Beroepsgeheim We zwijgen erover

Antwerpen 14 oktober 2008

Beroepsgeheim

• Art. 458 Strafwetboek ‘Geneesheren, heelkundigen, officieren van gezondheid, apothekers, vroedvrouwen en alle andere personen die uit hoofde van hun staat of beroep kennis dragen van geheimen die hun zijn toevertrouwd en deze bekendmaken buiten het geval dat zij geroepen worden om in rechte of voor een parlementaire onderzoekscommissie getuigenis af te leggen en buiten het geval dat de wet hen verplicht die geheimen bekend te maken, worden gestraft met gevangenisstraf van 8 dagen tot 6 maanden en met geldboeten van 100 tot 500 euro.’ = zwijgplicht

• Art. 929 Gerechtelijk Wetboekzwijgrecht tov rechter: het beroepsgeheim vormt een wettige reden om te weigeren in rechte te getuigen. Persoonlijke afweging.

Het beroepsgeheim houdt in dat men de plicht en het recht heeft om zaken die men louter door professionele bezigheden verneemt of in het bezit krijgt en die vertrouwelijk zijn, geheim te houden. Dit zelfs ten aanzien van de overheid.

Beroepsgeheim van jeugdhulpverleners

• Art. 8 decreet Integrale Jeugdhulp: ‘Onverminderd artikel 31 en 32, zijn alle personen die hun medewerking verlenen aan de toepassing van dit decreet, gebonden door de geheimhoudingplicht, bedoeld in art. 458 van het Strafwetboek, met betrekking tot de gegevens waarvan zij in de uitoefening van hun opdracht kennis krijgen en die daarmee verband houden.’

• Sectorale bepalingen, oa art. 77 JBW, art. 43 gec. Decr BJB

Beroepsgeheim

Het beroepsgeheim beoogt de bescherming van de cliënt: verbod om behoudens rechtvaardigingsgrond, feiten bekend te maken die aanleiding kunnen geven tot strafrechtelijke vervolging van de cliënt.

Daarnaast ook bescherming van het beroep: noodzakelijke vertrouwensrelatie in maatschappelijk belangrijke functie die individueel belang overstijgt.

Beroepsgeheim kan je niet inroepen tegen cliënt zelf!

Vraag

Politie vraagt inzage in verslaggeving m.b.t. jongere

- die klacht indiende tegen derden- die verdacht wordtPolitie dreigt met onderzoeksrechter,

huiszoeking en beslag.Kan dit? Hoe reageer je?

Vraag

• Geldt het beroepsgeheim ook t.a.v. je directeur?

• Is een stagiair gebonden door het beroepsgeheim?

• Zijn pleegouders gebonden door het beroepsgeheim? Vrijwillig gastgezin verbonden aan crisisopvang ook?

Doorbreken van het beroepsgeheim: spreekplicht

• Verplichting tot hulp aan personen in nood - schuldig verzuim: art. 422bis SW. (hulp is niet hetzelfde als aangifte doen)bv. kind loopt regelmatig verdachte kwetsuren op,

hulpverlener doet niks• Aangifte(plicht)recht van ambtenaren voor

wanbedrijven en misdaden waar ze kennis van hebben: art. 29 Wb Sv

• Burgerlijke aangifte(plicht)recht voor getuigen van aanslagen tegen het leven, eigendom of openbare veiligheid: art. 30 Wb Sv

• Wanneer hogere waarden zoals het leven, de waardigheid en de eer in het gedrang komen, die een onmiddellijke bescherming vragen en niet op een andere manier dan door schending van het beroepsgeheim kunnen worden gevrijwaard, mag men spreken. Noodtoestand.

Vraag

• Gezinsgesprek met moeder en zoon, zoon toont zijn geweer. Wat doe je daarmee?

• Het kind voor wie begeleiding gevraagd wordt verblijft met zijn ouders illegaal in België. Heb je aangifteplicht?

