De Journalistm a g a z i n e v a n d e V V J

Staten-generaal van de Media bracht journalisten, mediabazen en overheid samenOok de Franstalige pers zit in moeilijkheden

De persvrijheid in de wereld anno 2009Jan Van Rompaey over zijn vrijheid bij de openbare omroep

En Kristof Clerix roept op tot meer samenwerking

BELGIE-BELGIQUEPB - PP

1099 Brussel XB - 11

De

Jour

nalis

t 12

3 -

26

maa

rt 2

009

– ve

rsch

ijnt

maa

ndel

ijks

– v.

u. p

ol d

elto

ur, I

PC, r

ésid

ence

pal

ace

blok

C -

wet

stra

at 1

55 1

040

Brus

sel

Rubriek

2

UIT DE VVJ

Staten-generaal 3

ACTUEEL

MarcVandeLooverboschoverdecrisisindemedia 4-5

VVJ-memorandumaandeoverheden 6

OokdeFranstaligemediazuchtenonderdecrisis 7

MEns AChTEr hET nIEUws

PeterRenardblijfthetliefstopdeachtergrond 9

wErELDkAArT VAn DE PErsVrIJhEID In 2009 10-11

rAAD Voor DE JoUrnALIsTIEk

BurgemeesterVanDaelec/ Het Nieuwsblad 12

FirmaGlobal Smile c/ Gazet van Antwerpen 13

IConEn VAn DE VLAAMsE JoUrnALIsTIEk

JanVanRompaey:‘Nooitbezwekenvoorhetgrotegeld’ 14-15-16

ForUM

GustVerwerftvraagtrespectvoorschrijvendereporters 17

DE DEADLInE VoorbIJ

KristofClerix(MO*):‘Journalistenallermedia,verenigtu!’ 18

onDEr EMbArgo 19

sChEEF bEkEkEn 19

Rik De Nolf (grote baas Roularta), Marc Van de Looverbosch (voorzitter VVJ) en Flip Voets (ombudsman Raad voor de Journalistiek) kijken met

gespannen verwachting uit naar de resultaten van de eerste Staten-generaal van de Media, die Vlaams minister-president Kris Peeters

(CD&V) hield op 19 maart. De drie vuurden de debatten aan met een reeks persoonlijke bezinningen over de kwaliteit en het pluralisme van

de nieuwsmedia in deze crisistijd. (Foto Belga Pictures)

INH

OU

Dmaart 2009

3

De JournalistMAGAZINE VAN DE VLAAMSE VERENIGING VAN JOURNALISTEN (VVJ)

COÖRDINATIEPol DELTOURpol.deltour@journalist.be

VASTE MEDEWERKERS Jan BACKXIvan DECLERCQMarleen SLUYDTSJohan VAN CUTSEMLuc VANHEERENTALSMark VLAEMINCKPHOTO NEWSZAK

REDACTIESECRETARIAATRésidence PalaceBlok C - Lokaal 2232Wetstraat 155 - 1040 BrusselTel. 02/235.22.70Fax 02/235.22.72info@journalist.bewww.journalist.be

ABONNEMENTENLisbeth MOONSZie adres hierbovenlisbeth.moons@journalist.be

RECLAMEREGIELisbeth MOONSZie adres hierbovenlisbeth.moons@journalist.be

LAYOUT EN DRUKPoot PrintersIndustrialaan 12Zone maalbeek1702 Groot-BijgaardenTel. 02 467 30 30Fax 02 463 58 30www.pootprinters.be

Lid van de Unie van Uitgevers

van de Periodieke Pers

Uit de VVJ

STATEN GENERAALHetwas een historische dag die 19demaart. Vertegenwoordigers van alleniveausuitdemediasectorhebbenvoorheteerstopenlijkmetelkaarge-debatteerdoverde crisis. Eenboeiende confrontatie ishetgewordenmetheel tegenstrijdigevisiesenbelangenen fellediscussies tussengezworenerfvijanden.

