaaleconomischeontwikkelingenenveranderingenvan

hetklimaatmakendatrichting2050/2100devraagnaarzoet

waterindrievandevieronderzochtescenario’stoeneemten

hetaanbodintweevandevierscenario’safneemt.Alsgevolg

nemende(reedsbestaande)knelpuntentoe.Indehuidige

berekeningenhoudenwenoggeenrekeningmeteen

toenemendevraagnaarwaterinhetbuitenland.Ditzalhet

aanbodvanwatermogelijkverderdoendalenenknelpunten

mogelijkaanzienlijkverergeren.Methethuidigebeleidkan

naarverwachtingindrievandevierdeltascenario’sniet

tegemoetwordengekomenaantoenemendevraag.

Heroverwegingvanhethuidigebeleidisdaaromnoodzakelijk.

Scenario’s

VoorhetDeltaprogrammazijndeltascenario’sontwikkeld,

dieinalledeelprogramma’sgebruiktworden.Voorde

16

sociaaleconomische groei

matige

klimaatverandering

snelle

klimaatverandering

sociaaleconomische krimp

DRUK

G/GE

G/RC

RUSt

StOOM

W+/GE

W+/RC

WARM

17

deltascenario’szijntweeuiterstescenario’svoorklimaat-

verandering(GenW+)gecombineerdmettweeuiterste

scenario’svoorsociaaleconomischeontwikkelingen(RCen

GE).Verderwordtuitgegaanvancontinueringvanhethuidige

–ofvastgestelde–beleid.Hetverschiltussenbeideonder-

zochteklimaatscenario’sisgroot.HetscenarioGverschilt

nauwelijksvanhethuidigeklimaat.Bijdebeschrijvingvande

knelpuntenwordtzoveelmogelijkdebandbreedtebeschreven

maardenadrukligtopbeschrijvingvandeW+scenario’s.

Heteffectvandesociaaleconomischescenario’sopde

watervraaglijktgering,ookdeverschuivingeninhetland-

gebruikzijnminimaal.Ditvraagtnaderonderzoekinfase2.

Oorzaken knelpunten

Wesprekenvaneenknelpuntalsdevraaginkwantiteiten

kwaliteitgroterisdanhetgeleverdewatervoordeverschil-

lendegebruiksfuncties.Ookkunnenknelpuntenontstaanals

destreefpeilenzowelinhethoofdwatersysteemalsinde

regionalewatersystemennietgehandhaafdkunnenworden.

Debelangrijksteoorzakenvanknelpuntenzowelnualsinde

toekomstzijn:

1 Erisinhetgeheelgeenwateraanvoermogelijk(vrij

afwaterendehogezandgrondeneneenstukvanhet

zuidwestelijkestuariumgebied);

2 Erisonvoldoendewaterbeschikbaarinderivierenen

kanalen;

3 Devoorraadisovervraagden/ofraaktuitgeput(IJsselmeer)

4 Deinlaatpuntenrakentezeerverzilt(benedenrivieren-

gebied:GoudaenBernisse).

Hiernawordendezeoorzakennadertoegelicht.

1Geen wateraanvoer mogelijk

DitspeeltmetnamevoordehogezandgrondeninZuid-en

Oost-Nederlandendemetzoutwateromgeveneilandenin

deZuidwestelijkeDelta.Indezegebiedenisnualsprakevan

vochttekorten.Dezevochttekortenzullenindescenario’s

STOOM(W+/GE)enWARM(W+/RC)in2050toenemenmet

eenfactor2à3.Ditbetekentdattekortenvakergaan

optreden:tekortendienueensinde100jaaroptredengaan

in2050eensinde10jaaroptredeneneentekortdatnueens

inde10jaarvoorkomtisinSTOOM(W+/GE)enWARM(W+/RC)

in2050eengemiddeldjaar.Ditheefttoenemendeschadevoor

landbouwennatuurtotgevolg.Indehoogveengebiedenkan

dittotonomkeerbareschadeleidenaannatuur(categorie1).

IndeZuidwestelijkeDeltabestaathetgevaardatdezoet-

waterlenzenuitgeputrakenmetextralandbouwschadeals

gevolg.

Doorhetgroteneerslagtekortindescenario’sSTOOM(W+/GE)

enWARM(W+/RC)dalendelaagstegrondwaterstandeninde

zomervrijweloveralmetenkeledecimeters.Opdehoge

zandgrondendaaltalsgevolgvantoegenomengrondwater-

onttrekkingendelaagstegrondwaterstandplaatselijkca.1m.

Deknelpuntenvoorlandbouwennatuurverergerendaardoor

aanzienlijk.Eenbelangrijkeffectvandalingvandegrondwater-

standvoorOost-enZuid-Nederlandisdedroogvalvan

beken.Zuid-Nederlandheeftberekenddatindescenario’s

18

1 Geen wateraanvoer mogelijk

2 Gebieden waar onvoldoende water beschikbaar is in de rivieren en kanalen

3 De voorraad is overvraagd en/of raakt uitgeput (IJsselmeer)

4 De inlaatpunten raken te zeer verzilt

1

4

3

3

1

2

2

19

STOOM(W+/GE)enWARM(W+/RC)deafvoervandebekenin

dezomermet20tot50procentafneemtendatdelengtewaar-

overdebekendroogvallenmet18tot28procenttoeneemt.

Naastdebovenlopen-dienualregelmatigdroogvallen-gaat

ookeendeelvandemiddenlopendroogvallen.Verminderde

afvoervanbekentezamenmeteenhogeretemperatuuris

ongunstigvoordewaterkwaliteitendaarmeedeaquatische

natuur.

In2100neemtinSTOOM(W+/GE)enWARM(W+/RC)het

neerslagtekortverdertoe,degrondwaterstandenzullennog

verderdalenendeschadeaannatuurenlandbouwzalverder

toenemen.

2Gebieden waar onvoldoende water beschikbaar is in de rivieren en kanalen

Onvoldoendewaterinderivierenenkanalengeeftproblemen

voorderegionalewatervoorziening.Decapaciteitvande

regionalewaterinlaatpuntenenhetregionalewatersysteemis

onvoldoendeomaande(toegenomen)regionalewatervraag

tekunnenvoldoen.Ookdoorhetteverwegzakkenvande

rivierwaterstandenkunneninlaatbeperkingenoptreden.

Hydrologischeknelpunteninhetnetwerk,metmogelijk

gevolgenvoorhetfunctionerenvanstuwenensluizen,worden

verwachtopdekanaalpandenvandeNeder-Rijn-Lek,opde

MaasendeBrabantsekanalen.Dezeknelpuntenzijnechter

nognietgoedgekwantificeerd.Ookontstaanerknelpunten

metbetrekkingtotdevaardiepteinhethoofdwatersysteem.

Daarnaastwordthetinnemenvankoelwateruitenhetlozen

vanopgewarmdwateropdezeriviereneenknelpunt.

