Bouwen nh2.0 opgave gemeenten gemeente haarlem, Margreet van der Woude
Bent u klaar voor de toekomst? · ixi bedrijfsfotografie simon van der woude fotostudio edoland els...
Transcript of Bent u klaar voor de toekomst? · ixi bedrijfsfotografie simon van der woude fotostudio edoland els...
Product in de praktijk - Installeren is mensenwerk
Product in de praktijk - Slim investeren met duurzaam vastgoed
Maak kennis met onze een-op-een cv-ketel vervangende warmtepomp.
Leer over de eisen die gesteld worden bij de keuze voor deze warmtepomp in een bestaande of nieuwe woning.
Aandacht voor plaatsing, locatie, geluid en veiligheid met betrekking tot propaan en de werking van de warmtepomp.
1-daagse training, verschillende inschrijfmomenten per maand.
Aanmelden: kijk op www.lwdv.eu of www.nathanacademy.eu
De Nathan Group steunt Stichting ALS, u ook?Doneer op NL50 INGB 0000 1000 00 t.n.v. Stichting ALS Nederland
Schrijf
nu in!Training voor lucht/water warmtepompen - alpha innotec LWDV
Bent u klaar voor de toekomst? de Nathan Academy geeft u de kennis die u nodig heeft
De visie van - Frank Agterberg
2019
Nummer 30
S-PRESS PLUS:
de ultieme
perskoppeling,
die alle anderen
overbodig maakt
Enervision POWERED BY N
ATHAN 2019 Num
mer 30
alira LWDV: een-op-een de cv-ketel vervangen!
Cv-ketel eruit, LWDV erin! Van gas los zonder renovatie!
Snel en eenvoudig te installeren Monobloc-opstelling, geen STEK nodig! Natuurlijk koudemiddel (R290 propaan) ISDE-subsidie €2100,- Optioneel Master/Master-regeling alpha home
Hoge temperatuur lucht/water-warmtepomp 70OC cv-water aanvoertemperatuur Geschikt voor radiatoren en vloerverwarming Modulerend tussen 2,3 kW en 8,2 kW Zeer stil, ≤ 50dB(A) op 1 meter, nacht ≤ 44dB(A)
www.lwdv.eu
VAN GAS LOS!
EEN-OP-EEN DE CV-
KETEL VERVANGEN!
Ad_Alira_LWDV_tbv_Plieger_2019_210x297mm.indd 1 20-12-2018 13:33:31
Producten in deze Enervision
Kijk voor meer informatie op www.nathan.nl en www.nathan.be
� alpha innotec LWA
� alpha innotec LWDV
� alpha innotec WZS-WZSV serie
� alpha innotec Booster
� Komfort Multizoneverdeler
� easyTherm infraroodpaneel
� Uponor Siccus
� Uponor S-Press PLUS
Voorwoord
NIEUW JAAR, VOLOP KANSENDe rode draad door de markt en deze editie van de Enervision
zijn kansen. Kansen om te groeien, te innoveren en te
verduurzamen. Passend bij dit thema praten we met Frank
Agterberg, voorzitter van de Dutch Heatpump Association, over
het gigantische groeipotentieel van de Nederlandse
warmtepompmarkt en de verbindende rol die hij daarin speelt
(pagina 6). In Zeeland gaan we, aan de keukentafel, in gesprek
met een consument en installateur over hun praktijkervaringen
met de innovatieve een-op-een cv-ketel vervangende
warmtepomp alpha innotec LWDV (pagina 12). Naar aanleiding
van een project in de binnenstad van Arnhem spreken we met
een vastgoedbelegger over de meerwaarde van duurzaamheid
in vastgoedbeleggingen (pagina 18). In Amersfoort bezoeken we
een duurzaam bedrijfsgebouw waarin onze alpha innotec en
Uponor producten een prominente plaats hebben
(pagina 34). In Waddinxveen praten we met een ondernemer
over de belangrijke rol van installateurs in de energietransitie.
Samenwerking is daarin van groot belang (pagina 44). Dat komt
ook terug in het artikel op pagina 48 waarin thema’s als passie
voor het vak, mensenwerk en de bouwestafette besproken
worden.
Passend bij het winterseizoen berichten we op pagina 24
vanaf het Oostenrijkse Zugspitz-plateau. In het Panorama
2962 restaurant ligt daar op 3.000 meter Uponor Classic
vloerverwarming waardoor gasten, met uitzicht op het
winterspektakel, het altijd behaaglijk warm hebben.
In deze Enervision mogen we u ook weer twee nieuwe
producten voorstellen. Allereerst de Uponor S-Press PLUS
koppeling – dé koppeling die alle andere overbodig maakt.
U leest meer over deze innovatieve koppeling, die het werk
voor installateurs makkelijker maakt, op pagina 28.
Verder introduceren we dit jaar een aanvullende manier
van gasloos verwarmen: infraroodpanelen van het
gerenommeerde Oostenrijkse merk easyTherm.
Hierover leest u meer vanaf pagina 54.
Ook in 2019 hebben we binnen Nathan alles in één huis om u
dit jaar te ondersteunen bij het pakken van alle kansen in onze
branche: innovatieve producten, technische expertise, een sterk
service apparaat, een eigen boorbedrijf en opleidingen. We
vertellen u meer over het nieuwe cursus aanbod van de Nathan
Academy op pagina 32. Houd onze website en social media
kanalen in de gaten voor de laatste ontwikkelingen rondom
onze duurzame projecten: www.nathan.nl, www.nathan.be en
@NathanBenelux.
Wolf Nathan en Peter Centen
3Enervision | 30 2019
NIEUW
Uponor Comfort E is geschikt voor tegels, laminaat, parket of vinyl vloerbedekking voor zowel nat- als droogbouw
Uponor Comfort E laat zich makkelijk installeren, zelfs in kleine ruimtes met een moeilijke indeling.
Snel comfort: Warmt binnen enkele minuten op en creëert snel een aangename temperatuur.
Uponor Comfort E - de uiterst dunne elektrische vloerverwarming die zich gemakkelijk laat installeren, voor zowel nat- als droogbouw
Vertrouw op Uponormet Comfort
Naamloos-3 1 23-4-2018 15:26:28
Inhoud
2019
Nummer 30
��Product in de praktijk - Installeren is mensenwerk
��Product in de praktijk - Slim investeren met duurzaam vastgoed
��Maak kennis met onze een-op-een cv-ketel vervangende warmtepomp.
��Leer over de eisen die gesteld worden bij de keuze voor deze warmtepomp in een bestaande of nieuwe woning.
��Aandacht voor plaatsing, locatie, geluid en veiligheid met betrekking tot propaan en de werking van de warmtepomp.
�1-daagse training, verschillende inschrijfmomenten per maand.
Aanmelden: kijk op www.lwdv.eu of www.nathanacademy.eu
De Nathan Group steunt Stichting ALS, u ook?Doneer op NL50 INGB 0000 1000 00 t.n.v. Stichting ALS Nederland
Schrijf
nu in!Training voor lucht/water warmtepompen - alpha innotec LWDV
Bent u klaar voor de toekomst? de Nathan Academy geeft u de kennis die u nodig heeft
�De visie van - Frank Agterberg
2019
Nummer 30
S-PRESS PLUS:
de ultieme
perskoppeling,
die alle anderen
overbodig maakt
Enervision POWERED BY N
ATHAN 2019 Num
mer 30
COLOFON
ENERVISION IS EEN UITGAVE VAN NATHAN. DEZE PUBLICATIE IS KOSTELOOS VOOR RELATIES VAN NATHAN SYSTEMS EN NATHAN PROJECTS. BELANGSTELLENDEN KUNNEN ZICH ABONNEREN OP ENERVISION. NEEMT U HIERVOOR CONTACT OP MET HET REDACTIESECRETARIAAT VAN ENERVISION.
NATHANMEGA 2, 6902 KL ZEVENAAR LOZENBERG 4, 1932 ZAVENTEMNEDERLAND BELGIËTELEFOON: +31 (0)26 44 59 845 +32 (0)2 721 15 70FAX: +31 (0)26 44 59 373 +32 (0)2 725 35 53WEBSITE: WWW.NATHAN.NL WWW.NATHAN.BEE-MAIL: [email protected] [email protected]
HOOFDREDACTIEWOLF NATHAN PETER CENTEN
REDACTIE EN COÖRDINATIEKIRSTEN THIJSSENVÉRONIQUE PARDOELPETER DERKSENREMCO KOERS
REDACTIESECRETARIAATE-MAIL: [email protected]
OPMAAK & DRUKWEEMEN | WEB | PRINT | PROMO
ADRESWIJZIGINGEN & AFMELDINGENADRESWIJZIGINGEN EN AFMELDINGEN KUNT U PER E-MAIL DOORGEVEN AAN: [email protected]
DEZE ENERVISION IS MEDE TOT STAND GEKOMEN MET DANK AAN:PROFILERSEISMA BOUWMEDIA
FOTOGRAFIE:PAUL LAGRO FOTOGRAFIEIXI BEDRIJFSFOTOGRAFIESIMON VAN DER WOUDEFOTOSTUDIO EDOLANDELS VAN DEN HOEKONSIGHT MEDIA
DEZE UITGAVE IS MET GROTE ZORG TOT STAND GEKOMEN. ONDANKS DEZE ZORG ZIJN FOUTEN
NOOIT HELEMAAL UIT TE SLUITEN. WIJ KUNNEN DERHALVE GEEN ENKELE AANSPRAKELIJKHEID
AANVAARDEN VOOR EVENTUELE PRIJS-, ZET- EN DRUKFOUTEN EN DE GEVOLGEN DAARVAN.
NIETS UIT DEZE UITGAVE MAG WORDEN VERVEEL VOUDIGD EN/OF OPENBAAR GEMAAKT
DOOR MIDDEL VAN FAX, DRUK, FOTOGRAFIE, MICROFILM OF OP WELKE WIJZE DAN
OOK ZONDER VOORAF GAANDE SCHRIFTELIJKE TOESTEMMING VAN NATHAN
EN ANDERE AUTEURSRECHTHEBBENDEN.
De visie van 6 Frank Agterberg
In the spotlight 10 Nathan producten uitgelicht
Product in de praktijk 12 Een-op-een vervanging met de LWDV
Product in de praktijk 18 Slim investeren met duurzaam vastgoed
Duurzaamheid over de grens 24 Warme voeten op grote internationale hoogte
Nieuwe producten 28 Uponor S-Press PLUS
Nathan Academy 32 Overzicht cursussen
Ons duurzame project 34 Grip op uw project voor maximale prestaties
Product in de praktijk 40 Efficiënte verwarming met een hoog rendement
Ons duurzame project 44 Daadkrachtige ondernemer aan het woord
Product in de praktijk 48 Installeren is mensenwerk
Nieuwe producten 54 Van gas los met infrarood
Nieuwe producten 56 EasyTherm in de praktijk
Jubileum 62 20 jaar alpha innotec
Enervision blikt vooruit 66 Gasloos zonder buitenruimte
Enervision | 30 2019 5
NIEUW
Uponor Comfort E is geschikt voor tegels, laminaat, parket of vinyl vloerbedekking voor zowel nat- als droogbouw
Uponor Comfort E laat zich makkelijk installeren, zelfs in kleine ruimtes met een moeilijke indeling.
Snel comfort: Warmt binnen enkele minuten op en creëert snel een aangename temperatuur.
Uponor Comfort E - de uiterst dunne elektrische vloerverwarming die zich gemakkelijk laat installeren, voor zowel nat- als droogbouw
Vertrouw op Uponormet Comfort
Naamloos-3 1 23-4-2018 15:26:28
DE VISIE VAN FRANK AGTERBERG
VERBINDER IN STAMMENSTRIJD EEN VERBINDER MET EEN OPDRACHT. BOVEN, TUSSEN EN VÓÓR DE TROEPEN. FRANK AGTERBERG IS IN ZIJN ELEMENT ALS VOORMAN VAN DE WARMTEPOMPBRANCHE. DE VOORZITTER VAN DE DHPA PRAAT OPENHARTIG OVER DE STAMMENSTRIJD EN HET LOBBYCIRCUS. HET SPEL ACHTER DE SCHERMEN VAN DE GROEI VAN DE WARMTEPOMPBRANCHE, DIE NU GECONTROLEERD MOET OPSCHALEN. “LOBBYEN IS GEEN SLIJMEN. HET IS ONDERHANDELEN.”
De visie vanFOTO LINKERPAGINA: FRANK AGTERBERG.
De Nederlandse warmtepompmarkt heeft het grootste potentieel van
Europa. Nederland is het enige land met een ‘van gas los’-agenda, en dat
maakt de rol van Frank Agterberg op dit moment heel boeiend.
De 24 leden van de Dutch Heat Pump Association (DHPA) verkochten er
in 2017 ruim 20.000 en hebben dit in 2018 bijna verdubbeld. Nog peanuts
vergeleken bij het potentieel van 200.000 dat boven de markt hangt: en
dat is de helft van de jaarlijks geplaatste cv-ketels. Potentie genoeg, maar
net zo veel struikelblokken en uitdagingen. Kan de markt de groei wel
aan? Hoe gaan we in sneltreinvaart monteurs opleiden? Hoe voorkomen
we dat de bouwregelgeving weer teruggeworpen wordt in de tijd? Krijgt
de ISDE een vervolg? De infrastructuur van all-electric? De DHPA wil overal
over meepraten, maar concludeert ook dat dit nog niet overal het geval is.
BURGEMEESTERAgterberg nam de voorzittershamer begin 2018 over van Peter Wagener.
“De branche groeit, en de agenda verandert. Dit instapmoment is voor mij
perfect. Ik ben een bouwer. Geef mij niet de opdracht simpelweg iets te
onderhouden. Geef mij een case die complex en verwarrend is.
Verschillende belangen, veel stakeholders, en een maatschappelijke
opgave die relevant is. Dan ben ik op mijn best. Ik wil iemand zijn die de
netten ophaalt, en daar het beste uit haalt voor alle partijen. Zoals Peter
Wagener al wel eens zei: burgemeester van warmtepompstad.”
ROUTE NAAR KENNISBEMIDDELAARDe DHPA was voorheen een klassieke belangenbehartiger van
handelsbedrijven, gericht op techniek en op ontwikkeling van normen.
“We moeten nu de blik niet meer naar onszelf, maar naar de markt
richten. De DHPA moet een kennisbemiddelaar worden, die een bijdrage
levert aan het gecontroleerd opschalen van de warmtepomp in de
gebouwde omgeving. Dit betekent dat we een rol moeten gaan spelen in
opleiding, in regelgeving gericht op marktgroei.” Er zijn veel belangen te
dienen. “In de ruim vijftien jaar dat ik dit werk doe, ben ik erachter
gekomen dat ik blijkbaar goed ben in het verbinden van mensen. De
overheid als vertegenwoordiger van de maatschappij, het bedrijfsleven en
de aanwezige kennis. Voor welke opdracht staan we? Wiens probleem is
dat nog meer, en hoe kunnen we krachten bundelen?”
HET LOBBYSPELEn het is een bijzonder speelveld. Het woord lobby is gevallen. Het is
Agterbergs taak om in het woud van regelbepalende instanties, het
politieke speelveld en de eigen achterban de juiste onderwerpen en
thema’s op de agenda’s te krijgen. Een wereld die voor de buitenwacht
niet zichtbaar is, maar die aan elkaar hangt van contacten, netwerken en
beïnvloeden. “Ik vind lobbyist geen vies woord. We zijn een lobbyclub.
Maar vergeet niet: de politici, althans de goede, zeggen dat ze lobby
nodig hebben om goede besluiten te nemen. Een politicus die iets doms
zegt voor het NOS Journaal heeft misschien de verkeerde informatie
gekregen, en dan heeft de lobbyist het niet goed gedaan. Ambtenaren en
politici winnen aan de lopende band informatie in, en ik lever die aan in
het belang van de warmtepompbranche. Aan de politicus de taak om die
informatie te toetsen door hoor en wederhoor. Dat spel dat moet je
begrijpen, respecteren en spelen. Lobbyen is geen slijmen, het is
onderhandelen.”
DRIE MINISTERIESOm alleen al het politieke speelveld te schetsen: de installatiebranche
heeft alleen al in Den Haag te maken met drie ministeries.
Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties voor wat het Bouwbesluit
betreft, Infrastructuur en Waterstaat voor wat milieu, bodem en geluid
betreft, en Economische Zaken en Klimaat voor het klimaat en
energiebeleid. “Bij alle drie moet je er goed opstaan om het verhaal
kloppend te maken. Wanneer er één ontbreekt gaat het verkeerd. Nog
een punt: we hebben er niets aan om vanuit de klimaatgedachte vol in te
zetten op de warmtepomp, maar de gevolgen voor de
elektriciteitsinfrastructuur buiten zicht te houden. We moeten echt naar
die smartgrid-gedachte, waarbij ons apparaat een onderdeel is van een
nieuwe energievoorziening.”
VUISTDIEPEn de DHPA is niet de enige lobbyende partij. Binnen het krachtenveld
hebben bouwers en ontwikkelaars een stevige vinger in de pap, zit de
gaslobby al tientallenjaren vuistdiep in Den Haag, en hebben zelfs
DHPA-leden onderling verschillende agenda’s. “De discussies worden
scherp gevoerd, en dat mag. De DHPA zit niet overal voldoende aan tafel:
daar ligt een schone taak. Maar ik ben ook tevreden wanneer ons doel via
een ander wordt bereikt. Dat is misschien voor de buitenwacht niet altijd
zichtbaar, maar wanneer bijvoorbeeld Uneto-VNI voor ons iets bereikt, is
het resultaat belangrijker dan dat ik voor die microfoon sta. Wanneer
Diederik Samsom iets uitdraagt dat ik hem heb ingefluisterd, dan is mijn
werk goed gedaan.”
NIET AAN TAFEL De discussie rondom de naderende norm voor het geluid van buitenunits
is een goed voorbeeld. “Wij hebben altijd gedacht dat de markt het wel
op zou lossen en hebben niet proactief op basis van bestaande
buitenlandse voorbeelden van regelgeving zélf een norm voorgesteld. Het
gevolg is dat andere partijen met ‘onze buitenunit’ aan de haal zijn
gegaan. De geluidseisen aan buitenunits komen in 2020 in het
Bouwbesluit. Dat is op zich goed, maar wij zaten niet in die
onderhandeling. Dat mogen we onszelf aanrekenen. Maar eerlijk: het is
ook een kwestie van capaciteit.
‘Gecontroleerd opschalen en kwaliteit bewaken’
Enervision | 30 2019 7
Nathan
Wij zijn nog een jonge branche vereniging met één fte
managementcapaciteit en secretariaat. Er zijn ook lobbypartijen met
miljoenenbudgetten. Iedereen vindt wat van onze stormachtige
ontwikkeling. En ja, dat roept ook weerstand op. En we hebben simpelweg
niet altijd de capaciteit om dat te pareren.”
STAMMENSTRIJD: HYBRIDE VS ALL-ELECTRIC Een ander bijzonder krachtenveld is bijvoorbeeld de verschillen in
belangen tussen all-electric en de hybride optie, met de cv-ketel als
achtervang. Het moge duidelijk zijn dat met name de klassieke
ketelproducerende bedrijven liever koersen op de betaalbare tussenstap.
Bedrijven zoals Nathan, die strategisch voor de warmtepomp hebben
gekozen, gooien het roer liever radicaler om, ook in de bestaande
woningbouw. “Daar zit wel spanning op de lijn. Ik snap dat spel. Ik heb dat
meegemaakt in de chemie. Daar had je de grijze chemie, op basis van
olie, en de groene chemie, op basis van duurzame grondstoffen en
enzymatische processen. Daar ontstond ook een stammenstrijd in het
grootbedrijf. Het oude model is de cashcow, maar je moet voorsorteren
om het nieuwe te laten groeien. Dat wringt, en dat mag wringen.
Bedrijven verdienen hun geld nu met het oude en straks met het nieuwe.
Dus laat het oude maar niet al te snel uitfaseren. En ik zit daar in een
spagaat tussen. Ik verwacht van de leden dat ze snappen hoe dat spel
werkt. Maar stuur me wel met een heldere boodschap op pad. Laten we
die discussie samen voeren. Hybride kan een prima oplossing zijn om de
energietransitie betaalbaar te houden, een nadrukkelijke wens van de
politiek. Maar aan de andere kant is het natuurlijk ook een
overlevingsstrategie van de fossiele wereld.” De politiek moet niet belast
worden met een interne stammenstrijd, benadrukt Agterberg. “De politiek
geeft ons een duidelijke opdracht. Kunnen jullie de transitie aan?
Consumenten willen een goed alternatief voor de gasgestookte installatie,
en die moeten wij bieden. Concreet: de ketel is een plug and play
installatie die goedkoop is. Als ons verhaal dan duur is, en gebaseerd op
ingewikkeld maatwerk én heel veel inregelwerk, dan hebben we nog een
brug te slaan. Daar moeten wij mee aan de slag, om een aantrekkelijk
geluid te bieden waar politiek en maatschappij van zeggen: ja, dít is de
duurzame oplossing die we willen!”
EENZAAMFrank Agterberg staat vol energie in alle uitdagingen en in zijn rol. “Ik heb
er zeker tien jaar over moeten doen om me senang te voelen op dat
kruispunt van belangen. Maar ik ben er blijkbaar goed in, anders wordt je
niet gevraagd voor die functies. Het leven van een lobbyist is bijzonder. Ik
heb drie jaar in Brussel gezeten voor de chemiebranche, maar ik was ook
drie jaar doodongelukkig. Want op het kruisvlak in het lobbycircus hoor je
namelijk ook nergens bij. Als het puntje bij het paaltje komt sta je erg
alleen. Daar heb ik aan moeten wennen. Dan moet je je rol zoeken en
teamwork creëren. Ik ben nu zo ver dat ik weet: als alle leden zeggen
‘hmmm….ik weet het niet, maar het zal wel’, dan heb je goed werk
8 Nathan
De visie van
verricht. Wanneer er één heel blij is en de ander boos de zaal uit rent, ben
je niet de verbinder die je moet zijn.” Het lot van een voorzitter die moet
behartigen, samensmeden, lobbyen en voorsorteren inéén.