Hetzounaïefzijntedenkendateronmiddellijkconcreteresultatenuitzo’neersteinitiatiefkomen.DeVVJisbesttevredendatweonsstandpuntdaarklaarenhelderhebbenlatenhoren–totzichtbareergernisvansommigen.

Rik DeNolf van Roularta heeft zijn collega’s-uitgeversmeteen een koudedouchebezorgddoortestellendatdesectorfinancieelgezondisengeleidwordtdoorgoedemediaspecialisten.Alserdantochgeenfinanciëlecrisisis,waarommoeterdanzodrastischbezuinigdworden?Opdievraagblijvendemediagroepennuwelhetantwoordschuldig.

Ons pleidooi voor kwaliteitsvolle journalistiek, onafhankelijke redacties eneenscheidingswandtussenredactiesenerzijdsendirectieenmarketingan-derzijds–descheidingdermachten!–isnietonopgemerktvoorbijgaan.Hetvaltophoeindediscussiesargumentenoverkwaliteitenduidelijkheidsterkdoorwegen.Metzo’npleidooikunnenweblijkbaarveelmensenachteronskrijgen.

Deresultatendan.Vlaamsminister-presidentPeetersinstalleertnueenstuur-groepdieopenwerkgroepeningangzetoverhetberoepsstatuut,eensociaalstatuutvoorfreelancers,auteursrechten.Hijwilnadenkenoverdekoppelingvanoverheidssteunaanvoorwaardenzoalskwaliteitenonafhankelijkheid.DeVlaamseregeringwilhetprobleemvandeuitstootvanouderewerkne-mersopvolgen.EndegrotewinnaarishetFondsPascalDecroos,datvoortaan€500.000krijgtvandeVlaamseoverheid,eenverdubbelingvandehuidigesubsidie.

Erisnueeneerstestapgezet.DeVVJzalnauwgezetvolgenofvandiebeloftesietsinhuiszalkomen.Wegaannietaandezijlijntoekijken,maaractiefmeewerken.Omervoorie-dereenzoveelmogelijkuithalen.Dat isenblijftonzebelangrijksteopdracht.

Marc Van de LooverboschVoorzitter VVJ

4

CRISIS IN DE MEDIA Marc Van de Looverbosch

ActueelD

e Jo

urn

alis

tD

e Jo

urn

alis

tmaart 2009

De Vlaamse Staten-generaal van de Media van 19 maart zullen in de mediageschiedenis vooral ge-boekstaafd blijven als een constructief ontmoetingsmoment. Het was zowat van 2002 geleden, toen VVJ en Vlaamse mediadirecties de Raad voor de Journalistiek oprichtten, dat journalisten en uitgevers nog eens samen aan een gesprekstafel zaten. Al die jaren weigerden de werkgevers nog sectoraal van gedachten te wisselen over cao’s voor journalisten, standaardcontracten voor freelancers of auteurs-rechten. Het was wachten op een crisis en een initiatief van minister-president Kris Peeters om het sectoroverleg in de Vlaamse media weer wat leven in te blazen.De Staten-generaal leverden daarnaast enig perspectief op. Kris Peeters kondigde de lancering van een stuurgroep aan die zich specifiek over de positie van journalisten zal buigen. Onder meer het sociaal statuut van de freelancers zal worden bekeken, waar nodig in samenspraak met de federale overheid. Vager bleef de minster-president over de mogelijkheid om via het drukkingsmiddel van de perssteun verbeteringen af te dwingen aan de situatie van journalisten en redacties. Het meest tast-bare resultaat werd binnengehaald door het Fonds Pascal Decroos, dat zijn budget ziet verdubbelen tot een half miljoen euro.Op de volgende pagina’s staat de openingstoespraak van VVJ-voorzitter Marc Van de Looverbosch op de Staten-generaal. Op pagina 6 worden enkele krachtlijnen weergegeven van de nota die de VVJ aan de Vlaamse overheid bezorgde. Op pagina 7 tot slot blijkt dat ook de Franstalige media hun deel van de crisis te verwerken krijgen. (PD)

