Behoeften en motieven zijn de stuwkracht van ons handelen

Elke mens bezit motieven, drijfveren of driften.

Deze liggen aan de basis van ons handelen.

Positieve motieven

Negatieve motieven

Zin van motieven: ‘BEHOEFTENTHEORIE’:

Het leven stelt voorwaarden/behoeften waaraan voldaan moet worden.bv. zelfbehoud

↓

Hierdoor streeft iedereen naar de bevrediging van behoeften.

↓

Drijfveren: onaangenaam gevoel kwijtraken door handelingen te verrichten.

Voorbeeld: eten (behoefte) honger (drijfveer) voedsel zoeken zelfbehoud

Toepassing

Anorexia Nervosa

drijfveer:honger negeren

Boulimia

drijfveer: honger overdadig invullen

Niet alleen bevoorraden, ook ontdoen!

Ons lichaam wil zich ontdoen van overbodige stoffen die het heeft opgenomen en bepaalde afbraakproducten.

Bvb. drang naar ontlasting, urineren en transpireren.

Soorten motieven: Primaire motieven = evenwicht en

welbevinden van het lichaam

Secundaire motieven = niet op enkelvoudige biologische processen te herleiden

Voorbeelden?

Soms spreekt men ook van tertiaire motieven = luxebehoeften.

Voorbeeld primaire motieven

Voorbeeld secundaire motieven

Activering van motieven :

De motieven van de mens

verschillen van individu tot individu, maar ook bij dezelfde mens is hun werking niet altijd dezelfde.

Hoe komt dit?

Activering van motieven :

Afhankelijk van:

leeftijd, fysiologische toestand en kennis

prikkels in de omgeving

symbolen

denken: lees de teksten op p.40 en 41

situatie

Toepassing: subliminale perceptie

= het verwerken van prikkels die zo subtiel

zijn, dat ze ons bewustzijn ontgaan

Voorbeeld:

• Verborgen reclame in films of series

Toepassing symbolen

Voorbeeld:

De kleur rood trekt aandacht

Maslow

Één van de grondleggers van de humanistische psychologie

Humanistische psycholgie (HP)→ mens is

vrij

↓

Hij ziet de mens niet als een wezen dat alleen geleid wordt door driften en onderbewuste krachten

→ geen eeuwigdurend conflict tussen je

ego en je superego

Maslow

HP → niet uitgaan van driften, maar van

fundamentele behoeften die ieder mens graag bevredigd ziet worden.

Volgens Maslow: eerst basisbehoeften bevredigen, en later de hogere behoeften bevredigen.

Algemene motivatietheorie van Maslow:

Maslow rangschikt de behoeften als volgt:

1. de fysiologische behoeften

2. de behoefte aan veiligheid

3. de behoefte aan liefde en het behoren bij iets

4. de behoefte aan waardering

5. de behoefte aan zelfactualisering

Piramide van Maslow

Maslow

Eerst moeten de fysiologische behoeften in voldoende mate bevredigd worden.

Pas daarna komen de andere achtereenvolgens aan bod.

De lagere behoeften moeten niet volledig bevredigd zijn, alvorens de hogere behoeften hun invloed kunnen laten gelden.

Hoe meer een lage behoefte bevredigd is, hoe meer een hogere behoefte kan oprijzen.

Maslow

Er zijn wel enkele uitzonderingen.

De basisbehoeften moeten niet volledig bevredigd zijn.

vb: Anorexia

Maslow

Waarom is de theorie van Maslow toch zo belangrijk voor ons?

↓

Om het menselijk gedrag beter te kunnen begrijpen.

Tekst p.42: ‘Over de invloed van honger op denken, voelen en handelen.’

Specifieke motieven:

Gebaseerd op onze ervaringen en gericht op bepaalde objecten of handelingen.

Voorbeelden:

Vertoeven op een bepaalde plaats omdat het daar altijd warm is.

