Basiscursus Outreach

voor leidinggevenden

Marie Van der Cam

Sandra Beelen

Cis Dewaele

21/04/2016

Inhoud

1. Kennismaking

2. Waarom outreach

3. Quickscan

4. Definitie

5. Visie en doel

6. Doelgroep

7. Houding

8. De cirkel

REACH OUT!

Voorgeschiedenis

• Straathoekwerk kreeg vragen

• Wat is outreach? veel vormen, veel namen

• Cera en Steunpunt Algemeen welzijnswerk

• Nadenken over visie

• Wetenschappelijk medewerkster

• Bevraging projecten, cliënten, online forum, wetenschappelijke literatuur, adviesgroep, straathoekwerk

• Quickscan “outreachend werken”

Waarom outreach

• Niet bereikte groepen

• De relatie werkt! (leefwereld, waarden en normen)

• Vinger aan de pols: beleid en eigen aanbod

• Info, preventie en advies, toeleiding: ter plaatse

• Verbindend werken met buurt

Visie bepalen

• Waarom willen we gaan outreachen?

• Visie op outreachend werken: Doel en doelgroep

• Zorgen voor afstemming: hoe past dit in onze werking?

• Expertise

Waarom outreach

in jouw organisatie

Quickscan

reflectie-instrument outreach

Definitie outreachend werken

“Outreachend werken is een werkwijze, die uitgaat van een actieve benadering en gericht is op het bevorderen van welzijn. De werker vertrekt vanuit de participatievebasishouding en richt zich op kwetsbare doelgroepen die niet of ontoereikend bereikt worden door het huidige dienst-, hulp- en zorgverleningaanbod. Dit door zich te begeven inhun leefwereld met erkenning van de daar geldende waarden en normen. Met outreachend werken streeft men naar een wederzijdse afstemming tussen de doelgroep, hun netwerk, het maatschappelijk aanbod en de ruimere samenleving.” (Dewaele, De Maeyer & Beelen, 2012)

Doelgroep:

maatschappelijke kwetsbaarheid

Maatschappelijke

kwetsbaarheid

• Begint op jonge leeftijd

• Verhaal van kindje en tekeningen

• Schema:

Maatschappelijke

kwetsbaarheid

• Machtsmechanismen (cultuur) in de samenleving zorgen

ervoor dat kwetsbare groepen meer in contact komen met

regulerende en sanctionerende aspecten van

maatschappelijke instellingen dan met de positieve aspecten

• Uitsluiting wordt veroorzaakt door de werking van

maatschappelijke structuren en voorzieningen

Maatschappelijke

kwetsbaarheid

• Andere voorbeelden: eerlijkheid, kledij, omgaan met conflicten, huiswerk…

• Leerkrachten (en andere) doen dit niet met opzet

• School staat symbool voor andere instellingen

• Middenklasse is maatstaf

• Middel tot integratie?

Maatschappelijke

kwetsbaarheid

Visie?

Visie geeft denken en handelen vorm

Mens-en

maatschappijvisie

Ruimer dan outreach alleen

“Iedereen heeft recht op een menswaardig bestaan”

3 componenten

• Sociale grondrechten

• Individuele bestaansethiek

• Zorgethiek

Sociale grondrechten

• Arbeid en vrije beroepskeuze,

• Sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en

sociale, geneeskundige en juridische bijstand,

• Een behoorlijke huisvesting,

• Bescherming van een gezond leefmilieu,

• Culturele en maatschappelijke ontplooiing.

• Recht op onderwijs

Zorgethiek

Tegen uitsluiting: Iedereen hoort erbij

• Verbinding,

• Inclusie,

• Erbij horen,

• Meetellen,

• Iets betekenen.

Individuele

bestaansethiek

• Iedereen heeft het recht om het eigen leven vorm te geven

volgens eigen wensen en behoeften,

• Zelf keuzes maken

Zorgethiek

Sociale grondrechten

Individuele bestaansethiek

Menswaardig Bestaan

GELIJKHEID VRIJHEID

BROEDERLIJKHEID

Doel: quality of life

Iedereen heeft recht op een menswaardig bestaan.

Wat is dit?

Kwaliteit van leven is

subjectief

• Mensen geven zelf vorm en inhoud aan hun bestaan

• Ze doen dit op zo’n manier dat ze tevreden kunnen zijn met

dit bestaan.

• Persoonlijke beleving = subjectief

Kwaliteit van leven is

multidimensioneel

Schalock en Verdugo: multidimensioneel concept

3 belangrijke factoren van levenskwaliteit:

• Onafhankelijkheid

• Sociale participatie

• Welbevinden

Kwaliteit van leven is

multidimensioneel

Acht specifieke domeinen :

• Materieel welzijn (W)

• Lichamelijk welzijn (W)

• Psychisch welzijn (W)

• Persoonlijke ontwikkeling (O)

• Zelfbepaling (O)

• Rechten (SP)

• Sociale relaties (SP)

• Inclusie (SP)

Kwaliteit van leven Is

dynamisch

Invulling kan veranderen doorheen de levensloop van mensen

• Verwachtingen

• Dromen

• Hoop

• Veranderende mogelijkheden

De cirkel: houding

Werkrelatie

Werkrelatie (werker – cliënt ) schuift op 3 assen:

• As 1: Afstand – nabijheid

• Probleem focus – focus op inspanningen, positieve punten

• Werkers die zich gedragen als gewone mensen

• As 2: Bureaucratisch – op maat

• Onpersoonlijk, zakelijk, specialistisch – betrokken, bereidwillig

en beschikbaar

• As 3: Betuttelend – emancipatorisch

• Heeft te maken met de mate waarin mensen betrokken zijn bij

en inspraak hebben in het proces

“Positieve werkrelatie”

Noodzakelijk om te komen tot volwaardig partnerschap

Ideaal: nabije, persoonlijke en emancipatorische werkrelatie

• De relatie is gericht op dialoog en samenwerking

• Er is spraken van een affectieve band

• Werker en cliënt kunnen tot een gemeenschappelijk doel

komen

Realiteit: vaak een heen en waar schipperen op de assen

• Tempo van de cliënt

Hoe participatief werken?

• Participatieve hulpverlening is niet te herleiden tot het

inzetten van participatieve methodieken en technieken

• Participatief werken is het proces van delen van

beslissingen die iemands leven/dat van zijn omgeving raken

• Mee nadenken, mee beslissen, mee verantwoordelijkheid

dragen

• Feedback krijgen én feedback geven

Participatieve

basishouding

‘Als je een vraag of een

probleem hebt, en je wilt er

met iemand over praten, wat

vind je dan belangrijk aan die

persoon?’

Onderzoeksresultaten vanuit Integrale

jeugdhulp bij minderjarigen en hun

ouders

De ideale outreacher

Is (opr)echt en is niet bang om z’n persoonlijkheid te tonen.

Tegelijk heeft hij aandacht voor het effect van zijn gedrag en

voorkomen op de cliënt

“Een goede werker moet ook eens los kunnen doen, kunnen lachen,

zelf ook eens iets vertellen,…

Ze moeten over alles kunnen zeveren, zelfs over seks”

Authenticiteit

Beschikt over inlevingsvermogen. Hij heeft een luisterend oor

en toont begrip

“Het is belangrijk dat ze geloven en begrijpen wat je vertelt. Je moet

het gevoel hebben dat ze dezelfde visie hebben als jij, dat ze er

kunnen inkomen”

“Soms heb je het gevoel dat ze je willen afwimpelen, dat ze geen zin

hebben om te luisteren”

“Een goede begeleider moet goed kunnen luisteren en dus ook

kunnen zwijgen”

Empathie

De ideale outreacher

Is bereid om in dialoog te gaan

“Het is vreselijk als ze beslissingen in onze plaats nemen. Eerst zijn ze

poeslief en proberen ze alles van je te weten te komen, dan proberen

ze je in de psychiatrie te steken! Ze geven nooit iets mee over je

toekomst, er is altijd onwetendheid, je weet nooit wat er met je zal

gebeuren”

“Ze moeten niet teveel overnemen en dingen in onze plaats doen”

Gelijkwaardigheid

De ideale outreacher

Accepteert mensen in hun eigenheid, met hun overtuigingen,

normen en waarden. Hij handelt vanuit een open kijk voor en

naar andere personen en of situaties

“Als je iets wilt vertellen tegen iemand, moet je het gevoel hebben dat

die persoon je graag heeft, je moet je bij hem op je gemak voelen”

“Als ik de baas zou zijn, zou ik alleen mensen aannemen die goed

kunnen luisteren en voor anderen openstaan”

Openheid

De ideale outreacher

Staat onvoorwaardelijk achter de mensen met wie hij werkt

“Het is tof als je voelt dat ze achter je staan, dat ze er voor ons zijn,

dat ze zeggen dat je je niet mag laten doen”

“Ze moeten laten zien dat ze me niet in de steek zullen laten”

Onvoorwaardelijkheid

De ideale outreacher

Brengt krachten en mogelijkheden in kaart en focust niet alleen

op de problemen

“Ze moeten ook een keer kunnen lachen”

“Ze moeten de mens zien in plaats van de problemen, ze moeten ook

oog hebben voor wat goed gaat”

Positieve ingesteldheid

De ideale outreacher

Is betrokken en geëngageerd. Hij kan tegelijk dichtbij en veraf in

de relatie staan .

“Het moet klikken, je moet voelen dat ze je écht willen helpen, niet

omdat ze hun werk moeten doen”

“Sommige werkers zijn wel bezorgd, maar dan kom je ze buiten hun

uren tegen dan krijg je enkel een koel knikje”

“Het is goed dat ze je willen helpen, maar ze mogen ook niet té

bezorgd zijn, dan beginnen ze zich te moeien en behandelen ze ons

als een klein kind”

Professionele nabijheid

De ideale outreacher

Is discreet in functie van de privacy van de mensen met wie hij

werkt

“Mijn hulpverleners zijn schitterende mensen. Je kunt met hen over

alles praten, het enige wat je er moet bij nemen is dat de dag erna

heel het gebouw op de hoogte is. Ze zeggen dat ze enkel de erge

dingen doorvertellen, maar ze vertellen alles door.”

Betrouwbaarheid

De ideale outreacher

Heeft respect voor het tempo van mensen

Respect

De ideale outreacher

Reach Out!

info@reachout.be

Cis Dewaele

Marie Van der Cam

Sandra Beelen

www.reachout.be