Begroting 2018 - Heerlen · Gemeenschappelijke financieel toezichtkader 2016 en de...

Begroting 2018

3

Inhoudsopgave

Raadsbesluit 5Leeswijzer 7Gemeenteraad 9

1. Bestuurssamenvatting begroting 2018-2021 11

2. Programmaplan 150. Programma Bestuur en Ondersteuning 15 0.1 Kernthema Bestuurskracht 16 0.2 Kernthema Dienstverlening 19 0.3KernthemaMiddelenenheffingen 211. Programma Veiligheid 23 1.1 Kernthema Crisisbeheer 25 1.2 Kernthema: Veiligheid 262. Programma Verkeer en Vervoer 30 2.1 Kernthema Mobiliteit 31 2.2 Kernthema wegen, straten en pleinen 323. Programma Economie 34 3.1 Kernthema Economie 35 3.2 Kernthema Economische promotie 374. Programma Onderwijs 39 4.1 Kernthema Onderwijs 405. Programma Sport cultuur en recreatie 43 5.1 Kernthema Sport 45 5.2 Kernthema Cultuur 47 5.3 Kernthema Cultureel erfgoed 49 5.4 Kernthema Groen 516. Programma Sociaal Domein 53 6.1 Kernthema Sociale basisvoorzieningen 55 6.2 Kernthema Jeugd maatwerkvoorzieningen 57 6.3 Kernthema Volwassenen maatwerkvoorzieningen 59 6.4 Kernthema Arbeidsmarktbeleid 61 6.5 Kernthema Inkomensondersteuning 65 6.6 Kernthema Buurtgericht werken 677. Programma Volksgezondheid en milieu 69 7.1 Kernthema Volksgezondheid 71 7.2 Kernthema Riool, afval en milieubeheer 73 7.3 Kernthema Begraafplaatsen 778. Programma Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Stedelijke vernieuwing (VHROSV) 79 8.1 Kernthema Ruimtelijke ordening 81 8.2 Kernthema Centrum 85 8.3 Kernthema Herstructurering 88

3. Paragrafen 913.1Lokaleheffingen 923.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing 993.3 Onderhoud Kapitaalgoederen 1013.4 Financiering 1033.5 Bedrijfsvoering 1063.6 Verbonden partijen 1233.7 Grondbeleid 1273.8Demografischeontwikkelingen 1303.9 Subsidies 1313.10 IBA (Internationale Bau Ausstellung) 132

4

4. Financiële meerjarenbegroting 2018-2021 1354.1 Uitgangspunten 1354.2 Ontwikkelingen (inclusief bezuinigingen) 1364.3 Geprognosticeerde balans 1374.4 EMU-saldo 1384.5 Overzicht baten en lasten 1394.6 Financiële status en weerbaarheid 1494.7 Algemene dekkingsmiddelen 153

5. Bijlagen (zie bijlagenboek) 157

5

Raadsbesluit

Onderwerp:Begroting 2018

Inleiding/aanleidingConform artikel 190 van de gemeentewet biedt het college jaarlijks, tijdig voor de in artikel 191, eerste lid, bedoelde vaststelling, de raad een ontwerp aan voor de begroting met toelichting van de gemeente en een meerjarenraming met toelichting voor ten minste drie op het begrotingsjaar volgende jaren.Artikel 191, eerste lid, stelt dat de raad de begroting vaststelt in het jaar voorafgaande aan dat waarvoor zij dient.

Bij het opstellen van deze begroting is rekening gehouden met de algemene toetsingscriteria van de provincie.Uitgangspunt bij de provinciale toetsing zijn de kaders en criteria genoemd in de Gemeentewet, de Algemene wet bestuursrecht, het Besluit Begroting en Verantwoording provincie en gemeenten, het provinciale Gemeenschappelijke financieel toezichtkader 2016 en de begrotingscirculaire van het voorjaar 2017.

Naast de provinciale richtlijnen hebben wij een aantal voor onze stad belangrijke criteria toegevoegd. Samengevat zijn de verwerkte criteria in deze begroting:• De begroting dient in 2018 naar het oordeel van de provincie structureel en reëel in evenwicht te zijn of als

dat niet het geval is, dient de meerjarenraming aannemelijk te maken dat dit evenwicht in 2021 uiterlijk tot stand zal worden gebracht.

• Geen schuivend meerjaren perspectief. Onze begroting 2016 was nog niet structureel en reëel in evenwicht. Onze meerjarenraming voor 2018 is dit echter wel. Daarom kijkt de provincie dit jaar of er geen sprake is van een opschuivend meerjarenperspectief. Hiermee wordt bedoeld dat de jaren 2019 en 2020 nu sluitend moeten te zijn.

• De provincie beoordeelt de begroting, inclusief de verwerkingen van de meicirculaire. Wij hebben echter een goed gebruik om u onze begroting inclusief de septembercirculaire voor te leggen. Op deze wijze hebt u een reëel en actueel beeld van onze financiële situatie.

• Bij het opstellen van de begroting houden wij rekening met een minimaal weerstandsvermogen van 0,8.• De financiële risico’s binnen o.a. het sociaal domein en onze grondexploitaties moeten beheersbaar zijn.

Voorstel

1a. De begroting 2018 vast te stellen. b. Het college van burgemeester en wethouders autorisatie te verlenen tot bestedingen van de bedragen per programma.

2. De volgende programmatotalen inclusief resultaatbestemming op te nemen in de begroting 2018: 0. Programma Bestuur en Ondersteuning 225.214.000 1. Programma Veiligheid -10.520.000 2. Programma Verkeer en Vervoer -8.692.000 3. Programma Economie -2.260.000 4. Programma Onderwijs -13.306.000 5. Programma Sport Cultuur en Recreatie -26.473.000 6. Programma Sociaal Domein -158.702.000 7. Programma Volksgezondheid en Milieu -1.999.000 8. Programma Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Stedelijke vernieuwing (VHROSV) -3.261.000

3. Bezuinigingen op programma’s De volgende bezuinigingsposten op te nemen in de begroting 2018: 0. Programma Bestuur en Ondersteuning 730.114 1. Programma Veiligheid 0 2. Programma Verkeer en Vervoer 735.000 3. Programma Economie 70.000

6

4. Programma Onderwijs 1.060.000 5. Programma Sport Cultuur en Recreatie 260.000 6. Programma Sociaal Domein 3.742.334 7. Programma Volksgezondheid en Milieu 65.000 8. Programma Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Stedelijke vernieuwing (VHROSV) 1.762.000

4a. De volgende nieuwe investeringskredieten beschikbaar te stellen in de begroting 2018:Overkapping Romeins badhuis 100.000Romeins Museum 1.200.000Leisure Lane 400.000Herinrichting Kasteellaan 1.112.000Openbare verlichting vvi 2018 armaturen 200.000Sporthal Pronsebroek 410.000Civieltechnische kunstwerken 496.000Aanleg langparkeerplaatsen CBS-weg 225.000Herplanten bomen vvi 2018 210.000Verkeersmeubilair vvi 2018 100.000Herstel Constructiefout + Asbestsanering BS De Schakel 35.000Herstel Constructiefout KDV Bromtol 125.000Uitbreiding 3 theorielokalen 1e etage 41.000Documentair informatie systeem vvi 2018 500.000

4b. De volgende kredieten verschuiven in de tijd:Archief bewaarplaats (Chr. Koningkerk), verschoven van 2017 > 2018 818.000Automatisering palen centrum vvi 2014, verschoven van 2017 > 2018 400.000BMV Hoensbroek Zuid Nieuwbouw, verschoven van 2017 > 2018 5.170.000BMV Hoensbroek Zuid Infrastr en speelpla, verschoven van 2017 > 2018 900.000St. Janscollege renovatie, verschoven van 2017 > 2018 en van 2018 > 2019 212.000Nieuwbouw Tarcisius Aarweg 26, verschoven van 2017 > 2018 en van 2018 > 2019 -2.805.000Renovatie St. Paulusschool, verschoven van 2017 > 2018 en van 2018 > 2019 500.000GBA vvi 2013 naar 2016, verschoven van 2017 > 2018 100.000Automat. financieel systeem vvi 2017, verschoven van 2017 > 2018 400.000

Bijlage meegezondenBegroting 2018 inclusief meerjarenraming.

Bijlage ter inzageBegroting 2018 en bijlagenboek behorende bij de begroting 2018 (leeskamer).

Burgemeester en wethouders van Heerlen,

de wnd. secretaris, de burgemeester,drs. D. Schipperheijn R.K.H. Krewinkel

7

Leeswijzer

Deze begroting is de vierde van de huidige coalitie.In deze begroting geven we over de jaren 2018 tot en met 2021 zowel financieel als inhoudelijk inzicht in onze plannen.Bij het maken van deze begroting zijn de richtlijnen en wettelijke voorschriften gevolgd zoals ze beschreven zijn in de ‘begrotingswet’ de BBV (Besluit Begroting en Verantwoording).

De begroting die voor u ligt bestaat uit 9 begrotingsprogramma’s:0. Bestuur en ondersteuning.1. Veiligheid.2. Verkeer en vervoer.3. Economie.4. Onderwijs.5. Sport, cultuur en recreatie.6. Sociaal domein.7. Volksgezondheid en milieu.8. VHROSV (Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening, stedelijke vernieuwing).

Deze begrotingsprogramma’s worden vanaf 2017 door iedere gemeente opgenomen in de begroting. Dit ver-hoogt de vergelijkbaarheid tussen de verschillende begrotingen.Om de vergelijkbaarheid met voorgaande jaren en de leesbaarheid zoveel mogelijk in stand te houden hebben wij er zelf voor gekozen om binnen de nieuwe opgelegde structuur de kernthema’s in stand te houden. Dat be-tekent dat wij 26 kernthema’s verdelen over de hierboven genoemde 9 begrotingsprogramma’s. Deze kernthe-ma’s komen voor het overgrote deel overeen met de kernthema’s die wij in voorgaande jaren gebruikten.

We volgen bij de opbouw van deze begroting de structuur van de 3 W-vragen.• Wat willen we bereiken? (= maatschappelijk effect dat we willen)• Wat gaan we daarvoor doen? (= acties om dit voor elkaar te krijgen)• Wat mag dat kosten? (= financiële implicaties van die acties)

Op programmaniveau beantwoorden we de vragen ‘wat willen we bereiken ?’ en ‘Wat gaat het kosten?’ in com-binatie met de beleidsindicatoren en de risico’s. De beleidsindicatoren worden vanaf 2017 door alle gemeenten standaard opgenomen in de begroting. Op kernthemaniveau beantwoorden wij vervolgens de 2 andere vragen ‘wat gaan we daarvoor doen?’ en ‘wat gaat dat kosten?’. In de diagrammen kunnen gedeelten niet zichtbaar zijn vanwege de minimale grootte van de bedragen.

De 50 door de BBV verplichte taakvelden zijn als zodanig niet zichtbaar in het boekwerk zelf maar vormen, on-der het niveau van de kernthema’s, de bovenkant van de gemeentelijke boekhouding. Deze taakvelden zijn wel opgenomen in de bijlage bij dit boekwerk.

In de financiële tabellen presenteren we de cijfers in een veelvoud van € 1.000. Hierdoor ontstaan mogelijk afrondingsverschillen in totaaltellingen, saldi en dergelijke.De kaders die we hanteren bij het realiseren van onze doelen zijn opgenomen in de ‘paragrafen’. In de paragra-fen lichten we het functioneren van de bedrijfsvoering toe, maar ook op welke manier wij invulling gaan geven aan het grondbeleid en de lokale heffingen. Daarnaast maken het weerstandsvermogen (inclusief een actueel overzicht van de risico’s), onderhoud kapitaalgoederen, financiering en verbonden partijen, deel uit van de door het BBV verplicht op te nemen paragrafen. Omdat wij de onderwerpen demografische ontwikkeling, IBA en sub-sidies van groot belang vinden hebben wij deze onderwerpen in een aparte paragraaf opgenomen.

Per kernthema geven wij daarnaast een overzicht van de investeringen en de bezuinigingen. Dat doen wij alleen wanneer dat daadwerkelijk van toepassing is in een bepaald kernthema.

We hebben er voor gekozen om de bijlagen niet meer op papier af te drukken. We hebben alle bijlagen verza-meld in een digitaal bijlagenboek bij deze begroting.

9

Gemeenteraad

Aan het hoofd van de gemeente staat de Raad. De leden van de Raad worden elke 4 jaar direct gekozen door de bevolking en treden namens hen op. Zij maken het beleid (kaderstellende taak) en besturen de stad op hoofdlijnen. De gemeenteraad controleert of de burgemeester en wethouders hun werk goed uitvoeren (contro-lerende taak) en vertegenwoordigen de gemeenteraadsleden de gemeente in de stad en buiten de stad (verte-genwoordigende taak).Het aantal raadsleden binnen een gemeente is afhankelijk van het aantal inwoners en kan variëren van mini-maal 7 tot maximaal 45 raadsleden. De gemeenteraad van Heerlen heeft 37 raadsleden.

De Raad van de gemeente Heerlen is als volgt onderverdeeld:• Socialistische Partij (SP) 11 zetels• Ouderenpartij Heerlen (OPH) 6 zetels• Christen Democratisch Appèl (CDA) 5 zetels• Hart-Leers 3 zetels• Partij van de Arbeid (PvdA) 2 zetels• Stadspartij 2 zetels• Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) 2 zetels• Democraten 66 (D66) 2 zetels• Partij Hoensbroeks Belang 2 zetels• Groen Links 1 zetel• RPN (Realisten) 1 zetel

De gemeenteraad heeft vier commissies ingesteld, te weten:• Commissie Maatschappij en Financiën (MF)• Commissie Ruimtelijke Ontwikkeling (RO)• Commissie Leefomgeving (LO)• Commissie Economische Stimulering (ES)De commissies zijn als het ware het vooroverleg voor de raadsvergadering.

Werkgroep Financial Audit (WFA)Conform de verordening op de raadscommissies heeft de commissie Maatschappij en financiën tevens tot taak het geven van advies over de verantwoording van het door het college gevoerde bestuur in onder andere de jaarrekening en het jaarverslag als bedoeld in artikel 197 van de gemeentewet. Met de voorbereiding van dit advies wordt een Werkgroep Financial Audit belast.

College van burgemeester en wethoudersHet college is het dagelijks bestuur van de gemeente Heerlen en bestaat uit burgemeester Ralf Krewinkel, waarnemend gemeentesecretaris Dorthe Schipperheijn en vijf wethouders: Peter van Zutphen, Nico Aarts, Martin de Beer, Jordy Clemens en Barry Braeken. De wethouders behandelen ieder een bepaald aantal zaken die zijn vastgelegd in de portefeuilleverdeling. De gemeentesecretaris is algemeen directeur van de ambtelijke organisatie, die uitvoering geeft aan het beleid en de besluiten van het bestuur.

Ralf KrewinkelBurgemeester• Veiligheid en openbare orde• (Inter-)nationale samenwerking• Strategie en lobby• Personeel en Organisatie• Communicatie• Demografische ontwikkeling

10

Peter van Zutphen (SP)Wethouder Welzijn, zorg, herstructurering en wonen• 3D: Awbz/Wmo, coördinatie 3D• Welzijn• Armoedebeleid• Herstructurering• Wonen

Nico Aarts (Ouderenpartij Heerlen)Wethouder Middelen, beheer en mobiliteit• Middelen exclusief Personeel en Organisatie• Mobiliteit• Beheer en onderhoud

Martin de Beer (VVD/D66)Wethouder Economie, werkgelegenheid, sport en dienstverlening• Economie• Arbeidsmarkttoeleiding• 3D Participatiewet• Dienstverlening• Sport

Jordy Clemens (SP)Wethouder Onderwijs, integraal jeugdbeleid, cultureel erfgoed en duurzaamheid• 3D Jeugd• Onderwijs• Cultureel erfgoed• Duurzaamheid inclusief mijnwater

Barry Braeken (PvdA/Ouderenpartij Heerlen)Wethouder Ruimte, centrum, cultuur, ouderen en buurtgericht werken• Centrumontwikkeling• Ruimtelijke ordening exclusief herstructurering• Cultuur inclusief evenementen• Integraal ouderenbeleid• Buurtgericht werken• Stadsmarketing

11

1. Bestuurssamenvatting begroting 2018-2021

We mogen vaststellen dat wij ons de afgelopen coalitieperiode uitdrukkelijk verder hebben ontwikkeld als cen-trumstad. Een centrumstad met een gaandeweg steeds explicieter wordende identiteit en met behoud van hoge sociale ambities. Natuurlijk hebben we daarvoor af en toe moeten ‘knokken’ maar de ‘glimlach’ representeert het best de afgelopen periode. Denk aan de volwassen evenementen met nationale en internationale allure, de ontwikkeling van het Maankwartier, de complexe operatie van de invoering van de decentralisaties en het ont-wikkelen van een nieuw profiel van urban beleving dat goed past bij onze stad en onze inwoners.

Ondanks deze successen kunnen we niet anders dan oog hebben voor de hardnekkige sociaal economische ach-terstand van onze stad en onze regio. Hoewel de achterstand de afgelopen twintig jaar kleiner is geworden ten opzichte van de rest van Nederland, lukt het ons nog steeds niet om in de buurt te komen van een aanvaard-baar landelijk gemiddelde. We mogen stellen dat we hier met man en macht aan hebben gewerkt de afgelopen jaren. Wij zijn er van overtuigd geraakt dat door schaalvergroting van onze gemeente en een krachtige impuls van onze bestuurs- en lobbykracht, dit maar steeds aan ons klevende maatschappelijke probleem, krachtig aangepakt kan worden. Daarom, zoals al vaker in het herindelingstraject van de afgelopen periode aangegeven, zijn wij volledig overtuigd van het belang van de lopende herindeling met Landgraaf.

Deze begroting 2018-2021 is daarmee waarschijnlijk de laatste van ons als gemeente Heerlen.Echter, de voorbereidingen van de verkiezingen is afhankelijk van het herindelingsdossier. Het kan zijn dat pas begin 2018 definitief bekend wordt of de gemeenteraadsverkiezingen in Heerlen plaats zullen vinden in maart of in november. We gaan beginnen met het voorbereidingstraject en nodigen het gemeentebestuur van Landgraaf wederom uitdrukkelijk uit om met ons samen, op basis van gelijkwaardigheid, aan de slag te gaan in het belang van de inwoners, maatschappelijk middenveld en bedrijven.

2018 komt daarmee volledig in het teken te staan van de fusie met Landgraaf. Dat betekent onder andere dat Landgraaf en wij in 2018 onder preventief financieel toezicht blijven staan van de Provincie. Dit houdt in dat wij op grond van wetgeving verplicht zijn al onze begrotingswijzigingen en wijzigingen in onze vermogenspositie moeten voorleggen aan Landgraaf en onze toezichthouder, de Provincie.

In dit perspectief zien wij het begrotingsjaar 2018 als een jaar waarin het op orde houden van onze financiële huishouding en het gezond houden van ons weerstandsvermogen de hoogste prioriteit hebben. We hebben er dan ook voor gekozen om deze begroting zakelijk en sober te houden.

Economisch hebben we de wind mee. Dankzij een zeer sterk tweede kwartaal 2017 trekt de economische groei naar verwachting aan tot 3,3%. Daarmee zou de groei voor het eerst sinds het uitbreken van de crisis (2007) weer boven de 3% uitkomen. Voor 2018 jaar zijn de economische vooruitzichten naar boven bijgesteld. Het CPB raamt voor 2018 een groei van 2,5%. Ook is de verwachting dat de werkloosheid verder daalt van 4,9% in 2017 naar 4,3% in 2018.

Toch kunnen wij niet echt optimistisch zijn over onze financiële toekomst. We verwachten bijvoorbeeld niet dat wij als gemeentelijke overheden op korte termijn van de economische opleving kunnen profiteren. Meestal vertragen de effecten van macro-economische tendensen richting de overheid. Daarnaast weten we dat de be-zuinigingen binnen het sociale domein, vooral binnen de 3 decentralisaties, de komende jaren zullen toenemen. Omdat het sociale domein zich uitstrekt over meer dan de helft van onze begroting zal dit gaan knellen in onze budgetten de komende jaren. We hebben tevens de afgelopen jaren tientallen miljoenen euro’s moeten bezui-nigen en hebben helaas voor toekomstige tegenvallers niet op grote schaal een spaarpot of een buffer kunnen opbouwen. Van de andere kant zijn wij optimistisch, gezien het economisch perspectief, over de ontwikkeling van de arbeidsmarkt en de investeringspotentie van ondernemers in onze stad. Dat zou voor een aantal burgers de komende periode wel eens het verschil kunnen betekenen.

Agenda 2018

Zoals hierboven aangegeven is de hardnekkige sociaal economische achterstand een belangrijke drijfveer ach-ter de herindelingsplannen met Landgraaf. Dat wil niet zeggen dat wij als individuele gemeente hierin niet een betekenisvolle rol spelen.

12

In tegendeel, het heeft ons tot een van de meest sociale gemeenten van het land gemaakt. Ook dat zetten wij in 2018 voort. 2018 wordt weer een belangrijk jaar met betrekking tot de transformatie van de 3 decentralisa-ties.

Het gaat dan met name om de al in ontwikkeling zijnde cultuuromslag bij burgers, professionals met als doel een zorg die beter is. En zorg die betaalbaar is, meer in de buurten, dichter bij de mensen en een zorg die bij cliënten, zorginstellingen is gebaseerd op onderling vertrouwen en partnerschap.Belangrijke onderdelen zullen bijvoorbeeld de voorbereidingen van de vernieuwde inkoop van de jeugdzorg per 2019 en de brede aandacht voor het project ‘kansrijk van start’ zijn.

Binnen het minimabeleid willen we het zogenaamde ‘kindpakket’ verder door ontwikkelen en hierbij gebruik maken van de middelen die we daarvoor ontvangen hebben vanuit het gemeentefonds. Op het gebied van schuldhulpverlening zien we steeds weer een toename van de wettelijk opgelegde bewind voeringen. Om de kosten beter te kunnen beheersen willen we onderzoeken of bewind voeringen een meer tijdelijk karakter kun-nen krijgen.

Langzaam maar zeker komt de slottentoonstelling van de Internationale Bau Ausstellung (IBA) in 2020 in zicht. In 2018 is het vooral belangrijk om tot uitvoering te komen. Daarnaast willen we dat burgers, kennisinstellin-gen, bedrijfsleven en Aken, Den Haag en Brussel meer betrokken worden bij deze vernieuwende oriëntatie in Parkstad.Vanuit onze rol als projecttrekker zullen wij in 2018 verder aan de slag gaan met de IBA projecten die in Heerlen worden uitgevoerd of voorbereid. Deze projecten faciliteren we optimaal, want er is haast geboden en er wordt kwaliteit en innovatie gevraagd.

Ten behoeve van onze Brightlands Smart Services Campus gaan we via het Ondernemershuis nog meer acqui-sitie uitvoeren bij smart-servicesbedrijven. Met deze smart-services-ontwikkeling creëren wij in onze stad een nieuw economisch gezicht dat de basis vormt van de ‘verkoopstrategie’ van Heerlen.

Op het gebied van retail en leisure ligt de focus in 2018 nadrukkelijk op Heerlen-centrum, aangezien dit hét visitekaartje vormt voor stad en regio en daarmee een belangrijke motor is voor de lokale economie en werkge-legenheid. Een heroriëntatie op ons Retail beleid zal nodig zijn om de versnippering van het winkelaanbod in de stad te voorkomen én de focus op de leegstand in de stad te houden met specifieke aandacht voor Hoensbroek.

In de openbare ruimte zullen we enerzijds de focus leggen op verbeteren van de kwaliteit en anderzijds zoveel mogelijk afstand doen van vastgoed en gronden wanneer handhaving daarvan in onze portefeuille achterhaald is.

Inmiddels weten we dat de invoering van de omgevingswet is uitgesteld. Tijdens de behandeling van de onder de wet vallende AmvB’s in de Eerste Kamer eind mei 2017, verklaarde minister Schultz de planning voor het invoeringstraject opnieuw tegen het licht te zullen houden. Verder wilde ze er niet op ingaan. De verwachting is nu dat de nieuwe Omgevingswet nu op zijn vroegst in 2020 wordt ingevoerd. De oorzaak van de vertraging lijkt uit 2 delen te bestaan. Aan de ene kant is er de complexiteit van de Omgevingswet op zichzelf. Daarnaast is het de vraag of de gemeenten op tijd voldoende toegerust zijn om de veranderende taken en werkwijzen uit te voeren. Dat betekent niet dat wij in 2018 stil zullen gaan zitten. Onze voorbereidingen blijven op stoom.

Binnen ons arbeidsmarktbeleid hebben we laten zien succes te hebben met het rechtstreeks maken van afspra-ken met werkgevers over het ‘leveren’ van mensen uit onze eigen bijstand. Deze werkgeversarrangementen leiden rechtstreeks tot een arbeidsplaats en tot het beëindigen van de bijstandsuitkering. Dit soort effectieve instrumenten willen we ook in 2018 , voor zover mogelijk, inzetten.

De bouw en het opleveren van scholen is de afgelopen jaren een belangrijk onderdeel geweest van ons ge-meentelijk beleid. De komende periode gaan we hiermee door. Denk daarbij aan de realisatie van de Brede Maatschappelijke Voorziening (BMV) Hoensbroek Zuid, de voorbereiding van de BMV Heerlerbaan, de voorberei-ding van de renovatie van basisscholen de Horizon, Gerardus Majella, Mijn Spoor, Martinus en St. Paulus.

13

Heerlenaren zijn hernieuwd trots op hen identiteit en willen dit uitdragen. Tegelijkertijd zien we dat de aandacht voor ons cultureel erfgoed een revival doormaakt. 2018 zal in dit verband in het teken staan van de plannen rondom het Romeins Kwartier, archeologie in de buitenruimte, de ontwikkelingen rondom het badhuis en het inrichten van het provinciaal archeologisch depot.

Plannen zijn er bijvoorbeeld om een forse investering te gaan doen in een nieuw Romeins Museum Heerlen. Een nieuwe culturele impuls is het uitbreiden van ons poppodium de Nieuwe Nor.

Aken en Heerlen hebben als directe buren in 2017 een nieuwe start gemaakt om te komen tot een langdurige en intensieve samenwerking. In veel opzichten lijken de steden op elkaar, in andere opzichten vullen ze elkaar aan. Zo zijn ze beiden centrumstad in een grote, sterk verstedelijkte regio. Ook in de campusontwikkelingen, digitalisering en inzet op innovatie zijn parallellen te trekken. In 2018 zullen de benoemde samenwerkingsthe-ma’s verder worden uitgewerkt (digitalisering, onderwijs, verduurzaming energievoorziening, cultuur, toerisme en ontwikkeling binnensteden en mobiliteit).

Het jaar 2017 was op het gebeid van veiligheid het start jaar van een nieuwe wijkgerichte aanpak die in 2018 verder wordt vervolmaakt. Burgerparticipatie en buurtveiligheid staan centraal. Het project Veilig uitgaan zal in 2018 ook verder worden uitgerold in samenspraak met bezoekers, horeca en omwonenden. Politie en handha-ving zullen nadrukkelijker moeten inzetten op openbare orde handhaving tijdens het uitgaan. Op het gebied van beeldkwaliteit zien wij de trend dat het steeds moeilijker voor ons wordt om de normen die we onszelf opgelegd hebben ook daadwerkelijk te realiseren.

Het doortrekken van de intercityverbinding Amsterdam-Eindhoven-Heerlen tot Aachen Hauptbahnhof, blijft in 2018 een speerpunt van onze aandacht, onze lobby en ons beleid. Dit immers levert een hoogwaardige verbin-ding op met de Duitse universiteitsstad, plus een directe aansluiting op het Europese net van hogesnelheidstrei-nen (Londen en Parijs). Dit zou een belangrijke versterking betekenen voor de centrumfunctie van onze stad.

Financieel

In de kaderbrief 2018 lieten wij u het volgende meerjarig saldo zien:

Jaar (x € 1.000) 2018 2019 2020 2021

Saldo -3.170 -2.779 -864 84

Nadat de kaderbrief was vastgesteld, gedurende het voorbereidingstraject van deze begroting kregen we te maken met een aantal financiële tegenvallers. Zo bleken wij minder inkomsten te hebben inzake de leges van de bestemmingsplannen, de bewindvoeringskosten bleken hoger te zijn dan we hadden ingeschat, het recente cao-akkoord betekende een verhoging van de loonkosten en we kregen te maken met financiële tegenvallers binnen de decentralisatie jeugd etc..Wij hebben met u als Raad afspraken gemaakt over een gezonde basis, een gezonde begroting. Het gaat daar-bij om afspraken als: een sluitende begroting 2018 die zowel structureel als reëel meerjarig in evenwicht is, een weerstandsvermogen heeft tussen de 0,8 en 1,2 en financiële risico’s in het Sociale Domein en de grondexploi-taties die beheersbaar zijn.

Om een meerjarig sluitende begroting aan u te kunnen presenteren moesten wij fors bezuinigen. We hebben dit zoveel mogelijk verspreid over de begroting proberen te doen. Deze bezuinigingen zijn zowel in tekstvorm per kernthema als in tabelvorm achterin dit boekwerk weergegeven. Het betreft enkele tientallen bezuinigingen. Voorbeelden hiervan zijn een andere werkwijze bij het inzetten van jeugdzorg, het verhogen van de uitstroom uit de bijstand, het onttrekken van budget uit de reserve onderwijshuisvesting etc..

We hadden de hoop dat de scherpe kantjes van de bezuinigingsopgave zouden verdwijnen bij de ontvangst van de septembercirculaire. Zeker gezien de positieve economische vooruitzichten en de geluiden van financiële overschotten bij het Rijk. Het mocht niet zo zijn. Het bleek in ons geval slechts te gaan om kleine voordelen.

14

De totale meerjarige bezuinigingsbedragen die wij aan u als Raad willen voorleggen zijn:

Jaar (x € 1.000) 2018 2019 2020 2021

Saldo 8.424 5.957 6.100 6.351

Feit is dat wij hierdoor in staat zijn om een meerjarig sluitende begroting aan u voor te leggen met de volgende meerjarige saldo’s (in de paragraaf 4.2 van dit boekwerk wordt de opbouw van deze saldo’s schematisch weer-gegeven):

Jaar (x € 1.000) 2018 2019 2020 2021

Saldo 0 115 55 133

Natuurlijk zijn wij trots dat wij in staat zijn om aan u een sluitende begroting voor te leggen. Zeker gezien het feit dat behoorlijk wat gemeenten problemen hebben met het op orde krijgen van hun begroting. Daarnaast zijn wij in staat om de belangrijkste onderdelen van onze ambities in stand te houden en kunnen wij, gezien onze financiële status, op dit onderdeel met een gerust hart het mogelijke herindelingstraject tegemoet zien. Toch beseffen wij dat de bezuinigingen die wij aan u voorleggen de laatste zijn in een lange reeks gedurende de afgelopen periode. En al die bezuinigingen laten hun sporen na in de samenleving. Wij zijn er van bewust dat deze maatregelen pijn kunnen doen in de stad. Toch denken wij met deze begroting een stap vooruit gezet te hebben naar een sterkere stad.

15

2. Programmaplan

0. Programma Bestuur en Ondersteuning

Wat willen we bereiken?Het vergroten van onze eigen en de regionale bestuurskracht is voor ons een belangrijke prioriteit gezien de opgaven waar onze stad en regio voor staan. De herindeling Landgraaf-Heerlen zou hierin een zeer grote stap zijn. Parallel aan die ontwikkeling willen wij er alles aan blijven doen om onze agenda zo breed mogelijk gedra-gen te krijgen in de stad, maar ook de partijen van buitenaf.De voorbereidingen van de nieuwe Omgevingswet zullen de komende periode onze aandacht opeisen. We gaan daarnaast verder met het uitbouwen en verder ontwikkelen van digitale dienstverlening. Specifiek bij dit on-derwerp is het belangrijk dat we ons niet laten verleiden om de focus te beperken tot de korte en middellange termijn, maar vooral kijken naar de lange termijn. Onze communicatie moet met name gericht zijn op het ont-wikkelen van onze stadsmarketing en op het op peil houden van onze communicatie via de sociale media. Het doel hierbij is om naast interactie de juiste, actuele informatie bij de burger te brengen omdat het belangrijk is dat wij als gemeente uitleggen wat wij doen en waarom wij dat doen. Op het gebied van treasury gaan wij de komende periode de financieringsstructuur verder optimaliseren en willen wij onze eigen activiteiten binnen het 100.000-plus overleg gaan uitbreiden.

Wat gaat het programma kosten?

-5.238-2.001

-48.985

Programma 0: BESTUUR EN ONDERSTEUNING Lasten 2018

KT Bestuurskracht (Communicatie en regionale samenwerking)

KT Dienstverlening

KT Middelen en heffingen

bedragen x € 1.000

Beleidsindicatoren

Indicator Eenheid Jaartal Cijfer Heerlen Cijfer Nederland

Formatie Fte per 1.000 inwoners 2018 10,8 niet bekend

Bezetting Fte per 1.000 inwoners 2017 10,8 niet bekend

Apparaatskosten Kosten per inwoner 2017 815,23 niet bekend

Externe inhuur Kosten als % van totale loonsom + totale kosten inhuur externen

2016 12,2% niet bekend

Overhead % van totale lasten 2016 11,78% niet bekend

Risico’s• Claims van derden (juridische procedures).• Verbonden partijen.• Gemeente garanties (terugvorderen van verliezen).• Bestuurskracht.

16

0.1 Kernthema Bestuurskracht

Wat gaan we daarvoor doen?Landgraaf-HeerlenHet in 2016 opgestarte onderzoekstraject naar de intensivering van de samenwerking tussen Landgraaf en Heerlen heeft in juli 2017 geleid tot het besluit van Provinciale Staten om het herindelingsadvies Landgraaf-Heerlen aan te bieden aan de minister van Binnenlandse Zaken. De herindeling is daarmee een belangrijke stap dichterbij gekomen. In 2018 staat het wettelijk traject in het teken van de behandeling van dit herindelingsad-vies in Den Haag met als doel herindelen op 1 januari 2019.

Naast het genoemde wettelijk spoor betekent herindelen dat wij op het gebied van beleidsvoorbereiding, bur-gerbetrokkenheid en de bouw van een nieuwe organisatie een flinke inspanning moeten leveren om er voor te zorgen dat de nieuwe gemeente een vliegende start kan maken. Het liefst doen wij dit samen met de Gemeente Landgraaf, maar anders gaan wij alvast zelf aan de slag. Het is beter om voorbereid te zijn op iets dat in een ui-terst geval wordt uitgesteld dan dat wij onvoorbereid zijn op 1 januari 2019 waardoor onze burgers en partners geconfronteerd worden met onduidelijkheid en/of suboptimale dienstverlening. Ook de voorbereidingen van de verkiezingen is afhankelijk van het herindelingsdossier. Het kan zijn dat pas begin 2018 definitief bekend wordt of de gemeenteraadsverkiezingen in Heerlen plaats zullen vinden in maart of in november.

Uitvoering strategische agendaIn 2015 hebben wij in Parkstadverband de regionale ontwikkelagenda bepaald met daarin deze majeure projec-ten:- Smart Services Campus.- Nature Wonder World.- Maankwartier/Parkstad Centrum.- IC-verbinding Amsterdam-Eindhoven-Heerlen-Aken-Keulen.- Rechtvaardige verdeelmodellen sociaal domein.- Regie op vastgoedmarkten en leegstandbestrijding.- Duurzame ontwikkeling beroepsbevolking Zuid-Limburg.- Uitvoeringsprogramma PALET.- Uitvoeringsprogramma wonen-zorg.- Uitvoeringsprogramma groenagenda.- Groeien aan de Grens.Om deze projecten tot uitvoering te brengen hebben wij meerdere vehikels en geldstromen die wij in 2018 zullen inzetten zoals bijvoorbeeld de IBA Parkstad 2020, het Bidboek Urban Heerlen, de decentralisatie uitke-ring bevolkingsdaling, het meerjarenprogramma infrastructuur ruimte en transport (MIRT), diverse Europese programma’s, de lobby rondom Prinsjesdag, de agenda Aken, de te verwachten investeringsagenda Landgraaf-Heerlen en natuurlijk onze netwerken in de stad, Zuid-Limburg, de Euregio, stedennetwerken, landelijk en vooral in Den Haag en Brussel. In 2018 wordt een beroep op de zogenaamde Europese “Junckergelden”, met een minimale investering van 100 miljoen, nadrukkelijk onderzocht om onze regionale agenda een forse impuls te kunnen geven.

Euregionale samenwerkingDe samenwerking met de Euregio en dan met name met de stad Aken vinden wij belangrijk. Voor Heerlen, Parkstad en Zuid-Limburg zit hier enorme sociaaleconomische potentie. Er zijn strategische ontwikkelingen die ons verbinden. Denk aan de beide campusontwikkelingen, het grensoverschrijdend openbaar vervoer en de elkaar aanvullende stedelijke profielen. Ook op het dossier Tihange hebben wij de handen ineengeslagen. Op deze ontwikkelingen blijven wij in 2018 samenwerken met het samenwerkingsconvenant Aken-Heerlen uit 2017 als basis. Sterkere informele relaties door meer contactmomenten in de regio, maar ook samen de regio in het buitenland afficheren en natuurlijk de concrete projecten die voor burgers tastbaar zijn. Zoals samenwerking tussen de DigiHub en de Smart Services Campus en het samen programmeren van optredens uit de hele regio bij de Nieuwe Nor. Met betrekking tot AG Charlemagne gaan we evalueren om te bezien of de voorgenomen doelstellingen gerealiseerd zijn of dat wijzigingen noodzakelijk zijn.

17

Samenwerking in Zuid-LimburgDe samenwerking in Parkstad is voor ons van groot belang. De transformatie van de samenwerking die de afgelopen jaren heeft plaatsgevonden ervaren wij als zeer positief. De platform- en ontmoetingsfunctie werken uitstekend en daar waar zaken door colleges worden overgedragen zien wij dat de portefeuillehouders door de nieuwe constructie goed in positie blijven. Wat Heerlen betreft is de herindeling Landgraaf-Heerlen, op het moment dat deze onomkeerbaar is, aanleiding om met de regio te praten over een volgende stap in het effec-tiever maken van de regionale samenwerking zodat de hele regio kan meeprofiteren van de kwaliteitsimpuls die Landgraaf-Heerlen krijgt. Tripool was, is en blijft voor Heerlen een belangrijk samenwerkingsgremium.De samenwerking op Zuid-Limburgse schaal (met name Tripool) krijgt operationeel (bijvoorbeeld shared ser-vices en de komst van het provinciaal data centrum op de campus), maar ook strategisch (in de lobby) steeds meer invulling.

In de lobby richting bijvoorbeeld Prinsjesdag, Europese fondsen en MIRT zullen wij ook in 2018 samen optrek-ken in dit verband. Aandachtspunt in Zuid-Limburg zijn de diverse trajecten aangaande bestuurlijke organisatie. Landgraaf-Heerlen is daar een van. Wij moeten er samen voor zorgen dat deze discussies/implementaties er niet toe leiden dat wij de kracht naar buiten die de afgelopen jaren is ontwikkeld verliezen doordat wij te intern-gericht worden.

Provinciaal partnershipDe samenwerking met de Provincie Limburg is voor Heerlen cruciaal. De Smart Services Campus, de IBA Parkstad 2020, de sociale agenda, de IC-verbinding, onderwijs (gelijke kansenalliantie) en archeologie (o.a. Via Belgica/depot noemen) en Urban Heerlen zijn voorbeelden van strategische ontwikkelingen waar de Provincie onze agenda behoorlijk versnelt. In 2018 zullen wij met de Provincie op al deze ontwikkelingen nieuwe en betekenisvolle stappen zetten. Natuurlijk gaan wij verkennen of dat op nog meer terreinen mogelijk is in het kader van de te verwachten investeringsagenda Landgraaf-Heerlen. Lobby/Public AffairsEen aantal grote Heerlense c.q. regionale dossiers zijn vanuit het landelijke perspectief bijzonder en interessant in 2018:- IBA Parkstad 2020.- PALET-ambitie en kennis en ervaring met “koude en warmte-netten” (Mijnwater BV).- Verminderen van ongelijke kansen (gezondheid, opleiding, arbeid en dergelijke).- Kennis, ervaring en ambities om de toeristische sector verder te laten groeien.- De economische en vooral de maatschappelijke meerwaarde van Smart Services (c.q. Big Data).- Grensoverschrijdende agglomeratievorming (Urban Agenda, City Deal en dergelijke).- Rechtvaardige verdeelmodellen in het sociale domein.Het is dus zaak om deze thema’s goed te delen, naast de kansen en aanknopingspunten van het nieuwe regeerakkoord te leggen en passende initiatieven te ontwikkelen. Wellicht dat wij tot regiodeals met het Den Haag kunnen komen om zo extra geld en aandacht te verwerven. Als stad, regio, Triple Helix en samen met de Provincie Limburg gaan wij onze boodschap bij iedere geschikte gelegenheid uitdragen. Als college willen we ieders netwerk, effectief inzetten voor een gezamenlijke lobby voor de opgaves van onze stad. Het jaarlijks ont-vangst van voor onze agenda belangrijke gasten tijdens Cultura Nova zullen wij in 2018 continueren. In 2016 en 2017 is in Brussel en Den Haag geïnvesteerd in netwerk en relaties, dat continueren wij in 2018. Het belang van lobby/public affairs wordt steeds belangrijker aangezien de strijd om aandacht en geld tussen steden en re-gio’s in Den Haag en Brussel steeds heviger wordt. Bekeken wordt hoe wij onze inzet hierop kunnen verbeteren.

CommunicatieCommunicatie is essentieel om onze gemeentelijke ambities, planen en projecten te verbinden en te laten aan-sluiten op de mensen in onze samenleving. Bij de besluitvorming en implementatie van het herindelingsvoorstel Landgraaf-Heerlen zal communicatie een zeer belangrijke rol spelen. In 2018 zal zowel naar de interne als de externe communicatie veel aandacht uitgaan.

We blijven werken aan een eigentijdse en functionele communicatie die aansluit bij de techniek van de dag en de behoeften van onze bevolking. Hierbij gebruiken we digitale media voor zowel de informatie aan de inwoners als voor het contact met de inwoners. Daarnaast volgen we actief wat mensen via sociale media zeggen om beter te kunnen aansluiten op wat er leeft in de samenleving.

18

Tegelijkertijd hebben we oog voor de behoeften van die mensen die niet digitaal vaardig of laaggeletterd zijn. In 2017 zijn de merkwaarden voor stadsmarketing vastgesteld. Volgend jaar komen we met een voorstel voor implementatie om het gewenste beeld van de stad neer te zetten.

Personeel en organisatieVoor dit onderdeel van het kernthema verwijzen wij naar de paragraaf bedrijfsvoering.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?> Meerjarig Bestuurlijk Programma 2015-2018.> Stadsvisie Heerlen 2026.> Regionale Ontwikkelagenda 2015.

Wat gaat dat kosten?

Kernthema Bestuurskracht(Communicatie en regionale samenwerking) x € 1.000

Rekening2016

Bijgestelde begroting

2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -8.749 -4.607 -5.239 -5.056 -5.146 -5.146

Baten 344 3 3 3 3 3

Totaal -8.405 -4.604 -5.236 -5.053 -5.143 -5.143

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?N.v.t.

19

0.2 Kernthema Dienstverlening

Wat gaan we daarvoor doen?Met het project Vergunningen, Toezicht en Handhaving (VeToH) is het zaakgericht werken met betrekking tot het Wabo-werkveld ingericht. De processen voor aanvraag en afhandeling, toezicht en handhaving zijn transpa-rant, meetbaar en doelgericht. Dezelfde aanpak willen we toepassen voor de verlening van overige vergunnin-gen. Hiermee wordt de kwaliteit van het proces verhoogd. Het voltrekken van een huwelijk blijft niet meer beperkt tot enkele plaatsen in de gemeente. De gehele ge-meente wordt aangewezen als trouwlocatie. Hiermee wordt deregulering voor de burgers gerealiseerd. Daarnaast wordt onderscheid gemaakt in gratis huwelijken, basis en luxe uitgevoerde huwelijken met bijbeho-rende leges. Daarmee sturen we op een hogere mate van kostendekkendheid.

In 2018 worden reisdocumenten bezorgd voor burgers die hier de voorkeur aan geven.Gestart wordt met de voorbereiding van de realisatie van een afhaalpunt voor reisdocumenten en rijbewijzen in Heerlen-Noord.Processen in de publieke dienstverlening worden efficiënter ingericht met behulp van ICT. Daarbij wordt gedacht aan aangifte van huwelijk, verhuizing en uittreksels.Door het aanschaffen van een vak applicatie met risicoprofielen, verwachten we nog effectiever te zijn in onder-zoek naar adresfraude.We steken verder in op verkorten van de doorlooptijden, door werkprocessen te analyseren en te verbeteren.Door de overgang naar een andere leverancier van webformulieren gaan we het aantal webformulieren uitbrei-den en de toegankelijkheid vergroten. Nieuw gebouwde webformulieren worden aan burgers voorgelegd zodat deze eerst op klantvriendelijkheid worden getoetst, alvorens ze in productie genomen worden.

