Less is More 3

Biografie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5Woord vooraf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Hoofdstuk 1 Basistechniek (zonder trompet)

Introductie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9Houding staand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Houding zittend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Ademsteun – inademen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Ademsteun – uitademen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Hoofdstuk 2 Basistechniek (met trompet)

Houding staand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14Ademsteun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Hoofdstuk 3 Dagelijkse oefeningen Dagelijkse oefeningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Hoofdstuk 4 Legato oefeningen Oefening 1 Octaaf en kwint . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28Oefening 2 Chromatische toonladder dalend . . . . . . 30Oefening 3 Chromatische toonladder dalend/stijgend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Oefening 4 Chromatische relaxer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38Oefening 5 Majeur toonladder opbouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Oefening 6 Octaaf en kwint variatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Oefening 7 Octaaf/kwint compacttraining 1 . . . . . . . . . . 47Oefening 8 Octaaf/kwint compacttraining 2 . . . . . . . . . . 49Oefening 9 Hele-toonstoonladder 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Oefening 10 Hele-toons relaxer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58Oefening 11 Hele-toonstoonladder 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59Oefening 12 Hele-toonstoonladder 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62Oefening 13 Hele-toonstoonladder opbouw . . . . . . . . . . . 65Oefening 14 Zigeunertoonladder opbouw . . . . . . . . . . . . . . . . 68Oefening 1 Octotonische toonladder 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71Oefening 16 Octotonische toonladder 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80Oefening 17 Verminderd septiem relaxer . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

Hoofdstuk 5 Tongslag-Staccato oefeningen Oefening 18 Staccato in akkoorden 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91Oefening 19 Staccato relaxer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95Oefening 20 Staccato in akkoorden 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97Oefening 21 Staccato in akkoorden 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102Oefening 22 Staccato in akkoorden 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108Oefening 23 Staccato in sext akkoorden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113Oefening 24 Sext akkoord relaxer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118Oefening 25 Bebop articulatie 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120Oefening 26 Bebop articulatie 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124Oefening 27 Bebop articulatie 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128Oefening 28 Staccato in dim7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134Oefening 29 Octotonische (dim7) staccato relaxer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

Hoofdstuk 6 Specials

Oefening 30 Diminished bebop drills . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141Oefening 31 Majeur7 variant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148Oefening 32 Harmonische toonladder variant . . . . . . 152Oefening 33 Bends-Trills-Shakes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156Oefening 34 Trills-Shakes 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161Oefening 35 Trills-Shakes 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166Oefening 36 Trills-Shakes 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170Oefening 37 Bluestoonladder 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175Oefening 38 Bluestoonladder 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183Oefening 39 Bluestoonladder relaxer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189

Dankwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191Colofon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192

Inhoud

6 Less is More

Woord voorafLess is More…. letterlijk vertaald: minder is meer en daarmee heb ik mijn visie op trompet spelen in één quote uitgelegd.Deze methode is geschikt voor gevorderden, docenten en conservatoriumstudenten.

Dit lesboek heeft als uitgangspunt: hoe speel je trompet in plaats van er tegen te vechten. In de hoofdstukken 1 en 2 ga ik vooral in op de technische en theoretische kant van deze doelstelling. De achterliggende gedachten om deze methode te ontwikkelen beschrijf ik in hoofdstuk 3. Ik ga in deze methode zoveel mogelijk uit van mijn eigen ervaringen en jarenlange lespraktijk. Zo af en toe zal ik dit aanvullen met praktijkverhalen en anekdotes uit mijn professionele carrière. Vanaf hoofdstuk 4 beginnen de oefeningen, steeds voorafgegaan door do’s and don’ts en nuttige tips.

Even terug naar de titel van dit lesboek. Hoe maak je trompet spelen gemakkelijker en wat wordt bedoeld met “minder is meer”? Door allereerst minder lucht te geven en met een evenredig belang minder met de embouchure te doen, wordt het trompet spelen meer effectief dus minder moeilijk!

Met nadruk wil ik opmerken dat dit lesboek géén cursus op afstand is en je laten onderwijzen door een professional een aanbeveling moet zijn. Dit is een methode voor gevorderden en zowel docenten als leerlingen kunnen hun voordeel halen uit dit boekwerk. De in dit boek gebezigde basistechnieken zijn echter ook voor beginners belangrijk studiemateriaal.

