Beeldkwaliteitsplan Elzenhagen Zuid - Amsterdam...sterdam (2016), de Schoonheid van Amsterdam, die...

15
Beeldkwaliteitsplan | Elzenhagen Zuid 1 oktober 2019 | R&D Amsterdam

Transcript of Beeldkwaliteitsplan Elzenhagen Zuid - Amsterdam...sterdam (2016), de Schoonheid van Amsterdam, die...

Page 1: Beeldkwaliteitsplan Elzenhagen Zuid - Amsterdam...sterdam (2016), de Schoonheid van Amsterdam, die aanwijzingen geeft voor het uiterlijk van de bouwwerken (1). Elzenhagen Zuid valt

Beeldkwaliteitsplan | Elzenhagen Zuid 1 oktober 2019 | R&D Amsterdam

Page 2: Beeldkwaliteitsplan Elzenhagen Zuid - Amsterdam...sterdam (2016), de Schoonheid van Amsterdam, die aanwijzingen geeft voor het uiterlijk van de bouwwerken (1). Elzenhagen Zuid valt
Page 3: Beeldkwaliteitsplan Elzenhagen Zuid - Amsterdam...sterdam (2016), de Schoonheid van Amsterdam, die aanwijzingen geeft voor het uiterlijk van de bouwwerken (1). Elzenhagen Zuid valt

3 Beeldkwaliteitsplan | Elzenhagen Zuid

Elzenhagen Zuid is onderdeel van het Centrumgebied Amsterdam Noord (CAN). Het Beeldkwali-teitsplan voor Elzenhagen Zuid borduurt voort op de eerder gemaakte beeldkwaliteitsplannen voor het CAN, zoals Elzenhagen Noord (2006), het Stationsgebied (2012), het Noorderkwartier (2015) en het winkelcentrum Boven ‘t Y(2017). De Elzenhagensingel is zowel de ruggengraat van Elzenhagen Noord als -Zuid en de straten vanuit het Stationsgebied lopen door in Elzenhagen Zuid. Dit Beeldkwaliteitsplan sluit aan op de vastgestelde Welstandsnota van de gemeente Am-sterdam (2016), de Schoonheid van Amsterdam, die aanwijzingen geeft voor het uiterlijk van de bouwwerken (1). Elzenhagen Zuid valt binnen categorie 8d, de Thematische Woongebieden (zie bijlage). Andere Thematische Woongebieden uit de nota zijn Elzenhagen Noord, Houthavens en Noorderhof. Dit Beeldkwaliteitsplan stelt specifieke eisen vanuit de verschillende gewenste ruim-tebeelden in het gebied van Elzenhagen Zuid. Het Beeldkwaliteitsplan bestaat uit twee delen: in het eerste deel wordt het plan beschreven en de ambitie per buurt genoemd en in het tweede deel de ruimtes met hun beeldeisen of criteria aan de omringende architectuur. Inleiding De variatie in beeld die we zo aantrekkelijk vinden in gebieden die ruim voor het bestaan van beeldkwaliteitsplannen, supervisoren en welstandscommissies zijn ontstaan is moeilijk te vangen in voorschriften en regels. Variatie is een component dat gedreven door tijdgeest, bouwtech-nische mogelijkheden, stijl, programma en economische wetten vorm heeft gegeven aan de indi-viduele korrel in een grote reeks van gebouwen. Anders gezegd: individuele variatie tussen gebouwen onderling in een grote reeks maakt de reeks aantrekkelijk zonder de samenhang te verstoren. Amsterdam-Noord is permanent in transformatie maar tegelijkertijd ook eigenwijs, ei-genzinnig en trots. Groen, water en ruimte worden gekarakteriseerd als belangrijke ruimtelijke kenmerken van Noord. Amsterdam-Noord heeft niet één karakteriserende architectuurtaal. Het is een caleidoscopische verzameling waarin de houten architectuur van Waterland, de Amsterdamse School, de industriële baksteenarchitectuur van fabrieken en loodsen en het moderne Noord in glas en beton naast elkaar bestaan. Beeldkwaliteitsplan en supervisie Bij grotere, gecompliceerde projecten waar verschillende opdrachtgevers, ontwerpers, gemeen-telijke diensten, financiers en bewoners bij betrokken zijn, wordt vaak een of meerdere supervi-sor(en) ingezet. Deze supervisor(en) wordt aangesteld door de gemeente als regievoerder of (hoofd)ontwerper om stedenbouwkundige en/of architectonisch hoogstaande kwaliteit en samen-hang tussen verschillende gebouwen, complexen of deelgebieden binnen een plangebied te be-reiken. In de opdracht aan een supervisor kunnen specifieke accenten worden gelegd. In Elzenhagen Zuid stuurt stedenbouwkundige Jan Brouwer op de inrichting van de openbare ruimte en/of de stedenbouw en supervisor Jeroen Geurst op de architectuur in het plangebied.

