1

BARTJACOBS

2

‘Ik hou van het licht dat traag glijdt over mijn sculpturen. De traagheid is essentieel bij het ontstaan van een

sculptuur , zoals die ook essentieel is bij het ervaren van een sculptuur . Het is eerder een traag in zich opnemen.‘

Bart Jacobs schetsboeknotities

3

lay-out en fotografie: bramvancauter@gmail.com

4

Op bezoek bij Bart Jacobs

Een kronkelweg doorheen de fraaie natuur van het golvende Pajottenland richting Gooik bracht me naar de idyllische plek waar Bart Jacobs zijn Eden heeft gevonden.

Luc Van Cauter April 2012

5

We zijn in de wolken met zoveel natuurlijk leven en schoonheid. We worden omringd door weilanden met bloesemende fruitbomen. De behaaglijke stilte en rust in de tuin wordt maar af en toe onderbroken door het geblaat van twee geitjes. Het rustige getok van scharrelende kippen en de kwispelende staart van Indra -de trouwe Collie- laten vermoeden dat alles in dit huis draait rond peis en vree. Tot we door de vrouw des huizes geloodst worden naar het imposante atelier van Bart.

We lopen voorbij een blok arduin van een paar ton. We zien de aanzet van een kolossale heup en onder onze voeten kraakt steengruis. Bart staat hoog bovenop een ladder in uiterste concentratie te kappen aan een boom die kunst moet worden. Het zweet parelt op zijn gefronste hoofd en het ritme van de slag op de guts verraad zijn vakmanschap.

De geur van vers gekapt hout prikkelt onze zinnen. Bart kent de geheimen van hout. Hout is edel en natuurlijk.

Tijdens het gesprek vertrouwt hij me toe dat hij op weg naar huis de weilanden en boomgaarden afspeurt naar omgewaaide bomen of exemplaren die om één of andere reden moeten worden gerooid. Zo komt Bart op geheel ecologische wijze in het bezit van

kastanje, eik, kerselaar, linde, fruithout of zijn geliefkoosde notelaar.

Wanneer Bart naar een stam kijkt ontdekt hij de anatomie van het kunstwerk dat later uit de boom zal groeien. Hij moet alleen nog het overtollige materiaal weghalen. Dat lijkt eenvoudig, maar als je naar Bart’s werk kijkt zie je dat dit een arbeidsintensief proces is. Mechanische werktuigen -kettingzaag en pneumatische kaphamers- worden afgewisseld met het klassieke gereedschap zoals bijl, gutsen, vijlen, schrapers en zandpapier. Dat blijven we ook zien bij het eindproduct, een bewuste keuze van de kunstenaar.

In een tweede atelier boven zien we een collectie schedels, knoken en allerlei objets trouvés. De natuur is voor Bart een niet aflatende inspiratiebron. Aan de muur hangen een reeks houtskoolschetsen van torso’s. Machtig suggestief werk. In de leefruimte duiken de totems op. Totems zoeken verbinding met de hemel.

In de serregalerij langsheen het atelier staan robuuste knokige beelden op hun voetstuk, sommige blank en in natuurlijke staat en andere intrigeren door hun zwartgeblakerde oppervlak. Bart lijkt op zoek naar oervormen. Je blijft de boom immers doorheen het beeld zien. De sculpturen zijn organisch, het lijkt wel of de natuur zèlf vorm gaf. Bart is één met de materie. Er is geen echt voorbedacht plan, hooguit een paar structurele lijnen. De gefronste bezwete

kop van Bart tekent voor een natuurlijk ontstaansproces. De kunstenaar rekent op zijn intuïtie, ziet de boom als metafoor voor het menszijn. Knoesten worden kwetsuren, niets in dit leven is volmaakt.Het werk oogt abstract maar toont de stroom van leven en laten leven. Van groeien over bewegen naar afsterven. Van opspannen en ontspannen. Van zachtheid en hardheid. Van natuurlijk naar zwartgeblakerd. Van ruw tot gepolijst.

In zijn werk tracht Bart de anatomie van het menselijke zijn in al zijn aspecten te vatten. Zijn honger brengt hem tot passie. Hij ontwikkelt een geheel eigen beeldtaal op zoek naar een nieuwe onvolmaakte schoonheid.De cirkel is rond. We volgen opnieuw de kronkelweg doorheen het pajottenland richting Brussel en in elke boom zien we voortaan het beeld van Bart.

6

CORPUS HUMANUM #1 – een fragment, een deelstudie van een toekomstig groter geheel, op zichzelf staand . Ik stel mij tot doel, de hoedanigheden van de mens, gevangen in zijn corpus, sculpturaal en tekenkundig te analyseren. Studie van de mens, zijn register aan diepmenselijke zwakheden…en sterktes, poging tot door-gronden en in vraag stellen… eerder dan antwoorden te bieden.

Organisch, mechanisch… van binnenuit.

Als dierverwant wezen.Levend schepsel… Levend, stervend of iets tussenin.

