Beleidsplan Bibliotheek Enschede 2016-2020

2 | Beleidsplan Bibliotheek Enschede 2016 - 2020

Beleidsplan Bibliotheek Enschede

2016 - 2020

De bibliotheek is een inspirerende en motiverende werkplaats voor persoonlijke ontwikkeling en draagt bij aan de maatschappelijke participatie van alle inwoners.

Papier is geduldig maar de lezer niet.

3 | Beleidsplan Bibliotheek Enschede 2016 - 2020 3 | Beleidsplan Bibliotheek Enschede 2016 - 2020

Beleidsplan Bibliotheek Enschede2016 - 2020

Uw bibliotheek in 2020

Inleiding 4

Voorwoord 5

Strategie 8

Lijn 1: Mediawijze en leesvaardige kinderen 10

Lijn 2: Kennishuis 12

Lijn 3: Fysieke en digitale bibliotheek 14

3. Organisatie 17

4. Financieel 18

5. Samenvatting 20


Dit plan schetst de richting waarin de bibliotheek Enschede de komende jaren gaat werken. Dit plan beschrijft de hoofdlijnen van beleid. In de jaarwerkplannen en bijbehorende begrotingen worden de concrete doelstellingen en activiteiten benoemd. Wij kiezen voor deze aanpak om flexibel in te kunnen spelen op de alsmaar veranderende samenleving en tegelijkertijd op basis van onze ervaringen en bereikte resultaten snel te kunnen schakelen. Op die manier proberen we de structurele onzekerheid te managen. We willen daarbij proactief in plaats van reactief opereren.

Ooit werd de Bibliotheek Enschede opgericht met financiële steun van textielbaronnen: werkgevers die zagen dat een dergelijke voorziening tot voordeel van zowel werknemers als werkgevers zou zijn. En dat geldt vandaag nog steeds: de gemeente Enschede investeert in bibliotheekwerk, omdat het zowel voor de samenleving als geheel als voor de burger individueel iets oplevert.

Met enthousiasme leg ik u dit plan voor, waarin we met drie strategische lijnen aangeven te bezuinigen én te vernieuwen. Een plan waarin het ons lukt om het spreidingsbeleid te handhaven en fors te bezuinigen zónder gedwongen ontslag.

Nieuwe tijden en nieuwe manieren. Met samenredzaamheid als uitgangspunt:

elkaar helpen waar het kan. Op meer plekken dan ooit.

Gerard Kocx, directeur Bibliotheek Enschede

Inleiding

De stichting stelt zich ten doel mede te werken aan de geestelijke ontwikkeling en ontspanning van de bevolking van de gemeente Enschede zonder onderscheid van godsdienstige overtuiging, politieke gezindheid of maatschappelijke stand, door het instandhouden van openbare bibliotheekvoorzieningen.

Statuten Blijdensteinstichting


De wereld verandert in rap tempo. In 2010 werd de eerste iPad geïntroduceerd. En in 2015 heeft meer dan 70% van alle huishoudens een tablet. Waar vroeger informatie schaars en duur was, is het tegenwoordig overal en in overvloed aanwezig. Wifi is voor velen een basisvoorziening geworden.

Die verdergaande digitalisering kent vele zegeningen. De verdere ontwikkeling van alle technologische ontwikkeling rond Twente was zonder digitale snelweg ondenkbaar. We staan in verbinding met de hele wereld en kennis laat zich sneller delen dan ooit. En door dat delen vermenigvuldigt kennis sneller dan ooit.

Onze samenleving is een kennissamenleving geworden waarin het goed kunnen omgaan met alle informatie een basisvoorwaarde voor ons bestaan is geworden. Met ’21st century skills’ als creativiteit, innovatie en mediawijsheid gaan wij de toekomst in. De Nederlandse bibliotheken kennen een flink aanbod aan ebooks en databanken. Hiermee zijn we het voorbeeld voor vele andere Europese landen.

Digitalisering en 21st century skills

1. Voorwoord

Verandering lijkt de enige constante factor geworden


Participatie en basisvaardigheden

De wereld is kleiner dan ooit en iedereen die dat wil kan contacten leggen over de hele wereld. Wat lokaal gebeurt, kan snel verbonden worden met initiatieven in de rest van de wereld.

Toch kunnen lang niet alle inwoners goed omgaan met al die digitale ontwikkelingen. Ongeveer 11% van de Nederlanders is laaggeletterd. In Enschede zijn dat er circa 17.000. 45% van alle werkloze werkzoekenden is laaggeletterd. PWC berekende voor de Stichting Lezen & Schrijven dat dit landelijk zo’n € 560 miljoen aan maatschappelijke kosten met zich meebrengt: minder productiviteit en participatie, extra zorgkosten, minder belastingopbrengsten, etc. Voor Enschede gaat het dan om ruim € 5 miljoen per jaar.

Verder kunnen zo’n 3 à 4 miljoen Nederlanders niet goed omgaan met een pc of tablet en de helft van alle mensen die belastingaangifte doet, doet dit niet alleen maar laat zich daarbij helpen. Soms is dat een luxekeuze, maar ook heel vaak is die ondersteuning keihard nodig. Er ontstaat een nieuwe tweedeling in onze samenleving: zij die het kunnen en zij die het niet kunnen.