KENNISTRANSITIEDe warmtepomp staat voor wéér bijna een verdubbeling van de markt in
2018. De tijd van opschalen is aangebroken. “Stel: we moeten in een paar
jaar naar 200.000 opgestelde warmtepompen per jaar. De vraag is niet
meer: ‘kunnen we de techniek leveren?’, want dat kan. De vraag is:
kunnen we die hoeveelheid toestellen vakkundig aansluiten, en zo laten
functioneren dat er geen ongelukken gebeuren en gebruikers betaalbaar
comfort hebben?” Voorwaarden scheppen om die groei te kunnen
faciliteren, is een belangrijk agendapunt van de DHPA. “Ik ben dan ook
heel blij met de Green Deal, die we samen met Uneto-VNI en minister
Wiebes (EZK) hebben kunnen sluiten om binnen vijf jaar 6.000
warmtepompmonteurs op te leiden, onder meer in acht nieuwe
opleidingscentra in Nederland. De klaslokalen puilen uit. Het is in
niemands belang wanneer we Vathorst-achtige taferelen krijgen. Dan zijn
burgers de dupe, en krijgt de warmtepompsector een imagoprobleem.”
Gecontroleerd opschalen is het credo, volgens Agterberg.
MARKT BESCHERMENEn dat valt niet mee. Met meer dan honderd merken in de ISDE-subsidie
en veel installatiebedrijven die zich op de techniek storten, lijkt de markt
namelijk ongecontroleerd te ontploffen, en daar moeten we voor waken,
vindt Frank Agterberg. Hij is een voorstander van het ontwikkelen van
kwaliteitsborging voor lucht/water-toestellen, zoals deze ook bij de
bodemgebonden systemen bestaat. Maar dan wel werkbaar én die als
keurmerk in de markt wordt beleefd. “Het is nu een wirwar aan
regelingen: de NVKL heeft een erkenning, de DEPK ook, maar geen van
beide is bij prospects écht gekend. Net als bij een gastoestel mag nu
iedereen met de warmtepomp aan de slag gaan en dat gaat schuren.
Maar ook dit is weer zo’n thema waarover we intern nog niet op één lijn
zitten binnen de vereniging.” Grofweg bestaat deze ‘stammenstrijd’ uit een
beweging die zo snel mogelijk en zo veel mogelijk aantallen weg willen
zetten, versus bedrijven die een basis willen scheppen van goede, erkende
vakbedrijven, een gezond opleidingsapparaat en een kwaliteitsborging.
Voor de goede orde: Nathan behoort tot die laatste stroming.
‘SCHANDALIG’Maar er is nog zo veel meer gaande aan de onderhandelingstafels. Een
mooi recent voorbeeld is de worsteling die gaande is om te komen tot de
nieuwe NTA 8800 en de basis voor de BENG-regelgeving voor de
nieuwbouw per 2020. Uit de meest recente conceptregelgeving blijkt
bijvoorbeeld dat de kracht van architecten, ontwikkelaars en andere lobby
boven is komen drijven, zodat de branche een nogal soepele isolatie-eis
krijgt voorgeschoteld die qua rekenregels vergelijkbaar is met de EPC 0,6.
“Een stap terug, die wij schandalig vinden. Nu mag een woning blijkbaar
weer minder goed geïsoleerd worden, en bovendien verwarmd worden
met weerstandsverwarming met een COP van 1. Knap lobbywerk, maar ik
hoop van harte dat de normcommissie in het belang van de maatschappij
nog tot inkeer komt. De warmtepomp wordt nu in de hoek gezet van een
dure, onwerkbare oplossing. Wij weten beter. Maar ook hier zie je dat we
nog niet goed genoeg aan tafel zitten met ons geluid. De DHPA moet dé
woordvoerder van de all-electric én hybride warmtepompsegmenten zijn.
Dat krachtenveld is nog niet uitgekristalliseerd en er is ook weerstand uit
bestaande bezetting. We moeten nu reageren. Het kan beter dan een COP
van 1.”
ISDE NIEUWE STIJLDe ISDE, de subsidieringsregeling voor warmtepompen, is een succesvol
stokpaardje van de DHPA. Dit jaar gaat er 100 miljoen subsidie de markt in.
“De subsidieregeling wordt ook na 2020 verlengd”, blikt Agterberg vast
vooruit. “De exacte invulling en de hoogte moet nog bepaald worden, maar
EZK gaat er voor.” Volgens de DHPA-voorman gaat de scope van de regeling
ook verruimd worden. Is hij nu begrensd op 70 kW en lager; straks worden
ook toestellen met grotere vermogens (tot 400 kW) subsidiabel, en dat is
met name goed nieuws voor appartementgebouwen en utiliteit.De
warmtepompen met grotere vermogens vielen hier namelijk vaak buiten
de boot, terwijl het de energetisch beste oplossing vormde. “Hier is grote
winst te behalen ten opzicht van CO2-reductie”, zegt Agterberg. Momenteel
wordt bij dergelijke projecten soms gestapeld met individuele
warmtepompen, om zo veel mogelijk subsidie binnen te scheppen. ”De
verruiming is goed nieuws voor de decentrale collectieve oplossing, waarbij
de consument wordt beschermd door de Warmtewet.”
CHEMICUS IN DE ENERGIEFrank Agterberg (52) is sinds begin 2018 voorzitter van de Dutch
Heatpump Association, het warmtepompplatform met
24 leden: fabrikanten en importeurs van warmtepomp toestellen.
Daarnaast is hij ook voorzitter van BodemenergieNL, het platform
voor bodemenergie, waarbij 80 boorbedrijven, adviseurs,
installateurs en exploitanten zijn aangesloten. Nathan Systems is
lid van beide brancheverenigingen. Agterberg is afgestudeerd
chemicus, en werkte onder meer als lobbyist voor DSM. In 2010
werd hij zelfstandig ondernemer. Agterberg is getrouwd en heeft
twee volwassen dochters.
‘Lobbyen is geen slijmen. Het is onderhandelen’.
Enervision | 30 2019 9
Vijfentwintig jaar praktijkervaring en meer dan 500 miljoen geïnstalleerde
koppelingen hebben geresulteerd in de ultieme perskoppeling, Uponor
S-Press PLUS! Deze nieuwe koppeling brengt het beste van twee werelden
bij elkaar en vervangt de bestaande S-Press en PPSU-koppelingen. Het
nieuwe ontwerp is robuust en geschikt voor toepassing in de moeilijkste
omstandigheden. Het verzekert de perfecte persverbinding en
vereenvoudigd de installatie. Snelle diameterherkenning, unieke
persindicator en precieze persbekcentrering zijn slechts enkele van de
unieke kenmerken. Lees snel verder op pagina 28 voor alle ins en outs.
Wilt u meer weten over de alpha innotec
LWDV warmtepomp? Krijgt u vragen van
consumenten over de mogelijkheden voor
een-op-een cv-ketel vervanging? Wij hebben
een aantal korte video’s voor u gemaakt
waarin we de unieke eigenschappen van
deze warmtepomp uitleggen. Verder laten de
video’s praktijksituaties zien – denk aan
plaatsing in een oude stadsboerderij en
plaatsing in een twee-onder-een-kap
woning. Bekijk de video’s op www.lwdv.eu.
� NIEUW: Uponor S-Press Plus
� Leer de alpha innotec LWDV kennen
Een verdeler waarbij tot wel vier zones door één stelaandrijving geregeld
kunnen worden, waardoor er minder stelaandrijvingen nodig zijn en ook
bespaard kan worden op de naregeling. Dat is de Komfort
Multizoneverdeler! Kent u 'm al? De Multizoneverdeler wordt op maat
gemaakt en is in verschillende uitvoeringsvormen leverbaar.
Komfort Multizoneverdeler
10 Nathan
In the spotlight
� NIEUW: Uponor S-Press Plus
Ter ere van ons nieuwe kantoorgebouw hebben
we eind december, in samenwerking met diverse
relaties, een mooie bijdrage mogen overhandigen
aan Directeur-Bestuurder Gorrit-Jan Blonk van ALS
Nederland. We willen alle donateurs bedanken
voor hun steun! Wilt u de strijd tegen ALS ook
steunen? Doneren kan op NL50 INGB 0000 1000
00 t.n.v. Stichting ALS Nederland.
� Donatie aan ALS Nederland
Van 11 maart 2019 t/m 15 maart 2019 is wederom de Duitse
tegenhanger van de VSK gepland, de ISH in Frankfurt. Zowel alpha
innotec als Uponor zijn volwaardig vertegenwoordigd met beiden
een eigen stand. Uponor zal dit jaar in hal vijf zijn producten tonen,
waaronder vier bijzondere highlights. Naast S-Press PLUS, waarvan
u op pagina 28 alle ins en outs kunt lezen, zullen ook Smatrix
Pulse, Phyn en Combi Port E gepresenteerd worden. Alpha innotec
staat dit jaar in de gloednieuwe hal twaalf, welke twee imposante
etages kent met elk een maximale binnenhoogte van tien meter.
Hal twaalf is dit jaar dé hal voor warmtepompen. Op de 400 m2
grote stand van alpha innotec zijn onder andere de LWDV, LWCV,
WZSV en alpha home en nog veel meer oplossingen te bekijken.
Voor meer informatie: www.ish.messefrankfurt.com
ISH 2019 in Frankfurt
Enervision | 30 2019 11
Nathan
ROND DE KEUKENTAFEL MET INSTALLATEUR EN CONSUMENT
ONZE EEN-OP-EEN VERVANGER IN DE PRAKTIJKDE RECENT GEÏNTRODUCEERDE ALPHA INNOTEC LUCHT/WATER WARMTEPOMP LWDV BRENGT ONS OP EEN KOUDE WINTERDAG NAAR OUDDORP, EEN KLEIN PLAATSJE OP HET ZEEUWSE GOEREE-OVERFLAKKEE. DAAR DRINKEN WE SAMEN MET MARTIN VAN WIJK, EIGENAAR VAN VAN WIJK INSTALLATIES & CONSTRUCTIES, KOFFIE AAN DE KEUKENTAFEL VAN HENK ALEMAN. VORIG JAAR INSTALLEERDE MARTIN BIJ HEM ÉÉN VAN DE EERSTE LWDV WARMTEPOMPEN IN NEDERLAND. WIJ ZIJN BENIEUWD NAAR DE ERVARINGEN VAN BEIDE MANNEN - INSTALLATEUR EN CONSUMENT - MET DEZE EEN-OP-EEN CV-KETEL VERVANGER. BIJ BINNENKOMST DOOR DE ACHTERDEUR VAN HET WOONHUIS IS NIET ALLEEN DE BEGROETING VAN HONDJE BINKIE WARM, MAAR VALT OOK DE BEHAAGLIJKE TEMPERATUUR IN DE BIJKEUKEN EN DE GROTE WOONKEUKEN OP. HENK WIJST ONS TROTS OP DE BINNENUNIT VAN DE LWDV DIE IN DE BIJKEUKEN IS WEGGEWERKT ACHTER EEN KASTENWAND. HELEMAAL ZELF GEMAAKT, DIE WAND.
Enervision | 30 2019 13
Product in de praktijk
VAN BLOKHEESE BODEMMartin is de vierde generatie die aan het roer staat van familiebedrijf Van
Wijk Installaties & Constructies uit Goedereede. Het bedrijf, dat in 1900
werd opgericht, heeft een w-tak en een constructie-tak waarbinnen
tegenwoordig een 35-koppig team werkzaam is. Recentelijk nam Martin
een bedrijf uit de omgeving over, waardoor er nog eens dertien bij dat
aantal opgeteld kunnen worden. “Wij richten ons op duurzaamheid –
zonne-energiesystemen, zonnepanelen, warmtepompen en ook nog
steeds op ketels. Op dit moment zou ik ons omschrijven als een echt
w-bedrijf maar, gelet op de ontwikkelingen, zie ik ons in de toekomst nog
wel veranderen in een totaalinstallatie-bedrijf. Wij installeren al sinds 2008
warmtepompen en merken dat enige kundigheid op het gebied van
elektronica daarbij wel van pas komt. Wij hebben daarom al vanaf het
begin geïnvesteerd in opleidingen om te zorgen dat die kennis bij ons in
huis is.”
VAN GAS LOSWijzend in de richting van de bijkeuken, waar de warmtepomp staat,
vervolgt Martin: “Dit doen we het liefst, woningen helemaal van het gas
afhalen. De energieprijzen gaan stijgen in de toekomst en daar gaat Henk
nu, dankzij ons installatiewerk, geen hinder meer van ondervinden.” De
heer des huizes gaf vorig jaar zelf de voorzet voor het plaatsen van een
LWDV in zijn woning. Hij is al een paar jaar bezig met het verduurzamen
van zijn woning uit 2005. Zo liet hij eerder zonnepanelen plaatsen door
Martin en recent dus een warmtepomp, waardoor het huis inmiddels
helemaal van het gas af is. “Het enige dat ik nu nog betaal is €13,- voor
water.” Martin: “De investering is gewoon terug te verdienen, dat is een
groot voordeel. Hier hadden we inderdaad al zonnepanelen gemonteerd,
dat hebben we nu, met de komst van de warmtepomp, uitgebreid naar in
totaal 26 stuks. Het is interessant om spaargeld in een dergelijke
verduurzaming te investeren - je hebt dan namelijk een rendement van
8 of 10 procent waar het anders 0,1 of 0,2 procent rente zou zijn.”
Geïnspireerd door een gasloos nieuwbouwproject bij hem in de straat
wilde Henk in eerste instantie een bron laten boren. “Die huizen daar
hebben ook helemaal geen gasaansluiting meer. Ik zei toen tegen Martin,
ik wil ook zo’n warmtepomp. Ik wilde de mensen van de overkant vragen
of ze ook gelijk bij mij bronnen konden komen boren. Maar Martin zei:
Daar heb je niks aan want wat ga je dan met je radiatoren doen? Ik heb
namelijk gedeeltelijk radiatoren en gedeeltelijk vloerverwarming. De twee
bronnen zouden me € 10.000 kosten. Daarbovenop kwamen de verdere
kosten van de warmtepomp, dat was mij te duur. Hij zei toen, ik heb wel
iets anders en toen kwam hij met dit aanbod. Ik dacht, ik kan altijd kijken.”
Dat gesprek vond plaats op de consumentenbeurs bij Henk in het dorp.
Martin stond daar met de een-op-een cv-ketel vervanger alpha innotec
LWDV warmtepomp.
EN ZO GESCHIEDENathan Sales Advisor Jurgen van Gorp valt in: “Dat weet ik nog goed!” Jullie
hadden deze warmtepompen eigenlijk al verkocht voordat ze goed en wel
te koop waren in Nederland. Meteen hadden jullie er al 3 in bestelling
staan; nog voordat ze leverbaar waren.” Martin: “Ik trok jou toen aan je
jasje om te vragen of ze er al waren. Dat kwam eigenlijk door Henk, hij
was enthousiast geworden door mijn verhaal op de beurs en wilde er één
laten plaatsen.” De LWDV kwam officieel op de markt vanaf augustus en
werd hier toen ook gelijk geïnstalleerd. Jurgen: “Jullie waren een van de
eersten met dit type warmtepomp.”
HET IS NIET MOEILIJKDit was de eerste warmtepomp van dit type die Martin en zijn mannen
installeerden en voor Nathan de vierde die in bedrijf werd gesteld. “Aan het
begin was het installeren wel even uitvogelen. Nu we er een paar hebben
geplaatst doen onze jongens het eigenlijk met twee vingers in de neus.
Het is écht niet moeilijk. Het is een monobloc systeem en dat vind ik
sowieso erg makkelijk te installeren.” Jurgen vult aan: “Je hebt geen STEK
WAAROM CONSUMENTEN EEN LWDV WILLEN:
� Draagt bij aan een beter klimaat door minder
CO2-uitstoot.
� �Maakt het huis eenvoudig klaar voor een toekomst
zonder aardgas.
� �Kan een-op-een de cv-ketel vervangen, zonder ingrijpende
verbouwingen. Met kleine technische veranderingen wordt
de warmtepomp eenvoudig aangesloten op bestaande
radiatoren of vloerverwarming.
� �Deze warmtepomp is één van de stilste op de markt.
WAAROM U ALS INSTALLATEUR EEN LWDV WILT:
� �Deze lucht-water warmtepomp kan een cv-ketel een-op-
een vervangen. Met kleine technische veranderingen wordt
de pomp eenvoudig aangesloten op bestaande radiatoren
of vloerverwarming.
� �Deze warmtepomp is één van de stilste op de markt.
� �De warmtepomp werkt op basis van een natuurlijk
koudemiddel (R290 propaan).
� �Door de monobloc-opstelling is voor de installatie geen
STEK-certificaat nodig.
� �Als installateur help je zo mee aan het geschikt maken van
huizen voor een toekomst zonder aardgas.
� �Na het volgen van een training bij de Nathan Academy
mag u de warmtepomp zelf in bedrijf stellen
(zie pagina 32).
Nathan
nodig natuurlijk.” Martin knikt instemmend: “Er hoeft inderdaad geen
STEK-monteur aan te pas te komen. Wij hebben ons STEK-certificaat wel,
maar dat is hiervoor niet nodig.” Jurgen vraagt Martin hoe hij de installatie,
in dit vrijstaande woonhuis uit 2005, verder heeft aangepakt. Martin gaat
enthousiast door met vertellen. “We hebben eerst een
transmissieberekening laten maken voor de hele woning, daarna hebben
we pas echt akkoord gegeven dat we hier een warmtepomp zouden
plaatsen. Zonder goede berekening begin ik er niet aan.”
Zowel Henk als Martin zeggen volmondig weer voor een LWDV te kiezen als
de situatie zich voordoet. Martin en zijn team hebben inmiddels dan ook
meerdere LWDV’s geïnstalleerd. Henk benadrukt nog eens dat de storing,
die kort na de installatie optrad, goed is opgelost. Jurgen valt hem bij:
“Er kan natuurlijk altijd iets mis gaan, maar het is belangrijk dat problemen
goed worden opgelost en dat de installateur en consument met een positief
gevoel achterblijven. Dat is voor Nathan belangrijk en ook de reden waarom
wij een complete serviceafdeling hebben die installateurs bijstaat bij
problemen en vragen.” In het geval van Martin en Henk kwam Nathan
servicemonteur Edwin van Os langs. Henk: “Hij was heel vriendelijk en heeft
heel goed geholpen. Hij is hier toen een hele dag geweest om het op te
lossen.
Martin: “Bij de andere drie units die we hebben geïnstalleerd zijn er ook geen
issues meer geweest. Het is natuurlijk ergens ook te verwachten dat er nog
wat probleempjes zijn als je één van de eersten bent. Het installeren van de
LWDV was voor mij geen pilot project, omdat Nathan al jarenlang succesvol
de LWD versie heeft draaien, dat heb ik ook tegen Henk gezegd toen ik hem
de LWDV verkocht. De LWDV heeft een ander koudemiddel (propaan), is
modulerend en heeft een iets andere techniek dan de LWD, maar verder
lijken de apparaten erg op elkaar."
IDEALE INNOVATIEMartin: “We merken dat consumenten ons nu meer beginnen te benaderen
voor een warmtepomp. Onze gegevens staan op de LWDV site
(www.lwdv.eu), dat helpt daar denk ik wel bij. We gaan dan bij ze op
bezoek en kijken wat er mogelijk is. Op die manier hebben we nu diverse
woningen van het gas af gehaald. Het voordeel van de LWDV is dat hij
perfect geschikt is voor de vervangingsmarkt. Met de LWDV kun je de
radiatoren, zoals hier bij Henk, laten hangen. Met andere warmtepompen is
dat vaak het punt waardoor de kostprijs de pan uitstijgt - als je het hele
afgiftesysteem moet vervangen voor lage temperatuur convectoren of
vloerverwarming. Dat is niet terug te verdienen en daardoor voor veel
consumenten niet interessant.” Henk knikt naar Martin: “Dan had ik het ook
niet gedaan.” Martin gaat door: “Dit is gewoon dé ideale oplossing voor de
ENERGIEZUINIGE WONING: DE CV-KETEL IS VERVANGEN DOOR EEN ALPHA INNOTEC LWDV WARMTEPOMP EN ZONNEPANELEN ZIJN GEPLAATST.
14 Nathan
Product in de praktijk
vervangingsmarkt. We hopen natuurlijk dat er nog meer slimme systemen
gaan komen. Kijkend naar Jurgen: “Die hebben wij stiekem in Duitsland al
gezien hè?” (red. tijdens een fabrieksbezoek bij alpha innotec) Jurgen:
“alpha innotec is continue bezig met nieuwe ontwikkelingen, daar is de
LWDV bij uitstek een voorbeeld van. Op dit moment zijn wij de enige in de
markt, die een dergelijke warmtepomp aan kunnen bieden: een
lucht/water warmtepomp op hoge temperaturen, waardoor je radiatoren
kunt laten hangen. Dat was natuurlijk altijd een nadeel van warmtepompen -
ze doen alleen lage temperaturen."
GEEN INGRIJPENDE VERBOUWINGZoals gezegd kan de LWDV standaard een hoge temperatuur aan, waardoor
er bij Henk geen ingrijpende verbouwing nodig was, de radiatoren kunnen
dan immers blijven hangen. Jurgen vraagt Martin of hij bijvoorbeeld nog
iets heeft moeten aanpassen aan de voedingslijn. “Nee, in dit geval was
dat niet nodig, maar ik kijk daar wel altijd naar. Dit huis is dertien jaar oud,
waardoor verder eigenlijk weinig hoefde te gebeuren op het gebied van
isolatie en dergelijke. We hebben de warmtepomp drie meter verplaatst
ten opzichte van waar de cv-ketel eerder hing. De leidingen zijn dus wel
omgelegd, maar dat was redelijk eenvoudig. Er zijn natuurlijk ook situaties
waarin de ketel op een heel oud zoldertje hing en ik onverrichter zaken
weer huiswaarts keer. Ik zeg dan eerlijk dat een-op-een vervanging daar
niet mogelijk is. Ook kom ik weleens bij hele grote, oude woningen. De
LWDV heeft een bepaald vermogen waar je dan niet altijd mee wegkomt.
Het is daarom belangrijk om dat van te voren goed uit te rekenen.”
SERVICEHenk vraagt wat hij moet doen als hij bijvoorbeeld op zaterdagavond een
storing heeft. Belt hij dan Nathan of het installatiebedrijf van Martin? Jurgen
legt uit: “De installateur, Martin in dit geval, kan storingen oplossen.
CONSUMENT HENK ALEMAN EN INSTALLATEUR MARTIN VAN WIJK.
Enervision | 30 2019 15
Nathan
Mocht hij back-up van ons nodig hebben dan staat onze serviceafdeling
uiteraard klaar om advies te geven, ook in het weekend. Met behulp van
alpha web kunnen onze servicemonteurs vaak op afstand al zien wat het
probleem is en zo helpen zonder langs te hoeven komen. Wij hebben 365
dagen per jaar, 24 uur per dag een bemande servicedienst. Wij hebben
service hoog in het vaandel staan en dat helpt ons ook bij het verkopen
van warmtepompen. Het geeft vertrouwen, mensen die tevreden zijn
durven opnieuw voor ons te kiezen. Zij weten dat er bij problemen een
solide partij achter ze staat.” Martin: “Dat klopt, wij kiezen inderdaad op
basis van service voor alpha innotec.”