Voor meer informatie en voorbeeldfilms van de oefeningen verwijs ik naar mijn website: www.frankvanderpoelmusic.nl

H1 Less is More 9

kwestie van prioriteiten is. Ik ben ervan overtuigd dat de basistechnieken 80% van het trompet spel bepalen; de overige 20% gaan naar zaken als de embouchure (10%), het mondstuk (5%), het les mate-riaal (4%) en het instrument (1%). Vaak geldt echter het omgekeerde en gaat de meeste aandacht uit naar de embouchu-re, het mondstuk en het instrument. De basis wordt —al dan niet bewust— over het hoofd gezien; niet in de laatste plaats omdat docenten vaak niet weten hoe het nu precies in elkaar zit.Tot slot is mijn motivatie gedreven door best practices die ik vond bij zangpeda-gogen en logopedisten. Zangdocenten besteden vaak de eerste helft van een les aan ademsteun oefeningen; het is een vanzelfsprekende focus. De basistechnie-ken voor houding en ademsteun, maar ook voor klank en draagkracht, vormen tot wel 60-70% van de zangles.De factor ademsteun moet je beoordelen als meer dan vanzelfsprekend!

Zodra je tot het besef komt dat het trompet spelen makkelijker gaat door de juiste techniek te gebruiken, ben je op de juiste weg. Het enige doel moet dan ook zijn: • Vergemakkelijk het trompet spelen. • Focus op de techniek en niet op de

embouchure. In hoofdstuk 1 beperk ik me tot uitleg en oefeningen zonder trompet, in het tweede hoofdstuk komt de trompet erbij. De achterliggende gedachten van deze Methode vind je in hoofdstuk 3. Hoofdstukken 4, 5 en 6 zijn de dagelijkse oefeningen.Het is van groot belang deze volgorde te volgen bij het oefenen van de buikadem-haling.

IntroductieBlazers in het algemeen, echter trom-pettisten in het bijzonder, onderschatten vaak het belang van het toepassen van juiste basistechnieken. Er zijn een aantal persoonlijke redenen eens diep in deze materie te duiken en door middel van deze publicatie mijn ervaring te delen.De eerste reden is een blessure die ik ongeveer vijventwintig jaar geleden opliep. Deze blessure was ontstaan door het negeren van rustperiodes. Door een structureel overbelasten zocht ik gelei-delijk kracht in allerlei zijsporen —valkui-len— waardoor ik steeds verder van deze basistechnieken afweek. Uiteindelijk, na een rustperiode van ruim een jaar, begon ik weer trompet te spelen.

Het was een dramatische ervaring: alle vanzelfsprekendheid was weg en ik kwam er niet meer uit. Ten einde raad zocht ik advies bij een instituut gespe-cialiseerd in therapie voor musici met houding- en ademproblemen. Hier werd ik voor het eerst in mijn leven geconfron-teerd met het elementaire belang van een correcte houding en buikademhaling. Zowel op de muziekschool als later op het conservatorium waren deze mij nooit exact onderwezen. Later in dit boek kom ik hier uitgebreid op terug.

Ten tweede heb ik in mijn jarenlange ervaring in de lespraktijk ondervonden dat het uitleggen van basistechnieken en je beperken tot kreten als ademsteun, lucht, compact, en kern, niet voldoende is. Een structurele aandacht voor basis-technieken is een must om deze uitein-delijk te ontwikkelen tot een natuurlijke reflex.Door de jaren heen is het mij duidelijk geworden dat het spelen van trompet een

Hoofdstuk 1BASISTECHNIEK ZONDER TROMPET

10 Less is More H1

Houding staand Je kan zowel staand als zittend de juiste techniek oefenen en controleren. De beste resultaten verkrijg je echter door te staan. Zet je benen iets uit elkaar en let erop dat je recht staat met je kruin omhoog. Om je lichaam volledig te ont-spannen, trek je je schouders hoog op en laat ze vallen. Doe dit een aantal keer en constateer het ontspannen gevoel.Door nu voorzichtig je lichaamsgewicht naar de achterkant van je voeten (hak-ken) te brengen, maak je een passieve houding: je lichaam is niet bereid zich in te spannen. Wanneer je je lichaams-gewicht naar de voorkant van je voeten brengt, creëer je een actieve houding en is je lichaam bereid zich in te spannen.