Hoewel de wereld globaler is dan ooit, zien we tegelijkertijd dat we steeds meer op lokaal niveau organiseren. Klein is het nieuwe groot.

De verzorgingsstaat transformeert tot een participatiesamenleving. Het coalitieakkoord zegt hierover:

“Voor deze coalitie is het vanzelfsprekend dat Enschede voorziet in een adequaat vangnet voor een ieder in deze stad die zorg of ondersteuning nodig heeft. Wij gaan uit van de volgorde: zelfredzaamheid, samenredzaamheid en professionele hulp: modern noaberschap. … De overheid en professionele hulp zijn beschikbaar voor wie het zelf of samen niet redt.”

17.000 inwoners van Enschede zijn laaggeletterd

Van de werklozen is 45% laaggeletterd

Maatschappelijk kosten van laaggeletterdheid in Enschede zijn € 5,4 miljoen per jaar

zijn beschikbaar voor wie het zelf of

Programmabegroting 2016-2019

Gemeente Enschede

Verandering lijkt de enige constante factor geworden


Nieuwe wegen

Instituten als gemeenten en bibliotheken gaan op zoek naar nieuwe organisatievormen: samen met burgers. Een stapje terug waar de burger het zelf kan, faciliteren waar men het samen kan en een stap vooruit waar iemand het niet zelf redt.

Enschede heeft een stevige opgave: in een kennisintensieve regio zorgen dat iedereen mee kan doen en aan de slag kan. De zomernota van 2016 geeft aan dat de stad op de goede weg is: de werkloosheid daalt, de wijkteams zijn aan de slag en het bezoek aan de binnenstad neemt toe. Tegelijkertijd liggen er nog uitdagingen: er zijn programma’s nodig voor vluchtelingen en participatie op wijkniveau. Ook het aantal burgerinitiatieven kan nog beter. Enschede blijft zichzelf ontwikkelen.

Ook bibliotheken blijven zichzelf ontwikkelen. In 2014 verscheen het rapport van de Commissie Cohen ‘De bibliotheek van de Toekomst’. Het schetst het beeld dat geletterdheid en digitale vaardigheden onmisbaar zijn voor elke burger in onze samenleving. De bibliotheek is voor die vaardigheden een vitale schakel in de kennissamenleving. De bibliotheek ontwikkelt zich tot een hedendaagse agora, een moderne sociaalculturele marktplaats en kloppend hart van de gemeenschap.

Bij die gedachte sluit de per 1 januari 2015 in werking getreden Bibliotheekwet ook aan. De Bibliotheekwet schetst een brede openbare bibliotheek die vijf functies dient te vervullen:

1. kennis en informatie2. ontwikkeling en educatie3. lezen en literatuur4. kunst en cultuur 5. ontmoeting en debat


De bibliotheek van gisteren is een andere dan die van vandaag. Maar die van morgen zal ook weer een andere zijn dan die van vandaag.

De visie van de Openbare Bibliotheek Enschede is sinds haar oprichting niet wezenlijk veranderd: burgers zichzelf laten ontwikkelen om mee te kunnen doen aan de samenleving. De bibliotheek Enschede is het lokale fysieke en digitale informatieknooppunt dat de persoonlijke ontwikkeling en de maatschappelijke participatie van alle inwoners stimuleert en faciliteert De Openbare Bibliotheek Enschede schept essentiële voorwaarden voor een leven lang leren, onafhankelijke besluitvorming en de culturele ontwikkeling van individuen en groepen. We zijn er voor alle lagen en delen van de samenleving om een ieder te helpen een volwaardig deelnemer van onze maatschappij te zijn.

Oude waarden die opnieuw worden vormgegeven naar de maat van deze tijd. Taal en leesbevordering blijven een kerntaak. Maar wel met nieuwe technieken en nieuwe media.

We zullen meer gericht zijn op interactie met stadsdelen en burgers, meer gespitst op ondersteuning van participatie en spelen een stevige rol rond het terugdringen van laaggeletterdheid.

De bibliotheek kiest drie strategische lijnen om Enschede op dit gebied sterker te maken.

Die lijnen zijn :1. mediawijze en leesvaardige

kinderen 2. het Kennishuis 3. de fysieke en digitale

bibliotheek

In de volgende pagina’s geven we daarop een schematische toelichting.