Vlaanderenmagbest trots zijnophetgevarieerdeenboeien-demedialandschapdathetbezit.Zevenkrantenenééngratisdagblad, streekkranten, zondagskranten en regionale edities,tientallentijdschriftenenmagazines,landelijkeenregionalete-levisieenradio.Wiedatallemaalineenweektijdprobeerttevolgen,magnietklagendathijofzij slechtgeïnformeerdzouzijn.Bravodus,goeddaterzoveelverscheidenheid,ondernemings-zinen journalistiekegedrevenheidzijn.Deoverheid investeertindemediasectorviadebelastingbetaler;deprivé-investeerderneemthetrisicometzijneigenkapitaal.Duizendenmensenver-dienenerhunbroodenwerkenkeihardaanhunproducten.Inallemediahuizenhebbenstrategen,marketeers,reclamejon-gensen-meisjes,tyconen,mediagoeroe’sencommunicatie-ex-pertshunintredegedaan.Enmetsucces,wantdesectorbloeit,deconcurrentiestimuleert,debedrijfsresultatenogenmooi,deproductenblinken.Niemand is blind of doof voor de economische crisis. Geenenkeleeconoomkanvoorspellenwelkerichtingdieuitgaat.Enineensectordiezoafhankelijkisvanreclamestaandeknipper-lichtenaan.Gelukkigblijftdelezersmarkttamelijkstabiel,hakenkijkersenluisteraarsnietmassaalafenbiedthetinternetnogeenuitweg.

Tochkunnenweonsnietvandeindrukontdoendatdefinanciëleeneconomischecrisisalsalibiwordtgebruiktomherstructure-ringsplannendoortedrukkendieallangerindekastzaten.WanthetgevarieerdelandschapinVlaanderenverbergteenbundelingvanmediaindehandenvanenkelegrotespelersopdemarkt.Concentratieheetdat.Vroegerwashetsimpel:inhetverzuildeVlaanderenwasdege-schrevenpersinhandenvanenkelegroepenoffamiliesofpar-tijen.ErwasdeVolksgazetenDe Nieuwe Gids,deVlamingkeekenluisterdeviaz’nantenneophetdaknaardeBRT.Gelukkigligtdatallemaalverachterons,preciesdankzijhetinitiatiefvaneenaantaldurversendoordouwers.Maarindeloopderjareniseenheelandereevolutiemerkbaar.‘Kennisismacht’,enwiedemediabeheerst,verkrijgtmachtinhetkwadraat.Endusmakenuitgeversnietalleenmeerkrantenoftijdschrijften,maarrichtenooknaarhartelusttelevisie-enra-diostationsop,spelenzelfmeeindereclamewereldenkopen

stukken van de mediamarkt op die anderen laten liggen. Zeopenenwebsites en beginnenmet onlineredacties. Kabel- entelefoonbedrijvenspelenvoetbalonderelkaar,productiehuizenkomenmeteigenzendersaandraven.DeVlamingkan’savondsnaarhonderdkanalenzappen.Vlaanderenisteklein,hetbuiten-landlonktmettitelsdievooreenprikjewordenopgekocht.

En toch zucht Vlaanderen, het is niet tevreden.Goedemedia-producten zijn helaas duur en dus krijgt de Vlaming heelwatgoedkope rommelaangeboden.Vervlakking, verkleutering,depornoficatievandemedia–datlezenweinallerleikritischebij-dragenoveronzegeliefdesector.Doorzoruimtegaanproberendemediahuizenenuitgeversgroe-penhunrisico’s tespreidenenhunwinstentemaximaliseren.Daarisnietsoptegen,datiseeneerbaardoel.Maareenkrantoftijdschriftuitgeven,eentelevisiezenderrunnenisietshelemaalandersdaneenkoekjesfabriekofeenijzerwinkel.Wanteenvandekerntakenvanallemediaisbetrouwbareinformatieversprei-denwaarelkeburgerineendemocratierechtopheeft.Endaarwringthetschoentje.