InhethuidigeklimaatiservolgensderegioRivierenineen

gemiddeldjaaraleentekortaanoppervlaktewatervan3,5m3/s.

DetoenamevandetekortenisdoorderegioRivieren

gekwantificeerd:in2050zalinhetscenarioSTOOM(W+/GE)

hettotaletekortaanoppervlaktewaterineenextreemdroog

jaartoenemenmet7,5m3/s.

Detekortenaanbodemvochtverdubbelenin2050inde

scenario’sSTOOM(W+/GE)enWARM(W+/RC)ineengemiddeld

endroogjaar.Metgevolgenvoorlandbouwennatuur.

Grondwaterstandendalenmeteenpaarcentimeterinhet

westenvanderegioRivieren.Degrondwaterstandendalen

hetsterkstlangsdeWaaldieongestuwdisenwaarde

rivierwaterstandenwegzakken.Gevolgisdatinhetwesten

vanhetgebiedextraveenoxidatiekangaanoptreden,maar

ookzettingindieperekleilageninhetoverigedeelvanhet

gebiedismogelijk(categorie1).

Zuid-Nederlandheeftvastgestelddatdewateraanvoer-

behoefteindewarmeendrogescenario’sgemiddeldmet15tot

35procentzaltoenemenin2050.DeregioOost-Nederland

gaatuitvaneentoenameindewateraanvoerbehoeftemet

eenfactor2à3indezesituatie.Ditisonderanderenodigom

eenverwachteextraberegeningsvraagtekunnenfaciliteren

envoorhetvoorkomenvanveenoxidatie.

20

Watervoorziening fruitteelt Kromme Rijngebied

DewatervoorzieningvoorhetKrommeRijngebied(regio

West)isafhankelijkvandeinlaatvanuitdeLekbijWijk

bijDuurstede.AlsdewaterstandenopdeLektever

uitzakkenkanonvoldoendewaterwordeningelaten.

Ditheeftgroteschadevoordefruitteelttotgevolg.Inhet

voorjaarbevriezenbloesemknoppenalseronvoldoende

waterisvoordenachtvorstbestrijding.Hierdoormislukt

deoogst.Indezomeriswaternodigvoorzowelde

bodemonderdeboomzelfalsomdevruchtente

beregenen,zodatdezeniet‘verbranden’bijhoge

buitentemperaturen.

Ditjaarleidthetdrogevoorjaartotlagewaterstanden.

HetpeilopdeNeder-Rijniseenhalvemetergezakt

indelaatsteweekvanapril.Bij2.30m+NAPkaner

onvoldoendewaterwordeningelateninhetKromme

Rijngebied.Alshetdan‘snachtsgaatvriezenkanerniet

aannachtvorstbestrijdingwordengedaan.

Ookneemtdewegzijgingnaarderiviertoewaardoor

hetbodemvochttekorttoeneemt.Ineenextreemdroge

zomerin2050kanhetwaterpeilopdeLekwel1,5m

verderuitzakkendannuhetgevalis,zodatdewater-

voorzieningnogmoeilijkerwordt.

21

3De voorraad is overvraagd en/of raakt uitgeput (IJsselmeer)

HetIJsselmeerlevertwateraaneengrootdeelvanNoord-

Nederland:Noord-Holland,Friesland,Groningen,Drenthe,

OverijsselendeIJsselmeerpolders.Onderextreemdroge

omstandigheden,dieglobaaleensinde100jaarvoorkomen,

kanindehuidigesituatienietaandetotalewatervraag

wordenvoldaan.HetstreefpeilophetIJsselmeerkanindeze

omstandighedennietgehandhaafdblijven.Hetzaktechter

nognietonderhetwinterpeil.

InhetscenarioWARM(W+/RC)wordenin2050ineengemiddeld

jaargeenwatertekortenvastgesteld.Indrogejarentredenwel

tekortenop,doordelageaanvoernaarhetIJsselmeer.Danzal

gekortwordenopdehoeveelheidwaterdienodigisvoorde

vismigratiedoordeAfsluitdijk.Ookverslechtertdewater-

kwaliteit.Ditkangevolgenhebbenvoordedrinkwaterproductie

inAndijk(categorie2).Inextreemdrogeomstandighedenkan

hetminimalepeil(-0.4mNAP)ophetIJsselmeernietmeer

gehandhaafdwordenengaanerooktekortenoptredenvoor

hetpeilbeheerinderegio’s(categorie1)enkomendenuts-

voorzieningeningevaar(categorie2).Indezesituatiekanhet

watertekortglobaalwordenweergegevenmeteenequivalente

waterschijfophetIJsselmeervan1,0m.Indienerrekening

gehoudenwordtmeteenmogelijkeextraberegeningsvraag,

zalhettekortaanwateruitgedruktineenwaterschijfophet

IJsselmeertoenementot1,65mvooreenextreemdroogjaar

enineendroogjaartot0,36m.

DewatertekorteninhetIJsselmeergebiednemenin2100nog

verdertoe.InhetscenarioWARM(W+/RC)tredendaninalle

karakteristiekejarentekortenop.Ineengemiddeldjaarzakt

hetpeiluittotwinterpeilenwordthetspannendvoorde

veiligheid,hetvoorkomenvanonomkeerbareschade

(categorie1)ennutsvoorzieningen(categorie2).Ineendroog

jaarishettekortechteralzogrootdatnietaandewatervraag

kanwordenvoldaaneneronvoldoendewaterzalzijnomde

veiligheidtegaranderenenonomkeerbareschadetevoor-

komen(categorie1).Ineenextreemdroogjaarzakthetpeil

onderhetlaagsttoelaatbarepeilvan-0,4mNAP.

Watertekort in equivalente waterschijf IJsselmeer (in meters)

Jaar Scenario Gemiddeld jaar Droog jaar Extreem droog jaar

2050 WARM(W+/RC) Onbeperkteinlaat 0 0,16 1,0

2050 WARM(W+/RC) +Gelimiteerdeberegening 0 0,36 1,65

2050 WARM(W+/RC) +WestNederland 1,75-1,85

2100 W+ Onbeperkteinlaat 0,37 0,97 1,72

22DedubbeleWiericke.VanwegelangdurigedroogtebesproeitMarikcovanRossumvanhetwaterschapDeStichtseRijnlandenvanafeenbootdelangsliggendeveendijken.Ditomscheurvormingenverzakkingtevoorkomen.

23

4De inlaatpunten raken te zeer verzilt

Degebiedendiegevoeligzijnvoorexterneverziltingzijn

West-Nederland,deZuidwestelijkeDeltaenRijnmond-Drecht-

steden.Belangrijkeinlaatpuntenvoorderegionalewater-

voorzieningdiegevoeligzijnvoorexterneverziltingzijnGouda

endeBernisse.Zijzijnrepresentatiefvoorproblemenineen

grotergebied.