2. Strategie


Strategische lijnen

De strategische lijnen zijn onderling verbonden en versterken elkaar. Nieuwe servicepunten verbinden we bij voorkeur aan scholen. Trainingen in basisvaardigheden

geven we graag in de fysieke bibliotheekvestigingen.

leven lang leren vluchtelingenparticipatie

sociaal domein

bruisende binnenstadburgerinitiatief

laaggeletterdheid

eoverheid

taalontwikkeling jeugd

digitalisering

Ontwikkelingen

Leesvaardige en mediawijze kinderen

• Partner voor het onderwijs en ouders op het gebied van leesbevordering, leesplezier, informatievaardigheden en mediawijsheid

• Voorkomen van laaggeletterdheid en digibetisme op jonge leeftijd

• Structureel samenwerken • Cofinanciering met VVE en onder

wijs• Leeseducatie als onderdeel van

cultuureducatie

Kennishuis

• Stevig programma voor basis vaardigheden (taal, digitaal) en een Leven Lang Leren

• Mee (blijven) doen aan de samenleving met extra aandacht voor laaggeletterden en ouderen

• Uitvoering samen met gemeente en partners

• Taalhuis, iWorkspace, lezingen en workshops, Stadsfablab

• Studie en werkplekken die dit ondersteunen

Fysieke en digitalebibliotheek

• Modern spreidingsbeleid in gedifferentieerde vorm in overleg met de stadsdelen

• Niet vóór de burgers maar ván de burgers

• Werkplaats van de samenleving en een prettige openbare verblijfplaats

• Programma’s in cocreatie met burgers en coproductie met partners

• Afgestemde fysieke en digitale collectie

• Op meer plekken in de stad met kleine burgerinitiatieven

VisieDe bibliotheek is een

inspirerende en moti verende werkplaats voor persoonlijke ontwikkeling en draagt bij aan de maatschappelijke

parti cipati e van alle inwoners.

Strategische lijnen

Leesvaardige en mediawijze kinderen

Partner voor het onderwijs in lezen en mediawijsheid

KennishuisStadsstudiehuis en

aanpak laaggelett erdheid en digitale vaardigheden

Fysieke en digitalebibliotheek

Modern spreidingsbeleid


Lijn 1: Leesvaardige en mediawijze kinderen

De laaggeletterden van de toekomst zitten vandaag op school. 1/4 van alle leerlingen basisschool heeft een taalachterstand van 2 jaar. Het is niet voor niets dat het onderwijs in de volle breedte meer aandacht geeft aan taalontwikkeling. De bibliotheek ondersteunt scholen daarbij graag.

Doorgaande lijnDe bibliotheek ondersteunt onderwijs

en ouders in een doorgaande lijn. We willen taalachterstanden zoveel mogelijk op jonge leeftijd tegen gaan en kinderen vervolgens laten opgroeien tot informatievaardige en mediawijze burgers. Dat doet de bibliotheek niet alleen. Er is een ketenverantwoordelijkheid waarbij ouders, onderwijs, gemeente, bibliotheek en andere partijen elkaar de hand geven en dit samen invulling geven.

ConsoliderenBoekstart is een stimuleringsprogramma

voor ouders met jonge baby’s. De gemeente stuurt drie maanden na de geboorte een brief aan de ouders om het Boekstartkoffertje op te halen in de bibliotheek. Via het koffertje worden ouders gewezen op het belang van een goede taalontwikkeling en wat je daar als opvoeder aan kan doen. Want ook voor baby’s zijn er al veel materialen die hiervoor gebruikt kunnen worden.

Ook het succesvolle programma de VoorleesExpress zetten we voort. Niet meer als project, maar als structurele dienst. De VoorleesExpress ondersteunt taalarme gezinnen met een voorleesprogramma om ‘leestraditie’ te versterken. Ook de inzet voor VVEpartijen en het primair onderwijs met programma’s als ‘De Blauwe Draad’ en ‘De Rode Draad’ wordt voortgezet.

VOORDEEL voor

BoekStartouders

50%KORTINGop uw abonnement

(zie achterzijde voor de voorwaarden)BoekStartwww.boekstart.nl

6089 Boekstart.indd 1 10-11-10 11:58

Onzevrijwilligerszijnonmisbaar!Alsvrijwilligerkrijgjediversetrainingenenbegeleiding,eenbibliotheekabonnementeneenunieke,waardevolleervaring!

> Doemeealscoördinator Je begeleidt tijdens een voorleesseizoen een eigen team

voorlezers en hun voorleesgezinnen. Je organiseert drie bijeenkomsten voor je voorlezers en bezoekt hun voorleesgezin. Samen zoek je naar manieren om het taalaanbod in huis te vergroten en de taalontwikkeling van de kinderen te stimuleren.

Ietsvoorjou? Je kunt zowel voorlezers als gezinnen goed begeleiden. Je

communiceert netjes en op tijd en je werkt georganiseerd. Je denkt constructief mee en bent gericht op oplossingen. En je bent natuurlijk enthousiast over de VoorleesExpress!

> Doemeealsvoorlezer Als voorlezer lees je wekelijks een uurtje voor. Je komt

twintig keer bij ‘jouw’ gezin thuis, op een vast moment in de week. Je maakt ouders en kinderen bekend met voorlezen, boeken en de Bibliotheek. Samen kijk je hoe het voorlezen een blijvende plek krijgt in het gezin.

Ietsvoorjou? Je bent nieuwsgierig en hebt een flexibele houding.

Je bent sterk in communicatie en je kunt goed met kinderen omgaan. Je bent positief en enthousiast, maar je kunt ook grenzen stellen.

DeVoorleesExpresseen goed verhaal

De VoorleesExpress stimuleert de taalontwikkeling van kinderen en verrijkt de taalomgeving thuis. De Bibliotheek, de ouders, het onderwijs en vele andere organisaties zetten zich samen in voor de ontwikkeling van het kind.

