BESEDAdigitaal

Vereniging Nederland - Bulgarije

Juli-Augustus 2008

Nummer 33

Beseda 33 digitaal

Uitgave van deVereniging Nederland-Bulgarije

Juli-Augustus 2008

Bestuur:Harry WitteveenJulia Quak-StoilovaLarisa FilipovaKenneth PowellMisha AlmaArie van VeelenHerbert Joosten Webmaster:Frank Lindeboom

Secretariaat:Van der Hoopstraat 47/21051 VB Amsterdamtel. 06-42290328secretariaat@beseda.nl

Internet:http://www.beseda.nl

Lidmaatschap:€ 20,- per jaar voorparticulieren(gezinslidmaatschap)

€ 56,- per jaar voor bedrijven

Rekeningnummer:Postbank 634573t.n.v. Vereniging Nederland-Bulgarije, Barneveld

© beseda

Algemene ledenvergadering 2008

Op zaterdag 20 juni 2008 hield de Vereniging Nederland-Bulgarije haarjaarlijkse algemene ledenvergadering in Barneveld.

De bestuursleden Harry Meijer, voorzitter van de vereniging en Ivelina Powell,voormalig secretaris, traden af. Het bestuur is hen ontzettend dankbaar voor huninzet en initiatieven voor de vereniging. Het bestuur zal zich in de eerstekomende bestuursvergadering beraden over de keuze voor een nieuwevoorzitter. Voorlopig zal Harry Witteveen, vicevoorzitter, de verenigingvoorzitten.

Larisa Filipova werd herkozen voor een termijn van 2 jaar. Arie van Veelen enHerbert Joosten werden gekozen en benoemd tot nieuwe bestuursleden.

Het afgelopen jaar is het ledenaantal van de vereniging wederom gegroeid. Ookfinancieel staat het er goed voor. Om de kosten in de hand te blijven houden isbesloten de Beseda voortaan (maandelijks) in digitale versie te verspreiden.Leden die nog geen e-mailadres hebben zullen de Beseda digitaal in uitgeprinteversie ontvangen. Een verandering die nog in voorbereiding is, is denaamswijziging van de website. Wij zullen u hierover in een volgende Besedadigitaal verder over berichten. De vereniging was vertegenwoordigd bij tal vanbijeenkomsten en activiteiten met een Bulgaars karakter. Ook heeft devereniging zich ingezet voor de diverse Nederlandse hulporganisaties. Hetbestuur heeft, na de uitzendingen aangaande het kindertehuis in Mogilino, eengesprek gehad met vertegenwoordigers van het Ministerie van BuitenlandseZaken en met de Bulgaarse ambassadeur, de heer Trapkov. In het najaar komt ereen vervolggesprek.

Mededelingen vanuit het bestuur

Bent u handig met de computer en wilt u daarmee de StichtingKindertehuizen Bulgarije helpen? Wij zoeken een vrijwilliger die de teksten e.a. voor onze nieuwewebsite up-to-date houdt door middel van een CMS (ContentManagement Systeem).

Het gaat om gemiddeld 30 minuten per week. Nieuwe website is gereed omstreeks 6 oktober a.s. Voor vragen mail info@kindertehuizenbulgarije.nl o.v.v. 'tekstenwebsite'.

www.kindertehuizenbulgarije.nl

OPROEP

PERPERIKONIn het oostelijk deel van de Rodopen ligt op 470 m.hoogte het Thracische rotsheiligdom Perperikon. Hetligt ongeveer 15 km ten noordwesten van Kardzjali. Deplaats Hyperperikon werd al genoemd door deTsjechische historicus Konstantin Irecek (1854-1918)die het vermoeden uitsprak dat men hier met een oudheiligdom te maken had. Dat is opvallend omdat demeeste andere historici en onderzoekers tot ver in de20e eeuw ervan uitgingen dat het hier om een vestingging, die deel uitmaakte van een middeleeuws systeemvan versterkte plaatsen. Dat leidde ertoe dat Perperikonlange tijd als een middeleeuws complex gold. Pas aanhet eind van de 20e eeuw begonnen Bulgaarsearcheologen zich voor de plek te interesseren. Naenkele kleinere opgravingen begin jaren '80 werd dezaak vanaf 1999 serieus aangepakt met eenverbazingwekkend resultaat. Onder leiding van NikolajOvcharov startte een archeologische campagne die nogsteeds voortduurt. Pas toen werd de historischebetekenis van Perperikon echt duidelijk. In de NRC van2 maart 2007 noemt men het complex zelfs een"Europees Machu Pichu".