Indehuidigesituatietredeneensinde10jaaralverziltingspro-

blemenop.Indescenario’sWARM(W+/RC)enSTOOM(W+/GE)

kanGoudain2050ineendroogjaareeninlaatbeperking

kennenvancircaeenhalvezomer.Eenlangeinlaatstopheeft

gevolgenvoorveiligheid(onderandereveenkaden)enzetting/

klinkinveengebiedenenzoukunnenleidentotonomkeerbare

schadeaannatuur(allencategorie1indeverdringingsreeks).

Hetinlatenvanzoutwater–datinprincipevoorpeilbeheerkan

wordentoegestaan-kanonomkeerbareschadeaandeNatura

2000gebiedenendelaagveenplassenveroorzaken(categorie1)

enproblemenopleverenvoordegreenportszoalsBoskoop

(categorie3).

InhoeverredeinlaatbeperkingenvoordeBernissedaad-

werkelijkeenknelpuntvormenvoorDelflandendeindustrie

inhetRijnmondgebiedmoetnaderwordenonderzocht,omdat

deduurvandeafzonderlijkeinlaatbeperkingenbepalendis.

Dedalingvangrondwaterstandenindescenario’sWARM

(W+/RC)enSTOOM(W+/GE)betekenteenversnellingvan

veenoxidatie(categorie1).

Indelandelijkeknelpuntenanalyseisgeenrekeninggehouden

meteenextrawatervraagalsgevolgvanextradoorspoelen,

extraberegeningofbijzonderetoenamevandevraag.In

enkeleregionaleanalysesishiermeewelrekeninggehouden.

IndeZuidwestelijkeDeltaenRijnmond-Drechtstedenwordt

voorhetscenarioSTOOM(W+/GE)in2050gerekendmeteen

toenamevan40%indebehoefteaandoorspoelenalsgevolg

vaninterneverzilting.InWest-Nederlandwordteentoename

vandevraagnaarwaterverwachtvan90m3/snaarmaximaal

200m3/svooreendroogjaarineenW+scenarioinverband

metextraberegening.InWest-Nederlandkandevraagnaar

watertoenemendooreenextravraag(tot20%extra)voor

vernattingvanveengebieden.

Inlaat dicht in het zomerhalfjaar in een extreem droog jaar (in dagen)

Huidig G (2050) W+ (2050)

Gouda 27 35 81

Bernisse 1 1 23

24

Knelpunten voor de gebruiksfuncties

Indeknelpuntenanalyseisookgekekennaardegevolgenvoor

gebruiksfuncties.Hieronderzijndebelangrijksteknelpunten

pergebruiksfunctievoordescenario’sWARM(W+/RC)en

STOOM(W+/GE)in2050opeenrijgezet:

• Landbouw:verdrievoudiginggewasdervingineengemid-

deldjaarenverdubbelingineendroogjaar.

• Natuur:dedoelenvoorNatura2000enKRWkomenonder

druktestaan.

• Stedelijkgebied:dalingvandegrondwaterstandinveen-en

kleigebiedenkaninhetstedelijkgebiedleidentotongelijke

zettingvangrondenbodemdaling.Ookiserkansophet

rottenvanhoutenheipaleninoudestadskernenenschade

aanfunderingen.

• Drinkwater:inlaatpuntenBernisse,Scheelhoek,langsde

Lek,Andijk(IJsselmeer)wordenindrogetotextreemdroge

jarenserieusbedreigddoorverzilting.Ookhogetemperatu-

renvaninlaatwatervoordebereidingvandrinkwater(norm

25˚Celsius)vormeneenknelpunt.

• Industriewatervoorziening:vakerleveringsproblemendoor

toenameverzilting(inlaatBernisse)oftelaagpeilIJsselmeer

(Eemshaven).

• Koelwatervoorenergievoorziening:nualleenprobleemin

extreemdroogjaar.InhetSTOOM(W+/GE)scenarioook

problemenineengemiddeld(minder)endroogjaar.Vooral

langsdeMaas,Amer,Amsterdam-RijnkanaalenNoordzee-

kanaal.

• Koelwatervoorindustrie:knelpuntenopminderdan10

locatiesineengemiddeldofdroogjaarmaarineenextreem

droogjaaropcirca40vande100locaties.

• Scheepvaart:vaardieptebeperkingin2050ineengemiddeld

jaar,verdubbelingvandevaardieptebeperkingineendroog

jaar.

• Recreatie:toenemendehinderdoor(blauw)algenbloei.

Wanneerhetwaterpeillagerisdanhetstreefpeil,ontstaan

problemenvoorderecreatievaart,metnameinFrieslanden

hetIJsselmeer.

• Visserij:nognietonderzocht.Wordtbekekeninfase2.

25

Belangrijke constateringen op basis van knelpuntenanalyse

• Indrogejarentredenernualknelpuntenop.Dezeknel-

puntenzijnbeleidsmatiggeaccepteerdendaaromhebben

wegeenbeleidvoorstructurelewatertekorten.

• Doorsociaaleconomischeontwikkelingenenverandering

vanhetklimaatneemtdevraagnaarwatertoeindrievan

devierscenario’senhetaanbodafintweevandevier

scenario’s.

• Methethuidigebeleidkanniettegemoetwordengekomen

aandetoenemendevraag.Ditgeldtnaarverwachtingvoor

drievandevieronderzochtescenario’s.Alsgevolgdaarvan

nemendeknelpuntentoe.

• Indehuidigeknelpuntenanalyseisnoggeenrekening

gehoudenmetdemogelijkheiddatlandenstroomopwaarts

inderivierenwatergaanvasthouden,omdatookzijte

makenkrijgenmettoenemendewatertekorten.Deze

mogelijkheidendegevolgenvanklimaatadaptatie,

autonomeentechnologischeontwikkelingenworden

indevolgendefasemeegenomen.

• Deknelpuntenbijrivieren,kanaleneninlatenalsgevolgvan

externeverziltingenverminderdeafvoerzijnin2050

mogelijknormaalgeworden.Ookopdehogezandgronden

nemendeknelpuntentoe.HetIJsselmeergebiedblijft

belangrijkvoordezoetwatervoorziening,deuitkomsten

vandeanalyselatenvoorhetIJsselmeergebiedziendat

onderhethuidigepeilbesluitineendroogjaarnietvolledig

aandevraagnaarwaterkanwordenvoldaan.

• Allegenoemdeknelpuntennemenverdertoerichting2100.

• Hetoplossenvandezeknelpuntenvraagtombeleidswijzi-

gingen.