Verlangen naar een ijsje.

Verlangen naar een bepaalde persoon.

Bevredigen van behoeften door motieven:

de wijze waarop behoeften door driften bevredigd worden is complex.

vb: zwaarlijvigheid kan verschillende oorzaken hebben (te veel eten, angst, onzekerheid,…)

Vaak is het bijna onmogelijk om de aard van bepaalde motieven te omschrijven omdat deze zich soms verenigen tot meer complexe gehelen.

Vb: behoefte= naar huis gaanmotieven = verschillend:lekker eten, rust, je partner, …

Bevredigen van behoeften door motieven:

Opmerking:

Gelijke handelingen kunnen een gevolg zijn van verschillende motieven

Vb: stelen uit eigenbelang of om anderen te helpen (Heinz-dilemma van Kohlberg)

Verschillende handelingen kunnen een gevolg zijn van dezelfde motieven

Vb: je wil belangrijk zijn in de maatschappij: je komt op voor een politieke partij of je wordt lid van een vereniging.

Bevredigen van behoeften door motieven:

Motieven richten zich op bepaalde doelstellingen:

Welk hoofddoel?:

Afhankelijk van factoren:

1. Persoonlijke mogelijkheden

2. Ervaring

3. Milieu (fysisch en cultureel)

4. Inzicht

1. Persoonlijke mogelijkheden.

Sterke persoon kan zich laten gelden door zijn brute kracht.

De lichamelijk zwakkere kan zich laten gelden door zijn intellectuele prestaties.

2. De ervaring.

Handelingen die de bevrediging van een drift als gevolg hebben, worden bekrachtigd.

Voorbeeld: een peuter die op zijn potje gaat, wordt geprezen en zal daardoor geneigd zijn om het opnieuw te doen.

3. Het milieu.

Afhankelijk van ≠ factoren:

Fysisch milieu.

Cultureel milieu.

Voorbeeld: het stillen van de honger wordt bepaald door o.a. het klimaat en de culturele tradities.

4. Inzicht.

Handelingen :

Verricht om profijt uit te trekken.

Vermeden omwille van schadelijke gevolgen.

4. Inzicht (vervolg).

Tussenliggende doelen:

= Een stap tot de uiteindelijke verwezenlijking van een gesteld doel.

Voorbeeld: een student streeft ernaar om te slagen in het eerste jaar.

Mogelijk om uiteindelijk doel te vergeten:

Tussenliggend doel houdt ons zozeer bezig.

Mens streeft zo veel dingen na.

Bevredigen van behoeften door motieven:

Dikwijls verenigen allerlei motieven zich onbewust voor het betrokken individu tot een streven naar complexe doeleinden. Soms is een individu zich meer bewust van de motieven die hem activeren.

Voorbeeld: tijdens een sportmanifestatie zo goed mogelijk presteren om indruk te maken op het publiek.

CasusJe kijkt al de hele week uit naar het weekend en nu

nog 2 daagjes en het is zover. Eindelijk, WEEKEND! Je bent er zeker van dat het een supertof weekend zal worden. Je hebt namelijk afgesproken met je beste vriendin om nog eens een echte ‘girlsnight’ te houden omdat je vriend voor een hele maand in het buitenland zit voor zijn werk.

Jullie gaan eerst de hele dag shoppen in Antwerpen en ‘s avonds naar de film.

Vrijdagavond: nog één nachtje slapen en het is zover…

Zaterdagochtend: nog één uurtje en Lotte komt je oppikken om te gaan shoppen. Yes!

Mijn leuke gedachte wordt plotseling verstoord door de deurbel…

Maar?! Opeens staat Jonathan voor de deur… Huh?

Hij vertelt dat hij een weekend naar huis kon komen en geen moment heeft getwijfeld om je op te zoeken. Hij wil er een gezellig en romantisch weekendje van maken, samen met jou, vooraleer hij terug moet naar Frankrijk.