Probeer je lichaamsgewicht een aantal keer te verplaatsen van achter naar voor, maar overdrijf dit niet. Zoek de spanning in je onderlichaam voorzichtig op.

Met deze oefening voel je een horizontale spanning in je onderbuik, tussen je navel en schaambeen, ter hoogte van je broek-riem. Het is een spanning naar binnen toe, alsof je buikwand naar binnen ge-trokken wordt. (Het gebruik van de buik-spieren geeft een verticale spanning). De horizontale spanning wordt veroorzaakt door de pyramidalis, een triangel-vormi-ge spier in het centrum van de onderbuik(zie voorbeeld 1 en 2).

Een voordeel van de actieve houding is dat alle spanning in je lichaam wordt gemanoeuvreerd naar je bekken en lager; je bovenlichaam is totaal ontspannen.

De pyramidalis is een buikspier die — wanneer actief — het middenrif flexibel maakt. Indien het middenrif flexibel is, zakt deze bij het inademen naar beneden, vullen de longen zich naar beneden, en zet je buik uit. Dit is een buikademhaling.Bij een passieve houding blijft het mid-denrif hard en kan het niet naar bene-den zakken. De longen vullen zich naar boven. Dit is een borstademhaling.

Een correcte houding —rechtop staand en het lichaamsgewicht iets naar voren— is zowel cruciaal voor de volgende oefenin-gen als voor het spelen van trompet in het algemeen.

Houding zittend Al zittend, zet je benen iets uit elkaar, houdt je kruin omhoog, zit zo ver als mo-gelijk tegen de achterkant van de stoel, en let op dat je rug recht is; je bekken is naar voren gekanteld. Probeer voor het juiste gevoel je bekken naar achter te kantelen: hiermee krom je de rug. Wan-neer je vervolgens je bekken terug naar voren kantelt is je rug weer recht en als het goed is los van de rugleuning.

Ademsteun — InademenBij het inademen wordt de basis gelegd voor de ademsteun. Een volledige inade-ming vindt plaats in een volgorde van drie fasen:1 De onderbuik (pyramidalis)2 De flanken3 De borst

vb1

vb2

Pyramidalis

InademenUitademen

14 Less is More H2

Houding staand Neem de houding aan zoals omschreven in hoofdstuk 1. Breng je lichaamsgewicht iets naar voren en concentreer je op de pyramidalis. Met een actieve houding is nu je bovenlichaam totaal ontspannen.Door het vasthouden van de trompet kan (opnieuw) spanning in je bovenlichaam ontstaan. Het is belangrijk het instru-ment ontspannen vast te houden. De trompet heb je alleen in je linkerhand vast of beter: de trompet ligt in je linker-hand. Hoe minder spanning in je linker-hand, hoe beter.Je rechterhand houd je het beste volledig vrij om de ventielen te bedienen. Voor de balans doe je de duim onder de lead pipe; probeer de pinkhaak niet te gebruiken. Immers, door je pink achter de pinkhaak te plaatsen, ben je geneigd:

1 de trompet met beide handen vast te houden;

2 de trompet naar je toe te trekken;3 je motoriek te beperken.

Omdat je ringvinger aan hetzelfde mid-denhandsbeentje zit als je pink, is dit de traagste vinger. Indien je je pink blok-keert door deze achter de pinkhaak te plaatsen, wordt je ringvinger nog trager.In veel publicaties wordt gesteld dat de trompet in een hoek van 90° dient te staan ten opzichte van de mond en tevens in 90° ten opzichte van de handen. Dit laatste is correct, echter de eerste

* Het kan onmogelijk lijken, alle ingeademde lucht te verbruiken bij een noot van 10 tellen in pianissimo. Echter, door ongereserveerd te beginnen zonder overmatige compressie en alle ingeademde lucht om te zetten in klank en draagkracht —niet in volume!—, zul je merken dat het mogelijk is en dat het zelfs de klank en draagkracht ten goede komt.

stelling is —als vuistregel— absurd. Aangezien iedereen een andere bouw heeft van het gebit en de kaak, is tevens de (natuurlijke) hoek tussen de trompet en de mond voor iedereen anders. Bij een (extreme) overbite kan het zijn dat de trompet in een hoek van 60° of meer naar beneden staat.