Kijkopwww.voorleesexpress.nl

Vrijwilligerworden?

Eengezinaanmelden?

MeerwetenoverdeVoorleesExpress?

Hedwig: “Als gepensioneerdelerares weet ik dat

kinderen die met eentaalachterstand op de

basisschool komen, deze bijna niet meer inlopen.

Die kinderen wil ik graag helpen.”

Wiljijvoorlezerofcoördinatorworden?

Kijk op www.voorleesexpress.nl voor de contactgegevens voor de dichtstbijzijnde

VoorleesExpress-locatie!

Stapinendoemee!

Wordookvrijwilliger

vandeVoorleesExpress!


Lijn 1: Leesvaardige en mediawijze kinderen vervolg

Vernieuwen en versterken: BasisonderwijsSamen met het basisonderwijs kijken we

of we onze bestaande inzet met programma’s en ondersteuning door de Boekenbus kunnen vernieuwen en versterken. Scholen kunnen een keuze maken uit verschillende niveaus van ondersteuning: collecties op school, advies door leesconsulenten, project de Bibliotheek op School, halteplaatsen van de Boekenbus of bezoek aan de Wijkbibliotheek en training van leerkrachten tot leescoördinatoren. Dit alles is erop gericht om kinderen met veel plezier te laten lezen en hen op die manier stevig te ondersteunen in hun taalontwikkeling.

Samen met het onderwijsSamen met het basisonderwijs willen we

invulling geven aan deze vernieuwing. De ontwikkeling van Integrale Kind Centra (IKC’s) kan een goede katalysator hiervoor zijn. De bibliotheek handhaaft haar middelen voor educatie, maar wil samen met het onderwijs kijken naar de beste inzet. Als veel scholen kiezen voor collecties op scholen dan is het denkbaar om afscheid te nemen van de Boekenbus en het vrijkomend budget in te zetten voor schoolbibliotheken en leesprogramma’s .

De bibliotheek heeft de ambitie om elke basisschool te ondersteunen en de bibliotheek in elke school zichtbaar en voelbaar te laten zijn. Dit om samen met ouders en onderwijs aan kinderen het cadeau van de taal mee te geven. Een cadeau waar ze hun leven lang plezier van zullen hebben.

AANBOD0 tot 4 jarigen

Schooljaar 2016 -2017AANBOD 0 tot 4 jarigen

Voor aanvragen van de “Rode Draad”en voor nadere informatie kunt u contact opnemen met:

Dienst Ondersteuning EducatiefwerkPijpenstraat 157511 GM EnschedeTel. 4804836 /4804837E: [email protected]

GROEP 6 (accent: waarderen van boeken)La Bocca della VeritàKlassikaal wordt het boek “Het geheim van de afgebeten vingers” samen met tien andere boeken gepresenteerd. Leerlingen geven in het diepste geheim hun top drie aan op speciale stembriefjes. In de klas staat een replica van het Italiaanse monument La Bocca della Verità. Volgens de legende staat het beeld bekend als een eeuwenoude leugendetector. Een spannende ervaring voor kinderen als ze hun hand met het stembriefje in de “mond van de waarheid” stoppen!

KilometerlezenIn de klas komt een collectie boeken. Elke leerling kan wekelijks op de bijbehorende website de gelezen bladzijdes invullen waar ze omgezet worden in leeskilometers. Zo reizen ze door een digitaal landschap en krijgen via weblinks informatie over schrijvers, boektitels en boekfiguren.Op de website wordt ook het totaal aantal leeskilometers van de klas bijgehouden. In de laatste week kan op de website een leesquiz gespeeld worden, waarbij de leesvlag veroverd kan worden.Er moet een licentie per groep gekocht worden, kosten € 12,65 per groep.

GROEP 7 (accent: plezier in lezen)

“1 tegen allen”Een uitdagingsspel tussen bibliotheek en klas. De bibliotheek daagt de klas uit om een aantal opdrachten uit te voeren. Deze opdrachten staan op een poster die wordt achtergelaten in de klas. Bibliotheek en klas tekenen voor dit spel een contract waarin een tegenprestatie van de verliezer wordt vastgelegd.

Bekijk ’t maarDe school ontvangt een collectie boeken en DVD’s van verfilmingen van dezelfde boeken. In kleine groepjes lezen de leerlingen een boek en bekijken de verfilming van het boek. Elk groepje maakt een boekverslag en bereidt een presentatie voor. Hierin houden ze een pleidooi waarom juist het door hen gekozen boek de moeite waard is om de film klassikaal te bekijken. Daarna worden door alle leerlingen stembriefjes ingevuld. Een filmblik doet dienst als stembus. Telling wijst uit aan welke film de Oscar wordt uitgereikt.

