Kwaliteit van Leven als uitkomstmaat,

wetenschap of praktijk?

José Buitendijk

29 november 2007

Opzet workshop

• Het meten van kwaliteit van leven,

het debat

• Een onderzoek uit de praktijk, wat

kun je ermee?

Drie hoofdstromen

• Algemene

populatie

• Gezondheidszorg

• Psychiatrie

Verwarring en consensus

• Definities zijn:

• Vaag

• Globaal of

• Juist erg specifiek

• Afhankelijk van het perspectief van de

onderzoeker

Consensus

• Onderscheid objectief – subjectief

• Perspectief van de cliënt staat centraal

• Multi-dimensionaliteit

Toepassingen

• Planning van klinische zorg aan individuele

cliënten

• Uitkomstmaat t.b.v. klinische trials en

gezondheidszorgonderzoek

• Peilen van behoeften van groepen

• Toewijzing van gelden/benodigdheden

Kritische opmerkingen:

• Metingen berusten op onvoldoende

theoretische onderbouwing

• Verwevenheid met andere constructen

• Homeostase

• Normatieve component: wat is normaal?

• Beslissen over het leven van een ander

Maar…….

• Aansprekend concept

• Gaat over de mens en zijn eigen ervaringen

• Geeft inzicht in ervaren knelpunten

•Speelt in op de vraag naar uitkomsten van

de (gezondheids)zorg

Wat te meten?

• Welke levensgebieden?

• En wat is de inhoud daarvan?

• Concept-mapping:

– Brainstorming

– Prioriteren en clusteren

Domeinen

• Handelingscontrole

• Autonomie

• Zingeving en

zelfverzorging

• Immateriële behoeften

• Materiële verlangens

• Burgerschap

• Sociale steun

• Zorgzame omgeving

• Professionele hulp

Een praktijkvoorbeeld uit de MO

• Waarom de kwaliteit van leven meten?

• De keus voor een instrument

– Lancashire Quality of Life Profile

• Pilot

• Doelgroep: cliënt/bewoners van Traverse

Onderzoeksvragen

• Hoe ervaren cliënten van Traverse hun kwaliteit

van leven?

• Welke aanknopingspunten zijn er voor Traverse

om de kwaliteit van leven te verbeteren?

Lancashire Quality of Life Profile

• Wonen

• Vrije tijd

• Gezondheid

• Financiën

• Familie

• Veiligheid

• Stemming

• Positieve zelfwaardering

• Negatieve

zelfwaardering

• Vervulling

• Kader

Profiel deelnemers• Meest mannen

• Gemiddelde leeftijd 45 jaar

• Nederlandse herkomst

• Laag opgeleid

• Alleenstaand

• Inkomen onder sociaal minimum

• 50% heeft (vaak hoge) schulden

• Sociaal netwerk aanwezig

• 10% betaalde baan

Percentages lage kwaliteit van leven

2413 16

55

32

14

51

7

3024

12

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

won

envr

ije ti

jdge

zond

heid

fam

ilieve

ilighe

idst

emm

ing

pos.

zelfw

.ne

g.ze

lfw.

verv

ullin

gka

der

Algemeen, levenskwaliteit is

lager bij

• Dienstencentrum

• Ambulant woonteam

• Sociaal pension

• Jongeren pension

hoger bij

• Direkshon

• Aanleunwonen

• Terreinwonen

Verschillen per voorziening

24

58

17

67

43

0 0

1727 29

16

0102030405060708090

100

Totaa

lDc

AWT

SP JP

Direks

hon

AW TW BG LG PG

wonen

Invloed van achtergrond kenmerken

� Sekse

� Leeftijd

� Relatie

� Schulden

� Drugsgebruik

Invloed van drugsgebruik

41

2736

77

50

65

45

25

46

8817

0102030405060708090

100

wonen

vrije

tijd

gezo

ndheid

fam

ilie

stem

min

g

drugs

geen drugs

Informatie uit deelvragen

Woonom-

standigheden

Zelfstandig-

heid

Privacy

Sociaal

pension

(67%)

42% 67% 75%

Jongeren

pension

(45%)

100% 14% 57%

Informatie uit deelvragen

Persoonlijke

veiligheid

Veiligheid in

voorziening

Kunnen

zorgen voor

eigen

veiligheid

Diensten-

centrum

(17%)67% 25% 25%

Jongeren-

pension

(29%)29% 57% 57%

Waarde van het onderzoek

• Inzicht in ervaren knelpunten cliëntgroepen

• Op beleidniveau meer maatwerk mogelijk

• Op individueel niveau ontwikkelingsgericht

doelen stellen

• Aansluiten bij processen van

vermaatschappelijking, extramuralisatie en

rehabiliatie

Vervolgonderzoek

Heeft de methodiek van het Systematisch

Rehabilitatiegericht Handelen effect op kwaliteit

van leven, zorgbehoeften, woonwensen en (het

bereiken van) rehabilitatie doelen bij langdurend

zorgafhankelijke cliënten met een stabiele

woonsituatie?

Aanbevelingen

• Theorievorming

• Verbreding van de toepassing

– maatschappelijke opvang

– Forensische psychiatrie

– Persoonlijkheidsproblematiek

• Benchmarking

Meer dan bed, bad en brood….

Bosch, A. & Dorrestein, A. (2005).

PON-publicatie 05-27

Het volledige onderzoekrapport

kunt u opvragen bij

Secretariaat@smo-traverse.nl