Houding zittend Zet je benen iets uit elkaar, houd je kruin omhoog, zit zo ver als mogelijk tegen de achterkant van de stoel en let op dat je rug recht is; je bekken is naar voren ge-kanteld. Probeer voor het juiste gevoel je bekken naar achter te kantelen: hiermee krom je de rug. Wanneer je vervolgens je bekken terug naar voren kantelt, is je rug weer recht en als het goed is los van de rugleuning.

AdemsteunTot slot volgen enkele oefeningen voor het in- en uitademen met de trompet. Het principe achter deze oefeningen is hetzelfde als van de oefeningen in hoofdstuk 1; de volgende oefeningen zijn echter meer toegespitst op de praktijk.

Oefening 5:• Controleer je houding en concentreer

je op de pyramidalis.• Blaas, zonder eerst in te ademen,

rustig je restlucht uit.• Haal diep adem met je onderbuik en

speel een C2 van 10 tellen in pianissi-mo*. Verbruik hierbij alle ingeademde lucht en haal weer laag adem.

• Herhaal deze routine met 15, 20 en 30 tellen uitblazen.

De dynamische tekens bij de volgende

Hoofdstuk 2BASISTECHNIEK MET TROMPET

H2 Less is More 15

oefeningen zijn relatief. Het belangrijkste is het contrast tussen zacht en sterk dat door de pyramidalis wordt gegenereerd en niet door middel van je lippen of nekspieren! Probeer tevens in te ademen zonder eerst je restlucht uit te blazen.Let bij het inademen op de spanning in je onderbuik en het gebruik van je onderbuik en flanken (geen borst). Indien dit nog niet goed lukt, volg dan de oude manier door eerst je restlucht uit te blazen. Probeer de nieuwe manier in een later stadium opnieuw. Omdat het eerst uitblazen van restlucht in de praktijk niet werkt, zal uiteindelijk deze nieuwe ma-nier van inademen een gewoonte moeten worden.

Oefening 6• Controleer je houding en concentreer je

op de pyramidalis.• Haal diep adem met je onderbuik, speel

een C2 van 5 tellen en eindig met twee krachtige kwartnoten (zie voorbeeld 7). Speel de kwarten met een zachte tong (Da in plaats van Ta).

• Zorg dat je alle ingeademde lucht ver-bruikt. Adem weer laag in.

• Doe de oefening in een vast tempo van q = 60. Zorg dat ook het inademen aan het einde van de regel in dit tempo gebeurt en ga aansluitend door met de volgende regel.

• Ga —indien mogelijk— door in deze routine met een beginnoot van 20 en 25 tellen.

De reflex in de onderbuik die je ont-wikkelt op de kwartnoten is een sterke buikpuls naar binnen. Indien je je buik op de kwartnoten naar buiten drukt, geef je geen ademsteun; waarschijnlijk ligt de oorzaak hiervan in het aanspannen van je buikspieren.De prikkel in je onderbuik om naar bin-nen te gaan wordt veroorzaakt door het dynamische contrast van pp naar ff en het interval C-F. Hoe groter het contrast of het interval des te sterker de prikkel.Door de kwartnoten zeer breed te maken – blijf wel in tempo – maak je het ge-makkelijker voor je ademsteun: de lucht stroomt beter door en wordt niet onder-broken door ruimtes tussen de noten.

< Haal diep adem in

tempo

< Haal diep adem in

tempo

< Haal diep adem in

tempo en ga door met 20 en 25 tellen

vb7

28 Less is More H4

Het hoofdstuk oefeningen begint met legato. Dit is de meest voor de hand liggende articulatie om de ademsteun te ontwikkelen. Doordat de luchtstroom niet wordt onderbroken verkrijg je een probleemloze uitademing.Een misvatting is dat ademsteun slechts in het hoge register van belang zou zijn. Ademsteun is een constante aanwezig-heid van druk op de luchtstroom! Op het moment dat lage noten niet stabiel zijn, duidt dit op een gebrek aan ademsteun.Ademsteun is meer dan vanzelfsprekend!