GELUIDGeluid is altijd een belangrijk thema bij de keuze voor een warmtepomp.
Henk heeft geen last van geluidsoverlast door de LWDV. De buitenunit
hangt bij hem tussen de woning en de garage. Martin zegt daarover:
“Hij maakt natuurlijk wel wat geluid, maar geen herrie. Je hoort de
ventilator, maar de compressor hoor je niet. Je moet even nadenken over
waar je hem ophangt en dan heb je er geen last van.” Wijzend naar de lege
ruimte onder het slaapkamerraam zegt hij: “Dat zou bijvoorbeeld niet zo’n
goede plaats zijn.” Jurgen knikt naar Martin en zegt: “Tijdens het
fabrieksbezoek heb jij natuurlijk met eigen ogen kunnen zien hoeveel
onderzoek er bij alpha innotec wordt gedaan. Ze zorgen er daarmee voor
dat de warmtepompen zo stil mogelijk zijn. (red. zie pagina 62) De LWDV is
zeer stil tijdens het bedrijf en is één van de stilste lucht/water
warmtepompen op de markt zijn ( < 50dB(A), nachtmodus (44 dB(A))."
TOEKOMST EN OPLEIDINGJurgen brengt het onderwerp op de Nathan Academy. Zijn Martin en zijn
team al op training geweest in Zevenaar? “Nee nog niet. Wij hebben de
BRL certificeringen al, daar krijgen we ieder jaar een audit voor. In principe
hebben we alle kennis reeds in huis. We hebben een sterke basis en op dit
moment geen behoefte aan extra producttrainingen.” Jurgen vervolgt: “Jullie
hebben de LWDV niet zelf in bedrijf gesteld toch?” Martin: “Dat klopt, we
hebben hem geplaatst en daarna is de inbedrijfstelling uitgevoerd door
Nathan. Dat laat ik jullie doen voor alle LWDV warmtepompen. Jurgen gaat
verder: “We zien dat de warmtepompmarkt zo hard groeit dat het steeds
interessanter wordt voor installateurs om de pompen zelf in bedrijf te
kunnen stellen. Zo ben je verzekerd van een snelle doorlooptijd en heb je
controle over het hele proces. Vanaf 2019 gaan we binnen de Nathan
Academy een training (red. zie pagina 32) aanbieden, waarna installateurs
de LWDV zelf in bedrijf mogen stellen. Het is goed dat jullie hem door ons
in bedrijf hebben laten stellen, zeker voor zo’n eerste keer, maar ik denk dat
het voor jullie echt van toegevoegde waarde kan zijn om het ook zelf te
kunnen als jullie meer van dit soort warmtepompen blijven installeren.
Martin: “Nathan neemt gelukkig altijd snel contact op, maar je hebt gelijk
dat het soms inderdaad een paar dagen duurt voordat een warmtepomp in
bedrijf gesteld kan worden. Als er dit soort trainingen zijn dan moeten we
daar misschien toch gebruik van maken.” DE BINNENUNIT IS MOOI WEGGEWERKT IN EEN KAST IN DE BIJKEUKEN.
16 Nathan
Product in de praktijk
WARMTEPOMP SCEPSISIn de markt zien we dat veel installateurs, net als consumenten, nog twijfels
hebben over warmtepompen. Martin is enthousiast, maar hoe zit dat met
zijn medewerkers? “We hebben ook wel wat oudere servicemonteurs die het
ook wel een beetje afhouden. De jeugd vind het allemaal wel interessant,
het is toch de toekomst. De oudere garde staat er sceptischer tegenover. Ik
kies er dan ook voor om ze niet te laten sleutelen aan warmtepompen, maar
laat ze vooral werken met cv-ketels en gas. De jongere medewerkers laat ik
dan de warmtepompklussen doen. Zij zijn soms ook wel een beetje sceptisch
hoor. Is er bijvoorbeeld iets negatiefs over warmtepompen in het nieuws,
dan komen ze ’s morgens om kwart over zeven eerst bij mij om te vragen of
ik het ook gelezen heb. In de media worden vaak allerlei dingen
gesuggereerd over luchtwarmte. Dat is op het moment een hot item en dus
is het ook niet gek dat het soms twijfel kan veroorzaken.”
“Kijkend naar de markt ziet Martin installateurs die nog niet aan
warmtepompen durven te beginnen - die er zelfs nog nooit een hebben
geplaatst. Dat begrijp ik gewoon niet in deze tijd. Mijns inziens sla je de
plank dan mis. Als je nu niet begint dat ben je straks te laat. Het gaat een
keer gebeuren en je moet er op een gegeven moment gewoon instappen.
Door de aandacht vanuit de media en de politiek groeit de vraag ook.”
MARTIN LAAT ONS ZIEN DAT DE LWDV ENERGIE EFFICIËNT IS INGESTELD.
VAN WIJK INSTALLATIES & CONSTRUCTIESPROVINCIALEWEG 103252 LR GOEDEREEDE0187 492224
Enervision | 30 2019 17
COLLECTIEVE 18KW LUCHT/WATER WARMTEPOMP MET ACHT BOOSTERS
SLIM INVESTEREN MET DUURZAAM VASTGOED WAT DOE JE ALS ER EEN TERREIN MET NEGENTIEN PARKEERPLAATSEN IN HET BRUISENDE CENTRUM VAN ARNHEM TE KOOP KOMT? DAN ZIE JE POTENTIE EN GRIJP JE JE KANS. DAT IS PRECIES WAT PARTICULIER INVESTEERDER RUUD DE BRUIJN DEED. DE KANS DIE HIJ ZAG, HEEFT ZICH INMIDDELS UITBETAALD IN EEN RENDEREND ALL-ELECTRIC APPARTEMENTENCOMPLEX. PETER CENTEN NODIGT DE BELEGGER UIT IN ZEVENAAR VOOR EEN GESPREK OVER DE MEERWAARDE VAN DUURZAAMHEID IN VASTGOEDBELEGGINGEN.
COLLECTIEVE 18 KW LUCHT/WATER WARMTEPOMPINSTALLATIE Op de plek waarin niemand aanvankelijk meer zag dan slechts wat
duurbetaalde parkeerplaatsen, wonen inmiddels acht mensen. Ruud
verhuurt het gebouw aan een zorginstantie die haar cliënten begeleidt in
hun dagelijkse activiteiten. Met een vermogen van slechts 18 kW voorziet
een collectieve alpha innotec lucht/water warmtepomp met individuele
Boosterwarmtepompen de acht studio’s van verwarming en warm
tapwater. Voor ons zit een tevreden investeerder. Hij vertelt: “Het is een
mooi duurzaam gebouw geworden met een goede, overzichtelijke
installatie. Een uitstekende investering!”
DE IMPACT VAN LABELS OP DE HUIZENMARKTDuurzaamheid is volgens de ervaren investeerder een absolute must voor
rendabele verhuur en verkoop van vastgoed. Ruud: “Als je nu nog een
cv-ketel gaat installeren, dan ben je natuurlijk niet slim bezig. Daar kom
je echt niet meer mee weg. Nu zijn er nog wel particulieren die achteloos
een woning met een cv-installatie kopen, maar over een paar jaar leeft
het besef dat de woning van het gas af moet en dat dat een flinke klus
wordt. Geen koper wil dan nog zo’n huis kopen. Omdat ook de bank dat
inziet en binnenkort niet meer in dat soort huizen wil investeren, komt er
denk ik wel een hypotheekrentetoeslag op huizen met een slecht label.
Ik voorzie daardoor nog wel een nieuwe klap in de huizenmarkt”,
waarschuwt Ruud. Hij vervolgt: “Een goed label zorgt voor
waardevastheid, ook bij renovatie. Als je het energielabel van je woning
van F naar A weet te brengen, dan is dat een directe waardeontwikkeling
van je onroerend goed. Duurzaamheid is een uitstekende investering.”
MAXIMALE VERHUUR-OPBRENGSTHet streven in dit project is het verkrijgen van een maximale
verhuuropbrengst, waarbij Ruud de meerwaarde van duurzaamheid
erkent: “Een goed label, A/A+ in dit geval, heeft een positief effect op de
verhuurpunten waarmee de verhuurprijs van mijn vastgoed wordt
berekend. Stichting Keurmerk Kamer(ver)huur & Veiligheid rekende me
voor dat ik jaarlijks € 11.616,-* meer mag vragen dankzij de
duurzaamheid van het pand. Er is momenteel een nieuw puntensysteem
in ontwikkeling, waarbij het energielabel nog veel hoger meetelt.
Logisch, want een goed label brengt meer comfort en lagere
maandlasten voor de huurder.
Product in de praktijkFOTO LINKERPAGINA: RUUD DE BRUIJN (LINKS) EN ZIJN ZOON RENS VOOR HET DUURZAME APPARTEMENTENCOMPLEX.
DE BOMEN OP HET TERREIN KONDEN BLIJVEN STAAN DANKZIJ CREATIEVE ARCHITECTUUR.
EFFECT VAN ENERGIEPRESTATIE OP DE HUURPRIJS
APPARTEMENT NIJMEGEN (36 M2) APPARTEMENT ARNHEM (36 M2)
OPPERVLAKTE VERTREKKEN 33 M2 - 33 PUNTEN 33 M2 - 33 PUNTEN
VERWARMING 4 RUIMTEN CV - 8 PUNTEN 4 RUIMTEN COLLECTIEF - 6 PUNTEN
ENERGIEPRESTATIE LABEL C - 11 PUNTEN LABEL A+ - 36 PUNTEN
KEUKEN, SANITAIR 14 PUNTEN 14 PUNTEN
WOZ 30 PUNTEN 30 PUNTEN
OVERIGE 11 PUNTEN 11 PUNTEN
TOTAAL: 107 PUNTEN - € 525,- PER MAAND 130 PUNTEN - € 646,- PER MAAND
* TOELICHTING VAN STICHTING KKVV: MOMENTEEL BEHEREN WIJ VERGELIJKBARE, MAAR OUDERE APPARTEMENTEN VAN DEZELFDE EIGENAAR IN NIJMEGEN. DEZE APPARTEMENTEN HEBBEN
HET ENERGIE-LABEL C. DE APPARTEMENTEN IN ARNHEM HEBBEN ENERGIELABEL A+. IN DE BOVENSTAANDE TABEL IS HET POSITIEVE EFFECT VAN EEN GOEDE ENERGIEPRESTATIE OP DE HUUR-
PRIJS TE ZIEN. BIJ DE ACHT APPARTEMENTEN UIT DIT ARTIKEL IS DE EXTRA HUUROPBRENGST: 3 121 * 12 MAANDEN * 8 STUKS.
REKENVOORBEELD RELATIE ENERGIELABEL EN VERHUURPRIJS VAN STICHTING KKVV*
Enervision | 30 2019 1919
Nathan
Ecoflex 63 mmEcoflex 63 mm
Buffervat TPS 500 LT verwarmen
TT001a
= Condens leiding Bijdirect afvoeren naar het rioolvan het condenswater moeteen sifon geïnstalleerdworden. Verder moetgegarandeerd zijn dat hetcondenswater vorstvrij wordtafgevoerd.
001
003 004
004
005
CV-circulatiepomp(bij voorkeurtoerengeregeld -levering derden)
009
012
002
007
008
001
ZUP
ZWE 1
FP1
TB2
004004
005
SBK
SBK
Upo
nor
OK+-
T-16620.1
uponor
Warm tapwater woningKoud water woning
004
Entresol
CV-circulatiepomp(bij voorkeurtoerengeregeld -levering derden)
Alpha-InnoTecWWSB121
14a Elektrische geïsoleerde anode1x per 5 jaar vervangen
Alpha-InnoTecBooster
Warm tapwaterenergiemetingLevering enmontage derden
TT
FTTT
S*
uponor
M-161
SBK
SBK
Upo
nor
OK+-
T-16620.1
uponor
Warm tapwater woningKoud water woning
Entresol
Alpha-InnoTecWWSB121
14a Elektrische geïsoleerde anode1x per 5 jaar vervangen
Alpha-InnoTecBooster
EnergiemetingLevering enmontage derden
TT
FTTT
S*
uponor
M-161
SBK
SBK
Upo
nor
OK+-
T-16620.1
uponor
Warm tapwater woningKoud water woning
230 VPERILEX
016a
016
Entresol
Alpha-InnoTecWWSB121
14a Elektrische geïsoleerde anode1x per 5 jaar vervangen
Alpha-InnoTecBooster
TT
FTTT
S*
uponor
M-161
SBK
SBK
Upo
nor
OK+-
T-16620.1
uponor
Warm tapwater woningKoud water woning
Entresol
Alpha-InnoTecWWSB121
14a Elektrische geïsoleerde anode1x per 5 jaar vervangen
Alpha-InnoTecBooster
TT
FTTT
S*
uponor
M-161
Uponor RVS verdeler Uponor RVS verdelerUponor RVS verdeler Uponor RVS verdeler
230 V 230 V 230 V 230 V
EnergiemetingLevering enmontage derden
EnergiemetingLevering enmontage derden
EnergiemetingLevering enmontage derden
230 VPERILEX
230 VPERILEX
230 VPERILEX
010
011
015
014
Veerbelaste klep/bypass Veerbelaste klep/bypass
011a
016b
017
20 Nathan
Ecoflex 63 mmEcoflex 63 mm
Buffervat TPS 500 LT verwarmen
TT001a
= Condens leiding Bijdirect afvoeren naar het rioolvan het condenswater moeteen sifon geïnstalleerdworden. Verder moetgegarandeerd zijn dat hetcondenswater vorstvrij wordtafgevoerd.
001
003 004
004
005
CV-circulatiepomp(bij voorkeurtoerengeregeld -levering derden)
009
012
002
007
008
001
ZUP
ZWE 1
FP1
TB2
004004
005
SBK
SBK
Upo
nor
OK+-
T-16620.1
uponor
Warm tapwater woningKoud water woning
004
Entresol
CV-circulatiepomp(bij voorkeurtoerengeregeld -levering derden)
Alpha-InnoTecWWSB121
14a Elektrische geïsoleerde anode1x per 5 jaar vervangen
Alpha-InnoTecBooster
Warm tapwaterenergiemetingLevering enmontage derden
TT
FTTT
S*
uponor
M-161
SBK
SBK
Upo
nor
OK+-
T-16620.1
uponor
Warm tapwater woningKoud water woning
Entresol
Alpha-InnoTecWWSB121
14a Elektrische geïsoleerde anode1x per 5 jaar vervangen
Alpha-InnoTecBooster
EnergiemetingLevering enmontage derden
TT
FTTT
S*
uponor
M-161
SBK
SBK
Upo
nor
OK+-
T-16620.1
uponor
Warm tapwater woningKoud water woning
230 VPERILEX
016a
016
Entresol
Alpha-InnoTecWWSB121
14a Elektrische geïsoleerde anode1x per 5 jaar vervangen
Alpha-InnoTecBooster
TT
FTTT
S*
uponor
M-161
SBK
SBK
Upo
nor
OK+-
T-16620.1
uponor
Warm tapwater woningKoud water woning
Entresol
Alpha-InnoTecWWSB121
14a Elektrische geïsoleerde anode1x per 5 jaar vervangen
Alpha-InnoTecBooster
TT
FTTT
S*
uponor
M-161
Uponor RVS verdeler Uponor RVS verdelerUponor RVS verdeler Uponor RVS verdeler
230 V 230 V 230 V 230 V
EnergiemetingLevering enmontage derden
EnergiemetingLevering enmontage derden
EnergiemetingLevering enmontage derden
230 VPERILEX
230 VPERILEX
230 VPERILEX
010
011
015
014
Veerbelaste klep/bypass Veerbelaste klep/bypass
011a
016b
017
Product in de praktijk
“De combinatie van de 18 kW lucht/water warmtepomp met acht Boosters
is installatietechnisch echt uniek”.
PRINCIPESCHEMA VAN HET PROJECT.
Enervision | 30 2019 21
DE ALPHA INNOTEC LWA, DUURZAAMHEID IN OPTIMA FORMA.
Nathan22
Een bedrijfsgebouw mag je over twee of drie jaar zelfs helemaal niet
meer verhuren met een label dat minder goed is dan C en dat zit er ook
voor woningen wel aan te komen. Nou, als verhuurder ben ik er klaar
voor!”
GEBOUW EN BOMEN IN HARMONIE Aanvankelijk bood de gemeente wat weerstand op Ruuds aangevraagde
bestemmingswijziging voor de parkeerplaats, maar in 2017 werd de
nieuwe woonbestemming een feit. Het enige detail; de twee grote
bomen, vrij prominent op het terrein, moesten blijven staan. Ruud lacht
triomfantelijk: “Ja, dat was het eerste stukje duurzaamheid van dit
project. Door creatieve benutting van de overgebleven ruimte is het
ontwerp heel bijzonder geworden. Het gebouw heeft veel hoeken,
waaronder zelfs één kleiner dan 90 graden.” Er werd gekozen voor
houtskeletbouw met een hoge isolatiewaarde en HR++ glas. De grote
ramen en de gevelbeplating (vezelcement Eternit) onderstrepen de
moderne look van het gebouw. De binnenkant is al even eigenzinnig. De
acht 22 tot 25 m2 grote studio’s kregen elk een vide voor extra ruimte. Het
resultaat is een fijne plek voor de bewoners en hun begeleiders.
SLIMME DUURZAAMHEID ZOALS HET HOORTOm tot een goede installatie voor de acht studio’s te komen, sprak Ruud
met Peter. Samen met Ronald ter Horst en Erwin Janssen bedacht Peter
een inventieve manier om de acht studio’s duurzaam van warmte en
warm tapwater te voorzien. Peter: “We hebben afgeraden om acht
individuele lucht/water warmtepompen op het dak te plaatsen. Ze zijn
vrij stil, maar acht stuks direct naast elkaar, direct omsloten door andere
bebouwing, dat ga je toch horen. Bovendien waren er al zonnepanelen
op het dak gepland. Ook een bodemgekoppelde warmtepomp viel door
de ruimte af. Bovendien was de investering in een bron voor deze
woningen niet nodig.” De ultieme keuze bleek er een die nooit eerder
was geïnstalleerd: een collectieve 18 kW alpha innotec lucht/water
warmtepomp met acht individuele alpha innotec Booster warmtepompen.
Peter: “Een lucht/water warmtepomp met een opgesteld vermogen van
slechts 18 kW levert tot 35 graden water aan de Uponor vloerverwarming
en de Booster warmtepomp in ieder appartement. De Booster houdt
vervolgens de inhoud van het 120 liter warm tapwater buffervat in elk
appartement op 58 graden, zodat er bij iedere tapping direct warm water
beschikbaar is. De combinatie van de 18 kW lucht/water warmtepomp
met acht Boosters is installatietechnisch echt uniek.” Wijzend op een foto
van het gebouw vervolgt Peter: “Deze lucht/water warmtepomp van
alpha innotec is extreem geluidsarm. En kijk eens wat een plaatje, zo bij
die boom. Duurzaamheid zoals het hoort.”
TERUGBLIKRuud blikt voldaan terug op het project dat inmiddels naar volle tevredenheid
draait: “De huurder en bewoners zijn content. De vloerverwarming kan de
woonbegeleider centraal met één ruimtethermostaat bedienen. De bewoners
Product in de praktijk
STICHTING KEURMERK KAMERVERHUUR & VEILIGHEIDDAALSEWEG 2296521 GJ NIJMEGEN024 36 04 599 WWW.KKVV.NL
VAN DRAECKEBURGH SUBSIDIES EN FINANCIERINGENREMBRANDTLAAN 353723 BG BILTHOVEN030 22 89 240WWW.VDSF.NL
OPSTELLING IN DE METERKAST MET EEN ALPHA INNOTEC BOOSTER WARMTEPOMP.
RUUD DE BRUIJN EN PETER CENTEN KIJKEN SAMEN NAAR FOTO’S VAN HET GEBOUW EN NAAR HET PRINCIPESCHEMA VAN DE COLLECTIEVE 18KW LUCHT/WATER WARMTEPOMPINSTALLATIE.
kunnen met ieder twee groepen zelf eenvoudig naregelen per ruimte.
Ook de afrekening is zo geregeld; de huurder krijgt één elektra-nota voor de
collectieve verwarming en berekent de onderbemetering van iedere studio
door aan de bewoners.” De investering in de installatie valt hem al met al
mee. Ruud: “Natuurlijk is de initiële investering hoger dan wanneer ik cv-ketels
had opgehangen. Maar de warmtepompen verhogen de waarde en
verhuuropbrengst van mijn gebouw en zorgen ervoor dat mijn vastgoed
helemaal klaar is voor de toekomst, ook als ik het ooit wil verkopen.
Bovendien had ik bij Van Draeckeburgh een ISDE-subsidietraject in gang gezet,
waardoor ik voor de installatiewerkzaamheden van de Boosters ook nog eens
1 2.500,- subsidie per Booster kreeg. Voor de aanschaf van alle
warmtepompen samen zelfs 1 23.000,-. Het was al een mooie investering,
die subsidie is daardoor een directe extra opbrengst!”
AAN DIT PROJECT WERD MEDE GEWERKT DOOR ARCHITECT RIEL BERENBROEK EN RENS TECHNIEK.
Enervision | 30 2019 23
24
Nathan
BEHAAGLIJKE TEMPERATUREN OP 3.000 METER HOOGTE MET UPONOR CLASSIC VLOERVERWARMING
WARME VOETEN OP GROTE INTERNATIONALE HOOGTEBUITEN STIJGT HET KWIK - OOK IN HARTJE ZOMER - NIET BOVEN DE VIJF GRADEN EN SLAAT DE WIND ALS EEN ZWEEP OVER HET ZUGSPITZ-PLATEAU. BINNEN KUNNEN GASTEN, VANAF 1 JULI 2018 DOOR DE KAMERHOGE RAMEN VAN PANORAMA 2962, GENIETEN VAN DIT NATUURSPEKTAKEL. ZE ERVAREN HET INDRUKWEKKENDE UITZICHT VAN DICHTBIJ TERWIJL ZE BINNEN BEHAAGLIJK GENIETEN VAN TYPISCH DUITSE LEKKERNIJEN. IN DIT NIEUWE RESTAURANT ZORGT HET UPONOR CLASSIC VLOERVERWARMINGSSYSTEEM VOOR TOCHTVRIJE EN COMFORTABELE STRALINGSWARMTE OP 3.000 METER HOOGTE. PROJECTONTWIKKELAAR JOHANNES HASENAUER TECHNISCHES BÜRO GMBH, EN INSTALLATEUR LUZIAN BOUVIER HAUSTECHNIK & FLIESEN GMBH KOZEN OOK VOOR EEN VERWARMINGSAANSLUITING EN EEN DRINKWATERAANSLUITING VAN UPONOR.