Spreekrecht• Art. 458bis SW: ‘Eenieder, die uit hoofde van zijn staat of

beroep houder is van geheimen en die hierdoor kennis heeft van een misdrijf zoals omschreven in de art. 372 tot 377, 392 tot 394, 396 tot 405ter, 409, 423, 425 en 426, gepleegd op een minderjarige kan, onverminderd de verplichtingen hem opgelegd door art. 422bis, het misdrijf ter kennis brengen van de Procureur des Konings, op voorwaarde dat hij het slachtoffer heeft onderzocht of door het slachtoffer in vertrouwen werd genomen, er een ernstig en dreigend gevaar bestaat voor de psychische of fysieke integriteit van de betrokkene en hij deze integriteit zelf of met hulp van anderen niet kan beschermen.’

• (372-377: aanranding van de eerbaarheid en verkrachting; 392-394, 396-405ter, 409: toebrengen van lichamelijk letsel en doodslag; 423,425,426: verlating,verwaarlozing van kinderen en onbekwamen)

Vraag

• Journalist belt om te vragen of het waar is dat vermoord meisje bij jullie in begeleiding was – en waarvoor dan wel

Gedeeld beroepsgeheim

• Buiten team, contacten met andere personen met eenzelfde of strikter beroepsgeheim

• Need to know (niet nice to know) • Gemeenschappelijke opdracht/belang van

dezelfde cliënt• Vooraf mandaat van cliënt: aan wie wordt wat

doorgegeven (geen blanco cheque)Wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer tov de verwerking van persoonsgegevensoverdracht van gegevens principieel verboden, tenzij toestemming betrokkene of voldoende specifieke wettelijke verplichting.

Vraag

• Advocaat van minderjarige informeert naar inhoud van de begeleiding en evolutie kind. Kan dit? Hoe reageer je?

• CLB belt het CBJ om te overleggen in verband met maatregel mbt een bepaalde leerling, want hij wil gerust zijn dat er toch iets voor haar gebeurt.Kan dit?

Gedeeld beroepsgeheim in integrale jeugdhulp

Art. 32 Decreet IJH‘De toegangspoort, de trajectbegeleiding en de jeugdhulp-aanbieders, wisselen onder elkaar persoonsgegevens uit met het oog op de uitvoering van de taken en bevoegdheden geregeld door dit decreet. De wet bescherming verwerking persoonsgegevens en de regelgevingen van de sectoren blijven van toepassing. De gegevensuitwisseling is onderworpen aan de volgende voorwaarden:

1 de gegevensuitwisseling heeft enkel betrekking op gegevens die noodzakelijk zijn voor de jeugdhulp

2 de gegevens worden enkel uitgewisseld in het belang van de personen tot wie de jeugdhulp zich richt

3 de genoemde actoren trachten, in de mate van het mogelijke, de geïnformeerde instemming met de gegevensuitwisseling te verkrijgen van de persoon op wie de gegevens betrekking hebben.’

Gezamenlijk beroepsgeheim

• Teamwerking in de hulpverlening: noodzakelijk om informatie te delen binnen eenzelfde dienst.

• Duidelijke definitie van zorgteam, noodzakelijk dat allen hetzelfde beroepsgeheim hebben

Recht op dossier in het decreet rechtspositie

“Recht op”dossier• DRPM bepaalt niet de inhoud van het dossier

– Geen regeling voor ‘persoonlijke notities’• i.t.t. Wet Patiëntenrechten• evt. ‘agogische exceptie’, maar enkel uitzonderlijk• koppelen aan termijn van toegang• tot bepaald niveau of ogenblik maken deze geen deel uit

van het dossier– niet: enkel losse notities als geheugensteun– wel: als ze formeel in het dossier worden opgenomen (bv.

in een hulpverleningsvoorstel of in een rapport) – wel: als ze zijn ‘ingebracht’ in overleg met collega’s