Er wordt een start gemaakt met het digitaliseren van parkeervergunningen.Het faciliteringsbudget bedroeg de afgelopen jaren € 165.000. Dit budget is bedoeld voor het faciliteren van evenementen door het leveren van verkeersmaatregelen (voornamelijk hekwerken en in mindere mate ver-keersborden) en het verzorgen van de stadsreiniging aansluitend aan een evenement. Door (internationale) gebeurtenissen zijn in de praktijk de laatste twee jaar in toenemende mate uit dit budget veiligheidsmaatrege-len betaald. Dat kwam doordat de veiligheidsmaatregelen (zoals roadblocks) veelal door dezelfde leveranciers werden geleverd als de hekwerken. Nu de veiligheidsmaatregelen na de opstartfase helder in beeld zijn, worden deze met ingang van komend jaar niet meer uit het faciliteringsbudget (maar uit een eigen budget) gefinan-cierd.Bovendien wordt selectiever omgegaan met het toekennen van het faciliteringsbudget: waar tot nu toe ieder evenement voor faciliteringsgelden in aanmerking kwam, wordt voor komend jaar ernaar gestreefd de hoogte van de facilitering afhankelijk te stellen van bijvoorbeeld het bezoekersaantal van een evenement of de (econo-mische) spin off voor de stad. Vanaf 2019 is de bedoeling dat de diverse subsidies voor evenementen (cultuursubsidies, sportsubsidies en faciliteringsgelden) in elkaar samenvloeien en de verantwoordelijkheid voor het treffen van verkeers- en schoonmaaktaken volledig bij de evenementenorganisator komt te liggen. De voorbereidende werkzaamheden hiervoor vinden in 2018 plaats.


Kernthema Dienstverlening

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -4.285 -1.968 -2.002 -2.011 -1.788 -1.788

Baten 1.997 1.586 1.546 1.546 1.424 1.424

Totaal -2.288 -382 -456 -465 -364 -364

20

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?Door meer differentiatie aan te brengen bij het sluiten van huwelijken verwachten we dat de legesopbrengsten zullen toenemen met een structureel bedrag van € 4.500 jaarlijks.

Wij gaan geen aanplakborden meer plaatsen waarop partijen affiches kunnen plakken in de aanloop naar ver-kiezingen. Dit is geen wettelijke taak. Dit bespaart in 2018 € 15.114 en vanaf 2019 € 5.114.

We gaan legesinkomsten vergroten door meer registraties van niet ingezetenen (RNI) uit te voeren. Hierdoor hebben wij structureel meer inkomsten ter hoogte van € 30.000 per jaar.

We gaan bezuinigen op het budget van dienstreizen, verblijfkosten van ons personeel. Daarnaast gaan we bezuinigen op representatie kosten, relatiegeschenken, advertentiekosten, reclamekosten en promotion. Deze bezuiniging is vanaf 2018 € 18.000 structureel.

21

0.3 Kernthema Middelen en heffingen

Wat gaan we daarvoor doen?Binnen dit kernthema gaat het over het beschikbaar krijgen van voldoende middelen om de doelen en de daarbij horende maatschappelijke effecten, die in de diverse programma’s zijn verwoord, te realiseren en deze middelen vervolgens doelmatig te besteden. Belangrijkste taken binnen dit kernthema zijn:• Het uitvoering geven aan de treasuryfunctie (onder andere financieringsinstrumenten en risicobeheersing).• Het scheppen van kaders voor de belastingheffing en -inning van lokale belastingen (zie paragraaf ‘Lokale

heffingen’).• Het beheer en de advisering rondom verworven aandelenkapitaal van de gemeente Heerlen en het jaarlijks

te genereren dividend.• Verhogen van inkomende subsidies.• Het beheer van en de advisering rondom het gemeentefonds (zie 4.7 Algemene dekkingsmiddelen).

Het kernthema middelen gaat over diverse onderwerpen. Deze onderwerpen worden verder uitgewerkt in de paragrafen. Wij kiezen ervoor, in het kader van duidelijkheid en transparantie, om de onderwerpen in een keer geheel uit te werken dan deze opgesplitst te beschrijven onder de programma’s en een gedeelte onder de para-grafen.

Hieronder staan de onderwerpen met verwijzing naar de betreffende paragraaf.

Onderwerp Paragraaf

Financiën (inclusief Planning & Control) Financiering

Coördinatie deelnemingen Verbonden partijen

Bedrijfsvoering Bedrijfsvoering

Procesoptimalisatie Bedrijfsvoering

Burgerzaken, belastingen en heffingen Lokale heffingen

Onderhoud kapitaalgoederen Onderhoud kapitaalgoederen

Vastgoed, gronden en beheer Grondbeleid

Grondexploitatie Grondbeleid

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• Financiële verordening 2017.• Nota risico’s en weerstandsvermogen 2012.• Treasury statuut 2010.• Nota Reserves en Voorzieningen 2013-2016.• Beleidsnota Lokale Heffingen 2011-2014.• Nota Verbonden Partijen 2008.• Kaders voor het fonds economische cultuurversterking.• Legesverordening 2017.


Kernthema Middelen enheffingen

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -15.683 -51.277 -48.985 -51.088 -52.289 -50.775

Baten 284.332 277.179 279.999 281.712 282.218 281.041

Totaal 268.649 225.902 231.014 230.624 229.929 230.266

22

Welke investeringen gaan we daarvoor doen?

Omschrijvingx € 1.000

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Gemeentelijke huisvesting 7.433

Basisvoorzieningen Parkstad-IT 1.548 1.548

Documentair informatie systeem 500

Automat. Financieel systeem 400

Personeelsinformatiesysteem 250

GBA 100

GDI generieke digitale infrastructuur 75

Hardware portofoon 60

Automatisering concernprocessen 42

2 Motoren 25

Mobiele telefonie 150

Vervanging airco-installaties en verlichting stadhuis 126

Noodstroomaggregaat t.b.v. servers 100

Apparatuur reprografie 100 63 35

Inrichting vergader+bestuurskamers 90

Software 25

Totaal 10.435 2.114 88 35

Welke bezuiniging gaan we binnen dit kernthema realiseren?We gaan, zonder consequenties voor het personeel, in de jaren 2018, 2019 en 2020 jaarlijks € 80.000 besparen op pensioengratificaties.

Door de bezorgtijd van de externe post waar mogelijk te verruimen, besparen we in 2018 € 7.500.

Door zakelijk vervoer anders te faciliteren kunnen wij in 2019 € 21.000 besparen, in 2020 € 28.000 en in 2021 € 35.000.

Door minder boekhoudkundige rapporten te produceren kunnen we structureel € 10.000 besparen.

Door een afname van lidmaatschappen en contributies besparen we structureel € 15.000.

Door de heffingen afval en riool te verlagen en tegelijkertijd de OZB belasting te verhogen zijn wij in staat om per saldo hogere inkomsten te realiseren. Deze constructie leggen wij meer gedetailleerd uit in de paragraaf lokale heffingen verderop in deze begroting.

23

1. Programma Veiligheid

Wat willen we bereiken?Wij willen bereiken dat Heerlen een veilige en leefbare stad is om te wonen, te werken én uit te gaan, met min-der criminaliteit en minder overlast in brede zin: van ondermijnende criminaliteit en high impact crimes (zoals woninginbraken, geweldsmisdrijven en straatroven) tot parkeer-, uitgaans- en jeugdoverlast. Op het niveau van de buurt wordt daartoe gewerkt met flexibele buurtveiligheidsanalyses die in samenspraak met de buurtorga-nisaties en onze veiligheidspartners worden opgesteld en uitgevoerd. Wijkagenten, BOA’s en procesbegeleiders leefbaarheid en veiligheid spelen daarbinnen een cruciale rol.Over onze buurtveiligheidsaanpak én de resultaten daarvan wordt voortaan actiever gecommuniceerd, waar-door burgerparticipatie een impuls krijgt en naar verwachting ook de veiligheidsbeléving verbetert.


-5.628

-5.031

Programma 1: VEILIGHEID Lasten 2018

KT Crisisbeheer

KT Veiligheid


Beleidsindicatoren


Verwijzingen Halt Aantal per 10.000 jongeren 2016 124,6 137,4

Harde kern jongeren Aantal per 10.000 inwoners 2014 2,1 1,3

Winkeldiefstal Aantal per 1.000 inwoners 2016 3,8 2,3

Geweldsmisdrijven Aantal per 1.000 inwoners 2016 7,7 5,3

Diefstallen uit woning Aantal per 1.000 inwoners 2016 4,7 3,3

Vernielingen en beschadigingen (in de openbare ruimte)

Aantal per 1.000 inwoners 2016 9,1 5,6

Risico’s• Claims van derden (juridische procedures).• Verbonden partijen.

25

1.1 Kernthema Crisisbeheer

Veiligheidsregio (VR)De afgelopen jaren is gewerkt aan het verder professionaliseren van de kolom bevolkingszorg. Het aantal ge-meentelijke functionarissen in de crisisorganisatie is fors terug gebracht, het aantal functies met hard piket is verruimd en alle functionarissen krijgen opleiding en trainingen.De huidige invulling van de multidisciplinaire werkzaamheden binnen de VR is echter nog onvoldoende. Momenteel is de vereiste kwaliteit en capaciteit niet aanwezig om de taken naar behoren uit te voeren. Er zal daarom een doorontwikkeling van de VR plaatsvinden. Diverse organisatieonderdelen worden ondergebracht onder één veiligheidsbureau. Daarnaast komt er een personele uitbreiding van 8 fte. De financiële consequen-ties daarvan zijn verwerkt in de begroting 2018 van de VR.

Veiligheid bij evenementenHeerlen heeft zich de afgelopen jaren steeds meer ontwikkeld als een evenementenstad. De laatste jaren is samen met de overige veiligheidspartners niet alleen geïnvesteerd in de voorbereiding op evenementen, maar ook in de veiligheidscoördinatie en handhaving en toezicht tijdens evenementen.Sinds twee jaar is er door terroristische aanslagen in talrijke steden een extra dimensie bijgekomen. Het thema ‘veiligheid bij evenementen’ ligt in veel steden, niet alleen in Nederland, onder een vergrootglas vanwege de toename van grote risicovolle evenementen en de dreiging van terreuraanslagen. De druk op organisatoren om te voldoen aan allerlei regels en eisen vanuit de overheid neemt hierdoor aanzienlijk toe. Bij steeds meer eve-nementen en openbare bijeenkomsten waar veel mensen bij elkaar komen, nemen we extra veiligheidsmaatre-gelen waarvan de kosten redelijkerwijs niet bij de organisatie neergelegd kunnen worden. Hiervoor is nu geen budget beschikbaar, reden waarom wij daar met ingang van deze begroting € 60.000 voor vrijmaken.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• Regionaal beleidsplan veiligheid regio 2012-2015.


Kernthema Crisisbeheer

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -4.981 -5.427 -5.628 -5.628 -5.628 -5.628

Baten 94 0 0 0 0 0

Totaal -4.887 -5.427 -5.628 -5.628 -5.628 -5.628


26

1.2 Kernthema: Veiligheid

Wat gaan we daarvoor doen?Binnen het kernthema Veiligheid richten wij ons -op basis van de door de Raad vastgestelde Kadernota Integrale Veiligheid 2017-2020- op een aantal geprioriteerde thema’s.

BuurtveiligheidIn het tweede kwartaal van 2017 is de basis gelegd voor en zijn we in de praktijk gestart met de nieuwe buur-taanpak. Iedere buurt heeft nu een BOA en een wijkagent plus een procesbegeleider Leefbaarheid en Veiligheid. De 19 buurtveiligheidsplannen zijn richtinggevend voor hun werkzaamheden. Een nieuwe regisseur buurtveilig-heid plus tien procesbegeleiders leefbaarheid en veiligheid vormen daarbij de noodzakelijke verbindingsschakels tussen alle in- en externe veiligheidspartners. Dankzij deze nieuwe samenwerkingsstructuren zijn meer dan ooit alle disciplines op het brede terrein van veiligheid, leefbaarheid en zorg met elkaar verbonden, zodat waar nodig snel kan worden ingegrepen. In 2018 krijgt de nieuwe spilfunctie van regisseur buurtveiligheid een struc-tureel karakter.In september heeft de buurtveiligheidsaanpak een eigen plek gekregen op de gemeentelijke website:www.heerlen.nl/veiligebuurt. Hier kunnen bewoners en andere geïnteresseerden informatie vinden over de veiligheid per buurt: Wie zijn de wijkagent en de buurt-BOA? Welke thema’s en onderwerpen vinden bewoners belangrijk en wat wordt hier aan gedaan? Wat kan ik als bewoner doen om mijn buurt veiliger te maken? Verder kan men op de website voor iedere buurt het actuele buurtveiligheidsplan downloaden.Uw Raad heeft bij het vaststellen van Kadernota en begroting 2017 vooralsnog incidenteel € 100.000 vrij-gemaakt voor veiligheidsinitiatieven op buurtniveau. Nu al kan worden gezegd dat hiermee in een duidelijke behoefte wordt voorzien. Zonder administratieve rompslomp worden zeer uiteenlopende veiligheidsinitiatie-ven snel gehonoreerd en uitgevoerd: van de aanschaf van kinderveiligheidsvesten, WhatsApp borden en ‘stop pesten’ armbandjes tot installatie van veiligheidsverlichting en aankoop van een mobiele camera. Om dit soort kleinschalige veiligheidsinitiatieven op buurtniveau blijvend te kunnen faciliteren hebben wij in de begroting structureel € 100.000 vrijgemaakt.Om burgerparticipatie een extra impuls te geven bij zowel buurtveiligheid alsook in het uitgaansgebied gaan we een speciale meld-app inzetten.

Baanbrekend werkWe zijn in 2016 gestart met de inzet van Baanbrekend Werk in het veiligheidsdomein. Met zichtbaar resultaat is er sindsdien toezicht op de parkeerplaatsen Nieuw Eyckholt en Zuyd Hogeschool: ten opzichte van het voor-afgaande jaar daalde het aantal diefstallen uit en vanaf motorvoertuigen met 26%, de diefstal van auto’s met 78% en het aantal vernielingen met 100%. Alle reden om de volgende stap te zetten: parkeer- en verkeerstoe-zicht op de Woonboulevard. Dat gebeurt in nauw overleg met de betreffende ondernemers. De voorbereiding hiervan vergde meer tijd dan voorzien; gestart wordt najaar 2017. De ervaringen nemen we in 2018 mee bij de geplande uitbreiding naar andere grote parkeerplaatsen. Verder gaat Baanbrekend Werk door met de controles van de brandkranen en wordt in overleg met de politie gekeken naar andere inzetmogelijkheden.

JeugdoverlastIn maar liefst 12 van de in totaal 19 buurtveiligheidsplannen is de aanpak van jeugdoverlast als prioriteit opgenomen. Als de buitentemperatuur stijgt steekt in de betreffende buurten ieder jaar weer de overlast door groepen jeugdigen de kop op. Omdat die op diverse plaatsen extreme vormen aannam zijn in 2017 met succes zgn. straatcoaches ingezet in drie buurten (met incidentele herstructureringsmiddelen). Door de extra aandacht in de nachtelijke uren zien we de overlast afnemen. In overleg met Openbaar Ministerie en politie volgt in een aantal gevallen een persoonsgerichte aanpak.Op verzoek vanuit de Raad is sinds de zomer van 2017 bovendien een speciaal meldpunt jeugdoverlast voor raadsleden geïntroduceerd.We willen toe naar maatwerkoplossingen voor diverse vormen van jeugdoverlast in ruwweg de periode maart tot november. Lik op stuk is daarbij het devies. En liever preventie en pro-actie dan réactie. Daarom willen we niet alleen de persoonsgerichte justitiële aanpak intensiveren, maar in genoemde periode bovendien de straat-coaches voortaan structureel gaan inzetten, niet alleen in MSP en Heerlerbaan, maar op alle plekken waar de overlast hun inzet rechtvaardigt (zoals o.a. Aldenhofpark, Heerlerheide, Zeswegen en Bekkerveld).

27

Zij zoeken niet alleen toenadering tot de betrokken jeugdigen, maar leggen ook contacten met ouders en zo nodig met anderen in het netwerk van de jeugdigen die hun gedrag kunnen beïnvloeden. De kosten van deze aanpak bedragen € 200.000 per jaar. Als aanvulling hierop zetten we waar nodig in 2018 mobiele camera’s in.

Gemeentelijk blauw: toezicht en handhavingHet in 2014 in gang gezette proces van doorontwikkeling van de Bureaus Handhaving en Toezicht is grotendeels afgerond. Medewerkers die niet voldeden aan de competentiecheck zijn met behoud van hun rechtspositie via het Mobiliteitsbureau elders tewerkgesteld. De BOA-formatie is op sterkte gebracht en de nauwe buurtsamen-werking met de wijkagenten is van start gegaan. In het kader van hun professionalisering en veiligheid zijn onze BOA’s in 2017 uitgerust met steekwerende vesten en handboeien. Komend jaar voegen we daar bodycams aan toe.In het kader van de aanstaande verhuizing van het ambtelijk apparaat wordt een nieuwe meldkamer ingericht. Dit is van belang omdat eind 2017 een start zal worden gemaakt met de vervanging van de analoge camera’s op de vaste cameraposities naar digitale camera’s met een daarop aansluitend zgn. video management sys-teem. Samen met de politie is al een heroverweging gemaakt van de posities waar de nieuwe camera’s ge-plaatst worden. Een mogelijk geschil met de leverancier over de invulling van het contract rondom het ver-vangen van de vaste camera’s kan vertragend werken en bovendien mogelijk leiden tot financieel nadelige gevolgen. Verder schaffen we 7 digitale mobiele camera’s aan en bouwen we de bestaande mobiele camera’s (3 stuks) naar digitale techniek.

Veilig UitgaanMeerdere maatregelen gericht op veilig uitgaan in Heerlen-centrum zijn in 2017 uitgevoerd: inzet van zowel ex-tra BOA’s als politieagenten tijdens de openbare orde diensten in het weekend; toepassing van het instrument gebiedsontzegging; veiligheidsenquêtes onder ondernemers, bezoekers en bewoners van het uitgaansgebied; extra veiligheidsverlichting plus een proef waarbij de horecabeleidsregel één-keer-naar-buiten-niet-meer-naar-binnen (na 03.00 uur) is losgelaten.Voor 2018 zijn in voorbereiding: nieuw horecahandhavingsbeleid; een horecaconvenant voor gemeente, politie, Openbaar Ministerie en Koninklijk Horeca Nederland; een onderzoek naar een nul-optie voor shisha-bars in Heerlen. Een shisha-bar in Heerlen-centrum waarvan de exploitatie gepaard ging met veel overlast en inciden-ten is door de burgemeester voor een jaar gesloten.

Drugsoverlast/Illegale hennepteelt/OndermijningBij constatering door de politie dat een pand gebruikt wordt voor de teelt van of handel in verdovende midde-len volgt een bestuursrechtelijke waarschuwing of een besluit tot sluiting. Jaarlijks ontvangen gemiddeld 100 bewoners en/of eigenaren van panden een officiële waarschuwing van de burgemeester en worden ongeveer 50 woningen daadwerkelijk gesloten. Ook worden andere bestuursrechtelijke, fiscale en opsporingsmaatregelen in dat kader ingezet (o.a. stopzetting uitkering of opleggen belastingaanslag). Het BIBOB instrument wordt in toenemende mate toegepast om te voorkomen dat ondermijners niet gefaciliteerd worden door hen vergunnin-gen te verlenen. Naast deze repressieve aanpak startte in 2017 in provinciaal verband een preventie campagne waarin wordt gewaarschuwd voor de negatieve gevolgen van het zich inlaten met drugshandel en -productie.Heerlen werkt structureel samen met alle 33 gemeenten, de provincie en de politie eenheid Limburg, het Openbaar ministerie, de Belastingdienst/FIOD, de Douane, de Inspectie SZW, IND en de Koninklijke Marechaussee. Het RIEC (Regionaal Informatie en Expertise Centrum) informeert en adviseert op basis van het convenant gemeenten bij de aanpak van Ondermijning.In 2017 is de samenwerking tussen de gemeente en de politie Heerlen versterkt. Dit heeft geleid tot verbeterde informatiedeling over subjecten en een intensievere integrale aanpak op het gebied van Ondermijning.Uit het lokale ondermijningsbeeld voortkomende subjecten worden in 2018 volgens de bestaande integrale werkwijze aangepakt binnen het kader van de lokale driehoek. Verder schenken we in samenspraak met onze RIEC-partners intensiever aandacht aan de criminele netwerken achter de teelt van en handel in verdovende middelen, onder meer door voortaan (complementair aan analyses door politie, justitie en Belastingdienst) extra personeel, d.w.z. 0,5 fte analist (binnen de bestaande middelen) in te zetten op ondermijnende crimina-liteit. In Tripool verband werken we samen om op regionaal niveau nog meer inzicht te krijgen in patronen van georganiseerde criminaliteit en te komen tot gezamenlijke effectieve strategieën.

28

Regulering hennepteelt/CoffeeshopsHeerlen blijft kandidaat voor een pilot voor gereguleerde hennepteelt zodra de wetgeving dat mogelijk maakt. Het proces van de verplaatsing van de coffeeshop van de Heerlerbaan naar een nieuwe locatie aan de Euregioweg is in gang gezet.

RadicaliseringBlijkens het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland nr. 45 (15 augustus 2017) “blijft de groeiende invloed van het salafisme in Nederland een zorg. Salafisten proberen in toenemende mate en op dwingende wijze een onver-draagzame, isolationistische en antidemocratische boodschap aan andere moslims op te leggen. Zij proberen, soms door intimidatie, voet aan de grond te krijgen in gematigde moskeeën en moskeebesturen. (…) Hoewel het sociaal-cultureel isolationisme een zeer onwenselijke ontwikkeling is, gaat vanuit veiligheidsperspectief de grote zorg uit naar actieve antidemocratische tendensen. Deze vormen een potentiële voedingsbodem voor politieke radicalisering en extremisme.”Heerlen investeert daarom niet alleen in preventieve maatregelen bij evenementen (zie: Kernthema Crisisbeheersing), maar ook zoveel mogelijk in preventie van radicalisering door middel van deskundigheidsbe-vordering voor frontlijnmedewerkers en andere professionals. Verder is een meldpunt voor verdachte signalen ingericht. Trainingen zijn gericht ingezet op het beter signaleren. Zowel provinciaal als landelijk wordt er nauw samengewerkt met andere gemeenten, politie, Openbaar Ministerie, de AIVD en de Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid (NCTV).

Veiligheidshuis ParkstadHet afgelopen jaar is door Kerkrade en Heerlen gezamenlijk de weg geëffend naar een formele fusie tussen de veiligheidshuizen, die in september 2017 zijn beslag kreeg. De samenwerkings-overeenkomsten plus een nieuw privacy document zijn beschreven, de nieuwe organisatiestruc-tuur is vormgegeven en er wordt toegewerkt naar een sluitende meerjarenbegroting. Ook in 2018 werken we aan de versterking van de advies- en exper-tisefunctie van het Veiligheidshuis Parkstad. De procesregisseurs doen vanuit Kerkrade voortaan een deel van hun werkzaamheden op locatie bij de Parkstadgemeenten.

Fysieke veiligheid gebouwen, bedrijven en evenementenIn 2016 en 2017 gaven wij uitvoering aan meerjarig beleid voor toezicht en handhaving van bouwen, ruimte-lijke ordening en milieu (Wabo). Op minimaal uitvoeringsniveau hielden we toezicht op nieuwe vergunningen, controleerden we periodiek bedrijven en handelden klachten en verzoeken om handhaving af.Daarnaast gelden de volgende bestuurlijke prioriteiten:• Energiecontroles bij bedrijven (landelijk project PALET).• Preventieve controles voor meer zicht op hetgeen gebeurt op bijvoorbeeld bedrijventerreinen.• Integrale horecacontroles: zowel milieu (m.n. geluidscontroles preventief en repressief) als Drank- en

Horecawet).• Brand- en constructieve veiligheid van voornamelijk kamerverhuurpanden, hotels en woonboulevard, kinder-

dagverblijven, verpleeghuizen en zorginstellingen.• Evenementencontroles (brand- en constructieve veiligheid, geluid, Drank- en Horecawetgeving).• Project herstructurering Vrieheide-de Stack (m.n. woonoverlast).• Inventarisatie asbestdaken in contact met de buitenlucht (wettelijk verplichte sanering in 2024).• Brandveiligheidscontroles in verband met carnaval.• Projectmatige aanpak van specifieke aandachtsgebieden.In 2018 werken we conform het vastgestelde uitvoeringsprogramma en stellen we nieuw handhavingsbeleid op. We bereiden ons verder voor op de Omgevingswet en op de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen.

VeiligheidsdagIn 2017 heeft op initiatief van het Arcus college een kleinschalige veiligheidsdag plaatsgevonden.Wij zijn van plan in 2018 een volwaardige grootschalige veiligheidsdag met een regionale uitstraling te orga-niseren onder gemeentelijke regie. Hiervoor zal een groot aantal veiligheidspartners binnen zowel het fysieke als het sociale veiligheidsdomein worden uitgenodigd en zullen ondernemers en scholen worden betrokken. Op diverse pleinen in de binnenstad zullen operationele en informatieve activiteiten plaatsvinden. Afgaande op ver-gelijkbare evenementen elders in het land zal dit evenement naar verwachting enkele tienduizenden bezoekers trekken. Wij hebben hiervoor binnen dit kernthema eenmalig € 10.000 vrijgemaakt.

29

Zero based budgettingWij hebben conform een Raadsbesluit een proces van zero based budgetting doorlopen op het kernthema Veiligheid. Dat gebeurde eerder t.a.v. Informatiemanagement. Andere kernthema’s zullen in de nabije toekomst volgen. Elders in deze begroting wordt over de resultaten hiervan afzonderlijk verslag uitgebracht; omwille van de leesbaarheid (d.w.z. het voorkomen van heen en weer bladeren) is een deel van bovenstaande passages daarin eveneens opgenomen.


Kernthema Veiligheid

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -8.694 -4.556 -5.030 -5.008 -5.006 -5.002

Baten 306 133 138 142 143 143

Totaal -8.388 -4.423 -4.892 -4.866 -4.863 -4.859



Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Mobiele camera's 165

Parkeerapparatuur 65

Portofoons 40

Totaal 165 0 105 0

Welke bezuiniging gaan we binnen dit kernthema realiseren?Door een efficiencyslag kunnen wij de bijdrage ten behoeve van het veiligheidshuis vanaf 2019 jaarlijks en structureel verlagen. Jaarlijks levert dit € 50.000 op.

30

2. Programma Verkeer en Vervoer

Wat willen we bereiken?Een hoger percentage burgers dat tevreden is over de bereikbaarheid van Heerlen-centrum per auto, per open-baar vervoer, per (brom)fiets of te voet:- Een evenwichtige verdeling over de parkeerterreinen en fietsparkeerplaatsen zodat hun bezettingsgraden

tussen 50% en 85% gelegen zijn.- Een reductie van het aantal verkeersslachtoffers in Heerlen.- Een hoger percentage burgers dat tevreden is over de verkeerssituatie (veiligheid en snelheid) in de buurt.- Een hoger percentage burgers dat tevreden is over de verkeersveiligheid op schoolroutes.- Een hogere waardering van de verkeersvoorzieningen in de buurt.


-20

-10.127

Programma 2: VERKEER, VERVOER EN WATERSTAAT Lasten 2018

KT Mobiliteit

KT Wegen, straten en pleinen

Beleidsindicatoren


Ziekenhuisopname n.a.v. verkeersongeval met een motorvoertuig % 2015 5% 8%

Ziekenhuisopname n.a.v. vervoersongeval met een fietser % 2015 5% 9%


31

2.1 Kernthema Mobiliteit

Wat gaan we daarvoor doen?• Verder uitwerken van de Verkeersvisie in specifieke deelbeleidsplannen zoals voetgangersnota, fietsnota,

actualisering wegcategorisering etc..• Uitbreiden van de systematiek top 10 verkeersknelpunten met een aparte afdeling “aanpak grijze wegen”. • Verder uitwerken van het digitaliseren van de parkeerketen.• In samenspraak met Parkstad, Provincie en Arriva streven naar een optimalisatie van de openbaar vervoer

mogelijkheden.• Verkeerscirculatie in MSP aanpassen naar aanleiding van de spoorverdubbeling.• Bewegwijzering hoofdfietsroute, realisatie (i.h.k.v. provinciaal UP Fiets).• Herinrichten van rotonde Heesbergstraat-Burg. Waszinkstraat.• Vooruitgang boeken in het grensoverschrijdend OV-dossier (spoorverdubbeling, elektrificatie, ticketing).• Stadsafsluitingen Heerlen, Hoensbroek, Heerlerheide.• Overstappunten, aanpak belangrijkste locaties?

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• Verkeersvisie Heerlen.• Parkeernota: Visie en Ambitiedocument.• Beoordelingscriteria aanpak top 10 knelpunten.• VCP MSP.


Kernthema Mobiliteit

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -2 0 -20 -20 -20 -20

Baten 0 0 0 0 0 0

Totaal -2 0 -20 -20 -20 -20

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?Door langparkeerplaatsen te realiseren op de CBS-weg ten behoeve van het kantorencluster gaan wij vanaf 2019 extra inkomsten realiseren ter hoogte van € 100.000.

32

2.2 Kernthema wegen, straten en pleinen

Wat gaan we daarvoor doen?Integraal Beheer Openbare Ruimte (IBOR)In 2017 is het Kwaliteitsplan Ingegraal Beheer Openbare Ruimte (IBOR) 2017-2020 vastgesteld. Aan de hand daarvan is onderhoudsbudget ter beschikking gesteld om een vooraf afgesproken niveau van onderhoud van de openbare ruimte te realiseren. Het onderhoudsniveau wordt conform de CROW-systematiek aangeduid in beeldkwaliteiten. Deze variëren van A (uitmuntend) tot en met D (zeer slecht). Het in het Kwaliteitsplan IBOR afgesproken onderhoudsniveau is gelijk aan onderkant B.Daarnaast is in 2016 een visie op het beheer en onderhoud van de openbare ruimte vastgesteld: Noodzakelijke Buitenkans, Visie op beheer & onderhoud van de fysieke leefomgeving in de gemeente Heerlen 2016-2023. Onderhoudsniveau onderkant B wordt hierin benoemd als basis op orde. Dat is het onderhoudsniveau dat de gemeente garandeert. Daar waar bewoners, ondernemers en organisaties een hoger onderhoudsniveau wen-sen, zullen zij zelf actief moeten worden in het onderhoud van de openbare ruimte. De gemeente stimuleert dit en treedt hierin faciliterend op.

In het onderhoud van verhardingen is achterstallig onderhoud geconstateerd. Daarom wordt hierin sinds 2016 gedurende 10 jaar een jaarlijks bedrag van € 1.6 miljoen extra geïnvesteerd. Op deze manier verwachten wij op het gebied van verhardingen te kunnen voldoen aan het afgesproken onderhoudsniveau, onderkant B.

Zie voor een gedetailleerdere planning de bijlage “onderhoud kapitaalgoederen planning 2018” in het bijlagen-boek.

Vervolgaanpak Stedelijk Plan SchoonhoudenIn 2017 zijn wij doorgegaan met de vervolgaanpak van het Stedelijk Plan Schoonhouden (SPS). Het doel is om in samenwerking met bewoners, scholen en ondernemers een positieve gedragsverandering ten aanzien van het schoonhouden van de openbare ruimte te bewerkstelligen.

StadsafsluitingenOm de centra van Heerlen, Hoensbroek en Heerlerheide aantrekkelijk en veilig te houden voor voetgangers, wordt hier alleen tussen 7:30 uur en 12:00 uur gemotoriseerd verkeer toegestaan. Om dit te waarborgen, wordt in alle drie de centra gewerkt met verzinkbare palen. In de centra van Hoensbroek en Heerlerheide wor-den deze verzinkbare palen handmatig bediend, terwijl in het centrum van Heerlen een systeem van automa-tisch verzinkbare palen aanwezig is.Het huidige stadsafsluitingssysteem in het centrum van Heerlen is (technisch) afgeschreven en vertoont veel storingen. Tegelijkertijd is het handmatig bedienen van de stadsafsluitingen in de centra van Hoensbroek en Heerlerheide een kostbare aangelegenheid, omdat hiervoor een overeenkomst is gesloten met een aannemer. Zodoende is de gemeente voornemens om de stadsafsluitingen te vervangen door een moderner systeem met camerabewaking. Hierbij worden kentekens geregistreerd van alle voertuigen die tussen 12:00 uur en 7:30 de centra inrijden. Bestuurders die geen ontheffing hebben voor het tussen deze tijden berijden van het voor motorvoertuigen verboden gedeelte, worden beboet. Op dit moment wordt nog discussie gevoerd over de nood-zaak van een aanvullende fysieke afsluiting. Naar verwachting wordt hierover in het laatste kwartaal van 2017 een definitief besluit genomen. Begin 2018 wordt dan gestart met de aanbesteding om het nieuwe systeem te implementeren.Belanghebbenden worden gedurende het traject persoonlijk geïnformeerd.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• Kwaliteitsplan IBOR 2017-2020.• Wegverhardingsnota 2016 met doorkijk tot 2025.

33


Kernthema Wegen, straten enpleinen

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -16.186 -11.368 -10.127 -10.678 -10.754 -10.841

Baten 1.390 1.233 1.287 1.302 1.310 1.310

Totaal -14.796 -10.135 -8.840 -9.376 -9.444 -9.531



Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Achterstand IBOR 1.720 1.720 1.720 1.720

Openbare verlichting armaturen 656 456 456 456

Civieltechnische kunstwerken 496

Automatisering palen centrum 400

Verkeersregelinstallaties 350 200 100 100

Rotonde Akerstraat-Heesbergstraat 325

Openbare verlichting masten 230 230 230 230

Aanleg langparkeerplaatsen CBS-weg 225

Aanpak top 10 verkeersknelpunten 160 160

Verkeersmeubilair 100

Digitaliseren parkeren 50 100

Mijnmuseumpad 500

Totaal 4.712 3.366 2.506 2.506

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?Door klein onderhoud te combineren met grotere projecten kunnen wij op het budget klein onderhoud verhar-ding eenmalig in 2018 € 250.000 besparen.

Door het schilderwerk aan onze lichtmasten optimaal te spreiden besparen we in 2018 en 2019 € 32.000.

Door in 2018 en 2019 ons verkeersmeubilair slechts aan het meest noodzakelijke onderhoud te onderwerpen besparen we in die jaren jaarlijks € 38.000.

We kunnen eenmalig in 2018 een bedrag van € 75.000 onttrekken uit onze reserve ‘zwerfvuil’.

Door de exploitatielasten van het traject omvorming openbare verlichting naar LED verlichting en de vervan-ging van verkeersmeubilair te kapitaliseren, besparen we in 2018 € 300.000. Vanaf 2019 krijgen we dan wel te maken met een nadeel van € 21.167 structureel.

Door meer kosten van andere producten die een relatie hebben met afvalstoffen (o.a. schoonhouden in groen) toe te rekenen aan de afvalstoffenheffing kan het bedrag dat aan de afvalstoffenheffing wordt doorberekend worden verhoogd. Dat betekent een structurele besparing van € 40.000.

34

3. Programma Economie

Wat willen we bereiken?We willen dat onze economische structuur sterker wordt met voldoende werkgelegenheid op alle niveaus, dit volgens de aanpak Activeren, Acquireren en Aanjagen. Concreet willen we dat meer Heerlense inwoners parti-ciperen in de economie. Zo kunnen zij op eigen benen staan en een bijdrage leveren aan het versterken van de lokale economie. Ook wordt zo de actieve beroepsbevolking groter, hetgeen een belangrijke factor is voor het toekomstperspectief van bedrijven in Heerlen.We willen dat het aantal banen groeit en dat niet alleen voor hoger opgeleiden maar ook voor middelbare en lagere niveaus. Dat kan enerzijds doordat de bestaande bedrijven groeien, anderzijds doordat er nieuwe bedrij-ven ontstaan of zich in Heerlen vestigen die aanvullende werkgelegenheid creëren.We willen dat de weerbaarheid van bedrijven toeneemt. Deze moeten tegenslagen kunnen opvangen. Robuuste bedrijven dragen bij aan een grotere dynamiek in de Heerlense economie, vernieuwen zichzelf en hun markt door innovatie en creëren een goed vestigingsklimaat.We willen dat de economische clusters sterker worden, waarbij Heerlen-centrum een belangrijke rol speelt als visitekaartje voor stad en regio. Sterke clusters hebben een goed toekomstperspectief, zijn aantrekkelijk voor bedrijven om zich te vestigen en dragen bij aan een aantrekkelijke woonomgeving voor werknemers. Daar waar leegstand economisch en maatschappelijk schade aanricht, willen we deze verminderen.


-2.549

-586

Programma 3: ECONOMIE Lasten 2018

KT Economie

KT Economische promotie


Beleidsindicatoren


Functiemenging % 2016 54,2% 52,1%

Bruto Gemeentelijk Product index 2013 80 100

Vestigingen (van bedrijven) Aantal per 1.000 inwoners in de leeftijd van 15 t/m 64 jaar

2016 104,8 134


35

3.1 Kernthema Economie

Wat gaan we daarvoor doen?

Smart Services & Creative IndustryDe Brightlands Smart Services Campus wordt verder verankerd. Dat gebeurt enerzijds via de werkwijze Ondernemershuis, waarin onder meer acquisitie wordt gepleegd voor smart-servicesbedrijven en het netwerk samen met de BSSC wordt uitgebouwd. Anderzijds vindt de verankering plaats via de samenwerking met de Digihub Aken, de Euregionale drie-digitale-dagen en twee Interreg-aanvragen die verder uitgewerkt worden:a. Blockchain4Prosumers: een project van Heerlen, BSSC en Euregionale partners voor het ontwikkelen van

een nieuwe disruptieve sleuteltechnologie met blockchain door verbinding van de in de Euregio aanwezige infrastructuur.

b. Train4Smartservices: een project van Heerlen, BSSC en Euregionale partners inzake het opzetten van een grensoverschrijdend traineeprogramma voor net afgestudeerde jonge mensen, werkzoekenden en status-houders met een relevante vooropleiding, om hen de kans te geven ervaring op te doen in de praktijk van de smart services en hen de laatste digitale vaardigheden bij te brengen.

Wij willen de creatieve bedrijvigheid stimuleren, onder andere in relatie tot smart services. Het creatief per-spectief leidt immers tot meer out-of-the-box-denken, waarmee de voedingsbodem voor een verdere ontwikke-ling van smart services extra verrijkt wordt. Onder meer de visualisatie van applicaties kan hier de verbinding zijn. Daarnaast willen wij een project starten waarbij de ontwikkeling van de binnenstad en de IBA-projecten wordt vastgehouden in beelden. Zo wordt het verhaal van Heerlen, dat zich niet alleen in het verleden afspeelt, maar evenzeer in het hier en nu, gedocumenteerd. Deze beelden willen we tentoonstellen en na afronding van het Bidbook en IBA vormgeven in een film/documentaire.

Met de smart-services-ontwikkeling krijgt Heerlen een nieuw economisch gezicht. Dit is onderdeel van de nieuwe economische propositie, die breed wordt verspreid en de basis vormt van de “verkoopstrategie” van Heerlen. De propositie “Heerlen Smart Services City” zal worden ingezet als marketinginstrument voor acquisi-tie en is complementair aan de propositie van de Brightlands Smart Services Campus (BSSC). Daarnaast past deze economische propositie binnen de bredere ‘Urban’ propositie van Heerlen.

Retail & LeisureDe focus ligt in 2018 nadrukkelijk op Heerlen-centrum, aangezien dit hét visitekaartje vormt voor stad en regio en daarmee een belangrijke motor is voor de lokale economie en werkgelegenheid. Tegelijkertijd verandert de rol van fysieke winkels: alleen het zijn van koopstad is voor de huidige consument niet meer interessant, daar hoort tegenwoordig ook een stuk leisure en dus beleving bij. Samen met ondernemers willen wij onderzoeken hoe zij kunnen inspelen op de ontwikkeling van ‘place to buy’ naar ‘place to be’ en de veranderde behoeften en verwachtingen (van consument naar bezoeker/gast). Juist Heerlen-centrum kan een speerpunt van vrije-tijdsbesteding worden; daarvoor moet de verblijfskwaliteit verbeteren, zowel in fysiek opzicht als cultureel als economisch. Dat laatste willen we doen door samen met ondernemers ideeën te ontwikkelen hoe zij aantrekke-lijke combinaties van shoppen, horeca, cultuur en evenementen kunnen bieden, daarbij trouw blijvend aan het eigen, urban karakter van Heerlen.Via het acquisitieteam van het Ondernemershuis willen we op zoek gaan naar nieuwe formules die een verster-king vormen voor de binnenstad. Daarnaast gaan we onderzoeken of het haalbaar is om aantrekkelijke zittende winkels te verplaatsen naar een betere plek in het ingedikte kernwinkelgebied. Zo willen we de binnenstad als geheel aantrekkelijker maken voor de bezoeker, en de ondernemer een grotere kans op een goed toekomstper-spectief. In dat continueren we de gerichte leegstandsaanpak en de regeling Ruimte voor Ondernemerschap.

De supermarkten zijn de dragers van de verschillende boodschappenclusters in Heerlen. Om naar de toekomst gezonde boodschappenclusters te houden, zullen we inzetten op weliswaar minder, maar wel sterkere wijk-winkelcentra, conform de afspraken met alle 18 Zuid-Limburgse gemeenten in de Structuurvisie Ruimtelijke Economie Zuid-Limburg (SVREZL). Daarom zijn we in gesprek met alle in Heerlen actieve supermarktketens over hun vestigingsstrategie en de gemeentelijke wens om een goed verdeelde winkelstructuur te hebben omwille van de leefbaarheid van onze inwoners. Tevens werken wij in Parkstadverband aan een uitvoeringspro-gramma Retail om deze doelstelling te realiseren en de marktspanning te vergroten.

36

Wat de toeristische beleidsagenda betreft, bereiden we een goede aanhaking met Landgraaf voor. De Heerlense toerisme-agenda wordt tot nu toe vooral gevormd door kooptoerisme conform de Toeristische visie Parkstad, terwijl na het samengaan met Landgraaf een bredere visie nodig is.

Industry & LogisticsVia de werkwijze Ondernemershuis en aanwezigheid in de relevante netwerken kan de gemeente leads opdoen en vervolgens in co creatie proberen uit te werken tot concrete projecten. Daarbij kunnen kansrijke initiatieven die een meerwaarde hebben voor de regionale arbeidsmarkt in de speerpuntsectoren, ondersteund worden van-uit het Fonds Economische Structuurversterking. Hiermee kan innovatie en ondernemerschap worden versterkt, hetgeen tevens kan leiden tot meer kantoorwerkgelegenheid.

Daarnaast willen we MKB-projecten ondersteunen om ondernemers te blijven stimuleren te innoveren.

We gaan samen met de overige Parkstadgemeenten een bedrijventerreinenvisie opstellen. Deze vormt de uitwerking van de Structuur Visie Ruimtelijke Economie Zuid-Limburg (SVREZL) en is de basis voor een betere profilering en marketing. Het uitbouwen van het cluster medisch-technologische logistiek op Trilandis/Avantis, dat wij via gerichte acquisitie verder ontwikkelen, is een belangrijk onderdeel hiervan. Wanneer deze terreinen helemaal gevuld zijn, dan moet er -binnen de kaders van POL en SVREZL- ruimte zijn voor een verdere ontwik-keling van het medtech-cluster in onze regio.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• Ondernemershuis.• Fonds Economische Stimulering (FES).• Nota Economie 2012.• Structuurvisie Heerlen tot 2035.• Leegstandsvisie commercieel en maatschappelijk vastgoed 2016.• Structuurvisie Ruimtelijke Economie Zuid-Limburg (SVREZL) 2017.• Retailstructuurvisie Parkstad Limburg ACTUALISATIE 2017.• Kantorennota Heerlen 2017.• Horecanota Heerlen heeft ‘t 2002 nieuwe eind 2017 al klaar?• Visie op toerisme Parkstad Limburg 2008.• Bidbook Urban Heerlen 2016-2020.


Kernthema Economiex € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -13.634 -2.434 -2.549 -2.574 -2.630 -2.551

Baten 7.954 627 688 695 697 697

Totaal -5.680 -1.807 -1.861 -1.879 -1.933 -1.854

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?Doordat kermissen en circussen kleiner worden hebben we minder kosten. In 2018 hebben we daardoor een besparing van € 20.000.

Door te bezuinigen op het budget voor economie kunnen wij structureel € 50.000 besparen.

37

3.2 Kernthema Economische promotie

Wat gaan we daarvoor doen?

TrilandisIn 2016 zijn de onderhandelingen met Medtronic en hun investeerder over de bouw van een nieuw distribu-tiecentrum van 35.000 m2 afgerond. Daarvoor is door de OBZ B.V. (100% gemeente) bijna 8 ha verkocht. De logistieke dienstverlener CEVA is in september jl. met de logistieke activiteiten gestart en biedt op termijn aan 130 mensen werk.Er worden met verschillende partijen onderhandelingen gevoerd over een vestiging op Trilandis. In 2018 ver-wachten wij, dat 2 bedrijven voor Trilandis zullen kiezen. Beide zijn wederom actief in de medtech logistiek. Het zal dan om 3-4 ha gaan.