De oorsprongen van het heiligdom, het paleis en laterde versterking Perperikon dateert men nu in de lateSteentijd (6000-5000 v. Chr.).

Reeds toen lijken de rotsen op de top van de heuvel eencentrum van verering te zijn geweest, mogelijk van eencultus van de zon. De bloeiperiode van dat oudeheiligdom lag echter in de 14e-13e eeuw v. Chr. toen ereen belangrijk religieus centrum in Perperikon stond.De vondst van vaatwerk met afbeeldingen uit de LateBronstijd in 2002 maakt duidelijk dat er naast dezonnegod ook andere goden werden aanbeden. Helaaszijn de namen van de goden ons niet bekend, omdat weover de religie van de Thraciërs zeer weinig weten. Hetmeeste is overgeleverd via de Grieken en dievergrieksten de namen van de Thracische godheden.Volgens de Thracoloog Aleksander Fol zou de naamPerperikon echter met een godheid Per, een god van derotsen te maken hebben. Vanaf de 7e eeuw v. Chr. ontwikkelde het heiligdomzich verder. De meeste onderzoekers nementegenwoordig aan, dat hier het heiligdom en het orakelvan Dionysos stond, dat in enkele bronnen uit deklassieke Oudheid wordt vermeld. De Grieksehistoricus Herodotos vermeldt dat de Perzische koningXerxes bij zijn campagne tegen de Grieken in de 5eeeuw v. Chr. langs de Egeïsche Zee trok en daar ergenseen kamp opsloeg.

door prof. dr. A. Quak

Hij ontving toen gezanten van de Thracische stammendie meer in het binnenland woonden, maar niet van deSatri die de Rodopen bewoonden. In dat verband noemthij de Satri als de hoeders van de heilige tempel vanDionysos, waar een profetes voorspellingen deed,vergelijkbaar met de bekende pythia in Delfi. Ook deRomeinse geschiedschrijver Suetonius vermeldt ditheiligdom. Hij weet te vertellen dat de Romein GaiusOctavius het orakel vroeg naar de toekomst van zijntoen nog niet geboren kind. De vlammen laaiden hoogop en de priesters van het orakel interpreteerden dat alseen aanwijzing dat het kind hoog zou opstijgen. Datkind was Octavianus - Augustus -, de eerste Romeinsekeizer (Suetonius: Aug. 94).

Pas de opgravingen in de periode na 2000 maaktenduidelijk dat Perperikon zeer zeker in aanmerking komtals plaats van dat heiligdom en orakel. In het westelijkegedeelte van het complex op de heuvel werd eenenorme open hal met een rond altaar gevonden. Hetgebouw is gedeeltelijk uitgehouwen in de rotsen. In deomgeving ervan werden verdere altaren ontdekt. Aande noordkant van de heuvel werden resten van bassinsen overloopgoten gevonden die duiden op de productievan wijn. Omdat zo'n plaats boven op een heuvelvreemd is voor een commerciële productie, nemen dearcheologen nu aan dat het gaat om wijn voor ritueledoeleinden en dat maakt de waarschijnlijkheid dat mente maken heeft met een heiligdom van Dionysos, dewijngod, nog groter.

Maar er is nog meer in Perperikon. De akropolis op detop van de heuvel met een muur van achtenhalve voetdikte werd door de Romeinen verder uitgebouwd. Demuren bestaan uit grote gehouwen blokken steen dieeen glad oppervlak vormen. Als vesting bleef dezeakropolis bestaan tot in de middeleeuwen toen deTurken uiteindelijk Perperikon veroverden.