Algemene conclusie: Zoet water niet op de juiste plek, in het juiste seizoen en van juiste kwaliteit

Inabsolutezinhebbenwenuenin2050overhethelejaar

genoegzoetwater.Hetwaterisechternietaltijdinhetjuiste

seizoenenopdejuisteplekbeschikbaarenvandejuiste

kwaliteit.Hetwatersysteemistraditioneelingerichtophet

afvoerenvanteveelwaterenhetvoldoenaandewatervraag

vandegebruiksfuncties.Opditmomentgebruikenwealleenin

eenextreemdroogjaaralhetbeschikbarewater,terwijlzichin

eendroogjaaralknelpuntenvoordoen.In2050isdekans

grootdatwe,bijongewijzigdbeleid,zelfsineengemiddeldjaar

alknelpuntenkrijgeningebiedenwaarmenafhankelijkisvan

rivierenofwaarwateraanvoernietmogelijkis.

2.3 Conclusies

26

Hoofdwaternetwerk

Grootoppervlaktewater

Zoutwater(zee)

Verziltingsgevoeligegebieden

Zoutindringing

Belangrijkinlaatpunt

Waterstromendroogstedecadezomerhalfjaar(m3/s)

Gemiddeldewatervraag(m3/s)inNederland,verdeeldnaar:

Peilbeheer(55%)

Doorspoeling(33%)

Beregening(12%)

1 Onvoldoenderivieraanvoer

2 WaterbufferIJsselmeerovervraagd

3 Inlaatpuntenrakenverzilt

4 Geenwateraanvoermogelijk

Droogteschadelandbouw

Natuurgevoeligvoorverdroging/verzilting

Droogvallendebeken

Hinderscheepvaarti.v.m.lagerivierstand

Koelvoorzieningenergiecentralemogelijkonderdruk

Oorzaak knelpunten

Knelpunten

Legenda

1 Veiligheid en voorkomen van onomkeerbare schade • stabiliteitvanwaterkering • klinkenzetting(veenenhoogveen) • natuur(gebondenaanbodemgesteldheid)

2 Nutsvoorzieningen • drinkwatervoorziening • energievoorziening

3 Kleinschalig hoogwaardig gebruik • tijdelijkeberegeningintensievegewassen • proceswater

4 Overige belangen (economische afweging, ook voor natuur) • scheepvaart • landbouw • natuur(zolanggeenonomkeerbareschadeoptreedt) • industrie • waterrecreatie • binnenvisserij

gaatvoor

gaatvoor

gaatvoor

Water wordt bij tekorten verdeeld volgens de verdringingsreeks

Geenknelpunt

Toenameoptredenknelpunten

27

Zoetwater 2010HuidigesituatieDroog jaar (1/10)

28

Legenda

Gevolgen klimaatverandering

Hoofdwaternetwerk

Grootoppervlaktewater

Zoutwater(zee)

Waterstromendroogstedecadezomerhalfjaar(m3/s)

Gemiddeldewatervraag(m3/s)innederland,verdeeldnaar:

Peilbeheer

Doorspoeling

Onttrekking

GemiddeldezomerafvoerRijn/Maasdaaltenisvakerextreemlaag

Zeespiegelstijging(max.35cm.in2050)-Afnameneerslagzomer(19%)-Toenameverdampingzomer(15%)

1 Onvoldoenderivieraanvoer

2 WaterbufferIJsselmeerovervraagd

3 Inlaatpuntenrakenverzilt

4 Geenwateraanvoermogelijk

Toenamezoutindringing

Toenameverzilting

Belangrijkeinlaatpuntenvakeronderdruk

Toenamedroogteschadelandbouw

Afnamebestaandenatuurwaarden(verdroging/verzilting)

Droogvallendebeken

Hinderscheepvaarti.v.m.lagerivierstand

Koelwatervoorzieningenergiecentralevakeronderdruk

Knelpuntwarmtelozingindustrie

Oorzaak knelpunten

Knelpunten

1 Veiligheid en voorkomen van onomkeerbare schade • stabiliteitvanwaterkering • klinkenzetting(veenenhoogveen) • natuur(gebondenaanbodemgesteldheid)

2 Nutsvoorzieningen • drinkwatervoorziening • energievoorziening

3 Kleinschalig hoogwaardig gebruik • tijdelijkeberegeningintensievegewassen • proceswater

4 Overige belangen (economische afweging, ook voor natuur) • scheepvaart • landbouw • natuur(zolanggeenonomkeerbareschadeoptreedt) • industrie • waterrecreatie • binnenvisserij

gaatvoor

gaatvoor

gaatvoor

Water wordt bij tekorten verdeeld volgens de verdringingsreeks

Geenknelpunt

Toenameoptredenknelpunten

Legenda

29

Zoetwater 2050Klimaatscenariowarm&stoomDroog jaar (1/10)

30

2.4 Voorgestelde beleidslijn naar aanleiding van de knelpuntenanalyse

Deknelpuntenanalyselaatziendatonshuidigewatersysteem,

hetbeheerenhetbeleidvoorzoetwatervoorzieningtegenzijn

grenzenaanloopt.Indetoekomstkunnenwemeertemaken

krijgenmetextremenendeverwachtingisdatdefrequentie

waarindeknelpuntenoptredentoeneemt.Hethuidige

incidenteledroogtebeleidindevormvandeverdringingsreeks

zalindetoekomstvakermoetenwordeningezetendaaris

hetinstrumentnietvoorontwikkeld.Ditallesvraagtomeen

heroverwegingvanhethuidigebeleidendeuitgangspuntendie

daaraantengrondslagliggen.Diemoet,naasthetvoorkomen

vanknelpunten,ookgerichtwordenophetbenuttenvan

kansendieverbondenzijnaandeuniekeliggingvanNederland

indedelta.

HetdeelprogrammaZoetwaterzalzichvooroplossingenop

dekortetermijnrichtenopmaatregelenenvoorzieningendie

zorgenvoorhetvergrotenvandeflexibiliteitvanhetwater-

systeem.Hierbijkangedachtwordenaanhetextravasthouden

vanzoetwaterinhetwinterhalfjaar,gebruikmakenvanextra

aanvoerroutesenoptimalisatievanwatergebruik.Daarnaast

isookeenfundamentelereaanpaknodig.Daarbijkijkthet

deelprogrammaZoetwaternaardeflexibiliteitendeefficiëntie

vanhetsysteemmaarooknaarhetefficiëntergebruikvanhet

water.Devragendiewedaarmoetenstellenzijn:Hoeveel

waterleverenwestraksnogentegenwelkeprijs?Welke

verantwoordelijkheidheeftdegebruiker?Deuitdagingligt

inhetformulerenvandoelengerichtopeenmaatschappelijk

afgewogeneneconomischdoelmatigeduurzamezoetwater-

voorzieningenhetzoekennaarstrategieënomdezedoelen

terealiseren.Bijhetzoekennaarstrategieënenbijbehorende

maatregelenzalnietalleengekekenwordennaarhetvergroten

vanhetwateraanbodmaarooknadrukkelijknaarhetbeperken

vandewatervraag(gebruikerskant).Ookhetmakenvan

afsprakenmetomringendelandenoverwaterkwaliteiten

kwantiteitwordtmeegenomen.