AvantisOnlangs is Arion op Avantis gestart en is grond verkocht aan Honold voor de uitbreiding van Continental, aan Starmans Logistiek tbv van haar nieuwe Duitse vestiging en is DHL op Duits grondgebied gestart met de bouw van fase 2 voor de E-car logistiek.Intensieve gesprekken worden gevoerd met nieuwe investeerders. Daarbij is sprake van een omvangrijke ont-wikkeling met name in de logistieke sector met de daaraan gekoppelde service activiteiten.Van genoemde onderhandelingen verwachten wij in 2018 minimaal 2 resultaten in de vestigingssfeer. Daarnaast ziet een forse uitbreiding van een reeds gevestigd bedrijf er goed uit. In totaal zal dat dan om ca. 10 -15 ha gaan. Mocht dit bewaarheid worden dan is met name het NL deel van Avantis voor een zeer groot deel uitgege-ven.

OndernemershuisDe samenwerking binnen het Ondernemershuis is van start gegaan. Aan de hand van de behoefte van het bedrijfsleven wordt getracht optimaal antwoord te geven op vragen rond arbeidsmarkt toeleiding in al zijn as-pecten.Via het Ondernemershuis willen we de behoefte van het bedrijfsleven maximaal faciliteren met name op het gebied van de arbeidsvraag. Daartoe moeten nog wat stappen gezet worden, die in 2018 tot resultaat moeten leiden.

Nieuwe BedrijfsterreinenDoor de economische groei en de toename van de investeringen zijn de verkopen van gronden op de grootscha-lige bedrijfsterreinen fors gestegen. Er ontstaat binnen afzienbare tijd een schaarste situatie zeker bij realisatie van genoemde ontwikkelingen.Op regionaal niveau moet in 2018 een duidelijke visie liggen voor het ontwikkelen van nieuwe locaties voor bedrijven die passen bij ons economisch profiel en die ook voor de toekomst nieuwe werkgelegenheid gaan brengen. De visie moet zodanig zijn, dat besluitvorming in 2018 zou moeten plaatsvinden.

Fonds Economische StimuleringHet fonds is ingezet ter stimulering van een aantal projecten, met als resultaat een vergroot aantal arbeids-plaatsen.In 2018 zitten we het fonds verder in ter stimulering van de economie en arbeidsmarkt.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?N.v.t.

38


Kernthema Economischepromotie

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -644 -412 -586 -586 -586 -586

Baten 187 187 187 277 277 277

Totaal -457 -225 -399 -309 -309 -309

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?Door de toeristenbelasting te verhogen vergroten wij onze inkomsten vanaf 2019 met € 90.000 structureel.

39

4. Programma Onderwijs

Wat willen we bereiken?• We richten ons vooral op kwetsbare (jonge) kinderen en jongeren die extra aandacht nodig hebben om hun

schoolperiode met succes af te ronden. Het uitgangspunt is: zo jong en vroeg mogelijk ondersteunen.• Binnen de voorschoolse voorzieningen en basisscholen willen we kansen van kinderen vergroten door middel

van taalstimulering, brede talentontwikkeling en het vergroten van de ouderbetrokkenheid.• We willen dat elk kind in principe naar school gaat. Als een jeugdige extra ondersteuning of hulp nodig heeft

dan werken het onderwijs en het jeugddomein hierin samen. Als een leerling vervoer nodig heeft, dan mag dit geen belemmering zijn voor het schoolbezoek. Uitgangspunt is wel dat we de zelfstandigheid van de leer-ling stimuleren en aangepast vervoer niet de standaard is.

• We willen kansen voor jongeren en volwassenen op de arbeidsmarkt vergroten. Er is een aanpak om school-uitval te voorkomen, we streven naar een sluitende aanpak tussen school en arbeid en we stellen onderwijs-mogelijkheden voor (laaggeletterde) volwassenen en nieuwkomers beschikbaar.

• Middels het recent geactualiseerde ‘Integraal Huisvestingsplan Primair Onderwijs Heerlen’ (IHP) willen we een fysieke huisvestingsstructuur voor het primair onderwijs en aanpalende kindfuncties (zoals peuterspeel-zaalwerk en buitenschoolse opvang) in stand houden en planmatig bijsturen. Deze structuur is toekomstge-richt en -bestendig en sluit inhoudelijk aan op de visies van de gemeente Heerlen, schoolbesturen, relevante kindpartners en de behoefte van ouders en kinderen.


-16.142

Programma 4: ONDERWIJS Lasten 2018

KT Onderwijs


Beleidsindicatoren


Absoluut verzuim Aantal per 1.000 leerlingen 2016 0,68 2,01

Relatief verzuim Aantal per 1.000 leerlingen 2016 17,38 26,88

Vroegtijdig schoolverlaters zonder startkwalifica-tie (vsv-ers)

% deelnemers aan het VO en MBO onderwijs

2014 2,4% 2,0%


40

4.1 Kernthema Onderwijs

Wat gaan we daarvoor doen?• Door de inzet van voor- en vroegschoolse educatie (VVE) op de voorschoolse voorzieningen en basisscholen

gaan we taalachterstanden bij het jonge kind (2,5 tot 6 jaar) bestrijden.• We gaan de z.g. voorleesexpres inzetten ter bevordering van het lezen bij ouders en hun kinderen.• Meander zet in 2018 in op de toeleiding van zogenaamde doelgroepkinderen naar voorschoolse educatie.• Voor een kind uit een financieel minder bedeeld gezin worden financiële belemmeringen voor deelname aan

voorschoolse educatie zoveel mogelijk weggenomen.• In het reflectief practicum vve wordt de samenwerking tussen de leidster en leerkracht ge-audit.• Deelname en effecten van voor- en vroegschoolse educatie (vve) zullen vanaf 2018 gemonitord worden met

een door Parkstadgemeenten aan te schaffen monitor.• Wij willen onderzoek doen naar de wenselijkheid van een of meerdere integrale kindcentra voor Heerlen.• Alle kinderopvanglocaties worden gecontroleerd op kwaliteit en waar nodig zullen we handhaven. In 2018

worden de controles door de GGD als gevolg van nieuwe kwaliteitseisen uitgebreid.• Scholen kunnen in 2018, vanaf groep drie een subsidie ontvangen voor extra leertijd. Evaluatie van de subsi-

dieregeling dient uitsluitsel te geven over of we dit wel of niet voortzetten.• Op grond van de ‘Lokaal Educatieve Agenda 2 t/m 12 jarigen 2016-2020’ worden maatregelen genomen

met betrekking tot passende ondersteuning en zorg, taalstimulering, brede talentontwikkeling en veiligheid. Voorbeelden zijn: het JOGG-project, verkeerseducatie, milieueducatie, sportstimulering en cultuureducatie.

• Er wordt een pilot beroepenoriëntatie in het primair onderwijs gestart.• De proeftuin ‘Gelijke Kansen Alliantie” en het project “Kansrijk 045’ worden uitgevoerd. Per school/buurt

worden extra activiteiten uitgevoerd om gelijke kansen te bevorderen en de leer- en leefsituatie van de kin-deren te verbeteren.

• De samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs PO, Voortgezet Onderwijs, mbo’s en de gemeenten maken afspraken over de volgende thema’s: afstemming jeugdhulp, het tegengaan van thuiszitten en voortijdig schoolverlaten, doorlopende leerlijnen, passende onderwijshuisvesting, leerlingenvervoer en aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt. Voor wat betreft de aansluiting tussen onderwijs en het jeugddomein zal op de thema’s preventie en toegang, de onderwijs-zorgarrangementen en overgangen doorontwikkeld worden.

• We blijven inzetten op het tegengaan van thuiszitten en voortijdig schoolverlaten en het werken aan een sluitende aanpak voor kwetsbare jongeren naar MBO1 of 2, arbeid of dagbesteding. Dit onder ander door een (preventieve) aanpak van leerplicht- en rmc-consulenten op en met scholen en het samen met de con-tactschool regie nemen over de uitvoering van de maatregelen zoals beschreven in het regionaal programma ‘Aanpak voortijdig schoolverlaten en begeleiding kwetsbare jongeren 2016-2020’.

• We blijven inzetten op de zelfstandigheid van de leerling en de verantwoordelijkheid van de ouders om hun kind naar school te kunnen laten gaan. Hierbij betrekken we hulpmiddelen zoals een OV-app voor autisten of de mogelijkheid om een fiets ter beschikking te stellen of vrijwilligers de leerlingen die met het OV kunnen reizen te laten begeleiden.

• We zetten volwasseneneducatie in als middel binnen een integrale aanpak tot het bevorderen van (arbeids-)participatie van onze inwoners. Daarnaast willen we met non formele trajecten op een laagdrempelige wijze (en vaak in de wijk) laaggeletterdheid verminderen. Nieuwkomers blijven we ondersteunen met extra taalon-derwijs om onderwijs of toeleiding naar werk mogelijk te maken.

• Vanuit het recent vastgestelde ‘Integraal Huisvestingsplan Primair Onderwijs Heerlen 2017-2027’ gaan we vanaf 2018 de volgende fysieke maatregelen nemen: de realisatie van BMV Hoensbroek Zuid, de realisa-tie van de BMV Heerlerbaan, de (voorbereiding van de) renovatie van basisscholen de Horizon, Gerardus Majella, Mijn Spoor, Martinus en St. Paulus en het heroverwegen van de omvang dislocatie Mgr. Hanssen (huur).

• Vanwege beëindiging van het huurcontract zal de Vrije School VO de huidige locatie aan de Dr. Jaegerstraat verlaten waardoor er vanaf schooljaar 2018/2019 in vervangende c.q. passende huisvesting zal worden voor-zien.

• Er zal verdere uitvoering (onder regie van de schoolbesturen en betrokkenheid van de gemeente Heerlen) gegeven worden aan het ‘Investeringsprogramma 2018’ waarmee de gemeente adequate schoolgebouwen beschikbaar stelt aan het Primair- en Voortgezet onderwijs.

41

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• Bestuursafspraken Rijk-G4/G33 over het effectief benutten van vve en extra leertijd.• Lokaal Educatieve Agenda Heerlen 2 t/m 12 jarigen 2016-2020.• Bestuursovereenkomst 2016 inzake regionale samenwerking betreffende de uitvoering en handhaving van de

Leerplichtwet 1969 en weten regelgeving in het kader van Voortijdig Schoolverlaten.• De regionale ambtsinstructie leerplicht/RMC Parkstad Limburg.• Regionaal programma VSV en begeleiding kwetsbare jongeren RMC 39 2016-2020.• Ontwikkel- en uitvoeringsagenda Passend Onderwijs-jeugddomein Parkstad Limburg.• Regionale aanpak volwasseneducatie Zuid-Limburg.• Productovereenkomst Arcus.• De Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs.• Integraal Huisvestingplan Primair Onderwijs Heerlen (IHP) 2017-2027.• Verordening leerlingenvervoer.• Convenant Bondgenootschap Parkstad voor geletterdheid.


Kernthema Onderwijs

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -18.223 -23.459 -16.142 -15.849 -15.730 -15.738

Baten 6.726 7.697 3.730 3.720 3.654 3.563

Totaal -11.497 -15.762 -12.412 -12.129 -12.076 -12.175



Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

St. Janscollege renovatie 7.082 8.870

BMV Hoensbroek Zuid 6.070

St. Paulusschool 1.020 1.500

Inrichting speelplaats en terrein Aarweg 284

Nieuwbouw Tarcisius 200 6.119

Herstel constructiefout KDV Bromtol 125

De Schacht inpassen PSZ 51

Uitbreiding 3 theorielokalen 1e etage 41

Herstel constructiefout + Asbestsanering BS De Schakel 35

BMV Heerlerbaan 2.000 4.000 1.439

De Schakel Zes Landenstraat (verbouw) 168

Renovatie BS Mijn Spoor 1.000 1.427

Renovatie BS St. Martinus 1.000 1.385

Renovatie BS Gerardus Majella 1.000 856

Renovatie BS Horizon 1.000 718

Totaal 14.908 18.657 8.000 5.825

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?Onder andere door het afnemen van de doelgroep en het succesvol uitvoeren van ons beleid hebben we geld over op het budget leerlingenvervoer. Hierdoor kunnen we jaarlijks structureel € 60.000 besparen.

We gaan uit de reserve onderwijshuisvesting verantwoord een onttrekking realiseren in 2018 ter hoogte van € 1.000.000 en in 2019 € 130.000. Door daarnaast de reserve onderwijshuisvesting om te vormen kunnen we in 2018 nog eens € 100.000 besparen en in 2019 € 1.400.000. Dat betekent wel een kostenpost in 2021 van € 600.000.

43

5. Programma Sport cultuur en recreatie

Wat willen we bereiken? • We willen dat meer mensen voldoende bewegen en aan sport doen. We richten ons daarbij vooral op kwets-

bare jeugdigen, ouderen en minder validen.• We hechten belang aan een sportieve en beweegvriendelijke omgeving. Daarom blijven wij bewegen en

sporten zoveel mogelijk integraal faciliteren.• We dragen bij aan het versterken van het sporten beweegklimaat in de stad. Daarom stimuleren wij de

samenwerking tussen sport-, cultuur-, zorg-, onderwijs- en welzijnsinstellingen.• We zetten in op het ontwikkelen van Urban Sports (Urban Sports zijn zowel zgn. ‘extreme sports’ als sporten

die in een Urban setting kunnen plaatsvinden) omdat het niet alleen tegemoet komt aan de toenemende vraag van de burger, maar ook direct het profiel van onze stad versterkt.

• We willen niet alleen de stad zijn waar cultuur mogelijk wordt gemaakt, maar ook waar cultuur wordt ge-maakt. Om die reden willen we talenten behouden en willen we (jonge) talenten aantrekken die (tijdelijk) kunnen werken en produceren in de regio.

• We willen bereiken dat het culturele profiel van de stad (en het centrum) verbeterd wordt en dat de leven-digheid en de beleving wordt vergroot.

• We willen dat meer kinderen op basisscholen en voortgezet onderwijsscholen kennis maken met kunst en cultuur.

• We willen dat het cultuurbereik- en participatie blijft bloeien en dat alle Heerlenaren (laagdrempelig) in aan-raking komen met kunst en cultuur.

• We willen optimaal voorbereid zijn op de nieuwe (landelijke) cultuurplanperiode die vanaf 2020 van start gaat. Dat houdt in: de inhoudelijke decentralisatie van het cultuurbeleid naar stedelijke regio’s zorgt voor een verschuivend krachtenveld.

• We willen de gehele keten binnen popmuziek versterken om de doorstroom van jonge talenten vergroten.

Het erfgoedbeleid is er op gericht het Verhaal van Heerlen te vertellen. Dit doen we bij erfgoedinstellingen, op straat, digitaal, in het onderwijs en middels evenementen. Het doel is:• De identiteit van Heerlen te versterken en de trots op de eigen stad te vergroten. Ons erfgoed zegt iets over

onze identiteit, over wie we zijn en wat ons onderling verbindt.• De stad aantrekkelijker te maken. Erfgoed is mooi, authentiek en karakteristiek. Door het beter zichtbaar en

beleefbaar te maken wordt het een magneet voor recreatie en toerisme en zorgt het voor een aantrekkelijke stad om te wonen en te verblijven. Met projecten als Romeins Kwartier, uitbreiding Mijnmuseum, openstelling Schelmentoren, Geschiedenis op straat en #HetverhaalvanHeerlen.nl brengen we onze erfgoedschatten op een innovatieve en urban manier onder de aandacht.

• Mensen verbinden en participatie van burgers bevorderen. Volgens onze cultuurmonitor heeft meer dan 80% van de inwoners van Heerlen interesse in erfgoed en is 39% op één of andere manier actief met erfgoed. Door burgers nog meer bij het Heerlens erfgoed te betrekken en professionals en ‘amateurs’ samen te laten werken verbindt je niet alleen mensen, maar laat je mensen zelf meeschrijven aan Het Verhaal van Heerlen.

44


-5.040

-13.628

-5.545

-5.230

Programma 5: SPORT, CULTUUR EN RECREATIE Lasten 2018

KT Sport

KT Cultuur

KT Cultureel erfgoed

KT Groen


Beleidsindicatoren


Niet sporters % 2012 55,6% 46,6


45

5.1 Kernthema Sport

Wat gaan we daarvoor doen?Sportaccommodaties en beweegvriendelijke omgeving:• De herinrichting van het sportcomplex Pronsebroek (inclusief nieuwe gymzaal, kleedlokalen en bergingen)

gaan we in gang zetten.• In relatie tot de regionale ontwikkelingen wordt het zwembad Otterveurdt toekomstbestendig gemaakt;• Samen met de sportverenigingen gaan we kijken naar mogelijkheden om de energielasten van de verenigin-

gen terug te dringen en daarmee bij te dragen aan duurzaamheidsdoelstellingen.• We faciliteren Urban Sports in het centrum waar mogelijk. Dat doen we o.a. door het verlengen van de huur

van de skatehal.• Ter stimulering van een beweegvriendelijke omgeving gaan we onderzoeken hoe het Integrale Sportbeleid

kan integreren in de Omgevingswet.

Sportstimulering:• Om het sportbeleid zo optimaal mogelijk af te stemmen op wensen en behoeften van de samenleving is een

adviesorgaan als de Sportraad van groot belang. De huidige Sportraad zal worden doorontwikkeld naar de structuur van een Heerlens Sportplatform waarbij werkgroepen thematisch aan de slag zullen gaan.

• We hebben gemerkt dat er behoefte is om het Heerlense sportaanbod beter bekend te maken en om daar-mee bij te dragen aan de bestaande samenwerkingsverbanden. Daarom willen we zorgen voor een eenduidig digitale portal voor het complete sporten beweegaanbod in de stad.

• Via projecten maken jongeren kennis met verschillende sporten. Zo stimuleren we jongeren tot deelname aan grootschalige Heerlense (sport)evenementen en is er meer aandacht voor Urban Sports. Een succesvol voorbeeld hiervan zijn de door Alcander georganiseerde ‘buurtbattles’ in het kader van het International Breakdance Event (IBE).

• In samenwerking met Parkstadgemeenten willen we in 2018 zorgen voor een regionale structuur voor ge-handicaptensport die zorgt voor een goede match tussen vraag een aanbod.

• Sportverenigingen worden financieel ondersteund. Op die manierdragen wij bij aan laagdrempelig en betaal-baar sportaanbod.

• Middels de gemeentelijke bijdrage aan het Jeugdsportfonds ondersteunen we gezinnen in armoede. Dit Jeugdsportfonds zorgt er o.a. voor dat kinderen lid kunnen worden van een sportvereniging.

• We stimuleren (sportende) jeugd door excellerende Heerlense sporters te huldigen.

Sportevenementen:• De nadruk bij de (grootschalige) sportevenementen in Heerlen ligt steeds meer op wielrennen en Urban

Sports. We zetten in op een mix van evenementen gericht op topsport, publieksbereik en toename van deel-nemers.

• Met evenementen organisatoren maken we afspraken over side events en samenwerking met de breedte-sport (sporten die niet tot de topsporten worden gerekend). Belangrijk in dit kader zijn sportinitiatieven die leiden tot meer variatie in het aanbod van breedtesport.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• Beleidsregel subsidiering amateursportverenigingen 2016.• Herstructurering buitensportcomplexen.• Beleidsnotitie Binnensportaccommodaties 2015-2020.• Evenementenbeleid (gereed najaar 2017) 2018-2020.• Herinrichtingsplan Sportcomplex Pronsebroek.

46

Wat gaat het kosten?

Kernthema Sport

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -6.725 -5.111 -5.040 -4.937 -4.828 -4.712

Baten 1.382 901 925 939 940 940

Totaal -5.343 -4.210 -4.115 -3.998 -3.888 -3.772



Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Sporthal Pronsebroek 2.010

Buitensportaccommodaties 1.060 500 1.265

Totaal 3.070 500 0 1.265

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?Door de latere realisatie van het sportcomplex Pronsebroek kunnen we een besparing in 2018 realiseren van € 85.000.

47

5.2 Kernthema Cultuur

Wat gaan we daarvoor doen?• In lijn met het ‘Bidbook Urban-Heerlen’ ligt het ambitieniveau hoog en gaan we extra investeren in de stad

en de culturele doelstellingen. Samen met de partners in onze culturele basisinfrastructuur (PLT, `Schunck*, Cultura Nova, De Nieuwe Nor, Filmhuis de Spiegel en het Cultuurhuis), IBA, Provincie Limburg en diverse verenigingen en stichtingen werken we aan onze ambities. We leggen de volgende accenten:

o We zetten in op duurzame inbedding en ondersteuning van cultuureducatie op scholen. Onder andere mid-dels de beleidsregel ‘Cultuureducatie met Kwaliteit in het primair onderwijs 2017-2020’ en de subsidiever-lening aan Schunck* voor ‘Cultuureducatie met Kwaliteit’.

o We zetten in op het vergroten van het cultuurbereik, de - participatie en voorzieningen in de buurten (bijvoorbeeld middels waarderingssubsidies voor verenigingen, facilitering in Brede Maatschappelijke Voorzieningen (BMV’s) en subsidiëring op projectniveau).

o We investeren in het versterken van het productieklimaat en talentontwikkeling in de stad. We faciliteren daarbij niet alleen aanstormende talenten, maar ook getalenteerde amateurs of makers die het vak zelf eigen hebben gemaakt. Er wordt met name ingezet op: podiumkunsten, popmuziek, de audiovisuele sector en op de doorontwikkeling van (lokaal) street-art talent.

• Om de keten binnen popmuziek te versterken willen we onder andere poppodium de Nieuwe Nor uitbreiden met een nieuwe middenzaal. Hierdoor kunnen regionale talenten die klein beginnen, doorgroeien naar gro-tere zalen of in verschillende zalen ervaring opdoen als voorprogramma.

• Met de komst van Via Zuid naar Heerlen ontstaat er voor jonge makers in de podiumkunsten een broedplaats waar talenten ondersteuning krijgen om ‘vlieguren’ te maken in het vakgebied.

• We gaan de komende jaren een volwaardig filmhuis in Heerlen verwezenlijken. Onderzoek toont aan dat er voldoende potentie in de regio is om dit te realiseren.

• Om de urbane sfeer, levendigheid en bedrijvigheid in het centrum te bevorderen gaan we sporten culturele evenementenorganisatoren ondersteunen (onder andere via de faciliteringsregeling, subsidie of het leggen van verbindingen tussen partijen).

• We willen er voor zorgen dat instellingen en stichtingen grootser kunnen programmeren en organiseren. Dit door in te spelen op ander soortige vragen en door instrumenten aan te bieden. Hierbij wordt gedacht aan het (met andere partners) inrichten van een ‘blockbuster-fonds’.

• Het convenant dat Heerlen met Aken heeft afgesloten biedt vele kansen op het gebied van cultuur. Voorbeelden hiervan zijn het succesvolle en grensoverschrijdende dansfestival Schrittmacher dat door Heerlen ondersteund wordt of Poppodium de Nieuwe Nor dat samenwerkt met Duitse Bookers.

• In aanloop naar nieuw landelijk beleid vanaf 2021 maken we ons (samen met het culturele veld en in de ste-delijke Cultuurregio Zuid) sterk voor een passend en (financieel) nieuw stelsel. Dit doen we door samen met partners te komen tot een gezamenlijke agenda met Maastricht en Sittard-Geleen.

• Tot en met 2020 realiseren we iedere drie jaar kwalitatief hoogstaande straatkunstwerken in het centrum.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• Culturele Agenda 2017-2020.• Evenementenbeleid (gereed najaar 2017) 2018-2020.• Leren en Doen.• Nota Kunst in de Openbare Ruimte.• Bidboek Urban Heerlen 2020.


Kernthema Cultuur

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -19.389 -12.860 -13.628 -13.545 -13.691 -13.584

Baten 1.065 669 800 810 790 703

Totaal -18.324 -12.191 -12.828 -12.735 -12.901 -12.881

48



Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Archiefbewaarplaats 2.918 2.100

Totaal 2.918 2.100 0 0

Welke bezuiniging gaan we binnen dit kernthema realiseren?Door het budget voor lokale omroepen naar de minimale VNG standaard te verlagen besparen we structureel € 5.000

Als gevolg van onderuitputting kunnen wij het plafond voor waarderingssubsidies in het kader van amateur-kunst verlagen. Hiermee besparen wij structureel € 10.000.

49

5.3 Kernthema Cultureel erfgoed

Wat gaan we daarvoor doen?• Onderzoek, restauratie en consolidatie van het Romeinse badhuis in het Thermenmuseum zijn afgerond of

worden binnenkort afgerond. Het wordt steeds duidelijker aan welke eisen de overkapping van het badhuis in de toekomst zal moeten voldoen om het rijksmonument zo goed mogelijk te kunnen conserveren. Een investering van circa € 10 miljoen voor overkapping badhuis en een modern, aansprekend en kwalitatief hoogstaand Romeins Museum Heerlen is daarvoor vereist.

• Het Romeins Kwartier dat vorm moet krijgen rond het Thermenmuseum heeft het IBA-label gekregen en de plannen hiervoor worden steeds duidelijker. IBA concentreert zich daarbij op de openbare ruimte. In 2018 zal archeologisch onderzoek gedaan worden in het gebied en zal op plekken in de openbare ruimte het Romeins verleden zichtbaar gemaakt worden, fysiek en digitaal.

• De komst van het Provinciaal Archeologisch Depot en het archeologisch bedrijf Restaura naar het voormalige Werkpleingebouw aan het Raadhuisplein geeft een extra impuls aan het Romeins Kwartier. In samenwer-king met Historisch Goud (Thermenmuseum) zal op deze plek een nieuwe publieksfunctie worden gecreëerd waarin archeologie en de unieke geschiedenis van deze plek op een kruispunt van Romeinse wegen samen zullen komen.

• Coriovallum (Romeins Heerlen) is onderdeel van een breder Romeins landschap in Zuid-Limburg. De Romeinse weg, de Via Belgica, is daar één van de tastbare overblijfselen van. De convenantpartners Via Belgica (acht gemeenten en de Provincie) stellen middelen beschikbaar voor uitvoering van plannen. Niet al-leen het zichtbaar en beleefbaar maken van ons Romeins erfgoed, maar ook het vermarkten van dat erfgoed wordt opgepakt door de gezamenlijk aangestelde projectleider.

• Onder de titel #VerhaalvanHeerlen gaan we in nauwe samenwerking met erfgoedpartijen (zoals Heerlen Vertelt), het erfgoed van Heerlen beter digitaal zichtbaar en beleefbaar maken.

• In het kader van ‘Geschiedenis op Straat’ zijn we met de Romeinse Spitsgracht achter het Thermenmuseum begonnen het verleden van de stad beter zichtbaar te maken in het straatbeeld. Dat gaan we de komende jaren op meer plekken doen, zoals op het Pancratiusplein waar we het verhaal van Landsfort Herle gaan ver-tellen. Het doel is zowel bewoners als bezoekers op een laagdrempelige manier in aanraking te brengen met het lange en rijke verleden van Heerlen.

• In samenwerking met onder meer de VVV en carnavalsvereniging de Winkbülle gaan we de Schelmentoren, het oudste rijks-monumentale gebouw van Heerlen inrichten en openstellen voor publiek.

• De gemeente Heerlen heeft de Christus Koningkerk in Vrieheide aangekocht. In 2018 wordt in de kerk be-gonnen met de bouw van een nieuwe archiefbewaarplaats omdat de archieftoren bij het Thermenmuseum is afgekeurd. Rijckheyt heeft bovendien toegang nodig tot een zogenaamd E-depot voor digitale informatie. Onderzoek heeft uitgewezen dat aansluiting op de infrastructuur van het Rijk verreweg de goedkoopste optie is. Daarvoor is toetreding tot de GR Regionaal Historisch Centrum Limburg (RHCL) een vereiste, hetgeen in 2018 zal worden voorbereid.

• Vanuit de herontwikkeling van het gebied rond Kasteel Hoensbroek (Corio Glana) wordt gewerkt aan een toekomstvisie voor kasteel en ommelanden. Dit gebeurt in nauwe samenwerking , het IBA-project Circulair Erfgoed en uiteraard met de stichting Ave Rex Christe, eigenaar van Kasteel Hoensbroek. Er wordt gestreefd naar een andere en bredere toeristisch-recreatieve invulling van het gebied en tevens naar een andere verdeling van verantwoordelijkheden tussen Ave Rex Christe, de gemeente Heerlen en eventueel nieuw te betrekken partijen.

• Het uitbreidingsplan voor het Mijnmuseum in Heerlen komt nu in de realisatiefase. Samen met het bestuur van het Mijnmuseum en Walas (eigenaar van de panden van het Mijnmuseum) wordt bekeken hoe zowel de investeringen als de exploitatie financieel afgedekt worden. Van de jaarlijkse gemeentelijke bijdrage is 2/3 bestemd voor exploitatie en 1/3 voor kapitaallasten investeringen. Het Mijnmuseum heeft in het kader van professionalisering inmiddels een kwartiermaker/directeur aangesteld om de uitvoering van de plannen te coördineren en begeleiden. Verder wordt gesproken met Continium Kerkrade, Historisch Goud, Stadsregio Parkstad, VVV Zuid-Limburg en IBA over hun rol om van de uitbreiding van het Mijnmuseum een succes te maken.

• Verankering van het mijnverleden vindt niet alleen plaats door middel van realisatie van de uitbreiding van het Nederlands Mijnmuseum, maar samen met de Provincie Limburg maken we ook een plan om de komen-de drie jaar een vervolg te geven aan het succesvolle themajaar Jaar van de Mijnen.

50

• Belangrijkste doelstelling binnen het archeologiebeleid is het verder verankeren van archeologie binnen alle gelederen van de gemeentelijke organisatie . De archeologische beleidskaart is in 2013 vastgesteld en is onmisbaar voor een zorgvuldige en verantwoorde omgang met het archeologisch erfgoed van de stad. Om archeologische belangen mee te wegen, dienen zij structureel en formeel onderdeel te zijn van het planolo-gische besluitvormingsproces. Op structuurvisie niveau: in de rol van mede ordenend principe, op bestem-mingsniveau: als mede afwegingskader en op vergunningenniveau: als toetsingskader. Hiertoe zal de ge-meente een digitaal portaal inrichten waar lokale gebiedskenners informatie kunnen achterlaten. Alle nieuwe informatie, waaronder archeologische onderzoeken en nieuwe vondsten, zullen verwerkt worden in de kaart. Tevens zal blijken of de ondergrenzen van archeologische onderzoekplicht aangehouden, dan wel aangepast (verruimd of verfijnd) moeten worden.

• Wijzigingen van het rijksbeleid (Omgevingswet/Erfgoedwet) zijn aanleiding om het gemeentelijk monumen-tenbeleid verder te actualiseren, van objectgerichte monumentenzorg naar omgevingsgerichte monumenten-zorg. Door het vasthouden aan een integrale aanpak wordt er gewerkt om het cultureel erfgoed een structu-rele plek te geven in ruimtelijke ontwikkelingen. Een belangrijk instrument hiervoor is de cultuurhistorische waardenkaarten die worden opgesteld. Hierin worden de aanwezige of te verwachten cultuurhistorische waarden opgenomen, die als onderlegger dienen bij het opstellen van nieuwe bestemmingsplannen en/of bij het actualiseren van vigerende bestemmingsplannen. De inventarisatie van cultuurhistorische waarden in Heerlen moet tevens leiden tot een afwegingskader voor cultuurhistorische waarden die de status van gemeentelijk monument verdienen.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• Nota Cultureel Erfgoed ‘Het verhaal van Heerlen’, 2012-2020.• Archeologische beleidskaart 2013-2018.• Archeologiebeleid gemeente Heerlen (nog vast te stellen).• Erfgoedverordening Heerlen, vastgesteld in 2012.• Structuurvisie Heerlen, vastgesteld in 2015.• Structuurvisie Parkstad Limburg, vastgesteld in 2009.


Kernthema Cultureel erfgoed

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -6.113 -5.609 -5.545 -5.516 -5.487 -5.453

Baten 1.067 594 1.168 1.169 1.169 1.169

Totaal -5.046 -5.015 -4.377 -4.347 -4.318 -4.284

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?We genereren dankzij vernieuwde huurcontracten op ons vastgoed meer inkomsten ter hoogte van € 125.000 structureel.

51

5.4 Kernthema Groen

Wat gaan we daarvoor doen?Investering groenVeel groenvoorzieningen in de stad zijn versleten en daarom aan vervanging toe. Om die reden is voor een peri-ode van 10 jaar en jaarlijks bedrag van € 120.000 ter beschikking gesteld. Met dit investeringsbedrag verwach-ten wij te kunnen voldoen aan het kwaliteitsniveau zoals vastgesteld in het Kwaliteitsplan IBOR 2017-2020.

BuurtdealsHet wordt voor de gemeente steeds moeilijker om in de openbare ruimte een hoog niveau van onderhoud te waarborgen. Zoals vastgelegd in de nieuwe visie op het beheer en onderhoud, zorgen wij daarom in ieder geval dat de basis op orde is. Dat is het minimale kwaliteitsniveau waaraan het onderhoud van de openbare ruimte moet voldoen. De gemeente is daarvoor verantwoordelijk. Maar bewoners hebben in deze tijd ook een verant-woordelijkheid. Indien zij de basis op orde niet voldoende vinden, zullen zij in beweging moeten komen. De kernwoorden in de nieuwe visie zijn dan participatie, gedifferentieerd beheer en samenwerken. Bewoners en gemeente staan er niet ieder alleen voor. Vanuit het principe van voor wat, hoort wat gaan wij een buurtdeal aan met bewoners die in hun fysieke woonomgeving het verschil willen maken. In de buurtdeal staat beschre-ven welk onderhoud de bewoners willen doen en welke faciliterende rol zij daarbij van de gemeente mogen verwachten.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• Groenbeleidsplan 2013.• Noodzakelijke Buitenkans, Visie op beheer & onderhoud van de fysieke leefomgeving in de gemeente Heerlen

2016-2023.


Kernthema Groen

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -7.312 -5.100 -5.230 -5.249 -5.268 -5.284

Baten 44 23 24 24 24 24

Totaal -7.268 -5.077 -5.206 -5.225 -5.244 -5.260

Welke investering gaan we daarvoor doen?


Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Herplanten bomen 210 210 210 210

Openbare speelvoorzieningen 84 86 116 116

Totaal 294 296 326 326


53

6. Programma Sociaal Domein

Wat willen we bereiken?• Kwaliteit van ondersteuning en tevredenheid bij de burger en het kind centraal stellen.• Meer integrale ondersteuning, dicht bij de burger waardoor maatwerk kan worden geleverd op basis van per-

soonlijke omstandigheden.• Het versterken en vergroten van (zelf)regie en zelfredzaamheid (vanuit het gedachtegoed van positieve ge-

zondheid).• Problemen in een zo vroeg mogelijk stadium signaleren en oppakken (ook bij het kind) waardoor er wordt

geïnvesteerd in preventie.• Inwoners zich verantwoordelijk laten voelen voor zichzelf en hun sociale netwerk. De bewoners maken de

buurt. Ze signaleren en ondernemen zelf actie als ze zich zorgen maken.• De buurt of wijk als een prettige woon- en leefomgeving voor alle inwoners (inclusieve samenleving).• Ondersteuning effectiever en efficiënter maken door het beperken van bureaucratie.• Samenwerking met zorgaanbieders op basis van vertrouwen, en middels partnerschap werken aan maat-

schappelijke doelstellingen. Professionals meer handelingsruimte bieden.• Samenwerkende aanbieders meer mogelijkheden bieden om te investeren in innovaties en vernieuwende

aanpakken.• Ouderen faciliteren in onder andere ontmoetingsmogelijkheden en bewegingsactiviteiten waardoor ze vitaal

en prettig ouder worden en zo lang mogelijk naar vermogen participeren.• Binnen de Opvang een betere persoonsgerichte aanpak ontwikkelen om de uitstroom van cliënten te ver-

duurzamen.• Met de Parkstadgemeenten een toekomstvisie Opvang en Beschermd wonen ontwikkelen. Mensen zo veel

mogelijk ondersteunen en laten participeren in hun eigen vertrouwde omgeving is het streven.• Met ons jeugdbeleid willen we bereiken dat kinderen opgroeien in een veilige en gezonde omgeving, zich op-

timaal kunnen ontplooien tot actieve en volwaardige burgers en de bescherming en zorg krijgen die nodig is. We willen de groep kinderen in Heerlen waar het goed mee gaat vergroten. Dit door kwetsbare kinderen zo jong mogelijk in beeld te hebben en ondersteuning en hulp te bieden. Jeugdigen die dat nodig hebben willen we snel en passende hulp bieden en zo (zwaardere) problemen voorkomen. Waar jeugdhulp- of bescherming geboden moet worden, doen we dat integraal middels één Gezin, één Plan, één Regisseur.

• De gemeenten Heerlen, Landgraaf en Voerendaal zijn gestart om samen met de jeugdzorginstellingen de inkoop van de (ambulante) jeugdhulp per 2019 effectiever en efficiënter te organiseren en in te kopen. We beogen zo tevens de jaarlijks stijgende kosten te beteugelen.

• De kwaliteit van de jeugdhulp verder verhogen.• Kindermishandeling zo snel mogelijk herkennen, stoppen en hulp bieden om herhaling te voorkomen.• We willen blijven stimuleren dat jongeren elkaar ontmoeten en participeren in hun buurt.• Het optimaliseren en verder uitbouwen van de integraliteit van onze dienstverlening, welke uiteinde-

lijk moet uitmonden in één integrale toegang, waar burgers terecht kunnen met alle hulpvragen omtrent Participatiewet, Wmo en Jeugdzorg, die veel raakvlakken met elkaar hebben.

• Het bewustzijn en de alertheid op het gebied van privacy binnen het sociale domein verder verdiepen en verduurzamen.

• Inzicht krijgen in de tevredenheid van burgers over de dienstverlening onze gemeente middels een dienst-verleningsonderzoek.

• Faciliteren van maatwerk op het gebied van inkomen, middels het voeren van een jaarlijks gesprek tussen mensen met een bijstandsuitkering en de inkomensconsulent.

• Opzetten van digitale communicatie naar mensen met een bijstandsuitkering via Mijninkomen.nl.• Het door ontwikkelen van inkomensondersteunende regelingen, waaronder het Kindpakket, m.b.t. maat-

schappelijke effectiviteit.• Het verder vormgeven van samenwerking tussen maatschappelijke initiatieven die mensen in armoede on-

dersteunen.• Het verder verhogen van de efficiency en effectiviteit van de re-integratieketen, het zogenaamde in- door- en

uitstroomproces ( IDU-proces).• Het verder intensiveren van de integrale samenwerking met het WSP.• Het verder intensiveren van de integrale samenwerking met overige externe en interne partners.

54

• Het duurzaam aan het werk helpen van meer mensen.• Het voorkomen dat mensen stoppen met een opleiding.• Het verder in beeld brengen van de competenties van mensen in onze uitkeringsbestanden.• Het oplossen van kwalificatiekloof tussen vraag van werkgevers en competenties van mensen in een uitke-

ring.• Het afsluiten van innovatieve arrangementen met werkgevers, waardoor “kwetsbare” mensen kunnen partici-

peren.


-9.260

-32.990

-72.115

-40.740

-72.592

-715

Programma 6: SOCIAAL DOMEIN Lasten 2018

KT Sociale basisvoorzieningen

KT Jeugd maatwerkvoorzieningen

KT Volwassenen maatwerkvoorzieningen

KT Arbeidsmarktbeleid

KT Inkomensondersteuning

KT Buurtgericht werken

bbedragen x € 1.000

Beleidsindicatoren


Banen Aantal per 1.000 inwoners in de leeftijd 15 - 64 jaar

2016 936,8 744

Jongeren met een delict voor de rechter % 12 t/m 21 jarigen 2015 1,95% 1,45%

Kinderen in uitkeringsgezinnen % kinderen tot 18 jaar 2015 14,1% 6,58%

Netto Participatiegraad % van de werkzame beroeps-bevol-king ten opzichte van de beroepsbe-volking

2016 59,3% 65,8%

Achterstandsleerlingen % 4 t/m 12 jarigen 2012 18,99% 11,61%

Werkloze jongeren % 16 t/m 22 jarigen 2015 2,24% 1,52%

Personen met een bijstandsuitkering Aantal per 10.000 inwoners 2016 77,2 41,3

Lopende re-integratievoorzieningen Aantal per 10.000 inwoners van 15-64 jaar

2016 65,2 25,5

Jongeren met jeugdhulp % van alle jongeren tot 18 jaar 2016 14,6% 10,7%

Jongeren met jeugdbescherming % van alle jongeren tot 18 jaar 2016 2,5% 1,2%

Jongeren met jeugdreclassering % van alle jongeren van 12 tot 23 jaar

2016 0,9% 0,5%

Cliënten met een maatwerkarrangement Wmo

Aantal per 1.000 inwoners 2016 108 62

Risico’s• Claims van derden (juridische procedures).• Verbonden partijen.• Transformatie in het sociale domein.• Rijksmiddelen Sociaal domein (o.a. WWB 2018, statushouders, Beschermd wonen (2020)).

55

6.1 Kernthema Sociale basisvoorzieningen

Wat gaan we daarvoor doen?• De algemene basisvoorzieningen voor jeugd blijven handhaven. Samen met partners zoeken naar passende

voorzieningen op buurtniveau. Deze voorzieningen dragen bij aan een positief opgroeien opvoedklimaat.• We gaan aan de slag met de aanpak project ´kansrijk van start´. Het doel is om zo preventief mogelijk, daar

waar nodig, zorg en ondersteuning te kunnen bieden aan vrouwen die zwanger willen worden of zwanger zijn, om de ontwikkelkansen van kinderen te optimaliseren.

• Op het vlak van preventie en vroeg-signalering vervullen de Sociale Buurtteams en de Jeugdgezondheidszorg een belangrijke rol. In 2018 wordt de verbinding met de Integrale Vroeg Hulp (IVH), Veilig Thuis en de infor-mele zorg (Buurtsteun en het Netwerk Informele Steun Heerlen) versterkt om de keten te optimaliseren.

• Er wordt gewerkt aan de verbinding tussen de formele- en informele zorg en het vergroten van de omvang van de informele zorg. Dit onder andere door het scholen van professionals in het inzetten van informele zorg (vrijwilligers) en het gericht inzetten van een digitaal platform.

• Ter versterking van de burgerparticipatie worden burgerpanels geraadpleegd.• Als uitwerking van het partnerschap met STAND-BY! wordt in 2018 (en verder) aan een ontwikkelagenda

gewerkt (zie voor meer info Wmo maatwerkvoorzieningen).• Alcander gaat zich, in samenwerking met de gemeente, als autonome Welzijnsorganisatie op algemeen voor-

liggende voorzieningen richten. Gedacht kan worden aan het verbinden van algemene voorzieningen naar buurtpunten, het mixen van doelgroepen, schoolmaatschappelijk werk en inzet t.b.v. veiligheid in buurten.

• We continueren het organiseren van onafhankelijke cliëntondersteuning zodat onze burgers, indien nodig, door een onafhankelijke partij worden bijgestaan op het brede sociale domein.

• Binnen het integrale ouderenbeleid wordt aan de volgende doelstellingen gewerkt: o Er voor zorgen dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen door het evalueren en toe-

passen van nieuwe concepten en het toepassen van slimme aanpassingen aan woningen. Niet alleen een fysieke benadering maar ook maatschappelijk- en sociaal.

o Het reguliere sportaanbod geschikter maken voor vitale ouderen waardoor ze makkelijker/langer kunnen deelnemen aan de maatschappij.

o Er voor zorgen dat ouderen blijven deelnemen aan het maatschappelijk leven. Hierbij gebruik makend van ervaring, kennis en bekwaamheid van ouderen omdat dit een impuls kan zijn voor de samenleving.

• Activiteiten uitvoeren waardoor statushouders een zo goed mogelijke start in Nederland hebben. Gedacht kan worden aan coaching bij eerste vestiging, hulp bij het vinden van een taalaanbieder, het creëren van een sluitende onderwijsketen en inzetten op arbeidsmarkttoeleiding en integratie.

• Binnen de bestaande budgetten uitvoering geven aan het Integraal Maatschappelijk Accommodatiebeleid Heerlen (IMAH).

• We zijn een aantal jaren bezig geweest met groot onderhoud aan de scouting accommodaties. In 2018 maken we nagenoeg alle accommodaties toekomstbestendig. Voor de scouting in het stadsdeel Heerlerheide wordt een nieuwe locatie gezocht binnen het bestaande maatschappelijke vastgoed bij voorkeur in de omge-ving van het huidige gebouw. De noodzakelijke middelen hiertoe zijn reeds gereserveerd.

• We maken met speeltuinorganisaties afspraken over de veiligheid van de accommodaties, optimalisering van hun bestuurskracht en het bereik van kinderen.