Beeldkwaliteitsplan en uitvoering In het zuidelijk deel van Elzenhagen Zuid zijn tijdelijke woningen neergezet voor statushouders/studenten. Deze zijn welstandsvrij gebouwd in 2018-2019 en staan naar verwach-ting ca. 10 jaar. In de tekeningen hiernaast zijn deze projecten aangegeven. Voor de later te rea-liseren gebouwen gelden het bestemmingsplan en de eisen uit het beeldkwaliteitsplan voor de singelbebouwing, de parkachtige Zuidbuurt en de Noordbuurt. Bij de selectie van een architect voor een (deel)plan binnen Elzenhagen Zuid wordt advies ge-vraagd aan de supervisor van het gebied. Dit betreft in ieder geval een schriftelijk advies bij de voor- en definitieve selectie. In overleg zijn andere vormen mogelijk, bijvoorbeeld om de supervi-sor te vragen zitting te nemen in de selectiecommissie. Het supervisieteam toetst het plan bij SO, VO, DO en bouwaanvraag. Na akkoord van supervisie kan het plan door naar de volgende fase. Na goedkeuring van het VO wordt het plan door super-visie bij de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit (CRK) ingebracht. Hierdoor kunnen eventuele opmer-kingen van de CRK in de volgende fase meegenomen worden. Behandeling van de uiteindelijke bouwaanvraag bij de CRK is enkel mogelijk met een positief supervisieadvies. Tussentijds overleg is altijd mogelijk. Het supervisieteam komt maandelijks bijeen en agenderen is op verzoek moge-lijk. Zowel het beeldkwaliteitsplan als het VO worden door supervisie aan de CRK voorgelegd. (1) www.crk.amsterdam.nl/media/documenten/deschoonheidvanamsterdam_april2018.pdf

Beeldkwaliteitsplan Elzenhagen Zuid

Page 4: Beeldkwaliteitsplan Elzenhagen Zuid - Amsterdam...sterdam (2016), de Schoonheid van Amsterdam, die aanwijzingen geeft voor het uiterlijk van de bouwwerken (1). Elzenhagen Zuid valt

Overzicht van de verschillende deelgebieden van het CAN: de witte blokken zijn reeds gebouwd, de lichtbruine blokken zijn onderdeel van de nog te bouwen opgave en de nog lichtroze blokken zijn de gerealiseerde tijdelijke huisvesting voor

studenten en statushouders.

Page 5: Beeldkwaliteitsplan Elzenhagen Zuid - Amsterdam...sterdam (2016), de Schoonheid van Amsterdam, die aanwijzingen geeft voor het uiterlijk van de bouwwerken (1). Elzenhagen Zuid valt