Wat lager ligt een groot gebouw dat bij gebrek aanbeter voorlopig "het paleis" wordt genoemd, maar ookeen tempel kan zijn. Het verschil is trouwens niet zogroot, want Thracische vorsten hadden ook eenreligieuze taak. In 2000 ontdekte men ook een ca. 3 m.brede weg met zo'n 100 treden omhoog naar ditcomplex, uitgehouwen in de rotsen. De moderne toeristkan nog steeds langs diezelfde weg omhoog lopen. Bijhet paleis werden diep in de rotsen uitgehakte cryptagevonden met sarcofagen. Vermoedelijk gaat het om degraven van een Thracische Koninklijke familie die hierooit resideerde.

De twee steden die lager op de hellingen van de heuvelliggen zijn nog nauwelijks opgegraven, maar wel isduidelijk dat ze talrijke gebouwen bevatten en dat hetaantal inwoners ervan mogelijk enkele tienduizendenbedroeg.

Ook in latere tijden bleef Perperikon zoals gezegdbelangrijk. Nadat de plaats vermoedelijk door de Gotenonder Frithigern was geplunderd in 378 na Chr.,herstelde het zich in de 5e en 6e eeuw. Onder keizerJustinianus (527-65) werden zoals elders in hetByzantijnse rijk de oude muren hersteld en uitgebreid.Archeologische vondsten duiden op een nieuwe bloeien er werden kerken op de heuvel gebouwd. Dat deProto-Bulgaren, die zich in de 7e eeuw in de streekvestigden en rotsen vereerden, ook in Perperikonwaren, blijkt uit enkele graffiti die in verband gebrachtworden met hun vruchtbaarheidsgodin Umaj. Hetcomplex beneden Perperikon was in de middeleeuwenwaarschijnlijk het administratieve centrum van deoostelijke Rodopen, Ahridos. Perperikon, Byzantijns:Hyperperiakon, en omgeving was dan ook van grooteconomisch belang vanwege het goud dat hiergewonnen werd. Dat leidde tot schermutselingen tussende Bulgaren en Byzantijnen.

In 1343 veroverde de Bulgaarse tsaar Ivan Aleksanderde streek en een archon werd aangesteld alsgouverneur. Uit die tijd stamt een gouden zegel vandeze tsaar - het enige dat overgebleven is - gevonden inPerperikon. De Byzantijnen heroverden de plaats echterspoedig en ze bleef Byzantijns tot in 1362 de Turkenkwamen.

Nog steeds vinden er opgravingen in Perperikon en dedirecte omgeving ervan plaats. Onlangs werd bekenddat archeologen buiten de ruïnes van de middeleeuwsevesting graven uit de 14e eeuw hebben gevonden,mogelijk de laatste rustplaats van de verdedigers van devesting die door de Turken bij de verovering zijngeëxecuteerd. Andere recente vondsten omvatten eentroon van leem met een rechtopstaande fallus uit de 14eeeuw v. Chr. Waarschijnlijk gaat het hier om eensymbool dat te maken heeft met een hiëros gamos, een'heilige bruiloft', in de rituelen van eenvruchtbaarheidscultus.

Verder is een uitstekend bewaard gebleven bronzenzwaard uit de 13e-12e eeuw v. Chr. opgedoken, d.w.z.uit dezelfde periode als de Trojaanse oorlog. Aan devoet van de heuvel heeft men een rotsgraf uit de tijdrond 1000 v. Chr. gevonden evenals een oud pakhuismet vier compleet bewaarde grote vaten van 160 en 200liter.

Een andere opvallende vondst waren koppen van eendraak en een cobra van keramiek. De vondsten zijn tebekijken in het museum van Kardzjali.

Met geld van de EU is de omgeving van Perperikonuitgebouwd tot een toeristische attractie. Moest mennog niet zo lang geleden over een onverharde wegnaar de voet van de heuvel gaan, tegenwoordig ligt ereen geasfalteerde straat en zijn er parkeerplaatsenaangelegd en stalletjes voor de verkopers vansouvenirs gebouwd. Alleen het stenige pad naar bovenis nog steeds een inspanning voor de bezoeker. Hetligt echter in de bedoeling dat ook dat verbeterd wordtin de toekomst. Maar een bezoek aan Perperikon is deinspanning zeer zeker waard.

Een door het ING gesponsorde website geeft in hetBulgaars en in het Engels informatie over Perperikon:www.perperikon.bg. In de boekhandel vindt menverschillende boeken van Nikolaj Ovcharov over dezeplaats, zowel in het Bulgaars als in het Engels. En de archeologen hebben verder onderzoekaangekondigd, waarvoor het gebied wellicht wordtafgesloten, dus belangstellenden moeten hun bezoekniet te lang uitstellen.