Risico asielzoekers/vluchtelingen: Het is zeer waarschijnlijk dat, wegens daling van asielinstroom, het Rijk de extra financiering voor 2018 zal stopzetten. De komende tijd zullen we creatief zoeken naar mogelijkheden om het reguliere aanbod Wmo en Jeugd beter passend te maken voor deze doelgroep. Dit door maatwerk te bieden middels inzet van één Gezin, één Plan, één Regisseur én het aanbod zichtbaar aan te passen op het vlak van onder andere onder-wijs, taalverwerving, traumaverwerking en begeleiding bij zelfstandig wonen en integratie in de buurten en de Nederlandse samenleving.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• Gezondheid in Zuid-Limburg: van signaalrood naar bronsgroen 2016-2019.• Beleidsplan Wmo 2015-2018.• Beleidsplan Jeugdhulp 2015-2018.

56

• Financieel uitwerkingsbesluit maatschappelijke ondersteuning, 2015.• Uitwerkingsbesluit maatschappelijke ondersteuning, 2015.• Integraal Maatschappelijk Accommodatiebeleid Heerlen, 2010.• Stedelijk Kompas, 2008.• Beleidskader voor vitale ouderen.


Kernthema Socialebasisvoorzieningen

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -13.087 -13.005 -9.260 -9.587 -10.308 -10.291

Baten 424 2 0 0 0 0

Totaal -12.663 -13.003 -9.260 -9.587 -10.308 -10.291

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?Door de huisvesting van de Heksenketel te combineren met Stand-by kunnen wij op huurkosten besparen. Dat betekent een besparing in 2018 en 2019 jaarlijks € 8.000.

Omdat er een overschot is op de zgn. pakketmaatregelen AWBZ kunnen wij structureel € 25.000 besparen.

Als gevolg van onderuitputting kunnen wij het plafond voor waarderingssubsidies in het kader van ouderen-beleid verlagen. Hiermee besparen wij in 2018 € 35.000, in 2019 € 37.500, in 2020 € 40.000 en in 2021 € 42.500.

57

6.2 Kernthema Jeugd maatwerkvoorzieningen

Wat gaan we daarvoor doen?• Samen met Voerendaal en Landgraaf gaan we ons in 2018 verder voorbereiden op een nieuwe inkoop van de

jeugdhulp per 2019, om daarmee de efficiency en de effectiviteit van de jeugdhulp verder te verbeteren en tevens al in te zetten op kostenbesparing daar waar mogelijk.

• De verbeterpunten uit het inspectierapport ‘Jeugdigen in beeld, suïcide Heerlen’ worden, samen met de betrokken jeugdpartners, in de vorm van concrete actiepunten opgepakt. Hierbij wordt aangesloten op de actiepunten uit het rapport ‘Borgen van veiligheid in kwetsbare gezinnen, casuïstiek Heerlen’.

• Samen met de 17 gemeenten in Zuid-Limburg en de zorginstellingen gaan we aan de slag om de residentiele jeugdhulp te verbeteren. Het doel is om de zorg voor cliënten die in een instelling verblijven te verbeteren en om zowel de duur van de opname als het aantal jongeren dat opgenomen moet worden, te verkorten/ver-kleinen. We doen dit door het opstellen van een gezamenlijk plan, dat door alle partijen wordt gedragen. In het plan formuleren we KPI’s (Kritieke Prestatie Indicatoren) om de voortgang te meten.

• De Jeugdgezondheidszorg (JGZ) heeft een veranderende rol in het sociaal domein. Verbindingen tussen het basispakket van de JGZ en andere activiteiten in het sociale jeugddomein kunnen voor een lokaal dynamisch en samenhangend jeugdstelsel zorgen. In 2018 wordt onderzocht wat de meest passende rol en takenpakket is voor de JGZ.

• We willen aan jongeren een gevarieerd programma bieden dat gericht is op talentontwikkeling, participa-tie en voorlichting t.b.v. de ontwikkeling van jongeren naar zelfstandige volwassenen. Binnen en vanuit de gebiedsgerichte jongerenaccommodaties willen we jongeren uitdagen mee te doen in hun buurt door het organiseren van activiteiten door en voor jongeren.

• Gelijke kansen bieden bij de start in het leven en in de ontwikkeling van positieve gezondheid en een veilig opvoed- en opgroeiklimaat van elk kind staat hoog op onze politieke agenda. Ongunstige zwangerschapsuit-komsten, achterstand in ontwikkeling en een ongezond en onveilig opvoed- en opgroeiklimaat in de eerste jaren van het kind komen ondanks alle inspanningen nog altijd in hoge mate voor in kwetsbare wijken en gezinnen. Dit heeft grote persoonlijke gevolgen voor kind, ouders en volgende generaties en grote maat-schappelijke gevolgen voor de stad en regio. Er ontbrak tot op heden een samenhangende aanpak. Onze gemeente en initiatiefnemers uit het medische en sociaal maatschappelijke werkveld hebben nu de krachten gebundeld en gaan in de periode 2018 tot en met 2020 uitvoering geven aan het gezamenlijks opgestelde actieprogramma “Een gezonde en veilige start in het leven van elk kind”.

• Er wordt ingezet op verdere scholing in het herkennen, bespreekbaar maken en acteren bij signalen van kin-dermishandeling. Belangrijk is de versteviging van de samenwerking met Veilig Thuis en ‘good practices’ die middels pilots worden ingezet en bij succes verder uitgerold.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• Samenwerking van de 18 gemeenten in Zuid-Limburg op de zware gespecialiseerde jeugdhulp, beleidskader

2014-2018.• Beleidsplan Jeugdhulp: zo doen we dat in de gemeente Heerlen, samen in Parkstad Limburg én Zuid-

Limburg! 2015-2018.• Integraal Maatschappelijk Accommodatiebeleid Heerlen, 2010.• Gezondheid in Zuid-Limburg: van signaalrood naar bronsgroen 2016-2019.


Kernthema Jeug maatwerk-voorzieningen

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -31.215 -30.508 -32.990 -31.113 -30.482 -29.452

Baten 193 91 313 91 30 0

Totaal -31.022 -30.417 -32.677 -31.022 -30.452 -29.452

58

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?Het begrote bedrag voor doelgroepenvervoer voor de uitvoering van het Wmo-vervoer door Omnibuzz, romen wij af met € 100.000 structureel vanaf 2018, gezien de positieve resultaten van de gezamenlijke aanbesteding van deze vervoerssoort vanaf 2017. Door de combinatie met leerlingenvervoer verwachten wij op de langere termijn nog meer efficiencywinst te behalen.

Het kan nu nog voorkomen dat bijvoorbeeld een ouder en een kind of twee partners over en weer mantelzorger zijn. Door dit te beperken besparen wij structureel € 25.000.

Door de inzet van praktijkondersteuners jeugd die huisartsen bijstaan bij jongeren die hulp nodig hebben, zet-ten wij in 2018 in op minder gebruik van duurdere voorzieningen voor een bedrag van € 600.000 en vanaf 2019 van € 1.000.000.

Door eenmalig te korten op het innovatiebudget voor jeugd besparen wij € 30.000 in 2018.

59

6.3 Kernthema Volwassenen maatwerkvoorzieningen

Wat gaan we daarvoor doen?• Op basis van strategisch partnerschap met de coöperatie STAND-BY! vindt ontwikkeling van het systeem

plaats op de volgende thema’s: o Populatiebekostiging. o Resultaatsturing en indicatoren (outcome). o Koppeling met andere wetgeving zoals de Wet Langdurige Zorg en Zorgverzekeringswet. o Doorontwikkeling van Hulp bij het Huishouden middels een Pilot in Hoensbroek.• In 2018 wordt in Hoensbroek een pilot uitgevoerd zodat de Hulp bij het Huishouden beter past binnen de

maatschappelijke doelstellingen zoals hierboven geformuleerd. Door een andere wijze van indicatiestelling en/of financiering van de HbH wordt nog beter bij de behoefte van de burger aangesloten en kan bijvoor-beeld HbH gecombineerd met Wmo begeleiding ingezet worden.

• We zetten ons op Limburgse en Zuid-Limburgse schaal in voor de ‘aanpak verwarde personen’: het Plan van Aanpak wordt in 2018 in samenwerking met de overige parkstadgemeenten uitgevoerd.

• Er wordt voor Beschermd Wonen Instellingen een kwaliteitskader gemaakt.• Voor de doelgroep Beschermd Wonen wordt het aanbod van huisvesting (met en zonder begeleiding) ver-

breed door prestatieafspraken met woningcorporaties te maken en het verruimen van mogelijkheden van Housing Parkstad.

• Voor de doelgroep Beschermd Wonen wordt cliëntenparticipatie en de inzet van ervaringsdeskundigen ver-sterkt.

• Verslavingspreventie en zorg krijgt nadrukkelijk de aandacht. De focus ligt op geïndiceerde en selectieve preventies en het ontwikkelen van een basispakket. De preventie is gericht op het voorkomen van (dure) on-dersteuning en zorg. Deskundigheidsbevordering van intermediairs in het brede Wmo en jeugd-werkveld ter vroeg signalering van middelenproblematiek wordt meegenomen. Outreachende activiteiten worden steeds meer ingezet.

Financieel risico Beschermd Wonen: Per 2020 wordt landelijk een nieuw financieel verdeelmodel voor Opvang en Beschermd Wonen geïmplementeerd. Daarbij zal een deel van de huidige cliënten overgaan naar de Wet Langdurige Zorg wat een negatieve financiële consequentie zal hebben.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• Gezondheid in Zuid-Limburg: van signaalrood naar bronsgroen 2016-2019.• Beleidsplan Wmo 2015-2018.• Beleidsplan Jeugdhulp 2015-2018.• Financieel uitwerkingsbesluit maatschappelijke ondersteuning, 2015.• Uitwerkingsbesluit maatschappelijke ondersteuning, 2015.• Integraal Maatschappelijk Accommodatiebeleid Heerlen, 2010.• Stedelijk Kompas, 2008.• Samenwerking van de 18 gemeenten in Zuid-Limburg op de zware gespecialiseerde jeugdhulp, beleidskader


Limburg! 2015-2018.


Kernthema Volwassenenmaatwerkvoorzieningen

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -72.967 -72.290 -72.115 -71.178 -67.111 -67.011

Baten 5.637 6.233 5.399 5.661 4.154 4.154

Totaal -67.330 -66.057 -66.716 -65.517 -62.957 -62.857

60

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?Door een andere financiering binnen een onderdeel van Beschermd Wonen (zgn. sector vreemden) besparen wij in 2018 en 2019 € 240.000.

Door een aantal zorgtrajecten op het gebied van Beschermd Wonen anders te gaan financieren kunnen wij in 2018 en in 2019 jaarlijks € 260.000 besparen.

Het biologisch land- en tuinbouwbedrijf in Landgraaf ‘de Heihof’ hebben wij tot op heden mede gefinancierd om-dat deze instelling een bijdrage levert aan het herstelproces van mensen met een verslaving. Als we kijken naar de mensen die nu gebruik maken van deze voorziening (forensiche trajecten), ligt het echter niet in de reden om dit nog langer vanuit de Wmo te financieren. Hiermee besparen wij in 2018 en 2019 jaarlijks € 49.000.

Door het beheer van onze sociale kaart (door Schunck*) te stoppen omdat deze nauwelijks gebruikt wordt en instellingen vaak zelf een kaart hebben, besparen wij jaarlijk € 17.309.

Door de tegemoetkoming in de kosten van verhuizen te gaan verstrekken in de vorm van bijzondere bijstand gaan wij structureel jaarlijks € 120.000 besparen.

Op het onderdeel ‘woningaanpassing Wmo’ verwachten wij door onderbesteding een bedrag over te houden van structureel € 100.000.

We gaan op het budget ‘hulpmiddelen’ over houden. Dit betekent een structurele besparing vanaf 2018 van € 100.000 jaarlijks.

Op het Wmo-budget gaan wij in 2020 en in 2021 een bedrag van € 2.000.000 besparen.

Door te kiezen voor een zogenaamde scootmobielpool besparen wij in 2018 € 8.400 en vanaf 2019 € 10.000.

We zien een dalende tendens in het gebruik van PGB budgetten. Het begrote budget t.b.v. Persoons Gebonden Budgetten (PGB’s) verlagen wij, hiermee realiseren wij een besparing van jaarlijks € 600.000.

61

6.4 Kernthema Arbeidsmarktbeleid

Wat gaan we daarvoor doen?• Begeleiding vanuit het jongerenloket (tienermoedertraject, nu of nooit, werkend leren, doorstroomhuis, dedi-

cated accountmanagement, jobcenter ‘GetReady!’), opsporen van jongeren zonder startkwalificatie, hand-haven van de scholingsplicht en participeren in schoolnetwerken ten behoeve van vroeg signalering in het onderwijs.

• Uitvoeren van de Wet Taaleis en inzet van educatietrajecten op grond van de Wet Educatie Beroepsonderwijs.• Van iedere klant die tot de Participatiewet behoort worden mogelijkheden, competenties en problematiek in

beeld gebracht. Er is controle op naleving van arbeidsverplichtingen, waaronder de tegenprestatie en waar nodig vindt sanctionering plaats.

Iedere klant krijgt passende dienstverlening. Bijvoorbeeld Jobcenter ‘Heerlen Werkt’, korte trajecten naar regulier werk, Werk voor Heerlen, Back on Track, dedicated accountmana-gement, Werkgeversservicepunt (WSP) Parkstad, jobcoaching, werkervaringsplaatsen, Baanbrekend Werk (als voorschakel- of combinatietra-ject richting werk), (Nieuw) Beschut Werken en Inburgering.

Regionaal arbeidsmarktbeleidIn 2018 wordt de verbinding versterkt tussen het economisch programma en het arbeidsmarkt-beleid van Zuid-Limburg via “ArbeidsmarktAndersom”.Dat doen we door het opstellen van sectorplannen. In de sectorplannen worden belangrijke economische secto-ren verbonden met de inhoudelijke programmalijnen:1. Aanbod. We zetten in op sluitende en versnelde diagnose en het beter voorsorteren op mogelijkheden die de

sectorplannen bieden. Om de aansluiting te versterken worden bepaalde onderwerpen regionaal opgepakt (b.v. statushouders, GGZ-klanten, beschut werk).

2. Vraagtransparantie van werkgevers. Werkgevers maken de vraagcompetenties inzichtelijk.3. Matching. De WSP-en stemmen af in de toeleiding naar de markt.4. Talentontwikkeling. De werkzoekenden worden via leer-/werkconstructies gericht geschoold op de vraag van

de markt. Specifiek aandacht gaat uit naar deelcertificering, praktijkverklaringen. Met de regionale partners zoeken we naar mogelijkheden om verbetering aan te brengen in de regionale

arbeidsmarkt. Daarbij sluiten we aan op de kansen die het Rijk biedt (subsidie DWSRA (tijdelijke regeling cofinanciering projecten dienstverlening werkzoekenden en projecten samenwerking en regie arbeidsmarkt), ESF (Europees Sociaal Fonds), Matchen op Werk).

Regionaal werkbedrijf (RWB)Doel blijft in Zuid-Limburg de banenafspraken te realiseren, in de private sector en in de publieke sector. Het RWB bestaat uit werkgevers, vakbonden, UWV en centrumgemeenten. We stimuleren partijen voorstellen in te dienen die bijdragen aan de inclusieve arbeidsmarkt. De WSP-en worden ondersteund in het werken met func-tiecreatie/jobcarving.Via een specifiek traject zetten we in op het extra realiseren van de banenafspraak bij de overheidswerkgevers.

Werkgeversdienstverlening/WSP ParkstadDe verbinding tussen gemeenten en het WSP wordt versterkt door het vormgeven van uitstroomteams. Deze teams zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het te behalen gewenste resultaat betreffende het totale in-, door- en uitstroom proces. En tevens is er een koppeling tussen de uitstroomteams en gebiedsteams, waardoor een integrale koppeling ontstaat met jeugdzorg, Wmo, inkomen, schuldhulpverlening en handhaving & debiteu-ren.

De versterking van de verbinding en integraliteit tussen WSP en gemeente leidt tot een significante bijdrage aan:- De verhoging van uitstroom naar arbeid.- De verlaging van de kosten per plaatsing.- De verhoging van de resultaatgerichtheid per team.- De verhoging van transparantie van teamresultaten.- De ontwikkeling van integrale samenwerking tussen uitstroomteams en gebiedsteams.

62

Verder zijn we gestart met de volgende 3 innovatieve experimenten, die de uitstroom naar arbeid verder aanja-gen:1. Monitoring van succesvolle (uitstroom)teams: We onderzoeken wat de elementen zijn van succesvolle teams, waardoor resultaat duurzaam wordt geborgd. 2. Van diagnose naar beweging: We brengen mensen direct naar werk en mocht dit niet lukken, gaan we indien nodig verder diagnosticeren.3. Van wijk naar werk: We activeren en enthousiasmeren mensen op wijkniveau om de stap naar betaalde arbeid te maken.

Subsidie Europees Sociaal Fonds (ESF)Heerlen coördineert de deelname van de Zuid-Limburgse gemeenten. En neemt samen met de andere gemeen-ten in Zuid-Limburg, in het kader van de re-integratie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, deel aan het subsidieprogramma ESF 2014-2020.

Werkvoorzieningsschap Oostelijk Zuid-Limburg (WOZL)De verdere transitie van het SW bedrijf wordt vormgegeven. Het SW bedrijf concentreert zich met name op beschut werk en de indirecte organisatie onderdelen word afgebouwd. Met ingang van 1 januari 2018 wordt een GR WSP opgericht, waar de verdere integratie en de juridische overheveling plaatsvindt van diverse onderdelen van het SW bedrijf. Dit is de verdere vormgeving van een gezamenlijke, eenduidige en effectieve marktbenade-ring, teneinde de burgers die onder de Wsw en Participatiewet vallen bij reguliere bedrijven te kunnen onder-brengen. (Nieuw) Beschut WerkMet ingang van januari 2017 hebben gemeenten de verplichting om (Nieuw) Beschut Werk in te richten. Heerlen is gestart met een pilot met als doel de door het UWV geïndiceerde kandidaten na een toekenning voor (Nieuw) Beschut Werken door de gemeente (indien noodzakelijk) te activeren via Baanbrekend Werk of andere instrumenten en hen uiteindelijk een arbeidscontract aan te bieden.

JeugdwerkloosheidIn 2018 worden de programma’s, die de sluitende aanpak ter voorkoming van jeugdwerkloosheid verstevigen, doorontwikkeld. Er is een Jongerenteam Parkstad dat kennis en aanpakken deelt en nadrukkelijk de verbin-ding zoekt met onderwijs, bureau VSV en werkgevers (onder andere via dedicated accountmanagers en WSP). Jongerenloket Heerlen maakt hier onderdeel van uit.Jongeren die buiten beeld zijn worden via het project Werkend Leren weer geactiveerd. Dit project wordt van-wege gebleken succes in 2018 door Parkstad voortgezet.Op Zuid-Limburgs niveau blijft de aanpak van jeugdwerkloosheid een belangrijk speerpunt. Om tot een zo efficiënt mogelijke aanpak te komen, wordt er op diverse niveaus steeds meer verbinding gezocht tussen de verschillende beleidsterreinen.

Aanpak voormalig WajongKwetsbare jongeren (voormalige Wajong) worden op twee wijzen begeleid:- door dedicated accountmanagers;- door consulenten Re-integratie Jongerenloket.In 2017/ 2018 wordt de samenwerking tussen Jongerenloket en Baanbrekend werk door middel van een pilot uitgebreid. Hierbij is een bijzondere focus op jongeren van Voortgezet Speciaal Onderwijs/ Praktijkschool waarbij het reguliere onderwijs niet aansluit. Doel: jongeren die tussen wal en schip (dreigen te) raken vanuit maatwerk in beweging te brengen. Een van de middelen hiervoor is Baanbrekend Werk. Deze samenwerking wordt in 2018 doorontwikkeld.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• De notitie Kantelen en Verbinden’ van het Regionaal Arbeidsmarkt Netwerk, 2013.• De sectorconvenanten vanuit het Sociaal Akkoord.• Meerjarige beleidskaders arbeidsmarktbeleid Parkstad (2016-2020).• De Participatiewet.• Integrale beleidskaders participatie.

63

• Uitvoeringplan participatie.• Participatieverordening.• Verordening loonkostensubsidie.• Verordening tegenprestatie.• Beleidsregel re-integratie.• Beleidsregel loonkostensubsidie.• Beleidsregel tegenprestatie.• Beleidsregel premiebeleid.


Kernthema Arbeidsmarktbeleid

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -47.682 -42.053 -40.741 -39.449 -37.685 -37.585

Baten 1.300 3.065 127 110 110 110

Totaal -46.382 -38.988 -40.614 -39.339 -37.575 -37.475

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?Door een gedeelte van ons bijstandsbestand door een externe partij te laten scannen op de mogelijkheid de sprong naar de arbeidsmarkt te maken gaan wij in 2018 en 2019 een bedrag ad € 108.750 besparen.

We gaan in 2018 en 2019 meer mensen toeleiden naar de arbeidsmarkt. Hiermee verwachten wij in 2018 en 2019 € 890.000 te kunnen besparen.

Door in de re-integratie keten efficiënter te gaan samenwerken gaan wij in 2018 € 100.000, in 2019 € 150.000, in 2020 € 300.000 en in 2021 € 400.000 besparen.

65

6.5 Kernthema Inkomensondersteuning

Wat gaan we daarvoor doen?2018 is een verkiezingsjaar, hoewel we rekening houden met uitstel van de reguliere gemeenteraadsverkiezin-gen van 21 maart 2018 wegens de lopende herindelingsplannen tussen Heerlen en Landgraaf. In dit licht bezien wordt voor 2018 niet op grote schaal nieuw beleid gemaakt, maar uitvoering gegeven aan vastgesteld beleid. Daarom gaan we in 2018:• De centrale rol van kinderen nog verder benadrukken.• Jongeren een stem geven bij de beleidsvorming.• De aanpak ondergebruik van voorzieningen voortzetten.• Initiatieven voortzetten die de rechtmatigheid van bijstandsverlening waarborgen.• Uitvoeringskosten waar mogelijk beperken.• Initiatieven voortzetten die bijdragen aan het voorkomen van fraude en het opsporen van fraude en het

terugvorderen van te veel of ten onrechte verleende bijstand.• Schuldhulpverlening naast curatief, ook breder preventief inzetten.

Volume ontwikkeling algemene bijstandOndanks het aantrekken van de economie, stijgt landelijk het aantal bijstandsgerechtigden nog steeds. Dat komt door de instroom van asielzoekers die een verblijfsstatus krijgen en WSW-ers en jonggehandicapten met arbeidsvermogen.De afgelopen 5 jaar stonden wij vier keer in de top 10 van grote gemeenten met de laagste groei van het bij-standsvolume. Voor 2018 rekenen wij op een daling van het aantal bijstandsdossiers.Het budget dat wij van het Rijk ontvangen voor het betalen van de uitkeringen, de Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorzieningen Gemeenten (BUIG), blijft een punt van zorg. Dat heeft 2 redenen:1. de budgetteringssystematiek (het verdeelmodel) is ongunstig voor ons en;2. de uitgaven zijn afhankelijk van het aantal mensen dat een beroep moet doen op de inkomensvoorzieningen

(open eind financiering).Om grote tekorten op te vangen heeft het Rijk een ‘vangnet’ in het leven geroepen. Hierbij hoort een eigen risico dat gemeenten zelf moeten betalen. Voor 2018 is dat minimaal 100% van de eerste 5% (€ 3.105.907).

Minimabeleid en bijzondere bijstandDe huidige Fit & Fun regeling beperkt zich tot 18-plussers met een bijstandsuitkering. De gemeenteraad heeft een motie aangenomen, waarin het college de opdracht heeft gekregen om te onderzoeken of de doelgroep verruimd kan worden tot alle Heerlenaren van 18 jaar of ouder met een inkomen tot 110% van het bijstandsni-veau. Deze uitbreiding kost minimaal € 151.000 aan verstrekkingen en € 77.000 aan uitvoeringskosten (totaal dus € 228.000) en de middelen zijn in deze begroting meegenomen.Waar dat kan gaan we bijzondere bijstand automatisch en meerjarig verstrekken, waardoor meer mensen worde bereikt en de uitvoeringskosten afnemen.

SchuldhulpverleningHet aantal aanmeldingen bij ons bureau Schuldhulpverlening was de afgelopen jaren stabiel. Voor 2018 verwachten we een (bescheiden) daling. De ruimte die daardoor ontstaat gaan we inzetten voor de Regeling Uitstroom Bronheffing (RUB) en meer preventie.Het project Vroegsignalering huurschulden is door privacy perikelen moeizaam op gang gekomen. Nu er een privacy convenant is opgesteld en getekend, verwachten we in 2018 meer resultaat.Grootste zorg blijft de al jaren stijgende kosten van bewindvoering. Dat is een landelijk probleem. Dit wordt veroorzaakt doordat meer mensen onder bewind worden gesteld en doordat de kosten voor schuldenbewind stijgen. We gaan door met de lopende initiatieven om de kosten te beheersen:1. instroom voorkomen als lichtere vormen van financieel beheer voldoende is, en2. uitstroom bevorderen door opheffing van bewind te vragen als het niet meer nodig is.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?Verordeningen• Verordening afstemming.• Verordening handhaving.• Verordening inkomenstoeslag.

66

• Verordening fit & fun-regeling.• Verordening studietoeslag.Beleidsregels• Beleidsregel algemene bijstand.• Beleidsregel bijzondere bijstand.• Beleidsregel individuele inkomenstoeslag.• Beleidsregel sociaal medische indicatie kinderopvang.• Beleidsregel studietoeslag.• Beleidsregel terugvordering, invordering, boete en verhaal.Overig• Nadere regels Wmo zelfredzaamheid en participatie (mantelzorgcompliment en tegemoetkoming chronisch

zieken).


Kernthema Inkomensonder-steuning

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -78.205 -72.938 -72.593 -72.829 -73.761 -73.545

Baten 64.246 63.872 63.884 63.884 63.884 63.884

Totaal -13.959 -9.066 -8.709 -8.945 -9.877 -9.661

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?Doordat uitkerings- en minimalasten (en de uitvoeringskosten daarvan) zullen dalen de komende periode doordat het aantal mensen dat recht heeft op een uitkering gaat dalen, gaan wij in 2018 € 65.000 en in 2019 € 41.375 besparen.

Door huisbezoeken af te leggen bij debiteuren in aangrenzende gemeenten, die onterecht bijstand hebben ont-vangen, gaan wij structureel € 11.500 meer inkomsten genereren.

Door een grondig onderzoek in te stellen naar de mogelijkheid van een voorliggende voorzieningen van mensen die bijstand ontvangen of een IOAW-uitkering, besparen wij in 2018 eenmalig € 150.000.

Door de drempel om bijzondere bijstand te verhogen tot € 50,- realiseren wij een structurele besparing van € 70.000 vanaf 2018.

Door de mogelijkheid te scheppen voor mensen met een bijstandsuitkering om op parttime basis te onderne-men, stimuleren wij de uitstroom uit de bijstand. Hiermee wordt in 2018 € 54.375 bespaard, in 2019 108.750, in 2020 217.500 en in 2021 wordt € 433.000 bespaard.

Wij gaan het tarief voor kwijtschelding op de afvalstoffenheffing en rioolheffing naar beneden bijstellen onder andere doordat het totale aantal afvalaanbiedingen gedaald is.

Op het gebied van kwijtschelding afvalstoffenheffing en rioolheffing gaan wij de aantallen kwijtscheldingen ver-minderen doordat het totale aantal aanbiedingen gedaald is. Dit betekent een besparing van € 183.000 structu-reel.

67

6.6 Kernthema Buurtgericht werken

Wat gaan we daarvoor doen?Buurt(organisaties)We gaan nog meer sturen op de representativiteit van de buurtorganisaties (samenstelling bestuur, bekendheid en draagvlak in de buurt) en op een zo optimaal mogelijke behartiging van de buurtbelangen. Naast de inzet van de gebiedsregisseurs gaat hiervoor in twee buurten een stagiaire van de Zuyd Hogeschool aan de slag.

Naast onze inzet op de buurtorganisaties wordt per buurt steeds meer ingezet op de activering van andere wijk-bewoners om mee te denken én mee te doen met activiteiten in de buurt (o.a. uitwerking plannen leefbaarheid en veiligheid, voorbereiding buurtwethouder bezoeken en bewonersbijeenkomsten).

BuurtactieregelingDe beoordeling van de buurtactie-aanvragen door vijf bewoners en het hoofd Buurtgericht Werken is een suc-ces. Naast de innovatieve ideeën die gerealiseerd worden, is het een verregaande manier van burgerparticipa-tie. De uiteindelijke klap op de adviezen wordt gegeven door de wethouder Buurtgericht Werken. De praktijk laat zien dat de wethouder de adviezen van de beoordelingscommissie opvolgt: het is de ultieme vorm van burgerparticipatie in besluitvorming.

In 2017 hebben we tot 15 augustus 2017 70 aanvragen binnengekregen; terwijl we over heel 2016 75 aanvra-gen hadden ontvangen. Er valt een toename te zien in het aantal aanvragen, temeer daar ook de whats-app preventieborden niet meer vallen onder de buurtactiegelden en als zodanig niet meer in de telling zijn opgeno-men. Vanaf 1 april 2017 worden deze aanvragen behandeld. Het proces (van aanvraag tot uitbetaling) van de buurtactie-regeling wordt de komende periode verder geoptimaliseerd.

Leefbaarheid en VeiligheidDe regisseur buurtveiligheid opereert vanuit Buurtgericht Werken en voert de regie op de aanpak en uitvoe-ring van de buurtveiligheidsplannen. Door het ondergebracht zijn van de functie bij Buurtgericht Werken wordt de burgerparticipatie, het betrekken van bewoners bij de uitvoeringsplannen, gestimuleerd en geborgd. De komende periode willen we de burgerparticipatie versterken door de burgers nog meer te betrekken bij de plan-nen leefbaarheid en veiligheid, door gerichte communicatie en door het houden van bewonersbijeenkomsten. De buurtveiligheidsaanpak wordt in het eerste kwartaal van 2018 geëvalueerd. De regisseur buurtveiligheid (€ 80.000) wordt nu betaald door Integrale Veiligheid. Het voorstel is om de betaling van deze functie gelijkelijk over Integrale Veiligheid en Buurtgericht Werken te verdelen. Dit betekent dat er voor Buurtgericht Werken een extra impuls nodig is van € 40.000.

Buurtsteun in relatie tot positieve gezondheidOp het vergroten en versterken van de onderlinge hulp en zorgverlening (door burgers zelf of het sociale netwerk) wordt ingezet door de gebiedsregisseurs van BGW en de opbouwwerkers van Alcander. Zij vervul-len de rol van procesbegeleider en aanjager en per buurt zijn hiervoor praktische buurtplannen opgezet. In de komende periode wordt buurtsteun doorontwikkeld vanuit het gedachtegoed van ‘positieve gezondheid’. We willen de gezondheidsachterstanden in Heerlen inlopen en gezondheidsverschillen tussen buurten verkleinen. Positieve gezondheid is de kernwaarde in ons gezondheidsbeleid waarvan ‘de gezonde buurt’ een programma-lijn is. We gaan met bewoners in gesprek en concreet zal dit in twee verschillende buurten in Heerlen als pilot (stage-opdracht) worden opgepakt. Inwoners zullen ondersteund/gefaciliteerd worden in het omzetten van deze behoeften naar acties, waarbij ze zelf aan zet blijven. Het positief neerzetten van buurtsteun en buurtacties staat hierbij centraal. Hiervoor is aan het team van BGW een stagiaire toegevoegd van de Zuyd Hogeschool. Bovendien wordt de verdere doorontwikkeling van buurtsteun meegenomen in de memo ‘informele zorg’.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• Stadsvisie Heerlen.• Beleidsregel subsidiëring buurtgericht werken 2016.• Beleidsregel subsidiëring buurtactie Heerlen.• Kadernota Integrale veiligheid.• Gezondheid in Zuid-Limburg: van signaalrood naar bronsgroen 2016-2019.• Visie Beheer en Onderhoud, leefomgeving 2016-2023.

68


Kernthema BuurtgerichtWerken

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -428 -726 -715 -695 -695 -695

Baten 0 0 0 0 0 0

Totaal -428 -726 -715 -695 -695 -695

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?Door budgetten ten behoeve van buurten uit de verschillende beleidsterreinen slimmer in te zetten gaan wij structureel € 10.000 besparen.

69

7. Programma Volksgezondheid en milieu

Wat willen we bereiken?Met de ENERGIETRANSITIE willen we onder meer de klimaatverandering beperken door onze bijdrage voor PALET te leveren met energiebesparing en inzet van hernieuwbare energie. De stappen om in 2020 de beoogde 8% te bereiken vragen om een brede betrokkenheid en bewustwording van zowel de eigen organisatie als de samenleving. Middels goede voorbeelden willen we de kansen laten zien.

Voor GEZONDE STAD bewaken en verbeteren we de kwaliteit van leefomgeving t.b.v. een gezonde en aantrek-kelijke stad om in te wonen, werken en leven.

In het kader van CIRCULAIRE ECONOMIE gaan we de komende jaren meer grondstoffen aan de bron scheiden. Voor 2020 is de doelstelling fijn huishoudelijk restafval met een scheidingspercen-tage van 75% te realiseren. We zijn hard op weg die doelstelling te bereiken. Zo willen we in 2018 met behulp van afvalcoaches burgers gaan begeleiden in het nog beter scheiden van afval.We stimuleren de ontwikkeling van duurzame producten en processen in onze rol als opdrachtgever waar dit een bijdrage levert aan een betere leefomgeving of aan energietransitie.

Voor alle drie de thema’s gaan we voor planvorming integraler en meer flexibel werken door advies- en toets-processen te herzien en bestaande beleidskaders te reshufflen in de in ontwikkeling zijnde Omgevingsvisie.

WATERWegens klimaatveranderingen krijgen we te maken met grotere periodes van droogte, afgewisseld met hevige regenbuien. Dat vraagt om klimaat adaptief inrichten van de openbare ruimte en particuliere eigendommen. We nemen hierin onze eigen rol en doen een beroep op bedrijven, woningbouwverenigingen en woningbezitters.Tot slot zorgen we dat er zo min mogelijk overstort plaatsvindt vanuit het rioolstelsel naar de Caumerbeek en Geleenbeek, door schoon water en vuil water beter te scheiden. De beekdalen worden verder heringericht, waarbij ecologie en biodiversiteit verrijkt worden.

• We gaan de komende jaren sterk inzetten op verkleining van gezondheidsachterstanden in de regio om te komen tot een trendbreuk in de gezondheid en participatie. Dit vraagt om een nieuwe lokale aanpak door inzet en betrokkenheid van partners op het terrein van economie, arbeidsmarkt en onderwijs en het ver-sterken van de eigen kracht van burgers. Dit alles wordt bekeken vanuit de ‘bril’ van positieve gezondheid (gezondheid als het vermogen je aan te passen en eigen regie te voeren, in het licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven).

• Middels het project ‘Jongeren op Gezond Gewicht’ willen we preventie, een beweging die in het sociaal do-mein en de Gezondheidszorg hoog in het vaandel staat, verbeteren. Dit in samenwerking met partners die in direct contact staan met kinderen: zoals scholen, peuterspeelzalen en sportverenigingen.

• De Jeugdgezondheidszorg (JGZ) heeft een veranderende rol in het Sociaal Domein. Wij willen het basispak-ket van de JGZ en andere activiteiten in het sociale jeugddomein met elkaar verbinden voor een lokaal dyna-misch en samenhangend jeugdstelsel.

70


-4.364

-16.773

-767

Programma 7: VOLKSGEZONDHEID EN MILIEU Lasten 2018

KT Volksgezondheid

KT Riool, afval en milieubeheer

KT Begraafplaatsen


Beleidsindicatoren


Omvang huishoudelijk restafval Kg/inwoner 2015 108 200

Hernieuwbare elektriciteit % 2015 1,2% 11,8%


71

7.1 Kernthema Volksgezondheid

Wat gaan we daarvoor doen?• Er wordt onderzocht hoe de Wet Publieke Gezondheid en het concept Positieve Gezondheid verbonden kun-

nen worden met de Omgevingswet- en visie.• De Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG) aanpak wordt de komende 3 jaren gecontinueerd (2017-2020). De

focus ligt daarbij onder andere op: het stimuleren van basisscholen om deel te nemen, meer ‘gezonde kanti-nes’ in het Voortgezet Onderwijs en vaker een ‘gezonde werkvloer’ bij organisaties in Heerlen.

• Zowel de formele- als de informele zorg ontwikkelen manieren om het concept Positieve Gezondheid te inte-greren in burger- en cliëntbenadering.

• Komen tot een herijking van de taken en de rol van de jeugdgezondheidszorg (JGZ) op Zuid-Limburgse schaal om de preventieve taak te borgen, waarbij op een eigentijdse wijze invulling wordt gegeven aan vroegsignalering op maat.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• Gezondheid in Zuid-Limburg: van signaalrood naar bronsgroen 2016-2019.• Beleidsplan Wmo 2015-2018.• Beleidsplan jeugdhulp 2015-2018.• Samenwerking van de 18 gemeenten in Zuid-Limburg op de zware gespecialiseerde jeugdhulp, beleidskader


Limburg! 2015-2018.


Kernthema Volksgezondheid

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -5.679 -4.809 -4.364 -4.364 -4.413 -4.413

Baten 915 0 0 0 0 0

Totaal -4.764 -4.809 -4.364 -4.364 -4.413 -4.413

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?Het budget dat wij reserveren ten behoeve van de opvang voor zwerfdieren heeft een overschot. We gaan structureel € 15.000 afromen en inzetten ten behoeve van de bezuinigingen.

73

7.2 Kernthema Riool, afval en milieubeheer

Wat gaan we daarvoor doen?RioolVerbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2016-2020.In 2015 is het Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2016-2020 vastgesteld, dat betrekking heeft op transport en verwerking van stedelijk afvalwater, transport en verwerking van stedelijk hemelwater en voorkomen dat de grondwaterstand nadelige gevolgen heeft voor het grondgebruik. Vanuit dit plan vindt samenwerking plaats tussen de gemeenten Heerlen, Kerkrade, Voerendaal, Nuth, Landgraaf, Brunssum, Onderbanken en Simpelveld, Waterschap Roer en Overmaas en Waterschapsbedrijf Limburg. Er wordt onder andere samengewerkt op het gebied van inspectie, reiniging en onderhoud van rioleringen.De gemeente Heerlen verricht op dit terrein al taken voor andere Parkstadgemeenten. Het gaat dan onder andere om het doen van metingen en berekeningen aan het rioolstelsel. Ook wordt voor verschillende andere gemeenten de periodieke reiniging en inspectie gecoördineerd.Wij verwachten dat de samenwerking op dit vlak nog intensiever wordt. De gemeente Heerlen is er voorstander van de werkzaamheden in de toekomst onder te brengen bij een centrale uitvoeringsorganisatie.

Waardevol groeienEind 2015 is door alle Limburgse gemeenten, alle Limburgse waterschappen, de Provincie Limburg en de Waterleiding Maatschappij Limburg het gezamenlijke visiedocument “Waardevol Groeien” ondertekend. De visie moet richting geven aan het (afval)waterbeheer in onze provincie. Het doel van de samenwerking is drieledig, namelijk: een kwaliteitsverbetering realiseren, personele kwetsbaarheden verkleinen en beperken van de ver-wachte kostenstijging in het (afval)waterbeheer. Dit moet bereikt worden door verdergaande samenwerking in de (afval)waterketen.In februari 2017 is door het Bestuurlijk Regiotrekkers Overleg Limburg (BROL) besloten dat er een meer ge-richte inventarisatie moet komen van thema’s en activiteiten die kansrijk zijn bij een (bovenregionale) samen-werking in de waterketen. Inmiddels is deze inventarisatie gemaakt.De gemeente Heerlen heeft besloten deel te nemen aan het vervolgtraject (fase 2) van bovenregionale samen-werking in de Limburgse waterketen. De verwachting is daarom, dat dit thema de aankomende jaren bij de gemeente Heerlen een grotere rol gaat spelen.

Klimaatadaptatie (klimaatverandering)In 2016 hebben hevige regenbuien op een aantal locaties in de stad voor flinke overlast gezorgd. Om hierop in de toekomst beter voorbereid te zijn, wordt op circa 10 locaties een aanpassing gedaan aan het rioolstelsel.Los daarvan zorgt klimaatverandering ervoor dat de mate waarin en frequentie waarop regenwater voor over-last zorgt, zullen toenemen.Daarom worden in Parkstadverband regenwaterstructuurkaarten opgesteld. Hierop zijn de oppervlakkige waterstromen bij hevige regen te zien. De wegenstructuurkaarten brengen beter in beeld welke wateroverlast te verwachten is bij bepaalde infrastructurele aanpassingen. Zodoende kan hier op voorhand beter op worden geanticipeerd. Ook kunnen de regenstructuurkaarten welkome informatie leveren voor een omgevingsvisie, waardoor hierin betere keuzes kunnen worden gemaakt met betrekking tot waterhuishouding.

Tegengaan van wateroverlast en verdroging -eveneens een gevolg van de klimaatverandering- is echter niet al-leen een taak van de overheid. Ook bewoners kunnen hieraan een bijdrage leveren, bijvoorbeeld door regen-water af te koppelen van het riool of de tuin niet volledig te verharden. Bewoners moeten zich hiervan meer bewust worden. Een subsidieregeling in 2018 en het op Parkstadniveau organiseren van een “waterdag” moeten daaraan bijdragen. De gemeente Heerlen wil daarbij aanhaken bij het lopende programma van Waterklaar (www.waterklaar.nl).

Herinrichting Caumerbeek Midden en aanpassen Dam de DemAl een aantal jaren wordt actief gewerkt aan de ontkluizing van de Caumerbeek: Caumer-beek Zichtbaar Natuurlijk. Dit werk wordt gefaseerd uitgevoerd. Na enkele fasen al succesvol te hebben volbracht, wordt nu gestart met het resterende gedeelte: Caumerbeek Midden. Het betreft de Caumerbeek tussen de Schaesbergerweg en de Meezenbroekerweg. De ontkluizing wordt uitgevoerd in samenwerking met Waterschap Roer en Overmaas.

74

Ook wordt de Dam van buffer De Dem door Waterschap Roer en Overmaas verstevigd, om een toekomstige dijkdoorbraak op deze locatie te voorkomen.

WaterkwaliteitsverbeteringOm vervuiling van het beeksysteem vanuit het rioolstelsel te verminderen, is er een normering gesteld aan de vuilemissie vanuit het rioolstelsel. De gemeente Heerlen moet een basisinspanning leveren om aan die nor-mering te voldoen. Daarom hebben wij reeds verschillende maatregelen getroffen. Maar om aan de normering te voldoen, zal ter plaatse van de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) Heerlen de bestaande buffer worden omgebouwd tot randvoorziening, dan wel zal hier een nieuwe randvoorziening worden gebouwd. Een randvoor-ziening is een vloeistofdichte voorziening als onderdeel van het rioleringsstelsel, met als doel vervuiling van het oppervlaktewater door rioolwater tegengaan. Na realisering van deze randvoorziening, voldoet de gemeente Heerlen aan de gestelde normering.

Zie voor een gedetailleerdere planning de bijlage “onderhoud kapitaalgoederen planning 2018” in het bijlagen-boek.

Het uitvoeringsprogramma PALET 3.0 dat in de Parkstad-samenwerking is opgesteld en vastgesteld door de bestuurscommissie Ruimte moet een nog stevigere plek krijgen binnen onze organisatie. Daarnaast gaan we in 2018 met de samenleving in gesprek om hen te informeren, draagvlak en betrokkenheid te vergroten en uit te dagen een bijdrage te leveren. Dat laatste liefst in de vorm van concrete acties of projecten waarbij wij een facilitaire rol vervullen.

De ambitie van het zonnepanelenproject is om 2.200 huishoudens in Heerlen te voorzien van zonnepanelen. Na 2 rondes van algemene informatieavonden in 2017 gaan wij in 2018 meer wijkgerichte acties ondernemen om woningeigenaren te enthousiasmeren.

Met name de voorgenomen renovaties van woningen willen wij aangrijpen om een verduurzamingsslag te maken. Samen met de stadsregio Parkstad en de Provincie Limburg gaan we een gebiedsgerichte energievisie maken waar dit een plek in moet krijgen. Voor het centrumgebied gaan wij experimenteren met het opstellen van een warmteplan.

In het kader van IBA Gebrookerbos gaan we samen met bedrijven en omwonenden van bedrijventerrein de Koumen het idee verder uitwerken om grootschalig energie op te wekken vanuit een coöperatie. Tevens gaan we middels een interactieve aanpak samen met de betrokken gemeentes en burgers scenario’s bedenken om te komen tot de realisatie van windmolens in de zoekgebieden langs de A76. Hierbij staat niet de vraag centraal of ze er komen, maar waar en hoe. Het verdelen van de lusten en lasten in het gebied staat hierbij centraal.

We gaan de BMV Hoensbroek Zuid, St. Janscollege, Tarcisiusschool en het nieuwe stadskantoor naar een hoog energetisch niveau brengen zodat deze kunnen dienen als goede voorbeelden voor alle andere ontwikkelingen in onze stad. Binnen het centrumgebied gaan wij onze beschikbare en geschikte daken volleggen met zonnepa-nelen. Op de loodsen en het groengebied naast Beheer en Onderhoud aan de Voskuilenweg gaan wij zonnepa-nelen plaatsen.