Duurzaamheid over de grens
BINNEN WORDT DE UPONOR VLOERVERWARMING GELEGD TERWIJL HET BUITEN HEVIG SNEEUWT.
Met de opening van Panorama 2962 creëert de Beierse Zugspitzbahn
Bergbahn AG een totaalbeleving met een uniek 360-graden panorama
uitzicht over de Alpen én een culinair hoogtepunt. In lijn met het
indrukwekkende uitzicht over vier landen is het motto van de keuken:
“het beste van vier landen”. Er staan gerechten uit Duitsland, Italië, Oostenrijk
en Zwitserland op de kaart. Het architectonisch verfijnde restaurant biedt
binnen ruimte aan 450 gasten, verdeeld over vijf ruimtes, en heeft daarnaast
buiten nog plaats voor 850 gasten.
Vanuit Panorama 2962 hebben gasten vrij zicht op het kruis dat op de top van
de berg staat. Na het afbreken van de bouwkraan is dit gouden kruis op de
Zugspitze weer “The Top of Germany”. Elk jaar genieten zo’n 550.000
bezoekers van over de hele wereld, van het prachtige uitzicht op de meer
dan 400 bergtoppen in Oostenrijk, Italië, Zwitserland en Duitsland – zoals de
Tiroler Wildspitze, de Großglockner, de Ortler en de Piz Bernina.
Sinds 21 december 2017 brengt de nieuwe Zugspitz kabelbaan per rit zo’n
120 bezoekers van het dalstation aan de Eibsee, naar het bergstation dat als
een glazen hoorn 35 meter vrij over de bergketen uitsteekt.
De exploitanten telden in totaal meer dan 100.000 passagiers in de eerste
drie maanden na de heropening. Alpinisten, zomerwandelaars, wintersporters
en toeristen van over de hele wereld ervaren tijdens de tien minuten
durende rit drie wereldrecords: (1) de luxe cabines maken gebruik van de
wereldwijd hoogste staalconstructie (127 meter) en (2) overwinnen het
grootste hoogte verschil van 1.945 meter met (3) ‘s werelds langste vrije
overspanning van 3.213 meter.
Voor dergelijke superlatieven hadden de medewerkers van Luzian Bouvier
geen oog meer tijdens de dagelijkse rit naar hun werkplek op 3.000 meter
boven zeeniveau. Aanvankelijk gebruikten ze de Eibsee-kabelbaan uit 1963,
bij slecht weer de tandradbaan die het bergmassief oprolt, en tijdens de
aanleg van de Zugspitzbahn ook de Tiroler Zugspitzbahn vanuit Ehrwald.
Projectleider Michael Singer en zijn team hebben alle weerstypes
meegemaakt: van helder blauwe luchten tot sneeuwstormen in de zomer.
Er waren dagen waarop hun materiaal pas naar boven gebracht kon worden
nadat de materiaalkabelbaan van 2 meter verse sneeuw was ontdaan en de
met ijs bedekte kraan was ontdooid.
FOTO LINKERPAGINA: PANORAMA 2962 OP HET ZUGSPITZ-PLATEAU.
Enervision | 30 2019 25
Nathan
BEHAAGLIJK GENIETEN IN STIJL .
26 Nathan
Duurzaamheid over de grens
VERBOUWING IN BEDRIJFHet team van Luzian Bouvier zorgde ervoor dat er ook tijdens de bouwfase
gebruik gemaakt kon worden van warm en koud water. De Tiroler mannen
uit Pflach, de thuisbasis van Bouvier, moesten wennen aan de grote
temperatuurverschillen, de koude wind en de lange werkdagen: “Op een
gegeven moment was het als een normale bouwplaats.” Maar naast een
bouwplaats was het ook een bedrijvige toeristentrekpleister met dagelijks
2.500 bergtopbezoekers en bouwrondleidingen – een uitdaging. Ondanks de
onvoorspelbare weersomstandigheden was het voor het team noodzakelijk
om het installatieproces nauwkeurig te plannen. De leidingen en het
installatiemateriaal werden ‘just-in-time’ geleverd, waardoor de planning voor
het transport (alsnog) gehaald werd. Op de hoogstgelegen bouwplaats van
Duitsland was namelijk geen plaats voor de opslag van materiaal, dus snel
denken én handelen was gewenst. Voor de specialisten van
projectontwikkelaar Johannes Hasenauer Technisches Büro zijn dit geen
ongewone uitdagingen. Door tegenslagen tijdens het bouwen van ontelbare
bergstations heeft het team een innovatief en betrouwbaar concept
ontwikkeld voor drinkwatervoorziening en gebouwtemperatuurregeling (152
kW warmtebelasting). Met 720 m2 vloerverwarming voorziet Uponor Classic in
de warmtevraag van de horecagelegenheid. Het draagelementsysteem is
ideaal als vloerverwarmings- en koelsysteem voor variabele vloerconstructies
in de residentiële en commerciële bouw. De drie matroosters maken een
optimale aanpassing van de afstanden van de verwarmingsbuis aan de
warmtebehoefte en de bovenste vloerbedekking mogelijk. Door het
verwarmingsniveau en de isolatielaag te scheiden is het systeem ook
geschikt voor hoge verkeersbelasting. De gecoate draagelementen en de
robuuste buishouders bevestigen de systeembuizen op betrouwbare wijze in
het verwarmingsniveau en zorgen voor een zeer goede dekvloerbehuizing.
Radiatoren en luchtgordijnen worden gebruikt in de entree en het
trappenhuis.
ZONNE-ENERGIE EN RESTWARMTEDe bergtop is de koudste plek in Duitsland, maar tegelijkertijd ook de
zonnigste met gemiddeld 1.800 zonuren per jaar. Logischerwijs heeft het
hoogste restaurant van Duitsland dus haar zonnepanelen richting het zuiden
geïnstalleerd. De elektriciteit die wordt opgewerkt uit de zon levert drie
45 kW patronen voor de verwarming van het water in de buffertank van 300
liter. Het grootste gedeelte van de stroom wordt direct gebruikt.
Het verwarmingswater wordt verwarmd tot een temperatuur variërend van
35° C tot 45° C. De radiatoraansluitingen en de vloerverwarmingsverdelers
ten behoeve van het draadelementen systeem Uponor Classic zijn met totaal
250 meter Uponor MLC meerlagenleiding in de diameter 16 tot 40 mm
aangesloten. Het water wordt voorverwarmd in een buffertank van 1.000 liter.
Ruim 25% van de voor dit doel benodigde verwarmingsenergie wordt
verkregen uit de restwarmte van koelkasten en koelcellen door middel van
platenwisselaars.
Elke dag wordt 6.000 liter drinkwater van het dalstation bij de Eibsee naar het
bergstation gepompt. Het opgepompte drinkwater wordt met behulp van 500
meter Uponor meerlagenleiding MLC, zowel distributie- en stijgleidingen,
verdeeld over de vier verdiepingen. Grootverbruikers zijn de keuken en de
sanitaire voorzieningen. “We werken graag met Uponor MLC
meerlagenleidingen, deze laten zich aan de contouren aanpassen en de
leiding op lengte voor de verdeel en stijgleidingen zijn werkelijk buigvast. De
gekleurde markering van de perskoppelingen voorkomt verwarring, zelfs bij
weinig licht, en de 'ongeperst, niet dicht' functie geeft ons absolute
zekerheid”, zegt Michael Singer, die de voordelen uitlegt van Uponor’s
beproefde composiet leidingssysteem. En Erwin Bouvier, Managing Director
van de Bouvier Group, voegt toe: “De Top of Germany heeft uiteraard ook
topkwaliteit nodig.”
DRIE VRAGEN AAN MICHAEL SINGER, LUZIAN BOUVIER BUILDING SERVICES & TILES GMBH, PFLACH PROJECTLEIDER BERGSTATION ZUGSPITZ
MICHAEL SINGER IS PROJECTLEIDER VAN HET BERGSTATION ZUGSPITZE PROJECT BIJ LUZIAN BOUVIER HAUSTECHNIK & FLIESEN GMBH. VAN SEPTEMBER 2016 TOT MEI 2018 HEEFT HIJ DE VLOERVERWARMING EN DRINKWATERVOORZIENING GEÏNSTALLEERD, SAMEN MET TIEN WERKNEMERS.
HET ZUGSPITZE BERGSTATION IS DE HOOGSTE BOUWPLAATS VAN DUITSLAND. WAT WAREN DE GROOTSTE UITDAGINGEN VOOR U EN UW COLLEGA’S BIJ HET WERKEN OP EEN HOOGTE VAN 3.000 METER?
MICHAEL SINGER: “WE ZIJN SINDS ONZE JEUGD DAGELIJKS, IN WEER EN WIND, IN DE BERGEN TE VINDEN EN KENNEN ZODOENDE DE GEVAREN. MAAR TOCH IS HET NOG STEEDS IETS BIJZONDERS OM ER DAGELIJKS AAN TE WORDEN BLOOTGESTELD EN OP DEZE HOOGTE TE WERKEN. WE HADDEN EXTREME TEMPERATUREN TOT -30 ° C. WE MOESTEN DAAROM VOORZICHTIG ZIJN MET DRINKEN EN ONSZELF MET THERMISCHE PAKKEN BESCHERMEN TEGEN DE KOU EN DE WIND.”
ALLEEN AL DE MANIER VAN WERKEN IS BIJZONDER INTENS: 1.725 METER IN 10 MINUTEN? HOE GING DAT?
MICHAEL SINGER: “HET HOOGTEVERSCHIL MAAKT JE EERST MOE, MAAR ZODRA JE AAN HET WERK GAAT BEN JE DAT VERGETEN. OP EEN GEGEVEN MOMENT VOELEN DE STIJGING EN DE DALING ALS NORMAAL.”
DE LOGISTIEK OP DE BOUWPLAATS WAS EEN SPECIALE UITDAGING. HOE IS DAT GELUKT?
MICHAEL SINGER: “ER WAS GEEN RUIMTE VOOR FOUTEN. IK MOEST DE LADING EN HET EXACTE GEWICHT EEN WEEK VANTEVOREN OPGEVEN, EN KREEG DAN EEN TIJDVAK. ALLES WERD VERPAKT IN HET DALSTATION AAN DE EIBSEE EN GING DAN MET DE MATERIAALBAAN OMHOOG. BOVEN RUIMDEN WE DE TRANSPORTKISTEN SNEL OP, OMDAT DE RUIMTE ALWEER NODIG WAS VOOR DE VOLGENDE AFLEVERING VAN HET MATERIAAL.”
Enervision | 30 2019 27
Nathan28
UPONOR PRESENTEERT
DE NIEUWE GENERATIE PERSKOPPELINGEN VOOR MEERLAGENLEIDINGEN: S-PRESS PLUS HET BESTE VAN TWEE WERELDEN MAAR DAN NOG BETER, DAT IS DE NIEUWE S-PRESS PLUS KOPPELING-SERIEVAN UPONOR. IN S-PRESS PLUS ZIJN DE BESTAANDE S-PRESS EN PPSU-KOPPELINGEN SAMENGEVOEGD TOT ÉÉN NEXT GENERATION KOPPELING - ZONDER COMPROMISSEN. S-PRESS PLUS IS VANAF MAART 2019 UW ROBUUSTE HANDLANGER VOOR ZEKERE EN SNELLE PERSVERBINDINGEN. UPONOR MAAKT UW WERK MAKKELIJKER MET BETROUWBARE TECHNOLOGIE, GESTOELD OP JARENLANGE ERVARING.
Nieuwe producten
Over de hele wereld bouwen installateurs op Uponor. Met 25 jaar praktische
hands-on ervaring en meer dan 500 miljoen geïnstalleerde koppelingen,
heeft Uponor nu de persfitting voor meerlagenleidingen opnieuw
uitgevonden. Om die ene koppeling te produceren: sterk, zeker,
gemakkelijk én smart. Uponor’s S-Press PLUS koppeling, dé nieuwe
generatie perskoppelingen, dé perfecte oplossing voor zekere en
permanente leidingverbindingen. Het is 100% compatibel met de
bestaande Uponor meerlagenleidingen en persgereedschap. Beschikbaar in
de maten 16 t/m 32 mm in zowel metaal als kunststof. S-Press PLUS is dé
koppeling die geen compromissen kent!
ROBUUST, BESTAND TEGEN DE ZWAARSTE OMSTANDIGHEDENKoud, donker en hectisch – we weten dat de omstandigheden op een
bouwlocatie vaak verre van ideaal zijn. Juist wanneer de uitdagingen groot
zijn, is S-Press PLUS wat u nodig heeft! Duurzamer en corrosiebestendiger
dan ooit tevoren en gemaakt van superieure materialen: S-Press PLUS is de
beste keuze voor de installateur op de bouwplaats.
���Bestand tegen zware mechanische belastingen
Vooral op bouwlocaties worden koppelingen soms blootgesteld aan
onverwacht zware mechanische belastingen, bijvoorbeeld door vallen.
Daarom hebben we het nieuwe ontwerp van de S-Press PLUS
koppeling nog robuuster gemaakt, voor een nog hogere
betrouwbaarheid van de perskoppeling, zelfs na zware mechanische
belastingen.
�
� Bestand tegen verschillende drinkwaterkwaliteiten
De S-Press PLUS koppeling bestaat uit een innovatieve behuizing van
messinglegering die zorgt voor een betere ontzinkings- en barst
bestendigheid. Dat maakt de koppeling sterker tegen zacht water,
evenals lage concentraties calcium- en magnesiumionen - in feite
de beste Uponor-kwaliteit voor drinkwatersystemen.
�� Bestand tegen chemische bestanddelen in beton
Alle materialen van de S-Press PLUS fitting zijn zeer goed bestand
tegen de corrosie, die kan optreden wanneer de fitting in direct
contact staat met de omliggende bouwmaterialen.
ZEKER, DRAAGT BIJ AAN EEN PERFECTE PERSKOPPELINGMet het gepatenteerde Uponor S-Press PLUS koppelingensysteem
maakt u betrouwbare verbindingen in seconden. SKZ-testverslagen en
DVGW-certificaten bevestigen de permanente dichtheid en maximale
zekerheid van de verbindingen in uitgebreide duurzaamheidstests.
���Unieke persindicator
Onze unieke persindicator maakt het mogelijk om betrouwbaar en
snel te controleren of een verbinding al geperst is of niet. De speciaal
ontworpen kleurgecodeerde folie rond de pershuls geeft aan of er
correct geperst is. De folie is namelijk pas verwijderbaar, zodra de
verbinding juist is.
UPONOR S-PRESS PLUS TIJDENS ROBUUSTHEIDSTEST����ONTZINKINGSPROEF DOOR BUNDESANSTALT FÜR
MATERIALFORSCHUNG UND -PRÜFUNG (BAM): DE KOPPELINGEN WORDEN GEDURENDE DRIE MAANDEN ONDERGEDOMPELD IN WATER MET DRIE VERSCHILLENDE KWALITEITEN EN TEMPERATUREN.
����TREKPROEF: MET EEN CONSTANTE PLUNJERSNELHEID VAN 100 MM/MIN. IS S-PRESS PLUS BESTAND TEGEN KRACHTEN TOT 1.600 NEWTON.
Enervision | 30 2019 29
Nathan
���Precieze persbekcentrering
De speciale vorm van de pershulzen en de nieuw ontworpen
aanslagringen zorgen voor een precieze plaatsing van Uponor
persbekken. Inspectievensters in de roestvrijstalen pershulzen maken
een eenvoudige controle van de insteekdiepte van de buis mogelijk
voordat deze wordt geperst.
� Snelle diameterherkenning
Zelfs in donkere en moeilijke omstandigheden op de bouwplaats kunt u
met S-Press PLUS de juiste diameter vinden. De felle kleurcodering en
grote diameter-cijfers op de persindicator zijn eenvoudig te herkennen,
zelfs van verre afstanden. De kleurcodering van de koppeling komt
overeen met de kleurcodering van de Uponor persbekken.
�� Beproefde betrouwbaarheid, ongeperst niet dicht
Als extra zekerheidsfunctie zal de koppeling onmiddellijk lekken als
deze niet goed is geperst, zelfs bij zeer lage waterdrukniveau's.
EENVOUDIG, VAN ONTWERP TOT INSTALLATIEUponor S-Press PLUS zorgt met zijn vele features voor een soepel
installatieproces. De sterk verbeterde doorstroming met zeer lage
Zeta-waardes, de snelle 3-staps installatie en de 100% backward
compatibiliteit met bestaande leidingen en gereedschappen
vergemakkelijken veel van uw dagelijkse werkprocessen.
�� Tot 60% minder drukverlies
Een aanzienlijke toename van de doorstroomsnelheid geeft S-Press
PLUS de beste Zeta-waarde in perskoppelingen voor
meerlagenleidingen. Dit garandeert een optimale doorstroomsnelheid
op alle gebruikspunten. Planning en ontwerp van de installatie wordt
eenvoudiger met Uponor HSE Software 5.0.
���Snelle 3-staps installatie
Eenvoudige en snelle installatie van S-Press PLUS in drie stappen,
zonder ontbramen of kalibreren! Knippen, insteken en persen.
Het kan niet eenvoudiger! Het slanke ontwerp van de afgewerkte
verbinding vergemakkelijkt ook later isoleren van de koppeling.
UPONOR S-PRESS EASY TEST����INSTALLATIETEST: DE 3-TRAPSVERBINDING
MET S-PRESS PLUS IS SNELLER DAN ANDERE SYSTEMEN.
����SYSTEEMTEST: HET S-PRESS PLUS-SYSTEEM IS GOEDGEKEURD DOOR EUROPESE CERTIFICERINGSINSTANTIES.
UPONOR S-PRESS PLUS VEILIGHEIDSTESTS����DE KLEURCODERING PER DIAMETER IS TOT EEN
AFSTAND VAN 5 METER HERKENBAAR.����PERSBEKTEST: DANKZIJ DE NIEUW ONTWORPEN
AANSLAGRING IS HET BIJNA ONMOGELIJK OM DE S-PRESS PLUS KOPPELING MET DE "U" PROFIELPERSBEK VERKEERD TE PERSEN.
30 Nathan
����100% backward compatibel met bestaande Uponor
componenten
De S-Press PLUS koppelingen zijn volledig compatibel met de
meerlagenleidingen Uni Pipe PLUS en MLC, evenals de bestaande
Uponor persbekken. Hierdoor werkt u altijd met perfect op elkaar
afgestemde leidingen, koppelingen en gereedschappen.
SMART, DIRECT ANTWOORD OP UW VRAGENOmdat elke minuut op de bouwplaats telt, is er vaak nauwelijks tijd voor
telefonische navraag of het zoeken naar informatie op internet. Daarom
heeft Uponor de S-Press PLUS koppelingen uitgerust met een QR-code op
elke pershuls. De koppelingen bieden u op deze manier snel en direct
toegang tot veel technische informatie en services direct vanaf de
bouwlocatie.
INNOVATIEVE QR-CODE VOOR DIRECTE TOEGANG:����24/7 DIRECT INFORMATIE VIA DE APP����ONLINE PROJECTGEGEVENS BIJHOUDEN ����ONLINE UW BESTELLIJST SAMENSTELLEN
VANAF MAART 2019 IS S-PRESS PLUS VERKRIJGBAAR BIJ GROOTHANDELS IN NEDERLAND.
DE INTRODUCTIE VAN S-PRESS PLUS IN BELGIË STAAT VOOR SEPTEMBER GEPLAND.
KIJK OP WWW.NATHAN.NL/SPRESSPLUS VOOR MEER INFORMATIE.
Nieuwe producten
Enervision | 30 2019 31
ENERGIETRANSITIE IS KENNISTRANSITIE
DE NATHAN ACADEMY BRENGT U VERDER HET TRAININGSPROGRAMMA VAN DE ACADEMY GEEFT U DE KENNIS WAARMEE U HET BESTE UIT ONZE PRODUCTEN EN SYSTEMEN HAALT. NATHAN VERZORGT PRAKTISCHE TRAININGEN VOOR INSTALLATIEBEDRIJVEN DIE ZICH WILLEN SPECIALISEREN IN WARMTEPOMPTECHNIEK. DEZE PRAKTIJKGERICHTE TRAININGEN WORDEN GEGEVEN DOOR DESKUNDIGEN, DIE ERVARING HEBBEN MET WARMTEPOMP-INSTALLATIES. AAN DE HAND VAN ZOWEL DE THEORETISCHE ACHTERGROND ALS DE PRAKTIJKCASES WORDEN DEELNEMERS WEGWIJS GEMAAKT IN DE WERELD VAN DE WARMTEPOMPTECHNIEK. TIJDENS DE TRAININGEN WORDT ER GEWERKT MET DE WARMTEPOMPEN VAN ALPHA INNOTEC. VERDER BIEDEN WIJ PRODUCTSCHOLINGEN AAN WAARIN AANDACHT IS VOOR DIVERSE SYSTEEMKEUZES ZOALS AFGIFTESYSTEMEN, WARMTE- EN KOUDEOPWEKKING, BRONSYSTEMEN EN NAREGELING. OOK ZIJN ER TECHNISCHE SCHOLINGEN WAARIN DE TECHNISCHE ASPECTEN AAN BOD KOMEN.
Nathan Academy
� Training voor lucht/water warmtepompen - LWDV
Wat: training over de variabele alpha innotec lucht/water
warmtepomp, de LWDV.
Na de training: bent u bekend met de eisen die gesteld worden bij de keuze
voor deze warmtepomp in een bestaande of nieuwe woning.
Er is aandacht voor plaatsing, locatie, geluid, veiligheid met betrekking tot
propaan en de werking van de warmtepomp.
Voor: installateurs.
Duur: 1 dag.
Aanmelden: www.lwdv.eu of www.nathanacademy.eu.�
��Training alpha home
Wat: training over het regelsysteem dat warmtevragend regelt
(master-master). Alpha home communiceert direct met de warmtepomp.
Na de training: bent u op de hoogte gebracht van de opstelling van de
componenten, het koppelen van de componenten met Z-wave, het aansluiten
van de controlbox en gateway aan de router en hoe deze in te stellen.
Daarnaast gaan we dieper in op de juiste werking en eventuele oplossingen
en uitbreidingen. Verder wordt er ingegaan op de bijbehorende app om alle
mogelijkheden in te stellen.
