Bent u klaar voor de toekomst? · ixi bedrijfsfotografie simon van der woude fotostudio edoland els...

Product in de praktijk - Installeren is mensenwerk

Product in de praktijk - Slim investeren met duurzaam vastgoed

Maak kennis met onze een-op-een cv-ketel vervangende warmtepomp.

Leer over de eisen die gesteld worden bij de keuze voor deze warmtepomp in een bestaande of nieuwe woning.

Aandacht voor plaatsing, locatie, geluid en veiligheid met betrekking tot propaan en de werking van de warmtepomp.

1-daagse training, verschillende inschrijfmomenten per maand.

Aanmelden: kijk op www.lwdv.eu of www.nathanacademy.eu

De Nathan Group steunt Stichting ALS, u ook?Doneer op NL50 INGB 0000 1000 00 t.n.v. Stichting ALS Nederland

Schrijf

nu in!Training voor lucht/water warmtepompen - alpha innotec LWDV

Bent u klaar voor de toekomst? de Nathan Academy geeft u de kennis die u nodig heeft

De visie van - Frank Agterberg

2019

Nummer 30

S-PRESS PLUS:

de ultieme

perskoppeling,

die alle anderen

overbodig maakt

Enervision POWERED BY N

ATHAN 2019 Num

mer 30

alira LWDV: een-op-een de cv-ketel vervangen!

Cv-ketel eruit, LWDV erin! Van gas los zonder renovatie!

Snel en eenvoudig te installeren Monobloc-opstelling, geen STEK nodig! Natuurlijk koudemiddel (R290 propaan) ISDE-subsidie €2100,- Optioneel Master/Master-regeling alpha home

Hoge temperatuur lucht/water-warmtepomp 70OC cv-water aanvoertemperatuur Geschikt voor radiatoren en vloerverwarming Modulerend tussen 2,3 kW en 8,2 kW Zeer stil, ≤ 50dB(A) op 1 meter, nacht ≤ 44dB(A)

www.lwdv.eu

VAN GAS LOS!

EEN-OP-EEN DE CV-

KETEL VERVANGEN!

Ad_Alira_LWDV_tbv_Plieger_2019_210x297mm.indd 1 20-12-2018 13:33:31

Producten in deze Enervision

Kijk voor meer informatie op www.nathan.nl en www.nathan.be

� alpha innotec LWA

� alpha innotec LWDV

� alpha innotec WZS-WZSV serie

� alpha innotec Booster

� Komfort Multizoneverdeler

� easyTherm infraroodpaneel

� Uponor Siccus

� Uponor S-Press PLUS

Voorwoord

NIEUW JAAR, VOLOP KANSENDe rode draad door de markt en deze editie van de Enervision

zijn kansen. Kansen om te groeien, te innoveren en te

verduurzamen. Passend bij dit thema praten we met Frank

Agterberg, voorzitter van de Dutch Heatpump Association, over

het gigantische groeipotentieel van de Nederlandse

warmtepompmarkt en de verbindende rol die hij daarin speelt

(pagina 6). In Zeeland gaan we, aan de keukentafel, in gesprek

met een consument en installateur over hun praktijkervaringen

met de innovatieve een-op-een cv-ketel vervangende

warmtepomp alpha innotec LWDV (pagina 12). Naar aanleiding

van een project in de binnenstad van Arnhem spreken we met

een vastgoedbelegger over de meerwaarde van duurzaamheid

in vastgoedbeleggingen (pagina 18). In Amersfoort bezoeken we

een duurzaam bedrijfsgebouw waarin onze alpha innotec en

Uponor producten een prominente plaats hebben

(pagina 34). In Waddinxveen praten we met een ondernemer

over de belangrijke rol van installateurs in de energietransitie.

Samenwerking is daarin van groot belang (pagina 44). Dat komt

ook terug in het artikel op pagina 48 waarin thema’s als passie

voor het vak, mensenwerk en de bouwestafette besproken

worden.

Passend bij het winterseizoen berichten we op pagina 24

vanaf het Oostenrijkse Zugspitz-plateau. In het Panorama

2962 restaurant ligt daar op 3.000 meter Uponor Classic

vloerverwarming waardoor gasten, met uitzicht op het

winterspektakel, het altijd behaaglijk warm hebben.

In deze Enervision mogen we u ook weer twee nieuwe

producten voorstellen. Allereerst de Uponor S-Press PLUS

koppeling – dé koppeling die alle andere overbodig maakt.

U leest meer over deze innovatieve koppeling, die het werk

voor installateurs makkelijker maakt, op pagina 28.

Verder introduceren we dit jaar een aanvullende manier

van gasloos verwarmen: infraroodpanelen van het

gerenommeerde Oostenrijkse merk easyTherm.

Hierover leest u meer vanaf pagina 54.

Ook in 2019 hebben we binnen Nathan alles in één huis om u

dit jaar te ondersteunen bij het pakken van alle kansen in onze

branche: innovatieve producten, technische expertise, een sterk

service apparaat, een eigen boorbedrijf en opleidingen. We

vertellen u meer over het nieuwe cursus aanbod van de Nathan

Academy op pagina 32. Houd onze website en social media

kanalen in de gaten voor de laatste ontwikkelingen rondom

onze duurzame projecten: www.nathan.nl, www.nathan.be en

@NathanBenelux.

Wolf Nathan en Peter Centen

3Enervision | 30 2019

NIEUW

Uponor Comfort E is geschikt voor tegels, laminaat, parket of vinyl vloerbedekking voor zowel nat- als droogbouw

Uponor Comfort E laat zich makkelijk installeren, zelfs in kleine ruimtes met een moeilijke indeling.

Snel comfort: Warmt binnen enkele minuten op en creëert snel een aangename temperatuur.

Uponor Comfort E - de uiterst dunne elektrische vloerverwarming die zich gemakkelijk laat installeren, voor zowel nat- als droogbouw

Vertrouw op Uponormet Comfort

Naamloos-3 1 23-4-2018 15:26:28

Inhoud

2019

Nummer 30

��Product in de praktijk - Installeren is mensenwerk

��Product in de praktijk - Slim investeren met duurzaam vastgoed

��Maak kennis met onze een-op-een cv-ketel vervangende warmtepomp.

��Leer over de eisen die gesteld worden bij de keuze voor deze warmtepomp in een bestaande of nieuwe woning.

��Aandacht voor plaatsing, locatie, geluid en veiligheid met betrekking tot propaan en de werking van de warmtepomp.

�1-daagse training, verschillende inschrijfmomenten per maand.



Schrijf



�De visie van - Frank Agterberg

2019

Nummer 30

S-PRESS PLUS:

de ultieme

perskoppeling,

die alle anderen

overbodig maakt


ATHAN 2019 Num

mer 30

COLOFON

ENERVISION IS EEN UITGAVE VAN NATHAN. DEZE PUBLICATIE IS KOSTELOOS VOOR RELATIES VAN NATHAN SYSTEMS EN NATHAN PROJECTS. BELANGSTELLENDEN KUNNEN ZICH ABONNEREN OP ENERVISION. NEEMT U HIERVOOR CONTACT OP MET HET REDACTIESECRETARIAAT VAN ENERVISION.

NATHANMEGA 2, 6902 KL ZEVENAAR LOZENBERG 4, 1932 ZAVENTEMNEDERLAND BELGIËTELEFOON: +31 (0)26 44 59 845 +32 (0)2 721 15 70FAX: +31 (0)26 44 59 373 +32 (0)2 725 35 53WEBSITE: WWW.NATHAN.NL WWW.NATHAN.BEE-MAIL: [email protected] [email protected]

HOOFDREDACTIEWOLF NATHAN PETER CENTEN

REDACTIE EN COÖRDINATIEKIRSTEN THIJSSENVÉRONIQUE PARDOELPETER DERKSENREMCO KOERS

REDACTIESECRETARIAATE-MAIL: [email protected]

OPMAAK & DRUKWEEMEN | WEB | PRINT | PROMO

ADRESWIJZIGINGEN & AFMELDINGENADRESWIJZIGINGEN EN AFMELDINGEN KUNT U PER E-MAIL DOORGEVEN AAN: [email protected]

DEZE ENERVISION IS MEDE TOT STAND GEKOMEN MET DANK AAN:PROFILERSEISMA BOUWMEDIA

FOTOGRAFIE:PAUL LAGRO FOTOGRAFIEIXI BEDRIJFSFOTOGRAFIESIMON VAN DER WOUDEFOTOSTUDIO EDOLANDELS VAN DEN HOEKONSIGHT MEDIA

DEZE UITGAVE IS MET GROTE ZORG TOT STAND GEKOMEN. ONDANKS DEZE ZORG ZIJN FOUTEN

NOOIT HELEMAAL UIT TE SLUITEN. WIJ KUNNEN DERHALVE GEEN ENKELE AANSPRAKELIJKHEID

AANVAARDEN VOOR EVENTUELE PRIJS-, ZET- EN DRUKFOUTEN EN DE GEVOLGEN DAARVAN.

NIETS UIT DEZE UITGAVE MAG WORDEN VERVEEL VOUDIGD EN/OF OPENBAAR GEMAAKT

DOOR MIDDEL VAN FAX, DRUK, FOTOGRAFIE, MICROFILM OF OP WELKE WIJZE DAN

OOK ZONDER VOORAF GAANDE SCHRIFTELIJKE TOESTEMMING VAN NATHAN

EN ANDERE AUTEURSRECHTHEBBENDEN.

De visie van 6 Frank Agterberg

In the spotlight 10 Nathan producten uitgelicht

Product in de praktijk 12 Een-op-een vervanging met de LWDV

Product in de praktijk 18 Slim investeren met duurzaam vastgoed

Duurzaamheid over de grens 24 Warme voeten op grote internationale hoogte

Nieuwe producten 28 Uponor S-Press PLUS

Nathan Academy 32 Overzicht cursussen

Ons duurzame project 34 Grip op uw project voor maximale prestaties

Product in de praktijk 40 Efficiënte verwarming met een hoog rendement

Ons duurzame project 44 Daadkrachtige ondernemer aan het woord

Product in de praktijk 48 Installeren is mensenwerk

Nieuwe producten 54 Van gas los met infrarood

Nieuwe producten 56 EasyTherm in de praktijk

Jubileum 62 20 jaar alpha innotec

Enervision blikt vooruit 66 Gasloos zonder buitenruimte

Enervision | 30 2019 5

NIEUW

Uponor Comfort E is geschikt voor tegels, laminaat, parket of vinyl vloerbedekking voor zowel nat- als droogbouw

Uponor Comfort E laat zich makkelijk installeren, zelfs in kleine ruimtes met een moeilijke indeling.

Snel comfort: Warmt binnen enkele minuten op en creëert snel een aangename temperatuur.

Uponor Comfort E - de uiterst dunne elektrische vloerverwarming die zich gemakkelijk laat installeren, voor zowel nat- als droogbouw

Vertrouw op Uponormet Comfort

Naamloos-3 1 23-4-2018 15:26:28

DE VISIE VAN FRANK AGTERBERG

VERBINDER IN STAMMENSTRIJD EEN VERBINDER MET EEN OPDRACHT. BOVEN, TUSSEN EN VÓÓR DE TROEPEN. FRANK AGTERBERG IS IN ZIJN ELEMENT ALS VOORMAN VAN DE WARMTEPOMPBRANCHE. DE VOORZITTER VAN DE DHPA PRAAT OPENHARTIG OVER DE STAMMENSTRIJD EN HET LOBBYCIRCUS. HET SPEL ACHTER DE SCHERMEN VAN DE GROEI VAN DE WARMTEPOMPBRANCHE, DIE NU GECONTROLEERD MOET OPSCHALEN. “LOBBYEN IS GEEN SLIJMEN. HET IS ONDERHANDELEN.”

De visie vanFOTO LINKERPAGINA: FRANK AGTERBERG.

De Nederlandse warmtepompmarkt heeft het grootste potentieel van

Europa. Nederland is het enige land met een ‘van gas los’-agenda, en dat

maakt de rol van Frank Agterberg op dit moment heel boeiend.

De 24 leden van de Dutch Heat Pump Association (DHPA) verkochten er

in 2017 ruim 20.000 en hebben dit in 2018 bijna verdubbeld. Nog peanuts

vergeleken bij het potentieel van 200.000 dat boven de markt hangt: en

dat is de helft van de jaarlijks geplaatste cv-ketels. Potentie genoeg, maar

net zo veel struikelblokken en uitdagingen. Kan de markt de groei wel

aan? Hoe gaan we in sneltreinvaart monteurs opleiden? Hoe voorkomen

we dat de bouwregelgeving weer teruggeworpen wordt in de tijd? Krijgt

de ISDE een vervolg? De infrastructuur van all-electric? De DHPA wil overal

over meepraten, maar concludeert ook dat dit nog niet overal het geval is.

BURGEMEESTERAgterberg nam de voorzittershamer begin 2018 over van Peter Wagener.

“De branche groeit, en de agenda verandert. Dit instapmoment is voor mij

perfect. Ik ben een bouwer. Geef mij niet de opdracht simpelweg iets te

onderhouden. Geef mij een case die complex en verwarrend is.

Verschillende belangen, veel stakeholders, en een maatschappelijke

opgave die relevant is. Dan ben ik op mijn best. Ik wil iemand zijn die de

netten ophaalt, en daar het beste uit haalt voor alle partijen. Zoals Peter

Wagener al wel eens zei: burgemeester van warmtepompstad.”

ROUTE NAAR KENNISBEMIDDELAARDe DHPA was voorheen een klassieke belangenbehartiger van

handelsbedrijven, gericht op techniek en op ontwikkeling van normen.

“We moeten nu de blik niet meer naar onszelf, maar naar de markt

richten. De DHPA moet een kennisbemiddelaar worden, die een bijdrage

levert aan het gecontroleerd opschalen van de warmtepomp in de

gebouwde omgeving. Dit betekent dat we een rol moeten gaan spelen in

opleiding, in regelgeving gericht op marktgroei.” Er zijn veel belangen te

dienen. “In de ruim vijftien jaar dat ik dit werk doe, ben ik erachter

gekomen dat ik blijkbaar goed ben in het verbinden van mensen. De

overheid als vertegenwoordiger van de maatschappij, het bedrijfsleven en

de aanwezige kennis. Voor welke opdracht staan we? Wiens probleem is

dat nog meer, en hoe kunnen we krachten bundelen?”

HET LOBBYSPELEn het is een bijzonder speelveld. Het woord lobby is gevallen. Het is

Agterbergs taak om in het woud van regelbepalende instanties, het

politieke speelveld en de eigen achterban de juiste onderwerpen en

thema’s op de agenda’s te krijgen. Een wereld die voor de buitenwacht

niet zichtbaar is, maar die aan elkaar hangt van contacten, netwerken en

beïnvloeden. “Ik vind lobbyist geen vies woord. We zijn een lobbyclub.

Maar vergeet niet: de politici, althans de goede, zeggen dat ze lobby

nodig hebben om goede besluiten te nemen. Een politicus die iets doms

zegt voor het NOS Journaal heeft misschien de verkeerde informatie

gekregen, en dan heeft de lobbyist het niet goed gedaan. Ambtenaren en

politici winnen aan de lopende band informatie in, en ik lever die aan in

het belang van de warmtepompbranche. Aan de politicus de taak om die

informatie te toetsen door hoor en wederhoor. Dat spel dat moet je

begrijpen, respecteren en spelen. Lobbyen is geen slijmen, het is

onderhandelen.”

DRIE MINISTERIESOm alleen al het politieke speelveld te schetsen: de installatiebranche

heeft alleen al in Den Haag te maken met drie ministeries.

Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties voor wat het Bouwbesluit

betreft, Infrastructuur en Waterstaat voor wat milieu, bodem en geluid

betreft, en Economische Zaken en Klimaat voor het klimaat en

energiebeleid. “Bij alle drie moet je er goed opstaan om het verhaal

kloppend te maken. Wanneer er één ontbreekt gaat het verkeerd. Nog

een punt: we hebben er niets aan om vanuit de klimaatgedachte vol in te

zetten op de warmtepomp, maar de gevolgen voor de

elektriciteitsinfrastructuur buiten zicht te houden. We moeten echt naar

die smartgrid-gedachte, waarbij ons apparaat een onderdeel is van een

nieuwe energievoorziening.”

VUISTDIEPEn de DHPA is niet de enige lobbyende partij. Binnen het krachtenveld

hebben bouwers en ontwikkelaars een stevige vinger in de pap, zit de

gaslobby al tientallenjaren vuistdiep in Den Haag, en hebben zelfs

DHPA-leden onderling verschillende agenda’s. “De discussies worden

scherp gevoerd, en dat mag. De DHPA zit niet overal voldoende aan tafel:

daar ligt een schone taak. Maar ik ben ook tevreden wanneer ons doel via

een ander wordt bereikt. Dat is misschien voor de buitenwacht niet altijd

zichtbaar, maar wanneer bijvoorbeeld Uneto-VNI voor ons iets bereikt, is

het resultaat belangrijker dan dat ik voor die microfoon sta. Wanneer

Diederik Samsom iets uitdraagt dat ik hem heb ingefluisterd, dan is mijn

werk goed gedaan.”

NIET AAN TAFEL De discussie rondom de naderende norm voor het geluid van buitenunits

is een goed voorbeeld. “Wij hebben altijd gedacht dat de markt het wel

op zou lossen en hebben niet proactief op basis van bestaande

buitenlandse voorbeelden van regelgeving zélf een norm voorgesteld. Het

gevolg is dat andere partijen met ‘onze buitenunit’ aan de haal zijn

gegaan. De geluidseisen aan buitenunits komen in 2020 in het

Bouwbesluit. Dat is op zich goed, maar wij zaten niet in die

onderhandeling. Dat mogen we onszelf aanrekenen. Maar eerlijk: het is

ook een kwestie van capaciteit.

‘Gecontroleerd opschalen en kwaliteit bewaken’


Nathan

Wij zijn nog een jonge branche vereniging met één fte

managementcapaciteit en secretariaat. Er zijn ook lobbypartijen met

miljoenenbudgetten. Iedereen vindt wat van onze stormachtige

ontwikkeling. En ja, dat roept ook weerstand op. En we hebben simpelweg

niet altijd de capaciteit om dat te pareren.”

STAMMENSTRIJD: HYBRIDE VS ALL-ELECTRIC Een ander bijzonder krachtenveld is bijvoorbeeld de verschillen in

belangen tussen all-electric en de hybride optie, met de cv-ketel als

achtervang. Het moge duidelijk zijn dat met name de klassieke

ketelproducerende bedrijven liever koersen op de betaalbare tussenstap.

Bedrijven zoals Nathan, die strategisch voor de warmtepomp hebben

gekozen, gooien het roer liever radicaler om, ook in de bestaande

woningbouw. “Daar zit wel spanning op de lijn. Ik snap dat spel. Ik heb dat

meegemaakt in de chemie. Daar had je de grijze chemie, op basis van

olie, en de groene chemie, op basis van duurzame grondstoffen en

enzymatische processen. Daar ontstond ook een stammenstrijd in het

grootbedrijf. Het oude model is de cashcow, maar je moet voorsorteren

om het nieuwe te laten groeien. Dat wringt, en dat mag wringen.

Bedrijven verdienen hun geld nu met het oude en straks met het nieuwe.

Dus laat het oude maar niet al te snel uitfaseren. En ik zit daar in een

spagaat tussen. Ik verwacht van de leden dat ze snappen hoe dat spel

werkt. Maar stuur me wel met een heldere boodschap op pad. Laten we

die discussie samen voeren. Hybride kan een prima oplossing zijn om de

energietransitie betaalbaar te houden, een nadrukkelijke wens van de

politiek. Maar aan de andere kant is het natuurlijk ook een

overlevingsstrategie van de fossiele wereld.” De politiek moet niet belast

worden met een interne stammenstrijd, benadrukt Agterberg. “De politiek

geeft ons een duidelijke opdracht. Kunnen jullie de transitie aan?

Consumenten willen een goed alternatief voor de gasgestookte installatie,

en die moeten wij bieden. Concreet: de ketel is een plug and play

installatie die goedkoop is. Als ons verhaal dan duur is, en gebaseerd op

ingewikkeld maatwerk én heel veel inregelwerk, dan hebben we nog een

brug te slaan. Daar moeten wij mee aan de slag, om een aantrekkelijk

geluid te bieden waar politiek en maatschappij van zeggen: ja, dít is de

duurzame oplossing die we willen!”

EENZAAMFrank Agterberg staat vol energie in alle uitdagingen en in zijn rol. “Ik heb

er zeker tien jaar over moeten doen om me senang te voelen op dat

kruispunt van belangen. Maar ik ben er blijkbaar goed in, anders wordt je

niet gevraagd voor die functies. Het leven van een lobbyist is bijzonder. Ik

heb drie jaar in Brussel gezeten voor de chemiebranche, maar ik was ook

drie jaar doodongelukkig. Want op het kruisvlak in het lobbycircus hoor je

namelijk ook nergens bij. Als het puntje bij het paaltje komt sta je erg

alleen. Daar heb ik aan moeten wennen. Dan moet je je rol zoeken en

teamwork creëren. Ik ben nu zo ver dat ik weet: als alle leden zeggen

‘hmmm….ik weet het niet, maar het zal wel’, dan heb je goed werk

8 Nathan

De visie van

verricht. Wanneer er één heel blij is en de ander boos de zaal uit rent, ben

je niet de verbinder die je moet zijn.” Het lot van een voorzitter die moet

behartigen, samensmeden, lobbyen en voorsorteren inéén.

KENNISTRANSITIEDe warmtepomp staat voor wéér bijna een verdubbeling van de markt in

2018. De tijd van opschalen is aangebroken. “Stel: we moeten in een paar

jaar naar 200.000 opgestelde warmtepompen per jaar. De vraag is niet

meer: ‘kunnen we de techniek leveren?’, want dat kan. De vraag is:

kunnen we die hoeveelheid toestellen vakkundig aansluiten, en zo laten

functioneren dat er geen ongelukken gebeuren en gebruikers betaalbaar

comfort hebben?” Voorwaarden scheppen om die groei te kunnen

faciliteren, is een belangrijk agendapunt van de DHPA. “Ik ben dan ook

heel blij met de Green Deal, die we samen met Uneto-VNI en minister

Wiebes (EZK) hebben kunnen sluiten om binnen vijf jaar 6.000

warmtepompmonteurs op te leiden, onder meer in acht nieuwe

opleidingscentra in Nederland. De klaslokalen puilen uit. Het is in

niemands belang wanneer we Vathorst-achtige taferelen krijgen. Dan zijn

burgers de dupe, en krijgt de warmtepompsector een imagoprobleem.”