We gaan aanvangen met de praktijk. Ge-noeg theorie gehad en tijd voor het echte werk.

Oefening 1 - Octaaf en kwint is een oefening die uiterst geschikt is als war-ming-up. Een warming-up is bedoeld om de embouchure en ademtechniek op een rustige manier op te warmen. Dit is een essentieel onderdeel van de dagelijkse studie.Het doel van de oefening is om met weinig lucht een dalende lijn te spelen, waarbij je moet proberen de begin-em-bouchurestand te behouden in de dalende

lijn. Deze techniek noem ik compact spe-len. Je begint in één octaaf en uiteindelijk daal je in vier octaven.Eventueel kun je beginnen met de rest-lucht uit te blazen (zie hoofdstuk 1, pag. 11 punt 4). Belangrijk bij deze oefening is om niet teveel lucht in te ademen om-dat je maar weinig lucht zal verbruiken. Teveel lucht inademen veroorzaakt na een aantal maten ongemak, omdat je de ingeademde lucht niet kwijt kan en deze gaat stapelen.Probeer de eerste noot van ieder frag-ment met je onderbuik te spelen in plaats van met de embouchure. Let op dat de ademsteun actief blijft bij de laagste noot!Maak het legato strak en let op dat je geen glissando maakt tussen de noten (zie voorbeeld 17).

Later in deze oefening, wanneer de dalende lijn in drie octaven staat, krijgen we te maken met de pedaalno-ten (zie voorbeeld 18). Dit is een register dat niet op de trompet zit, maar het is goed voor de embouchure ontwikkeling om te oefenen. Tevens is het niet verkeerd om extreem hoge noten te combineren met extreem lage noten. De C in het klein oc-taaf (zie pagina 30 voor uitleg) is in princi-pe de eerste natuurtoon, maar vanwege de cilindrische bouw van een trompet is deze nauwelijks, of niet, als natuurtoon te spelen. Het beste resultaat krijg je door deze met 1, 2 en 3 te spelen (7e positie). Het vraagt enige tijd om deze pedaal-noten te kunnen spelen. Denk hierbij

vb17

vb18

TIPS bij voorbeeld 17, 18 en oefening 1• Speel uiterst zacht

en adem niet teveel in

• Begin-embouchure- stand in dalende lijn intact houden (compact spelen)

• Speel eerste noot vanuit de onder-buik (pyramidalis; ademsteun) en niet vanuit de embou-chure

• Let op dat de adem-steun actief blijft bij de laagste noot

Hoofdstuk 4LEGATO OEFENINGEN

H4 Less is More 29

Oefening 1 octaaf en kwint

aan het feit dat je noten speelt met heel veel weerstand, dus weinig lucht en veel ademsteun brengt je het snelst tot een redelijk resultaat. Indien je de mogelijk-

heid hebt om verder in de oefening te ko-men en in vier octaven daalt, kom je bij de C in het groot octaaf. Deze kun je weer als natuurtoon spelen, dus zonder ventielen.

Ga verder/hoger indien mogelijk!

48 Less is More H4

Vervolg oefening 7

4 octaven

Ga verder/hoger indien mogelijk!

H6 Less is More 141

Hoofdstuk 6SPECIALS

Na zeventien oefeningen in legato en twaalf in staccato te hebben behan-deld, gaan de volgende oefeningen over special skills, anderzijds zijn het extreme uitspattingen van de hoofdstukken vier en vijf.Dit boek heeft een weloverwogen volg-orde en het heeft dus niet veel zin om te beginnen in bijvoorbeeld hoofdstuk 5 en zeker niet in dit hoofdstuk. Sterker nog, ik raad het ten zeerste af!Wanneer ik schrijf over special skills doel ik op technieken die verder gaan dan de basistechnieken, maar wel hun basis hierin vinden. Met andere woorden: je dient de basistechnieken goed te beheer-sen om überhaupt deze special skills te kunnen gaan oefenen. Een aantal voor-beelden die ik in dit hoofdstuk behandel zijn: bends, liptrillers en shakes.Onder uitspattingen versta ik sommige behandelde oefeningen een level hoger brengen, of nog een aantal niet aan de orde gekomen toonladders of akkoorden

onder de aandacht te brengen. Dit alles is echter net weer een stap hoger dan tot nu toe het geval is geweest.