Rode draad 2016-2017

GROEP 8 (accent: plezier in lezen)LeesavatarLeerlingen verdienen door het lezen van boeken attributen voor hun leesavatar. Deze beloning krijgen zij door de gelezen boeken op te bergen in de rugzak van de leesavatar. Met de attributen kleden ze de avatar nog meer naar hun smaak aan. Zo ontstaan er verschillende soorten leesavatars, gebaseerd op de diverse leessmaken van de leerlingen. De volle boekentassen worden getoond met behulp van het digitale schoolbord of een beamer en de leerlingen geven antwoord op de vraag: welk boek past bij mij? Een mooi voorbeeld van leesbevordering op de digitale snelweg! Er moet een licentie per groep gekocht worden, kosten € 35,30 per groep.

Schrijvers van de Ronde TafelLeerlingen worden in contact gebracht met historische verhalen en schrijvers van historische jeugdboeken. Op een bijgeleverde DVD presenteren zich tien schrijvers. Elke week ontvangt de klas via DVD en een brief een opdracht van een schrijver. Voor de uitvoering van de opdrachten moeten de leerlingen het boek van de desbetreffende schrijver gelezen hebben. Bovendien kunnen kinderen op internet drie interactieve opdrachten rondom historische kinderboeken uitvoeren.

Bekijk ’t maarDe school ontvangt een collectie boeken en DVD’s van verfilmingen van dezelfde boeken. In kleine groepjes lezen de leerlingen een boek en bekijken de verfilming van het boek. Elk groepje maakt een boekverslag en bereidt een presentatie voor. Hierin houden ze een pleidooi waarom juist het door hen gekozen boek de moeite waard is om de film klassikaal te bekijken. Daarna worden door alle leerlingen stembriefjes ingevuld. Een filmblik doet dienst als stembus. Telling wijst uit aan welke film de Oscar wordt uitgereikt.

Rode draad 2016-2017

Een uitgebreide hand-leiding met tips voor

de leerkracht en verwerkingssuggesties

wordt bij elk project aangeboden.


Lijn 2: Kennishuis

De bibliotheek is een Kennishuis in vele gedaanten. Iedereen kan de bibliotheek binnenlopen. Je kunt een krant lezen, een lezing bezoeken, meedoen aan een workshop of gewoon een boek lenen. De helft van alle Enschedeërs weet dat Kennishuis met regelmaat te vinden.De bibliotheek blijft haar bijdrage leveren aan het bloeiende culturele klimaat in Enschede.

De komende beleidsperiode ligt de focus voor het programma van het Kennishuis op de doorontwikkeling van twee componenten:

1. stadsstudiehuis en 2. programma’s voor participatie.

StadsstudiehuisDe Centrale Bibliotheek wordt het bruisende

culturele hart van de stad, waar iedere Enschedeër zich welkom voelt en er altijd wat te doen is. De komst van een horecaondernemer en bijvoorbeeld de Newsroom van Tubantia en RTV Enschede dragen bij aan het dynamische karakter van het gebouw.

Veel inwoners hebben behoefte om naast de beleving ook een plek te hebben waar in alle rust kan worden gestudeerd en gewerkt. Op de eerste etage wordt een ruimte ingericht voor individuele en groepsstudie: het Stadsstudiehuis.

De faciliteiten zullen we komende periode nog uitbreiden. Ook het Stadsfablab heeft hier een plek Het is de plek waar alle inwoners op een laagdrempelige manier kennis kunnen nemen van de nieuwste technieken. En natuurlijk hoort openstelling op zondag hierbij.

Het Stadsstudiehuis ontwikkelt zich tot een essentieel onderdeel

van de bruisende binnenstad.

Tubantia 1874. De bibliotheek was in die tijd ook op zondag open. Als ze dicht waren werd een advertentie geplaatst.


Lijn 2: Kennishuis vervolg

Programma’s voor participatieOnze samenleving transformeert van ver

zorgings staat naar een participatiesamenleving. De overheid laat meer initiatief aan burgers over. Dit in de wetenschap dat veel burgers hier ook toe in staat zullen zijn.Toch hebben velen in Enschede nog wel wat hulp nodig: bij lezen en schrijven, bij het invullen van formulieren, bij het werken met internet, bij het vinden van werk en andere ‘basisvaardigheden’.

Zowel het percentage laaggeletterden als mensen met een laag inkomen als de arbeidsmarktparticipatie wijken in negatieve zin af van het landelijk gemiddelde. De Openbare Bibliotheek Enschede speelt een actieve rol in het bestrijden van deze achterstanden.

In de komende beleidsperiode zal de bibliotheek samen met partners en actieve burgers hier verder vorm aan geven. Niet om zelf alle cursussen te geven, maar wel om randvoorwaarden te scheppen en ondersteuning te bieden waar professionele partners of burgerinitiatief ruimte kunnen krijgen.