Gecontroleerd opschalen is het credo, volgens Agterberg.

MARKT BESCHERMENEn dat valt niet mee. Met meer dan honderd merken in de ISDE-subsidie

en veel installatiebedrijven die zich op de techniek storten, lijkt de markt

namelijk ongecontroleerd te ontploffen, en daar moeten we voor waken,

vindt Frank Agterberg. Hij is een voorstander van het ontwikkelen van

kwaliteitsborging voor lucht/water-toestellen, zoals deze ook bij de

bodemgebonden systemen bestaat. Maar dan wel werkbaar én die als

keurmerk in de markt wordt beleefd. “Het is nu een wirwar aan

regelingen: de NVKL heeft een erkenning, de DEPK ook, maar geen van

beide is bij prospects écht gekend. Net als bij een gastoestel mag nu

iedereen met de warmtepomp aan de slag gaan en dat gaat schuren.

Maar ook dit is weer zo’n thema waarover we intern nog niet op één lijn

zitten binnen de vereniging.” Grofweg bestaat deze ‘stammenstrijd’ uit een

beweging die zo snel mogelijk en zo veel mogelijk aantallen weg willen

zetten, versus bedrijven die een basis willen scheppen van goede, erkende

vakbedrijven, een gezond opleidingsapparaat en een kwaliteitsborging.

Voor de goede orde: Nathan behoort tot die laatste stroming.

‘SCHANDALIG’Maar er is nog zo veel meer gaande aan de onderhandelingstafels. Een

mooi recent voorbeeld is de worsteling die gaande is om te komen tot de

nieuwe NTA 8800 en de basis voor de BENG-regelgeving voor de

nieuwbouw per 2020. Uit de meest recente conceptregelgeving blijkt

bijvoorbeeld dat de kracht van architecten, ontwikkelaars en andere lobby

boven is komen drijven, zodat de branche een nogal soepele isolatie-eis

krijgt voorgeschoteld die qua rekenregels vergelijkbaar is met de EPC 0,6.

“Een stap terug, die wij schandalig vinden. Nu mag een woning blijkbaar

weer minder goed geïsoleerd worden, en bovendien verwarmd worden

met weerstandsverwarming met een COP van 1. Knap lobbywerk, maar ik

hoop van harte dat de normcommissie in het belang van de maatschappij

nog tot inkeer komt. De warmtepomp wordt nu in de hoek gezet van een

dure, onwerkbare oplossing. Wij weten beter. Maar ook hier zie je dat we

nog niet goed genoeg aan tafel zitten met ons geluid. De DHPA moet dé

woordvoerder van de all-electric én hybride warmtepompsegmenten zijn.

Dat krachtenveld is nog niet uitgekristalliseerd en er is ook weerstand uit

bestaande bezetting. We moeten nu reageren. Het kan beter dan een COP

van 1.”

ISDE NIEUWE STIJLDe ISDE, de subsidieringsregeling voor warmtepompen, is een succesvol

stokpaardje van de DHPA. Dit jaar gaat er 100 miljoen subsidie de markt in.

“De subsidieregeling wordt ook na 2020 verlengd”, blikt Agterberg vast

vooruit. “De exacte invulling en de hoogte moet nog bepaald worden, maar

EZK gaat er voor.” Volgens de DHPA-voorman gaat de scope van de regeling

ook verruimd worden. Is hij nu begrensd op 70 kW en lager; straks worden

ook toestellen met grotere vermogens (tot 400 kW) subsidiabel, en dat is

met name goed nieuws voor appartementgebouwen en utiliteit.De

warmtepompen met grotere vermogens vielen hier namelijk vaak buiten

de boot, terwijl het de energetisch beste oplossing vormde. “Hier is grote

winst te behalen ten opzicht van CO2-reductie”, zegt Agterberg. Momenteel

wordt bij dergelijke projecten soms gestapeld met individuele

warmtepompen, om zo veel mogelijk subsidie binnen te scheppen. ”De

verruiming is goed nieuws voor de decentrale collectieve oplossing, waarbij

de consument wordt beschermd door de Warmtewet.”

CHEMICUS IN DE ENERGIEFrank Agterberg (52) is sinds begin 2018 voorzitter van de Dutch

Heatpump Association, het warmtepompplatform met

24 leden: fabrikanten en importeurs van warmtepomp toestellen.

Daarnaast is hij ook voorzitter van BodemenergieNL, het platform

voor bodemenergie, waarbij 80 boorbedrijven, adviseurs,

installateurs en exploitanten zijn aangesloten. Nathan Systems is

lid van beide brancheverenigingen. Agterberg is afgestudeerd

chemicus, en werkte onder meer als lobbyist voor DSM. In 2010

werd hij zelfstandig ondernemer. Agterberg is getrouwd en heeft

twee volwassen dochters.

‘Lobbyen is geen slijmen. Het is onderhandelen’.


Vijfentwintig jaar praktijkervaring en meer dan 500 miljoen geïnstalleerde

koppelingen hebben geresulteerd in de ultieme perskoppeling, Uponor

S-Press PLUS! Deze nieuwe koppeling brengt het beste van twee werelden

bij elkaar en vervangt de bestaande S-Press en PPSU-koppelingen. Het

nieuwe ontwerp is robuust en geschikt voor toepassing in de moeilijkste

omstandigheden. Het verzekert de perfecte persverbinding en

vereenvoudigd de installatie. Snelle diameterherkenning, unieke

persindicator en precieze persbekcentrering zijn slechts enkele van de

unieke kenmerken. Lees snel verder op pagina 28 voor alle ins en outs.

Wilt u meer weten over de alpha innotec

LWDV warmtepomp? Krijgt u vragen van

consumenten over de mogelijkheden voor

een-op-een cv-ketel vervanging? Wij hebben

een aantal korte video’s voor u gemaakt

waarin we de unieke eigenschappen van

deze warmtepomp uitleggen. Verder laten de

video’s praktijksituaties zien – denk aan

plaatsing in een oude stadsboerderij en

plaatsing in een twee-onder-een-kap

woning. Bekijk de video’s op www.lwdv.eu.

� NIEUW: Uponor S-Press Plus

� Leer de alpha innotec LWDV kennen

Een verdeler waarbij tot wel vier zones door één stelaandrijving geregeld

kunnen worden, waardoor er minder stelaandrijvingen nodig zijn en ook

bespaard kan worden op de naregeling. Dat is de Komfort

Multizoneverdeler! Kent u 'm al? De Multizoneverdeler wordt op maat

gemaakt en is in verschillende uitvoeringsvormen leverbaar.

Komfort Multizoneverdeler

10 Nathan

In the spotlight

� NIEUW: Uponor S-Press Plus

Ter ere van ons nieuwe kantoorgebouw hebben

we eind december, in samenwerking met diverse

relaties, een mooie bijdrage mogen overhandigen

aan Directeur-Bestuurder Gorrit-Jan Blonk van ALS

Nederland. We willen alle donateurs bedanken

voor hun steun! Wilt u de strijd tegen ALS ook

steunen? Doneren kan op NL50 INGB 0000 1000

00 t.n.v. Stichting ALS Nederland.

� Donatie aan ALS Nederland

Van 11 maart 2019 t/m 15 maart 2019 is wederom de Duitse

tegenhanger van de VSK gepland, de ISH in Frankfurt. Zowel alpha

innotec als Uponor zijn volwaardig vertegenwoordigd met beiden

een eigen stand. Uponor zal dit jaar in hal vijf zijn producten tonen,

waaronder vier bijzondere highlights. Naast S-Press PLUS, waarvan

u op pagina 28 alle ins en outs kunt lezen, zullen ook Smatrix

Pulse, Phyn en Combi Port E gepresenteerd worden. Alpha innotec

staat dit jaar in de gloednieuwe hal twaalf, welke twee imposante

etages kent met elk een maximale binnenhoogte van tien meter.

Hal twaalf is dit jaar dé hal voor warmtepompen. Op de 400 m2

grote stand van alpha innotec zijn onder andere de LWDV, LWCV,

WZSV en alpha home en nog veel meer oplossingen te bekijken.

Voor meer informatie: www.ish.messefrankfurt.com

ISH 2019 in Frankfurt


Nathan

ROND DE KEUKENTAFEL MET INSTALLATEUR EN CONSUMENT

ONZE EEN-OP-EEN VERVANGER IN DE PRAKTIJKDE RECENT GEÏNTRODUCEERDE ALPHA INNOTEC LUCHT/WATER WARMTEPOMP LWDV BRENGT ONS OP EEN KOUDE WINTERDAG NAAR OUDDORP, EEN KLEIN PLAATSJE OP HET ZEEUWSE GOEREE-OVERFLAKKEE. DAAR DRINKEN WE SAMEN MET MARTIN VAN WIJK, EIGENAAR VAN VAN WIJK INSTALLATIES & CONSTRUCTIES, KOFFIE AAN DE KEUKENTAFEL VAN HENK ALEMAN. VORIG JAAR INSTALLEERDE MARTIN BIJ HEM ÉÉN VAN DE EERSTE LWDV WARMTEPOMPEN IN NEDERLAND. WIJ ZIJN BENIEUWD NAAR DE ERVARINGEN VAN BEIDE MANNEN - INSTALLATEUR EN CONSUMENT - MET DEZE EEN-OP-EEN CV-KETEL VERVANGER. BIJ BINNENKOMST DOOR DE ACHTERDEUR VAN HET WOONHUIS IS NIET ALLEEN DE BEGROETING VAN HONDJE BINKIE WARM, MAAR VALT OOK DE BEHAAGLIJKE TEMPERATUUR IN DE BIJKEUKEN EN DE GROTE WOONKEUKEN OP. HENK WIJST ONS TROTS OP DE BINNENUNIT VAN DE LWDV DIE IN DE BIJKEUKEN IS WEGGEWERKT ACHTER EEN KASTENWAND. HELEMAAL ZELF GEMAAKT, DIE WAND.


Product in de praktijk

VAN BLOKHEESE BODEMMartin is de vierde generatie die aan het roer staat van familiebedrijf Van

Wijk Installaties & Constructies uit Goedereede. Het bedrijf, dat in 1900

werd opgericht, heeft een w-tak en een constructie-tak waarbinnen

tegenwoordig een 35-koppig team werkzaam is. Recentelijk nam Martin

een bedrijf uit de omgeving over, waardoor er nog eens dertien bij dat

aantal opgeteld kunnen worden. “Wij richten ons op duurzaamheid –

zonne-energiesystemen, zonnepanelen, warmtepompen en ook nog

steeds op ketels. Op dit moment zou ik ons omschrijven als een echt

w-bedrijf maar, gelet op de ontwikkelingen, zie ik ons in de toekomst nog

wel veranderen in een totaalinstallatie-bedrijf. Wij installeren al sinds 2008

warmtepompen en merken dat enige kundigheid op het gebied van

elektronica daarbij wel van pas komt. Wij hebben daarom al vanaf het

begin geïnvesteerd in opleidingen om te zorgen dat die kennis bij ons in

huis is.”

VAN GAS LOSWijzend in de richting van de bijkeuken, waar de warmtepomp staat,

vervolgt Martin: “Dit doen we het liefst, woningen helemaal van het gas

afhalen. De energieprijzen gaan stijgen in de toekomst en daar gaat Henk

nu, dankzij ons installatiewerk, geen hinder meer van ondervinden.” De

heer des huizes gaf vorig jaar zelf de voorzet voor het plaatsen van een

LWDV in zijn woning. Hij is al een paar jaar bezig met het verduurzamen

van zijn woning uit 2005. Zo liet hij eerder zonnepanelen plaatsen door

Martin en recent dus een warmtepomp, waardoor het huis inmiddels

helemaal van het gas af is. “Het enige dat ik nu nog betaal is €13,- voor

water.” Martin: “De investering is gewoon terug te verdienen, dat is een

groot voordeel. Hier hadden we inderdaad al zonnepanelen gemonteerd,

dat hebben we nu, met de komst van de warmtepomp, uitgebreid naar in

totaal 26 stuks. Het is interessant om spaargeld in een dergelijke

verduurzaming te investeren - je hebt dan namelijk een rendement van

8 of 10 procent waar het anders 0,1 of 0,2 procent rente zou zijn.”

Geïnspireerd door een gasloos nieuwbouwproject bij hem in de straat

wilde Henk in eerste instantie een bron laten boren. “Die huizen daar

hebben ook helemaal geen gasaansluiting meer. Ik zei toen tegen Martin,

ik wil ook zo’n warmtepomp. Ik wilde de mensen van de overkant vragen

of ze ook gelijk bij mij bronnen konden komen boren. Maar Martin zei:

Daar heb je niks aan want wat ga je dan met je radiatoren doen? Ik heb

namelijk gedeeltelijk radiatoren en gedeeltelijk vloerverwarming. De twee

bronnen zouden me € 10.000 kosten. Daarbovenop kwamen de verdere

kosten van de warmtepomp, dat was mij te duur. Hij zei toen, ik heb wel

iets anders en toen kwam hij met dit aanbod. Ik dacht, ik kan altijd kijken.”

Dat gesprek vond plaats op de consumentenbeurs bij Henk in het dorp.

Martin stond daar met de een-op-een cv-ketel vervanger alpha innotec

LWDV warmtepomp.

EN ZO GESCHIEDENathan Sales Advisor Jurgen van Gorp valt in: “Dat weet ik nog goed!” Jullie

hadden deze warmtepompen eigenlijk al verkocht voordat ze goed en wel

te koop waren in Nederland. Meteen hadden jullie er al 3 in bestelling

staan; nog voordat ze leverbaar waren.” Martin: “Ik trok jou toen aan je

jasje om te vragen of ze er al waren. Dat kwam eigenlijk door Henk, hij

was enthousiast geworden door mijn verhaal op de beurs en wilde er één

laten plaatsen.” De LWDV kwam officieel op de markt vanaf augustus en

werd hier toen ook gelijk geïnstalleerd. Jurgen: “Jullie waren een van de

eersten met dit type warmtepomp.”

HET IS NIET MOEILIJKDit was de eerste warmtepomp van dit type die Martin en zijn mannen

installeerden en voor Nathan de vierde die in bedrijf werd gesteld. “Aan het

begin was het installeren wel even uitvogelen. Nu we er een paar hebben

geplaatst doen onze jongens het eigenlijk met twee vingers in de neus.

Het is écht niet moeilijk. Het is een monobloc systeem en dat vind ik

sowieso erg makkelijk te installeren.” Jurgen vult aan: “Je hebt geen STEK

WAAROM CONSUMENTEN EEN LWDV WILLEN:

� Draagt bij aan een beter klimaat door minder

CO2-uitstoot.

� �Maakt het huis eenvoudig klaar voor een toekomst

zonder aardgas.

� �Kan een-op-een de cv-ketel vervangen, zonder ingrijpende

verbouwingen. Met kleine technische veranderingen wordt

de warmtepomp eenvoudig aangesloten op bestaande

radiatoren of vloerverwarming.

� �Deze warmtepomp is één van de stilste op de markt.

WAAROM U ALS INSTALLATEUR EEN LWDV WILT:

� �Deze lucht-water warmtepomp kan een cv-ketel een-op-

een vervangen. Met kleine technische veranderingen wordt

de pomp eenvoudig aangesloten op bestaande radiatoren

of vloerverwarming.

� �Deze warmtepomp is één van de stilste op de markt.

� �De warmtepomp werkt op basis van een natuurlijk

koudemiddel (R290 propaan).

� �Door de monobloc-opstelling is voor de installatie geen

STEK-certificaat nodig.

� �Als installateur help je zo mee aan het geschikt maken van

huizen voor een toekomst zonder aardgas.

� �Na het volgen van een training bij de Nathan Academy

mag u de warmtepomp zelf in bedrijf stellen

(zie pagina 32).

Nathan

nodig natuurlijk.” Martin knikt instemmend: “Er hoeft inderdaad geen

STEK-monteur aan te pas te komen. Wij hebben ons STEK-certificaat wel,

maar dat is hiervoor niet nodig.” Jurgen vraagt Martin hoe hij de installatie,

in dit vrijstaande woonhuis uit 2005, verder heeft aangepakt. Martin gaat

enthousiast door met vertellen. “We hebben eerst een

transmissieberekening laten maken voor de hele woning, daarna hebben

we pas echt akkoord gegeven dat we hier een warmtepomp zouden

plaatsen. Zonder goede berekening begin ik er niet aan.”

Zowel Henk als Martin zeggen volmondig weer voor een LWDV te kiezen als

de situatie zich voordoet. Martin en zijn team hebben inmiddels dan ook

meerdere LWDV’s geïnstalleerd. Henk benadrukt nog eens dat de storing,

die kort na de installatie optrad, goed is opgelost. Jurgen valt hem bij:

“Er kan natuurlijk altijd iets mis gaan, maar het is belangrijk dat problemen

goed worden opgelost en dat de installateur en consument met een positief

gevoel achterblijven. Dat is voor Nathan belangrijk en ook de reden waarom

wij een complete serviceafdeling hebben die installateurs bijstaat bij

problemen en vragen.” In het geval van Martin en Henk kwam Nathan

servicemonteur Edwin van Os langs. Henk: “Hij was heel vriendelijk en heeft

heel goed geholpen. Hij is hier toen een hele dag geweest om het op te

lossen.

Martin: “Bij de andere drie units die we hebben geïnstalleerd zijn er ook geen

issues meer geweest. Het is natuurlijk ergens ook te verwachten dat er nog

wat probleempjes zijn als je één van de eersten bent. Het installeren van de

LWDV was voor mij geen pilot project, omdat Nathan al jarenlang succesvol

de LWD versie heeft draaien, dat heb ik ook tegen Henk gezegd toen ik hem

de LWDV verkocht. De LWDV heeft een ander koudemiddel (propaan), is

modulerend en heeft een iets andere techniek dan de LWD, maar verder

lijken de apparaten erg op elkaar."

IDEALE INNOVATIEMartin: “We merken dat consumenten ons nu meer beginnen te benaderen

voor een warmtepomp. Onze gegevens staan op de LWDV site

(www.lwdv.eu), dat helpt daar denk ik wel bij. We gaan dan bij ze op

bezoek en kijken wat er mogelijk is. Op die manier hebben we nu diverse

woningen van het gas af gehaald. Het voordeel van de LWDV is dat hij

perfect geschikt is voor de vervangingsmarkt. Met de LWDV kun je de

radiatoren, zoals hier bij Henk, laten hangen. Met andere warmtepompen is

dat vaak het punt waardoor de kostprijs de pan uitstijgt - als je het hele

afgiftesysteem moet vervangen voor lage temperatuur convectoren of

vloerverwarming. Dat is niet terug te verdienen en daardoor voor veel

consumenten niet interessant.” Henk knikt naar Martin: “Dan had ik het ook

niet gedaan.” Martin gaat door: “Dit is gewoon dé ideale oplossing voor de

ENERGIEZUINIGE WONING: DE CV-KETEL IS VERVANGEN DOOR EEN ALPHA INNOTEC LWDV WARMTEPOMP EN ZONNEPANELEN ZIJN GEPLAATST.

14 Nathan


vervangingsmarkt. We hopen natuurlijk dat er nog meer slimme systemen

gaan komen. Kijkend naar Jurgen: “Die hebben wij stiekem in Duitsland al

gezien hè?” (red. tijdens een fabrieksbezoek bij alpha innotec) Jurgen:

“alpha innotec is continue bezig met nieuwe ontwikkelingen, daar is de

LWDV bij uitstek een voorbeeld van. Op dit moment zijn wij de enige in de

markt, die een dergelijke warmtepomp aan kunnen bieden: een

lucht/water warmtepomp op hoge temperaturen, waardoor je radiatoren

kunt laten hangen. Dat was natuurlijk altijd een nadeel van warmtepompen -

ze doen alleen lage temperaturen."

GEEN INGRIJPENDE VERBOUWINGZoals gezegd kan de LWDV standaard een hoge temperatuur aan, waardoor

er bij Henk geen ingrijpende verbouwing nodig was, de radiatoren kunnen

dan immers blijven hangen. Jurgen vraagt Martin of hij bijvoorbeeld nog

iets heeft moeten aanpassen aan de voedingslijn. “Nee, in dit geval was

dat niet nodig, maar ik kijk daar wel altijd naar. Dit huis is dertien jaar oud,

waardoor verder eigenlijk weinig hoefde te gebeuren op het gebied van

isolatie en dergelijke. We hebben de warmtepomp drie meter verplaatst

ten opzichte van waar de cv-ketel eerder hing. De leidingen zijn dus wel

omgelegd, maar dat was redelijk eenvoudig. Er zijn natuurlijk ook situaties

waarin de ketel op een heel oud zoldertje hing en ik onverrichter zaken

weer huiswaarts keer. Ik zeg dan eerlijk dat een-op-een vervanging daar

niet mogelijk is. Ook kom ik weleens bij hele grote, oude woningen. De

LWDV heeft een bepaald vermogen waar je dan niet altijd mee wegkomt.

Het is daarom belangrijk om dat van te voren goed uit te rekenen.”

SERVICEHenk vraagt wat hij moet doen als hij bijvoorbeeld op zaterdagavond een

storing heeft. Belt hij dan Nathan of het installatiebedrijf van Martin? Jurgen

legt uit: “De installateur, Martin in dit geval, kan storingen oplossen.

CONSUMENT HENK ALEMAN EN INSTALLATEUR MARTIN VAN WIJK.


