Basisvorming

outreach Dag 1

Inhoud

1. Kennismaking

2. Quickscan

3. Definitie

4. Visie

5. Doel

6. Doelgroep

7. Participatieve basishouding

8. De cirkel

REACH OUT!

Voorgeschiedenis

• Straathoekwerk kreeg vragen

• Wat is outreach? veel vormen, veel namen

• Cera en Steunpunt Algemeen welzijnswerk

• Nadenken over visie

• Wetenschappelijk medewerkster

• Bevraging projecten, cliënten, online forum, wetenschappelijke literatuur, adviesgroep, straathoekwerk

• Quickscan “outreachend werken”

Quick-scan

reflectie-instrument outreach

Outreachend werken

• Is een (pro-) actieve werkvorm

• Is gericht op bevorderen van welzijn

• Richt zich op kwetsbare doelgroepen die niet of ontoereikend bereikt worden

• Vertrekt vanuit de participatieve basishouding

• Gebeurt in de leefwereld van mensen met respect voor diens eigen waarden en normen

• Overstijgt het individueel niveau (werker-cliënt), maar grijpt ook in op de directe leefomgeving, het sociale weefsel, instellingen, beleid en samenleving als geheel.

Basisprincipes

Definitie outreachend werken

“Outreachend werken is een werkwijze, die uitgaat van een actieve benadering en gericht is op het bevorderen van welzijn. De werker vertrekt vanuit de participatieve basishouding en richt zich op kwetsbare doelgroepen die niet of ontoereikend bereikt worden door het huidige dienst-, hulp- en zorgverleningaanbod. Dit door zich te begeven in hun leefwereld met erkenning van de daar geldende waarden en normen. Met outreachend werken streeft men naar een wederzijdse afstemming tussen de doelgroep, hun netwerk, het maatschappelijk aanbod en de ruimere samenleving.” (Dewaele, De Maeyer & Beelen, 2012)

Visie?

Visie geeft denken en handelen vorm

Mens-en

maatschappijvisie

Ruimer dan outreach alleen

“Iedereen heeft recht op een menswaardig bestaan”

3 componenten

• Sociale grondrechten

• Individuele bestaansethiek

• Zorgethiek

Sociale grondrechten

• arbeid en vrije beroepskeuze,

• sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en sociale, geneeskundige en juridische bijstand,

• een behoorlijke huisvesting,

• bescherming van een gezond leefmilieu,

• culturele en maatschappelijke ontplooiing.

• recht op onderwijs

Zorgethiek

• verbinding,

• inclusie,

• erbij horen,

• meetellen,

• iets betekenen.

Tegen uitsluiting: Iedereen hoort erbij

Individuele

bestaansethiek

• Iedereen heeft het recht om het eigen leven vorm te geven volgens eigen wensen en behoeften,

• zelf keuzes maken

Zorgethiek

Sociale grondrechten

Individuele bestaansethiek

Menswaardig Bestaan

GELIJKHEID VRIJHEID

BROEDERLIJKHEID

liberalisme

Doel: quality of life

Iedereen heeft recht op een menswaardig bestaan.

Wat is dit?

Kwaliteit van leven is

subjectief

• Mensen geven zelf vorm en inhoud aan hun bestaan

• Ze doen dit op zo’n manier dat ze tevreden kunnen zijn

met dit bestaan.

• Persoonlijke beleving = subjectief

Kwaliteit van leven is

multidimensioneel

Schalock en Verdugo: multidimensioneel concept

3 belangrijke factoren van levenskwaliteit:

• Onafhankelijkheid

• Sociale participatie

• Welbevinden

Kwaliteit van leven is

multidimensioneel

Acht specifieke domeinen :

• Materieel welzijn (W)

• Lichamelijk welzijn (W)

• Psychisch welzijn (W)

• Persoonlijke ontwikkeling (O)

• Zelfbepaling (O)

• Rechten (SP)

• Sociale relaties (SP)

• Inclusie (SP)

Kwaliteit van leven Is

dynamisch

• Invulling kan veranderen doorheen de levensloop van mensen

• Verwachtingen

• Dromen

• Hoop

• Veranderende mogelijkheden

Doelgroep:

maatschappelijke kwetsbaarheid

Maatschappelijke

kwetsbaarheid

• Begint op jonge leeftijd

• Verhaal van kindje en tekeningen

• Schema:

Maatschappelijke

kwetsbaarheid

Maatschappelijke

kwetsbaarheid

• Machtsmechanismen (cultuur) in de samenleving zorgen ervoor dat kwetsbare groepen meer in contact komen met regulerende en sanctionerende aspecten van maatschappelijke instellingen dan met de positieve aspecten

• Uitsluiting wordt veroorzaakt door de werking van maatschappelijke structuren en voorzieningen

Maatschappelijke

kwetsbaarheid

• Andere voorbeelden: eerlijkheid, kledij, omgaan met conflicten, huiswerk…

• Leerkrachten (en andere) doen dit niet met opzet

• School staat symbool voor andere instellingen

• Middenklasse is maatstaf

• Middel tot integratie?

Participatieve

basishouding

‘Als je een vraag of een probleem hebt, en je

wilt er met iemand over praten, wat vind je

dan belangrijk aan die

persoon?’

Onderzoeksresultaten vanuit Integrale jeugdhulp

bij minderjarigen en hun ouders

Participatieve

basishouding

• Echtheid (authenticiteit)

• Betrokkenheid (empathie)

• Gelijkwaardigheid

• Openheid

• Onvoorwaardelijkheid

• Positieve attitude

• Professionele nabijheid

• Betrouwbaarheid

• Respect

Werkrelatie

Werkrelatie (werker – cliënt ) schuift op 3 assen:

• As 1: Afstand – nabijheid

• Probleem focus – focus op inspanningen, positieve punten

• Werkers die zich gedragen als gewone mensen

• As 2: Bureaucratisch – op maat

• Onpersoonlijk, zakelijk, specialistisch – betrokken, bereidwillig

en beschikbaar

• As 3: Betuttelend – emancipatorisch

• Heeft te maken met de mate waarin mensen betrokken zijn bij

en inspraak hebben in het proces

“positieve werkrelatie”

Noodzakelijk om te komen tot volwaardig partnerschap

Ideaal: nabije, persoonlijke en emancipatorische werkrelatie

• De relatie is gericht op dialoog en samenwerking

• Er is spraken van een affectieve band

• Werker en cliënt kunnen tot een gemeenschappelijk doel

komen

Realiteit: vaak een heen en waar schipperen op de assen

• Tempo van de cliënt

Hoe participatief

werken?

• Participatieve hulpverlening is niet te herleiden tot het

inzetten van participatieve methodieken en technieken

• Participatief werken is het proces van delen van

beslissingen die iemands leven/dat van zijn omgeving

raken

• Mee nadenken, mee beslissen, mee verantwoordelijkheid

dragen

• Feedback krijgen én feedback geven

De cirkel:

De Cirkel…

Reflectie-instrument

• Zicht krijgen op verschillende dimensies van outreachend werken

• Reflecteren op de eigen manier van werken

• Reflecteren op de werking van je organisatie

Overzicht van de:

• Opdrachten

• Doelstellingen

• Mogelijke acties

Niet los zien van visie en theoretische kaders!!!

De Cirkel…

3 concentrische cirkels

• Gemeenschappelijk middelpunt: positieve werkrelatie en

participatieve basishouding

Outreachend werken op 3 niveaus:

• De ruimere samenleving

• De leefwereld van de doelgroep

• Relaties met individuele cliënten

Drie strategische doelstellingen:

• Inzicht verwerven

• Het streven naar een inclusieve samenleving

• Het bevorderen van de toegankelijkheid van de hulp- en

dienstverlening

Inzicht verwerven

Microniveau

• Opdracht:

• Zicht krijgen op de verschillende levensdomeinen, sterktes en

risicosituaties van je cliënt

• Doelstellingen:

• Aansluiten bij de individuele leefsituatie van de cliënt

• Integraal werken

• Zicht krijgen op de hulpvragen van de cliënt

• Acties:

• Tijd nemen en actief luisteren

• Verdiepen van contacten, …

Inzicht verwerven

Mesoniveau

• Opdracht:

• Zicht krijgen op de noden en de leefwereld van de doelgroep

• Doelstellingen:

• Aanbod afstemmen op de noden van de doelgroep

• De doelgroep betrekken bij het uitwerken van het aanbod

• Acties:

• Signalen terugkoppelen naar de organisatie, …

Inzicht verwerven

Macroniveau

• Opdracht:

• Zicht krijgen op maatschappelijke tendensen

• Doelstellingen:

• De individuele ondersteuning laten aansluiten bij de

maatschappelijke context

• Een evenwicht zoeken tussen het “algemene goed” en de

individuele noden en behoeften van je cliënt

• Acties:

• Participerende observatie

• Opvolgen van actuele, maatschappelijke tendensen, …

Inclusieve samenleving

Microniveau

• Opdracht:

• De cliënt hoort erbij

• Doelstellingen:

• In kaart brengen, mobiliseren en versterken van het sociaal

netwerk

• Bemiddelen

• Het ontwikkelen van een sociale identiteit en aanleren van

sociale vaardigheden

• Zelfredzaamheid bevorderen

• Acties:

• Zelfreflecteren

• Spiegelen

• Reflecteren op niveau van de omgeving, …

Inclusieve samenleving

Mesoniveau

• Opdracht:

• Inwerken op de leefomgeving

• Doelstellingen:

• Bevorderen van het deel uitmaken van de doelgroep in de

directe leefomgeving (buurt, wijk)

• Vertolken van de leefwereld

• Acties:

• Stimuleren van buurtgebonden activiteiten

• Activeren

• Communicatie verbeteren, …

Inclusieve samenleving

Macroniveau

• Opdracht:

• Diversiteit en inclusie bevorderen

• Doelstellingen:

• Stimuleren van een verdraagzame maatschappij

• Mogelijkheden tot participatie stimuleren

• Acties:

• Sensibiliseren

• Opzetten van sociale acties

• Breder draagvlak creëren, …

Toegankelijkheid: WAT?

7 parameters van toegankelijkheid (De Bie, 2005; Sels, 2009):

• Bekendheid

• Bereikbaarheid

• Beschikbaarheid

• Bruikbaarheid

• Betaalbaarheid

• Begrijpbaarheid

• Betrouwbaarheid

Toegankelijkheid

Microniveau

• Opdracht:

• Toegankelijkheid bevorderen van de hulp-, zorg en

dienstverlening op microniveau

• Doelstellingen:

• Cliënten individueel ondersteunen in het krijgen van een

duurzame band met maatschappelijke voorzieningen

• Cliënten linken aan het aanbod dat beantwoordt aan hun

noden

• Acties:

• Informeren

• Adviseren

• Doorverwijzen

• Toeleiden en begeleiden naar diensten

• Belangenbehartiging, …

Toegankelijkheid

Mesoniveau

• Opdracht:

• Toegankelijkheid bevorderen van de hulp-, zorg en

dienstverlening op mesoniveau

• Doelstellingen:

• Goede kennis van de sociale kaart

• Bekendheid van jouw functie en de samenhangende

doelstellingen

• Acties:

• Samenwerken op niveau van de doelgroep en netwerk

• Uitbouwen en onderhouden van contacten met netwerk

• Ondersteunen van het netwerk

• Belangenbehartiging, …

Toegankelijkheid

Macroniveau

• Opdracht:

• Toegankelijkheid bevorderen van de hulp-, zorg en

dienstverlening op macroniveau

• Doelstellingen:

• Hulpverleningsaanbod bekendmaken bij de bredere

bevolking

• Noodzaak van outreachend werken in de verf zetten

• Beleid adviseren

• Signaleren

• Acties:

• Signalen rapporteren

• Belangenbehartiging, …

Conclusie

• Zicht krijgen op comfort – en non-comfortzones

• Stof voor interne werkbesprekingen en

functioneringsgesprekken

• Positionering als organisatie

• Niet noodzakelijk op elke dimensie actief te zijn

• Wél belangrijk om inzicht te krijgen op de verschillende

niveaus (micro, meso en macro) en werkterreinen

• Belang van samenwerking en netwerken uit te bouwen

Reach Out!

info@reachout.be

Cis Dewaele

Marie Van der Cam

Sandra Beelen

www.reachout.be