HetIJsselmeergebiedblijftbelangrijkvoordezoetwater-

voorziening.Deuitkomstenvandeanalyselatenziendatmet

hethuidigepeilbesluitvoorhetIJsselmeergebiedineendroog

jaarrond2050nietaandewatervraagkanwordenvoldaan.

Doelenvoorzoetwatervoorzieningzijnnodigomtekunnen

bepalenwelkestrategievoorhetIJsselmeergebieddejuisteis.

Deknelpuntenindegebiedendieonderinvloedstaanvan

externeverzilting,degebiedenwaarmenafhankelijkisvan

deaanvoervanriviereneningebiedenzonderexternewater-

aanvoerzijnin2050mogelijknormaalgewordenenvragen

dusombeleidswijzigingen.

Deknelpuntenanalysevandezoetwatervoorzieningisals

eerstestapinhetprocesrichting2014middelsjointfactfinding

totstandgekomen.Daarmeeisvoordeeerstekeereenbreed

gedragenkwantitatieveenkwalitatievebeschrijvingvanhet

helewatersysteemgegeven.Deknelpuntenanalysegeefteen

goedebasisvoorhetwerkenaanoplossingenenstrategieën.

31

Ditgaatinfase2gebeuren.Infase2krijgtookaanscherping

enverdiepingvandeknelpuntenaandacht,waaronder

onvolkomenhedeninmodellen.

Metdegekozenaanpakwordtrichtinggegevenaande

ontwikkelingnaareenduurzamezoetwatervoorziening.Op

dezemanieranticiperenweopdetoekomstigeontwikkelingen

enkunnenwekansenbenutten.Samenwerkingenafstemming

metderegio’s,gebruiksfunctiesenanderedeelprogramma’s

vanhetDeltaprogrammaindekomendefasesisdaarbij

essentieel.

32Diepedroogmakerij:polderdeMijdrechtbijUtrecht.

33

3 Doorkijk naar fase 23.1 Producten en planning

Algemeen

Infase1lagdenadrukophetinbeeldbrengenvandeknel-

puntenvoordezoetwatervoorziening.Ditheefteeninzicht

gegevenwaarvraagenaanbodnietinevenwichtzijn.De

belangrijksteactiviteitenvanfase2zijndeurgentievande

knelpuntennadertebepaleneneeneerstebeeldvanmogelijke

strategieënteverkrijgen.Omditterealiserengaanwede

knelpuntenanalyseverfijneneneeneerstesetstreefbeelden

enstrategieënontwikkelen.Ookbrengenwemogelijke

oplossingenomhetgewenstetoekomstbeeldterealiserenin

beeldenwaarmogelijkdeglobalekostenvandeoplossingen.

Infase2zalvakerafstemmingmetbestuurenpraktijkplaats-

vinden.Datvraagtmeeraandachtvoorhetprocesende

planning.Temeerdaarindeeerstefasedetijdsplanningals

krapiservaren.

Urgentie knelpunten bepalen

Omdeurgentievandeknelpuntentekunnenbepalen,is

inzichtnodigindeschadediewordtveroorzaaktdoorhet

optredenvandeknelpunten.Tevensishetvanbelangde

mogelijkeoplossingentekenneninclusiefdeeconomischeen

maatschappelijkeconsequentieservan.Ditbepaaltmedehoe

deurgentiewordtbeoordeeld.Daarnaastzaldedoelmatigheid

vanhetwatersysteemwordenonderzocht.Uitdeknelpunten-

analyse2011isgeblekendaternoggroteonzekerhedenzijn

overmogelijketoekomstigeontwikkelingen,zowelsociaal-

economischealsklimatologische.Infase2wordtaangesloten

bijhetadaptiefdeltamanagementuithetDeltaprogramma.

Eenbelangrijkevraagiswanneerermaatregelengenomen

moetenwordenenwiedaarvoorverantwoordelijkis.

Hiervoorishetonderanderevanbelangaandachttegeven

aandeomslagpuntenindetijd(knikpunten).Internationale

ontwikkelingenindevraagnaarenhetaanbodvanzoetwater

wordeninbeeldgebrachtenindeanalyseverwerkt.Zowordt

voorhetdeelprogrammaZoetwatereenbegingemaaktmet

hetzoekennaarflexibeleenrobuusteoplossingenwaarmee

weinkunnenspelenopeenonzekeretoekomst.

Doelen formuleren

Indeknelpuntenanalysehebbenwegekekennaarwatwe

kunnen,infase2gaanweookkijkennaarwatwewillen

(streefbeelden).Hierbijgaathetbijvoorbeeldomambitiesten

aanzienvandoelmatigheid.Streefbeeldengevenaaninwelke

matewedekansenwillenbenuttendieNederlandalsdeltanu

enindetoekomstheeft.Eenanderbelangrijkaspectisde

verantwoordelijkheidsverdelingtussenoverheid,markten

gebruiker.Eeneerstesetstreefbeeldenvoorzoetwaterkomt

eind2011beschikbaar.Destreefbeeldenzullentotstand

komenineendialoogmetdestakeholders.Opbasisvandeze

streefbeeldenwordendoelenvoorzoetwatervoorziening

geformuleerd.Iniedergevalwillenwedevraagbeantwoorden

34

ofwehethuidigeimplicietedoelblijvenbehouden,ofwedat

doelexplicietwillenmakenofdatwenieuwedoelenwillen

formuleren.

Strategie bepalen

Aandehandvandegeformuleerdedoelenendeknelpunten-

analysekaneeneersteopgavevoorzoetwatervoorziening

wordengeformuleerd.Wewerkenookhiervangrofnaarfijn.

Ineenvolgendefasewordtdeopgavemogelijkbijgesteld.

Deopgavevormteenbelangrijkebasisvoorhetontwikkelen

vanmogelijkestrategieën.Bijdeontwikkelingvanstrategieën

zalgekekenwordeninhoeverredifferentiatienodigdanwel

behulpzaamkanzijn.Daarbijwordtgedachtaandifferentiatie

naargebied,naaroppervlakte-ofgrondwater,naarvraag

enaanbod.NaastdelangetermijnaanpakrichthetDeel-

programmazichookopdekortetermijn.Indekomendefasen

zaldehaalbaarheidwordenonderzochtvanverschillende

maatregelendiezorgenvoorvergrotingvandeflexibiliteit

vanhetwatersysteem.Tenbehoevevandestrategieënzal

eeninspirerendboekjemetbestaandezoetwaterinitiatieven

beschikbaarkomenvoorhetDeltacongres2011.Ookdeze

initiatievendienenalsinputvoorstrategieontwikkeling.Waar

mogelijkwordendestrategieën(maatregeleneninstrumenten)

gekwantificeerd,inclusiefkostenenbaten.Eenafwegings-

methodiekmaaktdanookonderdeeluitvandestrategie-

ontwikkeling.Medio2012wordendeeerstestrategieën

opgeleverd.