Voor: installateurs die het alpha home regelsysteem zullen gaan installeren
en configureren. Voor deze training is affiniteit met software, LAN-netwerken
en computers gewenst en kennis van een compleet warmtepompsysteem
vereist.
Duur: 1 dag.
Aanmelden: www.nathanacademy.eu.
�
��Ingebruikname van warmtepompen
Wat: Een training om de brine warmtepompen van de Alterra Serie,
de SWC(V) en de WZS(V), in gebruik te mogen nemen. Er is ook een training
om de ingebruikname van de LWDV te mogen uitvoeren.
U leert: na het volgen van deze training(en) kunt u zelf de ingebruikname
doen. U stuurt dan de juiste gegevens naar Nathan zodat alpha innotec deze
kan controleren in het kader van garantie. Het is van groot belang dat de
warmtepomp op de juiste wijze is ingesteld. Vanaf januari 2019 worden alle
ingebruikname-trainingen afgesloten met een toets. Pas na het behalen van
de toets mag u namens Nathan de ingebruikname uitvoeren.
Voor: installateurs
Duur: 1 dag
Aanmelden: www.nathanacademy.eu.
�
� Training over montage en installatie voor modulerende
brine/water warmtepompen
Wat: training over de modulerende brine/water warmtepompen van alpha
innotec, de WZSV en SWCV.
Na de training: kunt u warmtepompen op de juiste wijze plaatsen,
monteren, aansluiten en instellen.
Voor: (service)monteurs die al kennis hebben van warmtepompen in het
algemeen, maar nog niet specifiek bekend zijn met alpha innotec. Een
f-gassen certificaat is niet noodzakelijk voor het volgen van de training.
Duur: 1 dag.
Aanmelden: www.nathanacademy.eu.
���Training over selectie en integratie van warmtepompsystemen
Wat: training over de praktische uitgangspunten bij de selectie en integratie
van warmtepompsystemen.
Na de training: bent u bekend met het ontwerp/werkvoorbereiding van een
project met een warmtepomp voor het verwarmingssysteem en
tapwaterbereiding.
Voor: werkvoorbereiders en projectbegeleiders en anderen die bij de selectie
van warmtepompsystemen betrokken zijn. De training richt zich met name op
de woningbouw.
Duur: 1 dag.
Aanmelden: www.nathanacademy.eu.
VERWACHTIn de loop van het voorjaar verwachten we te starten met een nieuwe training
voor projectleiders en werkvoorbereiders over brongebondensystemen in de
seriële woningbouw. Mocht u hier interesse in hebben, dan kunt u dit alvast
aangeven bij uw Nathan Sales Advisor.
DE ACADEMYDe trainingen worden gegeven in het nieuwe Nathan kenniscentrum in
Zevenaar. In deze inspirerende omgeving krijgt u eerst inzicht in de theorie,
waarna u vervolgens de handen uit de mouwen mag steken in de
practicumruimte en showroom.
TRAININGSAANBOD
NATHAN ACADEMYMEGA 26902 KL ZEVENAARWWW.NATHANACADEMY.EU
Enervision | 30 2019 33
34
Nathan
HET DUURZAME BEDRIJFSGEBOUW VAN DE VREEDEN
GRIP OP UW PROJECT VOOR MAXIMALE PRESTATIES IN STEVIGE KAPITALEN PRIJKT DE WITTE NAAM AL OP DE ZWARTE GEVEL: DE VREEDEN. WE HEBBEN BIJ DE TOTAALINSTALLATEUR EEN AFSPRAAK MET DIRECTEUR JOOST BRONS, DIE ONS ZIJN NIEUWE BEDRIJFSGEBOUW ZAL LATEN ZIEN. TERWIJL INSTALLATEURS, BOUWVAKKERS EN SCHOONMAKERS OM ONS HEEN DE PUNTJES OP DE I ZETTEN, STAPPEN WIJ HET GEBOUW BINNEN. EEN TOEVALLIG PASSERENDE INSTALLATEUR ZIET ONS NAAR DE IMPOSANTE VERTICALE TUIN IN DE ENTREE KIJKEN: “MOOI HE? EN HARTSTIKKE ECOLOGISCH VERANTWOORD, DAT VINDEN WE HIER BELANGRIJK!” MOOI, DAT IS PRECIES WAARVOOR WE NAAR AMERSFOORT ZIJN GEKOMEN.
Ons duurzame project
OPRICHTER JELLES DE VREEDEN, DIRECTEUR JOOST BRONS EN NATHAN SALES ADVISOR EDWIN DE HAAN.
FOTO LINKERPAGINA: DE IMPOSANTE VERTICALE TUIN IN HET NIEUWBOUWPAND VAN DE VREEDEN.
EVEN WENNENIn de kantine staan de nieuwe meubelstukken al klaar voor het team dat
het gebouw op 1 oktober zal betrekken. De koffie wordt nog neergezet
op de enige tafel die uit het oude gebouw lijkt te stammen. “Zullen we
hier gaan zitten?”, horen we van Joost als hij ons een stoel aanbiedt. Het
team lijkt nog even te moeten wennen aan de nieuwigheid. In 1975
begon oprichter Jelles de Vreeden het bedrijf in zijn garage. Joost was 26
toen hij als afgestudeerd luchtbehandelaar en werktuigbouwkundige bij
Jelles in dienst kwam. Drie jaar later nam hij het bedrijf van zijn baas
over. Achter ons kijkt een man op van zijn schoonmaakwerkzaamheden
en zegt: “We hadden toen acht man in dienst. Nu zijn we veertien jaar
verder en zijn we zelfs in de crisis iets blijven groeien. Ongeveer honderd
medewerkers, verdeeld over negen bv’s zijn er inmiddels.” Het blijkt Jelles
te zijn die dagelijks nog vol energie meewerkt aan de ontwikkelingen
binnen het bedrijf dat ooit het zijne was. Terwijl hij gestaag doorwerkt,
volgt hij het gesprek en vult hij af en toe aan.
SAMEN SCHERPDankzij werkzaamheden voor corporaties had het bedrijf voldoende werk
in de crisisjaren. Joost: “Het waren mindere jaren, hoor, maar we hebben
nooit verlies gedraaid”. Tegenwoordig focust De Vreeden zich op
woningbouw en op kleine utiliteit zoals de installatie van de nieuwe
HEMA-vestigingen.
Flexibiliteit speelt daarbij de hoofdrol, vertelt Joost: “We hebben negen
bv’s die we bewust klein houden om flexibel te blijven. Ieder bedrijf
heeft zijn eigen specialisatie, zoals installatietechniek, technisch beheer,
elektrotechniek, koeltechniek, meet- en regeltechniek of bekabeling,
waardoor we korte lijnen houden en samen scherp blijven. Die verdeelde
verantwoordelijkheid werkt veel beter dan één grote, logge en vaak
trage organisatie. Ik denk dat dat ons succes is.” Door het verdelen van de
specialisaties, blijft het bedrijf binnen alle takken innoveren. “We durven
onze nek uit te steken voor onze klanten.”
VAN HANDKAR NAAR VRACHTWAGENHet gebouw van Jelles zat ooit midden in een woonwijk. Toen zijn
handkar vervangen werd door vrachtwagens en ook nachtelijk vervoer
noodzakelijk werd, bleek dat de plek niet meer verantwoord was. Jelles:
“Het parkeerterrein en magazijn konden de groei niet meer aan en de
toelevering met soms wel vijftien vrachtwagens per dag gebeurde tussen
de spelende kinderen. Dat kon gewoon niet meer.” Waar het oude
gebouw ook aan comfort tekortschoot, beoogt het nieuwe gebouw het
meest duurzame gebouw van Amersfoort te worden. Joost: “Ik doe dit
maar één keer in mijn leven en dan moet het in één keer goed! Ik wil
hier gewoon een fijne plek met veel comfort voor mijn medewerkers. Dat
is goed voor de gezondheid en het werkplezier. En als de sfeer goed is,
dan loopt de rest ook goed!”
Enervision | 30 2019 35
Nathan
GEKKE TOILETPOTTEN EN EEN HOOG DUURZAAMHEIDSNIVEAUHet plan om een fijne plek voor zijn medewerkers te creëren, mondde uit
in de ambitie voor het meest duurzame gebouw van Amersfoort. Liep het
een beetje uit de hand? Joost: “Toen ik met dit gebouw begon, werd de
economie booming. Normaal heb je een lijst met noodzakelijke dingen
en een lijst met leuke toevoegingen die het gebouw nog aantrekkelijker
maken. Door de economie hebben we geen concessies hoeven doen en
hebben we nu gekke toiletpotten en een hoog duurzaamheidsniveau.”
Met witte dakbedekking dat de koelvraag in de zomer flink naar beneden
brengt, 200 zonnepanelen van 400 wattpiek, triple glas en een brine/
water warmtepompinstallatie op een gesloten bron, levert het gebouw
straks meer energie dan het nodig heeft en wordt het beoordeeld als
energieplusgebouw. Zonder de zonnepanelen lag de EPC al op -0,0. Joost
wendt zich tot een heer die zich in de hoek van de kantine aan het
voorbereiden is op zijn werkzaamheden: “Louis, wat is de EPC met de 200
zonnepanelen erbij eigenlijk?” Een vraag die veel teweegbrengt, want
Louis antwoordt schamper: “EPC… daar heeft toch niemand wat aan? De
energie- opbrengst op jaarbasis en de hoeveelheid die je ervan gebruikt.
Dáár gaat het om! Hier zit dat heel grof tussen de veertig- à vijftigduizend
kWh per jaar. We moeten naar een grootaansluiting om de 72 kW terug
te kunnen leveren aan het net, zodat de buurman onze energie kan
gebruiken. Dát is duurzaamheid.” Oh, en die EPC? Die blijkt op -0,1 te
zitten. En ook dat is leuk.
LOOK VAN HET GEBOUWHet gebouw werd ontworpen door een architect met een specialisatie in
autoshowrooms, wat duidelijk terug te zien is in de combinatie van
strakke zwarte vormen en veel glas. Voor een optimale schil werd er
gekozen voor triple glas met de hoogste spiegelwaarde. De harde
materialen vormen een markant contrast met de verticale tuin die zich in
de entree bevindt. Met een inventief systeem achter de wand, wordt de
tuin continu van water voorzien. Joost: “Door de contouren van de
voordeur zie je direct het groen van de plantenwand. Naast de duurzame
look, helpen de planten in de winter mee om het vocht op peil te houden
voor een nog beter binnenklimaat.”
JOOST BRONS IS TROTS OP ZIJN NIEUWE BEDRIJFSGEBOUW.
“Als de sfeer goed is, dan loopt de rest ook goed!”
36 Nathan
Ons duurzame project
DE ALPHA INNOTEC ALTERRA SW232 BRINE/WATER WARMTEPOMP VOORZIET DE KANTOREN VAN WARMTE EN KOELING. DE ALPHA INNOTEC ALTERRA WZSV 122 BRINE/WATER COMBI-WARMTEPOMP VOORZIET IN
TAPWATER EN VERWARMT EN KOELT DE BEDRIJFHAL .
Enervision | 30 2019 37
Nathan
DE ALPHA INNOTEC ALTERRA ALS STRALEND MIDDELPUNT VAN DE TECHNISCHE RUIMTE.
OMDAT KLANTEN VAN DE VREEDEN VAN HARTE WORDEN UITGENODIGD OM DE INSTALLATIE TE KOMEN BEKIJKEN, WERD DEZE ZEER RUIMTELIJK EN CLEAN OPGESTELD.
38 Nathan
Ons duurzame project
INSTALLATIE GEBOUWDe installatie vormt het stralende middelpunt van het bedrijf. Joost: “Als het
helemaal klaar is, wil ik de krant halen! Daarnaast wil ik de installatie
natuurlijk graag als voorbeeld aan mijn klanten laten zien. Met BacNet en
een energietableau maken we de resultaten helemaal inzichtelijk. Feiten,
daar gaat het om!” De gesloten bron voor verwarming en koeling werd
ontworpen, gerealiseerd en in bedrijf gesteld door de broninstallateurs van
Nathan Projects. Joost: “Dat is heel goed gegaan. Toen een ander bedrijf bij
graafwerkzaamheden door de installatie ging, stonden ze binnen een dag
weer op de stoep om het te repareren. Heel fijn.”
HOGERE KOELVRAAG DAN WARMTEVRAAGEen 22,35 kW alpha innotec Alterra SW 232 brine/water warmtepomp zal
de kantoren van warmte en koude voorzien. Voor de bedrijfshal die
minder warmtevraag heeft, wordt een alpha innotec Alterra WZSV 122
brine/water combi-warmtepomp met een verwarmingsvermogen van
12,18 kW gebruikt. Afgifte van zowel verwarming als koude geschiedt via
Uponor leidingen in de vloer. Door uitstekende isolatie, een minimale
warmtapwatervraag en de relatief hoge interne warmtelast van de
aanwezige mensen en apparaten, zal van de bron gedurende het jaar
meer koude dan warmte gevraagd worden, zoals in kantoren gebruikelijk
is. Om de aardwarmtebron in balans te houden, wordt de koelvraag waar
nodig aangevuld met een all-electric VRF-luchtbehandelingskast op het
dak. Joost: “Koeling via de vloer blijft de basis, zodat we de massa lekker
koel houden. Via de installatie op het dak kunnen we waar nodig
bijspringen. De regelinstallatie hebben we zo gemaakt, dat we de
brontemperaturen kunnen monitoren. Dat is inmiddels ook wel een
beetje hobby, hoor! Zo duurzaam mogelijk spelen met de stooklijn.”
BRL NATHANAls ervaren warmtepompinstallateur, heeft De Vreeden het theoretische
deel van haar BRL 6000-21 certificering voor het installeren van
grondgebonden warmtepompen inmiddels voor elkaar. Tot ook het
praktijkdeel afgerond is, maakt De Vreeden gebruik van het Supported by
Nathan-concept, waarbij de installaties van het bedrijf onder de
BRL-certificering van Nathan vallen. Een van de voorwaarden hierbij is een
persoonlijke installatiecontrole en inbedrijfstelling door een specialist van
Nathan Projects. Joost vertelt lachend: “Ze zijn streng hoor, bij Nathan! We
moesten een vuilvangfilter toevoegen aan het secundaire circuit, zodat
vuil uit het secundaire systeem de warmtepomp niet kan vervuilen. Goed
om het zo te doen! Op aanraden van Nathan gaan we dit project voor de
audit bij DEKRA gebruiken, zodat we binnenkort onder onze eigen
certificering aan de slag kunnen!”
ADVIES VOOR NIEUWBOUWAls we vragen om tips voor anderen die nieuw gaan bouwen, zegt Joost
resoluut: “Luchtdichtheid. Als ik dit traject opnieuw zou beginnen, dan zou
ik bovenop de kierdichtheid van de aannemer gaan zitten. Die moet het
net zo luchtdicht maken als in de stukken voorgeschreven staat. Als de
aannemer het doosje niet goed bouwt, dan ga je het in duurzaamheid
niet waarmaken en wordt er naar de installatie gewezen. Als installateur
moet je daarom staan op een blowerdoortest. Vorige week hadden we
een woning gedimensioneerd op een qv;10 van 0,2 dm3/s.m2, maar in de
praktijk was het een waarde van 0,4 dm3/s.m2 geworden.” Knikkend naar
de EPC-scepticus achterin de kantine vertelt Joost: “Voor ons eigen
gebouw hebben we Louis Draisma ingehuurd als onafhankelijk adviseur.
Hij is momenteel volop bezig met blowerdoortesten.” Louis knikt
instemmend en vervolgt: “Luchtdichtheid is zó veel meer dan isoleren.
In dit gebouw zaten koudebruggen en de kierdichtheid was gewoon niet
goed. We hebben daarom glaswol Suprafil in de holle ruimtes geblazen
en de koudebruggen voorzien van 2cm dik Bluedec isolatie met een
Rc-waarde van 3.0 m2 kW. Ik ga zo weer een nieuwe blowerdoortest doen
om te toetsen hoe het er nu voor staat. Die kierdichtheid moet gewoon
goed zijn.”
TAAK VAN DE BRANCHETerwijl Louis de werkplaats in verdwijnt, besluit Joost: “De goede
producten zijn er gewoon, maar mensen zijn er niet klaar voor. Een goed
duurzaam gebouw moet een scherp samenspel zijn tussen de aannemer,
opdrachtgever en installateur. Hier zie je dat de onderaannemer de
hoofdaannemer moet gaan controleren omdat de hoofdaannemer het
belang van luchtdichtheid niet kent. Een goed BIM-ontwerp is belangrijk
en ook een gesprek met de aannemer over zijn kierdichtheidsdetails
draagt bij. Maar de allerbeste tool is een prestatiecontract. Geen dikke
UAV’s, maar gewoon de prestatiebeloften van het gebouw en de
installatie op papier. Feiten. Je merkt dat de mensen op de bouw vaak
nog niet van vastgelegde prestaties gehoord hebben, maar dat ze
absoluut een luisterend oor hebben. Ze vinden het oprecht interessant en
zijn meer dan bereid om zich daar verder in te verdiepen. Het is aan ons
als branche om ze daarop te wijzen.”
DE VREEDENXENONWEG 5 3812 SZ AMERSFOORTWWW.DEVREEDEN.NL
“Als installateur moet je staan op een blowerdoortest.”
Enervision | 30 2019 39
WE SPREKEN WUF FLOOR, SALES MANAGER BIJ ANHYDRITEC BV, IN ONZE GLOEDNIEUWE SHOWROOM IN ZEVENAAR. ONDANKS DE BEGINNENDE WINTERVORST ZITTEN WE HIER HEERLIJK WARM, DAT KOMT ONDER ANDERE DOOR DE GIETDEKVLOER DIE ONTWORPEN IS DOOR HET BEDRIJF WAARVOOR WUF WERKT. DE ANHYDRITEC GYVLON® THERMIO®+ VLOER WERKT SAMEN MET HET OPWEK- ÉN AFGIFTESYSTEEM. IN ONS GEVAL ZIJN DAT ALPHA INNOTEC WARMTEPOMPEN ÉN UPONOR VLOERVERWARMING EN ISOLATIE. DE COMBINATIE ZORGT ERVOOR DAT DE VLOERVERWARMING ZO EFFICIËNT MOGELIJK WERKT, MET EEN ZO HOOG MOGELIJK RENDEMENT EN EEN LAGERE WATERTEMPERATUUR DAN GEBRUIKELIJK IS.
SNELLE EFFICIËNTE VERWARMING MET HOOG RENDEMENT EN LAGE TEMPERATUUR
ONS DUURZAME PAND
Product in de praktijkFOTO LINKERPAGINA: DE DEKVLOER WORDT GELEGD IN DE NIEUWE NATHAN SHOWROOM IN ZEVENAAR.
DUURZAME COMBINATIETrots laten we dagelijks aan de tientallen bezoekers van ons nieuwe
Nathan hoofdkantoor zien, hoe onze warmte duurzaam wordt opgewekt en
afgegeven – een warme en koude bron op eigen terrein, alpha innotec
warmtepompen, betonkernactivering en Uponor vloerverwarming. Minder
aandacht is er tijdens die rondleidingen voor de andere partijen en
onderdelen, die een rol spelen in de duurzame verwarming van ons pand
in Zevenaar. Eén daarvan is de Thermio®+ gietdekvloer. Zonde want
minstens zo belangrijk blijkt tijdens ons gesprek met Wuf. Hoog tijd dus om
deze bijzondere samenwerking eens uit te lichten in de Enervision! Zoals
gezegd werkt de gietdekvloer samen met de Uponor vloerverwarming en
zorgt zo voor een efficiënte warmteafgifte. De temperatuur van het water
kan daardoor lager zijn, waardoor energie bespaart wordt. Dit gaan we ook
terug zien in de EPC-berekening waaraan nu gewerkt wordt, geeft Wuf aan:
“De energie die je gebruikt voor verwarming moet ook direct voor
verwarming beschikbaar zijn. Dat is een andere werkwijze dan traditioneel
toegepast wordt. Ons type gietdekvloer kan worden toegepast in de
utiliteit, zoals hier bij Nathan, maar vooral in woonhuizen.”
Wuf vertelt enthousiast verder: “Wij zijn ontwikkelaar van anhydriet
gietdekvloeren. Een traditionele dekvloer is de laag waarmee je de
ruwbouwvloer afsmeert, om zo een egale ondergrond voor de uiteindelijke
vloerafwerking te creëren. Uit de ruwbouwvloer steken vaak nog slangen
van cv-installaties en dergelijke. Het type dekvloeren dat wij leveren is een
beetje per toeval ontstaan. In de jaren 80 kregen de kolengestookte
energiecentrales een probleem, omdat de rookgassen toen ontzwaveld
moesten worden vanuit overheidsbeleid. Door dat ontzwavelen ontstond
ontzwavelingsgips en dat restproduct is voor ons eigenlijk de basis
geweest voor de ontwikkeling. Onze vloeren hebben een hoge
buigtreksterkte doordat we het gips calcineren waardoor anhydriet
ontstaat, dat wil zeggen dat wij al het water uit de molecuul onttrekken
waardoor een nieuwe molecuul ontstaat, met aanzienlijk andere
eigenschappen dan het gips dat de meeste mensen kennen.
De intentie was aanvankelijk anders, maar zo zie je maar dat door een
samenloop van omstandigheden een hartstikke mooi product kan
ontstaan! Nog altijd staan we open voor verandering en verbetering.
Wij geloven dat, juist door een open blik, mooie samenwerkingen kunnen
ontstaan. Je moet niet protectionistisch zijn, maar juist door verbinding op
zoek naar verbetering. Dat zie je ook in onze samenwerking met Nathan.
PRODUCTKEUZETyperend voor Nederland is dat er nog vaak voor een dikke laag
zandcement wordt gekozen die zelfs isolerend werkt ten opzichte van het
warmteafgiftesysteem. Voor het Nathan pand was die dikke laag nooit een
optie. We hebben daarom de Thermio®+ vloer verder ontwikkeld. Per kuub
is dit product duurder, maar omdat je het dunner aanbrengt dan gewoon
anhydriet of zandcement smeervloeren maakt het voor een vloerenbedrijf
en dus ook voor de eindgebruiker qua prijs uiteindelijk niet veel verschil.
Thermio®+ heeft twee belangrijke eigenschappen: het is dunner en het
heeft een veel hogere gegarandeerde warmtegeleiding dan andere
dekvloeren. De toepassing is hetzelfde als voor zandcement. Echter hoe
hoger de technische vraag achter een vloerverwarmingsproject hoe sneller
voor anhydriet wordt gekozen in plaats van voor zandcement. In de
woningbouw waar de oppervlaktes kleiner zijn, kiest men steeds vaker
voor zwevende dekvloeren waarbij anhydriet een perfecte keuze is. Hoe
groter en hoe complexer het project, hoe meer leidingen er in zitten.