5 Beeldkwaliteitsplan | Elzenhagen Zuid

De Buikslotermeerpolder wordt door de hooggelegen wegen op de dijken opgeknipt in fragmen-ten. In het Masterplan voor het Centrumgebied Amsterdam Noord (CAN) van 2004 worden er verbindingen gelegd tussen deze in zichzelf gekeerde delen. De Elzenhagensingel legt de verbin-ding tussen Elzenhagen Noord en –Zuid. In oostwest-richting zijn er nu in het plan twee nieuwe doorgaande routes aanwezig die een verbinding leggen tussen het te vernieuwen winkelcentrum Boven ’t IJ en Elzenhagen Zuid. Kern van het Masterplan is het nieuwe Stationsgebied rond het metro- en busstation. In het ont-werp voor Elzenhagen Zuid worden de verbindingen tussen de delen versterkt. - Het Stationsgebied met zijn typerende stevige onderbouw in combinatie met torens beperkt zich niet meer tot het gebied tussen Elzenhagensingel en het Stadsdeelloket, maar strekt zicht westwaarts uit tot over de Elzenhagensingel richting Noordhollandsch Kanaal en mogelijk oost-waarts tot in het te vernieuwen winkelcentrum. - Het plan vergroot het invloedsgebied van het Noordhollandsch Kanaal. Het water van de singel gaat in een ruime boog langs het Noordhollandsch Kanaal. Langs het kanaal komt een dijkpark met een fiets- en voetpad. Het zuidelijk deel van het plan krijgt een groen karakter met veel water, een atletiekbaan en ‘urban villa’s’ in het groen. Vanaf veel plekken in het plan is er zicht op het groene talud langs het kanaal. Vanuit het Stationsgebied komend is er bij de singel direct zicht op de Noordhollandsch Kanaaldijk en Krijtmolen d’Admiraal. De nieuwe fietsroute van oost naar west gaat langs de nieuwe waterpartij en sluit aan op een nieuwe fietsersbrug over het Noordhollandsch Kanaal. In Elzenhagen Zuid zijn op het gebied van bebouwing drie buurten te onderscheiden: de Noord-buurt, de Zuidbuurt met urban villa’s in het groen en de Singelstrook. meerdere supervisor(en) in-gezet. Deze supervisor(en) wordt aangesteld door de gemeente als regievoerder of (hoofd)ontwerper om stedenbouwkundige en/of architec Noordbuurt De Noordbuurt ligt tussen het Stationsgebied en het Noordhollandsch Kanaal. De Noordbuurt bestaat net als het Stationsgebied uit straten met bouwblokken en torens. De bebouwing in de Noordbuurt sluit aan de oostkant op de hoogbouw in het Stationsgebied en aan de westzijde met lage zelfbouwhuizen aan op het Noordhollandsch Kanaal. Deze zelfbouwhuizen langs het kanaal zullen verwantschap vertonen met de huizen langs de Buiksloterdijk. Er is een private overgangs-zone tussen de straat en het blok (privé-stoep/encroachmentzone). De knikkende oostwest-straten in de Noordbuurt zijn een voortzetting van de straten in de Stati-onsbuurt. De oost-west georiënteerde middenstraat is de doorgaande auto-ontsluiting van de buurt en sluit met een bocht vanzelfsprekend aan op de bestaande weg langs het Noordhol-

landsch Kanaal richting de begraafplaats . De Noordbuurt loopt vanaf de Noordhollandsch Ka-naaldijk en de hoger gelegen IJdoornlaan af naar de waterpartij zuidelijk van de buurt. De noord-zuid georiënteerde straten zijn hierdoor gericht op het water. Deze straten maken een knik bij de middenstraat en krijgen aan de noordkant een beëindiging bij de IJdoornlaan. Hierdoor is de IJ-doornlaan vanuit de straat gezien minder aanwezig en is de meest zichtbare gevel meer op het zuiden gericht. Zuidelijk van de middenstraat is de buurt autovrij. Het grootste deel van het par-keren vindt plaats in inpandige garages. De zuidrand van de buurt ligt langs het water. Hier komt het doorgaande fietspad van winkelcentrum Boven ‘t IJ naar de nieuw aan te leggen brug over het Noordhollandsch Kanaal. De noordwand van de buurt maakt een front naar de IJdoornlaan, de oostwand van de buurt maakt onderdeel uit van de singelwand, de zuidwand maakt een front naar het water en de west-wand maakt een front naar het Noordhollandsch Kanaal. Singelstrook De oostkant van de Elzenhagensingel is een voortzetting van de gevels in het Stationsgebied met torens op een onderbouw. De ritmiek en architectuur sluiten aan op die van het Stationsgebied. Ze vormen samen één singelwand. Het inpandig parkeren vindt verscholen plaats tegen het talud van de Nieuwe Leeuwarderweg. Op de parkeerlaag komt een dek met een parkachtige inrichting die bij de woongebouwen hoort. Tussen de woongebouwen komt naast het huidige tunneltje aan het Hisgenpad een moskee. De moskee heeft een voorplein naar de singel en het pad. Op de zuidkop is een bijzonder woongebouw, die het entreegebouw van Elzenhagen Zuid vormt. Zuidbuurt Deze buurt is gelegen aan de westzijde van de Elzenhagensingel en sluit met zijn urban villa’s aan op het dijkpark. Het vormt een parkachtige omgeving waarin geen autoverkeer is toegestaan. De paden zijn net als in veel parken vloeiend van vorm. De Zuidbuurt is als het ware een verlenging van het dijkpark. Het lijkt in zijn opzet op het Funenplan bij de Czaar Peterbuurt. Daar heerst een rechthoekige orde. Hier zijn de urban villa’s meer los gestrooid. Alle urban villa’s richten zich in hun hoofdrichting en toegang op het rondlopende pad of aan de Elzenhagensingel. Bij de Elzen-hagensingel voegen de blokken zich in hun richting en toegang naar de weg. Tussen de blokken en de Elzenhagensingel komt een haag. Tussen de urban villa’s komt een buurtschool. In de zuid-oosthoek aan de Elzenhagensingel komt een combinatiegebouw van een middelbare school (Technasium Damstede) en een sporthal. Deze school heeft zijn ingang aan de zuidkant bij de brug langs de Elzenhagensingel. De atletiekbaan en het park vormen de uitloopruimte van de school. Geparkeerd wordt in inpandige parkeergarages en op maaiveld langs de Elzenhagensin-gel. De oostwand van de Zuidbuurt maakt deel uit van de Elzenhagensingel. De urban villa’s vol-gen hier de gebogen lijn van de Elzenhagensingel