Handreiking voor samenwerking

Netalsinfase1zalinfase2intensiefwordensamengewerkt

metregioengebruiksfuncties.Medio2011wordteenupdate

vandehandreikingvoorsamenwerkingmetdeverschillende

betrokkenpartijenopgesteld.Dehandreikinggaatonder

andereinophetverfijnenvandeknelpuntenenhetopstellen

vanstreefbeeldenenoplossingsrichtingenvoorknelpunten.

Aanderegio’sengebruiksfunctieszalwordengevraagdeen

bijdrageteleverenaandeverfijningvandeknelpuntenanalyse

eninputteleverenbijhetinvullenvanstreefbeeldenen

mogelijkestrategieën.Deregio’sengebruiksfunctieskrijgen

nadrukkelijkeenbelangrijkerolbijhetzoekennaaroplossings-

richtingen,maatregeleneninstrumenten.Indehandreikingzal

ookeeneenduidigbegrippenkaderwordenopgenomen.Ditis

noodzakelijkomdeuitkomstenvanderegionaleenlandelijke

studiesmetelkaartekunnenvergelijken.

Planningscyclus

Afgelopenjaariseencyclusingerichtdieindevolgendefasen

vanhetdeelprogrammaZoetwateraangehoudenzalworden.

Aanheteindvaniederefasezalinhetvoorjaareensynthese-

weekplaatsvinden.Hierinwordensamenmetregioen

gebruiksfunctiesderesultatenbesproken.Hetresultaatvan

desyntheseweekzalwordenvastgelegdineenbestuurlijke

rapportage,waarvandezedeeersteis.

35

Debestuurlijkerapportagegaattergoedkeuringnaarhet

BKOendientalsbijdrageaanhetDeltaprogramma.Vooraf-

gaandhieraanwordtdebestuurlijkerapportagebesproken

inhetBestuurlijkPlatformZoetwater(BPZ,bestuurders

vanwaterschappen,provincies,IPO,UVW,VNGenVEWIN),

hetOVW/OWN(maatschappelijkeorganisaties)enhet

beleidsdirecteurenoverlegvanhetDeltaprogramma

(interdepartementaleafstemming).Indevolgendefasen

zalmogelijkookafstemmingplaatsgaanvindenmetde

stuurgroepenvandegebiedsgerichtedeelprogramma’s.

DebestuurlijkerapportagedientalsadviesaandeStaats-

secretarisdiedezeinbrengtinhetBKO.OverhetDelta-

programmabreedvindtverderebesluitvormingplaatsviade

StuurgroepDeltaprogramma,hetNBOendeministerraad.

Gedurendehetjaarvindtafstemmingoverderesultatenvan

hetdeelprogrammaplaatsinhetBestuurlijkPlatformZoetwater,

OVW/OWNenhetbeleidsdirecteurenoverleg.Indeonder-

staandemijlpalenkalenderstaandetussenliggendeproducten

metplanningweergegevenvoorfase2.Deuitgebreide

mijlpalenkalenderistevindeninbijlage2.

Mijlpalenkalender

Mijlpalen Datum

1 Handreikingrijk-regio juli2011

2 Lijstmogelijkeinstrumenten,maatregelenenpraktijkvoorbeelden november2011

3 Streefbeeldenmetbijbehorendedoelen december2011

4 Verfijningknelpuntenanalyseinclusiefopgave maart2012

5 Mogelijkezoetwaterstrategieën maart2012

6 Bestuurlijkerapportage mei2012

36EenboermaaktzogenaamdeaardappelruggenopzijnzeerdrogeakkerinSprang-Capelle.

37

3.2 Samenhang met deelprogramma’s en deltabeslissingen

Inleiding

VoorhetdeelprogrammaZoetwaterisdesamenhangmetde

deelprogramma’sVeiligheid,NieuwbouwenHerstructurering,

IJsselmeergebied,ZuidwestelijkeDelta,RivierenenRijnmond-

Drechtsstedenvangrootbelang.DeelprogrammaZoetwater

kanrichtinggevendzijnvoordeopgavenenurgentiemaarook

profiterenvandekansenensynergiemetdeanderedeel-

programma’s.

Deelprogramma IJsselmeergebied

HetIJsselmeervormteenbelangrijkreservoirvoorzoetwater.

Dekeuzesvoorveiligheidenzoetwaterbepalenhetpeilvan

hetIJsselmeerendeopgavevoorderuimtelijkeinrichting.

DeinzetvanhetIJsselmeeralszoetwaterbufferisdaarbijeen

vandesturendedoelstellingen.Dehuidigeknelpuntenanalyse

vanhetdeelprogrammaZoetwaterbevestigthetbeelddathet

IJsselmeereenbelangrijkerolblijftspelenindelandelijke

zoetwatervoorziening.

Keuzenmetbetrekkingtotdeveiligheid(alofnietmeebewe-

genvanhetIJsselmeerpeilmetdezeespiegelstijging)enkeuzen

metbetrekkingtotdeomvangvandezoetwatervoorraadinhet

IJsselmeergebiedzijnaanelkaargerelateerd.Bijmeebewegen

vanhetIJsselmeerpeilmetdezeespiegelstijgingontstaat

ookeengroterezoetwatervoorraad.Inhetdeltaprogramma

gaanweuitvaneengematigderezeespiegelstijgingdande

commissieVeerman(0,85minplaatsvan1,35m).Ditheefttot

gevolgdatwanneergekozenwordvoormeestijgenvanhet

IJsselmeerpeilmetdezeeereengeringereextrazoetwater-

voorraadbeschikbaarkomtdanuitvoorgaandestudiesbleek.

Eenstructurelepeilstijgingvooralleenzoetwaterisminder

kosteneffectief.Desondankskaneenstructurelepeilstijging

van150cminhetIJsselmeernognietwordenuitgesloten.Wel

iserextranoodzaakomnaaralternatieventekijken.

DeelprogrammaIJsselmeerenDeelprogrammaZoetwater

zulleninfase2samenstrategieënonderzoekenvoorzoet

waterenhetIJsselmeergebied.Ditbezienvanuitveiligheid,

zoetwaterenruimtelijkeinrichting.Dekeuzesvoorhet

peilbeheerinhetIJsselmeergebiedopdelangetermijnzullen

zowelgebaseerdwordenopdeveiligheidsopgaveinhetgebied

alsopdenogtebepalenlandelijkedoelenvoorzoetwater-

voorziening.