Nathan

Mocht hij back-up van ons nodig hebben dan staat onze serviceafdeling

uiteraard klaar om advies te geven, ook in het weekend. Met behulp van

alpha web kunnen onze servicemonteurs vaak op afstand al zien wat het

probleem is en zo helpen zonder langs te hoeven komen. Wij hebben 365

dagen per jaar, 24 uur per dag een bemande servicedienst. Wij hebben

service hoog in het vaandel staan en dat helpt ons ook bij het verkopen

van warmtepompen. Het geeft vertrouwen, mensen die tevreden zijn

durven opnieuw voor ons te kiezen. Zij weten dat er bij problemen een

solide partij achter ze staat.” Martin: “Dat klopt, wij kiezen inderdaad op

basis van service voor alpha innotec.”

GELUIDGeluid is altijd een belangrijk thema bij de keuze voor een warmtepomp.

Henk heeft geen last van geluidsoverlast door de LWDV. De buitenunit

hangt bij hem tussen de woning en de garage. Martin zegt daarover:

“Hij maakt natuurlijk wel wat geluid, maar geen herrie. Je hoort de

ventilator, maar de compressor hoor je niet. Je moet even nadenken over

waar je hem ophangt en dan heb je er geen last van.” Wijzend naar de lege

ruimte onder het slaapkamerraam zegt hij: “Dat zou bijvoorbeeld niet zo’n

goede plaats zijn.” Jurgen knikt naar Martin en zegt: “Tijdens het

fabrieksbezoek heb jij natuurlijk met eigen ogen kunnen zien hoeveel

onderzoek er bij alpha innotec wordt gedaan. Ze zorgen er daarmee voor

dat de warmtepompen zo stil mogelijk zijn. (red. zie pagina 62) De LWDV is

zeer stil tijdens het bedrijf en is één van de stilste lucht/water

warmtepompen op de markt zijn ( < 50dB(A), nachtmodus (44 dB(A))."

TOEKOMST EN OPLEIDINGJurgen brengt het onderwerp op de Nathan Academy. Zijn Martin en zijn

team al op training geweest in Zevenaar? “Nee nog niet. Wij hebben de

BRL certificeringen al, daar krijgen we ieder jaar een audit voor. In principe

hebben we alle kennis reeds in huis. We hebben een sterke basis en op dit

moment geen behoefte aan extra producttrainingen.” Jurgen vervolgt: “Jullie

hebben de LWDV niet zelf in bedrijf gesteld toch?” Martin: “Dat klopt, we

hebben hem geplaatst en daarna is de inbedrijfstelling uitgevoerd door

Nathan. Dat laat ik jullie doen voor alle LWDV warmtepompen. Jurgen gaat

verder: “We zien dat de warmtepompmarkt zo hard groeit dat het steeds

interessanter wordt voor installateurs om de pompen zelf in bedrijf te

kunnen stellen. Zo ben je verzekerd van een snelle doorlooptijd en heb je

controle over het hele proces. Vanaf 2019 gaan we binnen de Nathan

Academy een training (red. zie pagina 32) aanbieden, waarna installateurs

de LWDV zelf in bedrijf mogen stellen. Het is goed dat jullie hem door ons

in bedrijf hebben laten stellen, zeker voor zo’n eerste keer, maar ik denk dat

het voor jullie echt van toegevoegde waarde kan zijn om het ook zelf te

kunnen als jullie meer van dit soort warmtepompen blijven installeren.

Martin: “Nathan neemt gelukkig altijd snel contact op, maar je hebt gelijk

dat het soms inderdaad een paar dagen duurt voordat een warmtepomp in

bedrijf gesteld kan worden. Als er dit soort trainingen zijn dan moeten we

daar misschien toch gebruik van maken.” DE BINNENUNIT IS MOOI WEGGEWERKT IN EEN KAST IN DE BIJKEUKEN.

16 Nathan


WARMTEPOMP SCEPSISIn de markt zien we dat veel installateurs, net als consumenten, nog twijfels

hebben over warmtepompen. Martin is enthousiast, maar hoe zit dat met

zijn medewerkers? “We hebben ook wel wat oudere servicemonteurs die het

ook wel een beetje afhouden. De jeugd vind het allemaal wel interessant,

het is toch de toekomst. De oudere garde staat er sceptischer tegenover. Ik

kies er dan ook voor om ze niet te laten sleutelen aan warmtepompen, maar

laat ze vooral werken met cv-ketels en gas. De jongere medewerkers laat ik

dan de warmtepompklussen doen. Zij zijn soms ook wel een beetje sceptisch

hoor. Is er bijvoorbeeld iets negatiefs over warmtepompen in het nieuws,

dan komen ze ’s morgens om kwart over zeven eerst bij mij om te vragen of

ik het ook gelezen heb. In de media worden vaak allerlei dingen

gesuggereerd over luchtwarmte. Dat is op het moment een hot item en dus

is het ook niet gek dat het soms twijfel kan veroorzaken.”

“Kijkend naar de markt ziet Martin installateurs die nog niet aan

warmtepompen durven te beginnen - die er zelfs nog nooit een hebben

geplaatst. Dat begrijp ik gewoon niet in deze tijd. Mijns inziens sla je de

plank dan mis. Als je nu niet begint dat ben je straks te laat. Het gaat een

keer gebeuren en je moet er op een gegeven moment gewoon instappen.

Door de aandacht vanuit de media en de politiek groeit de vraag ook.”

MARTIN LAAT ONS ZIEN DAT DE LWDV ENERGIE EFFICIËNT IS INGESTELD.

VAN WIJK INSTALLATIES & CONSTRUCTIESPROVINCIALEWEG 103252 LR GOEDEREEDE0187 492224


COLLECTIEVE 18KW LUCHT/WATER WARMTEPOMP MET ACHT BOOSTERS

SLIM INVESTEREN MET DUURZAAM VASTGOED WAT DOE JE ALS ER EEN TERREIN MET NEGENTIEN PARKEERPLAATSEN IN HET BRUISENDE CENTRUM VAN ARNHEM TE KOOP KOMT? DAN ZIE JE POTENTIE EN GRIJP JE JE KANS. DAT IS PRECIES WAT PARTICULIER INVESTEERDER RUUD DE BRUIJN DEED. DE KANS DIE HIJ ZAG, HEEFT ZICH INMIDDELS UITBETAALD IN EEN RENDEREND ALL-ELECTRIC APPARTEMENTENCOMPLEX. PETER CENTEN NODIGT DE BELEGGER UIT IN ZEVENAAR VOOR EEN GESPREK OVER DE MEERWAARDE VAN DUURZAAMHEID IN VASTGOEDBELEGGINGEN.

COLLECTIEVE 18 KW LUCHT/WATER WARMTEPOMPINSTALLATIE Op de plek waarin niemand aanvankelijk meer zag dan slechts wat

duurbetaalde parkeerplaatsen, wonen inmiddels acht mensen. Ruud

verhuurt het gebouw aan een zorginstantie die haar cliënten begeleidt in

hun dagelijkse activiteiten. Met een vermogen van slechts 18 kW voorziet

een collectieve alpha innotec lucht/water warmtepomp met individuele

Boosterwarmtepompen de acht studio’s van verwarming en warm

tapwater. Voor ons zit een tevreden investeerder. Hij vertelt: “Het is een

mooi duurzaam gebouw geworden met een goede, overzichtelijke

installatie. Een uitstekende investering!”

DE IMPACT VAN LABELS OP DE HUIZENMARKTDuurzaamheid is volgens de ervaren investeerder een absolute must voor

rendabele verhuur en verkoop van vastgoed. Ruud: “Als je nu nog een

cv-ketel gaat installeren, dan ben je natuurlijk niet slim bezig. Daar kom

je echt niet meer mee weg. Nu zijn er nog wel particulieren die achteloos

een woning met een cv-installatie kopen, maar over een paar jaar leeft

het besef dat de woning van het gas af moet en dat dat een flinke klus

wordt. Geen koper wil dan nog zo’n huis kopen. Omdat ook de bank dat

inziet en binnenkort niet meer in dat soort huizen wil investeren, komt er

denk ik wel een hypotheekrentetoeslag op huizen met een slecht label.

Ik voorzie daardoor nog wel een nieuwe klap in de huizenmarkt”,

waarschuwt Ruud. Hij vervolgt: “Een goed label zorgt voor

waardevastheid, ook bij renovatie. Als je het energielabel van je woning

van F naar A weet te brengen, dan is dat een directe waardeontwikkeling

van je onroerend goed. Duurzaamheid is een uitstekende investering.”

MAXIMALE VERHUUR-OPBRENGSTHet streven in dit project is het verkrijgen van een maximale

verhuuropbrengst, waarbij Ruud de meerwaarde van duurzaamheid

erkent: “Een goed label, A/A+ in dit geval, heeft een positief effect op de

verhuurpunten waarmee de verhuurprijs van mijn vastgoed wordt

berekend. Stichting Keurmerk Kamer(ver)huur & Veiligheid rekende me

voor dat ik jaarlijks € 11.616,-* meer mag vragen dankzij de

duurzaamheid van het pand. Er is momenteel een nieuw puntensysteem

in ontwikkeling, waarbij het energielabel nog veel hoger meetelt.

Logisch, want een goed label brengt meer comfort en lagere

maandlasten voor de huurder.

Product in de praktijkFOTO LINKERPAGINA: RUUD DE BRUIJN (LINKS) EN ZIJN ZOON RENS VOOR HET DUURZAME APPARTEMENTENCOMPLEX.

DE BOMEN OP HET TERREIN KONDEN BLIJVEN STAAN DANKZIJ CREATIEVE ARCHITECTUUR.

EFFECT VAN ENERGIEPRESTATIE OP DE HUURPRIJS

APPARTEMENT NIJMEGEN (36 M2) APPARTEMENT ARNHEM (36 M2)

OPPERVLAKTE VERTREKKEN 33 M2 - 33 PUNTEN 33 M2 - 33 PUNTEN

VERWARMING 4 RUIMTEN CV - 8 PUNTEN 4 RUIMTEN COLLECTIEF - 6 PUNTEN

ENERGIEPRESTATIE LABEL C - 11 PUNTEN LABEL A+ - 36 PUNTEN

KEUKEN, SANITAIR 14 PUNTEN 14 PUNTEN

WOZ 30 PUNTEN 30 PUNTEN

OVERIGE 11 PUNTEN 11 PUNTEN

TOTAAL: 107 PUNTEN - € 525,- PER MAAND 130 PUNTEN - € 646,- PER MAAND

* TOELICHTING VAN STICHTING KKVV: MOMENTEEL BEHEREN WIJ VERGELIJKBARE, MAAR OUDERE APPARTEMENTEN VAN DEZELFDE EIGENAAR IN NIJMEGEN. DEZE APPARTEMENTEN HEBBEN

HET ENERGIE-LABEL C. DE APPARTEMENTEN IN ARNHEM HEBBEN ENERGIELABEL A+. IN DE BOVENSTAANDE TABEL IS HET POSITIEVE EFFECT VAN EEN GOEDE ENERGIEPRESTATIE OP DE HUUR-

PRIJS TE ZIEN. BIJ DE ACHT APPARTEMENTEN UIT DIT ARTIKEL IS DE EXTRA HUUROPBRENGST: 3 121 * 12 MAANDEN * 8 STUKS.

REKENVOORBEELD RELATIE ENERGIELABEL EN VERHUURPRIJS VAN STICHTING KKVV*


Nathan

Ecoflex 63 mmEcoflex 63 mm

Buffervat TPS 500 LT verwarmen

TT001a

= Condens leiding Bijdirect afvoeren naar het rioolvan het condenswater moeteen sifon geïnstalleerdworden. Verder moetgegarandeerd zijn dat hetcondenswater vorstvrij wordtafgevoerd.

001

003 004

004

005

CV-circulatiepomp(bij voorkeurtoerengeregeld -levering derden)

009

012

002

007

008

001

ZUP

ZWE 1

FP1

TB2

004004

005

SBK

SBK

Upo

nor

OK+-

T-16620.1

uponor

Warm tapwater woningKoud water woning

004

Entresol


Alpha-InnoTecWWSB121

14a Elektrische geïsoleerde anode1x per 5 jaar vervangen

Alpha-InnoTecBooster

Warm tapwaterenergiemetingLevering enmontage derden

TT

FTTT

S*

uponor

M-161

SBK

SBK

Upo

nor

OK+-

T-16620.1

uponor


Entresol




EnergiemetingLevering enmontage derden

TT

FTTT

S*

uponor

M-161

SBK

SBK

Upo

nor

OK+-

T-16620.1

uponor


230 VPERILEX

016a

016

Entresol




TT

FTTT

S*

uponor

M-161

SBK

SBK

Upo

nor

OK+-

T-16620.1

uponor


Entresol




TT

FTTT

S*

uponor

M-161

Uponor RVS verdeler Uponor RVS verdelerUponor RVS verdeler Uponor RVS verdeler

230 V 230 V 230 V 230 V




230 VPERILEX

230 VPERILEX

230 VPERILEX

010

011

015

014

Veerbelaste klep/bypass Veerbelaste klep/bypass

011a

016b

017

20 Nathan

Ecoflex 63 mmEcoflex 63 mm

Buffervat TPS 500 LT verwarmen

TT001a

= Condens leiding Bijdirect afvoeren naar het rioolvan het condenswater moeteen sifon geïnstalleerdworden. Verder moetgegarandeerd zijn dat hetcondenswater vorstvrij wordtafgevoerd.

001

003 004

004

005


009

012

002

007

008

001

ZUP

ZWE 1

FP1

TB2

004004

005

SBK

SBK

Upo

nor

OK+-

T-16620.1

uponor


004

Entresol





Warm tapwaterenergiemetingLevering enmontage derden

TT

FTTT

S*

uponor

M-161

SBK

SBK

Upo

nor

OK+-

T-16620.1

uponor


Entresol





TT

FTTT

S*

uponor

M-161

SBK

SBK

Upo

nor

OK+-

T-16620.1

uponor


230 VPERILEX

016a

016

Entresol




TT

FTTT

S*

uponor

M-161

SBK

SBK

Upo

nor

OK+-

T-16620.1

uponor


Entresol




TT

FTTT

S*

uponor

M-161

Uponor RVS verdeler Uponor RVS verdelerUponor RVS verdeler Uponor RVS verdeler

230 V 230 V 230 V 230 V




230 VPERILEX

230 VPERILEX

230 VPERILEX

010

011

015

014

Veerbelaste klep/bypass Veerbelaste klep/bypass

011a

016b

017


“De combinatie van de 18 kW lucht/water warmtepomp met acht Boosters

is installatietechnisch echt uniek”.

PRINCIPESCHEMA VAN HET PROJECT.


DE ALPHA INNOTEC LWA, DUURZAAMHEID IN OPTIMA FORMA.

Nathan22

Een bedrijfsgebouw mag je over twee of drie jaar zelfs helemaal niet

meer verhuren met een label dat minder goed is dan C en dat zit er ook

voor woningen wel aan te komen. Nou, als verhuurder ben ik er klaar

voor!”

GEBOUW EN BOMEN IN HARMONIE Aanvankelijk bood de gemeente wat weerstand op Ruuds aangevraagde

bestemmingswijziging voor de parkeerplaats, maar in 2017 werd de

nieuwe woonbestemming een feit. Het enige detail; de twee grote

bomen, vrij prominent op het terrein, moesten blijven staan. Ruud lacht

triomfantelijk: “Ja, dat was het eerste stukje duurzaamheid van dit

project. Door creatieve benutting van de overgebleven ruimte is het

ontwerp heel bijzonder geworden. Het gebouw heeft veel hoeken,

waaronder zelfs één kleiner dan 90 graden.” Er werd gekozen voor

houtskeletbouw met een hoge isolatiewaarde en HR++ glas. De grote

ramen en de gevelbeplating (vezelcement Eternit) onderstrepen de

moderne look van het gebouw. De binnenkant is al even eigenzinnig. De

acht 22 tot 25 m2 grote studio’s kregen elk een vide voor extra ruimte. Het

resultaat is een fijne plek voor de bewoners en hun begeleiders.

SLIMME DUURZAAMHEID ZOALS HET HOORTOm tot een goede installatie voor de acht studio’s te komen, sprak Ruud

met Peter. Samen met Ronald ter Horst en Erwin Janssen bedacht Peter

een inventieve manier om de acht studio’s duurzaam van warmte en

warm tapwater te voorzien. Peter: “We hebben afgeraden om acht

individuele lucht/water warmtepompen op het dak te plaatsen. Ze zijn

vrij stil, maar acht stuks direct naast elkaar, direct omsloten door andere

bebouwing, dat ga je toch horen. Bovendien waren er al zonnepanelen

op het dak gepland. Ook een bodemgekoppelde warmtepomp viel door

de ruimte af. Bovendien was de investering in een bron voor deze

woningen niet nodig.” De ultieme keuze bleek er een die nooit eerder

was geïnstalleerd: een collectieve 18 kW alpha innotec lucht/water

warmtepomp met acht individuele alpha innotec Booster warmtepompen.

Peter: “Een lucht/water warmtepomp met een opgesteld vermogen van

slechts 18 kW levert tot 35 graden water aan de Uponor vloerverwarming

en de Booster warmtepomp in ieder appartement. De Booster houdt

vervolgens de inhoud van het 120 liter warm tapwater buffervat in elk

appartement op 58 graden, zodat er bij iedere tapping direct warm water

beschikbaar is. De combinatie van de 18 kW lucht/water warmtepomp

met acht Boosters is installatietechnisch echt uniek.” Wijzend op een foto

van het gebouw vervolgt Peter: “Deze lucht/water warmtepomp van

alpha innotec is extreem geluidsarm. En kijk eens wat een plaatje, zo bij

die boom. Duurzaamheid zoals het hoort.”

TERUGBLIKRuud blikt voldaan terug op het project dat inmiddels naar volle tevredenheid

draait: “De huurder en bewoners zijn content. De vloerverwarming kan de

woonbegeleider centraal met één ruimtethermostaat bedienen. De bewoners


STICHTING KEURMERK KAMERVERHUUR & VEILIGHEIDDAALSEWEG 2296521 GJ NIJMEGEN024 36 04 599 WWW.KKVV.NL

VAN DRAECKEBURGH SUBSIDIES EN FINANCIERINGENREMBRANDTLAAN 353723 BG BILTHOVEN030 22 89 240WWW.VDSF.NL

OPSTELLING IN DE METERKAST MET EEN ALPHA INNOTEC BOOSTER WARMTEPOMP.

RUUD DE BRUIJN EN PETER CENTEN KIJKEN SAMEN NAAR FOTO’S VAN HET GEBOUW EN NAAR HET PRINCIPESCHEMA VAN DE COLLECTIEVE 18KW LUCHT/WATER WARMTEPOMPINSTALLATIE.

kunnen met ieder twee groepen zelf eenvoudig naregelen per ruimte.

Ook de afrekening is zo geregeld; de huurder krijgt één elektra-nota voor de

collectieve verwarming en berekent de onderbemetering van iedere studio

door aan de bewoners.” De investering in de installatie valt hem al met al

mee. Ruud: “Natuurlijk is de initiële investering hoger dan wanneer ik cv-ketels

had opgehangen. Maar de warmtepompen verhogen de waarde en

verhuuropbrengst van mijn gebouw en zorgen ervoor dat mijn vastgoed

helemaal klaar is voor de toekomst, ook als ik het ooit wil verkopen.

Bovendien had ik bij Van Draeckeburgh een ISDE-subsidietraject in gang gezet,

waardoor ik voor de installatiewerkzaamheden van de Boosters ook nog eens

1 2.500,- subsidie per Booster kreeg. Voor de aanschaf van alle

warmtepompen samen zelfs 1 23.000,-. Het was al een mooie investering,

die subsidie is daardoor een directe extra opbrengst!”

AAN DIT PROJECT WERD MEDE GEWERKT DOOR ARCHITECT RIEL BERENBROEK EN RENS TECHNIEK.


24

Nathan

BEHAAGLIJKE TEMPERATUREN OP 3.000 METER HOOGTE MET UPONOR CLASSIC VLOERVERWARMING

WARME VOETEN OP GROTE INTERNATIONALE HOOGTEBUITEN STIJGT HET KWIK - OOK IN HARTJE ZOMER - NIET BOVEN DE VIJF GRADEN EN SLAAT DE WIND ALS EEN ZWEEP OVER HET ZUGSPITZ-PLATEAU. BINNEN KUNNEN GASTEN, VANAF 1 JULI 2018 DOOR DE KAMERHOGE RAMEN VAN PANORAMA 2962, GENIETEN VAN DIT NATUURSPEKTAKEL. ZE ERVAREN HET INDRUKWEKKENDE UITZICHT VAN DICHTBIJ TERWIJL ZE BINNEN BEHAAGLIJK GENIETEN VAN TYPISCH DUITSE LEKKERNIJEN. IN DIT NIEUWE RESTAURANT ZORGT HET UPONOR CLASSIC VLOERVERWARMINGSSYSTEEM VOOR TOCHTVRIJE EN COMFORTABELE STRALINGSWARMTE OP 3.000 METER HOOGTE. PROJECTONTWIKKELAAR JOHANNES HASENAUER TECHNISCHES BÜRO GMBH, EN INSTALLATEUR LUZIAN BOUVIER HAUSTECHNIK & FLIESEN GMBH KOZEN OOK VOOR EEN VERWARMINGSAANSLUITING EN EEN DRINKWATERAANSLUITING VAN UPONOR.

Duurzaamheid over de grens

BINNEN WORDT DE UPONOR VLOERVERWARMING GELEGD TERWIJL HET BUITEN HEVIG SNEEUWT.

Met de opening van Panorama 2962 creëert de Beierse Zugspitzbahn

Bergbahn AG een totaalbeleving met een uniek 360-graden panorama

uitzicht over de Alpen én een culinair hoogtepunt. In lijn met het

indrukwekkende uitzicht over vier landen is het motto van de keuken:

“het beste van vier landen”. Er staan gerechten uit Duitsland, Italië, Oostenrijk

en Zwitserland op de kaart. Het architectonisch verfijnde restaurant biedt

binnen ruimte aan 450 gasten, verdeeld over vijf ruimtes, en heeft daarnaast

buiten nog plaats voor 850 gasten.