Wat moet je nu doen? Het is al zolang geleden dat je nog iets met Lotte hebt gedaan en nu heeft ze eindelijk een zaterdag vrij.

Maar het is ook al 2 weken geleden dat je Jonathan nog hebt gezien en hij is speciaal voor jou terug gekomen naar België.

Conflict

Motief 1: Motief 2:

Belangrijk Minder belangrijk

Keuze snel gemaakt

Motief 1: Motief 2:

Belangrijk Belangrijk

Keuze is moeilijker

Dus hoe een goede keuze maken?

Bevredigen van behoeften door motieven:

De mens wordt geconfronteerd met hinderpalen:

1. Onze motieven kunnen met elkaar in botsing komen

2 of meer motieven op hetzelfde ogenblik werkzaam = conflict (voorbeeld op p. 18)

Keuze afhankelijk van:

Sterkte van de motieven

Kennis, ervaring en inzicht.

Begrip spijt

Bevredigen van behoeften door motieven:

2. De bevrediging van onze motieven kan geblokkeerd worden

Factoren:

Botsing tussen motieven: bvb. graag snoepen,

maar ook slank willen zijn.

Biologische structuur: bvb. niet sterk genoeg om

goed te kunnen sporten.

Fysisch milieu: bvb. gebrek aan voedsel.

Sociaal milieu: bvb. de maatschappij verbiedt

polygamie.

Frustratie kan goede en schadelijke gevolgen hebben. Het kan leiden tot andere, betere, gemakkelijker methoden om de behoeften te bevredigen

Sublimatie!

Bvb. een pyromaan wordt brandweerman; een

sadist wordt slachter.

Nieuwe technieken en uitvindingen door frustratie:

Door de blokkade van het vasteland door de Britten, tijdens het Frans-Engels conflict onder Napoleon, was invoer van suikerriet in de door de Fransen bezette gebieden onmogelijk. Men ging zoeken naar andere oplossingen: suiker uit suikerbieten.

Schadelijke gevolgen(defensieve reacties)

Rationalisatie

= redenen zoeken die een verontschuldiging zijn voor het falen.

Voorbeeld:

Schadelijke gevolgen(defensieve reacties)

Repressie

= onbewust verdringen, vergeten van drijfveren, gevoelens of cognities. Bvb. verdringen van herinneringen aan het concentratiekamp.

Reactieformatie

= het omgekeerde gedrag

vertonen dan hetgeen

men verwacht.

Schadelijke gevolgen(defensieve reacties)

Terugtrekking

Soms een aangepaste reactie. Bvb. een politicus

trekt zich terug uit de politiek omdat zijn ideeën geen succes hebben.

Soms nieuwe bron van frustratie.

Ontwikkelen van interpersoonlijke reageertrekken. Bvb. gebrek aan strijdlust en

onderdanigheid.

Schadelijke gevolgen(defensieve reacties)

Agressiviteit Tijdelijk de frustratie temperen.

Zowel fysiek als psychisch.

Niet noodzakelijk verbonden met de oorzaken.

Kan zelfs gericht worden tegen zichzelf.

Schadelijke gevolgen(defensieve reacties)

Projectie

= het toeschrijven van eigen niet gewaardeerde kenmerken, onderkende en onaanvaardbare strevingen en fouten aan anderen.

Voorbeeld

Schadelijke gevolgen(defensieve reacties)

Autisme

= men doet geen poging om zijn denken te toetsen

aan de werkelijkheid.Bvb. je komt in conflict met de andere leden van het bestuur van je vereniging. Je trekt je terug en gaat je een nieuw beeld vormen van deze mensen, zonder nog moeite te doen je visie te verifiëren aan de werkelijkheid.

Regressie

= primitief worden van het gedrag.

Bvb. een volwassen vrouw begint terug met poppen te spelen.

Welke motieven spelen een belangrijke rol in onze samenleving?