Fragment uit schetsboek, januari 2012Bart Jacobs

Als je tekent kun je niet liegen, dat maakt tekenen authentiek. Het ontstaan van de tekening blijft meestal duidelijk zichtbaar, wat de tekening en de kunstenaar bijzonder kwetsbaar maakt…’

“

7

Er zitten nogal wat tegenpolen in zijn werk. En deze tegenpolen zijn geen contradicties, maar moeten eerder gezien worden als een streven naar complementaire volledigheid: stabiliteit en verandering, zacht en hard. Lichtheid en zwart, complex en duidelijk, behouden en uitbreiden, opspannen en ontspannen.

Zijn ideeën ontstaan ‘in‘ de natuur, die hij beschouwt als zijn leermeester, een conceptueel stelsel waarbinnen hij verschillende categorieën onderkent, die het hem mogelijk maken om relatief abstracte entiteiten als verganke-lijkheid, groeiproces, vitaliteit te onderscheiden en daadwerkelijk als “materie“ in zijn sculpturen aan te wenden.

Hij gebruikt wel degelijk hout, metaal, steen, maar ook de onzichtbare struc-turen zijn aanwezig. Uit die zichtbare en onzichtbare krachten groeit een verschijningsvorm, die de wereld tracht te vatten als een eindeloos proces van groei en beweging waarin de kunste-naar wel kan ingrijpen, maar dat hij niet kan manipuleren.

Op die manier ontstaan er beelden, geen afbeeldingen.

Bart Jacobs heeft een brede bewust-zijnsmarge. Zijn werk is niet het resul-taat van de vondst van de vorm. Zijn sculpturen zijn veeleer modellen, gebruiksaanwijzingen om op een verantwoorde manier om te gaan met de natuur.

Welk materiaal de beeldhouwer ook gebruikt, hij wil het “eigenhandig“ vorm geven. Het werk krijgt daardoor een concrete en tactiele aanwezigheid.

De sculpturen worden zelfstandige entiteiten, dus meer dan concepten alleen. De evolutie waaraan dit soort werk onderhevig wil zijn, valt af te lezen in de verschijning van zowel benoembare, concrete elementen als in abstract inhoudelijke elementen.

Bart Jacobs kent opnieuw waarde toe aan een gedevalueerde en verloren gewaande menselijke eigenheid, die van het “onvoorwaardelijke weten” en het “onmiddellijk aanvoelen“.

R.V.Bulck (2003)

Bart Jacobs bewandelt niet de traditionele paden van de beeldhouwkunst.

8

9

‘ Ik betrap er mijzelf op dat de menselijke

figuur weer nadrukkelijker mijn werk

binnensluipt. Ik heb altijd al gevonden

dat het menselijk ‘corpus ‘ eindeloos veel

uitdrukkings-mogelijkheden biedt . Niet

enkel als éénduidig organisme, als ingenieus

anatomisch mechanisme, maar ook als

metafoor voor andere werkelijkheden. Het

direct tekenen dat ik toepas , het bedenken

en synchroon tekenen op monumentaal

formaat , geeft mij een grote mentale en

fysieke vrijheid. Er was in dit geval , en

zoals meestal geen plan. Voor mij zijn mijn

tekeningen zekere handleidingen die helpen

om te gaan met die ondoorgrondelijke natuur

, de mens in het bijzonder. Krijt is een direct

medium . Het is delicaat en van karakter

tijdelijk. Het is er snel , en even snel weer

weg. Wij zijn tenslotte ook niet gemaakt voor

de eeuwigheid… ‘

10

Men kan moeilijk onbewogen blijven bij de werken van Bart Jacobs.

Het gebruik van natuurlijke materialen en

een onorthodoxe vertaling van het begrip

“beeldhouwkunst”, brengt de toeschouwer

op een plaats waar hij zich niet verwacht.

Elk van zijn werken, zijn beeldhouw-werken

alsook zijn tekeningen en schetsen zijn

zelfstandige entiteiten. Ze zijn het resultaat

van een bewust aanvoelen waardoor vooral

hout en andere natuurlijke componenten

een doel krijgen: een “eigen” schoonheid

te creëren.

Het abstracte bevestigt zich in zijn werk

en krijgt een ziel: doordringend, grillig,

emotioneel, sensueel.

Het is alsof de kunstenaar een natuurlijke

spanning wil teweegbrengen tussen

stabiliteit en verandering, zacht en hard,

lichtheid en zwart, complex en duidelijk ,

behouden en uitbreiden, opspannen en

ontspannen, statisch en vervoerend.

Zelf zegt hij: “Ergens ben ik voortdurend

op zoek naar het schone, maar op mijn

gedreven zoektocht kan ik het niet laten

om dat schone alle oneer aan te doen.