1.0 Het stedenbouwkundig plan en de ambitie per buurt

Page 6: Beeldkwaliteitsplan Elzenhagen Zuid - Amsterdam...sterdam (2016), de Schoonheid van Amsterdam, die aanwijzingen geeft voor het uiterlijk van de bouwwerken (1). Elzenhagen Zuid valt
Page 7: Beeldkwaliteitsplan Elzenhagen Zuid - Amsterdam...sterdam (2016), de Schoonheid van Amsterdam, die aanwijzingen geeft voor het uiterlijk van de bouwwerken (1). Elzenhagen Zuid valt

7 Beeldkwaliteitsplan | Elzenhagen Zuid

De gevels van de gebouwen zijn het decor van de openbare ruimte. Eisen aan de architectuur komen voort vanuit de gewenste beleving van die openbare ruimte. De stedelijke ruimte moet worden vormgegeven in verhouding tot de langzaamste waarnemer in de openbare ruimte, de voetganger. Het doel is een hoge belevingswaarde d.m.v. interessante en samenhangende ruim-tebeelden. In de openbare ruimte in Elzenhagen Zuid zijn te onderscheiden: de parkstrook langs het Noord-hollandsch Kanaal, de Elzenhagensingel, de Noordbuurt en de Zuidbuurt. De eisen aan de urban villa’s in het groen zijn anders dan die van de urban villa’s langs de Elzenhagensingel. Langs de singel zijn bijvoorbeeld vlakke wanden en een verticale ritmiek gewenst en in het groene parkach-tige deel is een plastische opzet gewenst en een horizontale ritmiek gewenst. Er is geen strikte binding tussen programma en architectonische expressie. De bebouwing langs de singel hoort een vanzelfsprekend vervolg te zijn van de gerealiseerde en de te realiseren bebouwing langs de singel in het Stationsgebied. De stelregel langs de singel en in de straten van de Noordbuurt is hier dat de individuele variatie tussen de verschillende gebou-wen in de singelwand de reeks aantrekkelijk maakt zonder de samenhang te verstoren. Leidmotief is het credo van Unwin: ‘The variety of each should be dominated by the harmony of the whole’. Een architectonische drumsolo is hier ongewenst. In de zoektocht naar harmonie is de opgave het vinden van een balans tussen eenheid en variatie, tussen regel en uitzondering. De verschijnings-vorm van de korrels moet voldoende gevarieerd zijn om een interessant ruimtebeeld te verkrij-gen. Harmonie onderscheidt zich van eenheid of zuiverheid door de complexe wijze waarop heel veel verschillende elementen samengaan. Die variatie kan worden bereikt door: - Afwisseling in korrelgrootte - Verschillende gevelindelingen - Sprongen in hoogte en rooilijn - Behandeling en hoogte van de plint Baksteen voert in de straten van de Noordbuurt en langs de Elzenhagensingel de boventoon, deze geeft zwaarte en een gevoel van stedelijkheid. Binnen de bandbreedte van ‘harmonie en va-riatie’ zijn uitzonderingen en mengvormen van materialen mogelijk (kleur, glans, reflectie, korrel, etc.). Buitenruimten zijn langs de straten en de singel ondergeschikt aan het gevelvlak en vormen een integraal onderdeel van de gevel. Ze mogen alleen in verhouding tot de korrelgroottes en de bouwhoogte van het gebouw uitsteken. Buitenruimten met een extreme overstek zijn niet ge-wenst. Balkons en serres kunnen worden ingezet om de gewenste plastiek te verkrijgen. In het park is meer plastiek voorstelbaar en zijn uitstekende balkons goed mogelijk.