De aanloop naar het eerste Bulgaarse Olympische goud

Begin augustus zullen alle ogen gericht zijn op China.Van 8 tot en met 24 augustus 2008 vinden deOlympische zomerspelen van Beijing plaats. HetBulgaarse team zal met 73 atleten gaan strijden voor degouden medailles.

Bulgarije is een van de oprichters van de moderneOlympische spelen. Bulgarije was vertegenwoordigd alop de eerste spelen van Athene in 1896. Deze modernespelen werden geopend door de Griekse koning George I op 6 april 1896. In totaal deden er 13 landenmee en 285 atleten streden om het goud in 10verschillende takken van sport, te weten, atletiek,roeien, fietsen, schermen, gewichtheffen, worstelen,zwemmen, tennis, schieten en gymnastiek.

Bulgarije stuurde een delegatie van 5 atleten naarAthene, die onder leiding stond van de heer TodorYonchev. Van hen deed uiteindelijk alleen CharlesShampov mee. Hij werd daarmee de eersteBulgaarse atleet in de Bulgaarse Olympischegeschiedenis. Helaas won Shampov geen medaille.

De moderne Olympische spelen namen veel tijd inbeslag. Zo duurden bijvoorbeeld de spelen vanParijs in 1900 van 14 mei tot en met 2 oktober. Ookde spelen van St. Louis (1904) en London (1908)waren verspreid over vele maanden. Hierdoor namde interesse van het publiek af. Pas in Stockholm(1912) werden de spelen in een korter tijdsbestekgehouden. Bulgarije was geen deelnemer aan dezespelen en voor de spelen van 1920, in Antwerpen,werd het land door het overkoepelende Olympischcomité uitgesloten van deelname vanwege haar positiein de eerste wereldoorlog. Pas op de 8ste olympiade,die in 1924 werd gehouden in Parijs, was Bulgarijeweer vertegenwoordigd met 28 atleten in 4 takken vansport. Destijds waren er geen sportfaciliteiten in Bulgarije enwerd er getraind op stoffige achteraf veldjes en zondergekwalificeerde coaches. Ook de reis naar de Parijsespelen was voor de atleten een ware beproeving. Detreinreis duurde in totaal 5 dagen en de atleten reisdenderde klas. Pas vlak voor de opening van de spelenarriveerden zij totaal uitgeput in Parijs. Er werden danook geen medailles gewonnen.

Ook bij de spelen van Amsterdam in 1928 waren erBulgaarse atleten.

De Bulgaarse ploeg bestond maar uit 5 personen. Dithad mede te maken met de grote aardbeving dieplaatsvond dat jaar in Bulgarije. Veel atleten kondenhierdoor niet meedoen aan de Olympische spelen inNederland. De ruiters Krum Lekarski en Todor Semovkregen veel respect voor hun optreden maar kondenhun daden niet omzetten naar een medaille.

De spelen van Los Angeles, 1932, werden door veellanden gemeden. De lange zeereis en de economischewereldcrises waren de oorzaak waarom er geenBulgaren mee deden.

De spelen van Berlijn in 1936, werden overschaduwddoor Hitler's Nazi partij. De Bulgaarse autoriteitenhechtten echter veel waarde aan deze spelen ompolitieke redenen. Doordat de regering nauwe bandenhad met Duitsland werden de spelen gebruikt om degoede relatie tussen Bulgarije en Duitsland teonderstrepen. De Bulgaarse ploeg bestond uit 23atleten. Bulgarije kon echter niet imponeren op dezespelen en ging wederom naar huis zonder edelmetaal.

In Helsinki, 1952, had Bulgarije de grootste delegatieuit haar Olympische historie tot dusver, namelijk 63deelnemers. Hier werd eindelijk de eerste Olympischemedaille behaald. Een bronzen plak. Op het onderdeelboxen won Boris Georgiev de zo begeerde medaille.