Vanuit Panorama 2962 hebben gasten vrij zicht op het kruis dat op de top van

de berg staat. Na het afbreken van de bouwkraan is dit gouden kruis op de

Zugspitze weer “The Top of Germany”. Elk jaar genieten zo’n 550.000

bezoekers van over de hele wereld, van het prachtige uitzicht op de meer

dan 400 bergtoppen in Oostenrijk, Italië, Zwitserland en Duitsland – zoals de

Tiroler Wildspitze, de Großglockner, de Ortler en de Piz Bernina.

Sinds 21 december 2017 brengt de nieuwe Zugspitz kabelbaan per rit zo’n

120 bezoekers van het dalstation aan de Eibsee, naar het bergstation dat als

een glazen hoorn 35 meter vrij over de bergketen uitsteekt.

De exploitanten telden in totaal meer dan 100.000 passagiers in de eerste

drie maanden na de heropening. Alpinisten, zomerwandelaars, wintersporters

en toeristen van over de hele wereld ervaren tijdens de tien minuten

durende rit drie wereldrecords: (1) de luxe cabines maken gebruik van de

wereldwijd hoogste staalconstructie (127 meter) en (2) overwinnen het

grootste hoogte verschil van 1.945 meter met (3) ‘s werelds langste vrije

overspanning van 3.213 meter.

Voor dergelijke superlatieven hadden de medewerkers van Luzian Bouvier

geen oog meer tijdens de dagelijkse rit naar hun werkplek op 3.000 meter

boven zeeniveau. Aanvankelijk gebruikten ze de Eibsee-kabelbaan uit 1963,

bij slecht weer de tandradbaan die het bergmassief oprolt, en tijdens de

aanleg van de Zugspitzbahn ook de Tiroler Zugspitzbahn vanuit Ehrwald.

Projectleider Michael Singer en zijn team hebben alle weerstypes

meegemaakt: van helder blauwe luchten tot sneeuwstormen in de zomer.

Er waren dagen waarop hun materiaal pas naar boven gebracht kon worden

nadat de materiaalkabelbaan van 2 meter verse sneeuw was ontdaan en de

met ijs bedekte kraan was ontdooid.

FOTO LINKERPAGINA: PANORAMA 2962 OP HET ZUGSPITZ-PLATEAU.


Nathan

BEHAAGLIJK GENIETEN IN STIJL .

26 Nathan

Duurzaamheid over de grens

VERBOUWING IN BEDRIJFHet team van Luzian Bouvier zorgde ervoor dat er ook tijdens de bouwfase

gebruik gemaakt kon worden van warm en koud water. De Tiroler mannen

uit Pflach, de thuisbasis van Bouvier, moesten wennen aan de grote

temperatuurverschillen, de koude wind en de lange werkdagen: “Op een

gegeven moment was het als een normale bouwplaats.” Maar naast een

bouwplaats was het ook een bedrijvige toeristentrekpleister met dagelijks

2.500 bergtopbezoekers en bouwrondleidingen – een uitdaging. Ondanks de

onvoorspelbare weersomstandigheden was het voor het team noodzakelijk

om het installatieproces nauwkeurig te plannen. De leidingen en het

installatiemateriaal werden ‘just-in-time’ geleverd, waardoor de planning voor

het transport (alsnog) gehaald werd. Op de hoogstgelegen bouwplaats van

Duitsland was namelijk geen plaats voor de opslag van materiaal, dus snel

denken én handelen was gewenst. Voor de specialisten van

projectontwikkelaar Johannes Hasenauer Technisches Büro zijn dit geen

ongewone uitdagingen. Door tegenslagen tijdens het bouwen van ontelbare

bergstations heeft het team een innovatief en betrouwbaar concept

ontwikkeld voor drinkwatervoorziening en gebouwtemperatuurregeling (152

kW warmtebelasting). Met 720 m2 vloerverwarming voorziet Uponor Classic in

de warmtevraag van de horecagelegenheid. Het draagelementsysteem is

ideaal als vloerverwarmings- en koelsysteem voor variabele vloerconstructies

in de residentiële en commerciële bouw. De drie matroosters maken een

optimale aanpassing van de afstanden van de verwarmingsbuis aan de

warmtebehoefte en de bovenste vloerbedekking mogelijk. Door het

verwarmingsniveau en de isolatielaag te scheiden is het systeem ook

geschikt voor hoge verkeersbelasting. De gecoate draagelementen en de

robuuste buishouders bevestigen de systeembuizen op betrouwbare wijze in

het verwarmingsniveau en zorgen voor een zeer goede dekvloerbehuizing.

Radiatoren en luchtgordijnen worden gebruikt in de entree en het

trappenhuis.

ZONNE-ENERGIE EN RESTWARMTEDe bergtop is de koudste plek in Duitsland, maar tegelijkertijd ook de

zonnigste met gemiddeld 1.800 zonuren per jaar. Logischerwijs heeft het

hoogste restaurant van Duitsland dus haar zonnepanelen richting het zuiden

geïnstalleerd. De elektriciteit die wordt opgewerkt uit de zon levert drie

45 kW patronen voor de verwarming van het water in de buffertank van 300

liter. Het grootste gedeelte van de stroom wordt direct gebruikt.

Het verwarmingswater wordt verwarmd tot een temperatuur variërend van

35° C tot 45° C. De radiatoraansluitingen en de vloerverwarmingsverdelers

ten behoeve van het draadelementen systeem Uponor Classic zijn met totaal

250 meter Uponor MLC meerlagenleiding in de diameter 16 tot 40 mm

aangesloten. Het water wordt voorverwarmd in een buffertank van 1.000 liter.

Ruim 25% van de voor dit doel benodigde verwarmingsenergie wordt

verkregen uit de restwarmte van koelkasten en koelcellen door middel van

platenwisselaars.

Elke dag wordt 6.000 liter drinkwater van het dalstation bij de Eibsee naar het

bergstation gepompt. Het opgepompte drinkwater wordt met behulp van 500

meter Uponor meerlagenleiding MLC, zowel distributie- en stijgleidingen,

verdeeld over de vier verdiepingen. Grootverbruikers zijn de keuken en de

sanitaire voorzieningen. “We werken graag met Uponor MLC

meerlagenleidingen, deze laten zich aan de contouren aanpassen en de

leiding op lengte voor de verdeel en stijgleidingen zijn werkelijk buigvast. De

gekleurde markering van de perskoppelingen voorkomt verwarring, zelfs bij

weinig licht, en de 'ongeperst, niet dicht' functie geeft ons absolute

zekerheid”, zegt Michael Singer, die de voordelen uitlegt van Uponor’s

beproefde composiet leidingssysteem. En Erwin Bouvier, Managing Director

van de Bouvier Group, voegt toe: “De Top of Germany heeft uiteraard ook

topkwaliteit nodig.”

DRIE VRAGEN AAN MICHAEL SINGER, LUZIAN BOUVIER BUILDING SERVICES & TILES GMBH, PFLACH PROJECTLEIDER BERGSTATION ZUGSPITZ

MICHAEL SINGER IS PROJECTLEIDER VAN HET BERGSTATION ZUGSPITZE PROJECT BIJ LUZIAN BOUVIER HAUSTECHNIK & FLIESEN GMBH. VAN SEPTEMBER 2016 TOT MEI 2018 HEEFT HIJ DE VLOERVERWARMING EN DRINKWATERVOORZIENING GEÏNSTALLEERD, SAMEN MET TIEN WERKNEMERS.

HET ZUGSPITZE BERGSTATION IS DE HOOGSTE BOUWPLAATS VAN DUITSLAND. WAT WAREN DE GROOTSTE UITDAGINGEN VOOR U EN UW COLLEGA’S BIJ HET WERKEN OP EEN HOOGTE VAN 3.000 METER?

MICHAEL SINGER: “WE ZIJN SINDS ONZE JEUGD DAGELIJKS, IN WEER EN WIND, IN DE BERGEN TE VINDEN EN KENNEN ZODOENDE DE GEVAREN. MAAR TOCH IS HET NOG STEEDS IETS BIJZONDERS OM ER DAGELIJKS AAN TE WORDEN BLOOTGESTELD EN OP DEZE HOOGTE TE WERKEN. WE HADDEN EXTREME TEMPERATUREN TOT -30 ° C. WE MOESTEN DAAROM VOORZICHTIG ZIJN MET DRINKEN EN ONSZELF MET THERMISCHE PAKKEN BESCHERMEN TEGEN DE KOU EN DE WIND.”

ALLEEN AL DE MANIER VAN WERKEN IS BIJZONDER INTENS: 1.725 METER IN 10 MINUTEN? HOE GING DAT?

MICHAEL SINGER: “HET HOOGTEVERSCHIL MAAKT JE EERST MOE, MAAR ZODRA JE AAN HET WERK GAAT BEN JE DAT VERGETEN. OP EEN GEGEVEN MOMENT VOELEN DE STIJGING EN DE DALING ALS NORMAAL.”

DE LOGISTIEK OP DE BOUWPLAATS WAS EEN SPECIALE UITDAGING. HOE IS DAT GELUKT?

MICHAEL SINGER: “ER WAS GEEN RUIMTE VOOR FOUTEN. IK MOEST DE LADING EN HET EXACTE GEWICHT EEN WEEK VANTEVOREN OPGEVEN, EN KREEG DAN EEN TIJDVAK. ALLES WERD VERPAKT IN HET DALSTATION AAN DE EIBSEE EN GING DAN MET DE MATERIAALBAAN OMHOOG. BOVEN RUIMDEN WE DE TRANSPORTKISTEN SNEL OP, OMDAT DE RUIMTE ALWEER NODIG WAS VOOR DE VOLGENDE AFLEVERING VAN HET MATERIAAL.”


Nathan28

UPONOR PRESENTEERT

DE NIEUWE GENERATIE PERSKOPPELINGEN VOOR MEERLAGENLEIDINGEN: S-PRESS PLUS HET BESTE VAN TWEE WERELDEN MAAR DAN NOG BETER, DAT IS DE NIEUWE S-PRESS PLUS KOPPELING-SERIEVAN UPONOR. IN S-PRESS PLUS ZIJN DE BESTAANDE S-PRESS EN PPSU-KOPPELINGEN SAMENGEVOEGD TOT ÉÉN NEXT GENERATION KOPPELING - ZONDER COMPROMISSEN. S-PRESS PLUS IS VANAF MAART 2019 UW ROBUUSTE HANDLANGER VOOR ZEKERE EN SNELLE PERSVERBINDINGEN. UPONOR MAAKT UW WERK MAKKELIJKER MET BETROUWBARE TECHNOLOGIE, GESTOELD OP JARENLANGE ERVARING.

Nieuwe producten

Over de hele wereld bouwen installateurs op Uponor. Met 25 jaar praktische

hands-on ervaring en meer dan 500 miljoen geïnstalleerde koppelingen,

heeft Uponor nu de persfitting voor meerlagenleidingen opnieuw

uitgevonden. Om die ene koppeling te produceren: sterk, zeker,

gemakkelijk én smart. Uponor’s S-Press PLUS koppeling, dé nieuwe

generatie perskoppelingen, dé perfecte oplossing voor zekere en

permanente leidingverbindingen. Het is 100% compatibel met de

bestaande Uponor meerlagenleidingen en persgereedschap. Beschikbaar in

de maten 16 t/m 32 mm in zowel metaal als kunststof. S-Press PLUS is dé

koppeling die geen compromissen kent!

ROBUUST, BESTAND TEGEN DE ZWAARSTE OMSTANDIGHEDENKoud, donker en hectisch – we weten dat de omstandigheden op een

bouwlocatie vaak verre van ideaal zijn. Juist wanneer de uitdagingen groot

zijn, is S-Press PLUS wat u nodig heeft! Duurzamer en corrosiebestendiger

dan ooit tevoren en gemaakt van superieure materialen: S-Press PLUS is de

beste keuze voor de installateur op de bouwplaats.

��Bestand tegen zware mechanische belastingen

Vooral op bouwlocaties worden koppelingen soms blootgesteld aan

onverwacht zware mechanische belastingen, bijvoorbeeld door vallen.

Daarom hebben we het nieuwe ontwerp van de S-Press PLUS

koppeling nog robuuster gemaakt, voor een nog hogere

betrouwbaarheid van de perskoppeling, zelfs na zware mechanische

belastingen.

�

� Bestand tegen verschillende drinkwaterkwaliteiten

De S-Press PLUS koppeling bestaat uit een innovatieve behuizing van

messinglegering die zorgt voor een betere ontzinkings- en barst

bestendigheid. Dat maakt de koppeling sterker tegen zacht water,

evenals lage concentraties calcium- en magnesiumionen - in feite

de beste Uponor-kwaliteit voor drinkwatersystemen.

�� Bestand tegen chemische bestanddelen in beton

Alle materialen van de S-Press PLUS fitting zijn zeer goed bestand

tegen de corrosie, die kan optreden wanneer de fitting in direct

contact staat met de omliggende bouwmaterialen.

ZEKER, DRAAGT BIJ AAN EEN PERFECTE PERSKOPPELINGMet het gepatenteerde Uponor S-Press PLUS koppelingensysteem

maakt u betrouwbare verbindingen in seconden. SKZ-testverslagen en

DVGW-certificaten bevestigen de permanente dichtheid en maximale

zekerheid van de verbindingen in uitgebreide duurzaamheidstests.

��Unieke persindicator

Onze unieke persindicator maakt het mogelijk om betrouwbaar en

snel te controleren of een verbinding al geperst is of niet. De speciaal

ontworpen kleurgecodeerde folie rond de pershuls geeft aan of er

correct geperst is. De folie is namelijk pas verwijderbaar, zodra de

verbinding juist is.

UPONOR S-PRESS PLUS TIJDENS ROBUUSTHEIDSTEST��ONTZINKINGSPROEF DOOR BUNDESANSTALT FÜR

MATERIALFORSCHUNG UND -PRÜFUNG (BAM): DE KOPPELINGEN WORDEN GEDURENDE DRIE MAANDEN ONDERGEDOMPELD IN WATER MET DRIE VERSCHILLENDE KWALITEITEN EN TEMPERATUREN.

��TREKPROEF: MET EEN CONSTANTE PLUNJERSNELHEID VAN 100 MM/MIN. IS S-PRESS PLUS BESTAND TEGEN KRACHTEN TOT 1.600 NEWTON.


Nathan

��Precieze persbekcentrering

De speciale vorm van de pershulzen en de nieuw ontworpen

aanslagringen zorgen voor een precieze plaatsing van Uponor

persbekken. Inspectievensters in de roestvrijstalen pershulzen maken

een eenvoudige controle van de insteekdiepte van de buis mogelijk

voordat deze wordt geperst.

� Snelle diameterherkenning

Zelfs in donkere en moeilijke omstandigheden op de bouwplaats kunt u

met S-Press PLUS de juiste diameter vinden. De felle kleurcodering en

grote diameter-cijfers op de persindicator zijn eenvoudig te herkennen,

zelfs van verre afstanden. De kleurcodering van de koppeling komt

overeen met de kleurcodering van de Uponor persbekken.

�� Beproefde betrouwbaarheid, ongeperst niet dicht

Als extra zekerheidsfunctie zal de koppeling onmiddellijk lekken als

deze niet goed is geperst, zelfs bij zeer lage waterdrukniveau's.

EENVOUDIG, VAN ONTWERP TOT INSTALLATIEUponor S-Press PLUS zorgt met zijn vele features voor een soepel

installatieproces. De sterk verbeterde doorstroming met zeer lage

Zeta-waardes, de snelle 3-staps installatie en de 100% backward

compatibiliteit met bestaande leidingen en gereedschappen

vergemakkelijken veel van uw dagelijkse werkprocessen.

�� Tot 60% minder drukverlies

Een aanzienlijke toename van de doorstroomsnelheid geeft S-Press

PLUS de beste Zeta-waarde in perskoppelingen voor

meerlagenleidingen. Dit garandeert een optimale doorstroomsnelheid

op alle gebruikspunten. Planning en ontwerp van de installatie wordt

eenvoudiger met Uponor HSE Software 5.0.

��Snelle 3-staps installatie

Eenvoudige en snelle installatie van S-Press PLUS in drie stappen,

zonder ontbramen of kalibreren! Knippen, insteken en persen.

Het kan niet eenvoudiger! Het slanke ontwerp van de afgewerkte

verbinding vergemakkelijkt ook later isoleren van de koppeling.

UPONOR S-PRESS EASY TEST��INSTALLATIETEST: DE 3-TRAPSVERBINDING

MET S-PRESS PLUS IS SNELLER DAN ANDERE SYSTEMEN.

��SYSTEEMTEST: HET S-PRESS PLUS-SYSTEEM IS GOEDGEKEURD DOOR EUROPESE CERTIFICERINGSINSTANTIES.

UPONOR S-PRESS PLUS VEILIGHEIDSTESTS��DE KLEURCODERING PER DIAMETER IS TOT EEN

AFSTAND VAN 5 METER HERKENBAAR.��PERSBEKTEST: DANKZIJ DE NIEUW ONTWORPEN

AANSLAGRING IS HET BIJNA ONMOGELIJK OM DE S-PRESS PLUS KOPPELING MET DE "U" PROFIELPERSBEK VERKEERD TE PERSEN.

30 Nathan

��100% backward compatibel met bestaande Uponor

componenten

De S-Press PLUS koppelingen zijn volledig compatibel met de

meerlagenleidingen Uni Pipe PLUS en MLC, evenals de bestaande

Uponor persbekken. Hierdoor werkt u altijd met perfect op elkaar

afgestemde leidingen, koppelingen en gereedschappen.

SMART, DIRECT ANTWOORD OP UW VRAGENOmdat elke minuut op de bouwplaats telt, is er vaak nauwelijks tijd voor

telefonische navraag of het zoeken naar informatie op internet. Daarom

heeft Uponor de S-Press PLUS koppelingen uitgerust met een QR-code op

elke pershuls. De koppelingen bieden u op deze manier snel en direct

toegang tot veel technische informatie en services direct vanaf de

bouwlocatie.

INNOVATIEVE QR-CODE VOOR DIRECTE TOEGANG:��24/7 DIRECT INFORMATIE VIA DE APP��ONLINE PROJECTGEGEVENS BIJHOUDEN ��ONLINE UW BESTELLIJST SAMENSTELLEN

VANAF MAART 2019 IS S-PRESS PLUS VERKRIJGBAAR BIJ GROOTHANDELS IN NEDERLAND.

DE INTRODUCTIE VAN S-PRESS PLUS IN BELGIË STAAT VOOR SEPTEMBER GEPLAND.

KIJK OP WWW.NATHAN.NL/SPRESSPLUS VOOR MEER INFORMATIE.

Nieuwe producten


ENERGIETRANSITIE IS KENNISTRANSITIE

DE NATHAN ACADEMY BRENGT U VERDER HET TRAININGSPROGRAMMA VAN DE ACADEMY GEEFT U DE KENNIS WAARMEE U HET BESTE UIT ONZE PRODUCTEN EN SYSTEMEN HAALT. NATHAN VERZORGT PRAKTISCHE TRAININGEN VOOR INSTALLATIEBEDRIJVEN DIE ZICH WILLEN SPECIALISEREN IN WARMTEPOMPTECHNIEK. DEZE PRAKTIJKGERICHTE TRAININGEN WORDEN GEGEVEN DOOR DESKUNDIGEN, DIE ERVARING HEBBEN MET WARMTEPOMP-INSTALLATIES. AAN DE HAND VAN ZOWEL DE THEORETISCHE ACHTERGROND ALS DE PRAKTIJKCASES WORDEN DEELNEMERS WEGWIJS GEMAAKT IN DE WERELD VAN DE WARMTEPOMPTECHNIEK. TIJDENS DE TRAININGEN WORDT ER GEWERKT MET DE WARMTEPOMPEN VAN ALPHA INNOTEC. VERDER BIEDEN WIJ PRODUCTSCHOLINGEN AAN WAARIN AANDACHT IS VOOR DIVERSE SYSTEEMKEUZES ZOALS AFGIFTESYSTEMEN, WARMTE- EN KOUDEOPWEKKING, BRONSYSTEMEN EN NAREGELING. OOK ZIJN ER TECHNISCHE SCHOLINGEN WAARIN DE TECHNISCHE ASPECTEN AAN BOD KOMEN.

Nathan Academy

� Training voor lucht/water warmtepompen - LWDV

Wat: training over de variabele alpha innotec lucht/water

warmtepomp, de LWDV.

Na de training: bent u bekend met de eisen die gesteld worden bij de keuze

voor deze warmtepomp in een bestaande of nieuwe woning.

Er is aandacht voor plaatsing, locatie, geluid, veiligheid met betrekking tot

propaan en de werking van de warmtepomp.

Voor: installateurs.

Duur: 1 dag.

Aanmelden: www.lwdv.eu of www.nathanacademy.eu.�

��Training alpha home

Wat: training over het regelsysteem dat warmtevragend regelt

(master-master). Alpha home communiceert direct met de warmtepomp.

Na de training: bent u op de hoogte gebracht van de opstelling van de

componenten, het koppelen van de componenten met Z-wave, het aansluiten

van de controlbox en gateway aan de router en hoe deze in te stellen.

Daarnaast gaan we dieper in op de juiste werking en eventuele oplossingen

en uitbreidingen. Verder wordt er ingegaan op de bijbehorende app om alle

mogelijkheden in te stellen.

Voor: installateurs die het alpha home regelsysteem zullen gaan installeren

en configureren. Voor deze training is affiniteit met software, LAN-netwerken

en computers gewenst en kennis van een compleet warmtepompsysteem

vereist.

Duur: 1 dag.

Aanmelden: www.nathanacademy.eu.

�

��Ingebruikname van warmtepompen

Wat: Een training om de brine warmtepompen van de Alterra Serie,

de SWC(V) en de WZS(V), in gebruik te mogen nemen. Er is ook een training

om de ingebruikname van de LWDV te mogen uitvoeren.

U leert: na het volgen van deze training(en) kunt u zelf de ingebruikname

doen. U stuurt dan de juiste gegevens naar Nathan zodat alpha innotec deze

kan controleren in het kader van garantie. Het is van groot belang dat de

warmtepomp op de juiste wijze is ingesteld. Vanaf januari 2019 worden alle

ingebruikname-trainingen afgesloten met een toets. Pas na het behalen van

de toets mag u namens Nathan de ingebruikname uitvoeren.