Deelprogramma Zuidwestelijke Delta

HetdeelprogrammaZuidwestelijkeDeltakijktondermeer

naarhetherstelvandeestuarienedynamiekinhetVolkerak-

Zoommeer.Ditkangevolgenhebbenvoordelandelijke

zoetwatervoorziening.VanuithetdeelprogrammaZoetwater

lijkthetlogischdebeslissingoverdevraagofhetVolkerak-

Zoommeerzoetofzoutwordttekoppelenaandedelta-

38

beslissingZoetwater(2014).InhetNationaalWaterplanishet

besluitechtergeagendeerdvoor2012.Voorhetdeelprogramma

ZuidwestelijkeDeltaishetvanbelangdatdebeslissingook

daadwerkelijkin2012kanwordengenomen.Daaromzalinhet

najaarvan2011hetdeelprogrammaZoetwatereengeen-spijt-

toetsuitvoeren,waarbijdegevolgenvoordetoekomstige

zoetwatervoorzieninginbeeldwordengebrachtzowelvoor

eensituatiemeteenzoetalseenzoutVolkerak-Zoommeer.

Deknelpuntenanalyselaatnamelijkziendatzoweleenzoet

Volkerak-ZoommeeralseenzoutVolkerak-Zoommeereen

extravraagnaarzoetwateroplevert.

Deelprogramma Rijnmond-Drechtsteden

HetdeelprogrammaRijnmond-Drechtstedenkijktondermeer

naar(gedeeltelijke)afsluitingvandeNieuweWaterweg.Dit

heeftgevolgenvoordezoutindringingindeRijn-enMaas-

mondingendaarmeevoordezoetwatervoorzieningvanuit

dezerivieren.Samenzullendedeelprogramma’sRijnmond-

Drechtsteden,ZuidwestelijkeDelta,RivierenenZoetwater

maatregelenonderzoekenwaarbijzoweldeverziltings-

problematiekalsdeveiligheidsproblematiekmeegenomen

worden.Ruimtelijkeeneconomischeambitiesspelenhierin

ookeenrol.Hetwel,nietofgedeeltelijkafsluitenvande

Rijn-Maasdeltakanrichtinggevendzijnvoormaatregelenvoor

dezoetwatervoorzieninginditgebied.Dehuidigeonderzoeken

diehetdeelprogrammaZuidwestelijkeDeltasamenmet

Rijnmond-Drechtstedenuitvoert,leverenkansenopvoorde

zoetwatervoorziening.Bijvoorbeeldmaatregelenomzout-

indringingtegentegaan(Bellenschermetc.)doendehoud-

baarheidvandeinlaatpuntenvoorpeilbeheer,drinkwateren

industrietoenemen.Dezemaatregelenkunneneenrolspelen

bijdestrategieënvoorzoetwater.

Deelprogramma Rivieren

Uitdeknelpuntenanalyseblijktdatlagerivierstanden

(Neder-Rijn-Lek,MaasenBrabantsekanalen)deknelpunten

voorinlaatenscheepsvaartdoentoenemen.Erzijnopdatvlak

nogduidelijkewittevlekkendieindetweedefasenaderworden

bekeken.DeelprogrammaZoetwaterzaldeniet-bevaarbare

dageninbeeldbrengen.Daarnaastzalhetdeelprogramma

Zoetwatereenvoorsteluitwerkenvoordeoptimalisatievande

laagwaterverdeling,alsmogelijkestrategiebijwatertekorten.

Deopvangvanrivierwaterzoueenzoetwaterreservoirkunnen

vormen.Demogelijkhedenomdezelaagwaterverdelinginde

praktijktesturenendeconsequentieservan,zullendoor

deelprogrammaRiviereninbeeldwordengebracht.

Generieke Deelprogramma’s

Metdeanderegeneriekdeelprogramma’sVeiligheiden

Nieuwbouwenherstructureringisnadereafstemminginde

vervolgfasegewenst.Daarbijgaathetmetnameomsynergie

inkansenenoplossingen,bijvoorbeeldmetveiligheid.Methet

deelprogrammaNieuwbouwenherstructureringisafstemming

nodigoverdeklimaatrobuustestedelijkeontwikkelingenende

eventueleontwikkelingvanruimtelijkeinstrumentenom

functiesenwatersysteemopelkaaraftestemmen.

39

3.3 Samenhang met beleidIn2015wordtdedeltabeslissingvoorZoetwatergenomen.

Opkortetermijn(tot2015)zullenbeslissingenworden

genomendiemogelijkinvloedhebbenopdezoetwatervraag.

Devolgendebeslissingenzijnbekend:

• Kierbesluit(2011)

• Actualiserenvanwaterakkoorden(2011)

• Volkerak-Zoommeer,blauwalgproblematiek(2012)

• Consequentiesbrijnbeleidopdewatervraag(2013).

• Tegengaanvanbodemdalingvanhetveenweidegebieddoor

middelvanvernatten(<2015)

Daarnaastwordtsteedsduidelijkerdatdezoetwaterstrategie

impactkanhebbenopanderenationalebelangen,bijvoorbeeld

Natura2000,KRW,topsectorenindustrieengreenports.

IndevolgendefasezalhetdeelprogrammaZoetwatereen

overzichtmakenvandebeslissingendietot2015worden

genomenenimpacthebbenopdezoetwatervraag.Tevenszal

hetdeelprogrammadedwarsverbandenmetanderbeleid

inzichtelijkmaken.

40MedewerkersvaneenaannemerreparerenmetaardeenwaterscheurenindeveendijklangsdeZwethbijDenHoorn.Descheurenzijnontstaandoorlangdurigedroogte.

41

3.4 Samenwerking, Participatie en Joint Fact Finding

Eenmaatschappelijkvraagstukalsdetoekomstvande

zoetwatervoorzieningvraagtomeennieuwemaniervan

samenwerken,tussenregio’s,watergebruiksfuncties,kennis-

instellingenenhetrijk.

Dezoetwaterregio’s(provinciesenwaterschappen)ende

watergebruiksfunctiesvervulleneencrucialerolbijhetin

beeldbrengenvandegebieds-enfunctiegerichteknelpunten.

Dezoetwaterregio’shebbendaarbijeendubbelrol,enerzijds

alsbelangrijkesamenwerkingspartnertenbehoevevande

landelijkeanalyse,anderzijdsalsorganisatorvandebenodigde

regionaleparticipatieinderegionaleanalyses.Regionale

bestuurders,vertegenwoordigdinhetBestuurlijkPlatform

Zoetwater,vervullenhierineenaanjagenderol.

Op1april2011zijndelandelijkeendezevenregionaleknel-

puntenanalysesinconceptaangeleverd.Deregionaleanalyses

zijnveelalafgestemdmetregionalegebruiksfuncties.Gezien

dekortedoorlooptijdisditeenongekendresultaat.Hiervooris

eengrootcomplimentopzijnplaats.Tijdensdesynthesedagen

werktenregio’senlandelijkewatergebruiksfunctiesenhet

deelprogrammaZoetwaterenthousiastenconstructiefmee

aanhetgezamenlijkebeeld.Doorallebetrokkenpartijenis

enormhardgewerkt.

Gedurendefase1lagdefocusvanhetdeelprogrammanog

vooralopdesamenwerkingmetdezoetwaterregio’senhierin

isveelbereikt.Vanaffase2zaldesamenwerkingmetde

landelijkewatergebruiksfunctiesenmetdeanderedeelpro-

gramma’swordenverstevigd.