Anhydriet kan dan heel veel problemen voorkomen. Je kunt in één keer
grote oppervlaktes gieten, of meerdere woningen per dag. Het product
Thermio®+ is dunner dan de huidige normen voor vloeren - en dat is ook
in het KIWA® covenant vastgelegd.
EEN NIEUWE NORMOp dit moment zitten we in een spannende fase. We hebben samen met
Nathan een gelijkwaardigheidsverklaring voor het gehele
warmteopwekkings- en afgiftesysteem laten opstellen. Hiermee hebben
we iets spannends én unieks uitgewerkt! Het is namelijk voor het eerst dat
een dekvloer hierin wordt meegenomen. Wat wij hebben aangetoond is
dat een nieuwe lage temperatuursklasse mogelijk is. Voorheen hadden we
45, 40 en 35 graden. Nathan heeft twee jaar geleden een nieuwe klasse
ingesteld van onder de 30 graden. Wij hebben gezegd dat wij die nog
verder willen gaan finetunen. Met ons product lukt dat. De vraag is of de
UPONOR & GYVLON® ANHYDRIETVLOEREN���Uponor vloerverwarmingssystemen zoals Smart Tacker, Tecto, of
MiniTec zijn ideaal voor Gyvlon® anhydriet gietdekvloeren.
���Anhydritec’s nieuwste product Gyvlon® THERMIO®+ is
toegepast in de nieuwbouw van Nathan.
���THERMIO®+ garandeert een unieke hoge
warmtegeleidingscoefficiënt.
���THERMIO®+ is een extreem dunne vloeropbouw met een
uitstekende akoestische performance.
���THERMIO®+ heeft een KIWA® covenant.
“De vloer moet een onderdeel van het systeem worden.”
Enervision | 30 2019 41
Nathan
commissie dat als voldoende beoordeelt om die temperatuurklasse mee te
nemen. Wij zeggen, als leverancier van dit type dekvloer: Waarom moet
niet elk type dekvloer garanderen wat z'n warmtegeleidingscoëfficiënt is?
Wij vinden dat er een normering tegenover moet staan, omdat het gewoon
aangetoond is dat het rendement van de warmtepomp omhoog gaat en de
kosten en het energieverbruik omlaag. De vraag is in hoeverre ze dat gaan
honoreren met de waardes die wij nu kunnen overleggen. Dit is ook
spannend omdat het voor het eerst een combinatie is van warmte
opwekken en warmte afgeven. Dit is niet eerder als geheel gepresenteerd.”
PRECIES WERKWe vragen Wuf hoe hij de toekomst van vloeren- en verwarmingsland ziet.
Gaat het beste van twee werelden straks marktbreed samenkomen?
“Jazeker! Nu zijn de bestekken nog gescheiden van elkaar, maar de
dekvloer gaat onderdeel worden van het vloerverwarmingssysteem. Dat er
straks bijna geen verwarming meer nodig is, dat weten we allemaal door
bijvoorbeeld isolatie. De vermogensvraag wordt steeds kleiner, maar
daarmee wordt de reactiesnelheid belangrijker. Het moet warm worden op
de juiste momenten, met een zo laag mogelijke watertemperatuur." Het
verwarmingsgedeelte gaat volgens Wuf daarom een grotere rol spelen in
bouwcalculaties. “Dat kan betekenen dat we de vloer straks in de
voorbereidingsfase en in het BIM-systeem meer mee kunnen nemen. De
vloer wordt een onderdeel van het systeem. Als dat niet gebeurt, dan
rekenen we iets voor dat we in de praktijk nooit kunnen halen. We moeten
elkaar niet voor de gek houden. Wij kunnen hele mooie berekeningen
maken, maar als het in de praktijk anders wordt uitgevoerd, omdat er
fouten moeten worden opgelost of warmtegeleiding niet gehaald wordt -
krijg je dan nog wel wat je gevraagd hebt? Je ziet helaas nog vaak dat de
dekvloer wordt gezien als oplossing voor het wegwerken van bouwfouten.
Vroeger was dat geen probleem, omdat de verwarming toch geregeld werd
met radiatoren. Tegenwoordig, met vloerverwarming, ligt dat anders. Er
wordt steeds meer gekozen voor vloerverwarming in plaats van voor
radiatoren terwijl de dekvloeren niet navenant aangepast zijn. Thermio®+
realiseert een verbeterde warmtegeleiding en optimaliseert hierdoor het
gehele verwarmingssysteem, hogere warmte afgifte en verminderde
warmteopwekking.
Hoe preciezer je bouwt, hoe preciezer je het leidingwerk meteen al
wegwerkt, hoe dunner de vloer, hoe efficienter je verwarming uiteindelijk
is. Dat precieze werken heeft niet alleen effect op het rendement, maar
kan ook effect hebben voor het pand zelf. Panden zouden dan bijvoorbeeld
minder hoog hoeven zijn, of er kan meer binnenruimte worden
gerealiseerd.” Wuf verwacht een kentering. “Verwarmingsinstallaties zullen
een belangrijkere rol gaan spelen in de totale bouw- en exploitatiekosten
binnen het totale bouwproces.
WUF FLOOR: “WIJ ZIJN NU DE ENIGE PARTIJ , IN ONZE BRANCHE, DIE ZO CONCREET MET MILIEU EN ENERGIE BEZIG IS."
“Hoe preciezer je bouwt, hoe preciezer je het leidingwerk meteen al wegwerkt,
hoe efficiënter je verwarming uiteindelijk.”
42 Nathan
De mate van comfort en energieverbruik zal straks bepalend zijn voor de
keuze van een systeem.
Normen en eisen gaan de komende jaren veranderen, dus we moeten met
z’n allen anders gaan werken. Het is niet zo dat netter en preciezer werken
meer kost. Je moet op een andere manier gaan kijken. Ik denk dat het
bouwproces dan veel meer een industrieel proces wordt, dan dat het nu is.
Nu wordt werk nog vaak op een traditionele manier uitgevoerd, door
mensen die van oudsher ook gewend zijn om dat op die manier te doen.
Die verandering heeft tijd, regelgeving en bewustwording bij
voorschrijvende partijen en opdrachtgevers nodig. Ze moeten door hebben
wat het effect van een andere manier van werken kan zijn. Als je
bijvoorbeeld kijkt naar dit gebouw: bij het bouwen was er de bouwkundige
tak en de installatietak. Maar waar valt een dekvloer onder? Precies, onder
de bouwtak, en die staat vandaag de dag nog volledig los van de
installatietak. De bouwkundige tak heeft niet de kennis van het
klimaatsysteem zoals de installatietak dat wel heeft. Thermio®+ hoort bij
de installatietak uitgewerkt te worden. Gelukkig worden installateurs
inmiddels ook steeds meer gevoed door bedrijven als Nathan. Hoe mooi is
het als de twee takken meer gaan samenwerken? Het liefst zie ik de
dekvloer uiteindelijk bij de installatietak, omdat zij de meerwaarde ervan
kunnen inschatten. Zij kunnen het meenemen in het totale proces.
Nu zijn de meeste installateurs nog enkel bezig met het installeren van de
verwarmingsinstallatie, zoals dat moet volgens het bestek. Er moet
ANHYDRITEC BVBRIELTJENSPOLDER 29K4921 PK MADE0162 520 572
bewustwording komen dat bepaalde systemen, die vroeger bouwkundig
apart waren, in de toekomst één geheel gaan vormen. Wij werken aan het
creëren van die bewustwording. Hoe preciezer je bouwt, hoe preciezer je
het leidingwerk meteen al wegwerkt, hoe dunner de vloer, hoe efficiënter
de verwarming uiteindelijk.”
DUURZAAMHEID & BEWUSTWORDINGNederland heeft nooit een energieprobleem gehad – dat zie je terug in hoe
we gebouwd hebben. Alle landen om ons heen hebben geen goedkoop
gas en dus een ander bouwproces. Wij isoleren de buitenschil met allemaal
lekkages en vloerverwarming direct op de ruwbouwvloer, zonder isolatie. In
andere landen wordt per ruimte naar isolatie gekeken.” We vragen Wuf of
de duurzaamheid en ‘van gas los’ kwestie – in onze branche hot topics
– ook in vloerenland spelen. “Op het gebied van duurzaamheid zie ik binnen
de vloerenbranche nauwelijks verandering.
De branche werkt nog heel traditioneel, Thermio®+ is hierin echt z'n tijd
ver vooruit. Wij zijn nu de enige partij die zo concreet met milieu en
energie bezig is.”
DE GIETDEKVLOER WORDT GELIJKMATIG AANGEBRACHT OVER DE UPONOR ISOLATIEPLATEN EN LEIDINGEN.
Product in de praktijk
Enervision | 30 2019 43
Nathan
DAADKRACHTIGE ONDERNEMER AAN HET WOORD
ENERGIETRANSITIE KAN NIET ZONDER KENNIS EN SERVICE "BINNENKORT KUN JE JE GEBOUW MET EEN CV-KETEL NIET MEER VERHUREN OF VERKOPEN. DAT IS DE REALITEIT. DAT IS WAAR WE HEEL SNEL NAARTOE GAAN. IEMAND MOET DAT AAN PARTICULIEREN EN ONDERNEMERS VERTELLEN. IK VIND DAT DAT ONZE ROL ALS INSTALLATEUR IS. AANGEZIEN WIJ REGELMATIG SERVICE LEVEREN EN TROUW LANGSKOMEN VOOR INSPECTIE, VINDEN WIJ HET ONZE TAAK OM ONZE DOELMARKT TE WIJZEN OP DIT RISICO.” LEONARD PAANS, SAMEN MET ZIJN BROER SANDER, EIGENAAR VAN PAANS INSTALLATIEBEDRIJVEN IN LEERDAM, IS ER DUIDELIJK OVER. INSTALLATIEBEDRIJVEN MOETEN NIET RUSTIG AFWACHTEN TOT HET ÉCHT NIET ANDERS MEER KAN. INSTALLATEURS MOETEN OP DE HOOGTE ZIJN VAN ALLE MOGELIJKHEDEN, VOORWAARDEN, FINANCIERINGSKANSEN EN OPBRENGSTEN OM DAARMEE HUN KLANTEN HELDER TE INFORMEREN. SAMEN MET BAS DROST, SALES ADVISOR BIJ NATHAN SYSTEMS, SPREKEN WE MET DE DAADKRACHTIGE ONDERNEMER.
Enervision | 30 2019 45
FOTO LINKERPAGINA: LEONARD PAANS.
LEONARD PAANS EN BAS DROST IN GESPREK OP HET TERREIN VAN EEN PROJECT IN WADDINXVEEN.
NIET TE INGEWIKKELD MAKENLeonard spreekt enthousiast over de kentering die momenteel in de markt
plaatsvindt: “Op de Provada vertelde een vrouw me dat een
nieuwbouwhuis met een gasaansluiting eigenlijk gewoon een huis met
een gebrek is. Nu al. En dat is ook zo. Terwijl de markt langzaam het
belang van gasloos inziet, zijn er nog installateurs die onze
verduurzamingstaak als obstakel blijven zien. Een obstakel waar ze bang
voor zijn, waardoor ze nog snel overal een cv-ketel willen ophangen. Juist
dat spannende gedoe, dat zorgt ervoor dat het eng wordt. Als installateur
moeten we gewoon eerlijk en reëel kijken en goede voorlichting geven.
Als je domweg de prijzen voor een cv-ketel en warmtepomp naar de
eindgebruiker stuurt, dan kiezen mensen veilig voor die cv-ketel. Maar als
je het mensen makkelijker maakt, persoonlijk naar ze toegaat en het
helder uitlegt, dan wordt de keuze ineens een heel logische. Er zijn groene
leningen, hypotheken met ruimte voor verduurzaming, subsidies… Daar
moet je als installateur gewoon even de tijd voor nemen, ook als je dat ’s
avonds aan de keukentafel moet uitleggen. Je vertelt je klant wat een
warmtepomp is, hoe ze subsidie kunnen aanvragen, wat ze mogen
verwachten en rekent netjes voor ze uit wat de investering en
terugverdienkosten zijn. Als je vervolgens ook vertelt over het extra
comfort, bijvoorbeeld de luxe van passieve koeling, dan is het niet zo
moeilijk meer. Voor de woningeigenaar is all-electric een grote
waardevermeerdering en ze zijn meteen klaar voor de toekomst. Dat
informeren, wegnemen van obstakels, het even rustig de tijd voor de klant
nemen, dat is onze rol als installateur.
We moeten nu schakelen. We moeten onze kennis vergroten, leren
adviseren, een voortrekkersrol durven nemen. Installateurs moeten een
ambassadeur van warmtepompen worden. Dan plukken we er ook samen
de vruchten van.”
WE HEBBEN DIT ALLEMAAL AL MEEGEMAAKTLeonard wijst ons erop dat we dit allemaal al meegemaakt hebben: “Vanuit
Werkendam deden mijn broer en vader samen de oliestook met een ketel
op de bakfiets. Toen kwam de verduurzaming… van olie naar gas. Wat
hebben we het daar toen druk mee gehad, scholen zaten bomvol om ons
alles over HR-toestellen te leren. Dat herhaalt zich nu. Met bodemwarmte,
maar straks misschien ook met de ombouw naar waterstof-ketels. Hoe kijkt
de volgende generatie over 30 jaar terug op dit artikel waarin we ons druk
maken om deze transitie? Lachend, omdat ze verwarmen met, ik zeg maar
iets, ledlampen? Je weet het niet…”
ZELF WARMTEPOMPEN ONTWIKKELENPaans draait al jaren mee in de warmtepompmarkt… Ooit, zo’n twintig jaar
geleden ontwikkelde het familiebedrijf zelfs een eigen warmtepomp op
basis van een idee uit Oostenrijk. Het bleek te vroeg, niemand sloot zich
aan. Leonard: “Mensen vonden het eng. En het was ook moeilijk, hoor, om
als installatiebedrijf zelf je research en ontwikkeling te doen. Alles moest je
zelf uitzoeken, compleet met een proefopstelling op de zaak en ook de
brondimensionering moest je aan anderen overlaten. Toen hebben we een
pas op de plaats gemaakt en zijn we gaan zoeken naar een producent.”
Peter Centen kwam twintig jaar geleden al als Nathan-vertegenwoordiger
bij Paans over de vloer. Leonard blikt lachend terug: “Aanvankelijk vooral
met Uponor, maar op een gegeven moment kwam hij met zijn eerste
warmtepompjes op de proppen. Van Waterkotte nog. Daar zijn we toen
mee verder gegaan.
Ons duurzame project
“Een nieuwbouwhuis met een gasaansluiting is eigenlijk gewoon een huis met een gebrek.”
Nathan
ALPHA INNOTEC WZSV92 COMBIWARMTEPOMP ZOALS GEPLAATST IN WADDINXVEEN.
46 Nathan
Ons duurzame project
PAANS SERVICE B.V.NIJVERHEIDSTRAAT 374143 HN LEERDAM030 261 0111
Een van de eersten waren we. Met alpha innotec maakten we vervolgens
een jaar of tien geleden het eerste echt grote aardgasvrije
warmtepompproject. Dat draait nog steeds perfect. Tien jaar lang met nul
storingen.”
PLANNEN VOOR 2019De tijd van het pionieren is nu echt wel voorbij. Iedereen kent inmiddels
het warmtepompprincipe. Iedereen beseft dat de toekomst gasloos is. Het
is nu een kwestie van waarmaken. Voor 2019 heeft Leonard als doelstelling
het overtuigen van woningcorporaties op het programma staan. Hij vertelt:
“Die groep is nog wat moeilijk te bewegen. Ze kiezen het liefst nog snel
even voor een nieuwe cv-ketel, nu het nog mag. Maar met de alpha
innotec LWDV lucht/water warmtepomp die op het bestaande
afgiftesysteem aangesloten kan worden en natuurlijk het Nathan
totaalconcept met de energiemodule, zien we kansen. Er zijn een paar
corporaties die er inmiddels aan snuffelen, maar we moeten er wel echt
zelf actief mee aan de slag om ze te overtuigen. Daar ben ik nu plannen
voor aan het uitwerken.” Met meer dan tienduizend woningen, liggen daar
volop kansen. Daarnaast staan er flink wat duurzame installaties voor luxe
grondgebonden woningen en MKB-gebouwen op het programma. Leonard:
“Nog maar 20% van de gebouwen is aangepakt en het is natuurlijk zo
2023.”
ZEVEN TWEE-ONDER-EEN-KAPWONINGEN MET TOTAALCONCEPTSamen met Leonard bezoeken we een van de projecten waar zijn team
momenteel de laatste hand legt aan de duurzame installaties in zeven
twee-onder-één kap nieuwbouwwoningen van Merwestreek
Projectontwikkeling. In samenwerking met Bas Drost, adviseerde Leonard
het Nathan totaalconcept met een alpha innotec WZSV92
combiwarmtepomp op een gesloten bodemwarmtewisselaar met Komfort
vloerverwarmingsverdelers en Uponor naregeling en vloerverwarming.
Leonard: “Het gaat om de kracht van partnerschap, ons team is ook Nathan-
geschoold. In het Nathan totaalconcept is over alles nagedacht. Er is niet
zomaar een boorbedrijf, niet zomaar een warmtepomp, niet zomaar een
tekening en niet zomaar een berekening. Alles is op elkaar afgestemd en
heeft een conceptgarantie. Dat vind ik belangrijk. En stoer ook. Je ziet nog
steeds partijen die alle componenten los kiezen en dat moet dan met
elkaar gaan matchen. En garantie? Op dit wel, op dat niet, die
onduidelijkheid… dat moet je gewoon niet willen.”
AAN DE SLAGUiteindelijk verzorgde het team van Nathan de energetische berekeningen,
de materiaalstaat, de vloerverwarmingstekeningen en de bronboringen.
Het cv-werk werd inmiddels uitgevoerd door de vakmensen van Paans.
Leonard kijkt met plezier terug op de bronboring: “Ik ben wel even een
keer wezen kijken. Mooi, die grote volautomatische boormachines. En
hoewel het boorteam de laatste jaren flink gegroeid is, zie ik gelukkig nog
steeds bekende gezichten. Nog steeds nemen ze de tijd om je even bij te
praten over alles wat er gebeurt. Het boren gaat tegenwoordig trouwens
wel een stuk netter dan vroeger. De grond gaat keurig in bakken en ook
het water zit in bakken. Ze zijn bij Nathan erg van de service. Toen wij
wilden vervroegen hebben ze alles op alles gezet om dat voor elkaar te
krijgen.” Inmiddels zijn ook de warmtepompen geplaatst en is de
vloerverwarming gelegd. Bas: “Aanstaande woensdag komt Edwin van Os,
een servicetechnicus warmtepomptechniek van Nathan om alles BRL te
controleren en in bedrijf te stellen.”
AFTER SALESZodra dit magazine bij u op de mat valt, hebben de bewoners de sleutel
van hun woning al ontvangen. Dan volgt volgens Leonard het belangrijkste
deel van het project: “De bewoner beleeft niets totdat ze de sleutel krijgen.
Dan begint het pas. After Sales is daarom essentieel. We vinden het
belangrijk dat we samenwerken met een partner die er over vijftien jaar
ook nog gewoon is. Daar geloven we in. Ook zelf kunnen we dat met 56
jaar ervaring beloven aan onze klanten. Als ouderwets familiebedrijf zijn
we ontzettend dienstbaar. Er is inmiddels een hoofdmonteur van ons langs
geweest om de bewoners uitleg te geven over het systeem. Dan leggen
we ze ook uit dat een onderhoudscontract en monitoring mogelijk zijn. En
natuurlijk krijgen ze het Paans 24/7 telefoonnummer voor het geval er
vragen of problemen zijn. Even snel wat maken is zo gebeurd, maar ook
daarna zijn we er nog voor onze klanten met een professioneel eigen
serviceorgaan.”
TROTS Bas besluit het gesprek met een grote glimlach: “Dit was mijn eerste
project met Paans en het smaakt absoluut naar meer. De samenwerking
was een feestje omdat Leonard vol overgave voor ons kiest en ook het
resultaat mag er zijn!” Als inwoner van Waddinxveen is hij trots op alle
Nathan-projecten in zijn woonplaats: “We hebben het Lidl
distributiecentrum gedaan en inmiddels alweer drie duurzame
woonwijken. Het is mooi om langs al die plekken te rijden waar mensen
er comfortabel bij zitten dankzij onze warmtepompen.
Daar ben ik best trots op!”
"Je ziet nog steeds partijen die alle componenten los kiezen en dat moet dan met elkaar gaan matchen."
Enervision | 30 2019 47
48
Nathan
IN GESPREK MET JOHN POT
INSTALLEREN IS MENSENWERKJOHN POT ONTVANGT ONS IN DE ONTVANGSTRUIMTE VAN TECHNISCH ADVIESBUREAU INSTALLATIEBEDRIJF WARMTEBOUW IN UTRECHT. IN DE AANLOOP VAN ONS GESPREK VERTELT HIJ - OP DE WENTELTRAP - AL ENTHOUSIAST OVER DE GAVE PROJECTEN WAAR HIJ EN ZIJN TEAM OP DIT MOMENT AAN WERKEN. EEN VAN DIE PROJECTEN IS DE AANLEIDING VOOR ONS BEZOEK, NAMELIJK DE RENOVATIE VAN DE ICONISCHE VILLA NEDERHEEM. DIT PAND EN HET OMLIGGENDE LANDGOED IS VOOR DE INWONERS VAN BLARICUM WELBEKEND EN VAN HISTORISCHE WAARDE.
Product in de praktijk
JOHN POT (RECHTS) SAMEN MET ROBERT NAGELHOUT, PROJECTLEIDER NATHAN PROJECTS
Tijdens het gesprek wordt al snel duidelijk dat John een mensenmens is.
Hij houdt van communicatie en helderheid. Voor hem draait de bouw niet
alleen om techniek, maar vooral om relaties. Zijn functie bij Warmtebouw
omschrijft hij dan ook als verbinder. In die hoedanigheid brengt hij partijen
bij elkaar en probeert hij alle neuzen dezelfde kant op te krijgen om zo,
met het hele team, successen te kunnen boeken. Bij Warmtebouw werken
225 mensen. De exclusieve woonprojectentak, waarvoor John
verantwoordelijk is, telt 15 medewerkers.