Voor: installateurs

Duur: 1 dag


�

� Training over montage en installatie voor modulerende

brine/water warmtepompen

Wat: training over de modulerende brine/water warmtepompen van alpha

innotec, de WZSV en SWCV.

Na de training: kunt u warmtepompen op de juiste wijze plaatsen,

monteren, aansluiten en instellen.

Voor: (service)monteurs die al kennis hebben van warmtepompen in het

algemeen, maar nog niet specifiek bekend zijn met alpha innotec. Een

f-gassen certificaat is niet noodzakelijk voor het volgen van de training.

Duur: 1 dag.


��Training over selectie en integratie van warmtepompsystemen

Wat: training over de praktische uitgangspunten bij de selectie en integratie

van warmtepompsystemen.

Na de training: bent u bekend met het ontwerp/werkvoorbereiding van een

project met een warmtepomp voor het verwarmingssysteem en

tapwaterbereiding.

Voor: werkvoorbereiders en projectbegeleiders en anderen die bij de selectie

van warmtepompsystemen betrokken zijn. De training richt zich met name op

de woningbouw.

Duur: 1 dag.


VERWACHTIn de loop van het voorjaar verwachten we te starten met een nieuwe training

voor projectleiders en werkvoorbereiders over brongebondensystemen in de

seriële woningbouw. Mocht u hier interesse in hebben, dan kunt u dit alvast

aangeven bij uw Nathan Sales Advisor.

DE ACADEMYDe trainingen worden gegeven in het nieuwe Nathan kenniscentrum in

Zevenaar. In deze inspirerende omgeving krijgt u eerst inzicht in de theorie,

waarna u vervolgens de handen uit de mouwen mag steken in de

practicumruimte en showroom.

TRAININGSAANBOD

NATHAN ACADEMYMEGA 26902 KL ZEVENAARWWW.NATHANACADEMY.EU


34

Nathan

HET DUURZAME BEDRIJFSGEBOUW VAN DE VREEDEN

GRIP OP UW PROJECT VOOR MAXIMALE PRESTATIES IN STEVIGE KAPITALEN PRIJKT DE WITTE NAAM AL OP DE ZWARTE GEVEL: DE VREEDEN. WE HEBBEN BIJ DE TOTAALINSTALLATEUR EEN AFSPRAAK MET DIRECTEUR JOOST BRONS, DIE ONS ZIJN NIEUWE BEDRIJFSGEBOUW ZAL LATEN ZIEN. TERWIJL INSTALLATEURS, BOUWVAKKERS EN SCHOONMAKERS OM ONS HEEN DE PUNTJES OP DE I ZETTEN, STAPPEN WIJ HET GEBOUW BINNEN. EEN TOEVALLIG PASSERENDE INSTALLATEUR ZIET ONS NAAR DE IMPOSANTE VERTICALE TUIN IN DE ENTREE KIJKEN: “MOOI HE? EN HARTSTIKKE ECOLOGISCH VERANTWOORD, DAT VINDEN WE HIER BELANGRIJK!” MOOI, DAT IS PRECIES WAARVOOR WE NAAR AMERSFOORT ZIJN GEKOMEN.

Ons duurzame project

OPRICHTER JELLES DE VREEDEN, DIRECTEUR JOOST BRONS EN NATHAN SALES ADVISOR EDWIN DE HAAN.

FOTO LINKERPAGINA: DE IMPOSANTE VERTICALE TUIN IN HET NIEUWBOUWPAND VAN DE VREEDEN.

EVEN WENNENIn de kantine staan de nieuwe meubelstukken al klaar voor het team dat

het gebouw op 1 oktober zal betrekken. De koffie wordt nog neergezet

op de enige tafel die uit het oude gebouw lijkt te stammen. “Zullen we

hier gaan zitten?”, horen we van Joost als hij ons een stoel aanbiedt. Het

team lijkt nog even te moeten wennen aan de nieuwigheid. In 1975

begon oprichter Jelles de Vreeden het bedrijf in zijn garage. Joost was 26

toen hij als afgestudeerd luchtbehandelaar en werktuigbouwkundige bij

Jelles in dienst kwam. Drie jaar later nam hij het bedrijf van zijn baas

over. Achter ons kijkt een man op van zijn schoonmaakwerkzaamheden

en zegt: “We hadden toen acht man in dienst. Nu zijn we veertien jaar

verder en zijn we zelfs in de crisis iets blijven groeien. Ongeveer honderd

medewerkers, verdeeld over negen bv’s zijn er inmiddels.” Het blijkt Jelles

te zijn die dagelijks nog vol energie meewerkt aan de ontwikkelingen

binnen het bedrijf dat ooit het zijne was. Terwijl hij gestaag doorwerkt,

volgt hij het gesprek en vult hij af en toe aan.

SAMEN SCHERPDankzij werkzaamheden voor corporaties had het bedrijf voldoende werk

in de crisisjaren. Joost: “Het waren mindere jaren, hoor, maar we hebben

nooit verlies gedraaid”. Tegenwoordig focust De Vreeden zich op

woningbouw en op kleine utiliteit zoals de installatie van de nieuwe

HEMA-vestigingen.

Flexibiliteit speelt daarbij de hoofdrol, vertelt Joost: “We hebben negen

bv’s die we bewust klein houden om flexibel te blijven. Ieder bedrijf

heeft zijn eigen specialisatie, zoals installatietechniek, technisch beheer,

elektrotechniek, koeltechniek, meet- en regeltechniek of bekabeling,

waardoor we korte lijnen houden en samen scherp blijven. Die verdeelde

verantwoordelijkheid werkt veel beter dan één grote, logge en vaak

trage organisatie. Ik denk dat dat ons succes is.” Door het verdelen van de

specialisaties, blijft het bedrijf binnen alle takken innoveren. “We durven

onze nek uit te steken voor onze klanten.”

VAN HANDKAR NAAR VRACHTWAGENHet gebouw van Jelles zat ooit midden in een woonwijk. Toen zijn

handkar vervangen werd door vrachtwagens en ook nachtelijk vervoer

noodzakelijk werd, bleek dat de plek niet meer verantwoord was. Jelles:

“Het parkeerterrein en magazijn konden de groei niet meer aan en de

toelevering met soms wel vijftien vrachtwagens per dag gebeurde tussen

de spelende kinderen. Dat kon gewoon niet meer.” Waar het oude

gebouw ook aan comfort tekortschoot, beoogt het nieuwe gebouw het

meest duurzame gebouw van Amersfoort te worden. Joost: “Ik doe dit

maar één keer in mijn leven en dan moet het in één keer goed! Ik wil

hier gewoon een fijne plek met veel comfort voor mijn medewerkers. Dat

is goed voor de gezondheid en het werkplezier. En als de sfeer goed is,

dan loopt de rest ook goed!”


Nathan

GEKKE TOILETPOTTEN EN EEN HOOG DUURZAAMHEIDSNIVEAUHet plan om een fijne plek voor zijn medewerkers te creëren, mondde uit

in de ambitie voor het meest duurzame gebouw van Amersfoort. Liep het

een beetje uit de hand? Joost: “Toen ik met dit gebouw begon, werd de

economie booming. Normaal heb je een lijst met noodzakelijke dingen

en een lijst met leuke toevoegingen die het gebouw nog aantrekkelijker

maken. Door de economie hebben we geen concessies hoeven doen en

hebben we nu gekke toiletpotten en een hoog duurzaamheidsniveau.”

Met witte dakbedekking dat de koelvraag in de zomer flink naar beneden

brengt, 200 zonnepanelen van 400 wattpiek, triple glas en een brine/

water warmtepompinstallatie op een gesloten bron, levert het gebouw

straks meer energie dan het nodig heeft en wordt het beoordeeld als

energieplusgebouw. Zonder de zonnepanelen lag de EPC al op -0,0. Joost

wendt zich tot een heer die zich in de hoek van de kantine aan het

voorbereiden is op zijn werkzaamheden: “Louis, wat is de EPC met de 200

zonnepanelen erbij eigenlijk?” Een vraag die veel teweegbrengt, want

Louis antwoordt schamper: “EPC… daar heeft toch niemand wat aan? De

energie- opbrengst op jaarbasis en de hoeveelheid die je ervan gebruikt.

Dáár gaat het om! Hier zit dat heel grof tussen de veertig- à vijftigduizend

kWh per jaar. We moeten naar een grootaansluiting om de 72 kW terug

te kunnen leveren aan het net, zodat de buurman onze energie kan

gebruiken. Dát is duurzaamheid.” Oh, en die EPC? Die blijkt op -0,1 te

zitten. En ook dat is leuk.

LOOK VAN HET GEBOUWHet gebouw werd ontworpen door een architect met een specialisatie in

autoshowrooms, wat duidelijk terug te zien is in de combinatie van

strakke zwarte vormen en veel glas. Voor een optimale schil werd er

gekozen voor triple glas met de hoogste spiegelwaarde. De harde

materialen vormen een markant contrast met de verticale tuin die zich in

de entree bevindt. Met een inventief systeem achter de wand, wordt de

tuin continu van water voorzien. Joost: “Door de contouren van de

voordeur zie je direct het groen van de plantenwand. Naast de duurzame

look, helpen de planten in de winter mee om het vocht op peil te houden

voor een nog beter binnenklimaat.”

JOOST BRONS IS TROTS OP ZIJN NIEUWE BEDRIJFSGEBOUW.

“Als de sfeer goed is, dan loopt de rest ook goed!”

36 Nathan


DE ALPHA INNOTEC ALTERRA SW232 BRINE/WATER WARMTEPOMP VOORZIET DE KANTOREN VAN WARMTE EN KOELING. DE ALPHA INNOTEC ALTERRA WZSV 122 BRINE/WATER COMBI-WARMTEPOMP VOORZIET IN

TAPWATER EN VERWARMT EN KOELT DE BEDRIJFHAL .


Nathan

DE ALPHA INNOTEC ALTERRA ALS STRALEND MIDDELPUNT VAN DE TECHNISCHE RUIMTE.

OMDAT KLANTEN VAN DE VREEDEN VAN HARTE WORDEN UITGENODIGD OM DE INSTALLATIE TE KOMEN BEKIJKEN, WERD DEZE ZEER RUIMTELIJK EN CLEAN OPGESTELD.

38 Nathan


INSTALLATIE GEBOUWDe installatie vormt het stralende middelpunt van het bedrijf. Joost: “Als het

helemaal klaar is, wil ik de krant halen! Daarnaast wil ik de installatie

natuurlijk graag als voorbeeld aan mijn klanten laten zien. Met BacNet en

een energietableau maken we de resultaten helemaal inzichtelijk. Feiten,

daar gaat het om!” De gesloten bron voor verwarming en koeling werd

ontworpen, gerealiseerd en in bedrijf gesteld door de broninstallateurs van

Nathan Projects. Joost: “Dat is heel goed gegaan. Toen een ander bedrijf bij

graafwerkzaamheden door de installatie ging, stonden ze binnen een dag

weer op de stoep om het te repareren. Heel fijn.”

HOGERE KOELVRAAG DAN WARMTEVRAAGEen 22,35 kW alpha innotec Alterra SW 232 brine/water warmtepomp zal

de kantoren van warmte en koude voorzien. Voor de bedrijfshal die

minder warmtevraag heeft, wordt een alpha innotec Alterra WZSV 122

brine/water combi-warmtepomp met een verwarmingsvermogen van

12,18 kW gebruikt. Afgifte van zowel verwarming als koude geschiedt via

Uponor leidingen in de vloer. Door uitstekende isolatie, een minimale

warmtapwatervraag en de relatief hoge interne warmtelast van de

aanwezige mensen en apparaten, zal van de bron gedurende het jaar

meer koude dan warmte gevraagd worden, zoals in kantoren gebruikelijk

is. Om de aardwarmtebron in balans te houden, wordt de koelvraag waar

nodig aangevuld met een all-electric VRF-luchtbehandelingskast op het

dak. Joost: “Koeling via de vloer blijft de basis, zodat we de massa lekker

koel houden. Via de installatie op het dak kunnen we waar nodig

bijspringen. De regelinstallatie hebben we zo gemaakt, dat we de

brontemperaturen kunnen monitoren. Dat is inmiddels ook wel een

beetje hobby, hoor! Zo duurzaam mogelijk spelen met de stooklijn.”

BRL NATHANAls ervaren warmtepompinstallateur, heeft De Vreeden het theoretische

deel van haar BRL 6000-21 certificering voor het installeren van

grondgebonden warmtepompen inmiddels voor elkaar. Tot ook het

praktijkdeel afgerond is, maakt De Vreeden gebruik van het Supported by

Nathan-concept, waarbij de installaties van het bedrijf onder de

BRL-certificering van Nathan vallen. Een van de voorwaarden hierbij is een

persoonlijke installatiecontrole en inbedrijfstelling door een specialist van

Nathan Projects. Joost vertelt lachend: “Ze zijn streng hoor, bij Nathan! We

moesten een vuilvangfilter toevoegen aan het secundaire circuit, zodat

vuil uit het secundaire systeem de warmtepomp niet kan vervuilen. Goed

om het zo te doen! Op aanraden van Nathan gaan we dit project voor de

audit bij DEKRA gebruiken, zodat we binnenkort onder onze eigen

certificering aan de slag kunnen!”

ADVIES VOOR NIEUWBOUWAls we vragen om tips voor anderen die nieuw gaan bouwen, zegt Joost

resoluut: “Luchtdichtheid. Als ik dit traject opnieuw zou beginnen, dan zou

ik bovenop de kierdichtheid van de aannemer gaan zitten. Die moet het

net zo luchtdicht maken als in de stukken voorgeschreven staat. Als de

aannemer het doosje niet goed bouwt, dan ga je het in duurzaamheid

niet waarmaken en wordt er naar de installatie gewezen. Als installateur

moet je daarom staan op een blowerdoortest. Vorige week hadden we

een woning gedimensioneerd op een qv;10 van 0,2 dm3/s.m2, maar in de

praktijk was het een waarde van 0,4 dm3/s.m2 geworden.” Knikkend naar

de EPC-scepticus achterin de kantine vertelt Joost: “Voor ons eigen

gebouw hebben we Louis Draisma ingehuurd als onafhankelijk adviseur.

Hij is momenteel volop bezig met blowerdoortesten.” Louis knikt

instemmend en vervolgt: “Luchtdichtheid is zó veel meer dan isoleren.

In dit gebouw zaten koudebruggen en de kierdichtheid was gewoon niet

goed. We hebben daarom glaswol Suprafil in de holle ruimtes geblazen

en de koudebruggen voorzien van 2cm dik Bluedec isolatie met een

Rc-waarde van 3.0 m2 kW. Ik ga zo weer een nieuwe blowerdoortest doen

om te toetsen hoe het er nu voor staat. Die kierdichtheid moet gewoon

goed zijn.”

TAAK VAN DE BRANCHETerwijl Louis de werkplaats in verdwijnt, besluit Joost: “De goede

producten zijn er gewoon, maar mensen zijn er niet klaar voor. Een goed

duurzaam gebouw moet een scherp samenspel zijn tussen de aannemer,

opdrachtgever en installateur. Hier zie je dat de onderaannemer de

hoofdaannemer moet gaan controleren omdat de hoofdaannemer het

belang van luchtdichtheid niet kent. Een goed BIM-ontwerp is belangrijk

en ook een gesprek met de aannemer over zijn kierdichtheidsdetails

draagt bij. Maar de allerbeste tool is een prestatiecontract. Geen dikke

UAV’s, maar gewoon de prestatiebeloften van het gebouw en de

installatie op papier. Feiten. Je merkt dat de mensen op de bouw vaak

nog niet van vastgelegde prestaties gehoord hebben, maar dat ze

absoluut een luisterend oor hebben. Ze vinden het oprecht interessant en

zijn meer dan bereid om zich daar verder in te verdiepen. Het is aan ons

als branche om ze daarop te wijzen.”

DE VREEDENXENONWEG 5 3812 SZ AMERSFOORTWWW.DEVREEDEN.NL

“Als installateur moet je staan op een blowerdoortest.”


WE SPREKEN WUF FLOOR, SALES MANAGER BIJ ANHYDRITEC BV, IN ONZE GLOEDNIEUWE SHOWROOM IN ZEVENAAR. ONDANKS DE BEGINNENDE WINTERVORST ZITTEN WE HIER HEERLIJK WARM, DAT KOMT ONDER ANDERE DOOR DE GIETDEKVLOER DIE ONTWORPEN IS DOOR HET BEDRIJF WAARVOOR WUF WERKT. DE ANHYDRITEC GYVLON® THERMIO®+ VLOER WERKT SAMEN MET HET OPWEK- ÉN AFGIFTESYSTEEM. IN ONS GEVAL ZIJN DAT ALPHA INNOTEC WARMTEPOMPEN ÉN UPONOR VLOERVERWARMING EN ISOLATIE. DE COMBINATIE ZORGT ERVOOR DAT DE VLOERVERWARMING ZO EFFICIËNT MOGELIJK WERKT, MET EEN ZO HOOG MOGELIJK RENDEMENT EN EEN LAGERE WATERTEMPERATUUR DAN GEBRUIKELIJK IS.

SNELLE EFFICIËNTE VERWARMING MET HOOG RENDEMENT EN LAGE TEMPERATUUR

ONS DUURZAME PAND

Product in de praktijkFOTO LINKERPAGINA: DE DEKVLOER WORDT GELEGD IN DE NIEUWE NATHAN SHOWROOM IN ZEVENAAR.

DUURZAME COMBINATIETrots laten we dagelijks aan de tientallen bezoekers van ons nieuwe

Nathan hoofdkantoor zien, hoe onze warmte duurzaam wordt opgewekt en

afgegeven – een warme en koude bron op eigen terrein, alpha innotec

warmtepompen, betonkernactivering en Uponor vloerverwarming. Minder

aandacht is er tijdens die rondleidingen voor de andere partijen en

onderdelen, die een rol spelen in de duurzame verwarming van ons pand

in Zevenaar. Eén daarvan is de Thermio®+ gietdekvloer. Zonde want

minstens zo belangrijk blijkt tijdens ons gesprek met Wuf. Hoog tijd dus om

deze bijzondere samenwerking eens uit te lichten in de Enervision! Zoals

gezegd werkt de gietdekvloer samen met de Uponor vloerverwarming en

zorgt zo voor een efficiënte warmteafgifte. De temperatuur van het water

kan daardoor lager zijn, waardoor energie bespaart wordt. Dit gaan we ook

terug zien in de EPC-berekening waaraan nu gewerkt wordt, geeft Wuf aan:

“De energie die je gebruikt voor verwarming moet ook direct voor

verwarming beschikbaar zijn. Dat is een andere werkwijze dan traditioneel

toegepast wordt. Ons type gietdekvloer kan worden toegepast in de

utiliteit, zoals hier bij Nathan, maar vooral in woonhuizen.”

Wuf vertelt enthousiast verder: “Wij zijn ontwikkelaar van anhydriet

gietdekvloeren. Een traditionele dekvloer is de laag waarmee je de

ruwbouwvloer afsmeert, om zo een egale ondergrond voor de uiteindelijke

vloerafwerking te creëren. Uit de ruwbouwvloer steken vaak nog slangen

van cv-installaties en dergelijke. Het type dekvloeren dat wij leveren is een

beetje per toeval ontstaan. In de jaren 80 kregen de kolengestookte

energiecentrales een probleem, omdat de rookgassen toen ontzwaveld

moesten worden vanuit overheidsbeleid. Door dat ontzwavelen ontstond

ontzwavelingsgips en dat restproduct is voor ons eigenlijk de basis

geweest voor de ontwikkeling. Onze vloeren hebben een hoge

buigtreksterkte doordat we het gips calcineren waardoor anhydriet

ontstaat, dat wil zeggen dat wij al het water uit de molecuul onttrekken

waardoor een nieuwe molecuul ontstaat, met aanzienlijk andere

eigenschappen dan het gips dat de meeste mensen kennen.

De intentie was aanvankelijk anders, maar zo zie je maar dat door een

samenloop van omstandigheden een hartstikke mooi product kan

ontstaan! Nog altijd staan we open voor verandering en verbetering.

Wij geloven dat, juist door een open blik, mooie samenwerkingen kunnen

ontstaan. Je moet niet protectionistisch zijn, maar juist door verbinding op

zoek naar verbetering. Dat zie je ook in onze samenwerking met Nathan.

PRODUCTKEUZETyperend voor Nederland is dat er nog vaak voor een dikke laag

zandcement wordt gekozen die zelfs isolerend werkt ten opzichte van het

warmteafgiftesysteem. Voor het Nathan pand was die dikke laag nooit een

optie. We hebben daarom de Thermio®+ vloer verder ontwikkeld. Per kuub

is dit product duurder, maar omdat je het dunner aanbrengt dan gewoon

anhydriet of zandcement smeervloeren maakt het voor een vloerenbedrijf

en dus ook voor de eindgebruiker qua prijs uiteindelijk niet veel verschil.

Thermio®+ heeft twee belangrijke eigenschappen: het is dunner en het

heeft een veel hogere gegarandeerde warmtegeleiding dan andere

dekvloeren. De toepassing is hetzelfde als voor zandcement. Echter hoe

hoger de technische vraag achter een vloerverwarmingsproject hoe sneller

voor anhydriet wordt gekozen in plaats van voor zandcement. In de

woningbouw waar de oppervlaktes kleiner zijn, kiest men steeds vaker

voor zwevende dekvloeren waarbij anhydriet een perfecte keuze is. Hoe

groter en hoe complexer het project, hoe meer leidingen er in zitten.

Anhydriet kan dan heel veel problemen voorkomen. Je kunt in één keer

grote oppervlaktes gieten, of meerdere woningen per dag. Het product

Thermio®+ is dunner dan de huidige normen voor vloeren - en dat is ook

in het KIWA® covenant vastgelegd.