2.1 Gevels als decor van de openbare ruimte

Bestaande singelbebouwing, Geurst & Schulze, en voorgestelde singel-bebouwing Klunder.

Zij zetten de toon voor de Noordbuurt en bebouwing aan de Elzenhagensingel

Zicht vanaf de Zuidbuurt naar het noorden met zicht op de Noordbuurt en de singelbebouwing

Page 8: Beeldkwaliteitsplan Elzenhagen Zuid - Amsterdam...sterdam (2016), de Schoonheid van Amsterdam, die aanwijzingen geeft voor het uiterlijk van de bouwwerken (1). Elzenhagen Zuid valt

8 Beeldkwaliteitsplan | Elzenhagen Zuid

2.2 Criteria per buurt

Noordbuurt De straten in de Noordbuurt zijn een voortzetting van de straten in het Stationsgebied. Een aan-trekkelijk en gevarieerd beeld is hier gewenst. Dit wordt bereikt door: n Gevelwanden zijn van baksteen, geparcelleerd en onderverdeeld in verschillende korrelgroot-

tes. n De maximale gevellengte van één korrel is 25 meter. n Variatie in architectonische invulling van de korrelgrootte. n De verticale ritmiek is dominant n De plinten hebben een levendige uitstraling n De gevels vormen één familie door een opbouw in een plint, middeldeel en beëindiging. Plint:

Eén tot twee lagen, bij torens tot maximaal drie lagen. Gebouwen staan met de voeten op de grond, de plint doet mee met de rest van het gebouw en bestaat niet uit een geheel teruglig-gend gevelvlak. Het middendeel is in verhouding met de plint en de beëindiging. De gebou-wen worden op een bijzondere manier beëindigd over maximaal twee lagen. De beëindiging kan worden vormgegeven door middel van uitstekende of terug liggende elementen (bv. dak-lijst of set back), of in het gevelvlak zelf (bv. metselwerk).

n Er is een private overgangszone tussen de straat en het blok (privé-stoep/encroachmentzone). Elke korrel heeft zijn eigen specifieke stoepzone.

De noordzijde is gericht op de IJdoornlaan en de zuidzijde is gericht op de grote waterpartij en de Zuidbuurt. Hier kan de korrel groter zijn dan in de tussenstraten. De zelfbouwblokken aan de westzijde zijn lager. Aan de westzijde naar het Noordhollandsch Ka-naal is een architectuur gewenst die refereert aan de dijkbebouwing op de Buiksloterdijk, de Wa-terland-architectuur. Houten gevels, witte lijsten en dwarskappen zijn hierin dominant. Aan de straatkant is een steenachtige uitstraling overheersend. Binnenterreinen Noordbuurt De binnenterreinen van de blokken in de Noordbuurt zijn verborgen werelden met een eigen Kwaliteit. Voor deze hoven is de architect vrijer om expressie en materiaal te kiezen, beplating is hier ongewenst. Bij een eventuele garage onder het binnenterrein is een gronddekking van mini-maal 0,6 meter noodzakelijk, zodat er een groen binnenterrein kan ontstaan. Enige vorm van ge-leding is gewenst. Buitenruimten van woningen zijn integraal onderdeel van de gevel. Om de lichtintensiteit te vergroten zijn hier lichte kleuren uit het kleurenpalet gewenst. Een apart ont-werp moet gemaakt worden van de inrichting van de binnenterreinen. In het ontwerp moeten manieren verzonnen worden om de privacy van de bewoners te garanderen en het uitzicht te be-waren.