DE BOUWESTAFETTEIn de bouw zijn alle schakels van elkaar afhankelijk, waardoor
communicatie en samenwerking van essentieel belang zijn. “Net wel,
net niet kan een wereld van verschil betekenen voor de volgende in de
keten.” Het is juist dat verschil dat kan zorgen voor conflicten en
vertragingen. Twee zaken die John liever mijdt. Voor hem zijn
communicatie en kennis key. “Zolang je het project niet begrijpt, kun je het
ook niet maken.” Een project is pas succesvol uit te voeren als alle partijen
begrijpen waar het over gaat. Dat gaat altijd op, maar is nog extra
belangrijk in het luxere segment waarin hij opereert vanwege de grotere
complexiteit van projecten.
VILLA NEDERHEEMLandgoed Nederheem is majestueus gelegen aan de Torenlaan in Blaricum. Het Amerikaanse miljonairsechtpaar William en Anna Singer liet hier in
1937 hun droomvilla bouwen. Na enkele herbestemmingen werd het pand later het gemeentehuis van Blaricum. Nu, in 2019, is het pand klaar voor
haar volgende hoofdstuk. Na een grootscheepse renovatie zijn in het bestaande gebouw zeven luxe energiezuinige appartementen gerealiseerd.
Variërend van circa 234 m2 tot circa 360 m2 en met veel buitenruimte. In het park van ruim 1,1 hectare is verder een nieuw landhuis in de stijl van de
Amsterdamse School verrezen. In dit nieuwe pand zijn nog eens twee energiezuinige appartementen gerealiseerd. Bij de renovatie is rekening
gehouden met de monumentale waarde van het pand. Er zijn koelplafonds, vloerverwarming en brongebonden warmtepompen
(alpha innotec SWCV162K3 i.c.m. de WWS507 500 liter tapwaterboiler) geïnstalleerd in de appartementen.
Enervision | 30 2019 49
Nathan
OOG VOOR DETAIL : DE HANDLEIDING WORDT ALTIJD NAAST DE WARMTEPOMP OPGEHANGEN.
50 Nathan
Product in de praktijk
Iedereen moet qua ervaring en kennis op niveau zijn om werk van hoge
kwaliteit te kunnen leveren en de juiste beslissingen te kunnen nemen.
Aan het begin van een project moet het plan daarom duidelijk zijn.
Alle betrokkenen moeten dat plan begrijpen en weten wat hun aandeel is.
“Als je het bijna weet, dan weet je eigenlijk nog niets.” Dat bijna uit zich in
het steeds aanpassen van tekeningen, maatvoering en planning. "Je kunt
alleen goed plannen als je een overzicht van het totale werk hebt." Volgens
John is dat geen wijsdoenerij, maar gewoon logisch nadenken en daarom
ook iets waar hij op stuurt bij de projecten waaraan hij werkt.
PASSIEVoor John is emotie - naast planning, communicatie en kennis - van
essentieel belang om een project op niveau te krijgen. Emotie omschrijft hij
als energie in beweging. Het draait om gevoel, passie en gedrevenheid en
juist dat heb je volgens hem nodig om projecten in het luxere segment,
zoals de renovatie van Villa Nederheem, tot een succes te kunnen maken.
“Steeds moet je afwegingen maken. Iedereen moet zijn neus dezelfde kant
op hebben staan voor het beste resultaat. De vraag moet zijn wat gaan we
doen en hoe gaan we er daarbij voor zorgen dat we niet teveel schade
aanbrengen aan het monument. De keuze is dan: kiezen we voor makkelijk
of kiezen we voor goed.”
Warmtebouw, en John zelf, streven daarbij in alle gevallen naar het best
mogelijke resultaat. We vragen John welke uitdagingen hij en zijn team zijn
tegengekomen tijdens deze renovatie. “Ik ben eigenlijk verliefd geworden
op het project. Dat is natuurlijk vervelend, want als je verliefd bent dan ben
je stuurloos.” Dat zorgde enerzijds voor gepassioneerde gedrevenheid, maar
anderzijds ook een beetje voor een blinde vlek. Bij dit project bleek
bijvoorbeeld dat een aantal dingen uiteindelijk niet volgens plan te
realiseren waren. "Het is belangrijk om te zorgen dat de esthetische visie
matcht met de gevraagde installaties binnen de bouwkundige
mogelijkheden. Bij de start van een project moet er veel meer gekeken
worden naar de vraag." In de toekomst wil John op dit gebied geen
genoegen meer nemen met minder. Hij houdt dan veel meer voet bij stuk
om zo het beste resultaat, passend bij beloftes en afspraken, zeker te
stellen. “Te aardig zijn resulteert meestal niet in veel goeds.”
John’s passie en betrokkenheid blijkt ook vaak op zaterdagochtend. Dan
trekt hij zijn oude kleren aan en loopt hij even door het project heen. “Dat
is mijn liefde voor het vak, ik kom dan dingen tegen waarvan ik denk dat
ze nog net iets beter kunnen. Dat is geen romantisch verhaal – ik vind het
gewoon echt heel leuk. Als ik aan een project begin dan is het in mijn
hoofd vaak al af; ik zie dan voor me hoe het gaat worden. Als ik het idee
dan in de praktijk zie, dan word ik gelijk weer enthousiast. Als je dat niet
hebt is het ook moeilijk om de energie voor het werk te blijven opbrengen;
als je er van een afstand naar kijkt. Dit is niet mijn werk maar mijn manier
van leven - ik noem het daarom ook nooit werk.”
MENSENWERKJohn heeft een geschiedenis met Nathan. Als voorbeeld noemt hij een
project op de Raamgracht in Amsterdam (lees daarover meer in Enervision
#26). “Nathan was daar onze grootste inkooppartner. De Raamgracht was
voor beide partijen een leerproject. De lessen die we daar geleerd hebben,
hebben we toe kunnen passen in Villa Nederheem. We hebben nu
bijvoorbeeld de koelplafonds netter en sneller kunnen aansluiten - we
hebben heel weinig problemen gehad en veel meer meters kunnen
leggen. Sommige plafonds hebben we niet aan laten sluiten tegen de
wand, waardoor we ventilatie konden creëren. De lessen die we daar
geleerd hebben en de successen die we daar behaald hebben, hebben we
mede te danken aan Robert Nagelhout, Projectleider bij Nathan Projects.
Wij hebben het project in beeld gebracht en hij heeft de engineering van
de vloerverwarming en plafondkoeling op zich genomen. Verder was hij de
coördinerende schakel bij de bronboring die door Nathan Projects is
uitgevoerd. Robert is een doener, daar hou ik van. Hij en ik vullen elkaar
heel goed aan. We hadden zijn input echt nodig.Ik ben ook trots op de
inzet van mijn Warmtebouw medestrijders op de werkvloer zoals, Arnold
van der Leeden (Projectleider) en Jeroen van Haaren (Controller). Ik vind het
opbouwen van persoonlijke banden heel erg belangrijk. Als je elkaar
begrijpt kom je samen veel verder; je bouwt dan samen aan hetzelfde
doel. Persoonlijke relaties zijn ook een belangrijk onderdeel van Nathan.
We hebben een leuke band met het bedrijf en durven ook eerlijk te zijn
naar elkaar toe, als iets niet goed is dan zeggen we dat.”
OVERTUIGINGSKRACHT“Het gaat goed met ons, we hebben goede relaties en mooie projecten
lopen, maar er zijn altijd weer heerlijke nieuwe uitdagingen. Een van die
uitdagingen is het feit dat mensen twijfelen tussen de verschillende
vormen van opwekking. In Nederland is budget vaak leidend bij het
vinden van het juiste antwoord. Nederlanders zijn inkopers. In het
buitenland vragen ze hoe lang iets meegaat, in Nederland vragen ze wat
het kost. Een wereld van verschil. Ik probeer boven die kostendiscussie
uit te stijgen door mijn verliefdheid voor een project bij anderen te
injecteren. Ze moeten verliefd worden op mijn verhaal. Ik probeer
onzekerheid weg te nemen en de weegschaal in balans te brengen met
vertrouwen.”
De goede naam van John en van Warmtebouw wekt dat vertrouwen. “We
verdienen elke dag geld, soms verliezen we geld. Op onze naam zijn we
altijd zuinig. Aan het einde van de rit krijgt mijn klant wat ik hem beloofd
heb. Dat is hoe je een naam bouwt en in stand houdt. Dat is waar wij als
team en organisatie voor staan en dat maakt ons succesvol.”
“Als je het bijna weet dan weet, je eigenlijk nog niets.”
Enervision | 30 2019 51
Nathan
DE KENNISCRISIS“We komen razend kennis te kort in de branche. De crisis is nu voorbij,
maar op een bepaalde manier zitten we toch nog op een dieptepunt door
het nijpende kennistekort. Er zijn veel jonge jongens die handig zijn, maar
mensen met echte kennis vinden is lastig. Wij hebben hier, bij
Warmtebouw, ook geen 225 man met alle kennis. Wel hebben we een paar
dragende spelers die kennis overdragen." Warmtebouw gaat de kenniscrisis
ook tegen door intern op te leiden. “Wij hebben hier een mooi auditorium
waarin we regelmatig les geven. We zijn op het moment bezig met het
voorbereiden van praktijkopvoeringen zoals rollenspellen. Mensen op de
werkvloer willen namelijk niet lezen en schrijven, maar ervaren en voelen.
We laten situaties uit de praktijk zien en zetten het team daarmee aan het
denken. Samen komen we dan tot nieuwe ontdekkingen en oplossingen.
Kwaliteit zit in jezelf blijven verbeteren. Mijn vader had een uitspraak: bijna
recht is scheef. Dat is alleszeggend en past naadloos bij de visie van
Warmtebouw. We zeggen hier namelijk: Wat warmtebouw doet, dat doet
DE KOELPLAFONDS WORDEN GEÏNSTALLEERD IN VILLA NEDERHEEM (WINTER 2018).
52 Nathan
Product in de praktijk
WARMTEBOUWMIDDENWETERING 13543 AR UTRECHT030 248 3030WWW.WARMTEBOUW.NL
Warmtebouw goed. Gewoon eerlijk zijn en dan blijf je ook geloofwaardig.
Dat principe, dat past bij ons bedrijfs-DNA, proberen we het team mee te
geven.
Opleiden en coachen kost energie; je bent altijd bezig met verbeteren,
uitleggen en het opvolgen van gemaakte regels en afspraken. Het vergt
aandacht. Zelf ben ik geworden wie ik ben door de aandacht van mijn
vader. Vervelen was vroeger bij ons thuis geen woord.
Als kind ging ik al met mijn vader mee naar projecten, dat voelde voor mij
als spelen. Tegenwoordig is tijdens het werken vaak geen tijd om aandacht
te besteden aan opleiden. Dat is zonde, want juist daarmee maak je de
vaklieden van de toekomst. Techniek is altijd in beweging. Het is de
basiskennis die je overal brengt. Met een goede basiskennis ben je bij
nieuwe ontwikkelingen heel snel op niveau. Die basiskennis is nu beneden
peil in Nederland."
MENSEN VAN DE TOEKOMSTJohn denk veel na over hoe de vakmensen van de toekomst opgeleid
zouden moeten worden. Hij vindt de huidige manier van opleiden
gebrekkig. “Sinds het schoolsysteem op de schop is gegaan wordt er een
heel andere kwaliteit afgeleverd dan vroeger. Ik vind de scholen van nu
één grote bende. Zodra je die jonge jongens in dienst hebt, moet je ze zelf
nog echt gaan opleiden. Daar is in de praktijk helemaal geen tijd voor. Ze
zouden een goede leermeester moeten hebben en met aandacht begeleid
moeten worden. Mijn vader was die leermeester voor mij. Tegenwoordig is
er geen aandacht meer; mensen worden in het diepe gegooid. Ik vind dat
je iemand twee jaar lang bij de hand moet nemen, een ambacht moet
leren en fabrikanten moet betrekken voor productkennis. Medewerkers
moeten fysiek en mentaal sterk zijn. Op school zou daarom niet alleen
aandacht moeten zijn voor vakkennis, maar studenten zouden ook begeleid
moeten worden op het gebied van houding, communicatie, presentatie en
mentaliteit. Het zou moeten gaan om het totaalplaatje – op dit moment
worden jongeren nog naar school gestuurd zonder dat ze actief begeleid
worden naar een diploma, dat zou niet moeten kunnen."
Een ander aspect waar John over nadenkt is loopbaanontwikkeling. “Op een
gegeven moment moet je flexibel in je carrière durven zijn. Met het oog op
de latere pensioenleeftijd zou ook daarvoor aandacht moeten zijn op
scholen. Het is niet meer realistisch om te verwachten dat iemand zijn hele
leven dezelfde functie blijft uitoefenen. Ik denk dat de toekomstige
generatie erop voorbereid moet zijn dat ze twee of drie functies zullen
hebben in hun loopbaan. Installateurs / loodgieters zouden bijvoorbeeld
rond hun vijftigste een mentorrol op zich kunnen nemen om zo bij te
dragen aan het kennisniveau van de jeugd. Ik sluit niet uit dat ik me zelf
ook nog eens actiever ga inzetten op het gebied van onderwijs en
mentorschap.”
Enervision | 30 2019 53
54
Nathan
EEN RELATIEF SNELLE OPLOSSING VOOR VERWARMEN ZONDER GAS
VAN GAS LOS MET INFRAROODVAAK WORDT ER GEVRAAGD NAAR DE BESTE MANIER VAN GASLOOS VERWARMEN. WARMTEPOMP, ELEKTRISCH, OF TOCH MAAR EEN PELLET KACHEL? HET ANTWOORD? ER IS GEEN ÉÉN ANTWOORD. DE BESTE MANIER VAN GASLOOS VERWARMEN IS NAMELIJK ONDER ANDERE AFHANKELIJK VAN DE AANWEZIGE INFRASTRUCTUUR, HET FORMAAT VAN DE RUIMTES EN DE ISOLATIE. DIE FACTOREN BEPALEN OOK VOOR EEN GROOT DEEL DE KOSTEN VAN HET PROJECT. NIEUW IN HET GASLOZE ASSORTIMENT VAN NATHAN ELECTRIC ZIJN INFRAROODPANELEN – EERDER WAREN ER AL ELEKTRISCHE BOILERS EN ELEKTRISCHE VLOERVERWARMING. MAAK KENNIS MET EASYTHERM, HET MERK ACHTER DE NIEUWE GASLOZE OPLOSSING.
Nieuwe producten
INVESTEREN IN DE TOEKOMSTDe levensduur van een easyTherm infraroodpaneel is 30 jaar.
Enkele aspecten die meespelen in de keuze:
A. Investeringskosten, die lager liggen dan bij andere duurzame
oplossingen.
B. Rentekosten zijn lager door lagere investerings- en eventuele
demontagekosten.
C. Onderhoudskosten van B 0,-. De onderhoudskosten bij
cv-ketels en freon-installaties liggen tussen de B 50,- tot
B 500,- per jaar met vaak wettelijke verplichtingen.
D. Elektriciteitskosten. De technische universiteit van
Kaiserslautern heeft aantoonbaar gemaakt, dat bij easyTherm
ongeveer 10% tot 50% minder geïnstalleerd vermogen nodig is
t.o.v. convectieverwarming. Dit is wel afhankelijk van de
Rc-waarden van het object.
E. Lage verbouwingskosten.
EASYTHERMHet merk uit Oostenrijk bestaat sinds 2006 en levert haar infraroodpanelen
uitsluitend onder eigen merk. R&D gebeurt in eigen huis in samenwerking
met diverse universiteiten en gerespecteerde instanties. De productie en
montage gebeurt, op enkele onderdelen na, volledig in eigen beheer.
De kwaliteit van easyTherm is daardoor gegarandeerd goed: het hoogste
stralingsrendement door de keramische voorplaat, goede isolatie,
rvs-achterkant en carbonvezels. Uniek is ledverlichting om het paneel.
De korte opwarmtijd van maar 6 minuten, geen elektrosmog,
revit-tekeningen, domotica, de Tydom app en inbouwmogelijkheden
maken infraroodpanelen van easyTherm een goede toevoeging aan de
duurzame oplossingen van Nathan.
IS INFRAROOD UW ANTWOORD?Infraroodpanelen kunnen in principe overal toegepast worden; denk
aan woningen, kantoren, magazijnen, badkamers en productiehallen.
De panelen zijn met name een interessante optie bij de renovatie van
dergelijke ruimtes. De verbouwingskosten die gemaakt moeten worden bij
het plaatsen van een infraroodpaneel zijn namelijk verwaarloosbaar, zeker
als de bestaande installatie (groten)deels behouden blijft. Ook voor
nieuwbouw waarin vloerverwarming/koeling is toegepast kunnen
infraroodpanelen een goede toevoeging zijn. Met behulp van de panelen
kan de temperatuur in een ruimte nageregeld worden. De panelen worden
snel warm waardoor het in korte tijd behaaglijk warm is. Voor iedere
situatie is een passend formaat. Zo verwarmt een infraroodpaneel van 600
x 1200 cm in een systeemplafond al 20m2 in een kantoortuin. Het paneel
is in een half uur te plaatsen en de bestaande installatie kan blijven.
De infraroodpanelen uit de comfortPlus serie werken bijvoorbeeld
met 110 graden om te komen tot een hogere afgifte, waardoor een
fabriekshal tot wel 6 meter hoog verwarmd kan worden.
Wat voordelen op een rij:
���Infraroodstraling heeft een therapeutische waarde. De kleine
werkingsdiepte in de huid kalmeert onze organen en verder wordt
ons metabolisme gestimuleerd. Mensen met astma en reuma ervaren
dit als prettig.
�� Geen schimmelgroei. Bij convectie wordt de lucht verwarmd,
wat kan leiden tot schimmel en koude hoeken. In goed geïsoleerde
nieuwbouwhuizen wordt er weinig geventileerd met als gevolg meer
schimmelgroei – infraroodpanelen gaan dat tegen doordat er met
infrarood nauwelijks sprake is van luchtverplaatsing. 8 | Welle und Wirkung
Welle und Wirkung vom Technologieführer.
Wichtig: Nur easyTherm bietet Ihnen diese Qualität und Verarbeitung mit vielen geschützten Lösungen.
Made in Austria
Extreem robuuste keramische oppervlakte (PolyVision®) voor maximale afgifte vaninfraroodstraling
Nauwkeurige thermischebeveiliging
Warmtegeleidendekeramische pasta (Fraunhofer)
Warmtegeleidendekeramische pasta(Fraunhofer)
Corrosie bestendigeRVS achterkant
Siliciumoxide isolatiekern van gerecycledglas vrij van stof
Temperatuur bestendige
siliconen mantel
Nauwkeuriggefreesde gleuven
6.000 carbon dradenvoor infraroodstraling
Massief houten of metalen warmte-isolerende lijsten
DE OPBOUW VAN EEN EASYTHERM INFRAROODPANEEL.
Enervision | 30 2019 55
56
Nathan
EASYTHERM IN DE PRAKTIJK
INFRAROOD ALS LAATSTE ZETJE NAAR GASLOZE BEDRIJVENTERREINENJARENLANG WAS HET SLUITEN VAN DE GASKRAAN EEN ONDERWERP IN GESPREKKEN DIE VOORNAMELIJK DOOR DE POLITIEK EN ORGANISATIES MET DUURZAAMHEIDSBELANGEN WERD GEVOERD. EEN VER-VAN-MIJN-BED-SHOW VOOR VELE MKB-ONDERNEMERS. MAAR NU DAT GESPREK ZICH LANGZAAM NAAR DE KEUKENTAFEL EN BEDRIJFSKANTINE VERPLAATST, KOMT HET TOCH WEL DICHTBIJ… WAT MOETEN WIJ DOEN ALS GAS STRAKS NIET MEER MAG? DAT BESEF DRAAGT ERAAN BIJ DAT DE MENSEN DIE JARENLANG VOCHTEN OM ANDEREN VAN DUURZAAMHEID TE OVERTUIGEN, INEENS GEHOORD WORDEN. PETER VAN TUIJL, DIRECTEUR VAN WM3, IS ZO’N PERSOON. HIJ VERTELT: ”VOORHEEN MOESTEN WE NAAR BEDRIJVEN TOE OM HEN OVER DE KANSEN VAN VERDUURZAMING TE INFORMEREN. NU KLOPPEN ZE BIJ ONS AAN.” SAMEN MET MIREILLE HAAFKES, DIE DE MARKETING EN COMMUNICATIE VAN HET BEDRIJF VERZORGT EN RUTGER VAN HALTEREN, MANAGER NEW BUSINESS VAN NATHAN, SPREKEN WE OVER DE MANIER WAAROP WM3, ANNO 2019 COMPLETE BEDRIJVENTERREINEN VERDUURZAAMT.
Nieuwe producten
PETER TUIJL EN MIREILLE HAAFKES VAN WM3.
250 BEDRIJVENTERREINEN IN VIJF JAARVijf bedrijventerreinen draaien er inmiddels. En een stuk of twaalf zitten
er op moment van schrijven in de pen, waaronder Vaassen, Beverwijk en
industrieterrein Schaapsdrift in het eigen Renkum van WM3. Met een
bescheiden team van tien medewerkers bestormt WM3 de Nederlandse
MKB-ondernemers met interessante voorstellen voor verduurzaming van
hun vastgoed. Peter: “De particuliere markt is ondanks haar lage marges
overvol en de echt grote bedrijven hebben zelf mensen voor hun
duurzaamheid in dienst. Sinds 2014 focussen we ons daarom op de
Nederlandse midden- en kleinbedrijven. Met een zakelijke kennis van
ontwikkelingsmaatschappij Oost NL ontstond de ambitie om
bedrijventerreinen CO2-neutraal en zelfs energiepositief te krijgen. Vanuit
die ambitie vormden TNO, Kortman Duurzame Gebiedsontwikkeling, Oost
NL en WM3 in 2016 de stichting Energiepositief (BE+). Deze stichting is een
aanjager die bedrijventerreinen overtuigt van de noodzaak om te gaan
verduurzamen. Dat wat bij ons begon als een ideaalplaatje voor één
bedrijventerrein, konden we nu grootschalig gaan realiseren. 4YEF, E.ON,
Nathan en WM3 hebben inmiddels een consortium gevormd om tot
daadwerkelijke realisatie van collectieve verduurzaming van
bedrijventerreinen te komen. Samen werden we gehoord in ons streven
om in vijf jaar tijd 250 bedrijventerreinen collectief aan te pakken. Daarmee
is ons consortium volgens TNO goed voor 32 PJ in 2021, ofwel 33% van het
energieakkoord.”