EEN NIEUWE NORMOp dit moment zitten we in een spannende fase. We hebben samen met

Nathan een gelijkwaardigheidsverklaring voor het gehele

warmteopwekkings- en afgiftesysteem laten opstellen. Hiermee hebben

we iets spannends én unieks uitgewerkt! Het is namelijk voor het eerst dat

een dekvloer hierin wordt meegenomen. Wat wij hebben aangetoond is

dat een nieuwe lage temperatuursklasse mogelijk is. Voorheen hadden we

45, 40 en 35 graden. Nathan heeft twee jaar geleden een nieuwe klasse

ingesteld van onder de 30 graden. Wij hebben gezegd dat wij die nog

verder willen gaan finetunen. Met ons product lukt dat. De vraag is of de

UPONOR & GYVLON® ANHYDRIETVLOEREN��Uponor vloerverwarmingssystemen zoals Smart Tacker, Tecto, of

MiniTec zijn ideaal voor Gyvlon® anhydriet gietdekvloeren.

��Anhydritec’s nieuwste product Gyvlon® THERMIO®+ is

toegepast in de nieuwbouw van Nathan.

��THERMIO®+ garandeert een unieke hoge

warmtegeleidingscoefficiënt.

��THERMIO®+ is een extreem dunne vloeropbouw met een

uitstekende akoestische performance.

��THERMIO®+ heeft een KIWA® covenant.

“De vloer moet een onderdeel van het systeem worden.”


Nathan

commissie dat als voldoende beoordeelt om die temperatuurklasse mee te

nemen. Wij zeggen, als leverancier van dit type dekvloer: Waarom moet

niet elk type dekvloer garanderen wat z'n warmtegeleidingscoëfficiënt is?

Wij vinden dat er een normering tegenover moet staan, omdat het gewoon

aangetoond is dat het rendement van de warmtepomp omhoog gaat en de

kosten en het energieverbruik omlaag. De vraag is in hoeverre ze dat gaan

honoreren met de waardes die wij nu kunnen overleggen. Dit is ook

spannend omdat het voor het eerst een combinatie is van warmte

opwekken en warmte afgeven. Dit is niet eerder als geheel gepresenteerd.”

PRECIES WERKWe vragen Wuf hoe hij de toekomst van vloeren- en verwarmingsland ziet.

Gaat het beste van twee werelden straks marktbreed samenkomen?

“Jazeker! Nu zijn de bestekken nog gescheiden van elkaar, maar de

dekvloer gaat onderdeel worden van het vloerverwarmingssysteem. Dat er

straks bijna geen verwarming meer nodig is, dat weten we allemaal door

bijvoorbeeld isolatie. De vermogensvraag wordt steeds kleiner, maar

daarmee wordt de reactiesnelheid belangrijker. Het moet warm worden op

de juiste momenten, met een zo laag mogelijke watertemperatuur." Het

verwarmingsgedeelte gaat volgens Wuf daarom een grotere rol spelen in

bouwcalculaties. “Dat kan betekenen dat we de vloer straks in de

voorbereidingsfase en in het BIM-systeem meer mee kunnen nemen. De

vloer wordt een onderdeel van het systeem. Als dat niet gebeurt, dan

rekenen we iets voor dat we in de praktijk nooit kunnen halen. We moeten

elkaar niet voor de gek houden. Wij kunnen hele mooie berekeningen

maken, maar als het in de praktijk anders wordt uitgevoerd, omdat er

fouten moeten worden opgelost of warmtegeleiding niet gehaald wordt -

krijg je dan nog wel wat je gevraagd hebt? Je ziet helaas nog vaak dat de

dekvloer wordt gezien als oplossing voor het wegwerken van bouwfouten.

Vroeger was dat geen probleem, omdat de verwarming toch geregeld werd

met radiatoren. Tegenwoordig, met vloerverwarming, ligt dat anders. Er

wordt steeds meer gekozen voor vloerverwarming in plaats van voor

radiatoren terwijl de dekvloeren niet navenant aangepast zijn. Thermio®+

realiseert een verbeterde warmtegeleiding en optimaliseert hierdoor het

gehele verwarmingssysteem, hogere warmte afgifte en verminderde

warmteopwekking.

Hoe preciezer je bouwt, hoe preciezer je het leidingwerk meteen al

wegwerkt, hoe dunner de vloer, hoe efficienter je verwarming uiteindelijk

is. Dat precieze werken heeft niet alleen effect op het rendement, maar

kan ook effect hebben voor het pand zelf. Panden zouden dan bijvoorbeeld

minder hoog hoeven zijn, of er kan meer binnenruimte worden

gerealiseerd.” Wuf verwacht een kentering. “Verwarmingsinstallaties zullen

een belangrijkere rol gaan spelen in de totale bouwen exploitatiekosten

binnen het totale bouwproces.

WUF FLOOR: “WIJ ZIJN NU DE ENIGE PARTIJ , IN ONZE BRANCHE, DIE ZO CONCREET MET MILIEU EN ENERGIE BEZIG IS."

“Hoe preciezer je bouwt, hoe preciezer je het leidingwerk meteen al wegwerkt,

hoe efficiënter je verwarming uiteindelijk.”

42 Nathan

De mate van comfort en energieverbruik zal straks bepalend zijn voor de

keuze van een systeem.

Normen en eisen gaan de komende jaren veranderen, dus we moeten met

z’n allen anders gaan werken. Het is niet zo dat netter en preciezer werken

meer kost. Je moet op een andere manier gaan kijken. Ik denk dat het

bouwproces dan veel meer een industrieel proces wordt, dan dat het nu is.

Nu wordt werk nog vaak op een traditionele manier uitgevoerd, door

mensen die van oudsher ook gewend zijn om dat op die manier te doen.

Die verandering heeft tijd, regelgeving en bewustwording bij

voorschrijvende partijen en opdrachtgevers nodig. Ze moeten door hebben

wat het effect van een andere manier van werken kan zijn. Als je

bijvoorbeeld kijkt naar dit gebouw: bij het bouwen was er de bouwkundige

tak en de installatietak. Maar waar valt een dekvloer onder? Precies, onder

de bouwtak, en die staat vandaag de dag nog volledig los van de

installatietak. De bouwkundige tak heeft niet de kennis van het

klimaatsysteem zoals de installatietak dat wel heeft. Thermio®+ hoort bij

de installatietak uitgewerkt te worden. Gelukkig worden installateurs

inmiddels ook steeds meer gevoed door bedrijven als Nathan. Hoe mooi is

het als de twee takken meer gaan samenwerken? Het liefst zie ik de

dekvloer uiteindelijk bij de installatietak, omdat zij de meerwaarde ervan

kunnen inschatten. Zij kunnen het meenemen in het totale proces.

Nu zijn de meeste installateurs nog enkel bezig met het installeren van de

verwarmingsinstallatie, zoals dat moet volgens het bestek. Er moet

ANHYDRITEC BVBRIELTJENSPOLDER 29K4921 PK MADE0162 520 572

bewustwording komen dat bepaalde systemen, die vroeger bouwkundig

apart waren, in de toekomst één geheel gaan vormen. Wij werken aan het

creëren van die bewustwording. Hoe preciezer je bouwt, hoe preciezer je

het leidingwerk meteen al wegwerkt, hoe dunner de vloer, hoe efficiënter

de verwarming uiteindelijk.”

DUURZAAMHEID & BEWUSTWORDINGNederland heeft nooit een energieprobleem gehad – dat zie je terug in hoe

we gebouwd hebben. Alle landen om ons heen hebben geen goedkoop

gas en dus een ander bouwproces. Wij isoleren de buitenschil met allemaal

lekkages en vloerverwarming direct op de ruwbouwvloer, zonder isolatie. In

andere landen wordt per ruimte naar isolatie gekeken.” We vragen Wuf of

de duurzaamheid en ‘van gas los’ kwestie – in onze branche hot topics

– ook in vloerenland spelen. “Op het gebied van duurzaamheid zie ik binnen

de vloerenbranche nauwelijks verandering.

De branche werkt nog heel traditioneel, Thermio®+ is hierin echt z'n tijd

ver vooruit. Wij zijn nu de enige partij die zo concreet met milieu en

energie bezig is.”

DE GIETDEKVLOER WORDT GELIJKMATIG AANGEBRACHT OVER DE UPONOR ISOLATIEPLATEN EN LEIDINGEN.



Nathan

DAADKRACHTIGE ONDERNEMER AAN HET WOORD

ENERGIETRANSITIE KAN NIET ZONDER KENNIS EN SERVICE "BINNENKORT KUN JE JE GEBOUW MET EEN CV-KETEL NIET MEER VERHUREN OF VERKOPEN. DAT IS DE REALITEIT. DAT IS WAAR WE HEEL SNEL NAARTOE GAAN. IEMAND MOET DAT AAN PARTICULIEREN EN ONDERNEMERS VERTELLEN. IK VIND DAT DAT ONZE ROL ALS INSTALLATEUR IS. AANGEZIEN WIJ REGELMATIG SERVICE LEVEREN EN TROUW LANGSKOMEN VOOR INSPECTIE, VINDEN WIJ HET ONZE TAAK OM ONZE DOELMARKT TE WIJZEN OP DIT RISICO.” LEONARD PAANS, SAMEN MET ZIJN BROER SANDER, EIGENAAR VAN PAANS INSTALLATIEBEDRIJVEN IN LEERDAM, IS ER DUIDELIJK OVER. INSTALLATIEBEDRIJVEN MOETEN NIET RUSTIG AFWACHTEN TOT HET ÉCHT NIET ANDERS MEER KAN. INSTALLATEURS MOETEN OP DE HOOGTE ZIJN VAN ALLE MOGELIJKHEDEN, VOORWAARDEN, FINANCIERINGSKANSEN EN OPBRENGSTEN OM DAARMEE HUN KLANTEN HELDER TE INFORMEREN. SAMEN MET BAS DROST, SALES ADVISOR BIJ NATHAN SYSTEMS, SPREKEN WE MET DE DAADKRACHTIGE ONDERNEMER.


FOTO LINKERPAGINA: LEONARD PAANS.

LEONARD PAANS EN BAS DROST IN GESPREK OP HET TERREIN VAN EEN PROJECT IN WADDINXVEEN.

NIET TE INGEWIKKELD MAKENLeonard spreekt enthousiast over de kentering die momenteel in de markt

plaatsvindt: “Op de Provada vertelde een vrouw me dat een

nieuwbouwhuis met een gasaansluiting eigenlijk gewoon een huis met

een gebrek is. Nu al. En dat is ook zo. Terwijl de markt langzaam het

belang van gasloos inziet, zijn er nog installateurs die onze

verduurzamingstaak als obstakel blijven zien. Een obstakel waar ze bang

voor zijn, waardoor ze nog snel overal een cv-ketel willen ophangen. Juist

dat spannende gedoe, dat zorgt ervoor dat het eng wordt. Als installateur

moeten we gewoon eerlijk en reëel kijken en goede voorlichting geven.

Als je domweg de prijzen voor een cv-ketel en warmtepomp naar de

eindgebruiker stuurt, dan kiezen mensen veilig voor die cv-ketel. Maar als

je het mensen makkelijker maakt, persoonlijk naar ze toegaat en het

helder uitlegt, dan wordt de keuze ineens een heel logische. Er zijn groene

leningen, hypotheken met ruimte voor verduurzaming, subsidies… Daar

moet je als installateur gewoon even de tijd voor nemen, ook als je dat ’s

avonds aan de keukentafel moet uitleggen. Je vertelt je klant wat een

warmtepomp is, hoe ze subsidie kunnen aanvragen, wat ze mogen

verwachten en rekent netjes voor ze uit wat de investering en

terugverdienkosten zijn. Als je vervolgens ook vertelt over het extra

comfort, bijvoorbeeld de luxe van passieve koeling, dan is het niet zo

moeilijk meer. Voor de woningeigenaar is all-electric een grote

waardevermeerdering en ze zijn meteen klaar voor de toekomst. Dat

informeren, wegnemen van obstakels, het even rustig de tijd voor de klant

nemen, dat is onze rol als installateur.

We moeten nu schakelen. We moeten onze kennis vergroten, leren

adviseren, een voortrekkersrol durven nemen. Installateurs moeten een

ambassadeur van warmtepompen worden. Dan plukken we er ook samen

de vruchten van.”

WE HEBBEN DIT ALLEMAAL AL MEEGEMAAKTLeonard wijst ons erop dat we dit allemaal al meegemaakt hebben: “Vanuit

Werkendam deden mijn broer en vader samen de oliestook met een ketel

op de bakfiets. Toen kwam de verduurzaming… van olie naar gas. Wat

hebben we het daar toen druk mee gehad, scholen zaten bomvol om ons

alles over HR-toestellen te leren. Dat herhaalt zich nu. Met bodemwarmte,

maar straks misschien ook met de ombouw naar waterstof-ketels. Hoe kijkt

de volgende generatie over 30 jaar terug op dit artikel waarin we ons druk

maken om deze transitie? Lachend, omdat ze verwarmen met, ik zeg maar

iets, ledlampen? Je weet het niet…”

ZELF WARMTEPOMPEN ONTWIKKELENPaans draait al jaren mee in de warmtepompmarkt… Ooit, zo’n twintig jaar

geleden ontwikkelde het familiebedrijf zelfs een eigen warmtepomp op

basis van een idee uit Oostenrijk. Het bleek te vroeg, niemand sloot zich

aan. Leonard: “Mensen vonden het eng. En het was ook moeilijk, hoor, om

als installatiebedrijf zelf je research en ontwikkeling te doen. Alles moest je

zelf uitzoeken, compleet met een proefopstelling op de zaak en ook de

brondimensionering moest je aan anderen overlaten. Toen hebben we een

pas op de plaats gemaakt en zijn we gaan zoeken naar een producent.”

Peter Centen kwam twintig jaar geleden al als Nathan-vertegenwoordiger

bij Paans over de vloer. Leonard blikt lachend terug: “Aanvankelijk vooral

met Uponor, maar op een gegeven moment kwam hij met zijn eerste

warmtepompjes op de proppen. Van Waterkotte nog. Daar zijn we toen

mee verder gegaan.


“Een nieuwbouwhuis met een gasaansluiting is eigenlijk gewoon een huis met een gebrek.”

Nathan

ALPHA INNOTEC WZSV92 COMBIWARMTEPOMP ZOALS GEPLAATST IN WADDINXVEEN.

46 Nathan


PAANS SERVICE B.V.NIJVERHEIDSTRAAT 374143 HN LEERDAM030 261 0111

Een van de eersten waren we. Met alpha innotec maakten we vervolgens

een jaar of tien geleden het eerste echt grote aardgasvrije

warmtepompproject. Dat draait nog steeds perfect. Tien jaar lang met nul

storingen.”

PLANNEN VOOR 2019De tijd van het pionieren is nu echt wel voorbij. Iedereen kent inmiddels

het warmtepompprincipe. Iedereen beseft dat de toekomst gasloos is. Het

is nu een kwestie van waarmaken. Voor 2019 heeft Leonard als doelstelling

het overtuigen van woningcorporaties op het programma staan. Hij vertelt:

“Die groep is nog wat moeilijk te bewegen. Ze kiezen het liefst nog snel

even voor een nieuwe cv-ketel, nu het nog mag. Maar met de alpha

innotec LWDV lucht/water warmtepomp die op het bestaande

afgiftesysteem aangesloten kan worden en natuurlijk het Nathan

totaalconcept met de energiemodule, zien we kansen. Er zijn een paar

corporaties die er inmiddels aan snuffelen, maar we moeten er wel echt

zelf actief mee aan de slag om ze te overtuigen. Daar ben ik nu plannen

voor aan het uitwerken.” Met meer dan tienduizend woningen, liggen daar

volop kansen. Daarnaast staan er flink wat duurzame installaties voor luxe

grondgebonden woningen en MKB-gebouwen op het programma. Leonard:

“Nog maar 20% van de gebouwen is aangepakt en het is natuurlijk zo

2023.”

ZEVEN TWEE-ONDER-EEN-KAPWONINGEN MET TOTAALCONCEPTSamen met Leonard bezoeken we een van de projecten waar zijn team

momenteel de laatste hand legt aan de duurzame installaties in zeven

twee-onder-één kap nieuwbouwwoningen van Merwestreek

Projectontwikkeling. In samenwerking met Bas Drost, adviseerde Leonard

het Nathan totaalconcept met een alpha innotec WZSV92

combiwarmtepomp op een gesloten bodemwarmtewisselaar met Komfort

vloerverwarmingsverdelers en Uponor naregeling en vloerverwarming.

Leonard: “Het gaat om de kracht van partnerschap, ons team is ook Nathan-

geschoold. In het Nathan totaalconcept is over alles nagedacht. Er is niet

zomaar een boorbedrijf, niet zomaar een warmtepomp, niet zomaar een

tekening en niet zomaar een berekening. Alles is op elkaar afgestemd en

heeft een conceptgarantie. Dat vind ik belangrijk. En stoer ook. Je ziet nog

steeds partijen die alle componenten los kiezen en dat moet dan met

elkaar gaan matchen. En garantie? Op dit wel, op dat niet, die

onduidelijkheid… dat moet je gewoon niet willen.”

AAN DE SLAGUiteindelijk verzorgde het team van Nathan de energetische berekeningen,

de materiaalstaat, de vloerverwarmingstekeningen en de bronboringen.

Het cv-werk werd inmiddels uitgevoerd door de vakmensen van Paans.

Leonard kijkt met plezier terug op de bronboring: “Ik ben wel even een

keer wezen kijken. Mooi, die grote volautomatische boormachines. En

hoewel het boorteam de laatste jaren flink gegroeid is, zie ik gelukkig nog

steeds bekende gezichten. Nog steeds nemen ze de tijd om je even bij te

praten over alles wat er gebeurt. Het boren gaat tegenwoordig trouwens

wel een stuk netter dan vroeger. De grond gaat keurig in bakken en ook

het water zit in bakken. Ze zijn bij Nathan erg van de service. Toen wij

wilden vervroegen hebben ze alles op alles gezet om dat voor elkaar te

krijgen.” Inmiddels zijn ook de warmtepompen geplaatst en is de

vloerverwarming gelegd. Bas: “Aanstaande woensdag komt Edwin van Os,

een servicetechnicus warmtepomptechniek van Nathan om alles BRL te

controleren en in bedrijf te stellen.”

AFTER SALESZodra dit magazine bij u op de mat valt, hebben de bewoners de sleutel

van hun woning al ontvangen. Dan volgt volgens Leonard het belangrijkste

deel van het project: “De bewoner beleeft niets totdat ze de sleutel krijgen.

Dan begint het pas. After Sales is daarom essentieel. We vinden het

belangrijk dat we samenwerken met een partner die er over vijftien jaar

ook nog gewoon is. Daar geloven we in. Ook zelf kunnen we dat met 56

jaar ervaring beloven aan onze klanten. Als ouderwets familiebedrijf zijn

we ontzettend dienstbaar. Er is inmiddels een hoofdmonteur van ons langs

geweest om de bewoners uitleg te geven over het systeem. Dan leggen

we ze ook uit dat een onderhoudscontract en monitoring mogelijk zijn. En

natuurlijk krijgen ze het Paans 24/7 telefoonnummer voor het geval er

vragen of problemen zijn. Even snel wat maken is zo gebeurd, maar ook

daarna zijn we er nog voor onze klanten met een professioneel eigen

serviceorgaan.”

TROTS Bas besluit het gesprek met een grote glimlach: “Dit was mijn eerste

project met Paans en het smaakt absoluut naar meer. De samenwerking

was een feestje omdat Leonard vol overgave voor ons kiest en ook het

resultaat mag er zijn!” Als inwoner van Waddinxveen is hij trots op alle

Nathan-projecten in zijn woonplaats: “We hebben het Lidl

distributiecentrum gedaan en inmiddels alweer drie duurzame

woonwijken. Het is mooi om langs al die plekken te rijden waar mensen

er comfortabel bij zitten dankzij onze warmtepompen.

Daar ben ik best trots op!”

"Je ziet nog steeds partijen die alle componenten los kiezen en dat moet dan met elkaar gaan matchen."


48

Nathan

IN GESPREK MET JOHN POT

INSTALLEREN IS MENSENWERKJOHN POT ONTVANGT ONS IN DE ONTVANGSTRUIMTE VAN TECHNISCH ADVIESBUREAU INSTALLATIEBEDRIJF WARMTEBOUW IN UTRECHT. IN DE AANLOOP VAN ONS GESPREK VERTELT HIJ - OP DE WENTELTRAP - AL ENTHOUSIAST OVER DE GAVE PROJECTEN WAAR HIJ EN ZIJN TEAM OP DIT MOMENT AAN WERKEN. EEN VAN DIE PROJECTEN IS DE AANLEIDING VOOR ONS BEZOEK, NAMELIJK DE RENOVATIE VAN DE ICONISCHE VILLA NEDERHEEM. DIT PAND EN HET OMLIGGENDE LANDGOED IS VOOR DE INWONERS VAN BLARICUM WELBEKEND EN VAN HISTORISCHE WAARDE.


JOHN POT (RECHTS) SAMEN MET ROBERT NAGELHOUT, PROJECTLEIDER NATHAN PROJECTS

Tijdens het gesprek wordt al snel duidelijk dat John een mensenmens is.

Hij houdt van communicatie en helderheid. Voor hem draait de bouw niet

alleen om techniek, maar vooral om relaties. Zijn functie bij Warmtebouw

omschrijft hij dan ook als verbinder. In die hoedanigheid brengt hij partijen

bij elkaar en probeert hij alle neuzen dezelfde kant op te krijgen om zo,

met het hele team, successen te kunnen boeken. Bij Warmtebouw werken

225 mensen. De exclusieve woonprojectentak, waarvoor John

verantwoordelijk is, telt 15 medewerkers.

DE BOUWESTAFETTEIn de bouw zijn alle schakels van elkaar afhankelijk, waardoor

communicatie en samenwerking van essentieel belang zijn. “Net wel,

net niet kan een wereld van verschil betekenen voor de volgende in de

keten.” Het is juist dat verschil dat kan zorgen voor conflicten en

vertragingen. Twee zaken die John liever mijdt. Voor hem zijn

communicatie en kennis key. “Zolang je het project niet begrijpt, kun je het

ook niet maken.” Een project is pas succesvol uit te voeren als alle partijen

begrijpen waar het over gaat. Dat gaat altijd op, maar is nog extra

belangrijk in het luxere segment waarin hij opereert vanwege de grotere

complexiteit van projecten.

