Baarmoederkanker

Roy Kruitwagen

MUMC+

(Potentiële) belangenverstrengeling

GEEN

Voor bijeenkomst mogelijk

relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen

• Sponsoring of onderzoeksgeld

• Honorarium of andere

(financiële) vergoeding

Grants KWF

Disclosure belangen spreker

Baarmoederkanker voordracht

Epidemiologie

Risicofactoren

Diagnostiek

Behandeling

Nieuwe ontwikkelingen

Gezamenlijke besluitvorming

Epidemiologie

Baarmoederkanker epidemiologie

0

50

100

150

200

250

300

350

incidentie(absoluut)

0-4 5-9 10-14 16-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85+

leeftijd

VIKC - 2012

n=1890

Baarmoederkanker epidemiologie

0

50

100

150

200

250

300

350

incidentie(absoluut)

0-4 5-9 10-14 16-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85+

leeftijdsterfte: n=455

VIKC - 2012

n=1890

Baarmoederkanker epidemiologie

900

1100

1300

1500

1700

1900

2100

incident ie(absoluut )

1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013

jaartal

www.IKNL.nl

Vergrijzing

Obesitas

Baarmoederkanker diagnostiek

Abnormaal vaginaal

bloedverlies

Postmenopauzaal

vaginaal bloedverlies

Baarmoederkanker diagnostiek

Echoscopie (transvaginaal)

Baarmoederkanker diagnostiek

Endometriumhistologie

• endometriumsampling

• hysteroscopie (+ biopten)

Baarmoederkanker FIGO stadium (2009)

Stadium I Tumor beperkt tot de baarmoederholte

Stadium II Tumor breidt groeit door tot in de baarmoedermond

Stadium III Tumor breidt zich uit in het bekken

Tumor breidt zich uit in de lymfklieren in de buik

Stadium IV Tumor groeit in blaas en/of dikke darm

Tumor geeft uitzaaiingen op afstand (bv longen)

Behandeling

Baarmoederkanker behandeling

Chirurgie: • Laparotomie versus laparoscopie

Chirurgie: • Laparotomie versus laparoscopie

• Uitgebreidheid

Wel / geen aanvullende bestraling

Wel / geen aanvullende chemotherapie

Baarmoederkanker behandeling

Baarmoederkanker PORTEC studies (1, 2, 3, 4)

P - ost

O - perative

R - adio

T - herapy

E - ndometrial

C - ancer

Baarmoederkanker PORTEC-1 – studie-opzet

R wel uitwendige bestraling

geen uitwendige bestraling

Utrecht

Ijsselmeer

Groningen

DrentheNoord

Holland

Gelderland

Limburg

Flevoland

Zuid Holland

Noord Brabant

Zeeland

Overijssel

Friesland

Waddenzee

Baarmoederkanker resultaten PORTEC-1 - recidiefkans

Baarmoederkanker Resultaten PORTEC-1 - overleving

Baarmoederkanker resultaten PORTEC-1 - recidiefkans

5-jaars kans op recidief

~ differentiatiegraad

~ ingroei spierwand

~ leeftijd < 60 jaar >

Regel twee van drie

Baarmoederkanker PORTEC-2 – studie-opzet

R uitwendige bestraling

inwendige bestraling

Utrecht

Ijsselmeer

Groningen

DrentheNoord

Holland

Gelderland

Limburg

Flevoland

Zuid Holland

Noord Brabant

Zeeland

Overijssel

Friesland

Waddenzee

Baarmoederkanker resultaten PORTEC-2 - recidiefkans

Baarmoederkanker resultaten PORTEC-2 - overleving

Baarmoederkanker PORTEC-4

R inwendige bestraling

hoge / lage dosis (1:1)

geen bestraling

Utrecht

Ijsselmeer

Groningen

DrentheNoord

Holland

Gelderland

Limburg

Flevoland

Zuid Holland

Noord Brabant

Zeeland

Overijssel

Friesland

Waddenzee

ON HOLD

Individuele klinische expertise

Beste externe bewijs

Wensen, voorkeuren, verwachtingen van de patiënt

EBM

Evidence Based Medicine

• Wie beslist de patient

• Wat is daarvoor nodig informatie

Voorkeuren in behandeling

Voorkeuren in behandeling

• Wie beslist de patient

• Wat is daarvoor nodig informatie

• Wie verstrekt informatie Arts

Voorkeuren in behandeling

• Wie beslist patient

• Wat is daarvoor nodig informatie

• Wie verstrekt informatie Arts

Verpleegkundig specialist

Pte-vereniging

Voorkeuren in behandeling

• Wie beslist patient

• Wat is daarvoor nodig informatie

• Wie verstrekt informatie Arts

Verpleegkundig specialist

Pte-vereniging

Internet

Voorkeuren in behandeling

• Wie beslist patient

• Wat is daarvoor nodig informatie

• Wie verstrekt informatie Arts

Verpleegkundig specialist

Pte-vereniging

Internet

......