Samen met partners en burgerinitiatief kan een goed programma ontstaan rond taal, werk, computer en gezondheid.

lezenenzelf

www.taalpuntenschede.nl taal is meedoen!

zelfschrijven

en

Waar en Wanneer

Openbare bibliotheek Pijpenstraat 15, Enschede• dinsdagmorgen 10.00 uur-12.00 uur • donderdagmiddag 13.30 uur-15.30 uur

Bibliotheek ZuidWesselernering 46, Enschede• vrijdagmorgen 10.00 uur-12.00 uur

In Nederland hebben 1,5 miljoen mensen moeite met taal. Daarvan is ongeveer 70% Nederlander. Taalpunt Enschede is opgezet om iedereen die beter wil leren lezen, schrijven, spreken en begrijpen goed en snel van dienst te zijn. Eén loket en één aanspreekpunt voor al uw vragen over taal. Taalpunt Enschede is een samenwerkingsverband van zeven partners. Samen werken we aan een maatschappij waarin iedereen zelfstandig kan meedoen. Het Taalpunt bestaat uit:Bibliotheek Enschede Gemeente Enschede Stichting Lezen & Schrijven Power ROC van Twente Volksuniversiteit Enschede Alifa

In Nederland hebben 1,5 miljoen mensen moeite met taal. Daarvan is ongeveer

www.taalpuntenschede.nl

Centrale Bibliotheek Pijpenstraat 15 053 - 4 804 804www.bibliotheekenschede.nl

Centrale BibliotheekPijpenstraat 157511 GM EnschedeTel.: 053 480 48 [email protected] WIFI aanwezig Bibliotheek GlanerbrugGronausestraat 11667534 AS EnschedeTel.: 053 461 14 [email protected] Jeugdbibliotheek PrismareRoomweg 165 D7523 BM EnschedeTel.: 053 434 81 [email protected]

Bibliotheek StadsveldMeindert Hobbemastraat 287545 CK EnschedeTel.: 053 430 43 [email protected] WIFI aanwezig

Bibliotheek TwekkelerveldZonstraat 17521 HD EnschedeTel.: 053 430 90 [email protected] Bibliotheek ZuidWesselernering 467544 JC EnschedeTel.: 053 478 30 [email protected] WIFI aanwezig

In totaal zijn er in de gemeente Enschede 6 vestigingen:

Enschede

• op school• thuis• in de bibliotheek

* Lidmaatschap voor studenten:T/m 17 jaar: gratis.Scholieren van het Bonhoeffer en Het Stedelijk Lyceum kunnen met hun schoolpas gratis gebruik maken van de bibliotheek.

Studenten in het bezit van een Union Card (studenten Saxion, UT en Artez) kunnen hiermee gratis gebruik maken van de bibliotheek.

Waar kan je het beste studeren?


Lijn 3: Fysieke en digitale bibliotheek

Overal ondersteund door de digitale bibliotheek 24 uur per dag ebooks en andere diensten beschikbaar voor alle leden. Landelijk georganiseerd.

Schil 6: BoekenaanhuisAantal: 300

Doelgroep: Aan huis gebonden ouderen worden bezocht en ondersteund door bibliotheekvrijwilligers

Schil 5: Schoolbibliotheken / BoekenbusAantal: 50

Doelgroep: Scholen gericht op leesbevordering en het voorkomen van laaggeletterdheid

Schil 4: BurgerinitiatiefAantal: 5

Doelgroep: Kleine kernen of groepen die zelf een bibliotheek willen organiseren. Bibliotheek faciliteert met kennis en bestaande middelen

Schil 3: WijkvoorzieningAantal: 4

Doelgroep: Kinderen en ouderen en maatschappelijk speerpunt wijk. Samenwerking met partners & wijken

Schil 2: Stadsdeelbibliotheek ZuidAantal: 1

Brede doelgroep, slim in samenwerking georganiseerd met partners en burgers

Schil 1: Centrale bibliotheekAantal: 1

Plek van ontmoeting en beleving met een stevige bijdrage aan een bruisende binnenstad

Doelgroep: Aan huis gebonden ouderen worden bezocht en ondersteund door bibliotheekvrijwilligers

Kinderen en ouderen en maatschappelijk speerpunt wijk. Samenwerking met partners & wijken

300

50

5

4

1

1


Lijn 3: Fysieke en digitale bibliotheek – vervolg

Van minder naar méér vestigingenWie moet bezuinigen denkt vaak dat er

vestigingen gesloten moeten worden. Die gedachte willen we doorbreken. Hoe kunnen we als bibliotheek met minder geld toch op meer plekken beschikbaar komen? Dat kan door te werken met een verschillende vormen van vestigingen. Burgers hebben tijdens de bezuiniging massaal laten weten dat zij de bibliotheek willen behouden: ‘Mijn bieb moet blijven’. Met die energie van burgers willen we verder. Kunnen we samen ervoor zorgen dat we op meer plekken als bibliotheek beschikbaar komen? En kunnen we bestaande vestigingen ombouwen naar plekken waar ook die nieuwe functies hun plek kunnen krijgen?

Zes schillenHet nieuwe spreidingsbeleid gaat uit van zes

schillen. Zes verschillende typen bibliotheken die passen bij de doelgroepen. Niet onesizefitsall, maar toegesneden op de situatie en in overleg met stadsdelen, burgers en partners zoals het onderwijs.

Digitale bibliotheek: 24/7 beschikbaarheidDe diensten van de digitale bibliotheek bouwen

we in de komende jaren uit. In 2020 zal 10% van de uitleningen bestaan uit een ebook.