Ik kan moeilijk weerstaan aan de

noodzaak om te vertekenen, om te

vervormen en te verwringen, om dan te

ontdekken dat ik mijn andere schoonheid

heb gevonden…

ik kap en zaag in bomen diepe groeven

en gesel en streel papier en hout met

houtskoolstof…

Het is de energie van natuurprocessen

en menskrachten, de groeikracht en

het verval van organismen , die me

inspireert…

Uit zowel de zichtbare als de onzichtbare

krachten van de natuur groeit mijn

11

verschijningsvorm die de complexe

wereld tracht te vatten, als een onvoltooid

proces van groei en beweging…”

Bart Jacobs is beeldend kunstenaar. Hij studeerde beeldhouwkunst aan het Hoger Sint-Lucas Instituut te Schaarbeek, Brussel en doceert beeldhouwkunst aan de academies van Dendermonde en Liedekerke/Ninove .

Griet Lindemans

12

1988Het beeldhouwatelier Koenraad Tinel – Kunstambachten zaal provin-cie Brabant-Brussel.Drie ateliers beeldhouwkunst – Herman Teirlinck gallerij – Beersel.Groepstentoonstelling – C.C.Hof ten hemelrijk – Opwijk.

1991Expo – C.C. Strombeek – Bever.

1992Le cirque du bateau – rondtrekkend project met de aak Ariane – Brus-sel, Aalst, Gent, Charleroi, Lobbes.

1995 C.C. De plomblom – Ninove.Kunsthappening 95 - Levenslust inst. – St.-Martens-Lennik.

1997Lentebeelden – Sint- Alexius begijnhof – Dendermonde.Art & Co – voormalige brouwerij “ De Clippel “ – Ninove.Primi Para – ontmoetingscentrum De Cam – Gooik.

1998Project ’98 – hedendaagse kunst rond de melkerij – Malderen.Noord-Zuid - grensoverschrijdend project – Ninove en Lessines.

1999Wissels – Koninklijke academie voor schone kunsten – Dendermonde. Archaïsche natuurlijkheid – pastorietuin en kerk – Pepingen.Archaïsche natuurlijkheid # 2 – C.C.De Ploter – Ternat.

2000Days of a millenium performance – MMT Mechelen.Couture Karlijn – Meldert.ADD 2 project design management – Roosdaal.Jonge actuele kunst - C.C.De Plomblom – Ninove.Eerste prijs beeldhouwkunst van de stad Ninove.Galerij Salix – Vlassenbroek.

2001Tour Taxus – kunstenparcours door het centrum – Opwijk. D’etranges oiseaux dans le jardin – Gembloux sculpture 2001.

2002Geïntegreerde sculptuur voor bejaardencentrum “ de oase “ - Opwijk.Organisch gegroeid – een groeiproject – Zomercafé –Gooik.Kunst en vliegwerk – een kunstenparcours – Bogaarden.

2003Hemel en aarde – Park Ter Rijst – Heikruis.Kunst op het hof - Elingen.

2004Tour Taxus # 2 – kunstenparcours in de Engelse tuin – Opwijk. Gooik toont – O.C. De Cam.

2005In dialoog met hout – solotentoonstelling in c.c. De Ploter – Ternat. Sporen en Spiegelingen – een kunstenparcours – Beert (Pepingen).

2006Vorm en inhoud in hout – Monumental – Bornem met o.a. David Nash, Bernd Lohaus, Armin Göhringer, Marc de Roover, Isabelle Dethier, Peter Jacquemyn, … DISTORSIE – 2 sculpturale installaties en een reeks tekeningen voor Huis van Winckel – muzikale finissage met Teun Verbruggen (Flat Earth Sociaty, Jef Neve, Othin spake) en Mauro Pavlovski (Deus, Mauro and the Grooms, Othin spake)-c.c.Belgica, Dendermonde.

2007’t is tijd voor ’t jongensschool van nijverseel in september-toerentaxus 2007, Opwijk.Realisatie van een geïntegreerde monumentale houtsculptuur ‘de libanonceder’ voor de gemeente Okegem-Ninove.

2008Beeld in tuin - kunstroute door Onze-Lieve-Vrouw Lombeek. INGEBED – hedendaagse kunst in het landschap ingebed, Pepingen Realisatie van een geïntegreerde monumentale arduinsculptuur voor ‘het waterhof ‘ te Gaasbeek.

2009 Galerij wijland, Koksijde - samen met Piet Moerman

2011“Corpus Humanum” – solotentoonstelling in c.c. De Ploter – Ternat.“Romp” - Sculpturen en tekeningen - Individuele tentoonstelling GC De Cam - Gooik.

2012 CHart - 25 kunstenaars lieten zich inspireren door het thema democratie – park van de Oude Abdij van Kortenberg. tenTUINstelling – beeldenparcours door Knokke-Heist. Realisatie van monumentale sculptuur RUG/ TROOST_2012 voor meditatietuin MPI Sint Franciscus – Strijtem. DEMELKERIJ/Lucie Diepvens/Griet Vanhumbeek/Bart Jacobs – Veltem-Beisem.

“Twee beeldhouwers en hun tekeningen” – Jos Bolle & Bart Jacobs” – De Ontdekking Van De Hemel – Halle

T E N T O O N S T E L L I N G E N  /  E X H I B I T I O N S

13