Oefening 30 – Diminished bebop drills Na in hoofdstuk 4 het legato in grote ver-scheidenheid te hebben behandeld, ga ik in deze oefening nog een stap verder. Allereerst wordt het dim7 akkoord (oef. 28) gecombineerd met de bebop “lick” uit de oefeningen 25, 26 en 27 en het extreem lage register uit de oefeningen 7 en 8. Te beginnen met de eerste frase van de oefening: een opbouw van het Dim7 ak-koord in een syncopisch ritmisch patroon. Begin deze oefening in een compacter embouchure dan je natuurlijkerwijs van plan zou zijn. Denk hierbij aan de hoogste noot in deze frase. Wanneer je met een minimum aan lucht speelt, prikkel je de ademsteun en speel je de accent noten vanuit de onderbuik en niet vanuit de hoe-veelheid lucht (zie voorbeeld 77).

vb77

H6 Less is More 143

Oefening 30 diminished bebop drills

TIPS bij oefening 30• Begin in een compacte mondstand en denk hierbij aan

de hoogste noot in het motief • Speel met een minimum aan lucht waardoor je de

ademsteun prikkelt

• Speel de accenten vanuit de onderbuik en niet vanuit de embouchure • Embouchurestand in dalende lijn intact houden (compact spelen) • Speel in 1 adem tot de fermate, adem nu en speel naar het extreem lage

octaaf

H6 Less is More 173

Let op de tips bij de uitleg van voorbeeld 95Shake/hele toon dalend

Heletoons stijgend/dalend 3 octaven

Harmonisch stijgend/dalend 3 octaven

DankwoordOm tot dit eindresultaat te kunnen komen, ben ik een aantal mensen veel dank verschuldigd. Zonder hen was deze methode niet, of in ieder geval een stuk moeilijker verwezenlijkt.

Theo Mertens heeft me de passie voor het trompet spelen bijgebracht, zowel op technisch, muzikaal als menselijk vlak. Postuum wil ik hem hiervoor eren en danken.

Een aantal jaar geleden kwam Detlev Weers bij mij op trompetles en na verloop van tijd heeft hij mij weten te overtuigen mijn kennis en denkbeelden in een methode te verwerken. Zijn kundigheid in de Nederlandse en Engelse taal, onuitputtelijke bagage van de trompetwereld en uren van redactioneel werk, waren onontbeerlijk voor het afronden van dit boekwerk.

Het meeste geduld heeft Marian Konings moeten opbrengen. Door mijn onervarenheid in het schrijven van een boek, heeft zij mij stukje bij beetje inzicht gegeven. Eindeloos moest ze haar vormgeving aanpassen door mijn onwetendheid. Nooit heeft ze ook maar enigszins haar eventuele frustratie hierover laten blijken. Sterker nog, ze werd gaande het traject steeds enthousiaster. Haar vakwerk, creativiteit en perfectie straalt van het eindresultaat af.

Ik wil Hub van Laar en Heidrun Joechner bedanken voor hun genereuze ondersteuning bij de totstandkoming van mijn boek en de promotie ervan. Het stemt mij gelukkig en trots mijn methode te mogen verbinden aan een merknaam die garant staat voor instrumenten van de hoogst denkbare kwaliteit. Hub heeft een werkelijk perfecte trompet voor mij gemaakt!

Dankbaar ben ik voor de hulp van Bob Findley, voor het lezen van het manuscript van de Engelse versie en het verschaffen van nuttige opmerkingen. Zonder zijn hulp zou ik me iets minder veilig hebben gevoeld, wat de continuïteit van de methode betreft. Nogmaals bedankt Bob!