Er wordt vanuit het Ondernemershuis op Zuid-Limburgse schaal samen met de bedrijvenorganisaties een brede aanpak uitgewerkt om Heerlense bedrijven te helpen om energie te besparen. Daarnaast gaan we samen met de Regionale uitvoeringsdienst Zuid-Limburg de onderwijsinstellingen bezoeken om te bezien hoe zij kunnen voldoen aan hun wettelijke verplichtingen op het gebied van energiebesparing. In een later stadium wordt de kantorensector aangepakt om te bezien hoe wij het wenselijke kantorenareaal in 2023 op minimaal het ener-gielabel C kunnen krijgen.

Na afronding van het traject met de voetbalclubs gaan wij alle andere (sport)verenigingen met eigen accommo-daties helpen om hun energiekosten te reduceren.

Er komen initiatieven vanuit de samenleving om samen energie op te gaan wekken. In Zeswegen, de Koumen en Heerlen-centrum gaan wij deze initiatieven ondersteunen met het opzetten van coöperaties. Tevens gaan we met de Natuur en Milieufederatie Limburg sessies organiseren om meer initiatieven van de grond te krijgen.

De duurzaamheidswinkel DUW Parkstad is opgezet en operationeel. Wij gaan DUW niet langer direct subsidië-ren, maar zullen zorgen dat het energie-advies voor burgers laagdrempelig blijft.

75

In het kader van het HORIZON2020 project INNOVATE ontwikkelen wij samen met de lokale stakeholders een servicepakket voor woningeigenaren om hun woning energetisch sterk te verbeteren. Hierbij leren wij van onze nationale en Europese partners.

Voor het realiseren van de 5.000 zonnepanelen in de binnenstad zal het plan daartoe verder geconcretiseerd en uitgevoerd gaan worden. Enerzijds proberen we snel installaties te realiseren op gemeentelijke gebouwen en pandeigenaren middels gesprekken te verleiden hetzelfde te doen. Anderzijds promoten wij het zonnepanelen-project extra en ondersteunen wij het initiatief om een coöperatie op te zetten die zonnepaneleninstallaties op daken wil gaan exploiteren.

In 2018 wordt het actieplan geluid vastgesteld, met maatregelen om geluidhinder te verminderen vanwege wegverkeer en/of andere geluidbronnen. Hierin nemen we onder andere een programma voor geluidsanering op voor de aanpak van resterende woningen op de A- en B-lijsten. Daarvoor is beschikbaar het restant budget van ISV3.In het kader van evenementen zal een geschikte locatie worden voorgesteld voor evenementen met overwe-gend harde basgeluidmuziek.

De samenwerkingsovereenkomst met de Provincie Noord-Brabant voor de aanleg van laadinfrastructuur voor elektrische auto’s in de openbare ruimte loopt tot 1 januari 2019. Het aantal aanvragen voor 2018 wordt ge-schat op 5 stuks.In 2018 zal de tijdelijke huisvestingslocatie Putgraaf 188 ook gebruik gaan maken van de Binnenstadservice.

De klimaateffecten die relevant zijn voor regio Heerlen/Parkstad (hittestress, verdroging, extreme regenval) worden nader in beeld gebracht. Indien nodig zullen maatregelen hiertegen worden opgenomen in klimaatbe-leid, bv. aanvullend op groenbeleid en waterbeleid.Naar aanleiding van het dossier Omleidingen Derde Spoor Duitsland en goederenvervoer over het spoor zal het RO-beleid voor externe veiligheidsrisico’s opnieuw tegen het licht worden gehouden.

MilieubeheerGEZONDE STADHet verder uitvoeren van het bodemconvenant 2016-2020 met nadruk op de ontsluiting van bodeminformatie waardoor burgers en bedrijven -volledig digitaal- betere bodeminformatie kunnen verkrijgen. Het budget voor het voorgaande is voor de gehele convenantsperiode formeel vastgelegd in de Meicirculaire 2015 van het ge-meentefonds door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

CIRCULAIRE ECONOMIEVoor 2018 zijn verschillende maatregelen voorzien waaronder de invoering van GFT-inzameling in de hoogbouw en het doorlopen van een pilot met afvalcoaches. Deze maatregelen komen voort uit het Afvalbeheersplan 2014-2020 en worden kostenneutraal uitgevoerd.

Voor hergebruik en sluiten van kringlopen wordt een nieuw beleidskader opgesteld, dat zal worden geïntegreerd in de nog op te stellen omgevingsvisie. Besluitvorming is voorzien voor tweede helft 2018.

Bij de sloop van enkele schoolgebouwen zal worden geëxperimenteerd met duurzaam slopenmethoden. Bij de sloop van Schinkelzuid zal het BREEAM-certificeringstraject voor ‘duurzame sloop en demontage’ worden toege-past.

Jaarlijks wordt de Dag van Duurzaamheid georganiseerd. Speciaal voor kinderen en jeugdigen is er het Milieu Ontmoeting Programma. Samen met scholen bekijken we hoe we duurzaamheidson-derwerpen in het lespro-gramma kunnen verweven.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• Verbreed gemeentelijk rioleringsplan 2016-2020.• Waardevol groeien.• Afvalbeheersplan 2014-2020.• Bodembeleidsplan 2016-2020.

76

• Klimaatbeleidsplan 2010-2020.• Energieambitiedokumenten PALET 1.0 en 2.0.• Handreiking PALET 3.0.• Bodembeleidsplan 2011.• Beleidsvisie externe veiligheid.• Afval inzamelplan 2004-2010.• Geluidsbeleid Heerlense evenementen (in de open lucht) 2009-2013 (actualisatie loopt).• Actieplan geluid.• Actieplan luchtkwaliteit.• Duurzaamheidsvisie (vaststelling najaar 2016).• Beleidskader elektrische laadinfrastructuur (vaststelling najaar 2016).• Duurzaamheid in stadsdeelvisie Hoensbroek (H7) (vaststelling najaar 2016).


Kernthema Riool, afval enmilieubeheer

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -18.071 -18.608 -16.773 -16.853 -16.848 -16.384

Baten 20.587 21.515 19.433 18.303 18.437 18.614

Totaal 2.516 2.907 2.660 1.450 1.589 2.230



Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Rioolrenovaties 3.279 3.279 3.279 3.279

Geluidmeetapparatuur 25

Totaal 3.279 3.304 3.279 3.279

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?Het overschot van de Rd4 wordt momenteel naar de deelnemende gemeenten verdeeld o.b.v. het aantal aan-sluitingen per gemeente. Dit komt neer op 34% voor de gemeente Heerlen.Het overschot voor het pluspakket gaan we niet verdelen o.b.v. het aantal aansluitingen maar op basis van het omzetdeel in het pluspakket. De omzet van de gemeente Heerlen in het pluspakket is veel hoger (58%) daar veel andere gemeenten dit werk anders wegzetten.

77

7.3 Kernthema Begraafplaatsen

Wat gaan we daarvoor doen?In het verleden zijn al bezuinigingen doorgevoerd in de dienstverlening op begraafplaatsen: de begraafplaats-beheerders verstrekken niet langer informatie aan bezoekers. Er is evenwel bij bezoekers toch een informatie-behoefte. Om daarin te voorzien, introduceert de gemeente op de begraafplaats Akerstraat een app waarmee bezoekers zelf graven kunnen opzoeken. Dit is in eerste instantie een proef.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren? • Beleidsplan begraafplaatsen gemeente Heerlen


Kernthema Begraafplaatsen

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -1.564 -793 -767 -757 -755 -754

Baten 483 450 472 472 472 472

Totaal -1.081 -343 -295 -285 -283 -282


79

8. Programma Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Stedelijke ver-

nieuwing (VHROSV)

Wat willen we bereiken?Ruimtelijke ordeningHet maatschappelijk effect dat we willen realiseren is het beter bestuurbaar maken van de fysieke leefomge-ving, onder meer door het kunnen weren van niet-gewenste functies. We willen de woonfunctie in het centrum versterken en we willen de woon- en leefkwaliteit in buurten en wijken verbeteren. Verder willen we de omvang van de woningvoorraad én de planvoorraad afstemmen op de behoefte, onder andere door sloop, nieuwbouw en transformatie.

GroenEen onderscheidende groenstructuur als kwaliteitsimpuls voor de leefbaarheid van een stad in beweging. Thema’s hierbij zijn:o Het koesteren en verbeteren van de kwaliteit van het groene karakter van onze stad.o Het verder beleefbaar maken van deze kwaliteit door een betere ontsluiting en inrichting.o Het herbestemmen van de ontstane vrije ruimte door demografische ontwikkeling.o Het realiseren van stadslandbouw in aanvulling op gemeentelijke beheer- en onderhoudstaken.o Het vergroten van de biodiversiteit en inspelen op klimaatadaptatie.o Het inrichten van het Caumerbeekdal tot ‘grootste stadspark van Nederland’.o Innovatief ontwerpen en realiseren van de urban-stedelijke groene ruimte.


-5.356

-799

208

Programma 8: VOLKSHUISVESTING, RUIMTELIJKE ORDENING EN STEDELIJKE VERNIEUWING

Lasten 2018

KT Ruimtelijke ordening

KT Centrum

KT Herstructurering


Beleidsindicatoren


Gemiddelde WOZ-waarde woningen 1.000 euro 2016 123 209

Nieuw gebouwde woningen Aantal per 1.000 woningen 2014 2,2 6

Demografische druk % 2017 66,5% 69%

Gemeentelijke woonlasten éénpersoonshuis-houden

Euro 2017 621 644

Gemeentelijk woonlasten meerpersoonshuis-houden

Euro 2017 753 723

80

Risico’s• Claims van derden (juridische procedures).• Verbonden partijen.• Woonwagenstandplaatsen (in eigen beheer en onderhoud).• Projectenportefeuille (in relatie tot beschikbare budgetten).• Bodemsanering (bodemvervuiling).• Achterstand actualisering bestemmingsplannen (ruimtelijke sturingsinstrument/inkomsten).

81

8.1 Kernthema Ruimtelijke ordening

Wat gaan we daarvoor doen? In 2018 zijn de volgende actualiserende bestemmingsplannen in voorbereiding dan wel worden vastgesteld:- Cityplan Heerlen.- Zorgvallei.- Heerlerheide centrum.- Buitengebied.- Bestemmingsplan Stedenbouwkundige bepalingen.- Hoensbroek centrum.- Heerlerheide Noord.- Heerlerbaan.

Daarnaast zullen, afhankelijk van ruimtelijke initiatieven van burgers en bedrijven, ontwikkelingsgerichte be-stemmingsplannen worden opgestart dan wel begeleid.

De voorbereidingen op de overgang van bestemmingsplannen naar een omgevingsplan in het kader van de Omgevingswet zullen onverminderd plaatsvinden.

GroenDe gemeente Heerlen is trots op haar groene karakter. Deze kwaliteit willen we koesteren en verbeteren, bijvoorbeeld door fraai aangelegde groene ruimten en recreatieve routes. Doel is dat burgers, bedrijven en bezoekers hier met plezier wonen, werken en vertoeven. Samenwerking met andere overheden, natuur- en toeristische organisaties, bedrijven en burgers is daarbij van belang. Voor 2018 zijn belangrijke onderwerpen daarin het ontwikkelen van het Caumerbeek-dal tot het ‘grootste stadspark van Nederland’, het omgaan met vrijkomende ruimte als gevolg van de regionale demografische ontwikkelingen, het realiseren van stadsland-bouw en het vergroten van de ecologische biodiversiteit.

Bidbook Urban HeerlenUitvoering geven aan de projecten en gebiedsontwikkeling van het ‘Bidbook Urban Heerlen’. Zie hiervoor het-geen is opgenomen bij het kernthema centrum.

Cultuurhistorische waardenkaart HeerlenDe gemeente vindt het belangrijk dat bewoners trots zijn op de cultuurhistorische identiteit van hun stad. Bewoners die trots zijn op hun vertrouwde leefomgeving zijn meer bereid om zich in te spannen voor die leef-omgeving. Cultuurhistorische waarden blijken een belangrijke vestigingsfactor te zijn voor een nieuwe gene-ratie stadsbewoners. Om zo goed mogelijk inzicht te krijgen in haar cultuurhistorische waarden wordt door de gemeente een cultuurhistorische waardenkaart opgesteld. Cultuurhistorie wil zeggen: de overblijfselen van de geschiedenis, die door de mens zijn gemaakt. Denk aan stedenbouwkundige patronen, landschappelijke struc-turen en bouwkundig erfgoed. De cultuurhistorische waardenkaart vormt ook een belangrijke koppeling naar andere beleidsdocumenten, waaronder de nota ruimtelijke kwaliteit Heerlen.

WonenDe woningmarktprogrammering wordt geactualiseerd waarbij aandacht is voor het (per saldo) verder terugdrin-gen van de omvang van de planvoorraad.Bij het actualiseren van bestemmingsplannen worden onbenutte bouwtitels actief geschrapt.

Prestatieafspraken- Evaluatie afspraken 2017.- Uitvoeren afspraken 2018.- Voorbereiden afspraken 2019.- Structureel overleg met corporaties en Huurdersbelangenverenigingen zowel ambtelijk als bestuurlijk.- We gaan met de corporaties en huurders nieuwe prestatieafspraken maken met daarbij aandacht voor o.a.

wonen en zorg, huisvesting doelgroepen, leefbaarheid in de buurt, woonruimteverdeling, alternatieven voor kamerverhuur en verduurzaming van de woningvoorraad.

82

- Met de prestatieafspraken geven we tevens uitvoering aan het Deltaplan sociale woningbouw.- Er wordt een initiatief ontwikkeld dat past binnen het subsidiekader “Passend wonen in de wijk”. Dit kader is

opgesteld door de Provincie en richt zich op huisvesting van kwetsbare doelgroepen. Samen met Wonen Limburg worden de mogelijkheden verkend voor een tijdelijke wijk met ‘tiny houses’.- Incourante woningen worden gesloopt en leegstaand (maatschappelijk) vastgoed krijgt waar mogelijk een

woonbestemming.- Er worden samen met de corporaties en bewoners 3 wijkvisies op het vlak van wonen en leefbaarheid ont-

wikkeld.- De woonkwaliteit wordt verder verbeterd door het concretiseren van de taakstellingen volgens PALET en door

de aansluiting van wooncomplexen op mijnwater. Het verduurzamingsprincipe dat is toegepast in de model-woning Vrieheide wordt verder doorontwikkeld en waar mogelijk toegepast in de wijk. Ook de bewustmaking en bewustwording van de bewoners op het vlak van duurzaamheid is een aandachtgebied.

- Samen met Parkstad, Provincie en Rijk wordt een pilot ontwikkeld rondom de aanpak van de particuliere woningvoorraad.

Actualiseren woningmarktprogrammeringDe in de programmering opgenomen plannen worden opnieuw getoetst op hun houdbaarheid waarbij onge-wenste plannen wordt geschrapt en gewenste plannen worden opgevoerd. Regionale afstemming is hierbij voorwaarde.De monitoring van de compensatiemaatregelen zoals sloop, schrappen bouwtitels en donatie in een fonds wordt verder ontwikkeld.

Proces uitvoering Heerlerbaan centrumvisieOnderzocht wordt welke instrumenten de gemeente ter beschikking heeft en welke rol zij kan spelen in de re-alisatie van de visie. Het verleiden, inspireren en uitnodigen van belanghebbenden is hier onderdeel van, maar ook het publiek- en privaatrechtelijke instrumentarium kan hiervoor worden ingezet. Afstemming met Kerkrade en Parkstad is in relatie tot de Retail structuurvisie Parkstad tevens van belang.

Uitvoering IBAWe begeleiden samen met de andere gemeenten in Parkstad het IBA proces. Daarbij hebben we uiteraard bijzonder aandacht voor de totstandkoming van de IBA projecten op ons grondgebied, waaronder onze eigen kandidaat projecten Gebrookerbos, Aldenhofpark, Romeins Kwartier en Kegelpaleis. Al naar gelang de aard van de projecten en de fase waarin zich deze bevinden, bestaat onze inzet uit het meedenken in de mogelijkheden van het project tot het planologisch begeleiden ervan en wat betreft de eigen projecten ook in het realiseren van deze projecten in de komende jaren. Onze inzet daarbij is om de potentie van IBA zodanig te benutten dat er een vliegwiel ontstaat dat nieuwe dynamiek in onze regio brengt.

OmgevingswetDe mogelijkheden van de Omgevingswet zullen verder worden onderzocht en verdiept.

Gemeentelijke OmgevingsvisieVanwege de nieuwe Omgevingswet dient de Structuurvisie omgezet te worden in een Omgevingsvisie. De eer-ste stappen om te komen tot een Omgevingsvisie voor de gemeente Heerlen zijn reeds gezet.

Parkstad OmgevingsvisieOok op regionaal niveau wordt een Omgevingsvisie voorbereid. Hierbij staan centraal het onderzoeken van de implicaties van de Omgevingswet en bovenal het analyseren en benoemen van de inhoudelijke regionale opgaven. Op grond van de uitkomsten zal aan de Bestuurscommis-sie Ruimte Parkstad een uitgewerkt voorstel worden gedaan over het vervolg.

InitiatievenkamerOm uitvoering te geven aan de gewenste begeleidende en faciliterende rol van de overheid bij initiatieven vanuit de samenleving is de initiatievenkamer opgezet. Binnen dit gremium worden kansen en alternatieven onderzocht van initiatieven van burgers en ondernemers. Dit leidt in sommige gevallen tot nieuwe projecten.

83

Actualisatie Nota Ruimtelijke KwaliteitDe nota Ruimtelijke Kwaliteit waarmee de gemeente haar wettelijke plicht om welstandbeleid vast te stellen invult moet worden geactualiseerd. Nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen, gewijzigd beleid en regelgeving zijn hiervan de oorzaak.

Leegstand/Dynamisch voorraadbeheerLeegstand heeft een negatief effect op de fysieke leefomgeving. Er wordt op diverse thema’s (wonen, economie en maatschappelijk) en schaalniveaus (gemeente, Parkstad en Zuid-Limburg) gewerkt aan beleid, instrumenta-rium, en afstemming.

Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (Mirt)De drie steden in Zuid-Limburg moeten in het Mirt meer pro-actief gaan samenwerken om hun gezamenlijke opgave in te brengen.

MAHHL (grensoverschrijdend samenwerkingsverband tussen Maastricht, Aken, Hasselt, Heerlen en Luik)In MAHHL-verband zoeken de betrokken grensregio-gemeenten op verschillende terreinen de verbinding op.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• Regionale woningmarktprogrammering structuurvisie Wonen Zuid-Limburg.• Structuurvisie wonen en retail Parkstad.• Regionale woonvisie Parkstad/Heerlen.• Regionale woningmarktprogrammering.• Nota Ruimtelijke kwaliteit Heerlen 2011.• Bidboek Urban Heerlen.• Integrale centrumvisie 2005.• Structuurvisie Heerlen 2035.• Erfgoednota 2012-2020.• Groenbeleidsplan.• Heerlerbaan centrumvisie.• Handboek ruimtelijke plannen.• Groenbeleidsvisie gemeente Heerlen (2013).


Kernthema Ruimtelijke ordening

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -18.337 -7.004 -5.356 -5.160 -5.254 -5.159

Baten 11.357 5.286 2.326 2.140 2.086 2.054

Totaal -6.980 -1.718 -3.030 -3.020 -3.168 -3.105



Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Herinrichting Kasteellaan 1.112

Leisure Lane 400 400 275

Totaal 1.512 400 275 0

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?Door de verkoop van een woonwagenstandplaats kunnen wij in 2018 € 10.000 besparen.

Door de reserve woningbouw (BWS) af te romen kan in 2018 een bedrag ter hoogte van € 400.000 vrijvallen.

84

Doordat risico’s kleiner zijn geworden kunnen we uit het grondbedrijf eenmalig in 2018 een bedrag reserveren t.b.v. de bezuinigingen ter hoogte van € 350.000.

Het actiever verkopen van ‘snippergroen’ in 2018 en 2019 levert in die jaren per jaar € 20.000 op.

Op onderdelen gaan wij de inkomsten van leges (omgevingsvergunningen) verhogen om de kostendekkendheid te vergroten. Daarbij besparen wij € 75.000 in 2018, € 90.000 in 2019, € 92.000 in 2020 en € 97.000 in 2021.

85

8.2 Kernthema Centrum

Wat gaan we daarvoor doen?De ambities voor het centrum van Heerlen zijn medio 2016 vastgelegd in het Bidbook URBAN Heerlen, waarbij de te behalen resultaten per ambitie concreet benoemd zijn.Voor het geheel aan te behalen resultaten is de financiële inzet van Provincie, IBA en gemeente vastgelegd.Langs de lijn van de 25 geformuleerde ambities hebben wij de volgende concrete acties voor 2018.

Thema Detailhandel, horeca, kantoren en wonenSchinkelkwadrantIn 2018 wordt -vanuit het stedenbouwkundig plan- het bestemmingsplan doorlopen. Schinkelkwadrant Noord is een initiatief van derden. De gemeente zal binnen de vastgestelde kaders en afspraken haar publiekrechtelijke medewerking aan dit plan verlenen. Schinkelkwadrant Zuid is een initiatief van de gemeente zelf. Er wordt een gemeentelijke GREX vastgesteld. Het voormalige winkelcentrum de Plu wordt gesloopt en er worden overeen-komsten gesloten met derden die de opstallen gaan ontwikkelen.

Reductie leegstand detailhandelHet Ondernemershuis zet in op het acquireren van winkelformules ter versterking van het URBAN-profiel. In samenhang met de regeling Ruimte voor Ondernemerschap en de opdracht aan Streetwise wordt gewerkt aan het verder terugdringen van de leegstand.

Ambtelijke huisvesting Stadkantoor en StadhuisBegin 2018 wordt middels gunning aan een marktpartij de DBM-opdracht (Design-Build-Maintain) voor nieuw-bouw van het stadskantoor en renovatie van het stadhuis uitgezet. Tevens wordt het huidige stadskantoor in de eerste helft van 2018 gesloopt en vindt archeologisch onderzoek op deze plek plaats. Bouwstart voor de nieuw-bouw c.q. de renovatie is tweede helft van 2018.

MaankwartierIn 2018 wordt de casco bouw van de bouwdelen op de Plaat en in Zuid voortgezet en conform planning afge-rond, zodat in 2018 gestart kan worden met de afbouw van deze bouwdelen. In 2018 wordt ook bouwdeel J (de bogen en stijgpunten in Noord aan de kop van de Plaat) afgerond. De realisatie van de openbare ruimte op de Plaat en in Zuid wordt afgestemd op de voortgang van de bouw; het streven is om deze eind 2018 aan te leggen, zodat dan de interwijkverbinding in gebruik genomen kan worden. De opening van het nieuwe station is einde 2018.

Sporthuis DianaVoor het einde van 2018 worden de 36 studenten-appartementen door Weller gerealiseerd.

Thema Openbare ruimteHerinrichting van Grunsvenplein, Zuidplein, Raadhuisplein en BongerdIn 2018 werken wij aan het ontwikkelen van een eenduidig, samenhangend profiel van de openbare ruimte in het centrum. Hierbij zetten wij in op het realiseren van een hoogwaardige verblijfskwaliteit, die recht doet aan het profiel van URBAN Heerlen en de eigenheid van de verschillende kwartieren.

Uitvoering GevelfondsIn 2017 is de uitvoeringsregeling hiervoor door de Raad vastgesteld. In 2018 worden de concrete aanvragen beoordeeld, gehonoreerd en uitgevoerd.

Thema Cultuur, erfgoed, sport en onderwijsMedio 2017 werd de Culturele Agenda 2017-2020 door de Raad vastgesteld. Daarin werden beleidsmatig de accenten aangegeven waarop we ons als stad willen profileren. We investeren daarbij met name in het verster-ken van het productieklimaat en talentontwikkeling in de stad. Dit komt tot uitdrukking in de realisatie van een aantal projecten.

86

Poppodium Nieuwe NorOp basis van besluitvorming in 2017 zal de ontwikkeling van een uitgebreid poppodium starten, waarbij een middenzaal met een capaciteit van 600-700 bezoekers toegevoegd wordt. In 2018 wordt het gehele uitbrei-dingsperceel gesloopt en vindt archeologisch onderzoek plaats. Tegen het einde van 2018 start de bouw.

RoyalIn 2018 wordt gestreefd naar het sluiten van samenwerkings- en huurovereenkomsten met nieuwe initiatiefne-mers voor de realisatie van een volwaardige filmvoorziening. Er wordt gewerkt aan een sluitende exploitatieop-zet en investeringsbesluit voor het gebouw.

Via ZuidMet de komst van Via Zuid naar Heerlen is een broedplaats voor jonge makers in de podiumkunsten ontstaan. De makers van Via Zuid vervullen een coördinerende rol in het speelveld en de talenten wordt een plek en on-dersteuning geboden om “vlieguren” te maken in het vakgebied.

Romeins KwartierIn 2017 werd het ambitiedocument Romeins Kwartier aan de Raad gepresenteerd. In 2018 werken we langs de volgende lijnen aan de realisatie van het Romeins Kwartier:1. Archeologisch Centrum 2018 is het startjaar voor de publieksfunctie archeologie in de voormalige bibliotheek (Werkpleingebouw).

Een deel van de kantoorfuncties van Historisch Goud verhuist naar dit gebouw en de inhoudelijke samenwer-king met het Thermenmuseum krijgt verder vorm.

2. Romeins badhuis De uitkomsten van het archeologisch onderzoek naar het Romeins badhuis en Coriovallum presenteren we

begin 2018 middels een wetenschappelijke en publiekspublicatie. Tevens opent het museum een nieuwe expositie over de uitkomsten van het onderzoek.

3. Vormgeving openbare ruimte Na afronding van archeologisch onderzoek op de locatie Stadskantoor/Raadhuisplein werken we een ontwerp

voor de openbare ruimte uit dat het Romeins verleden van de stad zichtbaar en beleefbaar maakt.4. Belevingsconcept Romeins Kwartier In 2018 werken we een belevingsconcept voor het Romeins Kwartier uit. Dit concept vormt de basis voor de

manier waarop binnen, buiten, digitaal en qua programmering alle onderdelen van het Romeins Kwartier in samenhang vorm krijgen.

5. Vernieuwde museumfunctie Op basis van klimatologische eisen voor de bescherming van het Romeins badhuis stellen we een programma

van eisen voor de overkapping van het badhuis op. Tevens zal duidelijk worden of het museum tijdelijk of blijvend naar de Stadsgalerij verhuist.

Urban sportsIn 2018 gaan we nader verkennen welk type sportvoorziening wenselijk en haalbaar is in het centrum.

Thema Evenementen, leisure, beleving en stadsmarketingURBAN-evenementenIn 2018 wordt weer een evenement met een URBAN-karakter toegevoegd aan de goed gevulde evenementen-kalender van de stad.In december 2018 wordt de tweede editie van het Winterevent HolyMoly georganiseerd, waarbij nadrukkelijk samenwerking gezocht wordt met alle in ons centrum betrokken spelers.In 2018 zetten wij in op bevordering van sfeer en beleving in het centrum van Heerlen. Dat gebeurt niet alleen met zichtbare fysieke acties, zoals murals, social sofa’s, extra sfeerverlichting, straatmeubilair, Parc URBANA, etc., maar ook middels grote en kleinschalige evenementen.

StraatkunstwerkenIn 2018 realiseren we weer 3 kwalitatief hoogstaande straatkunstwerken in het centrum.

StadsmarketingIn 2018 wordt het vastgestelde marketingconcept verder uitgerold.

87

Thema Duurzaamheid, asbestsanering en vervoerZonnepanelenIn het kader van de uitvoering van PALET worden zonnepanelen geplaatst op het gemeentelijk vastgoed in het centrum.

FietsenstallingDe plannen omtrent een fietsenstalling op het Zuidplein krijgen verder vorm. Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• Bidbook URBAN Heerlen 2016


Kernthema Centrum

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten 0 -494 -799 -875 -1.047 -1.020

Baten 0 12 0 0 0 0

Totaal 0 -482 -799 -875 -1.047 -1.020



Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Romeins Museum 1.200 4.500 1.500

Overkapping Romeins badhuis 100 200 100 2.000

Totaal 1.300 4.700 1.600 2.000

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?In de begroting is in 2018 een bedrag van € 500.000 gereserveerd voor kapitaallasten als gevolg van inves-teringen in het centrum. De ontwikkelingen die tot nu toe plaats hebben gevonden binnen het programma Centrum leiden nog niet voor het volledige bedrag tot kapitaallasten in 2018. Dat betekent een besparing van € 107.000 in 2018.

88

8.3 Kernthema Herstructurering

Wat gaan we daarvoor doen?Hoensbroek-PassartWe voeren de stadsdeelvisie Os Gebrook uit, waarbij we rekening houden met de uitgesproken ambities voor dit stadsdeel bij gelegenheid van de in 2016 uitgevoerde midterm review.

Concrete acties 2018Gebrookerbos heeft binnen IBA een structuurdragende rol binnen het ontwikkelgebied stedelijke parken en zal van daaruit ondersteund worden. We blijven verder inzetten op de ontwikkeling van het gebied langs de vastge-stelde methode. Hiertoe zetten we in op de realisatie van een aantal macro-initiatieven, zoals de realisatie van het Mijnspoor als onderdeel van de Leisure Lane, de versterking van de buitenplaats van Kasteel Hoensbroek en de publieke openstelling van delen van de zandgroeves Beaujean en Sibelco. Daarnaast zullen we actief – mid-dels de continuering van de inzet van de Brooker – micro-initiatieven ondersteunen (minimaal 10 initiatieven per jaar). In 2018 worden de initiatieven tevens zichtbaar gemaakt middels een digitaal platform. De partici-patie van Gebrookerbos binnen het Interreg project N-power zal in 2018 volop lopen, waarbij grensoverschrij-dende samenwerking een meerwaarde zullen opleveren voor Gebrookerbos.In 2018 zullen we de GREX Aldenhofpark bijstellen, waarbij rekening zal worden gehouden met de aangepaste plannen van De Voorzorg voor de bouw van 24 appartementen en de bouw van 30 grondgebonden woningen door Wonen Limburg (die de betreffende grondpositie waarschijnlijk overneemt van Woonpunt).Met betrekking tot de BMV-Hoensbroek zuid zal -na het mislukken van de aanbesteding voor de bouw in 2017- deze aanbesteding begin 2018 opnieuw uitgezet worden, waarna hopelijk tot een snelle bouwstart gekomen kan worden. De uiteindelijke oplevering van dit gebouw loopt 1 jaar vertraging op en zal waarschijnlijk uitko-men op juni 2019.Begin 2018 wordt in het voormalige Gemeentehuis van Hoensbroek een nieuw medisch centrum geopend.

MSPWe voeren het Wijkaktieplan 2008 uit, op basis van de in 2013 vastgestelde herijking. In 2018 zal de herstruc-turering van MSP afgerond worden.

Concrete acties 2018In 2018 wordt de herinrichting als 30-km gebied van de Kasteellaan-Meezenbroekerweg ter hand genomen en afgerond. Voorts wordt de realisatie van een medisch centrum aan de Limburgiastraat en de eventuele sloop/ herinrichting locatie kerk Amsterdamstraat bekeken. De schoollocatie van ’t Pannesjop wordt gesloopt en herin-gericht.

VrieheideWe voeren Buurtbusinesss Vrieheide uit, waarbij oa. burgers en verenigingen worden geactiveerd om initiatie-ven te ontplooien.

Concrete acties 2018De aanpak sociaal-veilig behoeft ook in 2018 continuering (aanpak multi-problem situaties); er zal afgestemd worden met de sociale buurtteams/expertiseteams in de wijk en concrete casuïstiek kan ingebracht worden bij het flexibel in te zetten sociaal-veiligheidsteam, in aanvulling op de reguliere structuren. De verwachting is dat binnen Vrieheide nog minimaal 2 jaar extra ingezet zal moeten worden op deze aanpak.In 2018 zal uitvoering gegeven worden aan de handhavingsactiviteiten met betrekking tot het vastgestelde beeldkwaliteitsplan.Een aantal opgestarte projecten met betrekking tot de herinrichting van de openbare ruimte, zoals Impuls beeldkwaliteit (haagjesproject), de Kuil, buurtinitiatieven OR (oa. middels het tot stand brengen van buurt-deals) en infrastructuur Anjelierstraat/Unescolaan/Schrieversheideweg/Belgiëlaan/Plein Luxemburg zullen in 2018 afgerond worden. De herbestemming van de watertoren zal bekeken worden.Met betrekking tot de herontwikkeling van de Chr. Koningkerk tot regionaal archief zal in de eerste helft van 2018 tot een definitief ontwerp en aanbesteding van de bouw gekomen worden, waarna de bouwstart in de tweede helft van 2018 zal zijn.

89

In het kader van de aanpak particulier bezit zal in 2018 gestart kunnen worden met de uitgifte van de Beter Leven hypotheek, waardoor de verwachting is dat er beweging op de woningmarkt ontstaat.

Overige herstructureringsprojectenOp de Molenberg start de ontwikkelaar met de eerste fase van de bouw van 65 grondgebonden woningen aan de Nicolaas Beetsstraat.

Over welk beleid beschikken we om dit te realiseren?• Buurtbusiness Vrieheide (2013).• Masterplan Hoensbroek 2025 (2009).• Wijkaktieplan (WAP)-MSP (2008), geactualiseerd (2013).

Wat gaat dit kosten?

Kernthema Herstructurering

x € 1.000

Rekening2016


2017

Begroting2018

Meerjarenraming

2019 2020 2021

Lasten -4.636 -2.196 208 -341 -449 -486

Baten 2.015 490 0 0 0 0

Totaal -2.621 -1.706 208 -341 -449 -486

Welke bezuinigingen gaan we binnen dit kernthema realiseren?Door het project ‘Kasteellaan’ op een andere wijze te financieren (kapitaliseren) gaan wij in 2018 een besparing realiseren van € 800.000 en in 2019 vervolgens € 312.000.

3. Paragrafen

91

92

€207

€187

€8.433

€23.107

€9.689

€462

€1.560

€287

€904

€782

€1.475

x 1.000

3.1 Lokale heffingen

Vergunningen parkeren

€245

Fiscaliseringparkeerboetes

€285

93

Inleiding

In deze paragraaf zijn de lokale heffingen opgenomen waarvan de besteding zowel gebonden als niet gebonden is. Gebonden besteding betekent dat de baten alleen bestemd zijn voor het doel waarvoor zij geheven zijn. Niet gebonden besteding houdt in dat de baten tot de algemene middelen van de gemeente behoren.

De baten van de gebonden bestedingen zijn geoormerkt en mogen een kostendekkend-heidspercentage van 100% niet overstijgen. Met kostendekkendheidspercentage wordt bedoeld: het percentage van de lasten (inclu-sief kwijtschelding) dat gedekt wordt door de netto-baten. Netto-belastingbaten zijn de belastingbaten gecor-rigeerd voor oninbaarheid.

De Wet op de Bedrijven Investeringszone (BI-zone of BIZ) maakt het voor gemeenten mogelijk gebieden aan te wijzen waarbinnen van alle ondernemers een bestemmingsheffing wordt geheven. Een dergelijk gebied heet een Bedrijven Investeringszone. Hierop wordt verder ingegaan in onderdeel 3.2 van deze paragraaf.

InflatieDaar waar gesproken wordt over het inflatiepercentage wordt bedoeld de verwachte inflatiestijging in 2018 van 1,5% t.o.v. 2017 conform de verwachting van het Centraal Plan Bureau (juni 2017).

Onroerende Zaak BelastingBsGW levert ten tijde van opstellen van de begroting cijfers van T-1, terwijl voor een nauwkeurige berekening cijfers van T nodig zijn. Cijfers bepaald op T-1 zijn minder stabiel. Er blijven dus verschillen tussen begroting en realisatie mogelijk. Uitgangspunt voor de opbrengst 2018 is de begrote opbrengst 2017, daar bovenop is het inflatiepercentage van 1,5% toegepast. De volgende zaken zijn extra meegenomen in de OZB; de rentewijziging als gevolg van de nieuwe BBV. Dit veroorzaakt een daling in de totale rioolheffing van € 1.688.000 die ter compensatie in de OZB wordt meegenomen.Vervolgens wordt de daling van de totale lasten van afval voor een bedrag van € 360.000 meegenomen en een bedrag van € 183.000 voor de verlaging van kwijtschelding op afval en riool. Dit genereert in totaal een begrote opbrengst van € 23,1 miljoen voor OZB. Dientengevolge stijgen de OZB-tarieven voor zowel woningen als voor niet-woningen met 12,21%.

HondenbelastingDe tarieven worden conform inflatiecorrectie verhoogd met 1,5% voor 2018 en vervolgens afgerond op 10 cent naar boven.

PrecariobelastingDe tarieven worden conform inflatiecorrectie verhoogd met 1,5% voor 2018 en vervolgens afgerond op 10 cent naar boven.

ToeristenbelastingDe ‘Verordening Toeristenbelasting 2015-2018’ is van toepassing met een tarief van € 1,25 per overnachting. Conform prognose cijfers BsGW is de verwachting dat het aantal overnachtingen gelijk blijft t.o.v. 2017, waardoor de begrote opbrengst gelijk is aan 2017.

12,21%

1,5%

1,5%

Niet gebonden heffingen

€23,1 mln

€782.000

€287.000

€187.000

94

AfvalstoffenheffingDe totale kosten m.b.t. afvalstoffenheffing zijn gedaald en deze daling is doorberekend in de tarieven voor het vastrecht, waardoor bijvoorbeeld het tarief voor een meerpersoonshuishouden € 16,32 goedkoper wordt t.o.v. 2017. Het zogenaamde nulttarief voor GFT blijft gehandhaafd en dit geldt ook voor de verpakkingsmaterialen en kunststof, drankenkartons en blik en papier. De ledigingstarieven voor restafval stijgen iets t.o.v. 2017. Het tarief voor restafval van een 140 liter container gaat van € 5,35 naar € 5,90; het tarief voor een 240 liter container gaat van € 7,25 naar € 8,00; het tarief van een 30 liter vuilniszak gaat van € 0,50 naar € 0,75 en het tarief van een 60 liter vuilniszak van € 1,00 naar € 1,45. Deze tarieven zijn voor het gehele ophaalgebied van Rd4 gelijk.

RioolheffingIn ons Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP), zijn de volgende uitgangspunten van toepassing, waarbij ook voor rioolheffing geldt dat de opbrengst niet hoger mag zijn dan de met de uitvoering van de taken gemoeide kosten. De rioolheffing bestaat uit een eigenaars- en een gebruikersheffing. Het eigenarendeel wordt geheven naar een vast bedrag per perceel. Het gebruikersdeel wordt geheven op basis van het waterverbruik. De omzet is ten opzichte van 2017 verhoogd met 3,0% conform het vastgestelde beleid in het vRGP + het inflatiepercentage van 1,5% conform CPB, echter vanwege de rentewijziging als gevolg van de nieuwe BBV daalt de totale rioolheffing. Dit is vervolgens terug te zien in een daling van de tarieven van 12,5%.

12,5%

Gebonden heffingen

Overige

Algemene dienstverleningVoor diverse gemeentelijke producten binnen deze categorie wordt de (maximale) hoogte van de leges bepaald door het Rijk. In beginsel wordt binnen de totale categorie (titel 1) gestreefd naar kostendekkendheid van de legesheffingen. De kosten die niet gedekt worden door 100% kostendekkend te werken, moeten worden betaald uit algemene middelen. Des te hoger de kostendekkendheid (de werkelijke kosten verhalen op degene waar de kosten voor gemaakt worden), des te minder eigen middelen nodig zijn om dit ‘gat’ te dichten.Voor 2018 worden de tarieven die niet door het Rijk vastgesteld worden met 5% verhoogd en vervolgens afgerond op 5 cent naar boven. In 2017 is dit al gebeurd om steeds iets meer kostendekkend te worden. Daarnaast zijn er specifieke diensten waarbij een 100% kostendekkendheid wellicht niet gewenst is, omdat anders de betreffende vergunning niet (meer) wordt aangevraagd, dan wel de kosten onevenredig hoog zijn en daardoor bepaalde activiteiten niet meer worden ontplooid.

5%

Parkeergelden en fiscalisering parkeerboetesHet tarief voor het vergunning parkeren wordt ingaande 2018 verhoogd met 1,5% inflatiecorrectie en afgerond op 10 cent naar boven. Het tarief voor een parkeerontheffing voor het parkeren bij de parkeerapparatuur blijft € 13,50. De tarieventabel in de verordening parkeerbelastingen is uitgebreid op het gebied van kraskaarten. De tarieven voor straatparkeren zijn niet gewijzigd t.o.v. 2017. Het tarief m.b.t. een naheffingsaanslag is conform rijkstarief in de verordening opgenomen voor een bedrag van € 62,00 (t.o.v. € 61,00 rijkstarief in 2017).

1,5%1,5%

€8.433.000

€904.000

€9.689.000

Vastrecht €16,32

Diftar

€1.560.000

€245.000 1,5%

€285.000 €1

95

Fysieke leefomgevingIn het kader van de dienstverlening vallend onder fysieke leefomgeving/omgevingsvergun-ning (titel 2 van de legesverordening) is het uitgangspunt dat de totale legesomvang betref-fende deze dienstverlening niet de totale kosten die met deze dienstverlening zijn gemoeid mag overschrijden. Het betreft hier alle dienstverlening ten aanzien van het vergunningen-proces c.a. en het toezicht tijdens de uitvoering.Er wordt een degressief tarief gehanteerd bij oplopende bouwkosten met een plafond als maximum voor de bouwleges. De legestarieven binnen deze titel zijn met 5,0% verhoogd om meer kostendekkend te werken en de bedragen zijn afgerond met 5 cent naar boven. Als grondslag voor de berekening van de bouwleges wordt de ‘Lijst standaard normbedra-gen’ gehanteerd.

5%

HorecaVoor 2018 wordt een verhoging van 5% op de tarieven toegepast om meer kostendekkend te werken. Afgerond wordt op 5 cent naar boven.

BegraafrechtenDe tarieven voor 2018 worden met 1,5% inflatie verhoogd t.o.v. 2017 en vervolgens afge-rond op 10 cent naar boven.

Marktgelden Binnen de gemeente Heerlen zijn drie markttereinen waar verschillende tarieven gelden, Heerlerheide, Hoensbroek en Heerlen-Centrum (hoog en laag tarief). Afhankelijk van de ruimte die op het marktterrein is toegewezen wordt het marktgeld berekend. Er gelden hogere tarieven voor dagplaatsen (de zogenaamde meelopers) op de weekmarkt. Voor 2018 wordt 1,5% inflatie toegepast en deze tarieven worden niet afgerond.

5%

1,5%

5%

BI-Zone heffingen

De belasting (oftewel BIZ-bijdrage) is bedoeld voor het financieren van activiteiten in de openbare ruimte en op het internet, die zijn gericht op het bevorderen van de leefbaarheid of de veiligheid in de bedrijveninvesteringszone of de ruimtelijke kwaliteit of de economische ontwikkeling van de BI-zone.

Een BI-zone wordt gevormd op initiatief van de ondernemers. Dat kan zowel binnen een nieuw als binnen een bestaand industrieterrein of bedrijventerrein, in een winkelgebied of gemengd gebied met winkels, horeca en/of toerisme. De gemeente heeft een faciliterende rol, door een verordening vast te stellen, een draagvlakmeting te organiseren en de (verplichte) BIZ-bijdrages (heffing/belasting) te innen; de BIZ-opbrengst wordt vervolgens (na aftrek van de perceptiekosten) integraal ter beschikking gesteld aan de Stichting of Vereniging BIZ van het desbetreffende gebied. Op deze manier kunnen de ondernemers investeren in activiteiten op het internet, gericht op het bevorderen van de leefbaarheid en/of de veiligheid, openbare ruimte of de economische ontwikkeling van de BI-zone.

De BIZ-bijdrage geldt uitsluitend voor bedrijfsmatig gebruikte onroerende zaken in een BI-zone, zoals kantoorpanden en winkels. De belasting geldt niet voor onroerende zaken die als woning worden gebruikt.

• TarievenbeleidDe wet regelt dat de opbrengst van de heffing als subsidie uitgekeerd wordt aan de vereniging/stichting die de activiteiten namens de ondernemers in de BI-zone uitvoert.

Voor de per 1 januari 2016 ingestelde BI-zone Heerlerheide is eind 2015 een uitvoerings-overeenkomst gesloten tussen de Vereniging BIZ Heerlerheide en de Gemeente Heerlen, welke geldt voor de termijn van 1 januari 2016 t/m december 2020. Hierin zijn de afspraken tussen beide partijen vastgelegd. De uitvoeringsovereenkomst BIZ vindt zijn basis in de Verordening BIZ Heerlerheide.

€1.475.000

€36.000

€462.000

€207.000

96

Kostendekkendheid

Kostentoerekening aan leges en rechtenConform het wijzigingsbesluit BBV (Besluit Begroting en Verantwoording) worden kosten verantwoord op de zogenoemde taakvelden. Vanuit de taakvelden zijn de directe kosten toegerekend aan de betreffende leges en rechten. De kosten van overhead (indirecte kosten) worden toegerekend conform een intern vastgestelde methodiek. Deze methodiek ligt vast in de Financiële Verordening van de Gemeente Heerlen.