Voorkeuren in behandeling voorbeeld: aanvullende bestraling

Uitgangspunten:

o Met inw. bestraling: 2% kans op recidief

Bijwerkingen inw. bestraling:

– 25% kans op vaginale droogheid, stug

o Zonder inw. bestraling: 14% kans op recidief

bij recidief: uitw. bestraling

bijwerkingen uitw. bestraling:

– 25% kans vaginale droogheid, stug

– 25% kans op darmproblematiek

– 15% kans op blaasproblematiek

Behandeling 1. Behandeling 2. U ondergaat een operatie waarbij de

baarmoeder en eierstokken verwijderd worden

U ondergaat een operatie waarbij de baarmoeder en eierstokken verwijderd worden.

Na de operatie wordt u op drie

verschillende dagen (eenmaal per week) inwendig bestraald.

U hebt een grotere kans op vaginale droogheid, en op het stugger worden van de vagina.

U moet drie keer naar het ziekenhuis

komen en er wordt een bestralingscilinder in de vagina geplaatst. Sommige vrouwen geven aan dit ongemakkelijk te vinden.

Bij 86 van de 100 vrouwen keert de ziekte

in de vagina NIET terug binnen vijf jaar Bij 98 van de 100 vrouwen keert de ziekte

in de vagina NIET terug binnen vijf jaar

Bij 14 van de 100 vrouwen keert de ziekte in de vagina WEL terug binnen vijf jaar

Bij 2 van de 100 vrouwen keert de ziekte in de vagina WEL terug binnen vijf jaar

Alleen als de ziekte in de vagina terug komt, dus bij 14 van de 100 vrouwen:

U wordt zowel inwendig als uitwendig

bestraald.

U hebt een grotere kans op vaginale

droogheid, en op het stugger worden van de vagina.

U moet drie keer naar het ziekenhuis

komen en er wordt een bestralingscilinder in de vagina geplaatst. Sommige vrouwen geven aan dit ongemakkelijk te vinden.

U hebt een grotere kans op darm- en

blaasklachten

Bij 98 van de 100 vrouwen keert de ziekte

in de vagina NIET terug binnen vijf jaar Bij 98 van de 100 vrouwen keert de ziekte

in de vagina NIET terug binnen vijf jaar

Bij 2 van de 100 vrouwen keert de ziekte in de vagina WEL terug binnen vijf jaar

Bij 2 van de 100 vrouwen keert de ziekte in de vagina WEL terug binnen vijf jaar

Alleen als de ziekte in de vagina terug komt, dus bij 14 van de 100 vrouwen:

U wordt zowel inwendig als uitwendig

bestraald.

U hebt een grotere kans op vaginale

droogheid, en op het stugger worden van de vagina.

U moet drie keer naar het ziekenhuis

komen en er wordt een bestralingscilinder in de vagina geplaatst. Sommige vrouwen geven aan dit ongemakkelijk te vinden.

U hebt een grotere kans op darm- en

blaasklachten

Bij 98 van de 100 vrouwen keert de ziekte

in de vagina NIET terug binnen vijf jaar Bij 98 van de 100 vrouwen keert de ziekte

in de vagina NIET terug binnen vijf jaar

Bij 2 van de 100 vrouwen keert de ziekte in de vagina WEL terug binnen vijf jaar

Bij 2 van de 100 vrouwen keert de ziekte in de vagina WEL terug binnen vijf jaar

Behandeling 1

Alleen bij recidief in vagina

(14 / 100) bestraling (inw.+

uitw.)

Alleen bij recidief

(14 / 100) grotere kans op

• Vaginale droogheid en

stugheid (3-4 / 100)

• Darmklachten (3-4 / 100)

• Blaasklachten (2 / 100)

Behandeling 2

Iedereen (100 / 100)

bestraling (inw.)

……...

Iedereen (100 / 100)

grotere kans op

•Vaginale droogheid en

stugheid (25 / 100)

Preferenties behandeling

Preferenties behandeling

Preferenties behandeling

Preferenties behandeling

Baarmoederkanker Behandeling

Chirurgie: • Laparotomie versus laparoscopie

• Uitgebreidheid

Wel / geen aanvullende bestraling • Inwendig – uitwendig

Wel / geen aanvullende chemotherapie

Baarmoederkanker Van belang zijnde factoren

Stadium I Tumor beperkt tot de baarmoederholte

Stadium II Tumor breidt groeit door tot in de baarmoedermond

Stadium III Tumor breidt zich uit in het bekken

Tumor breidt zich uit in de lymfklieren in de buik

Stadium IV Tumor groeit in blaas en/of rectum

Tumor geeft uitzaaiingen op afstand (bv longen)

Baarmoederkanker Van belang zijnde factoren

• FIGO

• FIGO IA/B, II, IIIA/B/C1/C2, IVA/B

• Differentiatiegraad

• Type tumor

• LVSI

• Moleculair-genetische aspecten

• ………………

Vragen ?