Horecapaviljoen Naast de nieuwe fietsvoetbrug over het Noordhollandsch Kanaal is een horecagelegenheid gesi-tueerd. Dit is een bijzonder gebouw met bij voorkeur ronde vormen. Hierdoor staat het zo vrij mogelijk in de ruimte van het park. Ook neemt het hiermee een toonaangevende positie als icoon aan. Elzenhagensingel De Elzenhagensingel wordt aan de oostkant gevormd door de lange wanden van het Stations-gebied en de gebouwen van de Singelstrook. Aan de westkant gebeurt dit door de lange wan-den van de Noordbuurt en de meer gefragmenteerde wand van de Zuidbuurt. Voor de wand van de Noordbuurt en de Singelstrook langs de Elzenhagensingel gelden dezelfde eisen als voor de straten in de Noordbuurt. Hier is de maximale lengte van de korrel 25 meter. De private over-gangszone is enkel aanwezig aan de westkant van de Elzenhagensingel en langs de gebouwen aan de Singelstrook. De eisen voor de binnenterreinen aan de oostkant van de Elzenhagensingel zijn vergelijkbaar met die voor de Noordbuurt. Wat boven het geluidsscherm uitsteekt doet mee met de andere elementen van het Stationsgebied. Er zijn drie afwijkende elementen langs de El-zenhagensingel. Twee grote gebouwen, te weten de moskee en de middelbare school en de wand die bestaat uit losse urban villa’s. Voor de villa’s gelden de eerder genoemde eisen van de Noordbuurt m.u.v. de korrelgrootte, de korrel is hier de urban villa. De wand van de urban villa’s naar de Elzenhagensingel verschilt van de wand naar het dijkpark. Aan de Elzenhagensingelwand is net als bij de lange gevelwand een vlakke wand gewenst en is de verticale ritmiek dominant. Aan de groene dijkparkkantgevel gelden de regels van de parkachtige Zuidbuurt. Moskee De moskee staat als los gebouw langs de Elzenhagensingel. Een krachtige uitstraling is voor het gebouwcomplex vereist. Monumentaliteit hoeft niet te worden geschuwd. Ottomaanse architec-tuur is toegestaan. Het gebouw krijgt een opbouw van plint, middendeel en beëindiging. Voor-keursmaterialen zijn baksteen en natuursteen. Middelbare school De school vormt samen met de sporthal één blok. Ieder gebouw krijgt een eigen en krachtige uit-straling. Monumentaliteit hoeft niet te worden geschuwd. Geef het gebouw een opbouw van plint, middendeel en beëindiging. Bij beide grote gebouwen is de verticale ritmiek dominant. Hierdoor is er een geleding in de gevel en rijmt de gevel van deze gebouwen met de omringende gebouwen

Page 9: Beeldkwaliteitsplan Elzenhagen Zuid - Amsterdam...sterdam (2016), de Schoonheid van Amsterdam, die aanwijzingen geeft voor het uiterlijk van de bouwwerken (1). Elzenhagen Zuid valt
Page 10: Beeldkwaliteitsplan Elzenhagen Zuid - Amsterdam...sterdam (2016), de Schoonheid van Amsterdam, die aanwijzingen geeft voor het uiterlijk van de bouwwerken (1). Elzenhagen Zuid valt

10 Beeldkwaliteitsplan | Elzenhagen Zuid

Parkachtige Zuidbuurt

n De urban villa’s staan vrij in een openbaar parkachtig gebied. Er is geen privé-gebied rondom

de villa.

n Iedere urban villa heeft één hoofdtoegang.

n De eerste woonlaag ligt minimaal 40 cm. en maximaal 70 cm. hoger dan het aan liggend maai-

veld.

n De urban villa’s zijn geleed en bezitten verschillende grondvormen, de maximale footprint is

820 m2.

n De gevel is van een steenachtig gevelmateriaal, veroudert mooi en is licht van kleur.

n De urban villa’s verschillen onderling in beeld, hierdoor komen ze beter los van elkaar in het

park te staan.

n De urban villa’s vormen een familie door het gebruik van een beperkt kleurenpalet en de kubis-

tische massaopbouw. Dit kan expressief, zoals de voorbeelden van Levs architecten en KSW Ar-

chitekten laten zien of meer subtiel zoals bij de school van Dudok of bij het voorbeeld van UAU

collectie.

n In de stedebouwkundige opzet krijgt de onderste laag van de urban villa’s een verschillende

peilmaat, waardoor de losheid wordt benadrukt en ze in een golvend landschap staan.

n Urban villa’s met een identieke architectuur staan niet naast elkaar.

n Uitstekende en terrasbalkons zijn toegestaan. Doordat je ze in het park van een afstand ziet er-

vaar je de balkons niet als ‘uitsteeksels’ maar als onderdeel van het geheel van de urban villa.

n De toegangen naar de garage zijn in de bouwvolumes geplaatst.

n Minimaal 10 % van de gevels bestaat uit een groene gevel.

Bussum, Levs architecten. De balkons werken mee aan een rijk alzijdig beeld.

Zurich, Miroslav Sik. Balkons als loggia’s in een volume

in combinatie met een plastische opbouw.

Parijs, Mallet Stevens. Voorbeeld van kubistische

vormen en ronde volumes.