42

3.5 KennisleemtenVerfijning knelpuntenanalyse

Uitdelandelijkeenregionaleanalysesblijktdatdevoorhet

makenvanbestuurlijkeafwegingenvereisteinformatieniet

(altijd)toereikendis.Dezeinformatieheeftzowelbetrekking

ophetaanbodvanzoetwateralsopdevraag.Informatieover

hetaanbodvanwaterisgerelateerdaanklimaatverandering

enruimtelijkeontwikkelingen(bijvoorbeeldkeuzesrond

Kierbesluit,Volkerak-Zoommeer);informatieoverdevraag

naarwateraangebruiksfuncties.Naastonduidelijkhedenrond

vraagenaanbodontbreekteenreferentiekaderwaarbinnen

deverwachte(regionale)watertekortenkunnenworden

getoetstaanbasiswaarden(duurzaamheid,flexibiliteit,

solidariteit),implicietenormen(overalenaltijdvoldoende

zoetwater)encriteria(kosten-batenendraagvlak).Bovendien

ontbreekteeneenduidigeengedragenvertaalslagnaar

financiëleconsequentiesvanwatertekorten,zowelvoor

gebruiksfunctiesalsvooroverheden.

Baseline Survey Zout

AlsgevolgvanklimaatveranderingzaldeverziltinginLaag

Nederlandtoenemen.Detoekomstigeknelpuntenrondhet

verziltingsbeheermoetenwordengeïdentificeerd.Het

verziltingsbeheerblijktechtersterkbepaalddoorderegio,

nieteenduidigenlangnietaltijdgoedomschreven.Alsgevolg

vandezekennisleemteishetnietmogelijkomtoekomstige

knelpuntenrondhetverziltingsbeheerteidentificeren.

Erisdaarombehoefteaanlandelijke,eenduidigeinformatie

overdezoetwatervoorzieninginverziltingsgevoeligekust-

gebieden.Alterravoertdaarvoordebaselinesurveyzoutwater

uit.

Modelinstrumentarium

Dehuidigeknelpuntenanalyseisgrotendeelsgebaseerdop

berekeningenmethetNationaalHydrologischeInstrumentarium

(NHI).Tijdensdeanalysezijndiversebeperkingenaanhet

instrumentariumgeconstateerd,diedoorgegevenwordenaan

destuurgroepDeltamodel/NHI.Voordeeerstegroveanalyse

vormdendebeperkingengeenbeletsel,mededoordeaan-

vullendeanalysesvanderegio’s.Voordevolgendefasevan

deknelpuntenanalysedienthetinstrumentariumgerichtte

wordenverbeterd(zierapport‘Synthesevandelandelijkeen

regionaleknelpuntenanalyses’).Belangrijkdaarbijishet

onderlingaanvullenenversterkenvanderegionaleende

landelijkemodellen.Indezebijlagezijntevensdebenodigde

verbeteringenvanhetmodelinstrumentariumopgenomen.

Prioritering witte vlekken

Inhetrapport‘Synthesevandelandelijkeenregionale

knelpuntenanalyses’zijndekennisleemten(dezogenoemde

wittevlekken)genoemd.Dezeleemtenmoetenworden

ingevulddooronderzoekinfase2.Devolgendecategorieën

wittevlekkenzijnonderscheiden:

43

1 Huidigezoetwatervoorziening

2 Autonomeontwikkelingenendeinvloedopaanboden

gebruikvanzoetwater

3 Effectvanautonomeontwikkelingen

4 Maatregelenenstrategieën

5 (Beleids)doelen–ookkansenenbedreigingen

Infase2moeteenafwegingwordengemaaktwatwelen

nietkanwordenonderzochtbinnendebeschikbaretijden

middelen.

44RecreatieindeAlblasserwaard.

45

Bijlage

46

Mijlpalenkalender fase 2

Mijlpaal 1 Handreiking Rijk-regio juli 2011

Activiteit/Product Datum

1.1 HandreikingRijk-regio juli2011

Mijlpaal 2 Lijst mogelijke instrumenten, maatregelen en praktijkvoorbeelden november 2011

Activiteit/Product Datum

2.1 Inventarisatiebeleidsinstrumenten augustus2011

2.2 LijstpraktijkvoorbeeldenZoetwater juli2011

2.3 Symposiumbeleidsinstrumenten september2011

2.4 Beleidsinstrumentenenmaatregelenboek november2011

Mijlpaal 3 Streefbeelden met bijbehorende doelen december 2011

Activiteit/Product Datum

3.1 Sturingsvariabelen juni2011

3.2 Methodiekstreefbeeldenendoelen augustus2011

3.3 Dialoogsessies september-oktober2011

3.4 Conceptsetstreefbeeldenendoelen oktober2011

3.5 Dialoogoverconceptsetstreefbeeldenendoelen november2011

3.6 Setstreefbeeldenendoelen december2011

47

Mijlpaal 4 Verfijning knelpuntenanalyse maart 2012

Activiteit/Product Datum

4.1 Kennisagendafase2 juli2011

4.2 Startkwalitatieveanalyse juli2011

4.3 Startkwantitatieveanalyse november2011

4.4 Knelpuntenanalyseinclusiefopgave maart2012

Mijlpaal 5 Mogelijke zoetwaterstrategieën maart 2012

Activiteit/Product Datum

5.1 Methodiekontwikkeling juni2011

5.2 Conceptstrategieën januari2012

5.3 Effectbepaling januari2012

5.4 Mogelijkestrategieën maart2012

Mijlpaal 6 Bestuurlijke rapportage mei 2012

Activiteit/Product Datum

6.1 Synthesesessies(knelpunten,streefbeelden,doelen,strategieën) maart2012

6.2 AfstemmingBPZ,OWN,BDOe.d. april2012

6.3 Bestuurlijkerapportage mei2012

Colofon

Redactie JosStumpe

Vormgeving CO3

Fotografie TheoBos

HenriCormont

Druk KDRMarcom

HetDeltaprogrammaiseennationaalprogramma.

Rijksoverheid,provincies,gemeentenenwaterschappen

werkenhierinsamenmetinbrengvandemaatschappelijke

organisaties.HetdoelisomNederlandookvoorde

volgendegeneratiestebeschermentegenhoogwateren

tezorgenvoorvoldoendezoetwater.

HetDeltaprogrammakentnegendeelprogramma’s:

• Veiligheid

• Zoetwater

• NieuwbouwenHerstructurering

• IJsselmeergebied

• Rijnmond-Drechtsteden

• ZuidwestelijkeDelta

• Rivieren

• Kust

• Waddengebied

www.delta-programmazoetwater.nl

www.rijksoverheid.nl/deltaprogramma

Dit is een uitgave van

Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie

Postbus 20904 | 2500 EX Den Haag

Juli 2011