Onderscheid in heffingen en leges

1. Heffingen

De tarieven van afvalstoffenheffing en rioolheffing zijn 100% kostendekkend. De baten van marktgelden en begraafrechten zijn niet kostendekkend als gevolg van de keuze om niet alle kosten door te rekenen in de tarieven. Dit heeft bij marktgelden te maken met een terugloop van het aantal marktkramen de afgelopen jaren. De animo voor de markten is afgenomen en het is niet redelijk en wenselijk om de kosten volledig toe te rekenen aan de nog resterende marktkraamhouders.

Voor wat betreft begraafrechten is het ook niet reëel om alle kosten door te rekenen in de tarieven, aangezien begraven of cremeren dan bij veel mensen voor financiële problemen kan zorgen.

2. Leges

De legestarieven zijn niet kostendekkend. Uitgangspunt is om steeds meer kostendekkend te gaan werken waar mogelijk en wenselijk.

Heffingen geraamde lasten € geraamde baten € dekking in %

Afvalstoffenheffing 9.689 9.689 100

Rioolrechten 8.433 8.433 100

Marktgelden 458 207 45

Begraafrechten 1.111 462 42

Bedragen x € 1.000

Leges geraamde lasten € geraamde baten € dekking in %

Dienstverlening

Burgerlijke stand 1.027 105 10

Reisdocumenten 634 379 60

Rijbewijzen 306 262 86

Verstrekkingen WetBasisregistratie personen

122 93 76

Overige hoofdstukken 157 65 41

subtotaal 2.246 904 40

Fysieke leefomgeving 1.870 1.475 79

Horeca 459 36 8


97

Een aanduiding voor de lokale lastendruk

Woonlasten zijn er in soorten en maten. De gemeentelijke belastingen maken hier 18% van uit (een lichte daling van 1% t.o.v. vorig jaar) en wel de onroerendezaakbelastingen 7% en riool- en reinigingsheffing 11%. (Bron: COELO Woonlastenmonitor boekwerk 2017).

Om voor uw persoonlijke situatie de hoogte van de lokale lasten te berekenen kunt u kijken op de Lokale Lastenmeter via de volgende link: https://heerlen.lokalelastenmeter.nl/

Begroting 2018

Woonlasten Afval (vast bedrag)

1-persoons huishoudens 134,81


meerpersoons huishoudens 199,52

Variabel (aantal ledigingen)


meerpersoons huishoudens 52,40

Riool

Eigenaar (vast bedrag) 80,04

Gebruikers (afh. m^3 waterverbruik) 91,16

OZB

Totale economische waarde woningen en niet woningen

Gem. OZB-waarde gemeente Heerlen 129.873

Eigenaar, belastingdruk 289,87


Tabel: tarieven 2018, afval riool en OZB

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018Lastendruk OZB € 209,87 € 211,39 € 215,88 € 215,52 € 226,61 € 241,75 € 249,23 € 289,87 Afval € 343,35 € 342,33 € 337,10 € 304,29 € 311,47 € 306,30 € 268,24 € 251,92 Riool € 146,04 € 149,52 € 153,82 € 169,80 € 180,00 € 187,56 € 195,63 € 171,20 Totaal € 699,26 € 703,24 € 706,80 € 689,61 € 718,08 € 735,61 € 713,10 € 712,99

€ 0,00

€ 100,00

€ 200,00

€ 300,00

€ 400,00

€ 500,00

€ 600,00

€ 700,00

€ 800,00

Euro

Woonlasten meerpersoonshuishouden

98

Een beschrijving van het kwijtscheldingsbeleid

Het gemeentelijk beleid ten aanzien van het verlenen van kwijtschelding van gemeentelijke belastingen is geëffectueerd op kwijtschelding van de woonlasten, het gebruikersdeel van de rioolheffing en het gehele bedrag aan vastrecht van de afvalstoffenheffing. Kwijtschelding voor het variabele deel van de afvalstoffenheffing (DIFTAR o.b.v. het volume/frequentiesysteem) is gebaseerd op de hoeveelheid fijn huishoudelijk restafval. De bedragen in de kwijtscheldingverordening zijn tot stand gekomen naar aanleiding van de gemiddelde hoeveelheid restafval per inwoner per jaar. De overige heffingen, welke vermijdbaar zijn, komen in Heerlen niet in aanmerking voor kwijtschelding.

99

Ratio weerstandsvermogen

Beschikbare weerstandscapaciteit

Benodigde weerstandscapaciteit

=

15,45

17,60

Ratio weerstandsvermogen

Heerlen:0,87

=

Kader weerstandsvermogen Wij lopen tal van risico’s die mogelijk gevolgen kunnen hebben. Om onverwachte tegenvallers te kunnen opvangen is het van belang een financiële buffer (beschikbare weerstandscapaciteit) te hebben. De mate waarin risico’s kunnen worden opgevangen zonder dat het beleid of de uitvoering in gevaar komt, wordt ‘weerstandsvermogen’ genoemd.

Afspraak in Heerlen is dat de weerstandscapaciteit tussen 0,8 en 1,2 moet liggen. De huidige ratio valt binnen de afgesproken bandbreedte.

Ontwikkelingen in 2018: Bij het uitoefenen van onze gemeentelijke taken lopen wij verschillende soorten risico’s. Die zijn niet allemaal even groot. Het is ondoenlijk om een uitputtende lijst van alle mogelijke risico’s te maken. Daarom is per programma een inschatting gemaakt van de mogelijke risico’s.

Programma %

0 Bestuur en ondersteuning 3%

1 Veiligheid 0

2 Verkeer en vervoer 0

3 Economie 48%

4 Onderwijs 0

5 Sport, cultuur & recreatie 1%

6 Sociaal domein 4%

7 Volksgezondheid en milieu 0

8 Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening & stedelijke vernieuwing

33%

9 Algemeen 11%

Totaal 100%

RisicomanagementRisicomanagement is het vinden van een balans tussen risico’s nemen en risico’s beheersen. Wij passen dit toe conform het volgende schema:

InventariserenIdentificerenPrioriteren

AnalyserenVermijden Behouden Reduceren

Beheersmaatregelen toepassen

Bewaken resultaten

PLAN

DOCHECK

ACT

Continue proces

In de inventarisatiefase worden de risico’s in beeld gebracht. Vervolgens worden de risico’s gerangschikt naar impact. In de volgende fase wordt bekeken in welke mate wij deze risico’s willen lopen, verminderen of voorkomen. Vervolgens nemen we maatregelen die de kans of de gevolgen dat het risico optreedt kleiner maakt. Tenslotte houden we continu in de gaten of het proces werkt en stellen dit waar nodig bij.

3.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing

101

2026

• Toename groenonderhoud • Uitvoering onderhoud is niet consistent en

ligt onder het gewenste niveau• Achterstand voor het vervangen van groen

Groen

Wegen

2016

2018

Centrumgebieden

Woongebieden

Hoofdinfrastructuur

Thematische bedrijventerreinen

A

A

A

Landschappelijk waardevolle gebiedenA

B-

ABedrijventerreinen industrie

A

B-

B-

B-

B-

B-

Centrumgebieden

Woongebieden

Hoofdinfrastructuur


A

AB-

AB-

Landschappelijk waardevolle gebiedenAC

ACBedrijventerreinen industrie

AB-

A Goed

B Voldoende

B- Onderkant niveau B / Net voldoende

C Matig

D Slecht

Centrumgebieden

Woongebieden

Hoofdinfrastructuur


A

A

A

Landschappelijk waardevolle gebieden

A

ACBedrijventerreinen industrie

A

D

B

D

C

D

3.3 Onderhoud Kapitaalgoederen

102

Sportaccommodaties • Beleidsnota sportaccommodaties

Onderhoudsbudgetten 2018 Vervangingsbudgettten 2018 Kapitaallasten 2018

Wegen • Wegverhardingsnota 2016• Kwaliteitsinjectie 2016-2026• Beleidsplan Openbare Verlichting 2016

Riolering • Verbreed gemeentelijk

rioleringsplan 2016-2020

Civieltechnische kunstwerken • Beheer en onderhoudsplan

civiel technische kunstwerken 2017-2021 met doorkijk 2022-2026

Groen • Beleidsvisie IBOR 2016 • Groenbeleidsplan 2013• Visie beheer en onderhoud

leefomgeving 2016• Kwaliteitsinjectie 2016-2026

Vastgoed • Vastgoedbeleidsplan 2008

€4.815.105

€2.377.299

€2.311.186

€3.037.510 €2.910.380

€3.364.566

€3.278.988

€1.600.000

103

€ 217.431LVV

€ 49.816Verstrekte leningen en kapitaal-

verstrekkingen

€ 5.765Verstrekte directe garanties

€ 220.861langlopende leningen portefeuille

€ 49.618 Verstrekte leningen/kapitaalverstrekkingen

€ 5.193Verstrekte garanties

Om investeringen en projecten in onze stad te realiseren, begroten we aan

nieuwe langlopende leningen een bedrag van

€ 21.000

Verstrekte lening en kapitaalverstrekkingen

€ 0

Aflossingen op verstrekte leningen

€ 198

Verstrekte borgstellingen/garanties

€ 0

Op onze huidige langlopende leningen wordt een bedrag afgelost van

€ 17.570

3.4 Financiering

01-01

31-12

Projecten en investeringen

Exploitatie uitgaven

Leningen aan derden

Borgstellingen en garanties

Wat kost dit?Rente kosten/baten € 3.565 Gemiddelde rentepercentage over totaal vreemd vermogen is 1,50%

Bedragen x 1.000

104

De schematische inleiding illustreert de gemeentelijke financieringsfunctie. Naast het aantrekken van geldlenin-gen en het uitzetten van geldmiddelen valt hieronder het beheersen van financiële risico’s die gepaard gaan met de geldstromen, financiële posities en de vermogenswaarden. De financieringsfunctie moet er voor zorgen dat er altijd voldoende geld beschikbaar is om aan alle verplichtingen te kunnen voldoen. In deze paragraaf wordt beschreven binnen welke kaders de treasury taken van de gemeente worden uitgevoerd. De financieringspara-graaf is voornamelijk informatief.

De gemeente Heerlen is niet over liquide en zal dit de komende jaren ook niet worden. Er zijn tevens geen be-staande beleggingen die op termijn vervallen.

In deze paragraaf komende de volgende thema’s aan bod:• Renterisicobeheer.• Kredietrisicobeheer incl. overzicht van verstrekte leningen en garanties.• Gemeentefinanciering.• Notitie rente/omslagrente.

RenterisicobeheerRenterisico’s hebben betrekking op zowel de kort- als de langlopende schulden.

Kortlopende schuldenWanneer kortlopende geldleningen (leningen met een looptijd tot 1 jaar) worden aangetrokken, moet rekening worden gehouden met de kasgeldlimiet. Door de kasgeldlimiet mag de kortlopende schuld niet hoger zijn dan 8,5% van het begrotingstotaal. Hierdoor wordt het risico beperkt dat grote fluctuaties in de korte rente het begrotingsevenwicht in gevaar brengen. In 2018 bedraagt de kasgeldlimiet naar verwachting € 33 miljoen.

Langlopende schuldenBij het afsluiten van een nieuwe langlopende lening en bij renteherziening van een lopende lening , loopt de gemeente een renterisico.

Bij het aantrekken van langlopende geldleningen moet rekening worden gehouden met de renterisiconorm. Deze norm heeft als doel om toekomstig renterisico op lange financiering te beperken. Er dient een spreiding te zijn waardoor er in enig jaar een niet te grote concentratie aan aflossingen en renteherzieningen plaatsvindt. Het totale renterisicobedrag mag niet groter zijn dan 20% van het begrotingstotaal. De renterisiconorm voor 2018 is € 77,7 miljoen.In 2018 blijven we ruimschoots onder de renterisiconorm.

Kredietrisicobeheer Gemeenten mogen alleen ten behoeve van de publieke taak geldleningen aangaan, middelen uitzetten en ga-ranties verlenen. Hiervan is sprake wanneer overheidsingrijpen noodzakelijk is om een maatschappelijk belang te realiseren. De Raad bepaalt wat tot de publieke taak behoort. Kredietrisicobeheer gaat over de kredietwaar-digheid (het risicoprofiel) van de wederpartij bij financiële transacties. Er kan sprake zijn van kredietrisico’s bij uitleningen (verstrekte geldleningen en beleggingen) of bij verleende garanties:

UitleningenPer 1 januari 2018 bedragen de uitstaande vaste geldleningen (looptijd langer dan één jaar) en kapitaalver-strekkingen € 49,8 miljoen.

Verleende garantiesMiddels directe borgstellingen kan de gemeente borg staan jegens geldgevers voor de betaling van rente en aflossing op langlopende geldleningen die door lokale organisaties, instellingen of verenigingen zijn aangetrok-ken. Deze organisaties verzorgen voornamelijk activiteiten in het verlengde van de gemeentelijke publieke taak.

De gemeente kan, al dan niet samen met het Rijk, een rol spelen in de zekerheidsstructuur van een waarborg-fonds. Door deze structuur kunnen instellingen die bij een waarborgfonds zijn aangesloten tegen de laagste rente lenen. Mede vanwege de strenge toelatingscriteria en periodieke toetsing door het fonds, loopt de ge-meente hierbij een veel lager risico dan bij directe borgstellingen. Per 1 januari 2018 bedragen de uitstaande garanties € 18,3 miljoen.

105

Gemeentefinanciering De behoefte aan nieuwe externe financieringsmiddelen is afhankelijk van een aantal zaken: de gemeentelijke vaste activa en voorraden bouwgrond, ontwikkeling van de lange interne financieringsmiddelen, ontwikkeling van de bestaande schuldpositie en de mutaties in het gemeentelijk werkkapitaal. Op basis van de per 1 januari 2018 geraamde investeringen, en de op lange termijn beschikbare financieringsmiddelen, is er een financie-ringstekort van € 54,5 miljoen Van dat tekort mag maximaal € 33 miljoen kortlopend worden gefinancierd (kas-geldlimiet). Het restant van € 21,5 miljoen zal middels langlopende geldleningen moeten worden aangetrokken.

Notitie rente/omslagrente Met ingang van begrotingsjaar 2018 wordt de berekeningswijze van onze omslagrente (interne rekenrente) voorgeschreven. Voortaan moet de totaal doorberekende interne rente gelijk zijn aan de totale rentelasten, waardoor niet (of nauwelijks) meer sprake is van een renteresultaat.

Doel is het bevorderen van een eenduidige handelwijze met betrekking tot rente door gemeenten (harmonise-ring), stimuleren dat gemeenten de (verwachte) werkelijke rentelasten opnemen in de begroting en jaarstuk-ken, en het eenduidig inzichtelijk maken van hoe de gemeenten met rente zijn omgegaan (transparantie). We voldoen met de begroting 2018 aan de nieuw gewijzigde systematiek van de rente omslagmethode. De nieuwe omslagrente voor 2018 wordt 1,5%.

Voor de detailoverzichten van bovenstaande financiering thema’s verwijzen wij naar het bijlagenboek.

3.5 Bedrijfsvoering

Bedrijfsvoering zorgt voor een organisatie met aanpassingsvermogen die in staat is proactief in te spelen op de uitdagingen die een sterk veranderende omgeving stelt zodat zij ook morgen een kwalitatief goede dienstverlening aan burgers en ondernemers kan garanderen. De belangrijkste trends en ontwikkelingen waarop de gemeentelijke organisatie een antwoord moet geven zijn technologische ontwikkeling, energietransitie, internationalisatie & decentralisatie, demografie en maatschappelijke trends zoals de 24/7 economie, de individualisering, enz.

Wereld

Stad

Organisatie

Individu

Prioritaire opgaven voor de stad

Continuïteit en ontwikkeling organisatie

106

3.5 Bedrijfsvoering

digitale leeromgeving

hybride medewerkers

autonomemedewerkers

personal branding

big/open data

persoonsgerichte aanpak

aantrekkelijke leefomgeving

creativiteit

dreigend arbeidstekort

buitenlandse kenniswerkers

digitale dienstverlening

smart city

innovatievermogen

vaklieden scholing

duurzame

wereldwijde concurrentie

verschuivende mach-ten

ontgroening, vergrijzing

langer leven

wereldwijde toegang tot kennis

complexiteit

brightland smart service campus

eigen krachtzelfsturing

ontwikkelingautonomie

iedereen doet mee

samenwerking

duurzaamheid

innovatie

intellegence

community building

technology building

vitaliteit21st century

skills

roadmaps

prestaties

aantrekkelijk woon- en vestigingsklimaat

flexibilisering

jeugd in beeld

virtuele kennis

banen vervangen door technologie

duurzaamheid

schaarse grondstoffen

internationalisering

decentralisatie

society building

eigen kracht/samenkracht

smartcontrol

processenhuis

publiek-privateduurzame inzetbaarheid

netwerken

als open platform community binnen de maatschappij

maakindustrie

schoon, groen, veilig en gezond

banenmotor

een ondernemende stad met sterke rol

voor burgers, ondernemers en

instellingen

burgerparticipatie

relaties met omliggende

gemeenten in euregio

demografie

globalisering

maatschappijenergie

technologie

individualisering verbondenheid

24/7balans werk + privé

talent building

performance building

zelfsturing

zingeving

werken in een open platform

107

108

Processen

Management control

ICT Huisvesting

HRM

Sturing & innovatie

We gaan onze bedrijfsvoering naar een hoger niveau tillen. Deze moet krachtiger, professioneler en goedkoper worden. Het gemeentelijk managementteam werkt dit uit volgens een specifieke methodiek nl. management control. De essentie van deze methode is het balanceren tussen beheersing en innovatie. De maatregelen en interventies die we daarbij hanteren en toepassen hebben betrekking op inhoud, proces het gedrag.

Focus 2018De focus binnen bedrijfsvoering in 2018 ligt op twee doelen:1. het voorbereiden van de organisatie op de geplande schaalsprong; en2. het effectief aanpakken van mogelijke risico’s binnen de bedrijfsvoering.

De aanpak concentreert zich op vijf kernaspecten. Elk met een eigen dynamiek en opdracht maar in de uitvoering en resultaten sterk samenhangend.

109

Sturing & innovatie

De kernvraag is het creëren van een balans tussen de sturing op de ‘basis op orde’ en de noodzaak tot vernieuwing. Inzet is daarbij om een heldere lijn uit te zetten waarlangs de innovatie van vandaag wordt ingebed in de ‘basis’ van morgen. Innovatie is met andere woorden alleen succesvol wanneer zij ‘landt’ in de praktijk. Omgekeerd betekent dit dat de keuze voor innovatieopdrachten direct gestoeld moet zijn op noodzakelijke veranderingen in de ‘basis’. Dit staat los van de vraag waarom de ‘basis’ moet veranderen. Innovatie kan immers een antwoord zijn op volumeproblemen, kwaliteitsproblemen of veranderende vragen als gevolg van autonome trends en ontwikkelingen.

Vanuit dit perspectief zijn voor 2018 twee verbeterdoelen geformuleerd:1. Verbetering betrouwbaarheid budgettering.2. Verhoging effectiviteit van de managementinformatie systemen.

Verbetering betrouwbaarheid budgetteringDe grote decentralisaties van de afgelopen jaren hebben een forse impact gehad op de financiële huishouding van de gemeenten. Hiermee is blootgelegd dat de traditionele wijze van incrementeel begroten niet langer beantwoord aan de eisen van vandaag. De taken en opdrachten waarvoor de gemeentelijke organisatie daadwerkelijk staat (wettelijke taken, verwachtingen burger en ondernemer, ambities van de politiek) moeten de basis vormen van de begroting. Feitelijk betekent dit dat er een herijking van de totale begroting moet plaatsvinden. Daarmee ontstaat een realistischer beeld, wordt helder wat de feitelijke sturingsmarges zijn in termen van budget en kan dus beter onderbouwd tot keuzes worden gekomen.

Om dit te bereiken wordt in 2018 de inzet van de methode Zero Based Budgetting verder uitgerold.Een methode die met u is afgesproken binnen het MBP. Het ZBB-traject is erop gerichtde toegevoegde waarde van bedrijfsonderdelen te verbeteren tegen minder meer kosten.We onderscheiden vier aandachtsgebieden in de aanpak:- Welke activiteiten worden uitgevoerd, wanneer en door wie?- Wat leveren die activiteiten op?- Hoe wordt het proces aangestuurd en beheerst?- Welke risico’s zijn er en hoe worden die gemitigeerd?Aan de hand van werksessies worden betrokkenen uitgedaagd om ‘green field’ te kijken naar het huidige aanbodaan producten en diensten, de wijze van dienstverlening en de kosten en hoe dit alles te optimaliseren. De resultaten van IV zijn toegevoegd achterin deze paragraaf.

1

110

Sturing & innovatie

Verhoging effectiviteit van de managementinformatie systemenEen organisatie is ‘in control’ als de doelstellingen worden bereikt en daarover managementinformatie beschikbaar is, zodat hierop gericht gestuurd kan worden. Cruciaal is daarbij dat steeds dezelfde definities worden gehanteerd en dat data verzameling uniform en real time gebeurt.In 2017 is daarom gestart met het project ‘Managementinformatie’. Het doel van dit project is om de behoefte aan managementinformatie te definiëren en te vertalen naar indicatoren waarop afdelingen kunnen sturen.

2

Past control

• Gericht op het verleden.

• De dingen goed doen.

• Zo min mogelijk veranderen.

• Geïsoleerde management control

elementen.

• Relatief veel hard controls.

Present control

• Gericht op het heden.

• De goede dingen beter doen.

• Geregeld veranderen.

• Gestandaardiseerde management

control elementen.

• Mix hard en soft controls.

Future control

• Gericht op de toekomst.

• De goede dingen anders doen.

• Continu veranderen.

• Geïntegreerde management control

elementen.

• Relatief veel soft controls.

Heb ik de ba-sis op orde?

Innoveer ik voldoende?

111

1 De Personeelsmonitor 2016 (A&O-fonds) laat zien dat de verzuim cijfers landelijk stijgen. In gemeentegrootteklasse (50.000 tot 100.000) zien we een stijging van 0,4 procent, van 5,2 procent in 2015 tot 5,6 procent in 2016. In Heerlen was de zelfde trend zichtbaar, een stijging 6,2 procent (2015) naar 6,7 procent in 2016.

De reeks maatregelen die momenteel wordt genomen zal in 2018 tot een daling moeten leiden:• Geactualiseerde beleidsnotitie.• Update protocollen.• Aanstellen verzuimconsulent.• Communicatie naar organisatie.• Analyse cijfers afdelingen per 3 maanden.• Tweemaandelijks overleg met algemeen directeur.• Training van organisatie (met name gericht op gedragsverandering).

In onze regio is het verzuimcijfer hoger dan het landelijke cijfer. Dit wordt bevestigd door de verzuimcijfers in 2016 van de grotere gemeenten in Zuid-Limburg, Maastricht (5,9%) en Sittard-Geleen (6,4%).

Gezien de bovenstaande trends is voor 2018, 6 procent verzuim een ambitieuze doelstelling. Ook in juni 2017 hebben we de Raad middels een memo uitgebreid geïnformeerd over dit inzicht. De Raad wordt halfjaarlijks geïnformeerd over het verzuim.

8,0%

7,0%

6,0%

5,0%

4,0%

3,0%

2,0%

1,0%

0,0%

5,3% 5,4%

6,1%6,7%

Gemeente Heerlen Gemeenten 50.000 - 100.000 inwoners

Percentage ziekteverzuim per jaar

2013 2014 2015 2016

Sturing & innovatie

112

2

Percentage externe inhuur

16

14

12

10

8

6

4

2

02013 2014 2015 201620122011

Gemeente HeerlenNorm gem. HeerlenA&O fonds 50-100.000

12,512,2

13

De door de Raad gestelde norm voor externe inhuur bedraagt 12,5%.

Externe Inhuur is altijd een bewuste keuze. Op dit uitgangspunt wordt intensief gestuurd, zodat de kosten van externe inhuur ruim binnen de norm blijven. In het kader van het mogelijk maken van een goede benchmark met andere gemeenten en in het kader van uniformeren en standaardiseren, hebben we er extra aandacht voor, dat we met onze definities die van het A&O-fonds volgen.

In 2018 wordt het project verder uitgerold. Uiteindelijk worden ze geïmplementeerd en ingebed in de afdelingsprocessen door het digitaliseren van deze managementinformatie in een dashboard.

Een bijzonder aandachtspunt in relatie tot managementinformatie is de sturing op het afsluiten van contracten. Binnen de gemeentelijke organisatie wordt een aanzienlijk aantal contracten afgesloten. Deze worden niet centraal geregistreerd sinds de contractenbank is stopgezet. Het gevolg daarvan is dat:• Besluitvorming over stopzetting dan wel verlenging soms niet tijdig plaatsvindt.• Soms de inkoopvoorwaarden van de andere partij van toepassing worden.• Geen centraal beeld is over de kwaliteit van aanbieders.• Opdrachten niet worden gebundeld waardoor mogelijke inkoopvoordelen niet worden behaald.

Daarom starten we in 2018 het project ‘contractmanagement’ op.

Sturing & innovatie

113

Processen

Het doel van processen is het garanderen van een betrouwbare kwaliteit en een transparante uitvoering van werkzaamheden. Hierdoor verloopt de uitvoering van routinematig werk sneller en ontstaat meer tijd en ruimte voor het oppakken van complexere vragen en maatwerktrajecten.Voorwaarde is daarbij wel dat ze consequent in de hele organisatie worden toegepast. De praktijk leert dat dit direct samenhangt met de herkenbaarheid van de opeenvolgende processtappen voor de gebruiker. Daarnaast moet steeds kritisch worden gekeken of nieuwe processen moeten worden ingeregeld. Dit kan het geval zijn door ontwikkelingen waardoor nieuwe werkzaamheden ontstaan of nieuwe eisen aan bestaande taken worden gekoppeld. Digitalisering is zo een ontwikkeling.

Vanuit dit perspectief zijn voor 2018 twee verbeterdoelen geformuleerd:1. Verdere uitrol procesoptimalisatie.2. Opzetten proces ‘privacy en gegevensbescherming’.

Uitrol procesoptimalisatieIn de bedrijfsvoering zijn tal van processen die moeten worden doorgelicht en geoptimaliseerd. Er is gekozen voor het LEAN-systeem. Het doel hiervan is een klantgerichte organisatie door betere en snellere processen. De benodigde licenties zijn aangeschaft en trainingen doorlopen.

In 2018 wordt gestart met de implementatie van het LEAN-systeem:• Per afdeling worden 2 processen doorgelicht en geoptimaliseerd.• Voor het archief wordt het huidige ‘papieren’ archiveringsproces doorgelicht en geoptimaliseerd als

noodzakelijke stap als voorbereiding op de digitalisering.

1

Opzetten proces ‘Privacy en gegevensbescherming’Door verdere digitalisering is extra inzet nodig op het gebied van informatiebeveiliging en privacy. Want digitalisering biedt niet alleen kansen, maar brengt ook grotere afhankelijkheid van digitale systemen met zich mee. Extra aandacht moet dan besteed worden aan beveiliging en privacy, zowel in technische als procesmatige zin. Daar willen we in 2018 een slag maken om compliant aan de BIG te zijn en te anticiperen op de Europese richtlijnen rondom data en privacy die vanaf mei 2018 in wetgeving verankerd is. Volgens deze nieuwe Europese privacywetgeving moeten we inzicht kunnen geven in:• Welke informatie we opslaan (of verwerken).• Van (over) wie deze informatie is.• Waar de informatie opgeslagen is.• Op welke wijze de informatie beveiligd is.

2

114

ICT

ICT is onmisbaar in de hedendaagse samenleving. Op sommige taakvelden is er een wettelijke plicht tot digitalisering en op andere taakvelden is samenwerking en communicatie met de wereld buiten feitelijk onmogelijk zonder ‘digitale match’. Er moet een werkbare balans worden gevonden tussen wat ‘technisch mogelijk’ is en wat ‘gemeentelijk nodig’ (behorend tot kerntaak; veelvoorkomende toepassing) is. Een balans die noodzakelijkerwijze moet meebewegen met de ontwikkelingen buiten en de ontwikkeling in de gemeentelijke taken.

Vanuit deze realiteit zijn voor 2018 twee verbeterdoelen geformuleerd:1. Optimalisatie digitale veiligheid.2. Verbetering applicatiebeheer.

Optimalisatie digitale veiligheidIn 2017 is gestart met een gerichte aanpak voor de verbetering van de digitale veiligheid. Daarmee zijn de gesignaleerde risico’s aangepakt. Dit heeft wel het bewustzijn versterkt dat er een werkwijze nodig is waarin de technische en procesmatige risico’s continue worden gescreend in relatie tot de ontwikkelingen op vlak van digitalisering (internationalisering, globalisering) en, daar waar nodig, passende interventies plaatsvinden.

In 2018 wordt in dit verband ingezet op:• Wij passen de organisatie aan op basis van het vastgestelde informatiebeveiligingsplan.• Verhogen van het beveiligingsbewustzijn van de medewerkers.• Afronden van de implementatie van de Baseline Informatiebeveiliging Gemeenten.

1

Verbetering applicatiebeheerVanuit een klantgerichte benadering is de afgelopen jaren een brede waaier van applicaties aangeschaft als antwoord op specifieke maatwerkvragen van medewerkers. De afweging of het een noodzakelijke applicatie of een voorkeursapplicatie van een medewerker betreft is daarbij onvoldoende gemaakt. Hierdoor is een wildgroei aan applicaties ontstaan. Dit leidt niet alleen tot kosten en ondersteuningsproblemen maar creëert ook risico’s in de continuïteit van de uitvoering.

Om dit probleem aan te pakken wordt in 2018 een centraal portfolio management ingevoerd. • Inventariseren en saneren applicaties.• Daar waar nodig upgrade en verbetering ondersteuning.

2

115

Huisvesting

In de afgelopen jaren zijn keuzes gemaakt en zijn de benodigde besluiten genomen. Eind 2017 verhuist de gemeentelijke organisatie naar de tijdelijke huisvesting. De realisatie van het nieuwe stadskantoor is als project ondergebracht bij het programma Centrumontwikkeling (Bidboek Urban Heerlen).

Een bijzondere uitdaging is het formuleren van een werkconcept voor de nieuwe gemeentelijke organisatie die in het nieuwe stadskantoor wordt gevestigd. Het werkconcept beschrijft hoe de nieuwe organisatie wil werken en welke functies daarbij nodig zijn. Dit werkconcept is dus in grote mate bepalend voor de wijze waarop het gebouw wordt ontworpen en ingericht.

In 2018 wordt het werkconcept van de nieuwe organisatie uitgewerkt:1. Verbinding van de huidige filosofie met de gesignaleerde megatrends met name digitalisering en de specifieke

uitdaging van de geplande schaalsprong (herindeling).2. Verbinding met de operationele tijdslijn van de aanbesteding en ontwikkeling nieuwbouw.

116

HRM

Ontwikkelingen op het gebied van ‘verzuim’ en ‘inhuur’ staan beschreven onder het kopje ‘Sturing & innovatie’.

De visie op mens en organisatie vormt de kapstok voor de ontwikkeling van nieuw personeelsbeleid. Het sleutelbegrip van deze visie is dat de ‘toegevoegde waarde’ centraal staat in alles wat we doen. Deze toegevoegde waarde kan verschillen naarmate de omgeving verandert. Belangrijke veranderingen zijn de decentralisaties, digitalisering en ook de voorgenomen herindeling.

Dit vereist een scherp inzicht in de veranderende competentievraag binnen de organisatie en flexibiliteit van personeel. Om ieders talenten en potentieel zo optimaal mogelijk te kunnen benutten is inzicht nodig in de individuele kerncompetenties van medewerkers.

Vanuit deze realiteit zijn voor 2018 twee verbeterdoelen geformuleerd:1. Structurele verankering van Strategische Personeelsplanning.2. Versterking duurzame inzetbaarheid personeel.

Structurele verankering van Strategische Personeelsplanning.In 2016 is de eerste keer het gehele proces van strategische personeel planning (SPP) met hulp van externe ondersteuning en het volledige management doorlopen. De uiteindelijke doelstelling is om SPP als een standaard element in de jaarplannen te verankeren. Daarmee wordt een bijdrage geleverd aan de strategische richting van HRM in de totale bedrijfsvoering.

Tegen de achtergrond van de herindeling wordt in 2018:• het proces van strategische personeelsplanning doorgevoerd o inzicht in de benodigde formatie en bezetting o personele mobiliteit o het werving en selectiebeleid• een project opgezet om de overstap naar HR21 te maken.

1

Versterking duurzame inzetbaarheid personeelNaast de jaargesprekken die de manager met elke medewerker voert, is in 2017 een start gemaakt met de ‘ODC’ methodiek (Odin Development Compass). Deze methodiek helpt mensen en groepen vanuit hun natuurlijke kracht om succesvol te zijn.

Voor 2018 wordt ingezet op:• Deelname aan ODC voor alle medewerkers.• Leeftijdsbewust personeelsbeleid.• Verlaging ziekteverzuim.

2

117

Verordening Artikel 213a

Verordening Artikel 213aIn de verordening 213a is vastgelegd dat het college jaarlijks de doelmatigheid van het gevoerde bestuuronderzoekt, de doeltreffendheid van onderdelen van programma’s en paragrafen toetst en hieroververantwoording aflegt in de jaarrekening.In 2018 gaan wij de efficiëntie van BIBAB beoordelen en de digitale veiligheid onderzoeken.

BIBAB (van bestellen tot betalen)BIBAB staat voor: Bestellen, Inkoopfactuur verwerken, Beoordelen factuur, Autoriseren factuur en Betalenfactuur. Voor dit geautomatiseerde proces is de doelstelling gedefinieerd het (verder) te standaardiseren en teoptimaliseren met als resultaat een efficiëntere procesuitvoering en een reductie van de verwerkingskosten.We onderzoeken of deze doelstellingen worden gerealiseerd.

Digitale veiligheidIn 2018 gaan wij de digitale veiligheid onderzoeken. Aanleiding voor dit onderzoek is het Rekenkamer rapport“Onderzoek Digitale Veiligheid” van december 2016. Normenkader voor dit onderzoek is het document“Tactische Baseline Informatiebeveiliging Nederlandse gemeenten”. Deze standaard is voor de NederlandseOverheid gekozen en algemeen aanvaard als de norm voor informatiebeveiliging.

118

Zero Based BudgettingIntegrale Veiligheid

In 2017 besloot uw raad om een proces van Zero Based Budgetting (ZBB) te doorlopen op het beleidsterrein Integrale Veiligheid. Met inbreng van een groot aantal medewerkers van de gelijknamige afdeling is dat in de eerste helft van 2017 gebeurd. Resultaat van dit proces was een lijst van uiteenlopende maatregelen, nodig om bestuurlijke ambities waar te maken en maatschappelijke ontwikkelingen bij te benen.

Mede gelet op de beperkte financiële middelen -nog in 2016 is een structurele bezuiniging binnen dit kernthema doorgevoerd van € 350.000- hebben wij ons bij de prioritering van de uitkomsten van het ZBB-traject beperkt tot de meest urgente maatregelen.Leidend daarbij zijn geweest: - Onze bestuurlijke ambities, neergelegd in de door de raad vastgestelde Kadernota Integrale Veiligheid 2017-

2020 en de bijbehorende 19 buurtveiligheidsplannen.- Onderstaande ontwikkelingen op veiligheidsgebied, die dwingen tot strategische duiding daarvan plus een

vertaling naar de lokale en regionale bestuurspraktijk.

De aanpak van de omvangrijke en veelsoortige veiligheidsopgaven van onze stad -niet voor niets staat Heerlen sinds jaar en dag zeer hoog genoteerd in de AD-Misdaadmeter- vergen hoe dan ook een meer robuuste perso-neelsformatie; plus een professionaliseringsslag zoals wij die recent (zij het op grotere schaal) hebben door-gevoerd bij ons ‘gemeentelijke blauw”. De problematiek vraagt ook om betere en meer gerichte samenwerking binnen de (eu)regio dan voorheen. Jeugdoverlast en criminele varianten daarop nemen hand over hand toe. Vanuit de buurtveiligheidsplannen ontstaat meer vraag naar maatwerk zowel preventief alsook reactief. En radicalisering vraagt om maatregelen die ons landelijk zijn opgelegd, waaronder een meldpunt dat extra werk genereert. Ook de casuïstiek binnen de bestuurlijke aanpak van ondermijning laat een stijgende lijn zien. Ten gevolge van de reorganisatie van het Regionaal Informatie en Expertisecentrum (RIEC) wordt, in tegenstelling tot voorheen, een casus na ‘verrijking’ van informatie weer teruggelegd bij de gemeente voor verdere analyse plus coördinatie op de concrete aanpak.Al met al stijgt de werklast aanzienlijk, terwijl die nu al zeer hoog is en vrijwel permanent vraagt om herpriori-tering. We werken nu nog teveel incident gestuurd en komen niet of nauwelijks toe aan verdieping en analyses op de problematiek die het mogelijk maakt meer preventief, diepgaander en grootschaliger in te zetten.

Onontkoombare conclusie is dat extra maatregelen en middelen noodzakelijk zijn. Net zoals dat bij onze naaste partners Politie en Justitie het geval is. 1) De toegenomen werklast van met name centrumgemeenten als Heerlen, paart zich daar nadrukkelijk aan.Hoe dat komt is door de Minister van Veiligheid en Justitie op 21 augustus 2017 treffend verwoord 2):“Handel, productie, teelt en andere illegale activiteiten rondom zowel harddrugs als softdrugs, hebben een on-dermijnend en potentieel ontwrichtend effect op de samenleving door de verwevenheid van onder- en boven-wereld, corruptie en de innesteling in lokale gemeenschappen en maatschappelijke sectoren. De commissie-Van Traa deed in 1996 de aanbeveling om naast de strafrechtelijke aanpak van georganiseerde en ondermijnende criminaliteit, meer aandacht te geven aan bestuursrechtelijk optreden. Met name het laatste decennium wordt steeds meer de koers ingezet om van een meer strafrechtelijke aanpak naar een meer geïntegreerde aanpak tegaan, waarbij de betrokken overheidsinstanties samenwerken om georganiseerde en ondermijnende criminali-teit aan te pakken. De aanpak van georganiseerde (drugs)criminaliteit bestaat uit een omvangrijke samenwer-king tussen verschillende partners zoals het openbaar ministerie, Belastingdienst, politie en het gemeentebe-stuur. Naast strafrechtelijk onderzoek (naar criminele samenwerkingsverbanden) wordt onder andere ingezet op het afpakken van crimineel vermogen, het uitvoeren van Bibob-toetsen en bewustmakingstrainingen.

1) Tijdens een regionaal bestuurlijk overleg op 21 juni jl. van burgemeesters, OM en politietop is de Minister van Justitie in dit verband er

gewezen op onderzoek waaruit is gebleken dat de werklast van de politie in Limburg vergelijkbaar is met die van A’dam en R’dam, de

dubbele grensligging van onze provincie is daarbij een belangrijke factor.

2) Namelijk in de Memorie van Toelichting bij het wetsvoorstel tot wijziging van de Opiumwet, die verband houdt met de verruiming van

de bevoegdheid voor gemeenten om drugspanden te sluiten.

119

Dit is noodzakelijk om de diverse vormen van drugscriminaliteit aan te pakken en de ondermijnende structurendaadwerkelijk te raken. De Taskforce Brabant Zeeland is hier een belangrijk voorbeeld van. Ook het gemeente-bestuur speelt een belangrijke rol in dit geheel. 3) Juist doordat de overheidspartners intensiever zijn gaan sa-menwerken, zijn zij zich bewuster geworden van hun mogelijkheden om op te treden tegen drugscriminaliteit. Het sluiten van panden door burgemeesters is daar een belangrijk onderdeel van. Vaak beëindigt sluiting eensituatie die schadelijk is voor de kwaliteit van de woon- en leefomgeving. Door de in- en uitloop van dealers, gebruikers en andere aan illegale activiteiten gerelateerde personen ervaren omwonenden immers hinder van deze activiteiten en krijgt de omgeving een slechte reputatie. Ook kan de lokale veiligheid in het geding zijn, zoals wanneer een pand wordt overvallen door andere criminelen. Met de sluiting wordt ook een locatie weg-genomen waar criminele activiteiten plaatsvinden. Daarmee wordt een barrière opgeworpen en het criminele ondernemingsproces verstoord. Bovendien gaat van deze pandgerichte aanpak een sterke signaalfunctie uit die naast een preventieve werking (anderen afschrikken en het voorkómen van herhaling) ook de aantrekkings-kracht op andere criminele activiteiten tegengaat. Dit effect wordt versterkt door de snelheid van de interven-tie. Een krachtig signaal waarmee de onwenselijke situatie op korte termijn kan worden beëindigd. Ten slotte heeft deze bevoegdheid ook nog een ander preventief effect in die zin dat mensen kritischer worden bij het verhuren of anderszins beschikbaar stellen van ruimten in gevallen dat daartoe aanleiding is.”

Zoals gezegd: extra maatregelen en middelen zijn onontkoombaar.

Enerzijds zijn maatregelen nodig om de door de Minister geschetste ontwikkelingen in de criminele sfeer (on-dermijning) op lokaal niveau het hoofd te bieden.Anderzijds middelen op het terrein van buurtveiligheid en burgerparticipatie, jeugdoverlast en beveiliging van evenementen.Een groot deel van de daarvoor benodigde gelden hebben wij gevonden binnen de reguliere begroting. Voor een ander deel doen we een beroep op extra middelen.

1. Reeds genomen maatregelen binnen de bestaande middelen

Een aantal noodzakelijke personele ingrepen hebben wij al gedaan binnen de reguliere begroting, te weten voornamelijk de aanstelling van een strategisch beleidsmedewerker en uitbreiding van het Flexteam met o.a. meer criminele analysecapaciteit m.b.t. ondermijning.Ook de regisseur buurtveiligheid -spilfunctionaris bij de uitvoering van onze buurtveiligheidsplannen- maken we structureel met bestaande middelen in het kernthema Veiligheid. En hetzelfde geldt voor uitrusting met body-cams van onze BOA’s in het kader van hun verdere professionalisering.Totale kosten van deze maatregelen € 307.500.

2. Noodzakelijke extra middelen

Structurele middelen• Veiligheidsinitiatieven op buurtniveau (nu nog incidenteel gefinancierd): € 100.000• De inzet van 4 straatcoaches t.b.v. aanpak jeugdoverlast c.a. (+ 8 mnd./p.j.): € 200.000(nu incidenteel gefinancierd 2 straatcoaches)• Extra beveiligingsmaatregelen t.b.v. evenementen: € 60.000

Toelichting en context

BuurtveiligheidIn het tweede kwartaal van 2017 is de basis gelegd voor en zijn we in de praktijk gestart met de nieuwe buur-taanpak. Iedere buurt heeft nu een BOA en een wijkagent plus een procesbegeleider Leefbaarheid en Veiligheid. De 19 buurtveiligheidsplannen zijn richtinggevend voor hun werkzaamheden. Een nieuwe regisseur buurtveilig-heid plus tien procesbegeleiders leefbaarheid en veiligheid vormen daarbij de noodzakelijke verbindingsschakels tussen alle in- en externe veiligheidspartners.

3) Daarom is het overigens des te zorgwekkender dat er door deskundigen recent zelfs wordt gewaarschuwd voor criminele infiltratie van

kandidatenlijsten voor gemeenteraden. Bron: Onderwereld aast op raadszetels, NRC Handelsblad, 1 augustus 2017.

120

Dankzij deze nieuwe samenwerkingsstructuren zijn meer dan ooit alle disciplines op het brede terrein van veiligheid, leefbaarheid en zorg met elkaar verbonden, zodat waar nodig snel kan worden ingegrepen. In 2018 krijgt, zoals gezegd, de nieuwe spilfunctie van regisseur buurtveiligheid een structureel karakter (binnen de bestaande middelen).In september krijgt de buurtveiligheidsaanpak een eigen plek op de gemeentelijke website: www.heerlen.nl/veiligebuurt. Hier kunnen bewoners en andere geïnteresseerden informatie vinden over de veiligheid per buurt: Wie zijn de wijkagent en de buurt-BOA? Welke thema’s en onderwerpen vinden bewoners belangrijk en wat wordt hier aan gedaan? Wat kan ik als bewoner doen om mijn buurt veiliger te maken? Verder kan men op de website voor iedere buurt het actuele buurtveiligheidsplan downloaden.De raad heeft bij het vaststellen van Kadernota en begroting 2017 vooralsnog incidenteel € 100.000 vrijge-maakt voor veiligheidsinitiatieven op buurtniveau. Nu al kan worden gezegd dat hiermee in een duidelijke behoefte wordt voorzien. Zonder administratieve rompslomp worden zeer uiteenlopende veiligheidsinitiatie-ven snel gehonoreerd en uitgevoerd: van de aanschaf van kinderveiligheidsvesten, WhatsApp borden en ‘stop pesten’ armbandjes tot installatie van veiligheidsverlichting en aankoop van een mobiele camera. Voor daad-werkelijke burgerparticipatie in het veiligheidsdomein is het van groot belang om dit soort kleinschalige veilig-heidsinitiatieven op buurtniveau blijvend te kunnen faciliteren. Daartoe hebben wij nu structureel € 100.000 vrijgemaakt.