Page 11: Beeldkwaliteitsplan Elzenhagen Zuid - Amsterdam...sterdam (2016), de Schoonheid van Amsterdam, die aanwijzingen geeft voor het uiterlijk van de bouwwerken (1). Elzenhagen Zuid valt

Sporthal

Het combinatiegebouw met middelbare school wordt ontworpen als twee gebouwen met ieder

een eigen en krachtige uitstraling. Monumentaliteit hoeft niet te worden geschuwd. Geef het ge-

bouw een opbouw van plint, middendeel en beëindiging. Bij beide grote gebouwen is de ver-

ticale ritmiek dominant. Hierdoor is er een geleding in de gevel en rijmt de gevel van deze

gebouwen met de omringende gebouwen. Terughoudend kleurgebruik is bij de sporthal een

voorwaarde. De sporthal en school krijgen ieder voor 10 % een groene gevel.

Basisschool

n De verschillende delen van de school krijgen een verschillend peil, waardoor het een relatie

aangaat met het parklandschap.

n Materiaal baksteen.

n Net als bij de urban villa’s is hier een kubistische hoofdvorm gewenst.

n Minimaal 10 % van de gevels bestaat uit een groene gevel.

11 Beeldkwaliteitsplan | Elzenhagen Zuid

Hilversum, school Dudok. De programma’s van de basisschool en de sporthal leiden vaak tot doosvormige volu-

mes. Een Dudok-achtige benadering van de volumes geven een plastische draai aan een doosvormig volume.

Beringen, UAU collectie Hannover, KSW Architekten

Page 12: Beeldkwaliteitsplan Elzenhagen Zuid - Amsterdam...sterdam (2016), de Schoonheid van Amsterdam, die aanwijzingen geeft voor het uiterlijk van de bouwwerken (1). Elzenhagen Zuid valt

12 Beeldkwaliteitsplan | Elzenhagen Zuid

In de verschillende gebieden gelden eisen voor natuurinclusief bouwen, het daklandschap en de

torens.

Natuurinclusief bouwen

Zowel groene gevels als broedkasten zijn uitgangspunten voor een geïntegreerd gevelontwerp.

Minimaal 2 % van de openbare gevels bestaat uit een groene gevel. Bij de groene Zuidbuurt is

dat 10 %.

Daklandschap

De lagere daken in de verschillende buurten zijn goed zichtbaar vanuit de hogere bebouwing.

Vanuit duurzaamheidseisen zal een groot deel van daken worden voorzien van zonnepanelen. De

combinatie van panelen met groene daken is aantrekkelijk vanuit het oogpunt van zowel energie,

ecologie als waterbuffering. De vijfde gevel is onderwerp van toetsing.

Torens

n Torens staan parallel aan de singel of de aanliggende straten.

n Ze staan terug t.o.v. het gevelvlak.

n De torens worden alzijdig gelijkwaardig vormgegeven (geen kopgevels en achterkanten).

n Verschillen tussen open en dichte programmadelen zijn zo minimaal mogelijk.

n Een verschillende indeling van het gevelvlak is gewenst (plint, middendeel en beëindiging).

n Het bouwkundige stramien van de onderbouw moeten kunnen worden doorgezet in boven-

bouw.

n De torens hebben een bijzondere beëindiging nodig.

n Technische installaties worden geïntegreerd in het dak of in de bovenste lagen van de toren en

zijn niet zichtbaar vanaf maaiveld.

n In de torens wordt een verticale geleding bereikt doordat raamopeningen overwegend terug te

leggen. Door de extra diepte van de neggen ontstaan schaduwlijnen die het beeld van de to-

rens vanuit verschillende hoeken en afstanden doen veranderen.

n Buitenruimten zijn ondergeschikt aan het gevelvlak en zijn integraal onderdeel van de gevel. Ze

mogen alleen in verhouding tot de korrelgroottes en de bouwhoogte van het gebouw uitste-

ken. Buitenruimten met een extreme overstek zijn niet gewenst. Balkons en serres kunnen zo

worden ingezet om de gewenste plastiek te verkrijgen.

Naast baksteen zijn verschillende andere materialen beperkt toegestaan.

Amsterdam, Voormalige Stadstimmertuin.

Mooi voorbeeld van integratie met groene gevel.