Stadsstudiehuis voor basisvaardigheid en een Leven Lang leren

Het karakter van fysieke vestigingen verandert: van collectie naar connectie. De bibliotheek zal nog meer een plek worden waar je kunt leren en studeren. Een plek met cursusruimtes, fablabs, studieplekken en ja, ook met collectie. De komende periode investeren we in deze functies als een vitale bijdrage aan de bruisende stad.


Zelforganisatie in stadsdelenVoor kleinere vestigingen kiezen we voor

behoud van de bibliotheekfunctie, maar die hoeft niet gekoppeld te zijn aan het huidige gebouw. Samen met de stadsdelen willen we daar opnieuw vorm aan geven. Samen met inzet van mensen uit de wijk. Wat kunnen we samen? En waar moet de bibliotheek de wijk faciliteren. Ja, er is sprake van een bezuiniging op deze wijze. Maar geen bezuiniging waarbij we kiezen om te stoppen maar juist om op een nieuwe manier door te gaan.

BurgerinitiatiefSamen met burgers zoeken we naar

voorbeelden van burgerinitiatief als inspiratie van wat zou kunnen in plekken als Boekelo, Lonneker en Velve. Maar ook met andere wijken gaan we graag het gesprek aan.

ScholenSamenwerken met scholen lijkt logisch. In de

eerste strategische lijn hebben we al gemeld dat we op vele plekken in de stad willen komen tot goede ondersteuning rond lezen en mediawijsheid. We willen voorzieningen creëren waar boeken en programma’s rond lezen en mediawijsheid zo dicht mogelijk bij kinderen beschikbaar zijn. De school maakt de keuze uit de mogelijkheden en draagt bij aan de financiering.

BoekenaanhuisVoor ouderen blijft de Boekenaanhuis dienst

beschikbaar. Waar mogelijk bouwen we die uit in aantal en in type dienstverlening. Denk daarbij aan een combinatie van bibliotheekdiensten en ouderenwerk.

Boeken-aan-huis-dienst

Ik geef mij op voor de boeken-aan-huis-dienst.

Naam

Adres

Postcode en Plaats

Tel. Geboortedatum

E-mailBO

NDe boeken-aan-

huis-dienst komt 1x per 4 weken bij

u aan huis.

U wilt graag boeken lenen maar kunt niet zelf naar de bibliotheek komen door ziekte, leeftijd of handicap? Geen probleem, de bibliotheek komt bij u! Onze vrijwilligers komen met een bestel auto in heel Enschede op huisbezoek.

Om te kunnen lenen hebt u en geldige lenerspas nodig. U kunt zich direct aanmelden via onderstaande bon of via [email protected] boekenaanhuisdienst is ma. t/m do. elke ochtend telefonisch bereikbaar.

Ik geef mij op voor de boeken-aan-huis-dienst.

Geboortedatum

[email protected] boekenaanhuisdienst is ma. t/m do. elke ochtend telefonisch bereikbaar.

De prentenboeken TOP-10De Prentenboek TopTien voor De Nationale Voorleesdagen 2017Berre is bijna jarig – Annemie Berebrouckx (De Eenhoorn)Buurman Brombeer – Ciara Flood (De Fontein)De kleine walvis – Benji Davies (Luitingh-Sijthoff) > Prentenboek van het Jaar 2017

Hé, wie zit er op de wc? – Harmen van Straaten (Leopold)Het boek zonder tekeningen – B. J. Novak (Terra – Lannoo)Klein Geitje kan alles – Yvonne Jagtenberg (Leopold)Kleine blauwe truck – Alice Schertle (Gottmer Uitgevers)Kom uit die kraan! – Tjibbe Veldkamp (Lemniscaat)Lente, zomer, herfst, winter – Britta Teckentrup (Veltman Uitgevers)Van wie is die hoed? – Joukje Akveld & Thé Tjong-Khing (Gottmer Uitgevers)

De Prentenboeken Toptien staat centraal tijdens de Nationale Voorleesdagen. De jury koos boeken die ouders en professionals in de peuteropvang zo

optimaal mogelijk kunnen gebruiken in hun contact met kinderen.Zo moet het boek goede aanknopingspunten bieden voor interactie en verwerking in bijvoorbeeld spel.

De jury koos boeken die ouders en professionals in de peuteropvang zo optimaal mogelijk kunnen gebruiken in hun contact met kinderen.

Zo moet het boek goede aanknopingspunten bieden voor interactie en


3. Organisatie

Bibliotheekwerk is mensenwerk. Mensen maken de bibliotheek. Nieuwe tijden en nieuwe manieren. En dat alles samen met een fl inke kostenreductie. Om ervoor te zorgen dat nieuw bibliotheekwerk een kans krijgt, zijn investeringen in scholing en competenties nodig. Om ervoor te zorgen dat er kostenreductie optreedt, moet het bibliotheekwerk met minder (betaalde) formatie gestalte krijgen.

Investeren in nieuwe competentiesEr zijn nieuwe vaardigheden en competenties nodig voor de

bibliotheek van de toekomst. Het gaat dan om: 1. community librarians, 2. coördinatie van vrijwilligers, 3. ondersteuning van het onderwijs, 4. fablabs en nieuwe media en 5. commerciële vaardigheden. We zullen hier een scholingsbudget voor beschikbaar maken. Ook de structuur van de organisatie zal worden aangepast.