Inzet straatcoaches bij aanpak jeugdoverlast“Het gaat erom”, zegt de kersverse burgemeester van Arnhem, Ahmed Marcouch, “wat de mevrouw op twee-hoog uit het keukenraampje ziet. Dat is haar werkelijkheid. Ze heeft geen boodschap aan CBS-statistieken die vertellen dat de criminaliteit daalt. Er is niets vernederender dan in je eigen straat of in je eigen portiek bang te moeten zijn voor boosaardige buurtjongens.”In maar liefst 12 van de in totaal 19 Heerlense buurtveiligheidsplannen is de aanpak van jeugdoverlast als pri-oriteit opgenomen. Als de buitentemperatuur stijgt steekt in de betreffende buurten ieder jaar weer de overlast door groepen jeugdigen de kop op. Omdat die op diverse plaatsen extreme vormen aanneemt zijn in 2017 voor het eerst en met succes 2 zgn. straatcoaches ingezet in drie buurten. Dat gebeurt momenteel met incidentele herstructureringsmiddelen.Buurtbewoners en buurtorganisaties rapporteren dat de overlast daadwerkelijk vermindert en daardoor het woongenot voor omwonenden verhoogd is. Ook uit de wekelijkse terugkoppeling van de straatcoaches blijkt dat de leefbaarheid in de buurt is toegenomen. De straatcoaches hebben een preventieve werking; jongeren weten dat ze er zijn en letten meer op hun gedrag. Daarnaast spreken de straatcoaches jongeren aan bij overlast-gevend gedrag. Buurtbewoners kunnen de straatcoaches altijd bereiken via het algemene politienummer. Dit wordt steeds meer bekend in de buurt. Al met al is er minder geluidsoverlast, minder zwerfafval, minder drugs-overlast en de zichtbaarheid van de straatcoaches geeft buurtbewoners een veiliger gevoel.Door de goede contacten die de straatcoaches onderhouden met de jeugd krijgen zij ook informatie die men normaal niet zo makkelijk deelt. Zo is onder meer duidelijk geworden dat het alcohol en drugsgebruik bij een aantal jongeren fors uit de hand dreigt te lopen. De straatcoaches hebben hiervan melding gemaakt en de inzet van Mondriaan op die groep is verstevigd ingezet.Zij zoeken niet alleen toenadering tot de betrokken jeugdigen maar leggen ook contacten met ouders en zo nodig met anderen in het netwerk van de jeugdigen die hun gedrag kunnen beïnvloeden.In overleg met OM en politie volgt in een aantal gevallen een persoonsgerichte aanpak.Jeugdoverlast staat ook hoog op de agenda van uw raad(scommissie LO). Op verzoek van de commissie is sinds kort een speciaal meldpunt jeugdoverlast louter voor raadsleden geïntroduceerd.

We willen toe naar maatwerkoplossingen voor diverse vormen van jeugdoverlast in ruwweg de periode maart tot november. Lik op stuk is daarbij het devies. En liever preventie en pro-actie dan réactie. Daarom willen we in genoemde periode de straatcoaches voortaan niet alleen structureel maar óók breder gaan inzetten. Dat wil zeggen niet alleen in MSP, Heerlerbaan en Molenberg, maar op alle plekken waar de overlast hun inzet recht-vaardigt (zoals o.a. Aldenhofpark, Heerlerheide, Zeswegen en Bekkerveld).De kosten van deze aanpak, waarvoor 4 straatcoaches nodig zijn, bedragen € 200.000 per jaar. Als aanvulling hierop zetten we waar nodig ook mobiele camera’s in.

121

Beveiliging evenementenHeerlen heeft zich de afgelopen jaren steeds meer ontwikkeld als een evenementenstad. De laatste jaren is samen met de overige veiligheidspartners niet alleen geïnvesteerd in de voorbereiding op evenementen, maar ook in de veiligheidscoördinatie en handhaving en toezicht tijdens evenementen.Sinds twee jaar is er door diverse terroristische aanslagen een extra dimensie bijgekomen. Het thema ‘veilig-heid bij evenementen’ ligt in veel steden, niet alleen in Nederland, onder een vergrootglas vanwege de toename van grote risicovolle evenementen en de -blijkens het “Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 45” d.d. juni 2017- voortdurende reële dreiging van terreuraanslagen. De druk op organisatoren om te voldoen aan allerlei regels en eisen vanuit de overheid neemt hierdoor aanzienlijk toe. Bij steeds meer evenementen en openbare bijeen-komsten waar veel mensen bij elkaar komen, nemen natuurlijk ook wij extra veiligheidsmaatregelen waarvan de kosten redelijkerwijs niet bij de organisatie neergelegd kunnen worden. Hiervoor is nu geen budget beschik-baar, reden waarom wij daar met ingang van deze begroting € 60.000 voor willen vrijmaken.

Incidentele middelen• organisatie grootschalig veiligheidsevenementIn 2017 heeft op initiatief van het Arcus college een kleinschalige veiligheidsdag plaatsgevonden.Wij zijn van plan in 2018 een volwaardige, grootschalige Veiligheidsdag met een regionale uitstraling te organi-seren onder gemeentelijke regie. Hiervoor zal een groot aantal veiligheidspartners binnen zowel het fysieke als het sociale veiligheidsdomein worden uitgenodigd, maar zullen ook ondernemers en scholen worden betrokken. Op diverse pleinen in de binnenstad zullen operationele en informatieve activiteiten plaatsvinden. Afgaande op vergelijkbare evenementen elders in het land zal dit evenement naar verwachting enkele tienduizenden bezoe-kers trekken. We willen hiervoor binnen het Kernthema Veiligheid eenmalig € 10.000 vrijmaken.

123123

3.6 Verbonden partijen

Wij werken samen met partijen die aan ons verbonden zijn omdat:● Het college een bestuurlijke rol vervult.● De gemeente risicodragend vermogen heeft ingebracht.● Of die partij een overheidstaak uitvoert, anders dan op basis van overeenkomst of subsidie.

De spelregels hiervoor hebben wij opgenomen in de inmiddels door u als Raad vastgestelde nota Verbonden partijen.

De activiteiten in onze programma’s worden deels door onszelf uitgevoerd, deels door derden op basis van een subsidie en deels door derden op basis van een overeenkomst. Maar vaak ook samen met anderen in de vorm van verbonden partijen. De omvang en de onderlinge verhouding verschilt per programma.

In deze paragraaf laten wij per programma zien wat het aandeel is uitgevoerd door verbonden partijen en in welke programma’s de verbonden partijen terugkomen. Daarbij benoemen wij de reden van onze samenwerking met hen. Zie de bijlage voor meer informatie over specifieke partijen.In de jaarrekening zal verantwoording door ons worden afgelegd of de verbonden partij de betreffende doestelling heeft gehaald. Een en ander volgens de criteria zoals we die benoemd hebben in de nota Verbonden partijen.

In de onderstaande tabel laten wij zien:Welke verbonden partij verbonden is aan een programma/kernthema.Om welke deelname het gaat: verplicht, strategische reden, financiële reden, anders.Verhouding in financiële zin nl. het budget van de verbonden partij t.o.v. het totale programmabudget.

0. Bestuur en ondersteuning

Bestuurskracht Regio Parkstad Limburg GR

Regisseren van regionale samenwerking

PM Heroriënterend in relatie tot herindelingen

Dienstverlening Regionale uitvoeringsdienst GR

Wettelijke verplichting Continueren en verdere afstemming taakverdeling

Parkstad IT Centrumregeling

Kennis en kunde bundelen en efficiency

Integratie in SSC

Shared Service Center GR

Schaalvergroting facilitaire taken

Verdere uitrol

Gegevenshuis GR Schaalvergroting Bageo taken

Continueren

Middelen heffingen

Bank Nederlandse gemeenten NV

Financieel belang Aanhouden aandelen

Enexis Holding NV Financieel belang Aanhouden aandelen

Vordering op Enexis BV

Financieel belang Aanhouden

Belastingsamen-werking gem en waterschappen GR

Financieel belang Aanhouden

Cross Border Lease BV


Claim Staat Vennootschap BV


Publiek belang electr.prod BV


Watermaatschappij Limburg NV


Programma Kernthema Verbonden partij Doelstellingvan deelname

Percentage€ tov program-ma budget

Actuele beleidskoers (zie program-ma)

124

Programma Kernthema Verbonden partij Doelstellingvan deelname


Actuele beleidskoers (zie programma)

1. Veiligheid Crisisbeheer

Veiligheid Veiligheidsregio GR Wettelijke verplichting

Continueren

Veiligheidshuis Centrumregeling (Kerkrade)

Schaalvergroting uitvoeringskracht

Continueren

2. Verkeer en Vervoer

Mobiliteit

Wegen, straten, pleinen

3. Economie Economie Avantis NV Sturing op grensoverschrijdende economische gebiedsontwikkeling

Uitbreiden bestaande en nieuwe bedrijfsvestigingen

Beitel Zuid/Trilandis BV

Sturing op economische gebiedsontwikkeling

Uitbreiden bestaande en nieuwe bedrijfsvestigingen

Mijnwater BV Ontwikkelen van duurzame energie en vermarkten er van

Afstoten onder behoud van maatschappelijk rendement

IBA BV Borgen regionale branding en econo-mische spin off

Aanhouden ge-neriek doel met aandacht voor: betekenisvolle uit-voering, financieel betrokkenheid derden, burger beter betrekken

Econom.promotie

WTC stichting Historisch ontstaan uit doelstellingen Avantis BV

Aanhouden licentie

Holding Stadion Kerkrade BV

Borgen regionale branding

Aanhouden aan-deelhouderscertfi-caten

Onderwijs Onderwijs Bureau VSV Centrumregeling

Schaalvergroting uitvoeringskracht

Continueren

Sport cultuur en recreatie

Sport

Cultuur Parkstad Limburg Theaters BV

Cultuur promotie Aanhouden aandelen

Cultureel erfgoed

Groen

125

Programma Kernthema Verbonden partij

Doelstellingvan deelname


Actuele beleidskoers (zie programma)

Sociaal do-mein

Soci.basisvoorz Omnibuzz GR Vraag gestuurd individueel Wmo-vervoer via limburg-schaal

Continueren en monitoren kwaliteit uitvoering

Jeugd maatwerk

Volw.maatwerk

Arbeidsmarkt WOZL GR Participatie-instrument: Uitvoering wettelijke taak soci.werkvoorziening op grond van schaalvoordelen

Afslanking van GR naar bedrijfsvoeringsorgani-satie en heroriëntatie op Beschut Werk

WSP GR Participatie-instrument: Uitvoering arbeidsmarktbeleid obv participatiewet voor schaalvoordelen

Verder onderzoek naar samenwerking met gemeente gericht op IDU-proces

Werk voor Heerlen stichting

Participatie-instrument: uitvoering te werkstelling bijstanders en arbeidsbeperkten met stimulerende arbeidsvoorwaarden

Continueren

Inkomstenonderst Kredietbank Lim-burg GR

Schaalvoordelen Continueren

Buurtgericht werken

Volksgezond-heid en milieu

Volksgezondheid GGD GR Wettelijke verplichting

GGD-uitvoering betere aansluiting op Heerlen-beleid

Nazorg Limburg BV

Opschaling expertise Continueren

Riool afval milieu-beheer

Rd4 NV Schaalvoordelen bij wettelijke taak

Aanhouden aandelen

Rd4 GR Schaalvoordelen bij wettelijke taak

Verdere ontwikkeling duurzaam afvalstoffenbeleid en werkgelegenheid arbeidsbeperkten

Begraafplaatsen

Volkshuisves-ting Ruimte-lijke ordening stedelijke vernieuwing

Ruimtelijke orde-ning

Schaesbergerveld BV

Gebiedsontwikkeling ism commerciële partij

Sturen op afstoting zonder verlies

Centrum

Herstructurering

Groen

126

Naam

verb

on

den

part

ijR

esu

ltaat

20

16

Vre

em

d v

erm

og

en

Eig

en

verm

og

en

Aan

deel H

eerl

en

Bo

ekw

aard

e d

eeln

em

ing

op

31-

12-2

016

op

31-

12-2

016

in%

Ban

k N

eder

landse

Gem

eente

n N

V (

BN

G B

ank)

369.0

00.0

00

149.5

14.0

00

4.4

86.0

00.0

00

0,7

6%

1.0

62.0

68

Enex

is H

old

ing N

V 2

00.0

00.0

00

3.8

14.0

00.0

00

3.8

04.0

00.0

00

0,2

1%

193.3

47,0

0ci

jfer

s zi

jn v

an 2

018

Gre

nso

vers

chrijd

end b

edrijv

ente

rrei

n A

vantis

(GO

B N

V)

- 486.6

80

28.3

41.7

99

- 4.1

54.6

88

25%

0,0

0

Park

stad

Lim

burg

Thea

ters

NV

- 9.0

00

3.5

08.0

00

3.8

58.0

00

70%

476.4

69,0

0

Rei

nig

ingsd

ienst

Rd4 N

V, H

eerlen

162.0

28

9.6

70.3

49

684.0

44

31%

39.4

98

Wat

erm

aats

chap

pij L

imburg

(W

ML)

NV

6.2

17.0

00

384.2

52.0

00

194.7

07.0

00

6,2

0%

158.8

23,0

0

Cla

im S

taat

Ven

noots

chap

Am

ster

dam

BV

- 200.0

00

0 6

00.0

00

0,2

1%

0,0

0ci

jfer

s zi

jn v

an 2

018

Cro

ss B

ord

er L

ease

Ven

noots

chap

s BV

-$70.0

00,0

0$0,0

0$70.0

00,0

00,0

0%

0,0

0ci

jfer

s zi

jn v

an 2

018

Vord

erin

g o

p E

nex

is B

V-

7.5

00

356.2

60

27.5

00

0,2

1%

729.0

00,0

0ci

jfer

s zi

jn v

an 2

018

Ver

koop v

ennoots

chap

BV

- 40.0

00

060.0

00

0,2

1%

0,0

0ci

jfer

s zi

jn v

an 2

018

Publie

k Bel

ang E

lect

rici

teitsp

roduct

ie (

PBE)

BV

- 20.0

00

01.6

00.0

00

0,2

1%

81.0

81,0

0ci

jfer

s zi

jn v

an 2

018

Ava

ntis

Ser

vice

s BV

140.0

00

110.0

00

585.0

00

33%

100.0

00

Bei

tel-

Zuid

(Bed

rijv

ente

rrei

n T

rila

ndis

) BV

010.9

06.8

12

55.3

88

100%

0,0

0

Mijnw

ater

BV *

2014

-287.0

84

11.1

60.8

08

4.7

62.2

10

100%

5.0

05.0

01

Sch

aesb

erger

veld

BV

01.1

48.9

51

193.2

51

100%

45.3

81

Park

stad

Lim

burg

394.0

00

4.1

45.0

00

4.7

96.0

00

42,0

0%

0,0

0

Gem

eensc

hap

pel

ijke

Reg

elin

g R

d4

1.6

31.3

76

30.8

47.0

00

2.4

91.0

00

34%

0,0

0

Gem

eensc

hap

pel

ijke

Reg

elin

g K

redie

tban

k Li

mburg

-369.0

93

11.3

53.0

36

76.3

31

21,0

0%

16.0

30

Gem

eensc

hap

pel

ijke

Reg

elin

g W

erkv

oorz

ienig

ingss

chap

oost

elijk

Zuid

-Lim

burg

010.9

06.8

12

55.3

88

100%

0,0

0

Gem

eensc

hap

pel

ijke

Reg

elin

g B

elas

tingsa

men

wer

king G

emee

nte

n

en W

ater

schap

pen

-714.1

44

4.7

05.0

00

-998.0

00

7%

0,0

0

IBA P

arks

tad

563.0

00

0583.0

00

20,0

0%

0,0

0

Vei

lighei

dsr

egio

Zuid

Lim

burg

:

Bra

ndw

eer

ZL

333.1

78

52.3

19.7

45

27.0

87.9

16

idem

2015

0,0

0

GH

OR

1.2

00

106.1

21

201.1

77

idem

2015

0,0

0

Bev

olk

ingsz

org

33.2

88

684.0

86

285.2

99

idem

2015

0,0

0

Burg

ernet

19.8

21

27.7

42

21.4

59

idem

2015

0,0

0

MCC

129.9

06

6.7

20.0

88

1.1

01.4

11

idem

2015

0,0

0

Reg

ional

e uitvo

erin

gsd

ient

450.9

82

2.9

65.8

94

1.5

20.0

81

idem

2015

0,0

0

Gem

eensc

hap

pel

ijke

Gez

ondhei

dsd

ienst

Zuid

-Lim

burg

-525.8

56

9.5

66.3

70

3.2

61.9

27

00,0

0

Geg

even

shuis

67.7

45

0270.2

45

49%

0,0

0

Om

nib

uzz

er is

spra

ke v

an e

en v

erle

ngd b

oek

jaar

127

3.7 Grondbeleid

DoelstellingHet gemeentelijk grondbeleid heeft tot doel het realiseren van de ruimtelijke en economische doelstellingen die volgen uit de MBP-programma’s. Het grondbeleid ondersteunt de uitvoering van deze programma’s.

BeleidskadersStructuurvisie Heerlen, Structuurvisie Parkstad Limburg, de diverse gebiedsvisies (waaronder het bidbook Centrum) en de diverse masterplannen.

Hoe zetten we ons grondbeleid in:Grondbeleid kan zowel faciliterend, als actief worden ingezet.

Vorm Grond Voordeel Nadeel

Faciliterend grondbeleid (ontwikkelaar, of andere partij, koopt de grond)

(Vrijwel) volledig eigendom bij markt of particulier. Overheid kan wel eisen stellen (zoals bestemmings-plan).

Overheid neemt geen financieel risico.

Winst is niet voor overheid. Minder zeggenschap in de ontwikkeling.

Actief grondbeleid (Overheid koopt grond aan)

In bezit van de overheid Winst is voor overheid. Veel zeggenschap in de ontwikkeling. Overheid heeft regie in initiatief- en haalbaarheidsfase.

Overheid neemt financieel risico.

Daar waar in het verleden hoofdzakelijk werd ingezet op een actief grondbeleid wordt de focus op dit moment mede gericht op een faciliterend beleid. Insteek hierbij is faciliterend waar mogelijk, actief waar noodzakelijk.

Actief grondbeleid:Indien het vanuit strategisch of maatschappelijk oogpunt van belang is verwerven we actief gronden en/of panden. Deze strategische gronden, ondergebracht bij de MVA’s (materiele vaste activa), worden verwerkt in een plan welk vervolgens als grondexploitatie (BIE) door de Raad wordt vastgesteld.

Ten behoeve van de verdere economische versterking en stimulering van werkgelegenheid (kernthema’s Economie en Arbeidsmarktbeleid) wordt de activiteit de komende jaren verder gericht op het beter inspelen op de marktvraag bij bedrijventerreinen door verkoop gronden bedrijventerreinen. Daarnaast hebben we nog enkele woningbouwlocaties in verkoop (kernthema wonen).Tevens zullen we de eigen grondposities blijven inzetten bij de verdere ontwikkeling van herstructurerings-gebieden.

Faciliterend grondbeleid:Ten behoeve van het kernthema Ruimtelijke ordening geven we medewerking aan de vragen vanuit de markt, bijv. Herontwikkeling Rector Driessenstraat met behulp van RO-procedures.

Schematisch grondbeleid gemeente Heerlen

Grondbeleid

Actief

Faciliterend

MVA

Projecten derden

BIE

Bedrijventerreinen

Wonen

128

Project Projectnaam Winstprognose Programma

Begroting 2017

14 Beitel vm gartner alg. 165.797

16 Crama/Husken en Vrank algemeen 4.255.194

23 Industrieterr. emma alg. 0

48 Geleendal/Nieuw Eyckholt alg. 0

52 G.O.B. 0

860 Bedrijfskavels Kissel 0

Totaal A:Kantoor, Industrie en bedrijventerreinen 4.420.991

2 Grasbroek 0

38 Burg. Slanghenstr. alg. 27.389

64 Parc Hoogveld alg. 250.579

1446 Maankwartier fase 2: uitvoering 0

1820 Aldenhofpark uitvoering 0

1616 Nic. Beetsstraat 0

Totaal B: Woningbouw 277.968

Subtotaal Gronden in explotatie 4.698.959

Administratieve bijstellingen

-165.797

0

0

0

0

-165.797

0

-27.389

0

0

0

0

-27.389

-193.186

Winstprognose Programma

Begroting 2018

0

4.255.194

0

0

0

0

4.255.195

0

0

250.579

0

0

0

150.579

4.505.773

Eindjaar

2017

2021

2017

2020

Verantwoording, toelichting

Bouwgrond in Exploitatie (BIE)Dit zijn gronden waarbij de Raad een grondexploitatie heeft vastgesteld.De grondslagen voor waardering en resultaatbepaling binnen de BIE bepalen in belangrijke mate de ontwikkeling van de boekwaarde, het geprognosticeerd eindresultaat en de ontwikkeling van de reserves en daarmee ook de beheersing van risico’s. Voor grondslagen verwijzen we naar de nota sturend grondbeleid.

In de tabel wordt een vergelijking gemaakt tussen begroting 2017 en 2018, wij gaan er vanuit dat de grondex-ploitatie De Beitel vm Gärtner en Burg. Slanghenstraat in 2017 worden afgerond, hierdoor wordt de winst bij de jaarrekening 2017 genomen.

A: Kantoor, Industrie en BedrijventerreinenBij de bedrijventerreinen heeft de recessie invloed gehad op de doorlooptijd van de grondexploitaties. Daardoor ontstaan renteverliezen omdat gedane investeringen zeer vertraagd worden terugverdiend door verkoop van bedrijfskavels. Wij merken dat de economie begint aan te trekken, zo ook de vraag naar bedrijfskavels. B: WoningbouwDe woningbouwontwikkeling gaf de afgelopen jaren een stagnerend beeld. De woningbehoefte daalt.Bij de exploitatie Grasbroek is vanwege het faillissement van de ontwikkelaar, op dit moment geen afnemer voor dit terrein.Bij het project Parc Hoogveld, zijn wij in overleg met de ontwikkelaars om te kijken hoe de ontwikkeling verder afgerond kan worden.

Voor de ontwikkeling van het Maankwartier worden enerzijds delen voorbereid, zoals de openbare ruimte en het nieuwe station Maankwartier Heerlen en tegelijkertijd zijn de uitvoeringswerkzaamheden voor andere onderde-len in volle gang.

129

De huidige BIE’s worden geactualiseerd op basis van de nieuwe economische inzichten. Dit zal middels een separaat raadsvoorstel voorjaar 2018 worden ingebracht.

Weerstandsvermogen en risico’sBij de jaarrekening 2016 zijn alle (grond)exploitaties doorgelicht. Het becijferde risico voor alle grondexploitaties werd hierbij bepaald op € 3,8 miljoen hetgeen 31 december 2016 verantwoord is onder de bestem-mingsreserve om algemeen economische risico’s af te dekken. Dit bedrag is afgezonderd van de algemene reserve grondbedrijf.

Algemene Reserve GrondbedrijfDe waarde van de algemene reserve grondbedrijf is per 1 januari 2017 € 0,-. De Algemene Reserve Grondbe-drijf wordt uitsluitend ingezet voor het egaliseren van toekomstige winsten en verliezen.

130

Kader demografische ontwikkelingHeerlen wordt gekenmerkt door een wisselende demografische ontwikkeling. Deze biedt enerzijds veel mogelijkheden, anderzijds vraagt het om actie. Deze demografische ontwikkeling is uniek in Nederland omdat Heerlen en ook Parkstad het eerste stedelijke gebied is, waarbij het aantal inwoners afneemt. Het is een ontwikkeling die moeilijk te voorspellen en te sturen is. Dit laatste wordt versterkt door de economische ontwikkeling van dit moment. Met andere woorden: bedrijven gaan weer investeren, huizenprijzen stijgen en steeds meer mensen zijn weer aan het werk. Dit is een positieve impuls voor de ontwikkeling van de stad, waar projecten zoals IBA en de Smart Service Campus aan bijdragen. Met andere woorden er is een stevige basis gecreëerd die nu de kans krijgt om verder en duurzaam uitgebouwd te worden.

Om de effecten van demografische ontwikkelingen in goede banen te leiden zijn er vanuit het Rijk tot 2020 middelen beschikbaar. In totaal gaat het vanaf 2016 voor Parkstad om € 3,9 miljoen per jaar voor een periode van vijf jaar. Het Rijk stuurt er op dat dit geld op basis van regionale afwegingen, wordt ingezet en niet gewoonweg verdeeld wordt over de gemeenten. In Parkstadverband heeft afstemming plaatsgevonden over de regionale verdeling.

Dempen van negatieve financiele effecten van demografische ontwikkeling. De inkomsten nemen namelijk af, terwijl de kosten gelijk blijven (kostenremanentie).

25%

75% Innovatie en duurzaamheid. Hiervoor worden via Parkstad projecten ingediend die het vestigingsklimaat en de leefbaarheid van de stad vergroten, met als doel een positieve impuls in de demografische ontwikkeling. Met als doel dat mensen of bedrijven zich graag in Heerlen willen vestigen of hier willen blijven. Voorbeelden van projecten: de spoorwegverdubbeling Heerlen-Landgraaf, het PALET zonnepanelenproject of de aanpak hoogbouwflats.

€ 977.697 verdeeld over gemeenten. Volgens verdeelsleutel van bijdrage aan Stadsregio 2015.

€ 3.910.787 regionaal gebundeld

We zoeken de intensieve samenwerking met Landgraaf om te bekijken waar de mogelijkheden van een gezamenlijke aanpak voor deze projecten liggen. Het streven is daarbij: samenwerken, tenzij. Ook met de Provincie zijn we hiervoor in gesprek over een investeringsagenda.

De demografische ontwikkelingen bieden veel kansen en die willen we graag pakken. Een beter vestigingsklimaat voor burgers en bedrijven, meer economische mogelijkheden en sociale kansen.

3.8 Demografische ontwikkelingen

131

KernboodschapInkomende subsidiesDe lobbyaanpak en verwerving van inkomende subsidies worden toegelicht bij het kernthema bestuurskracht.

Uitgaande subsidiesHet verstrekken van subsidies is één van de manieren waarop onze gemeente haar beleid kan realiseren. Hierbij onderscheiden we drie achtereenvolgende ontwikkelingen.

70.000.000

60.000.000

50.000.000

40.000.000

30.000.000

20.000.000

10.000.000

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Vanaf 2015 is het totale volume aan subsidies gegroeid. Dit komt met name door de overheveling van rijkstaken naar de gemeente binnen het sociaal domein (“de drie decentralisaties”).

Vanaf 2017 is er een kleine daling zichtbaar vanwege de integratie van een aantal gesubsidieerde activiteiten binnen het Wmo contract (Heerlen Stand By).

In de periode 2013 tot heden is als uitgangspunt gehanteerd dat de lopende subsidies aan professionele instellingen, verenigingen e.d. om bezuinigingsredenen niet worden geïndexeerd. Hierdoor is er een bezuiniging gerealiseerd van jaarlijks bijna 1 miljoen euro. Na de eerder genoemde initiële toename in het totale volume van subsidies ten gevolge van de drie decentralisaties is deze fase in de grafiek zichtbaar als de horizontale lijn in de periode 2015-2017.

Toelichting:Binnen het sociaal domein, cultuur en sport verstrekken we ruimweg de meeste subsidie, namelijk jaarlijks 60 miljoen euro. Binnen de domeinen wijkbeheer-en veiligheid, duurzaamheid, stimulering retail en werkgelegenheid keren we jaarlijks circa 2 miljoen euro aan subsidie uit.

3.9 Subsidies

132

3.10 IBA (Internationale Bau Ausstellung)

IBA staat voor Internationale Bau Ausstellung. Het fenomeen IBA is in Duitsland ontstaan en uitgegroeid tot een creatieve aanpak voor regio’s waar een transitie versneld moet worden. Met als tastbaar resultaat een fysieke verandering in het gebied. Maar minstens zo belangrijk: een cultuuromslag in denken en werken in en waarde-ring voor het gebied. Een hernieuwde trots, die uitnodigt om te investeren en een nieuw economisch elan.

IBA zoekt naar innovatieve, toekomstgerichte projecten die duurzaam van betekenis zijn voor de ontwikkeling van een stad of gebied. IBA bouwt zelf niet, maar regelt gedurende een periode processen en voegt kwaliteit toe aan de projecten. Het legt de basis voor een nieuwe oriëntatie op de toekomst waarin maatschappelijke veranderingen worden aangejaagd. Simpel gesteld, IBA draagt bij aan de verbetering van een stad of regio. IBA geeft een Aufschwung. De IBA-periode eindigt met een tentoonstelling van de gerealiseerde projecten. U kunt hierover meer lezen op de website www.iba-parkstad.nl. Daar staan ook de openbare financiële stukken van de BV.

De Parkstadgemeenten en de Provincie Limburg hebben in oktober 2013 besloten een IBA van start te laten gaan. Sinds juli 2014 is de organisatie en uitvoering daarvan in handen van de IBA Parkstad B.V. De overheden hebben gezamenlijk 45 miljoen euro ingebracht voor de totale looptijd van de IBA. De helft door de provincie en de andere helft door de acht deelnemende gemeenten. De bijdrage van de gemeente Heerlen is 9,176 mil-joen euro voor de totale looptijd. In januari 2016 is de gemeente Schinnen, in verband met de herindeling met Onderbanken en Nuth, eveneens toegetreden tot IBA Parkstad.

Taken van de IBA BV en projecttrekkersMet de start van IBA in 2014 kon iedereen projecten indienen. In totaal zijn er 292 projecten ingediend, waar-van 94 binnen de gemeente Heerlen en 118 Parkstad-breed. Voor de inhoud van deze projecten verwijzen wij u naar de IBA website. De IBA-organisatie selecteerde projecten, versterkte en combineerde ze, zodat ze geza-menlijk de transitie van de regio een grote boost geven. Samen met burgers en andere partijen uit de regio en waar nodig met expertise van buitenaf.

De uitvoering van de projecten ligt niet bij de IBA-organisatie, maar bij de deelnemers / projectindie-ners zelf. Ook de kosten van een project zijn niet voor rekening van de IBA-organisatie. IBA financiert hooguit een gedeelte, maar zorgt voor kwaliteit, door bij de voorbereiding en/of bij de uitvoering bijvoorbeeld hoogwaardige expertise te leveren.

Resultaten tot nog toeEind 2016 heeft IBA het uitvoeringsprogramma voor de jaren tot en met het tentoonstellingsjaar 2020 gepre-senteerd (zie jaarstukken 2016 gemeente Heerlen, blz. 157). 2017 stond in het teken van concrete kleinscha-lige resultaten zoals de opening van het klooster Elisabeth Stift in Kerkrade, Park Urbana en het tuinfestival van ikgroenhet. Nieuw en cruciaal in 2017 was de goedkeuring van een aantal strategische IBA-projecten en -programma’s. De zogenaamde sleutelprojecten. Cruciaal voor het slagen van IBA is het sleutelproject ‘Centrum Parkstad’ dat voorziet in een krachtige impuls voor de binnenstad van Heerlen. Hiervoor heeft IBA 8,4 miljoen euro aan investeringsmiddelen gereser-veerd. Daarmee is de dekking van het bidboek Urban Heerlen gereali-seerd.

Maar natuurlijk is er meer, dit zijn de sleutelprojecten waar de IBA mee aan de slag is.1. Landelijk Gebied: Van Schimmert tot Schinveld: (i) Poort van Parkstad: Schinveld. (ii) Poort van Parkstad: Schinveld-Fietsbrug. (iii) Feldbissbreuk.

2. Landelijk Gebied: Land van Kalk: (i) Oerland van kalk - Zomerfestival. (ii) Oerland van Kalk - Kunradersteengroeve. (iii) Landschapshotel. (iv) Gebiedsontwikkeling ZLSM.

133

3. Groen fiets- & wandelnetwerk: (i) Leisure Lane. (ii) Leisure Lane - Samenwerkingakkoord Gemeenten.

4. Stedelijke Parken: (i) Regionaal Symbool Wilhelminaberg. (ii) De Groevengordel - Sibelco. (iii) De Groevengordel - Beaujean.

5. Heerlen Centrum: (i) Central Park. (ii) Romeins Kwartier. (iii) Kernwinkelgebied & Stations-omgeving. (iv) Kegelpaleis > Muziekboulevard > Muziek X-perience.

6. Center Court Kerkrade

7. Twee Wijken: (i) Treebeek. (ii) Energiek Heilust.

8. Historisch Erfgoed: (i) Rolduc. (ii) Romeins Villalandschap.

9. Sociaalmaatschappelijke innovaties & onderwijs: (i) ikgroenhet. (ii) ikgroenhet - adoptie bomen Park Urbana. (iii) BMV Hoensbroek-Zuid. (iv) Sint Janscollege Hoensbroek (Heerlen).

10. Sloop & hergebruik: (i) Superlocal - expogebouw. (ii) Superlocal - flat. (iii) Hogerop Heerlerbaan. (iv) Mondriaan.

11. Grensoverschrijdende Projecten: (i) IBA labor. (ii) IBA Labor - GTB Lab. (iii) IBA Labor - Resource House. (iv) IBA Labor - Inbouwindustrie.

135

4. Financiële meerjarenbegroting 2018-2021

4.1 Uitgangspunten

1. Conform de richtlijnen van de Provincie Limburg: - Is een indexatie van de lasten toegepast over 2018. Deze indexatie is eveneens verwerkt in de meer-

jarenbegroting. Met eventuele nieuwe indexeringscijfers van de lasten -vanaf 2018- is geen rekening gehouden. Overige kostenstijgingen moeten worden opgevangen binnen de bestaande budgetten.

- Is de begroting reëel en structureel in evenwicht zonder schuivend meerjaren perspectief. - De begroting is conform wet Arhi.

2. Conform bestendige gedragslijn van de afgelopen jaren hebben wij geen inflatiecorrectie toegepast op uit-gaande subsidies.

3. Minimale weerstandsvermogen is 0,8 en maximaal 1,2.

4. Conform richtlijn college zijn geen nieuwe taakstellingen opgenomen en zijn oude taakstellingen meerjarig weggewerkt.

5. Septembercirculaire is verwerkt.

6. De door de Raad genomen budgettaire besluiten zijn tot en met september 2017 verwerkt.

7. De lokale heffingen en overige leges zijn in principe gebaseerd op een zo hoog mogelijke kostendekkend-heid. Voor (inflatoire) bijstelling is gerekend met een stijging van 1,5% ten opzichte van 2017, hetgeen overeenkomt met het verwachte inflatiepercentage van het CPB (juni 2017). Voor nadere detaillering van tarieven en leges verwijzen wij naar de paragraaf lokale heffingen.

8. In onze begroting hebben wij de cao stijging (3,25%) structureel verwerkt.

136

4.2 Ontwikkelingen (inclusief bezuinigingen)

Bedragen x € 1.000 2018 2019 2020 2021Startsaldo van de begroting meerjarenbegroting 64 140 73 100 1. Kaderbrief, begrotingswijzigingen, correcties terugdraaienbezuinigingen

-3.142 -2.600 -746 189

Meerjarenbegroting 2017 en verder. Conform Kaderbrief (BWV-17002607) -3.170 -2.779 -864 84 Administratieve correcties en wijzigingen 28 179 118 105

2. Autonome ontwikkelingen -780 -743 -1.083 -1.036 3,25% loonsverhoging conform CAO -658 -724 -724 -724 Circulaires (autonome ontwikkelingen incl. decentralisatie -en integratie-uitkeringen)

108 211 -129 -82

Motie criterium doelgroep fit&fun-regeling -230 -230 -230 -230 3. Reëel begroten -3.816 -2.795 -2.102 -1.480

Verbetertraject Informatiebeveiliging -220 -220 -220 -220 Begroting Parkstad IT 2018 en verder -141 -141 -141 -141 Bewindvoering -1.200 -900 -700 -600 Leges derving -268 - - - Hulp bij het huishouden/Wmo -521 -271 - - Structureel effect prognose 2017 jeugd -1.000 -750 -500 - VNG contributies -4 -4 -4 -4 Integrale Veiligheid -260 -260 -260 -260 Planmatig onderhoud sportaccommodaties -77 -124 -152 -130 Hogere OZB-lasten agv aankoop panden -100 -100 -100 -100 Meerkosten als gevolg van aanbesteding stortkosten -25 -25 -25 -25

4. Fysiek, sociaal en economische impulsen (inv = investering/kapitaa- lasten)

-2.615 -1.904 -1.415 -1.292

Poceskosten invoering omgevingswet -200 - - - Leisure Lane - - - -60 Provinciaal archeologisch depot - exploitatie en progammering -100 -100 -100 -100 Romeins Museum Heerlen - kapitaallasten agv investering - - - -306 Regisseur buurtveiligheid -40 -40 -40 -40 Areaal accress -48 -48 -48 -48 Herplanten bomen - -12 -23 -34 Terugdraaien bezuiniging dierenpark -40 -40 -40 -40 Terugdraaien bezuiniging speelvoorziening -77 -77 -77 -77 Terugdraaien bezuiniging andere bekostiging jeugd -2.000 -1.500 -1.000 -500 Terugdraaien bezuiniging 5% regeling subsidioloog - -87 -87 -87 Eigen vermogen aanvullen BSGW -110 - - -

5. Bezuinigingen 8.424 5.957 6.099 6.350 Saldo bezuinigingen (specificatie in bijlagenboek) 8.424 5.957 6.099 6.350

6. structureel en reëel evenwicht in de begroting 2.000 2.200 -700 -2.600 Terugstorten Algemene Reserve individueel keuzebudget 1.250 1.250 -500 -2.000 ISV gelden spreiden 650 -450 -200 - Omvormen reserve onderwijshuisvesting 100 1.400 - -600

7. Algemene Reserve -72 - - - Storting Algemene Reserve -72 - - -

Eindtotaal - 115 55 133

137

4.3 Geprognosticeerde balans

Prognosebalansen per ultimo boekjaar

ACTIVA 2016 2017 2018 2019 2020 2021

Vaste activa

- Immateriële vaste activa 27.132 27.132 27.132 27.132 27.132 27.132

Bijdragen aan activa in eigen-dom derden

27.132 27.132 27.132 27.132 27.132 27.132

- Materiële vaste activa 259.575 287.326 316.368 337.696 338.820 338.971

MVA in erfpacht 786 786 786 786 786 786

MVA economisch nut 187.242 202.698 225.351 242.898 241.325 239.259

MVA ec. nut, w v ter bestrij-ding van de kosten een heffing kan worden geheven

50.451 58.870 60.683 62.415 64.066 65.641

MVA maatschappelijk nut 21.096 24.972 29.548 31.597 32.643 33.285

- Financiële vaste activa 22.711 21.903 21.405 20.186 19.700 19.215

Kapitaalverstrekkingen 7.322 7.321 7.321 7.321 7.321 7.321

Leningen 15.389 14.582 14.084 12.865 12.379 11.894

- Vlottende activa 53.664 53.064 53.064 53.064 53.064 53.064

Voorraden -2.645 -3.245 -3.245 -3.245 -3.245 -3.245

Uitzettingen 43.444 43.444 43.444 43.444 43.444 43.444

Liquide middelen 2.002 2.002 2.002 2.002 2.002 2.002

Overlopende activa 10.863 10.863 10.863 10.863 10.863 10.863

TOTAAL ACTIVA 363.082 389.425 417.969 438.078 438.716 438.382

PASSIVA 2016 2017 2018 2019 2020 2021

Vaste passiva

- Eigen vermogen 46.340 38.183 38.616 40.552 44.621 51.165

Algemene reserve 12.822 12.121 12.559 12.926 13.793 16.160

Bestemmingsreserves 33.518 26.062 26.057 27.626 30.828 35.005

- Voorzieningen 28.977 25.699 24.236 23.539 23.187 23.272

- Vaste schulden 196.772 217.441 220.872 246.203 257.033 249.864

Vlottende schulden 54.843 71.952 98.095 91.634 77.725 77.931

Overlopende passiva 36.150 36.150 36.150 36.150 36.150 36.150

TOTAAL PASSIVA 363.082 389.425 417.969 438.078 438.717 438.382

BALANSMUTATIE 26.343 28.544 20.109 638 -334

Bedragen x € 1.000,-

138

4.4 EMU-saldo

REK 2016 2017 2018 2019 2020 2021Omschrijving x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000

Volgens realisatie

tot en met sept. 2017, aangevuld met raming resterende

periode

Volgens meerjaren-raming in begroting

2018


2018


2018


2018

1 Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c)

-8.444 -7.764 434 2.051 4.162 6.679

2 Afschrijvingen ten laste van de exploitatie 11.681 10.852 13.050 12.294 13.095 12.9943 Bruto dotaties aan de post voorzieningen

ten laste van de exploitatie minus de vrijval van de voorzieningen ten bate van de exploitatie

16.383 6.636 6.839 6.532 6.531 6.529

4 Investeringen in (im)materiële vaste ac-tiva die op de balans worden geactiveerd

18.059 33.565 42.592 35.437 16.179 15.236

5 Baten uit bijdragen van andere overhe-den, de Europese Unie en overigen, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in mindering zijn gebracht bij post 4

2.077 1.034

6 Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa: Baten uit desinvesteringen in (im)mate-riële vaste activa (tegen verkoopprijs), voor zover niet op exploitatie verantwoord

7 Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d. (alleen trans-acties met derden die niet op de exploita-tie staan)

4.855 23.971 2.937 1.133 638 365

8 Baten bouwgrondexploitatie: Baten voorzover transacties niet op ex-ploitatie verantwoord

4.582 10.657 5.346 2.935 2.646 1.000

9 Lasten op balanspost Voorzieningen voorzover deze transacties met derden betreffen

11.712 9.774 8.302 7.229 6.882 6.445

10 Lasten i.v.m. transacties met derden, die niet via de onder post 1 genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves (inclusief fondsen en dergelijke) worden gebracht en die nog niet vallen onder één van bovenstaande posten

11 Verkoop van effecten:a Gaat u effecten verkopen? (ja/nee) nee nee nee nee nee neeb Zo ja wat is bij verkoop de verwachte

boekwinst op de exploitatie?