Recht op dossier

• Toepasselijke reglementering– Wetgeving verwerking persoonsgegevens (WVP)– Sectorale regelgeving– Verplichtingen in artikel 20-22 DRM

• Onderlinge tegenstrijdigheid?– Voorrang voor de verplichtingen die voor de

minderjarige het gunstigst zijn

• Gezondheidsgegevens– Apart bijhouden– WVP en Wet Patiëntenrechten

TOT WELKE GEGEVENS HEEFT DE MI NDERJ ARIGE TOEGANG? I S DE MJ BEKWAAM? NEE GEEN TOEGANG (in DRP vermoed vanaf 12 jaar) (behalve via ouders

J A of eventueel door bij standspersoon wanneer belangenconfl ict tussen MJ en ouders) GAAT HET OVER MEDI SCHE GEGEVENS? J A PERSOONL. NOTA’S BEROEPSBEOEFENAAR? J A GEEN TOEGANG NEE (behalve via beroepsbeoef . aangeduid MJ )

THERAPEUTI SCHE EXCEPTI E? J A GEEN TOEGANG NEE NEE (behalve via beroepsbeoef . aangeduid door MJ of

via mededeling aan vertrouwenspersoon door beroepsbeoef . van MJ ) TOEGANG

GEGEVENS ALS VERTROUWELI J K BESTEMPELD? J A GEEN TOEGANG

NEE STUK OPGESTELD TEN BEHOEVE VAN GERECHT? J A GEEN TOEGANG (behalve- eventueel via advocaat -in gerechtelijke procedure)

NEE

I S ER EEN AGOGI SCHE EXCEPTI E? J A GEEN TOEGANG (behalve via bijstandspersoon MJ )

NEE BETREFFEN DE GEGEVENS ENKEL DERDE(N)? J A GEEN TOEGANG

NEE

BETREFFEN DE GEGEVENS DERDE(N) én MJ J A BETREFFEN HET CONTEXTUELE GEGEVENS? J A TOEGANG

NEE NEE

TOEGANG TOT EI GEN GEGEVENS TOEGANG GEEN TOEGANG TOT GEGEVENS VAN DERDEN

Recht op afschrift of rapport

• Afschrift – Van gegevens waartoe toegang via inzage

• Rapport– Van gegevens waartoe toegang op andere wijze dan inzage

• Afschrift/rapport = persoonlijk & vertrouwelijk– Enkel aan te wenden voor doeleinden van jeugdhulp

• jeugdhulp > integrale jeugdhulp (bv. ook kinderpsychiater, OCMW’s, jeugdwerk…)

– Dossierhouder • wijst minderjarige op persoonlijk & vertrouwelijk karakter• voegt toelichting in die zin bij afschrift/rapport

– Modaliteiten? Kosten? …• te bepalen door Vlaamse Regering

Recht op verzet

• Door minderjarige• Uitdrukkelijk en gemotiveerd• Verzet tegen toegang

– tot aangewezen gegevens• niet beperkt tot contextuele gegevens

– van een persoon van het cliëntsysteem• quid andere personen?

Ouderlijk gezag en beroepsgeheim: begrensd

spreekrecht• Recht op informatie betreffende de

opvoeding (374 BW) vs recht op privacy minderjarige

• DRPM: minderjarige kan zich gemotiveerd verzetten tegen toegang tot bepaalde gegevens in dossier

• Jeugdrechtbank: art 55 JBW

Vraag

• 15-jarige jongen zegt dat hij drugs gebruikt en wil niet dat ouders dit weten. Kan dit?

• 16-jarig Marokkaans/Belgisch meisje is zwanger van Belgische/Somalische vriend en wil niet dat haar ouders dit weten. Kan je dat respecteren?

www.jeugdrecht.bevoor praktijkwerkers

• Maandelijks e-zine• Databank met artikels vanaf 2000,

geupdated

• Oa: gedeeld beroepsgeheim in de integrale jeugdhulp