De eerste medaillewinnaar Boris Georgiev

De spelen van 1956 inMelbourne hadden voorBulgarije een gouden rand.Worstelaar Nikola Stanchevwerd Bulgarije's eerste goudenmedaillewinnaar. In zijn eerstewedstrijd won Stanchevmakkelijk van zijn Russischetegenstander Shirtladze. In detweede ronde, tegen deJapanner Katsuramoto, maakteStanchev een fout en kreegzelfs 5 strafpunten. Om kanste behouden op een medaillemoest hij alle volgendepartijen winnend afsluiten. Inde laatste partij won Stanchevvan de Amerikaan D. Hodgeen werd zo gekroond totgouden winnaar. Naast dezegouden plak wonnen deBulgaarse atleten ook 3zilveren en 1 bronzen medaille. De 8 deelnemendeBulgaarse worstelaars wonnen 4 medailles en een vijfdeplaats. De Bulgaren behorden tot de wereldtop. Deandere medaille (brons) werd gewonnen door hetBulgaarse voetbalteam.

Zestig jaar Olympischespelen en Bulgarije hadhaar gouden plak. In dejaren na Melbournewerden er vele goudenmedailles gewonnen opdiverse onderdelen van desport.

De eerste medaille op dewinterspelen werdbehaald pas in 1980 inLake Placid door IvanLebanov op het onderdeellanglaufen. Pas in 1998,in Nagano, schreefEkaterina DafovskaBulgaarse historie doorop de biatlon de eerstegouden winterplak tewinnen.

Tot op de dag van vandaag behaalden de Bulgaarseatleten 213 Olympische medailles, 51 gouden, 85zilveren en 77 bronzen. Beijing 2008 zal hier naar allewaarschijnlijk verandering in brengen!

De eerste Gouden Olympier �ikola Stanchev

Meer info op:

www.pirinwines.com

Bron: boek Bulgaria at the Olympics, 1972 http://www.bgolympic.org/

Tehuis voor baby’s in Pleven vraagt om hulp

In de afgelopen weken zijn er tal van acties geweestvoor een babytehuis in Pleven, een stad ten noordoostenvan Sofia. Het tehuis is in 1977 gebouwd en grondigaan renovatie toe. Er wonen 270 kinderen in de leeftijdvan nul tot drie jaar, van wie velen meervoudiggehandicapt zijn. Voor luiers is geen geld. Wegensgebrek aan personeel worden de kinderen niet vaakverschoond en ze zijn bijna altijd nat. Er is ook eenchronisch tekort aan beddengoed.

De afgelopen tijd werd er geld ingezameld door vijfkerken in de gemeente Drimmelen. Vrijwilligers vanStichting Kindertehuizen Bulgarije “geloof, hoop &liefde” te Garderen, verkochten Bulgaarse souvenirsvoor het goede doel tijdens een braderie in Made entijdens het Cultureel Europa Festival in Tilburg. Daarbijkregen ze steun van journaliste en schrijfster MariaGenova. Ze signeerde haar boek “Communisme, sex enleugens” op het Bulgaarse kraampje en schonk deopbrengst aan de kinderen in het tehuis. “Ik vind het zotriest dat kinderen onder zulke erbarmelijkeomstandigheden moeten opgroeien”, vertelt Genova,zelf moeder van twee jongens van 5 en 8 jaar. “Toen ikgevraagd werd om dit goede doel te steunen, heb ikdirect mijn huis opgeruimd en een paar tassen metkleding en speelgoed verzameld. De meesteNederlandse kinderen hebben zo veel dat ze hethelemaal niet waarderen. Mijn jongens vroegen zich afwat ik in de tassen heb gestopt, want ze mistenhelemaal niets. Zo’n reactie is tekenend voor deovervloed waarin kinderen in Nederland opgroeien.Daarom vind ik het ook zo bitter dat er kinderen zijndie helemaal niets hebben.”