VILLA NEDERHEEMLandgoed Nederheem is majestueus gelegen aan de Torenlaan in Blaricum. Het Amerikaanse miljonairsechtpaar William en Anna Singer liet hier in

1937 hun droomvilla bouwen. Na enkele herbestemmingen werd het pand later het gemeentehuis van Blaricum. Nu, in 2019, is het pand klaar voor

haar volgende hoofdstuk. Na een grootscheepse renovatie zijn in het bestaande gebouw zeven luxe energiezuinige appartementen gerealiseerd.

Variërend van circa 234 m2 tot circa 360 m2 en met veel buitenruimte. In het park van ruim 1,1 hectare is verder een nieuw landhuis in de stijl van de

Amsterdamse School verrezen. In dit nieuwe pand zijn nog eens twee energiezuinige appartementen gerealiseerd. Bij de renovatie is rekening

gehouden met de monumentale waarde van het pand. Er zijn koelplafonds, vloerverwarming en brongebonden warmtepompen

(alpha innotec SWCV162K3 i.c.m. de WWS507 500 liter tapwaterboiler) geïnstalleerd in de appartementen.


Nathan

OOG VOOR DETAIL : DE HANDLEIDING WORDT ALTIJD NAAST DE WARMTEPOMP OPGEHANGEN.

50 Nathan


Iedereen moet qua ervaring en kennis op niveau zijn om werk van hoge

kwaliteit te kunnen leveren en de juiste beslissingen te kunnen nemen.

Aan het begin van een project moet het plan daarom duidelijk zijn.

Alle betrokkenen moeten dat plan begrijpen en weten wat hun aandeel is.

“Als je het bijna weet, dan weet je eigenlijk nog niets.” Dat bijna uit zich in

het steeds aanpassen van tekeningen, maatvoering en planning. "Je kunt

alleen goed plannen als je een overzicht van het totale werk hebt." Volgens

John is dat geen wijsdoenerij, maar gewoon logisch nadenken en daarom

ook iets waar hij op stuurt bij de projecten waaraan hij werkt.

PASSIEVoor John is emotie - naast planning, communicatie en kennis - van

essentieel belang om een project op niveau te krijgen. Emotie omschrijft hij

als energie in beweging. Het draait om gevoel, passie en gedrevenheid en

juist dat heb je volgens hem nodig om projecten in het luxere segment,

zoals de renovatie van Villa Nederheem, tot een succes te kunnen maken.

“Steeds moet je afwegingen maken. Iedereen moet zijn neus dezelfde kant

op hebben staan voor het beste resultaat. De vraag moet zijn wat gaan we

doen en hoe gaan we er daarbij voor zorgen dat we niet teveel schade

aanbrengen aan het monument. De keuze is dan: kiezen we voor makkelijk

of kiezen we voor goed.”

Warmtebouw, en John zelf, streven daarbij in alle gevallen naar het best

mogelijke resultaat. We vragen John welke uitdagingen hij en zijn team zijn

tegengekomen tijdens deze renovatie. “Ik ben eigenlijk verliefd geworden

op het project. Dat is natuurlijk vervelend, want als je verliefd bent dan ben

je stuurloos.” Dat zorgde enerzijds voor gepassioneerde gedrevenheid, maar

anderzijds ook een beetje voor een blinde vlek. Bij dit project bleek

bijvoorbeeld dat een aantal dingen uiteindelijk niet volgens plan te

realiseren waren. "Het is belangrijk om te zorgen dat de esthetische visie

matcht met de gevraagde installaties binnen de bouwkundige

mogelijkheden. Bij de start van een project moet er veel meer gekeken

worden naar de vraag." In de toekomst wil John op dit gebied geen

genoegen meer nemen met minder. Hij houdt dan veel meer voet bij stuk

om zo het beste resultaat, passend bij beloftes en afspraken, zeker te

stellen. “Te aardig zijn resulteert meestal niet in veel goeds.”

John’s passie en betrokkenheid blijkt ook vaak op zaterdagochtend. Dan

trekt hij zijn oude kleren aan en loopt hij even door het project heen. “Dat

is mijn liefde voor het vak, ik kom dan dingen tegen waarvan ik denk dat

ze nog net iets beter kunnen. Dat is geen romantisch verhaal – ik vind het

gewoon echt heel leuk. Als ik aan een project begin dan is het in mijn

hoofd vaak al af; ik zie dan voor me hoe het gaat worden. Als ik het idee

dan in de praktijk zie, dan word ik gelijk weer enthousiast. Als je dat niet

hebt is het ook moeilijk om de energie voor het werk te blijven opbrengen;

als je er van een afstand naar kijkt. Dit is niet mijn werk maar mijn manier

van leven - ik noem het daarom ook nooit werk.”

MENSENWERKJohn heeft een geschiedenis met Nathan. Als voorbeeld noemt hij een

project op de Raamgracht in Amsterdam (lees daarover meer in Enervision

#26). “Nathan was daar onze grootste inkooppartner. De Raamgracht was

voor beide partijen een leerproject. De lessen die we daar geleerd hebben,

hebben we toe kunnen passen in Villa Nederheem. We hebben nu

bijvoorbeeld de koelplafonds netter en sneller kunnen aansluiten - we

hebben heel weinig problemen gehad en veel meer meters kunnen

leggen. Sommige plafonds hebben we niet aan laten sluiten tegen de

wand, waardoor we ventilatie konden creëren. De lessen die we daar

geleerd hebben en de successen die we daar behaald hebben, hebben we

mede te danken aan Robert Nagelhout, Projectleider bij Nathan Projects.

Wij hebben het project in beeld gebracht en hij heeft de engineering van

de vloerverwarming en plafondkoeling op zich genomen. Verder was hij de

coördinerende schakel bij de bronboring die door Nathan Projects is

uitgevoerd. Robert is een doener, daar hou ik van. Hij en ik vullen elkaar

heel goed aan. We hadden zijn input echt nodig.Ik ben ook trots op de

inzet van mijn Warmtebouw medestrijders op de werkvloer zoals, Arnold

van der Leeden (Projectleider) en Jeroen van Haaren (Controller). Ik vind het

opbouwen van persoonlijke banden heel erg belangrijk. Als je elkaar

begrijpt kom je samen veel verder; je bouwt dan samen aan hetzelfde

doel. Persoonlijke relaties zijn ook een belangrijk onderdeel van Nathan.

We hebben een leuke band met het bedrijf en durven ook eerlijk te zijn

naar elkaar toe, als iets niet goed is dan zeggen we dat.”

OVERTUIGINGSKRACHT“Het gaat goed met ons, we hebben goede relaties en mooie projecten

lopen, maar er zijn altijd weer heerlijke nieuwe uitdagingen. Een van die

uitdagingen is het feit dat mensen twijfelen tussen de verschillende

vormen van opwekking. In Nederland is budget vaak leidend bij het

vinden van het juiste antwoord. Nederlanders zijn inkopers. In het

buitenland vragen ze hoe lang iets meegaat, in Nederland vragen ze wat

het kost. Een wereld van verschil. Ik probeer boven die kostendiscussie

uit te stijgen door mijn verliefdheid voor een project bij anderen te

injecteren. Ze moeten verliefd worden op mijn verhaal. Ik probeer

onzekerheid weg te nemen en de weegschaal in balans te brengen met

vertrouwen.”

De goede naam van John en van Warmtebouw wekt dat vertrouwen. “We

verdienen elke dag geld, soms verliezen we geld. Op onze naam zijn we

altijd zuinig. Aan het einde van de rit krijgt mijn klant wat ik hem beloofd

heb. Dat is hoe je een naam bouwt en in stand houdt. Dat is waar wij als

team en organisatie voor staan en dat maakt ons succesvol.”

“Als je het bijna weet dan weet, je eigenlijk nog niets.”


Nathan

DE KENNISCRISIS“We komen razend kennis te kort in de branche. De crisis is nu voorbij,

maar op een bepaalde manier zitten we toch nog op een dieptepunt door

het nijpende kennistekort. Er zijn veel jonge jongens die handig zijn, maar

mensen met echte kennis vinden is lastig. Wij hebben hier, bij

Warmtebouw, ook geen 225 man met alle kennis. Wel hebben we een paar

dragende spelers die kennis overdragen." Warmtebouw gaat de kenniscrisis

ook tegen door intern op te leiden. “Wij hebben hier een mooi auditorium

waarin we regelmatig les geven. We zijn op het moment bezig met het

voorbereiden van praktijkopvoeringen zoals rollenspellen. Mensen op de

werkvloer willen namelijk niet lezen en schrijven, maar ervaren en voelen.

We laten situaties uit de praktijk zien en zetten het team daarmee aan het

denken. Samen komen we dan tot nieuwe ontdekkingen en oplossingen.

Kwaliteit zit in jezelf blijven verbeteren. Mijn vader had een uitspraak: bijna

recht is scheef. Dat is alleszeggend en past naadloos bij de visie van

Warmtebouw. We zeggen hier namelijk: Wat warmtebouw doet, dat doet

DE KOELPLAFONDS WORDEN GEÏNSTALLEERD IN VILLA NEDERHEEM (WINTER 2018).

52 Nathan


WARMTEBOUWMIDDENWETERING 13543 AR UTRECHT030 248 3030WWW.WARMTEBOUW.NL

Warmtebouw goed. Gewoon eerlijk zijn en dan blijf je ook geloofwaardig.

Dat principe, dat past bij ons bedrijfs-DNA, proberen we het team mee te

geven.

Opleiden en coachen kost energie; je bent altijd bezig met verbeteren,

uitleggen en het opvolgen van gemaakte regels en afspraken. Het vergt

aandacht. Zelf ben ik geworden wie ik ben door de aandacht van mijn

vader. Vervelen was vroeger bij ons thuis geen woord.

Als kind ging ik al met mijn vader mee naar projecten, dat voelde voor mij

als spelen. Tegenwoordig is tijdens het werken vaak geen tijd om aandacht

te besteden aan opleiden. Dat is zonde, want juist daarmee maak je de

vaklieden van de toekomst. Techniek is altijd in beweging. Het is de

basiskennis die je overal brengt. Met een goede basiskennis ben je bij

nieuwe ontwikkelingen heel snel op niveau. Die basiskennis is nu beneden

peil in Nederland."

MENSEN VAN DE TOEKOMSTJohn denk veel na over hoe de vakmensen van de toekomst opgeleid

zouden moeten worden. Hij vindt de huidige manier van opleiden

gebrekkig. “Sinds het schoolsysteem op de schop is gegaan wordt er een

heel andere kwaliteit afgeleverd dan vroeger. Ik vind de scholen van nu

één grote bende. Zodra je die jonge jongens in dienst hebt, moet je ze zelf

nog echt gaan opleiden. Daar is in de praktijk helemaal geen tijd voor. Ze

zouden een goede leermeester moeten hebben en met aandacht begeleid

moeten worden. Mijn vader was die leermeester voor mij. Tegenwoordig is

er geen aandacht meer; mensen worden in het diepe gegooid. Ik vind dat

je iemand twee jaar lang bij de hand moet nemen, een ambacht moet

leren en fabrikanten moet betrekken voor productkennis. Medewerkers

moeten fysiek en mentaal sterk zijn. Op school zou daarom niet alleen

aandacht moeten zijn voor vakkennis, maar studenten zouden ook begeleid

moeten worden op het gebied van houding, communicatie, presentatie en

mentaliteit. Het zou moeten gaan om het totaalplaatje – op dit moment

worden jongeren nog naar school gestuurd zonder dat ze actief begeleid

worden naar een diploma, dat zou niet moeten kunnen."

Een ander aspect waar John over nadenkt is loopbaanontwikkeling. “Op een

gegeven moment moet je flexibel in je carrière durven zijn. Met het oog op

de latere pensioenleeftijd zou ook daarvoor aandacht moeten zijn op

scholen. Het is niet meer realistisch om te verwachten dat iemand zijn hele

leven dezelfde functie blijft uitoefenen. Ik denk dat de toekomstige

generatie erop voorbereid moet zijn dat ze twee of drie functies zullen

hebben in hun loopbaan. Installateurs / loodgieters zouden bijvoorbeeld

rond hun vijftigste een mentorrol op zich kunnen nemen om zo bij te

dragen aan het kennisniveau van de jeugd. Ik sluit niet uit dat ik me zelf

ook nog eens actiever ga inzetten op het gebied van onderwijs en

mentorschap.”


54

Nathan

EEN RELATIEF SNELLE OPLOSSING VOOR VERWARMEN ZONDER GAS

VAN GAS LOS MET INFRAROODVAAK WORDT ER GEVRAAGD NAAR DE BESTE MANIER VAN GASLOOS VERWARMEN. WARMTEPOMP, ELEKTRISCH, OF TOCH MAAR EEN PELLET KACHEL? HET ANTWOORD? ER IS GEEN ÉÉN ANTWOORD. DE BESTE MANIER VAN GASLOOS VERWARMEN IS NAMELIJK ONDER ANDERE AFHANKELIJK VAN DE AANWEZIGE INFRASTRUCTUUR, HET FORMAAT VAN DE RUIMTES EN DE ISOLATIE. DIE FACTOREN BEPALEN OOK VOOR EEN GROOT DEEL DE KOSTEN VAN HET PROJECT. NIEUW IN HET GASLOZE ASSORTIMENT VAN NATHAN ELECTRIC ZIJN INFRAROODPANELEN – EERDER WAREN ER AL ELEKTRISCHE BOILERS EN ELEKTRISCHE VLOERVERWARMING. MAAK KENNIS MET EASYTHERM, HET MERK ACHTER DE NIEUWE GASLOZE OPLOSSING.

Nieuwe producten

INVESTEREN IN DE TOEKOMSTDe levensduur van een easyTherm infraroodpaneel is 30 jaar.

Enkele aspecten die meespelen in de keuze:

A. Investeringskosten, die lager liggen dan bij andere duurzame

oplossingen.

B. Rentekosten zijn lager door lagere investerings- en eventuele

demontagekosten.

C. Onderhoudskosten van B 0,-. De onderhoudskosten bij

cv-ketels en freon-installaties liggen tussen de B 50,- tot

B 500,- per jaar met vaak wettelijke verplichtingen.

D. Elektriciteitskosten. De technische universiteit van

Kaiserslautern heeft aantoonbaar gemaakt, dat bij easyTherm

ongeveer 10% tot 50% minder geïnstalleerd vermogen nodig is

t.o.v. convectieverwarming. Dit is wel afhankelijk van de

Rc-waarden van het object.

E. Lage verbouwingskosten.

EASYTHERMHet merk uit Oostenrijk bestaat sinds 2006 en levert haar infraroodpanelen

uitsluitend onder eigen merk. R&D gebeurt in eigen huis in samenwerking

met diverse universiteiten en gerespecteerde instanties. De productie en

montage gebeurt, op enkele onderdelen na, volledig in eigen beheer.

De kwaliteit van easyTherm is daardoor gegarandeerd goed: het hoogste

stralingsrendement door de keramische voorplaat, goede isolatie,

rvs-achterkant en carbonvezels. Uniek is ledverlichting om het paneel.

De korte opwarmtijd van maar 6 minuten, geen elektrosmog,

revit-tekeningen, domotica, de Tydom app en inbouwmogelijkheden

maken infraroodpanelen van easyTherm een goede toevoeging aan de

duurzame oplossingen van Nathan.

IS INFRAROOD UW ANTWOORD?Infraroodpanelen kunnen in principe overal toegepast worden; denk

aan woningen, kantoren, magazijnen, badkamers en productiehallen.

De panelen zijn met name een interessante optie bij de renovatie van

dergelijke ruimtes. De verbouwingskosten die gemaakt moeten worden bij

het plaatsen van een infraroodpaneel zijn namelijk verwaarloosbaar, zeker

als de bestaande installatie (groten)deels behouden blijft. Ook voor

nieuwbouw waarin vloerverwarming/koeling is toegepast kunnen

infraroodpanelen een goede toevoeging zijn. Met behulp van de panelen

kan de temperatuur in een ruimte nageregeld worden. De panelen worden

snel warm waardoor het in korte tijd behaaglijk warm is. Voor iedere

situatie is een passend formaat. Zo verwarmt een infraroodpaneel van 600

x 1200 cm in een systeemplafond al 20m2 in een kantoortuin. Het paneel

is in een half uur te plaatsen en de bestaande installatie kan blijven.

De infraroodpanelen uit de comfortPlus serie werken bijvoorbeeld

met 110 graden om te komen tot een hogere afgifte, waardoor een

fabriekshal tot wel 6 meter hoog verwarmd kan worden.

Wat voordelen op een rij:

��Infraroodstraling heeft een therapeutische waarde. De kleine

werkingsdiepte in de huid kalmeert onze organen en verder wordt

ons metabolisme gestimuleerd. Mensen met astma en reuma ervaren

dit als prettig.

�� Geen schimmelgroei. Bij convectie wordt de lucht verwarmd,

wat kan leiden tot schimmel en koude hoeken. In goed geïsoleerde

nieuwbouwhuizen wordt er weinig geventileerd met als gevolg meer

schimmelgroei – infraroodpanelen gaan dat tegen doordat er met

infrarood nauwelijks sprake is van luchtverplaatsing. 8 | Welle und Wirkung

Welle und Wirkung vom Technologieführer.

Wichtig: Nur easyTherm bietet Ihnen diese Qualität und Verarbeitung mit vielen geschützten Lösungen.

Made in Austria

Extreem robuuste keramische oppervlakte (PolyVision®) voor maximale afgifte vaninfraroodstraling

Nauwkeurige thermischebeveiliging

Warmtegeleidendekeramische pasta (Fraunhofer)

Warmtegeleidendekeramische pasta(Fraunhofer)

Corrosie bestendigeRVS achterkant

Siliciumoxide isolatiekern van gerecycledglas vrij van stof

Temperatuur bestendige

siliconen mantel

Nauwkeuriggefreesde gleuven

6.000 carbon dradenvoor infraroodstraling

Massief houten of metalen warmte-isolerende lijsten

DE OPBOUW VAN EEN EASYTHERM INFRAROODPANEEL.


56

Nathan

EASYTHERM IN DE PRAKTIJK

INFRAROOD ALS LAATSTE ZETJE NAAR GASLOZE BEDRIJVENTERREINENJARENLANG WAS HET SLUITEN VAN DE GASKRAAN EEN ONDERWERP IN GESPREKKEN DIE VOORNAMELIJK DOOR DE POLITIEK EN ORGANISATIES MET DUURZAAMHEIDSBELANGEN WERD GEVOERD. EEN VER-VAN-MIJN-BED-SHOW VOOR VELE MKB-ONDERNEMERS. MAAR NU DAT GESPREK ZICH LANGZAAM NAAR DE KEUKENTAFEL EN BEDRIJFSKANTINE VERPLAATST, KOMT HET TOCH WEL DICHTBIJ… WAT MOETEN WIJ DOEN ALS GAS STRAKS NIET MEER MAG? DAT BESEF DRAAGT ERAAN BIJ DAT DE MENSEN DIE JARENLANG VOCHTEN OM ANDEREN VAN DUURZAAMHEID TE OVERTUIGEN, INEENS GEHOORD WORDEN. PETER VAN TUIJL, DIRECTEUR VAN WM3, IS ZO’N PERSOON. HIJ VERTELT: ”VOORHEEN MOESTEN WE NAAR BEDRIJVEN TOE OM HEN OVER DE KANSEN VAN VERDUURZAMING TE INFORMEREN. NU KLOPPEN ZE BIJ ONS AAN.” SAMEN MET MIREILLE HAAFKES, DIE DE MARKETING EN COMMUNICATIE VAN HET BEDRIJF VERZORGT EN RUTGER VAN HALTEREN, MANAGER NEW BUSINESS VAN NATHAN, SPREKEN WE OVER DE MANIER WAAROP WM3, ANNO 2019 COMPLETE BEDRIJVENTERREINEN VERDUURZAAMT.

Nieuwe producten

PETER TUIJL EN MIREILLE HAAFKES VAN WM3.

250 BEDRIJVENTERREINEN IN VIJF JAARVijf bedrijventerreinen draaien er inmiddels. En een stuk of twaalf zitten

er op moment van schrijven in de pen, waaronder Vaassen, Beverwijk en

industrieterrein Schaapsdrift in het eigen Renkum van WM3. Met een

bescheiden team van tien medewerkers bestormt WM3 de Nederlandse

MKB-ondernemers met interessante voorstellen voor verduurzaming van

hun vastgoed. Peter: “De particuliere markt is ondanks haar lage marges

overvol en de echt grote bedrijven hebben zelf mensen voor hun

duurzaamheid in dienst. Sinds 2014 focussen we ons daarom op de

Nederlandse midden- en kleinbedrijven. Met een zakelijke kennis van

ontwikkelingsmaatschappij Oost NL ontstond de ambitie om

bedrijventerreinen CO2-neutraal en zelfs energiepositief te krijgen. Vanuit

die ambitie vormden TNO, Kortman Duurzame Gebiedsontwikkeling, Oost

NL en WM3 in 2016 de stichting Energiepositief (BE+). Deze stichting is een

aanjager die bedrijventerreinen overtuigt van de noodzaak om te gaan

verduurzamen. Dat wat bij ons begon als een ideaalplaatje voor één

bedrijventerrein, konden we nu grootschalig gaan realiseren. 4YEF, E.ON,

Nathan en WM3 hebben inmiddels een consortium gevormd om tot

daadwerkelijke realisatie van collectieve verduurzaming van

bedrijventerreinen te komen. Samen werden we gehoord in ons streven

om in vijf jaar tijd 250 bedrijventerreinen collectief aan te pakken. Daarmee

is ons consortium volgens TNO goed voor 32 PJ in 2021, ofwel 33% van het

energieakkoord.”

EEN STAP VERDER DAN TRIAS ENERGETICASamen met haar partners pakt WM3 de complexe verduurzaming van de

terreinen aan volgens het principe van Trias Energetica. Mireille knikt en

legt uit: “We kijken eerst naar het terugdringen van het verbruik,

bijvoorbeeld met goede isolatie, ledverlichting, een goed

gebouwbeheersysteem en all-electric verwarming en/of koeling. Daarna

kijken we naar de hoeveelheid energie die je daarvoor nodig hebt en die

wekken we duurzaam op, bij voorkeur met aardwarmte of zonnepanelen.