Tenslotte wil mijn echtgenote Désirée danken voor haar steun gedurende mijn gehele carrière. Tijdens mijn blessure periode was zij de enige die me uit die zwarte periode heeft gehaald. Altijd de juiste beslissingen op het juiste moment kunnen nemen. Een eindeloos geduld met een muzikant als partner. Désirée en mijn twee kinderen hebben, tijdens het schrijven van deze methode, geruime tijd geaccepteerd dat ik in mijn eigen wereldje vertoefde. Ondanks dat hebben zij alle drie hun bijdrage aan dit boek geleverd. Mijn vrouw door knopen door te hakken en mee te lezen, Simone met haar luisterend oor tijdens lange wandelingen en Renier door zijn talenkennis, PR-werk en website. In mijn perceptie is dit boek een waarlijk gezinsproject.

Frank

Less is More 191

LESS ISMOREMethode

voor trompet

Basistechniek en dagelijkse oefeningen

Frank van der Poel

Methode voor trom

pet • B

asistechniek en dagelijkse oefeningenLESS IS M

RE

Jan Oosthof Voormalig Lead-trompettist bij het Metropole orkest en James Last Orchestra. Verder is hij docent aan het Conservatorium van Amsterdam.“Frank maakt met dit boek heel duidelijk hoeveel makkelijker het trompetspelen kan zijn. Aan de hand van opbouwende oefeningen leert hij de embouchure ondergeschikt te maken aan het gebruik van lucht en luchtsteun. Het gebruik van het lichaam staat voorop! Dit boek is een aanrader voor alle serieuze trompettisten!”

Manu Mellaerts Solo-trompettist van de Nationale Opera “La Monnaie” en Professor aan het Koninklijk Conservatorium te Brussel.“Efficiënt en logisch opgebouwde methode vanuit een eerlijk en doelgericht inzicht. Niet alleen aan te raden voor trompettisten maar koperblazers in het algemeen.”

André Heuvelman Solo-trompettist van het Rotterdams Philharmonisch Orkest en docent aan het Rotterdams Conservatorium.“De methode van Frank raakt me. Een duidelijk stappenplan en methode, die ik zeker ga gebruiken voor mezelf en mijn studenten. Frank van der Poel is voor mij één van de trompet iconen in Nederland, zo veelzijdig, makkelijk de switch te maken van klassiek naar jazz via wereldmuziek. Een voorbeeld voor mij en vele anderen. En dan nu deze methode! Dank je Frank.”

Eric Vloeimans Freelance trompet solist en winnaar van Boy Edgar prijs, Bird Award en zes Edisons.“Frank brengt in zijn methode twee werelden bij elkaar: de fysiotherapeutische en die van het trompetspelen op zich. Een heldere uiteenzetting gestoeld op de inzichten uit de rijke speelervaring en lespraktijk van Frank. Regelrecht uit het hart en het ‘echte’ leven. Voor de meer gevorderde of zichzelf respecterende trompettist die zich wil ontwikkelen. Veel plezier met ‘Less is More’ en de ziel in elke gespeelde noot!

Nico Schepers Freelance Jazz artiest, trompettist van het Brussels Jazz Orkest en jazzdocent aan het Conservatorium van Antwerpen. Winnaar van de Erasmusprijs.“Geweldig dat je in het boek de aandacht vestigt op de ademsteun en daarbij het gebruik van snelle in plaats van grote hoeveelheden lucht. Dat kan niet vaak genoeg beklemtoond worden. Wat me als lichte muziek trompettist ten zeerste bevalt zijn je octotonische toonladderoefeningen en de diminished bebop drills, die zitten van nu af in mijn dagelijkse routine. Super fijne trompetmethode die zo’n beetje op alles focust om het spelen beter, makkelijker en efficiënter te maken.Een aanrader voor iedereen die begaan is met trompet bespelen in plaats van trompetblazen.”

Rik Mol Solo-trompettist bij het Metropole orkest en docent aan het Conservatorium van Den Haag.“Ik vind Frank een geweldige trompettist. Hij heeft een perfect boek geschreven voor de beginnende én gevorderde bespeler van het klein koper. Duidelijke uitleg van de ademhalingstechniek en het oefenen en het verfijnen ervan.”

Benny Wiame Trompet solist, en docent aan het Lemmensinstituut in Leuven en de Conservatoria van Gent en Maastricht.“Dit is een leuke, frisse methode met toch weer wat andere oefeningen en goed uitgelegd. Dank Frank!“