Stichting Kindertehuizen Bulgarije “geloof, hoop &liefde” probeert de komende tijd geld in te zamelen via“krasboekjes”. Elk boekje levert 40 euro op, waarvan30 euro voor het tehuis in Pleven. Stichting De WildeGanzen verdubbelt het bedrag tot 60 euro. Elk boekjebevat 25 varkentjes om te krassen. Het bedrag dat vrijkomt bij het krassen loopt van 50 cent naar 2,50 euro.Als dank voor hun steun ontvangen de deelnemers aande krasactie acht kortingsbonnen voor bijvoorbeeldDolfinarium Harderwijk en Kwik Fit. Wil je deze actiesteunen met geld, pampers of het verspreiden van dekrasboekjes, meld je aan bij Agnes van Uchelen,Agnes@kindertehuizenbulgarije.nl of Patrick Halters,p.halters@planet.nl . Voor meer informatie over hettehuis in Pleven kunt u de sitewww.kindertehuizenbulgarije.nl bezoeken.

Als u het boek van Maria Genova metwaargebeurde verhalen over het leventijdens het communisme en deveranderingen in Bulgarije via dewebsite www.mariagenova.nl bestelt,gaat de volledige winst naar StichtingKindertehuizen.

CSKA Sofia in �ederland

De kampioen vanBulgarije verbleeftwee weken inNederland en hadhaar trainingskampopgezet inHoenderloo.

Op dinsdag 15 juli 2008 speelde CSKA tegen deNederlandse middenmoter WillemII in Tilburg. Het weerwerkte niet mee en had daarmee ook invloed op de wedstrijd,die niet al te best was. De Tilburgers wonnen met 1-0.

Vrijdag 18 juli nam CSKA revanche en won met 4-1 tegenCambuur Leeuwarden. Detail is dat de wedstrijd eerst nietgespeeld kon worden omdat de burgemeester de wedstrijdverbood omdat 'supporters' uit Leeuwarden eerder dit jaarvoor onrust hadden gezorgd. De laatste wedstrijd werdafgelopen zaterdag gespeeld tegen RKC Waalwijk. Eindstandwerd 1-1. CSKA speelt begin augustus de openingswedstrijdvan het voetbalseizoen om de Bulgaarse supercup tegenLitex Lovech.

�ieuws en Agenda

Augustus 2008

8 t/m 10 augustus 2008 Folkwoods 2008 metIrfan - Esotherische folkmuziek uit Bulgarije.

Philips de JonghparkOirschotsedijk5651GC Eindhoven

http://www.folkwoods.nl/muziek/http://www.myspace.com/irfantheband

29 t/m 31 augustus 2008Doedans festival (Biddinghuizen)Workshop Bulgaars dansen olv Jaap Leegwaterhttp://www.doedans.nl/

29 t/m 31 augustus 2008Bulgaarse jazz op Wereld Jazz Dagen

De Wereld Jazz Dagen iseen innovatief festivalvoor Jazz en Worldmuziek dat gehoudenwordt op en rond hetGrote Kerksplein inDordrecht.

Op de Wereld Jazz Dagen zullen twee Bulgaarsetop groepen te horen zijn. Het Anatoly Vapirovtrio, met o.a. de internationaal gelauwerdeAntony Donchev op piano en Stoyan Yankoulovop percussie, zal op vrijdag 29 augustus eenconcert geven op het podium van het St. Suraplein. Op zaterdag 30 augustus zal het HristoYotzov kwintet een concert geven op het podiumvan het Grote Kerks plein.

www.wereldjazzdagen.nl

De Bulgaarse onderminister vanArbeid en Sociale Zaken, mevrouwIvanka Hristova, was van 20 tot enmet 23 juli 2008 in Nederland vooreen werkbezoek. Op uitnodiging vanminister Rouvoet onderhield mevrouwHristova gesprekken over devoortgang en de verbeteringen aangaande de Bulgaarsekindertehuizen. Dit naar aanleiding van het bezoek aan hetkindertehuis in Mogilino van de heer Timmermans,staatssecretaris van Buitenlandse Zaken (met name belastmet Europese samenwerking), in februari 2008.

Op maandag 21 juli 2008 vond er in Den Haag eenmeeting plaats tussen de onderminister en een aantalNederlandse hulpverleningsorganisaties (NGO's).Mevrouw Hristova vertelde dat er het laatste jaarontzettend al veel bereikt is en dat er al een aantalkindertehuizen gesloten zijn. Ook zijn er verbeteringengemaakt in de kwaliteit van de zorg. Er is echter nog eenlange weg te gaan. De vertegenwoordigers van deNederlandse NGO's konden vervolgens vragen stellen aande onderminister.