Afbouw van personele inzetDe bezuiniging wordt voor het grootste deel gevonden in een forse

besparing op de kosten van betaalde formatie. In de komende jaren zal via natuurlijk verloop afscheid worden genomen van veel medewerkers. Tot 2023 stroomt bijna de helft van het bestaande personeelsbestand uit. Deze zullen op enkele cruciale functies na – niet worden vervangen door betaalde krachten, maar door mensen uit regelingen en vrijwilligers.

SamenwerkingKlassieke taken zullen worden opgevangen door verdergaande

automatisering, samenwerking in het (bibliotheek)netwerk of zelforganisatie door burgers.

Formatie in 2023:

23 fte

Formatie in 2021:

27 fte

Formatie in 2016:

39 fte


4. Financieel

De bibliotheek moet een extra bezuiniging opvangen van € 600.000, per 2017. Dit gaat via twee lijnen: inkomsten verhogen en kosten verlagen.

Inkomsten verhogenDe bibliotheek zoekt naar nieuwe partners die

ruimtes huren in onze gebouwen. Het gaat hier om de horecafunctie Stoet, de Newsroom en de verhuur van een deel van de nieuwe vestiging Zuid.

De inzet van de bibliotheek kent steeds vaker een programmatisch karakter. Daarbij past dat er meer sprake zal zijn van incidentele financiering door de gemeente en andere partijen. We denken aan mogelijke incidentele bijdragen voor laag geletterd heid, programma’s voor de binnenstad of wijken en het sociaal domein. De bibliotheek zal hierin het nodige ondernemerschap tonen.

Kosten verlagenDe belangrijkste reductie van kosten komt door

vertrek van medewerkers. Verder zullen de kosten van huisvesting verlaagd worden door onder andere het stopzetten van het huurcontract in Twekkelerveld en heronderhandeling op andere contracten. Elke locatie zal hierop bekeken worden en verhuizen is over al een optie als dat tot kostenvoordeel leidt. Verder wordt een forse algemene kostenverlaging doorgevoerd.


Tekorten opvangen met liquide middelenDe verhoging van inkomsten en de verlaging

van de kosten lopen niet gelijk met het te bezuinigen bedrag. De meeste opbrengsten en bezuinigingen worden pas in de tweede helft van de beleidsperiode gehaald. Aan het eind van de beleidsperiode is er sprake van een gezonde exploitatie. Het tekort moet gedurende die periode worden opgevangen met de beschikbare liquide middelen.

Verhoogd risicoTen opzichte van eerdere beleidsperiodes voert

de bibliotheek een financieel beleid met een hoog financieel risico. Dit is een directe consequentie van de verminderde subsidie.

De middelen van de bibliotheek kunnen een paar jaar dit risico opvangen, maar de financiële voortgang zal nauwkeurig gevolgd moeten worden. Met name in de jaren 2019 tot en met 2023 bereikt de financiële positie een kritisch punt.

Er zijn verschillende bijzondere risicofactoren. De verhoogde inkomsten moeten nog gerealiseerd worden; er wordt geanticipeerd op vrijwillig/vervroegd vertrek van medewerkers, de vacatures moeten adequaat ingevuld worden en de benodigde uitgaven voor onderhoud en investering in de gebouwen moeten gedaan kunnen worden.

De komende beleidsperiode is de financiële positie een aandachtspunt voor het ambtelijke en bestuurlijk overleg met de gemeente. Bij tegenvallers zal tijdig en in onderling overleg bekeken moeten worden op welke wijze bijsturing plaats kan vinden. Dit kan als consequentie hebben dat alsnog de dienstverlening moet worden verminderd of vestigingen worden gesloten.

4. Financieel – vervolg


Het beleid is slechts in grote lijnen beschreven. Uitwerking vindt plaats middels jaarplannen en op basis van de ervaringen en beschikbare financiën.

1. Leesvaardige en mediawijze kinderen: samen met het onderwijs zorgen voor een doorgaande lijn vanaf 0 jaar met als doelen leesplezier en mediawijsheid.

2. Kennishuis met accent op bestrijden laaggeletterdheid en versterken digitale vaardigheden. Het aantal studieen werkplekken wordt uitgebreid.

3. Modern spreidingsbeleid samen met wijken/stadsdelen.

4. Kosten verlaagd met € 600.000,.

Samenvatting

1 | Beleidsplan Bibliotheek Enschede 2016 - 2020 1 | Beleidsplan Bibliotheek Enschede 2016 - 2020

Filialen Bibliotheek Glanerbrug

Jeugdbibliotheek Prismare

Bibliotheek Stadsveld

Bibliotheek Twekkelerveld

Bibliotheek Zuid

Boekenbus

AdresgegevensBibliotheek Enschede

Pijpenstraat 15, 7511 GM Enschede

Tel.: 053-4804804

[email protected]

www.bibliotheekenschede.nl

Nieuwe tijden, nieuwe manieren

Beleidsplan Bibliotheek Enschede 2016-2020

Documents

Transcript of Beleidsplan Bibliotheek Enschede 2016-2020