Amsterdam, voorbeeld bijzondere beëindiging toren Stationsgebied, N1 Klunder

Page 13: Beeldkwaliteitsplan Elzenhagen Zuid - Amsterdam...sterdam (2016), de Schoonheid van Amsterdam, die aanwijzingen geeft voor het uiterlijk van de bouwwerken (1). Elzenhagen Zuid valt

13 Beeldkwaliteitsplan | Elzenhagen Zuid

Uitgangspunten De thematische woongebieden hebben per gebied een uitgesproken thema waar zowel de ver-kaveling als de architectonische uitwerking aan gerelateerd zijn. Gebouwen met afwijkende func-ties zoals scholen sluiten in plaatsing en uitvoering ook aan op het thema. Bijzondere elementen zijn de historisch waardevolle gebouwen, zoals van de Oostergasfabriek. Waardering De waarde ligt vooral in het op elke schaal doorgevoerde thema. Dit zorgt voor eenheid en sa-menhang in de buurt, terwijl de uitvoering varieert op het thema en daarmee afwisselend is. Een andere kwaliteit is de hoeveelheid groenelementen in de gebieden. De architectuur is zorgvuldig. Beoordeling Het beleid is gericht op het beheer van de samenhang binnen de stedenbouwkundige eenheden en het aanzien vanuit omringende gebieden. Bouwplannen aan een achterkant zonder invloed op het straatbeeld worden beperkt getoetst. Bij de advisering zal onder meer aandacht geschonken worden aan het behoud van samenhang in het afwisselende straatbeeld op het niveau van de stedenbouwkundige opzet, de massaopbouw, de architectonische uitwerking en in het materiaal- en kleurgebruik.

Bijlage | Verwijzing naar: De schoonheid van Amsterdam 2016 - Herziening april 2018 Woongebieden na 1985 | Thematisch woongebied

Page 14: Beeldkwaliteitsplan Elzenhagen Zuid - Amsterdam...sterdam (2016), de Schoonheid van Amsterdam, die aanwijzingen geeft voor het uiterlijk van de bouwwerken (1). Elzenhagen Zuid valt

14 Beeldkwaliteitsplan | Elzenhagen Zuid

Criteria Plannen worden om te beginnen beoordeeld aan de hand van de criteria voor veel voorkomende kleine bouw-plannen in hoofdstuk 6. Als deze geen uitsluitsel geven, wordt bij de beoordeling in samenhang met de be-schrijving en uitgangspunten getoetst aan de hand van de volgende criteria: Ligging n gebouwen maken deel uit van een stedenbouwkundig patroon, waarin vooral de voorgevelrooilijnen en hoe-

ken van belang zijn n gebouwen met de voorgevel richten op de belangrijkste openbare ruimte(n) n gebouwen met een bijzondere functie zoals scholen kunnen een meer vrije positie innemen en daarbij een

meerzijdige oriëntatie krijgen Massa n de bouwmassa is gedifferentieerd en evenwichtig en afgestemd op de samenhang in rij of cluster bezien van-

uit de openbare ruimte n accenten in hoogte en vormgeving hebben een stedenbouwkundige aanleiding n uitbreidingen zoals aanbouwen indien goed zichtbaar vanuit de openbare ruimte vormgeven als onder-

geschikt element of opnemen in de hoofdmassa en bij voorkeur per gebouwtype gelijk uitvoeren n gebouwen met bijzondere functies afstemmen op het thema van het ensemble of gebied en deze kunnen af-

hankelijk van de ligging afwijken van de gebruikelijke massa, opbouw en vorm Architectonische uitwerking n de architectonische uitwerking en detaillering zijn zorgvuldig en evenwichtig n aan voorkanten van rijen en blokken zowel de aanwezige herhaling als de aanwezige differentiatie behouden n elementen in de gevel zoals deuren en ramen in een logische verhouding tot elkaar en de gevel als geheel

plaatsen n op maaiveldniveau hebben appartementengebouwen een bewoond karakter n de overgang tussen privé en openbaar zorgvuldig vormgeven n wijzigingen en toevoegingen in stijl en afwerking afstemmen op het hoofdvolume Materiaal en kleur n materialen en kleuren zijn bij voorkeur terughoudend en aan voorkanten per thematische eenheid in samen-

hang n op- en aanbouwen indien goed zichtbaar vanuit de openbare ruimte in materiaal en kleur afstemmen op de

hoofdmassa

Bijlage | Verwijzing naar: De schoonheid van Amsterdam 2016 - Herziening april 2018 Woongebieden na 1985 | Thematisch woongebied

Page 15: Beeldkwaliteitsplan Elzenhagen Zuid - Amsterdam...sterdam (2016), de Schoonheid van Amsterdam, die aanwijzingen geeft voor het uiterlijk van de bouwwerken (1). Elzenhagen Zuid valt

15 Beeldkwaliteitsplan | Elzenhagen Zuid

Beeldkwaliteitsplan | Elzenhagen Zuid