EEN STAP VERDER DAN TRIAS ENERGETICASamen met haar partners pakt WM3 de complexe verduurzaming van de
terreinen aan volgens het principe van Trias Energetica. Mireille knikt en
legt uit: “We kijken eerst naar het terugdringen van het verbruik,
bijvoorbeeld met goede isolatie, ledverlichting, een goed
gebouwbeheersysteem en all-electric verwarming en/of koeling. Daarna
kijken we naar de hoeveelheid energie die je daarvoor nodig hebt en die
wekken we duurzaam op, bij voorkeur met aardwarmte of zonnepanelen.
In hybride systemen geloven we niet, dus die derde stap, het aanvullen
met fossiele brandstoffen, die zetten we niet.
“Ons consortium is volgens TNO goed voor 33% van het energieakkoord.”
Enervision | 30 2019 57
RUTGER VAN HALTEREN EN PETER VAN TUIJL BEWONDEREN ÉÉN VAN DE NIEUWE EASYTHERM INFRAROODPANELEN IN DE VERGADERZAAL VAN WM3.
58 Nathan
Nieuwe producten
Trias Energetica is daarom ook niet echt meer van nu. We wekken zelfs
meer duurzame energie op dan we verbruiken, waardoor we het ook nog
kunnen opslaan, terugleveren of gebruiken voor woonwijken en nieuwe
vragen, zoals het opladen van elektrische auto’s.” Peter voegt toe: “Warmte
en koude slaan we op in de bodem en elektriciteit in een smartgrid-
batterijsysteem. Zo worden bedrijventerreinen collectief zelfvoorzienend en
gaan ze zelfs energie opleveren.”
BEWEZEN MIDDELENMIX OP MAATWM3 zoekt continu naar de juiste middelenmix die de verduurzaming voor
het betreffende bedrijventerrein mogelijk maakt. Peter: “Na een goede
scan van de verbeterkansen, koppelen we verschillende bewezen
technieken aan elkaar. Op industrieterreinen werken we natuurlijk veel met
restwarmte van grote fabrieken waar omliggende bedrijven zich op aan
kunnen sluiten. Maar dat zorgt voor een vorm van afhankelijkheid waar
ondernemers onrustig van worden. Want wat als het leverende bedrijf nou
vertrekt? Daarom kiezen we in onze projecten regelmatig voor individuele
of collectieve aardwarmtebronnen van Nathan Projects. Dat geeft
ondernemers zekerheid. En ons ook, want wij weten inmiddels wat we aan
de Nathan Group hebben. Welk model warmtepomp er dan wordt gebruikt
maakt ons eigenlijk niet uit. Als marktleider weet Nathan gewoon wat
goed is. En ze leveren de bron en warmtepomp als één betrouwbaar totaal-
systeem, dat maakt het voor ons extra interessant.” Het vertrouwen in
oplossingen is iets dat belangrijk is voor Peter: “We doen alleen wat écht
bewezen is.”
SPECIAAL VOOR DE BEZOEKERS VANUIT NATHAN STAAT DE TEMPERATUUR BEHAAGLIJK HOOG INGESTELD.
INFRAROOD ALS ALTERNATIEF OF AANVULLINGOok de nieuwe Nathan Electric productgroep, infraroodpanelen, waarover u
op pagina 54 van deze Enervision leest, wordt door WM3 al vol overtuiging
ingezet voor de verduurzaming van bedrijven. Peter: ”Verouderde
bedrijfsgebouwen zijn vaak uitgerust met conventionele afgiftesystemen.
Waar mogelijk vervangen we dat door lage temperatuur vloerverwarming,
maar dat is behoorlijk kostbaar en arbeidsintensief en daarmee niet altijd
mogelijk. Bovendien moet het bedrijf haar werkzaamheden dan enige tijd
staken, zodat wij radiatoren en vloeren kunnen verwijderen en
vloerverwarming kunnen leggen, waardoor het kostentechnisch vaak geen
optie is. Als aanvullende all-electric afgifte, kiezen we daarom steeds vaker
voor infraroodpanelen. In Renkum en Beverwijk hebben we bestaande
bedrijfsgebouwen bijvoorbeeld gedeeltelijk voorzien van vloerverwarming
met een warmtepomp. De 30% die we niet van vloerverwarming konden
voorzien, hebben we aangevuld met infraroodpanelen. Dat werkt goed en
gaan we zeker vaker zo inzetten.”
EERST VOELEN, DAN GELOVENIn de vergaderzaal van WM3 wijst Peter ons op een glanzend wit
infraroodpaneel boven de tafel in het systeemplafond. Samen met een
kleiner paneel aan de andere kant van de ruimte is het goed voor
1050 watt aan stralingswarmte.
“In één middag zijn wij hier van het gas los!”
Enervision | 30 2019 59
Peter: “Ik was aanvankelijk sceptisch over infrarood. Voor mij geldt altijd dat
ik het eerst moet ervaren, om het te geloven.” Met een lachend knikje naar
de overkant van de tafel, waar Rutger zit, vertelt hij verder: ”Volgens deze
wijze man moet dit voldoende zijn om deze ruimte te verwarmen en ik
moet zeggen… het is een heel prettige warmte zonder de koude stromen
en stof die we van radiatoren gewend zijn.” Ook op andere kantoren
werden er een aantal van Rutgers panelen opgehangen. Mireille: “Een
radiator of convector verwarmt de lucht. Door de warmte stijgt die lucht op
om daarna afgekoeld weer neer te dalen. Daardoor ervaar je een soort van
tocht. Infrarood werkt met elektromagnetische straling die niet de lucht,
maar de objecten in de ruimte verwarmt en dat is veel comfortabeler. Voel
maar aan de tafel. Deze tafel verwarmt vervolgens gelijkmatig de ruimte.
Met mijn lenzen had ik vaak last van de droge lucht van de radiator, dus
wat mij betreft mogen we helemaal over op infrarood!
En je kunt gewoon individueel bijschakelen als je het koud hebt, dat is ook
wel heel fijn.” Grappend merkt Rutger op dat het bijschakelen in deze toch
wat warme ruimte goed is gelukt. Peter pakt de regeling en laat Rutger
trots het display zien. “Standje 25. Net aangezet. Speciaal voor jullie!” Nu
we overtuigd van de supersnelle werking zijn, wordt de temperatuur weer
wat teruggedraaid. De komende weken wordt de rest van het in 1996
gebouwde bedrijfsverzamelgebouw van WM3 van infrarood voorzien.
Peter: “Alle radiatoren gaan er medio 2019 uit. Die kunnen we later met een
verbouwing een keer weghalen, maar met het ophangen van die panelen
zijn wij hier in één paar dagen van het gas af! En ideaal is dat wij en onze
huurders ondertussen gewoon kunnen doorwerken. Normaal zou je alle
radiatoren moeten afkoppelen en wegslopen, je zou vloerbedekking
moeten verwijderen, vloerverwarming moeten leggen, alles weer moeten
afwerken en moeten aansluiten op een nieuwe warmtepomp. Nu schuiven
we een paar panelen in het systeemplafond, die sluiten we aan en klaar.
Een prima alternatief.”
NATHAN AAN HET INFRAROOD Als manager New Business is Rutger bij Nathan Electric verantwoordelijk
voor de introductie van het product dat met WM3 een vliegende start
maakt. In zijn eerste Enervision-optreden vragen we hem hoe de voormalig
groothandelsdirecteur zijn weg naar Nathan heeft gevonden. Hij vertelt: “In
mijn zoektocht naar een nieuwe uitdaging ben ik eens met Wolf Nathan
een boerenomelet gaan eten. Nathan was toen net in contact gekomen
met easyTherm, de Oostenrijkse leverancier van infraroodpanelen. Wolf en
Peter zagen er markt in, maar waren nog op zoek naar de juiste persoon.
Na de tweede boerenomelet besloten wij het te gaan doen. Een mooie
uitdaging. Het product past natuurlijk prima bij de all-electric gedachte van
Nathan, maar toch is het even wennen voor het team dat vooral verwarmt
met water. Recent werden al elektrische vloerverwarming en elektrische
smart boilers aan het assortiment toegevoegd en nu ook nog infrarood.
De kracht zit ‘m juist in die combinatie! Daar ben ik van overtuigd.”
EEN GOED GEVOEL BIJ EASYTHERMMet easyTherm werd niet zomaar een merk binnengehaald. Een
constatering waar Rutger zich in kan vinden: “De panelen van easyTherm
hebben details die ik bij andere merken nog niet ben tegengekomen.
Ze zitten goed in elkaar: geperst glas voor isolatie, aan de voorkant
keramiek voor een 96% afgifte en een achterkant van corrosiebestendig
“60% afgifte! Dat is helemaal niks als je het vergelijkt met de 96% van easyTherm!”
60 Nathan
Nieuwe producten
WM3 ENERGYDE HOUTAKKER 516681 CW BEMMEL088 1184984 WWW.BEPOSITIEF.NLWWW.WM3.ENERGY
reflecterend RVS voor 4% afgifte. Concurrerende panelen hebben een
stralingsrendement van 30 tot 50%, de easyTherm panelen > 65%.
250 watt opgenomen vermogen en 187 watt stralingswarmte eruit, dat is
ongekend.” Zowel Peter als Rutger zijn inmiddels met Wolf naar de fabriek
in Oostenrijk geweest. Peter: “De ontwikkelaar die erachter zit is een
professor. Ik heb een ontzettend goed gevoel bij de kwaliteit van
easyTherm. Wij staan achter de prijs-kwaliteitsverhouding, omdat wij voor
onze klanten alleen het allerbeste willen. We willen het installeren en
weten dat het paneel 20 jaar probleemloos blijft functioneren.
Een goede productkwaliteit is belangrijk voor mijn naam en investering.”
INFERIEURE PRODUCTEN In woonprogramma’s op tv zie je ze regelmatig langskomen, die leuke
infraroodpanelen met een schattige foto van de kids op de voorkant. Ze
worden achteloos op een optisch mooie plek aan de muur opgehangen.
Liefkozend aaien de bewoners voor de camera een keer over hun warme
schilderij aan de muur. Mooi. Maar zo gevaarlijk voor de markt. Peter: “Als
er door verkeerde selectie (minimaal 20 watt per m2 voor de gehele ruimte
en maximaal 30m2 per paneel) of kwaliteit negatieve respons over zo’n
product komt, hebben wij als infrarood-aanbieders allemaal een probleem.
Want niet het merk, maar het product blijft hangen. Dat is zo gevaarlijk. Ik
zou graag willen dat er naast easyTherm nog meer goede leveranciers
opstaan. Vergelijk het met een winkelcentrum, dat ook pas interessant
wordt als er meerdere goede winkels in gevestigd zijn. Dat is belangrijk
voor de markt.”
GOED VAN SLECHT ONDERSCHEIDENRutger is het met Peter eens en legt daarom helder uit waarop je als
installateur moet letten bij de aanschaf van infraroodpanelen.
“De kunst is dat de panelen zo min mogelijk straling aan de achterkant
verliezen en zo veel mogelijk straling aan de voorkant afgeven. Logisch,
want de straling die bijvoorbeeld aan de bovenkant van een
systeemplafond wordt afgegeven is nutteloos. Kijk daarom goed naar de
afwerking van de achterkant van je paneel - gepolijst RVS bij easyTherm.
Slechte kwaliteit panelen herken je na een tijdje aan de zwarte hitte-
aanslag op de achterwand. Dat komt gewoon voor! Voor een goede straling
van de voorkant, kan eigenlijk alleen keramiek gebruikt worden. Zit er iets
anders op, dan kun je er bijna wel vanuit gaan dat het stralingsrendement
< 50% is. Daarnaast is het voor de veiligheid belangrijk dat er een goede
temperatuursensor in zit die voorkomt dat het paneel te warm wordt. Peter
herkent de uitdaging: “Laatst vertelde iemand me vol trots dat hij op een
beurs een paneel met wel 60% afgifte had ontdekt. 60% afgifte! Dat is
helemaal niks als je het vergelijkt met de 96% van easyTherm. Mensen
moeten er even aan wennen, ze moeten ontdekken wat de mogelijkheden
zijn om een goede vergelijking te kunnen maken. Maar ze kunnen ook
gewoon even kijken naar het rode easyTherm stickertje, dan zit je zeker
goed!” grijnst de tevreden ondernemer.
ENGINEERING VAN INFRAROODPANELENRutger vervolgt dat niet alleen de productkwaliteit bijdraagt aan de
opbrengst van een infraroodpaneel, de engineering mag ook absoluut niet
onderschat worden: “Vaak zit het meeste transmissieverlies van een
gebouw in de ramen. Die koude plekken moet je aanstralen. Voor een
maximale spreiding wordt bevestiging aan het plafond geadviseerd, met
maximaal 30m2 per paneel en minimaal 20 watt per m2 voor de gehele
ruimte. Ideaal, want ze passen gewoon in de enkele of dubbele vakken van
systeemplafonds. Bij Nathan Electric hebben we een easyTherm-
selectieprogramma beschikbaar waar je lengte, breedte, hoogte,
graaddagen, bouwbesluit temperaturen, luchtverversing, weghalen
opwarmtijd, stroomprijs en Rc- waardes ingeeft. Het resultaat is een
selectie van panelen met een offerte op basis van brutoprijzen. Ook het
verbruik van de panelen wordt getoond. Als je zelf de geldende energieprijs
ingeeft, wordt ook het jaarverbruik nog keurig voor je berekend!”
SIMPEL FINETUNENOok het gebruik van de panelen is zeer eenvoudig. Ze kunnen collectief
worden gekoppeld aan het gebouwbeheerssysteem via KNX of Loxone.
Dat kan praktisch zijn bij hotels of studentenhuizen waar ze centraal kunnen
worden uitgeschakeld als de ruimte niet in gebruik is. De
gebruikersinstellingen worden dan centraal overruled. Voor de gebruikers is
er een app beschikbaar waarmee 1 tot wel 1.000 panelen individueel
aangestuurd en desgewenst afgerekend kunnen worden. Ook monitoring
van warmte en luchtvochtigheid van de betreffende ruimten geschiedt via
de app. Mireille: “De panelen kun je individueel regelen. Vrouwen hebben
het bijvoorbeeld sneller koud dan mannen. Met deze panelen kun je de
temperatuur binnen de ruimte eenvoudig finetunen. Je zou de panelen
natuurlijk ook gewoon kunnen gebruiken om ruimten met vloerverwarming
aan te vullen met wat extra warmte - zeker in het geval van badkamers.
Wat ook leuk is, is dat je de voorplaat in 1.070 kleuren kunt laten uitvoeren.
Dat wordt er dan niet op gedrukt, maar echt in het keramiek verwerkt.
Volgende week komen onze twee groene panelen voor boven de
kantinetafel binnen en wordt er ook in de hal een paneel met keramische
print opgehangen. Als alle panelen er zijn, gaan de radiatoren uit en dan
zijn we ook hier van het gas af.”
Enervision | 30 2019 61
62
Nathan
HET SUCCESVERHAAL VAN ONS WARMTEPOMPENMERK
ALPHA INNOTEC: 20 JAAR EXPERTISE IN WARMTEPOMPEN!DE WARMTEPOMPEN VAN ALPHA INNOTEC VIEREN DIT JAAR HUN TWINTIGSTE VERJAARDAG. HET MERK BEGON MET ELF MEDEWERKERS IN EEN KLEINE FABRIEK IN ZUID-DUITSLAND VANUIT WAAR MEN BEGON MET HET VEROVEREN VAN DE DUITSTALIGE MARKT. NU, 20 JAAR LATER, KUNNEN WE NIET ANDERS ZEGGEN DAN DAT DAT MÉÉR DÀN GELUKT IS. INMIDDELS STAAT ER EEN VOORUITSTREVENDE ORGANISATIE MET MEER DAN 500 MEDEWERKERS EN VERKOOPKANALEN IN 24 LANDEN. IN 2006 VERWIERF NATHAN GROUP DE EXCLUSIEVE VERTEGENWOORDIGING VAN ALPHA INNOTEC IN DE BENELUX. MET DAT MERK ZIJN WIJ OP DE NEDERLANDSE MARKT DE NUMMER DRIE OP HET GEBIED VAN WARMTEPOMPEN. REDEN OM HET BEDRIJF ACHTER ONZE WARMTEPOMPEN MET TROTS AAN U VOOR TE STELLEN.
20 JAAR EXPERTISE
Jubileum
TERUG IN DE TIJD: NATHAN BRENGT ALPHA INNOTEC NAAR DE BENELUX (2006).
MADE IN EUROPEOp ruim 600 kilometer van de Nederlandse grens ligt het Zuid-Duitse
Kasendorf, het kloppende hart van AIT Deutschland, de
moedermaatschappij van alpha innotec. Het merk staat synoniem voor
kwaliteit, innovatie, eenvoudige installatie en betrouwbare werking. Vanuit
Kasendorf worden alle alpha innotec warmtepompen ontwikkeld, getest,
geproduceerd en verstuurd naar de diverse markten. Van Noorwegen tot
Spanje, van het Verenigd Koninkrijk tot Turkije, alpha innotec
warmtepompen vindt u overal. Van de nieuwe LWDV lucht/water
warmtepomp tot aan de welbekende WZSV brine/water warmtepomp –
met alpha innotec bent altijd verzekerd van betrouwbare topkwaliteit van
Duitse bodem.
EUROPEES TECHNOLOGIECENTRUMHet eigen onderzoekslab van alpha innotec is het grootste onderzoeks- en
ontwikkelingscentrum voor warmtepompen in Europa. Het heeft de
beschikking over een vriescel waar de omstandigheden tot -30°C getest
kunnen worden. De nieuwe LWDV warmtepomp is hier bijvoorbeeld getest
tot een minimum bedrijfstemperatuur van -22°C. Zo weten we dat deze
warmtepomp in de koudste gebieden kan functioneren. Verder zijn er in
het gebouw twee extreem geïsoleerde geluidskamers waar al het
achtergrondgeluid van buitenaf weg wordt gefilterd. In deze ruimtes kan
men de exacte geluidswaardes van de diverse warmtepompen bepalen.
Het achtergrondgeluid bedraagt in de beide kamers nog maar 17dBA, een
geluidsniveau dat nergens in de vrije natuur voorkomt.
Enervision | 30 2019 63
Nathan
De warmtepompen van alpha innotec staan bekend om hun lage
geluidswaardes. Vanuit Kasendorf wordt, onder andere in de geluidsdichte
kamers, dagelijks gewerkt aan nog stillere warmtepompen die kunnen
voldoen aan de wetgeving van de toekomst.
Met de recent gelanceerde LWDV warmtepomp bevestigd alpha innotec
wederom de vooruitstrevende positie op de wereldwijde markt van
warmtepompen. De modulerende propaanmachine is het antwoord op
‘Van gas los’, mét behoud van bestaande afgiftesystemen.
DE LEDEN VAN DE GROEIENDE ALPHA INNOTEC FAMILIE .
De ontwikkelingen gaan nog steeds onverminderd door met als resultaat
nieuwe en vooruitstrevende warmtepompen voor zowel nieuwbouw als
renovatie in de komende jaren. Samen met alpha innotec hebben wij
alles in huis voor uw duurzame toekomst zonder fossiele brandstoffen.
Wilt u de fabriek en het technologiecentrum in Kasendorf met
eigen ogen bekijken? Vraag uw Nathan Sales Advisor dan naar
de mogelijkheden.
64 Nathan
Jubileum
Enervision | 30 2019 65
NIEUWE ALPHA INNOTEC WARMTEPOMP IN MONUMENTAAL PAND
Een monumentaal pand, strak ingeklemd tussen andere bijzondere
gebouwen in de oude binnenstad van Utrecht. Een bijzondere woning
zonder buitenruimte voor een bron of lucht/water warmtepomp.
In een sterk samenspel tussen de aannemer, installateur, bewoner en
Nathan, ontstond een Enervision-waardig concept. Een concept waarin
hypermodern en monumentaal elkaar versterken. Medio juni inspireren
we u in de Enervision met de speelruimte binnen het brede alpha
innotec warmtepomp-assortiment. Een assortiment dat ook voor de
meest uitdagende situaties een oplossing biedt. Want gasloos,
dat kan altijd. Daar geloven we in!
HYPERMODERN EN MONUMENTAAL KOMEN SAMEN IN DE BINNENSTAD VAN UTRECHT.
Enervision blikt vooruit
GASLOOS IN DE BINNENSTAD
alira LWDV: een-op-een de cv-ketel vervangen!
Cv-ketel eruit, LWDV erin! Van gas los zonder renovatie!
Snel en eenvoudig te installeren Monobloc-opstelling, geen STEK nodig! Natuurlijk koudemiddel (R290 propaan) ISDE-subsidie €2100,- Optioneel Master/Master-regeling alpha home
Hoge temperatuur lucht/water-warmtepomp 70OC cv-water aanvoertemperatuur Geschikt voor radiatoren en vloerverwarming Modulerend tussen 2,3 kW en 8,2 kW Zeer stil, ≤ 50dB(A) op 1 meter, nacht ≤ 44dB(A)
www.lwdv.eu
VAN GAS LOS!
EEN-OP-EEN DE CV-
KETEL VERVANGEN!
Ad_Alira_LWDV_tbv_Plieger_2019_210x297mm.indd 1 20-12-2018 13:33:31
Producten in deze Enervision
Kijk voor meer informatie op www.nathan.nl en www.nathan.be
� alpha innotec LWA
� alpha innotec LWDV
� alpha innotec WZS-WZSV serie
� alpha innotec Booster
� Komfort Multizoneverdeler
� easyTherm infraroodpaneel
� Uponor Siccus
� Uponor S-Press PLUS
Product in de praktijk - Installeren is mensenwerk
Product in de praktijk - Slim investeren met duurzaam vastgoed
Maak kennis met onze een-op-een cv-ketel vervangende warmtepomp.
Leer over de eisen die gesteld worden bij de keuze voor deze warmtepomp in een bestaande of nieuwe woning.
Aandacht voor plaatsing, locatie, geluid en veiligheid met betrekking tot propaan en de werking van de warmtepomp.
1-daagse training, verschillende inschrijfmomenten per maand.
Aanmelden: kijk op www.lwdv.eu of www.nathanacademy.eu
De Nathan Group steunt Stichting ALS, u ook?Doneer op NL50 INGB 0000 1000 00 t.n.v. Stichting ALS Nederland
Schrijf
nu in!Training voor lucht/water warmtepompen - alpha innotec LWDV
Bent u klaar voor de toekomst? de Nathan Academy geeft u de kennis die u nodig heeft
De visie van - Frank Agterberg
2019
Nummer 30
S-PRESS PLUS:
de ultieme
perskoppeling,
die alle anderen
overbodig maakt
Enervision POWERED BY N
ATHAN 2019 Num
mer 30