Berekend EMU-saldo -8.347 -45.895 -28.162 -19.987 2.735 5.156

139

4.5 Overzicht baten en lasten

x € 1.000 Rekening 2016 Bijgest. begroting 2017 Begroting 2018Baten Lasten Saldo Baten Lasten Saldo Baten Lasten Saldo

0. Bestuur en Ondersteuning 286.674 -28.718 257.956 278.767 -57.851 220.915 281.547 -56.225 225.322

1. Veiligheid 400 -13.674 -13.274 133 -9.983 -9.850 138 -10.659 -10.520

2. Verkeer en Vervoer 1.390 -16.188 -14.797 1.233 -11.368 -10.135 1.287 -10.147 -8.860

3. Economie 8.141 -14.278 -6.137 814 -2.846 -2.033 875 -3.135 -2.260

4. Onderwijs 6.726 -18.223 -11.497 7.697 -23.458 -15.762 3.730 -16.142 -12.412

5. Sport, cultuur en recreatie 3.558 -39.539 -35.981 2.186 -28.679 -26.493 2.916 -29.442 -26.526

6. Sociaal domein 71.800 -243.585 -171.784 73.263 -231.521 -158.257 69.723 -228.413 -158.690

7. Volksgezondheid en milieu 21.986 -25.315 -3.329 21.965 -24.209 -2.245 19.905 -21.903 -1.999

8. VHROSV 13.372 -22.973 -9.600 5.788 -9.693 -3.906 2.326 -5.947 -3.621

Geraamde totaal saldo van baten en lasten

414.047 -422.491 -8.444 391.845 -399.609 -7.764 382.446 -382.013 434

0. Bestuur en Ondersteuning 13.013 -14.076 -1.063 7.974 -4.299 3.675 4.443 -4.551 -109

1. Veiligheid 342 0 342 0 0 0 0 0 0

2. Verkeer en Vervoer 0 0 0 61 0 61 168 0 168

3. Economie 460 -47 412 267 -167 100 0 0 0

4. Onderwijs 2.341 -1.155 1.187 2.996 0 2.996 1.186 -2.081 -894

5. Sport, cultuur en recreatie 632 -40 591 396 -40 356 114 -60 53

6. Sociaal domein 3.609 -1.128 2.480 0 0 0 -12 0 -12

7. Volksgezondheid en milieu 0 0 0 0 0 0 0 0 0

8. VHROSV 1.472 -733 739 2.944 -2.506 438 360 0 360

Bestemming 21.869 -17.180 4.689 14.639 -7.013 7.626 6.259 -6.693 -4340. Bestuur en Ondersteuning 299.687 -42.794 256.893 286.741 -62.151 224.590 285.990 -60.776 225.214

1. Veiligheid 742 -13.674 -12.932 133 -9.983 -9.850 138 -10.659 -10.520


3. Economie 8.601 -14.325 -5.725 1.081 -3.013 -1.933 875 -3.135 -2.260

4. Onderwijs 9.067 -19.378 -10.310 10.693 -23.458 -12.765 4.916 -18.222 -13.306


6. Sociaal domein 75.409 -244.713 -169.304 73.263 -231.521 -158.257 69.711 -228.413 -158.702


8. VHROSV 14.844 -23.705 -8.861 8.731 -12.199 -3.467 2.686 -5.947 -3.261

Geraamde resultaat 435.916 -439.671 -3.755 406.484 -406.621 -138 388.705 -388.705 0

x € 1.000 MJB 2019 MJB 2020 MJB 2021Baten Lasten Saldo Baten Lasten Saldo Baten Lasten Saldo

0. Bestuur en Ondersteuning 283.261 -58.155 225.106 283.645 -59.222 224.423 282.468 -57.708 224.760

1. Veiligheid 142 -10.636 -10.494 143 -10.635 -10.492 143 -10.630 -10.487


3. Economie 972 -3.160 -2.188 974 -3.217 -2.243 974 -3.137 -2.163

4. Onderwijs 3.720 -15.850 -12.129 3.654 -15.730 -12.076 3.563 -15.739 -12.175


6. Sociaal domein 69.745 -224.851 -155.106 68.178 -220.042 -151.865 68.148 -218.579 -150.431


8. VHROSV 2.139 -6.376 -4.237 2.087 -6.751 -4.664 2.054 -6.665 -4.611

Geraamde totaal saldo van baten en lasten

382.998 -380.947 2.051 381.821 -377.659 4.162 380.581 -373.902 6.679

0. Bestuur en Ondersteuning 4.136 -5.241 -1.105 3.749 -5.565 -1.816 2.952 -6.931 -3.979

1. Veiligheid 0 0 0 0 0 0 0 0 0

2. Verkeer en Vervoer 7 0 7 7 0 7 6 0 6

3. Economie 0 0 0 0 0 0 0 0 0

4. Onderwijs 1.435 -2.323 -888 78 -2.228 -2.150 -527 -2.096 -2.622

5. Sport, cultuur en recreatie 113 -60 52 112 -221 -109 111 -60 50

6. Sociaal domein -12 0 -12 -12 0 -12 -12 0 -12

7. Volksgezondheid en milieu 0 0 0 0 0 0 0 0 0

8. VHROSV 10 0 10 -28 0 -28 10 0 10

Bestemming 5.688 -7.624 -1.936 3.906 -8.013 -4.107 2.541 -9.087 -6.5460. Bestuur en Ondersteuning 287.396 -63.395 224.001 287.394 -64.787 222.607 285.420 -64.639 220.781

1. Veiligheid 142 -10.636 -10.494 143 -10.635 -10.492 143 -10.630 -10.487


3. Economie 972 -3.160 -2.188 974 -3.217 -2.243 974 -3.137 -2.163

4. Onderwijs 5.155 -18.173 -13.017 3.731 -17.957 -14.226 3.037 -17.835 -14.798


6. Sociaal domein 69.734 -224.851 -155.117 68.166 -220.042 -151.876 68.136 -218.579 -150.443


8. VHROSV 2.149 -6.376 -4.227 2.059 -6.751 -4.692 2.064 -6.665 -4.601

Geraamde resultaat 388.686 -388.571 115 385.727 -385.672 55 383.122 -382.990 133

140

Overzicht van incidentele baten en lasten per programma incl. specificatie, cf. art. 19 lid c van het BBV

In onderstaande tabel zijn de belangrijkste incidentele baten en lasten gespecificeerd.Uitgangspunten die bij het samenstellen van dit overzicht zijn gehanteerd zijn:• Alleen posten van materiële betekenis worden toegelicht (minimaal € 100.000)• Posten worden als incidenteel aangemerkt indien sprake is van eenmalige baten en lasten.

Programma Baten Lasten2018 2019 2020 2021 2018 2019 2020 2021

0. Bestuur en Ondersteuning

0. KT Middelen en heffingen -218 0 0 0 1.996 -125 0 0

0. KT Bestuurskracht 0 0 0 0 183 0 0 0

0. KT Dienstverlening -122 -122 0 0 -10 106 0 0

2. Verkeer en Vervoer 2. KT Wegen, straten en pleinen 0 0 0 0 -159 65

3. Economie 3. KT Economie 0 0 0 0 789 -56 0 0

4. Onderwijs 4. KT Onderwijs -136 -136 -79 0 885 359 -79 149

5. Sport cultuur en recreatie

5. KT Sport 0 0 0 0 -85 0 0 0

6. Sociaal Domein 6. KT Volwassenen maatwerkvoorz. -600 -600 0 0 463 1.063 842 0

6. KT Arbeidsmarktbeleid 0 0 0 0 292 189 0 0

6. KT Sociale basisvoorzieningen 0 0 0 0 -545 -587 0 0

6. KT Jeugd maatwerkvoorzieningen 0 0 0 0 226 66 0 0

7. Volksgezondheid en milieu

7. KT Riool, afval en milieubeheer -140 -140 0 0 105 105 0 0

8. VHROSV 8. KT Ruimtelijke ordening -400 0 0 0 301 101 101 0

8. KT Herstructurering 0 0 0 0 -600 -75 7 -31

8. KT Centrum 0 0 0 0 750 240 240 0

Eindtotaal -1.616 -998 -79 0 4.591 1.451 1.111 118


Toelichting per ProgrammaBestuur en ondersteuningDe huur van het stadskantoor is beëindigd, de lasten hiervan lopen door tot 2018. In 2018 wordt nog een een-malige bijdrage verstrekt aan een verbonden partij.Convenant van Ministerie met betrekking tot RNI loopt af waardoor deze baten niet meer structureel worden ontvangen.

Verkeer en VervoerDoor een gecombineerde aanpak kunnen kleine onderhoudswerkzaamheden in grote projecten worden onder-gebracht. Dit levert een incidentele bezuiniging op.

EconomieBetreft een bijdragen aan projecten zoals Smart service ondernemershuis, nieuwe energie en leegstaand.

OnderwijsDit heeft met name betrekking op sloopkosten in verband met nieuwbouw van scholen en brede maatschappe-lijke voorzieningen.

Sociaal DomeinIn het sociaal domein worden diverse aanpassingen doorgevoerd op het gebied van jeugd 3D en 3D beschermd wonen. Volksgezondheid en milieuEr komen baten binnen voor de bekostiging van tijdelijk personeel.

141

VHROSVBetreft met name een uitstel van investeringen. Een bijdrage aan het project centrum. En extra kosten voor de ontwikkeling van nieuwe instrumenten in het kader van de omgevingswet.

Overzicht beoogde structurele toevoegingen en onttrekkingen aan reservesOnderstaand cf. art. 19 d van het Besluit begroting en verantwoording van provincies en gemeenten een over-zicht van de structurele toevoegingen en onttrekkingen aan reserves. Binnen de begroting wordt een deel van de kapitaallasten van de investeringen afgedekt door middel van een onttrekking uit de bestemmingsreseser-ves ten behoeve van afdekking kapitaallasten. Onderstaand een specificatie van de onttrekkingen per reserve. Structurele toevoegingen zijn niet van toepassing binnen de begroting.

Reserve Toevoeging2018

Onttrekking2018

Toevoeging2019

Onttrekking2019

Toevoeging2020

Onttrekking2020

Toevoeging2021

Onttrekking2021

Bestemmingsreserves t.b.v. afdekking kapitaallastenSintermeerten college, herwaard

217 214 211 209

Juliana college, res. herwaard.

68 67 67 66

Nieuwbouw OCC Broekland college

41 41 40 40

MBP reserve inz. Nor 45 44 45 44

Fitness Herlecollege 18 18 18 18

Patronaat(Sittaderweg 143)

16 16 15 15

BMV Molenberg/Broeder-school

172 172 172 172

Uitbreid ZMOKBuitenh2 extra lokalen

7 7 7 7

Brede school Heerlerheide 18 18 17 17

ParkeerautomatenHeerlerheide

7 7 7 7

Jongerenaccommodatie OASE

21 21 21 0

Royal 4 0 0 0

Multifunct AccommBekkerveld gebouwen

30 30 30 30

Aanbouw sporthalIn de Biessen

10 10 10 9

Hockeyvelden Kaldeborn 5 5 5 5

Totaal beoogde struc-turele toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves.

0 679 0 670 0 665 0 639


142

Investeringsplanning 2018-2021

Activasoort X € 1.000 Begroting Begroting Begroting Begroting2018 2019 2020 2021

Investeringen meteconomisch nutGebouwen Gemeentelijke huisvesting 7.398

St. Janscollege renovatie 7.082 8.870

BMV Hoensbroek Zuid 5.170

Archiefbewaarplaats 2.918 2.100

Sporthal Pronsebroek 2.010

Romeins Museum 1.200 4.500 1.500

Renovatie St. Paulusschool 500 1.500

Inrichting speelplaats en terreinAarweg

284

Nieuwbouw Tarcisius 200 6.119

Herstel constructiefout KDV Bromtol 125

De Schacht inpassen PSZ 51

Uitbreiding 3 theorielokalen 1e etage 41

Herstel constructiefout + Asbestsane-ring BS De Schakel

35

Overkapping Romeins badhuis 100 200 100 2.000

BMV Heerlerbaan 2.000 4.000 539

De Schakel Zes Landenstraat (ver-bouw)

168

Renovatie BS Mijn Spoor 1.000 1.427

Renovatie BS St. Martinus 1.000 1.385

Renovatie BS Geradus Majella 1.000 856

Renovatie BS Horizon 1.000 718

Grond-, wegen waterbouw-kundige werken

Buitensportaccommodaties 1.060 500 1.265

Gronden en terreinen Gemeentelijke huisvesting 35

Nieuwbouw Tarcisius grond 520

GWW iz riool/begravingen VVI riool 3.279 3.279 3.279 3.279

Machines, apparaten + instal-laties

Basisvoorzieningen Parkstad-IT 1.548 1.548

Documentair informatie systeem 500

Automat. Financieel systeem 400

Verkeersregelinstallaties 350 200 100 100

Personeelsinformatiesysteem 250

Mobiele camera’s 165

GBA 100

Hardware portofoon 60

Automatisering concernprocessen 42

Mobiele telefonie 150

Vervanging airco-installaties en verlich-ting stadhuis

126

Noodstroomaggregaat t.b.v. servers 100

Apparatuur reprografie 100 63 35

Inrichting vergader+bestuurskamers 90

Geluidmeetapparatuur 25

Parkeerapparatuur 65

Portofoons 40

Software 25

143

Activasoort X € 1.000 Begroting Begroting Begroting Begroting2018 2019 2020 2021

Overige materiële vaste activa BMV Hoensbroek Zuid infrastructuur en speelplaats

900

GDI generieke digitale infrastructuur 75

BMV Heerlerbaan (Infra) 900

Vervoermiddelen 2 motoren 25

Subtotaal 36.423 31.575 13.172 12.504

Investeringen metmaatschappelijk nutGrond-, wegen waterbouw-kundige werken

Achterstand IBOR 1.720 1.720 1.720 1.720

Herinrichting Kasteellaan 1.112

Openbare verlichting armaturen 656 456 456 456

Civieltechnische kunstwerken 496

Leisure Lane 400 400 275

Automatisering palen centrum 400

Rotonde Akerstraat-Heesbergstraat 325

Openbare verlichting masten 230 230 230 230

Aanleg langparkeerplaatsen CBS-weg 225

Herplanten bomen 210 210 210 210

Aanpak top 10 verkeersknelpunten 160 160

Verkeersmeubilair vvi 2018 100

Openbare speelvoorzieningen 84 86 116 116

Digitaliseren parkeren 50 100

Mijnmuseumpad 500

Subtotaal 6.168 3.862 3.007 2.732

Totaal 42.591 35.437 16.179 15.236

144

Res

erve

s b

egro

tin

g 2

01

8-2

02

1

x €

1.0

00

Sta

nd

0

1.0

1.2

01

8R

ente

20

18

Dot

atie

2

01

8O

ntt

rek-

kin

g2

01

8

Sta

nd

3

1.1

2.2

01

8

01

.01

.20

19

Ren

te2

01

9D

otat

ie

20

19

On

ttre

k-ki

ng

20

19

Sta

nd

3

1.1

2.2

01

9

01

.01

.20

20

Ren

te2

02

0D

otat

ie

20

20

On

ttre

k-ki

ng

2

02

0

Sta

nd

3

1.1

2.2

02

0

01

.01

.20

21

Ren

te2

02

1D

otat

ie

20

21

On

ttre

k-ki

ng

2

02

1

Sta

nd

3

1.1

2.2

02

1

Alg

emen

e re

serv

e

AR.

alge

men

e re

serv

e12

.078

043

80

12.5

160

367

012

.883

086

70

13.7

500

2.36

70

16.1

17

AR.

gron

dbed

rijf

430

00

430

00

430

00

430

00

43

Alg

emen

e re

serv

e1

2.1

21

04

38

01

2.5

59

03

67

01

2.9

26

08

67

01

3.7

93

02

.36

70

16

.15

9

Bes

tem

min

gsr

es.

tbv

afd

ekk.

kap

.Las

ten

BRKa

p. B

erna

rdin

usco

llege

, re

s he

rwaa

rde

00

00

00

00

00

00

00

00

0

BRKa

p. S

inte

rmee

rten

col

lege

, he

rwaa

rd2.

792

420

217

2.61

739

021

42.

442

370

211

2.26

834

020

92.

093

BRKa

p. S

t Ja

nsco

llege

, re

s he

rwaa

rder

ing

00

00

00

00

00

00

00

00

0

BRKa

p. J

ulia

na c

olle

ge,

res.

her

waa

rd.

836

120

6878

012

067

725

110

6766

910

066

613

BRKa

p. H

erle

col

lege

, re

s. h

erw

aard

.0

00

00

00

00

00

00

00

00

BRKa

p. A

lden

hof co

llege

, re

s. h

erw

aard

.0

00

00

00

00

00

00

00

00

BRKa

p. g

eoor

m N

ieuw

b O

CC B

roek

land

col

l.78

012

041

751

110

4172

110

040

691

100

4066

1

BRKa

p. g

eoor

mer

kte

MBP

rese

rve

inz.

Nor

902

140

4587

113

044

840

130

4580

812

044

776

BRKa

p. g

eoor

m r

es.

Fitn

ess

Her

leco

llege

340

50

1832

75

018

314

50

1830

15

018

288

BRKa

p. g

eoor

m.

Patr

onaa

t(Sit.

wg

143)

223

30

1621

03

016

197

30

1518

53

015

173

BRKa

p. B

reed

Maa

tsch

Vrz

Mol

enb/

Bro

eder

sch

4.96

574

017

24.

867

730

172

4.76

871

017

24.

667

700

172

4.56

5

BRKa

p. u

itbre

id Z

MO

KBui

tenh

2ex

tra

loka

l22

03

07

216

30

721

23

07

208

30

720

4

BRKa

p. b

rede

sch

ool H

’hei

aan

v. k

redi

et39

36

018

381

60

1836

95

017

357

50

1734

5

BRKa

p. p

arke

erau

tom

aten

H’h

eide

371

07

310

07

240

07

170

07

10

BRKa

p. g

eoor

m jon

gere

nacc

. O

ASE

(b&

o)62

10

2142

10

2122

00

211

00

00

BRKa

p. R

oyal

40

04

00

00

00

00

00

00

0

BRKa

p. m

ultif

unct

Acc

omm

Bek

kerv

eld

geb.

878

130

3086

113

030

844

130

3082

713

030

810

BRKa

p. A

anbo

uw s

port

hal I

n de

Bie

ssen

541

010

451

010

361

010

270

09

18

BRKa

p.H

ocke

yvel

den

Kald

ebor

n59

10

555

10

551

10

547

10

543

Bes

tem

min

gsr

es.

tbv

afd

ekk.

kap

.las

ten

12

.54

51

88

06

79

12

.05

41

81

06

70

11

.56

51

73

06

65

11

.07

31

66

06

39

10

.59

9

Bes

tem

min

gsr

eser

ves

BRe

s. b

oven

w v

oorz

bel

ast

00

00

00

00

00

00

00

00

0

BRe

s. o

nder

wijs

hui

sves

ting

1.31

30

2.21

277

62.

749

02.

332

907

4.17

40

2.31

0-3

736.

857

02.

058

-1.0

9210

.007

BRe

s. r

ente

res

erve

2.12

00

3.91

63.

320

2.71

60

4.58

03.

510

3.78

60

4.37

63.

848

4.31

50

4.37

63.

079

5.61

1

BRe

s. s

tads

vern

ieuw

ings

fond

s0

00

00

00

00

00

00

00

00

BRe

s. M

onum

ente

nbel

eid

295

020

031

50

200

335

020

035

50

200

375

BRe

s. r

isic

o’s

gron

dexp

loita

ties

3.79

40

00

3.79

40

00

3.79

40

00

3.79

40

00

3.79

4

BRe

s. e

rfpa

chts

cano

n re

cr.

gron

den

00

174

017

40

201

037

50

392

076

70

113

088

0

BRe

s. c

ofina

ncie

ring

sfon

ds2.

333

020

01.

300

1.23

30

200

01.

433

020

00

1.63

30

200

01.

833

BRe

s. n

og u

it te

voe

ren

wer

kzaa

mhe

den

156

00

015

60

00

156

00

015

60

00

156

BRe

s. w

ijken

budg

et M

SP

00

00

00

00

00

00

00

00

0

BRe

s. b

uurt

actie

plan

Pas

sart

200

9-20

1416

30

010

153

00

1014

30

010

133

00

1012

3

BRe

s. o

pbr.

brug

leni

ng E

nexi

s H

oldi

ng N

V72

90

00

729

00

729

00

00

00

00

0

BRe

s. g

rond

expl

oita

tie71

90

035

036

90

00

369

00

036

90

00

369

BRe

s. s

choo

nhou

den/

zwer

fvui

l16

10

016

10

00

00

00

00

00

00

145

x €

1.0

00

Sta

nd

0

1.0

1.2

01

8R

ente

20

18

Dot

atie

2

01

8O

ntt

rek-

kin

g2

01

8

Sta

nd

3

1.1

2.2

01

8

01

.01

.20

19

Ren

te2

01

9D

otat

ie

20

19

On

ttre

k-ki

ng

20

19

Sta

nd

3

1.1

2.2

01

9

01

.01

.20

20

Ren

te2

02

0D

otat

ie

20

20

On

ttre

k-ki

ng

2

02

0

Sta

nd

3

1.1

2.2

02

0

01

.01

.20

21

Ren

te2

02

1D

otat

ie

20

21

On

ttre

k-ki

ng

2

02

1

Sta

nd

3

1.1

2.2

02

1

BRe

s. H

erst

ruct

urer

ing

00

00

00

00

00

00

00

00

0

BRe

s. r

eeds

gen

omen

bes

luite

n0

00

00

00

00

00

00

00

00

BRe

s. C

ompe

nsat

ie in

vest

erin

gs B

TW U

WV

953

00

119

834

00

119

715

00

119

596

00

119

477

BRe

s. 3

D11

00

011

00

011

00

011

00

011

BRe

s. B

uig

00

00

00

00

00

00

00

00

0

BRe

s. S

loop

fond

s77

00

00

770

00

077

00

00

770

00

077

0

Bes

tem

min

gsr

eser

ves

13

.51

70

6.5

22

6.0

36

14

.00

30

7.3

33

5.2

75

16

.06

10

7.2

98

3.6

04

19

.75

50

6.7

67

2.1

16

24

.40

6

TOTA

AL

RES

ERV

ES3

8.1

83

18

86

.96

06

.71

53

8.6

16

18

17

.70

05

.94

54

0.5

52

17

38

.16

54

.26

94

4.6

21

16

69

.13

42

.75

55

1.1

65

146

Voo

rzie

nin

gen

20

18

-20

21

x €

1.0

00

Sta

nd

0

1.0

1.2

01

8D

otat

ie 2

01

8O

ntt

rekk

ing

2

01

8S

tan

d

31

.12

.20

18

0

1.0

1.2

01

9

Dot

atie

20

19

On

ttre

kkin

g

20

19

Sta

nd

3

1.1

2.2

01

9

01

.01

.20

20

Dot

atie

20

20

On

ttre

kkin

g

20

20

Sta

nd

3

1.1

2.2

02

0

01

.01

.20

21

Dot

atie

20

21

On

ttre

kkin

g

20

21

Sta

nd

3

1.1

2.2

02

1

Voo

rzie

nin

g t

er e

gal

iser

ing

van

kos

ten

EVrz

. Bes

lote

n sp

eelv

oorz

ieni

ngen

110

5060

100

5060

9050

6080

5060

70

EVrz

. on

derh

oud

verh

ardi

ngen

750

2.55

43.

304

02.

554

2.55

40

2.55

42.

554

02.

554

2.55

40

EVrz

. sc

outin

gacc

omm

odat

ies

175

017

50

00

00

00

00

0

EVrz

. PS

Z L

iege

bees

t0

00

00

00

00

00

00

EVrz

. on

derh

. ci

viel

tech

n. k

unst

wer

ken

311

316

218

409

316

218

507

316

217

606

316

218

704

EVrz

. cl

uste

r am

bten

aren

huis

vest

ing

1.06

925

202

892

2544

873

2532

857

025

2856

7

EVrz

. cl

uste

r sp

ortg

ebou

wen

01.

022

966

5671

571

259

715

656

118

715

679

154

EVrz

. cl

uste

r sc

hool

geb.

Wel

zijn

027

086

184

270

201

253

270

180

343

270

233

380

EVrz

. cl

uste

r pa

rker

en12

542

5711

042

3611

642

3612

242

3612

8

EVrz

. cl

uste

r ov

erig

e ge

bouw

en (

met

MO

P)97

390

399

8839

047

80

390

371

1939

026

714

2

EVrz

. G

lasp

alei

s48

80

048

80

048

80

048

80

048

8

EVrz

. Th

eate

r H

eerlen

1.97

682

282

41.

974

822

1.39

81.

398

822

1.03

31.

187

822

953

1.05

6

EVrz

. Th

erm

enm

useu

m59

80

059

80

059

80

059

80

059

8

Voo

rzie

nin

gen

ter

eg

alis

erin

g v

an k

oste

n5

.69

95

.49

16

.29

14

.89

95

.18

45

.70

14

.38

25

.18

45

.43

54

.13

15

.18

45

.02

84

.28

7

Voo

rzie

nin

g t

bv

art.

44

-1d

Vrz

. tb

v ar

t.44

1-d

spa

arvo

orz.

rio

ol77

61.

103

01.

879

1.10

30

2.98

21.

103

04.

085

1.10

30

5.18

8

Voo

rzie

nin

g t

bv

art.

44

-1d

77

61

.10

30

1.8

79

1.1

03

02

.98

21

.10

30

4.0

85

1.1

03

05

.18

8

Voo

rzie

nin

g m

idd

elen

van

der

den

Vrz

MD

voo

rtijd

ig s

choo

lver

late

n55

00

165

385

013

025

50

107

148

076

72

Vrz

MD

lega

at c

ultu

rele

act

ivite

iten

200

020

00

200

020

00

20

Vrz

MD

gel

uids

bela

stin

gkaa

rt30

030

00

00

00

00

00

Vrz

MD

won

ingb

ouw

(vo

orh

BW

S-g

eld)

554

040

015

40

015

40

015

40

015

4

Vrz

MD

bin

.rin

g (b

ijdr.

drdn

) pr

j.25

3/73

61

00

10

01

00

10

01

Vrz

MD

Pro

mot

iefo

nds

mar

kten

2013

1320

1313

2013

1320

1313

20

Vrz

MD

. Tr

iodo

s/Cul

tuur

927

2511

2625

1224

2511

2325

9

Vrz

MD

MO

OG

GZ

189

00

189

00

189

00

189

00

189

Vrz

MD

rio

ol4.

707

010

34.

604

010

34.

501

010

24.

399

010

24.

297

Vrz

MD

afv

al0

00

00

00

00

00

00

Voo

rzie

nin

gen

mid

del

en v

an d

erd

en6

.08

04

07

36

5.3

84

39

27

15

.15

23

72

47

4.9

42

36

21

64

.76

2

Vrz

. ve

rplic

hti

ng

en,

verl

ieze

n e

n r

isic

o’s

VVrz

. su

bsid

ies

Spo

rt69

00

690

069

00

690

069

VVrz

. W

MO

Ind

ivid

uele

Voo

rzie

ning

en18

60

018

60

018

60

018

60

018

6

VVrz

. on

derw

ijshu

isve

stin

g60

20

150

452

015

030

20

150

152

015

02

VVrz

. ov

erig

e La

sten

+ b

aten

Ond

erw

ijs70

10

150

551

015

040

10

150

251

015

010

1

147

x €

1.0

00

Sta

nd

0

1.0

1.2

01

8D

otat

ie 2

01

8O

ntt

rekk

ing

2

01

8S

tan

d

31

.12

.20

18

0

1.0

1.2

01

9

Dot

atie

20

19

On

ttre

kkin

g

20

19

Sta

nd

3

1.1

2.2

01

9

01

.01

.20

20

Dot

atie

20

20

On

ttre

kkin

g

20

20

Sta

nd

3

1.1

2.2

02

0

01

.01

.20

21

Dot

atie

20

21

On

ttre

kkin

g

20

21

Sta

nd

3

1.1

2.2

02

1

VVrz

. Je

ugd

GZ u

nifo

rm28

00

028

00

028

00

028

00

028

0

Vvr

z. K

unst

1.73

70

400

1.33

70

400

937

040

053

70

400

137

VVrz

. M

aats

chap

pelij

ke b

egel

eidi

ng3.

832

050

03.

332

050

02.

832

050

02.

332

050

01.

832

VVrz

. Soc

iaal

cul

ture

el w

erk

538

00

538

00

538

00

538

00

538

VVrz

. O

penb

are

gezo

ndhe

idsz

org

371

00

371

00

371

00

371

00

371

VVrz

. O

verige

rec

reat

ieve

voo

rzie

ning

en33

00

330

033

00

330

033

VVrz

. Asi

elzo

eker

s27

00

270

027

00

270

027

VVrz

. Je

ugd

Gez

ondh

eids

zorg

00

00

00

00

00

00

0

RVrz

. Pe

nsio

enen

wet

houd

ers

1.46

111

60

1.57

711

60

1.69

311

60

1.80

911

60

1.92

5

RVrz

. Sch

aesb

erge

rvel

d BV

490

049

00

490

049

00

49

VVrz

. O

ninb

are

kred

iete

n <

200

5 KBL

132

075

570

570

00

00

00

VVrz

. Re

ntet

oev

geld

leni

ng A

vant

is55

089

063

990

072

990

081

990

090

9

VVrz

. 3D

Bes

cher

md

Won

en2.

110

00

2.11

00

02.

110

00

2.11

00

02.

110

VVrz

. Ta

akve

ld 6

Soc

iaal

Dom

ein

Wel

zijn

700

070

00

700

070

00

70

VVrz

. Ta

akve

ld 5

Spo

rt,

cultu

ur W

elzi

jn14

40

014

40

014

40

014

40

014

4

VVrz

. Ta

akve

ld 4

Ond

erw

ijs,

cultu

ur W

Z25

20

025

20

025

20

025

20

025

2

Vrz

. ve

rplic

hti

ng

en,

verl

ieze

n e

n r

isic

o’s

13

.14

42

05

1.2

75

12

.07

42

06

1.2

57

11

.02

32

06

1.2

00

10

.02

92

06

1.2

00

9.0

35

TOTA

AL

VO

OR

ZIE

NIN

GEN

25

.69

96

.83

98

.30

22

4.2

36

6.5

32

7.2

29

23

.53

96

.53

16

.88

22

3.1

87

6.5

29

6.4

44

23

.27

2

149

4.6 Financiële status en weerbaarheid

InleidingHet is van belang inzicht te hebben in de financiële status (hoe financieel gezond is de gemeente) en de financi-ele weerbaarheid (welke mogelijkheden zijn er in financieel moeilijke tijden). Deze paragraaf geeft door middel van indicatoren inzicht (een indicatie) in de financiële status en weerbaarheid. Het is een set van indicatoren en normen, die door een landelijke werkgroep van grote gemeenten, onder voorzitterschap van de gemeente Heerlen, zijn samengesteld. Deze stresstest is o.a. gepresenteerd aan de Raad voor de Financiële Verhoudingen (RfV) en de financiële commissie van de VNG. Ook het ministerie van BZK heeft een aantal kentallen geformu-leerd. Hier zijn echter geen normen aan gekoppeld.

De financiële status en weerbaarheid laat in één overzicht de financiële gezondheid van de gemeente zien:“zo staat de gemeente er financieel voor”. Het gaat om de financiële status en weerbaarheid op een bepaaldmeetmoment. Het is een thermometer, die meerdere keren wordt gebruikt (begroting, jaarrekening en meerde-re jaren achtereen) en hierdoor een trend (een ontwikkeling) aangeeft. Sommige indicatoren zijn alleen begro-tingsindicatoren, andere zowel begrotings- als jaarrekeningindicatoren. Het meest actuele cijfer wordt weerge-geven. Het is een technische analyse, waarbij verdere uitleg bij de cijfers noodzakelijk kan zijn. De resultaten van de test staan in de vorm van een dashboard in onderstaande tabel.

Indicatorgroep Indicator Voldoende Attentie/kwetsbaar Kwetsbaar1. Schuldpositie (vreemd vermogen)

1.1 Schuldratio

1.2 Netto schuld/exploitatie (netto schuldquote)

1.3 Netto schuld per inwoner

1.4 Schuldevolutie

1.5 Netto rentelasten/exploitatie

1.6 Rentereserve

1.7 Omslagrente - werkelijke rente

2. Reservepositie (eigen ver-mogen)

2.1 Ratio weerstandsvermogen

2.2 Mogelijkheden om beschikbare weerstandsca-paciteit te verbeteren

3. Grondexploitaties 3.1 Afhankelijkheid van grondexploitatie voor sluitende begroting

3.2 Winstverwachting grondexploitaties (meer-jarig)

3.3 Algemene reserve grondbedrijf en risicore-serve grondbedrijf versus risico's

3.4 Toekomstig nog te realiseren baten en lasten in relatie tot de BIE (Bouwgrond In Exploitatie)

3.5 NIEGG (Niet In Exploitatie Genomen Gronden)

4. Leningen, garantstellingen en waarborgen

4.1 Zekerheden leningen, garantstellingen en waarborgen

5. Meerjarig onderhoud kapi-taalgoederen

5.1 Toereikendheid onderhoudsbudgetten, incl. vervangingsinvesteringen

6. Lokale lasten 6.1 Lokale lastendruk

6.2 Onbenutte belastingcapaciteit OZB

6.3 Derving OZB i.v.m. leegstand

6.4 Lokale lastendruk

7. Meerjarig financieel even-wicht

7.1 Ombuigingen, taakstellingen

7.2 Verhouding Structurele/Incidentele baten en lasten

7.3 Meerjarig sluitende begroting

Hierna worden de indicatoren, de norm en de score van de gemeente Heerlen toegelicht.

150

1. Schuldpositie, vreemd vermogen1.1 SchuldratioDe schuldratio geeft aan welk aandeel van de bezittingen belast is met schulden. Deze ratio is de som van de kortlopende en de langlopende schulden gedeeld door het balanstotaal. Voorzieningen worden hier niet mee-genomen en vallen onder het eigen vermogen (definitie VNG). Hoe lager de uitkomst hoe gunstiger dit is. We financieren dan immers meer met eigen vermogen. Een factor van 80% of hoger wordt door de VNG gezien als een hoge mate van financiering met vreemd vermogen. Heerlen heeft een resultaat van 85% en dat betekent: kwetsbaar. Het kengetal van BZK is de solvabiliteitsratio (hier worden de voorzieningen niet bij het eigen ver-mogen meegenomen. Deze definitie wijkt af van die van de VNG.

1.2 Netto schuldquote (netto schuld/exploitatiebaten voor bestemming)De schuld als aandeel van de baten voor bestemming is een indicator om de hoogte van de schulden van eengemeente te beoordelen. De hoogte van de baten bepaalt namelijk in belangrijke mate hoeveel schuld eengemeente kan dragen. De schuld als aandeel van de exploitatie is de som van de kortlopende schulden, delanglopende schulden en de crediteurenvorderingen (totaal de bruto schilden) minus de debiteurenvorderingen, de liquide middelen en langlopende uitzettingen gedeeld door de totale baten (voor bestemming). De VNG geeft aan dat bij een resultaat van meer dan 90% voorzichtigheid is geboden. Heerlen heeft een verhouding van 71% en scoort daarmee: voldoende.

1.3 Netto schuld per inwonerDeze indicator is de hiervoor beschreven netto schuld gedeeld door het aantal inwoners. Het gemiddelde inNederland is € 2.371 (ultimo 2015, meest actuele cijfer van www.waarstaatjegemeente.nl). Binnen een af-wijking van 20% van dit gemiddelde is de score attentie/kwetsbaar, daarbuiten voldoende (-20%, € 1.897) of kwetsbaar (+20%, € 2.845). Heerlen heeft een schuld per inwoner van € 3.180 (prognose 2018) en scoort daarmee: kwetsbaar.

1.4 SchuldevolutieDeze indicator geeft de ontwikkeling van de schuld aan. Dit is het procentuele verschil tussen de netto schuldper inwoner op 31 december 2015 (€ 3.180) en de netto schuld per inwoner op 31 december 2015 (€ 3.066). De score geeft aan: kwetsbaar.

1.5 Netto rentelasten/exploitatieDit is het aandeel van de externe rentelasten (incl. financial lease) in de exploitatie. De indicator geeft aan welkdeel van de exploitatie gebonden is door het betalen van rente. Deze bedragen 0,93% van de totale exploita-tielasten. De score is: voldoende.

1.6 RentereserveDe rente is aan veranderingen onderhevig. De rentereserve is een reserve om tegenvallers (risico’s) op het ren-teresultaat te kunnen opvangen. De rentereserve heeft voldoende omvang om 2 jaar renteschommelingen op te vangen. De score is voldoende.

1.7 Omslagrente - werkelijke renteMet ingang van begrotingsjaar 2018 wordt de berekeningswijze van onze omslagrente (interne rekenrente) voorgeschreven. Voortaan moet de totaal doorberekende interne rente gelijk zijn aan de totale rentelasten, waardoor niet ( of nauwelijks) meer sprake is van een renteresultaat. Omslagrente is 1,5% voor 2018.

2. Reservepositie, eigen vermogen2.1 Ratio weerstandsvermogenHet weerstandsvermogen geeft de mate aan, waarin de gemeente in staat is om risico’s op te vangen zonderdat het beleid moet worden gewijzigd. Het geeft inzicht in de robuustheid van de financiële positie van de gemeente. De score ligt tussen de 0,8 en 1,2 (zie paragraaf risico’s en weerstandsvermogen) en dit betekent: attentie/kwetsbaar (norm volgens nota risico’s en weerstandsvermogen).

151

2.2 Mogelijkheden om beschikbare weerstandscapaciteit te verbeterenDe algemene reserve vormt ons directe weerstandsvermogen, bedoeld om risico’s af te dekken. Daarnaast issprake van indirect weerstandsvermogen (post onvoorzien, onbenutte belastingcapaciteit en bestemmingsre-serves die niet worden gebruikt ter dekking van kapitaallasten van investeringen met economisch nut). Deze kunnen worden gebruikt om de weerstandscapaciteit te verbeteren. De gemeente heeft deze mogelijkheden waardoor de score voldoende is.

3. Grondexploitatie3.1 Afhankelijkheid grondexploitatie voor sluitende begrotingZodra in de meerjarenbegroting rekening wordt gehouden met winsten vanuit de grondexploitatie ontstaat de druk op de exploitaties om deze winsten daadwerkelijk te realiseren. Geen realisatie betekent immers onmid-dellijk een dekkingsprobleem in de begroting. Lagere grondverkopen hebben dan direct effect op de reguliere exploitatie. In de meerjarenbegroting van onze gemeente zijn dergelijke winsten niet ingeboekt, zodatde score voldoende is.

3.2 Winstverwachting grondexploitatiesOp het moment dat er positieve resultaten uit de grondexploitaties worden gerealiseerd heeft de gemeentemiddelen die kunnen worden ingezet of gespaard voor moeilijke tijden. De meerjarige winstverwachting van degrondexploitaties is positief, zodat de gemeente op deze indicator voldoende scoort.

3.3 Algemene reserve grondbedrijf en risicoreserve grondbedrijf versus risico’sDe AR van het grondbedrijf en de bestemmingsreserve ter afdekking van algemene economische risico’s zijn re-serves om risico’s van het grondbedrijf op te vangen. De reserve moet zodanig zijn dat de risico’s kunnen wor-den opgevangen. Hierin zit b.v. opgenomen of de meerjarig geplande woningproductie/uitgifte bedrijfsterreinen wordt gehaald. De reserve is groot genoeg om alle risico’s op te vangen, waardoor de score voldoende is.

3.4 Toekomstig nog te realiseren baten en lasten in relatie tot de BIE (Bouwgrond In Exploitatie)Deze indicator geeft aan wat nog aan kosten en opbrengsten moet worden gerealiseerd in relatie tot de actueleboekwaarde van de BIE (Bouwgronden In Exploitatie). De waarde van de BIE is € -7,954 miljoen (als gevolg van de vooruit ontvangen bedragen). Als dit te hoog is, dan geeft dit aan dat er nog veel te verrichten inspan-ningen zijn met mogelijke risico’s. Heerlen heeft vooruit ontvangen subsidies, waardoor de boekwaarde van de BIE negatief is. De score is hierdoor voldoende.

3.5 NIEGG (Niet In Exploitatie Genomen Gronden)De waarde van de NIEGG is nihil. Het gaat bij de NIEGG om het afdekken van de exploitatielasten, namelijk: rente- en beheerskosten minus vergoeding. Deze zijn afgedekt, waardoor de score voldoende is.

Het kengetal van BZK voor de grondexploitatie geeft aan hoe de waarde van de grond zich verhoudt tot de totale geraamde baten. Dit is -2,1.

4. Uitstaande leningen, garantstellingen en waarborgen4.1 Zekerheden leningen, garantstellingen en waarborgenEen gemeente loopt mogelijk risico’s bij het uitzetten van leningen, het geven van garanties of waarborgen. Het risico vermindert als zekerheden zijn gesteld, zoals het 1e recht van hypotheek, een bankgarantie of als een le-ning uitstaat bij partijen met een hoge kredietwaardigheid. Een garantstelling is een specifieke verwijzing naar financiering met een direct risico. Een gewaarborgde lening wordt gedekt door een andere partij en vormt daar-door een indirect risico. Het resultaat is dat voor 90,1% (jaarrekening 2016: 92,8%) zekerheden zijn gesteld en dat betekent: attentie/kwetsbaar.

5. Meerjarig onderhoud kapitaalgoederen5.1 Toereikendheid onderhoudbudgettenWij zijn verantwoordelijk voor het onderhoud aan de kapitaalgoederen binnen onze gemeente. Veelal betreft ditkapitaalgoederen in de openbare ruimte zoals wegen, groen en civieltechnische kunstwerken. Gekeken is of debudgetten toereikend zijn om het normniveau van een 6 te waarborgen (indien de kwaliteit zakt onder de 6 issprake van kapitaalvernietiging met op termijn extra kosten). Op dit moment is 0,34% extra budget van de totale gemeentelijke lasten nodig om dit normniveau te halen of te behouden. De score is: attentie/kwetsbaar.

152

6. Lokale lasten6.1 Kostendekkendheid legesDeze indicator geeft aan in hoeverre bij de leges de lasten worden gedekt door de baten (baten/lasten). Als de kostendekkendheid lager is dan 100% (maximum), is er mogelijk ruimte om meer baten te realiseren. De kostendekkendheid bij de algemene dienstverlening is 40%, bij de omgevingsvergunningen is 79% en bij de Europese Dienstenrichtlijn 8%. Er is slechts beperkt ruimte voor het verhogen van de baten. De score is atten-tie/kwetsbaar.

6.2 Onbenutte belastingcapaciteit OZBLandelijk mag de OZB opbrengst jaarlijks voor alle gemeenten gezamenlijk een vastgestelde stijging laten zien.Voor 2017 is dit bepaald op 1,97% (gecorrigeerde macronorm). De inkomstenstijging (niet de tariefstijging) voor onze gemeente is hoger dan deze macronorm, zodat er geen belastingcapaciteit “onbenut” is. De macro-norm is overigens geen harde norm, het geeft een richting aan. Gemeenten kunnen hier vanaf wijken en een inkomstenstijging in de begroting opnemen die hoger is dan de macronorm. De score is: kwetsbaar.

6.3 Inkomstenderving OZB door leegstand niet-woningenLeegstand kost de gemeente geld. Er bestaat een directe relatie tussen de opbrengst OZB-gebruikers nietwoningen en leegstand. De gemeente Heerlen heeft een inkomstenderving van 7,91% van de totale opbrengstOZB niet woningen, waardoor de score is: kwetsbaar.

6.4 Lokale lastendrukDe lokale lastendruk is de druk van de lasten van rioolheffing, afvalstoffenheffing en OZB. Het gemiddelde vanNederland is € 723 (COELO 2015). Binnen een afwijking van 5% van dit gemiddelde is de score attentie/kwets-baar, daarbuiten voldoende (-5%) of kwetsbaar (+5%). Heerlen heeft een lokale lastendruk van € 753 (COELO 2017) en dat betekent attentie/kwetsbaar.

7. Financieel evenwicht in de begroting7.1 OmbuigingenWe hebben diverse bezuinigingsacties ingezet. De daaruit voortvloeiende bezuinigingen zijn deels gerealiseerden deels nog niet (in totaal is voor 2017 voor 0,77% van het begrotingstotaal nog niet gerealiseerd). Deze score betekent: voldoende.

7.2 Verhouding structurele lasten en structurele batenEen begroting moet materieel in evenwicht zijn. Dit betekent dat de structurele lasten moeten worden afgedekt door structurele baten (baten/lasten). Meerjarig zijn de structurele lasten voor meer dan 100% afgedekt door structurele baten. De norm van de provinciale toezichthouder is 100%. De score is voldoende.

7.3 Sluitende begrotingHet gaat hierbij om formeel evenwicht (de lasten en baten zijn in evenwicht). De meerjarige begroting is in de jaren 2018, 2019, 2020 en 2021 sluitend. De score geeft aan: voldoende.

153

4.7 Algemene dekkingsmiddelen

Hieronder wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste inkomstenstromen.

Inkomsten x € 1.000 Rekening 2016 Bijgesteldebegroting 2017

Begroting 2018 In %

Lokale heffingen, waarvan de besteding niet gebon-den is

24.216 23.597 26.484 9,59

Algemene uitkeringen 242.715 237.095 238.949 86,52Dividend 917 654 922 0,33Saldo van de financieringsfunctie 754 3.606 3.565 1,29Bijdragen uit reserves 21.869 14.639 6.259 2,27Totaal 290.471 279.591 276.179 100

10%

87%

0%1%

2%

Algemene dekkingsmiddelen 2018

Lokale heffingen, waarvan de besteding niet gebonden is

Algemene uitkeringen

Dividend

Saldo van de financieringsfunctie

Bijdragen uit reserves

154

Dividenden

Enexis N.V. en Attero N.V.

Na de verkoop en splitsing van Essent, de verkoop van Publiek Belang Elektriciteitsproductie B.V.B.E. en de verkoop van Attero Holding N.V., het voormalige Essent-Milieu, zijn alleen nog de dividenden van Enexis Holding N.V. van belang.

Daarnaast hebben wij een aandeel verkregen in de aan Enexis verstrekte brugleningen. Enexis zal deze brugle-ningen over een langere periode terugbetalen, hetgeen tot een structurele rente inkomsten leidt en naderhand tot een incidentele inkomstenstroom.

Conform het advies van de provincie Limburg houden we in de meerjarenbegroting rekening met een structu-reel dividend van € 0,67 per aandeel voor Enexis. Dit betekent aan dividend bij 311.850 aandelen een bedrag van € 208.940.

Bank Nederlandse Gemeente (BNG)

De gemeente Heerlen heeft 424.827 aandelen BNG in haar bezit tegen een boekwaarde van € 1.062.000. De BNG keert jaarlijks structureel dividend uit.

Dit betekent voor de begroting 2018 een uitkering van € 1,63 per aandeel is een totaalbedrag van € 692.468 (conform het advies van provincie Limburg).

155

Gemeentefonds

Lokale heffingenVoor dit onderdeel wordt verwezen naar paragraaf 3.1 Lokale Heffingen.

157

5. Bijlagen (zie bijlagenboek)

Overzicht bezuinigingenKengetallenOnderhoud kapitaalgoederen planning 2018Overzicht baten en lasten per taakveld 2018Meerjarig overzicht baten en lasten per taakveld 2018-2021Financiële kengetallenStaat van opgenomen geldleningenTabellen financieringsparagraafEffectmonitorBegrippen en afkortingen

158

Colofon

CoördinatieStrategie & Control, gemeente Heerlen

Opmaak en drukCommunicatie, Vormgeving en Copycenter, gemeente Heerlen

PostadresPostbus 1, 6400 AA Heerlenwww.heerlen.nl

Heerlen, oktober 2017

Bijlageboekbegroting 2018

Begroting 2018 - Heerlen · Gemeenschappelijke financieel toezichtkader 2016 en de...

Documents

Transcript of Begroting 2018 - Heerlen · Gemeenschappelijke financieel toezichtkader 2016 en de...