In hybride systemen geloven we niet, dus die derde stap, het aanvullen

met fossiele brandstoffen, die zetten we niet.

“Ons consortium is volgens TNO goed voor 33% van het energieakkoord.”


RUTGER VAN HALTEREN EN PETER VAN TUIJL BEWONDEREN ÉÉN VAN DE NIEUWE EASYTHERM INFRAROODPANELEN IN DE VERGADERZAAL VAN WM3.

58 Nathan

Nieuwe producten

Trias Energetica is daarom ook niet echt meer van nu. We wekken zelfs

meer duurzame energie op dan we verbruiken, waardoor we het ook nog

kunnen opslaan, terugleveren of gebruiken voor woonwijken en nieuwe

vragen, zoals het opladen van elektrische auto’s.” Peter voegt toe: “Warmte

en koude slaan we op in de bodem en elektriciteit in een smartgrid-

batterijsysteem. Zo worden bedrijventerreinen collectief zelfvoorzienend en

gaan ze zelfs energie opleveren.”

BEWEZEN MIDDELENMIX OP MAATWM3 zoekt continu naar de juiste middelenmix die de verduurzaming voor

het betreffende bedrijventerrein mogelijk maakt. Peter: “Na een goede

scan van de verbeterkansen, koppelen we verschillende bewezen

technieken aan elkaar. Op industrieterreinen werken we natuurlijk veel met

restwarmte van grote fabrieken waar omliggende bedrijven zich op aan

kunnen sluiten. Maar dat zorgt voor een vorm van afhankelijkheid waar

ondernemers onrustig van worden. Want wat als het leverende bedrijf nou

vertrekt? Daarom kiezen we in onze projecten regelmatig voor individuele

of collectieve aardwarmtebronnen van Nathan Projects. Dat geeft

ondernemers zekerheid. En ons ook, want wij weten inmiddels wat we aan

de Nathan Group hebben. Welk model warmtepomp er dan wordt gebruikt

maakt ons eigenlijk niet uit. Als marktleider weet Nathan gewoon wat

goed is. En ze leveren de bron en warmtepomp als één betrouwbaar totaal-

systeem, dat maakt het voor ons extra interessant.” Het vertrouwen in

oplossingen is iets dat belangrijk is voor Peter: “We doen alleen wat écht

bewezen is.”

SPECIAAL VOOR DE BEZOEKERS VANUIT NATHAN STAAT DE TEMPERATUUR BEHAAGLIJK HOOG INGESTELD.

INFRAROOD ALS ALTERNATIEF OF AANVULLINGOok de nieuwe Nathan Electric productgroep, infraroodpanelen, waarover u

op pagina 54 van deze Enervision leest, wordt door WM3 al vol overtuiging

ingezet voor de verduurzaming van bedrijven. Peter: ”Verouderde

bedrijfsgebouwen zijn vaak uitgerust met conventionele afgiftesystemen.

Waar mogelijk vervangen we dat door lage temperatuur vloerverwarming,

maar dat is behoorlijk kostbaar en arbeidsintensief en daarmee niet altijd

mogelijk. Bovendien moet het bedrijf haar werkzaamheden dan enige tijd

staken, zodat wij radiatoren en vloeren kunnen verwijderen en

vloerverwarming kunnen leggen, waardoor het kostentechnisch vaak geen

optie is. Als aanvullende all-electric afgifte, kiezen we daarom steeds vaker

voor infraroodpanelen. In Renkum en Beverwijk hebben we bestaande

bedrijfsgebouwen bijvoorbeeld gedeeltelijk voorzien van vloerverwarming

met een warmtepomp. De 30% die we niet van vloerverwarming konden

voorzien, hebben we aangevuld met infraroodpanelen. Dat werkt goed en

gaan we zeker vaker zo inzetten.”

EERST VOELEN, DAN GELOVENIn de vergaderzaal van WM3 wijst Peter ons op een glanzend wit

infraroodpaneel boven de tafel in het systeemplafond. Samen met een

kleiner paneel aan de andere kant van de ruimte is het goed voor

1050 watt aan stralingswarmte.

“In één middag zijn wij hier van het gas los!”


Peter: “Ik was aanvankelijk sceptisch over infrarood. Voor mij geldt altijd dat

ik het eerst moet ervaren, om het te geloven.” Met een lachend knikje naar

de overkant van de tafel, waar Rutger zit, vertelt hij verder: ”Volgens deze

wijze man moet dit voldoende zijn om deze ruimte te verwarmen en ik

moet zeggen… het is een heel prettige warmte zonder de koude stromen

en stof die we van radiatoren gewend zijn.” Ook op andere kantoren

werden er een aantal van Rutgers panelen opgehangen. Mireille: “Een

radiator of convector verwarmt de lucht. Door de warmte stijgt die lucht op

om daarna afgekoeld weer neer te dalen. Daardoor ervaar je een soort van

tocht. Infrarood werkt met elektromagnetische straling die niet de lucht,

maar de objecten in de ruimte verwarmt en dat is veel comfortabeler. Voel

maar aan de tafel. Deze tafel verwarmt vervolgens gelijkmatig de ruimte.

Met mijn lenzen had ik vaak last van de droge lucht van de radiator, dus

wat mij betreft mogen we helemaal over op infrarood!

En je kunt gewoon individueel bijschakelen als je het koud hebt, dat is ook

wel heel fijn.” Grappend merkt Rutger op dat het bijschakelen in deze toch

wat warme ruimte goed is gelukt. Peter pakt de regeling en laat Rutger

trots het display zien. “Standje 25. Net aangezet. Speciaal voor jullie!” Nu

we overtuigd van de supersnelle werking zijn, wordt de temperatuur weer

wat teruggedraaid. De komende weken wordt de rest van het in 1996

gebouwde bedrijfsverzamelgebouw van WM3 van infrarood voorzien.

Peter: “Alle radiatoren gaan er medio 2019 uit. Die kunnen we later met een

verbouwing een keer weghalen, maar met het ophangen van die panelen

zijn wij hier in één paar dagen van het gas af! En ideaal is dat wij en onze

huurders ondertussen gewoon kunnen doorwerken. Normaal zou je alle

radiatoren moeten afkoppelen en wegslopen, je zou vloerbedekking

moeten verwijderen, vloerverwarming moeten leggen, alles weer moeten

afwerken en moeten aansluiten op een nieuwe warmtepomp. Nu schuiven

we een paar panelen in het systeemplafond, die sluiten we aan en klaar.

Een prima alternatief.”

NATHAN AAN HET INFRAROOD Als manager New Business is Rutger bij Nathan Electric verantwoordelijk

voor de introductie van het product dat met WM3 een vliegende start

maakt. In zijn eerste Enervision-optreden vragen we hem hoe de voormalig

groothandelsdirecteur zijn weg naar Nathan heeft gevonden. Hij vertelt: “In

mijn zoektocht naar een nieuwe uitdaging ben ik eens met Wolf Nathan

een boerenomelet gaan eten. Nathan was toen net in contact gekomen

met easyTherm, de Oostenrijkse leverancier van infraroodpanelen. Wolf en

Peter zagen er markt in, maar waren nog op zoek naar de juiste persoon.

Na de tweede boerenomelet besloten wij het te gaan doen. Een mooie

uitdaging. Het product past natuurlijk prima bij de all-electric gedachte van

Nathan, maar toch is het even wennen voor het team dat vooral verwarmt

met water. Recent werden al elektrische vloerverwarming en elektrische

smart boilers aan het assortiment toegevoegd en nu ook nog infrarood.

De kracht zit ‘m juist in die combinatie! Daar ben ik van overtuigd.”

EEN GOED GEVOEL BIJ EASYTHERMMet easyTherm werd niet zomaar een merk binnengehaald. Een

constatering waar Rutger zich in kan vinden: “De panelen van easyTherm

hebben details die ik bij andere merken nog niet ben tegengekomen.

Ze zitten goed in elkaar: geperst glas voor isolatie, aan de voorkant

keramiek voor een 96% afgifte en een achterkant van corrosiebestendig

“60% afgifte! Dat is helemaal niks als je het vergelijkt met de 96% van easyTherm!”

60 Nathan

Nieuwe producten

WM3 ENERGYDE HOUTAKKER 516681 CW BEMMEL088 1184984 WWW.BEPOSITIEF.NLWWW.WM3.ENERGY

reflecterend RVS voor 4% afgifte. Concurrerende panelen hebben een

stralingsrendement van 30 tot 50%, de easyTherm panelen > 65%.

250 watt opgenomen vermogen en 187 watt stralingswarmte eruit, dat is

ongekend.” Zowel Peter als Rutger zijn inmiddels met Wolf naar de fabriek

in Oostenrijk geweest. Peter: “De ontwikkelaar die erachter zit is een

professor. Ik heb een ontzettend goed gevoel bij de kwaliteit van

easyTherm. Wij staan achter de prijs-kwaliteitsverhouding, omdat wij voor

onze klanten alleen het allerbeste willen. We willen het installeren en

weten dat het paneel 20 jaar probleemloos blijft functioneren.

Een goede productkwaliteit is belangrijk voor mijn naam en investering.”

INFERIEURE PRODUCTEN In woonprogramma’s op tv zie je ze regelmatig langskomen, die leuke

infraroodpanelen met een schattige foto van de kids op de voorkant. Ze

worden achteloos op een optisch mooie plek aan de muur opgehangen.

Liefkozend aaien de bewoners voor de camera een keer over hun warme

schilderij aan de muur. Mooi. Maar zo gevaarlijk voor de markt. Peter: “Als

er door verkeerde selectie (minimaal 20 watt per m2 voor de gehele ruimte

en maximaal 30m2 per paneel) of kwaliteit negatieve respons over zo’n

product komt, hebben wij als infrarood-aanbieders allemaal een probleem.

Want niet het merk, maar het product blijft hangen. Dat is zo gevaarlijk. Ik

zou graag willen dat er naast easyTherm nog meer goede leveranciers

opstaan. Vergelijk het met een winkelcentrum, dat ook pas interessant

wordt als er meerdere goede winkels in gevestigd zijn. Dat is belangrijk

voor de markt.”

GOED VAN SLECHT ONDERSCHEIDENRutger is het met Peter eens en legt daarom helder uit waarop je als

installateur moet letten bij de aanschaf van infraroodpanelen.

“De kunst is dat de panelen zo min mogelijk straling aan de achterkant

verliezen en zo veel mogelijk straling aan de voorkant afgeven. Logisch,

want de straling die bijvoorbeeld aan de bovenkant van een

systeemplafond wordt afgegeven is nutteloos. Kijk daarom goed naar de

afwerking van de achterkant van je paneel - gepolijst RVS bij easyTherm.

Slechte kwaliteit panelen herken je na een tijdje aan de zwarte hitte-

aanslag op de achterwand. Dat komt gewoon voor! Voor een goede straling

van de voorkant, kan eigenlijk alleen keramiek gebruikt worden. Zit er iets

anders op, dan kun je er bijna wel vanuit gaan dat het stralingsrendement

< 50% is. Daarnaast is het voor de veiligheid belangrijk dat er een goede

temperatuursensor in zit die voorkomt dat het paneel te warm wordt. Peter

herkent de uitdaging: “Laatst vertelde iemand me vol trots dat hij op een

beurs een paneel met wel 60% afgifte had ontdekt. 60% afgifte! Dat is

helemaal niks als je het vergelijkt met de 96% van easyTherm. Mensen

moeten er even aan wennen, ze moeten ontdekken wat de mogelijkheden

zijn om een goede vergelijking te kunnen maken. Maar ze kunnen ook

gewoon even kijken naar het rode easyTherm stickertje, dan zit je zeker

goed!” grijnst de tevreden ondernemer.

ENGINEERING VAN INFRAROODPANELENRutger vervolgt dat niet alleen de productkwaliteit bijdraagt aan de

opbrengst van een infraroodpaneel, de engineering mag ook absoluut niet

onderschat worden: “Vaak zit het meeste transmissieverlies van een

gebouw in de ramen. Die koude plekken moet je aanstralen. Voor een

maximale spreiding wordt bevestiging aan het plafond geadviseerd, met

maximaal 30m2 per paneel en minimaal 20 watt per m2 voor de gehele

ruimte. Ideaal, want ze passen gewoon in de enkele of dubbele vakken van

systeemplafonds. Bij Nathan Electric hebben we een easyTherm-

selectieprogramma beschikbaar waar je lengte, breedte, hoogte,

graaddagen, bouwbesluit temperaturen, luchtverversing, weghalen

opwarmtijd, stroomprijs en Rc- waardes ingeeft. Het resultaat is een

selectie van panelen met een offerte op basis van brutoprijzen. Ook het

verbruik van de panelen wordt getoond. Als je zelf de geldende energieprijs

ingeeft, wordt ook het jaarverbruik nog keurig voor je berekend!”

SIMPEL FINETUNENOok het gebruik van de panelen is zeer eenvoudig. Ze kunnen collectief

worden gekoppeld aan het gebouwbeheerssysteem via KNX of Loxone.

Dat kan praktisch zijn bij hotels of studentenhuizen waar ze centraal kunnen

worden uitgeschakeld als de ruimte niet in gebruik is. De

gebruikersinstellingen worden dan centraal overruled. Voor de gebruikers is

er een app beschikbaar waarmee 1 tot wel 1.000 panelen individueel

aangestuurd en desgewenst afgerekend kunnen worden. Ook monitoring

van warmte en luchtvochtigheid van de betreffende ruimten geschiedt via

de app. Mireille: “De panelen kun je individueel regelen. Vrouwen hebben

het bijvoorbeeld sneller koud dan mannen. Met deze panelen kun je de

temperatuur binnen de ruimte eenvoudig finetunen. Je zou de panelen

natuurlijk ook gewoon kunnen gebruiken om ruimten met vloerverwarming

aan te vullen met wat extra warmte - zeker in het geval van badkamers.

Wat ook leuk is, is dat je de voorplaat in 1.070 kleuren kunt laten uitvoeren.

Dat wordt er dan niet op gedrukt, maar echt in het keramiek verwerkt.

Volgende week komen onze twee groene panelen voor boven de

kantinetafel binnen en wordt er ook in de hal een paneel met keramische

print opgehangen. Als alle panelen er zijn, gaan de radiatoren uit en dan

zijn we ook hier van het gas af.”


62

Nathan

HET SUCCESVERHAAL VAN ONS WARMTEPOMPENMERK

ALPHA INNOTEC: 20 JAAR EXPERTISE IN WARMTEPOMPEN!DE WARMTEPOMPEN VAN ALPHA INNOTEC VIEREN DIT JAAR HUN TWINTIGSTE VERJAARDAG. HET MERK BEGON MET ELF MEDEWERKERS IN EEN KLEINE FABRIEK IN ZUID-DUITSLAND VANUIT WAAR MEN BEGON MET HET VEROVEREN VAN DE DUITSTALIGE MARKT. NU, 20 JAAR LATER, KUNNEN WE NIET ANDERS ZEGGEN DAN DAT DAT MÉÉR DÀN GELUKT IS. INMIDDELS STAAT ER EEN VOORUITSTREVENDE ORGANISATIE MET MEER DAN 500 MEDEWERKERS EN VERKOOPKANALEN IN 24 LANDEN. IN 2006 VERWIERF NATHAN GROUP DE EXCLUSIEVE VERTEGENWOORDIGING VAN ALPHA INNOTEC IN DE BENELUX. MET DAT MERK ZIJN WIJ OP DE NEDERLANDSE MARKT DE NUMMER DRIE OP HET GEBIED VAN WARMTEPOMPEN. REDEN OM HET BEDRIJF ACHTER ONZE WARMTEPOMPEN MET TROTS AAN U VOOR TE STELLEN.

20 JAAR EXPERTISE

Jubileum

TERUG IN DE TIJD: NATHAN BRENGT ALPHA INNOTEC NAAR DE BENELUX (2006).

MADE IN EUROPEOp ruim 600 kilometer van de Nederlandse grens ligt het Zuid-Duitse

Kasendorf, het kloppende hart van AIT Deutschland, de

moedermaatschappij van alpha innotec. Het merk staat synoniem voor

kwaliteit, innovatie, eenvoudige installatie en betrouwbare werking. Vanuit

Kasendorf worden alle alpha innotec warmtepompen ontwikkeld, getest,

geproduceerd en verstuurd naar de diverse markten. Van Noorwegen tot

Spanje, van het Verenigd Koninkrijk tot Turkije, alpha innotec

warmtepompen vindt u overal. Van de nieuwe LWDV lucht/water

warmtepomp tot aan de welbekende WZSV brine/water warmtepomp –

met alpha innotec bent altijd verzekerd van betrouwbare topkwaliteit van

Duitse bodem.

EUROPEES TECHNOLOGIECENTRUMHet eigen onderzoekslab van alpha innotec is het grootste onderzoeks- en

ontwikkelingscentrum voor warmtepompen in Europa. Het heeft de

beschikking over een vriescel waar de omstandigheden tot -30°C getest

kunnen worden. De nieuwe LWDV warmtepomp is hier bijvoorbeeld getest

tot een minimum bedrijfstemperatuur van -22°C. Zo weten we dat deze

warmtepomp in de koudste gebieden kan functioneren. Verder zijn er in

het gebouw twee extreem geïsoleerde geluidskamers waar al het

achtergrondgeluid van buitenaf weg wordt gefilterd. In deze ruimtes kan

men de exacte geluidswaardes van de diverse warmtepompen bepalen.

Het achtergrondgeluid bedraagt in de beide kamers nog maar 17dBA, een

geluidsniveau dat nergens in de vrije natuur voorkomt.


Nathan

De warmtepompen van alpha innotec staan bekend om hun lage

geluidswaardes. Vanuit Kasendorf wordt, onder andere in de geluidsdichte

kamers, dagelijks gewerkt aan nog stillere warmtepompen die kunnen

voldoen aan de wetgeving van de toekomst.

Met de recent gelanceerde LWDV warmtepomp bevestigd alpha innotec

wederom de vooruitstrevende positie op de wereldwijde markt van

warmtepompen. De modulerende propaanmachine is het antwoord op

‘Van gas los’, mét behoud van bestaande afgiftesystemen.

DE LEDEN VAN DE GROEIENDE ALPHA INNOTEC FAMILIE .

De ontwikkelingen gaan nog steeds onverminderd door met als resultaat

nieuwe en vooruitstrevende warmtepompen voor zowel nieuwbouw als

renovatie in de komende jaren. Samen met alpha innotec hebben wij

alles in huis voor uw duurzame toekomst zonder fossiele brandstoffen.

Wilt u de fabriek en het technologiecentrum in Kasendorf met

eigen ogen bekijken? Vraag uw Nathan Sales Advisor dan naar

de mogelijkheden.

64 Nathan

Jubileum


NIEUWE ALPHA INNOTEC WARMTEPOMP IN MONUMENTAAL PAND

Een monumentaal pand, strak ingeklemd tussen andere bijzondere

gebouwen in de oude binnenstad van Utrecht. Een bijzondere woning

zonder buitenruimte voor een bron of lucht/water warmtepomp.

In een sterk samenspel tussen de aannemer, installateur, bewoner en

Nathan, ontstond een Enervision-waardig concept. Een concept waarin

hypermodern en monumentaal elkaar versterken. Medio juni inspireren

we u in de Enervision met de speelruimte binnen het brede alpha

innotec warmtepomp-assortiment. Een assortiment dat ook voor de

meest uitdagende situaties een oplossing biedt. Want gasloos,

dat kan altijd. Daar geloven we in!

HYPERMODERN EN MONUMENTAAL KOMEN SAMEN IN DE BINNENSTAD VAN UTRECHT.

Enervision blikt vooruit

GASLOOS IN DE BINNENSTAD

alira LWDV: een-op-een de cv-ketel vervangen!

Cv-ketel eruit, LWDV erin! Van gas los zonder renovatie!

Snel en eenvoudig te installeren Monobloc-opstelling, geen STEK nodig! Natuurlijk koudemiddel (R290 propaan) ISDE-subsidie €2100,- Optioneel Master/Master-regeling alpha home

Hoge temperatuur lucht/water-warmtepomp 70OC cv-water aanvoertemperatuur Geschikt voor radiatoren en vloerverwarming Modulerend tussen 2,3 kW en 8,2 kW Zeer stil, ≤ 50dB(A) op 1 meter, nacht ≤ 44dB(A)

www.lwdv.eu

VAN GAS LOS!

EEN-OP-EEN DE CV-

KETEL VERVANGEN!

Ad_Alira_LWDV_tbv_Plieger_2019_210x297mm.indd 1 20-12-2018 13:33:31

Producten in deze Enervision

Kijk voor meer informatie op www.nathan.nl en www.nathan.be

� alpha innotec LWA

� alpha innotec LWDV

� alpha innotec WZS-WZSV serie

� alpha innotec Booster

� Komfort Multizoneverdeler

� easyTherm infraroodpaneel

� Uponor Siccus

� Uponor S-Press PLUS

Product in de praktijk - Installeren is mensenwerk

Product in de praktijk - Slim investeren met duurzaam vastgoed

Maak kennis met onze een-op-een cv-ketel vervangende warmtepomp.

Leer over de eisen die gesteld worden bij de keuze voor deze warmtepomp in een bestaande of nieuwe woning.

Aandacht voor plaatsing, locatie, geluid en veiligheid met betrekking tot propaan en de werking van de warmtepomp.

1-daagse training, verschillende inschrijfmomenten per maand.



Schrijf



De visie van - Frank Agterberg

2019

Nummer 30

S-PRESS PLUS:

de ultieme

perskoppeling,

die alle anderen

overbodig maakt


ATHAN 2019 Num

mer 30

Bent u klaar voor de toekomst? · ixi bedrijfsfotografie simon van der woude fotostudio edoland els...

Documents

Transcript of Bent u klaar voor de toekomst? · ixi bedrijfsfotografie simon van der woude fotostudio edoland els...