Mediabedrijvenkunnennietopdezelfdemanierwinstmakenalsanderebedrijven.Zemoeten–bijwijzevanspreken–eendeelvanhunwinstreserverenvoorinformatie,buffersinbouwen.DeVlamingkooptnietalleeneenkrantoftijdschriftvoorbijdragenovermodeofreizen.DeVlamingkijktnietalleennaarThuisofFamilieoptelevisie.DeVlamingwilookgoedgeïnformeerdzijn.Endusmoetendiemediahuizenblijveninvestereninhunredac-tiesen inallemensendiedaarwerken.Als zedatnietdoen,tastenzedehoeksteenvanhunbedrijfaanentastenzeopdeduurhunhelebedrijfaan.Redactieskunnenmaarfunctionerenals het goedgaatmet hun bedrijf enmediabedrijven kunnenmaardraaienalshetgoedgaatmethunredacties.Hetzijnob-jectievebondgenoten.Hierkomtalshetwareeenethischedimensienaarbovenbijhetondernemen.Wiegeldwilverdienenmethetverspreidenvaninformatiekandatnietdoenzonderteinvestereninkwaliteits-volleredacties.Datiseennoodzakelijkebeperking,enwiedatterharteneemtleverteenbijzonderwaardevollebijdrageaanhetgoedfunctionerenvanonzedemocratie.Datzalookdeethi-schedimensievandeheleberoepsgroeptengoedekomen.Als

5

journalisteningoedeomstandighedenkunnenwerken,kunnenzeookkwaliteitsvolleproductenleveren.Geefonsweerjourna-listendiefierzijnophunberoep!

Hetispreciesdaaromdatwijalsjournalistenverenigingdeonbe-grijpelijkegolfvanherstructureringenenontslagenzodiepbe-treurenenaanklagen.Ookalgaathetmomenteelnietzogoedmetde sector, ermoeten tochanderemogelijkheden zijnomdebroeksriemaantehalendaneenflinkdeelvaneenredactiezomaaropstraattezetten.Ligtdeoorzaaknietgedeeltelijkbijdehubris,dehoogmoedbijsommigemediagroepen? Zijn er geen grenzen aan de groei?Moetdeconcurrentieerperdefinitietoeleidendatindedrangomdegrootste tewillenzijnméérgeïnvesteerdwordtbuitendanbinnendeeigenredactiesentenkostevandieredacties?Redactieszijnhetkloppendehartvaneenmediabedrijf.Alsdehoofdslagadersworden toegeknepen,alser zuurstoftekortop-treedt, leidtdat regelrechtnaareen infarct.Het kan tochnietde bedoeling zijn dat omhet ene hart te redden, het anderewordt opgeofferd?Want dan kwijnt erweer een titel weg inVlaanderen, verschraalt hetmedialandschapwaarwemet z’nallenzofieropzijnentreedtermassalebloedarmoedeop.Hetbloedvloeitnualopveleredacties.EenrecentestudieuitGent toontaandat journalist zijneen zwaarberoep is: stress-enburnoutsyndromenzijndaarhetgevolgvan.Hetverloopopsommige redacties ligt dramatischhoog. Endesondanksmoethet tocheenboeiendberoepzijn.Waaromanders leren hon-derdenstudentendestielintientallenopleidingendienaarhetberoep leiden?Waaromzijn zebereidom tegenhongerlonen,innepstatuten,met interimcontractendeeerstestappen indejournalistiektezetten?Gewiekstemanagersmakendaarhandigmisbruikvan. Tegendezevormvanmoderneuitbuiting zullenwijonsalsberoepsgroepaltijdblijvenverzetten.

Oudereenervarenjournalistenmetdossierkenniswordenbedanktvoor hun diensten enworden ingeruild voor jonge, goedkopehondendieblindachterelkbeenaanhollen.Informatiemoetzovlugmogelijkophetnetofopdegsm,waarbijdejuistheidhetvaakmoetafleggentegensnelheid.Dedrukiszozwaardatjour-nalistensomsnieteensdekansmeerkrijgenomhuninformatietechecken,laatstaantedubbelcheckenzoalshethoort.Synergieën tussen kranten maken dat we wel verschillendebladen krijgen maar met gelijklopende pagina’s als het oversport, cultuur of eigen regio gaat. En dan is uiteraardmindervolknodigopdewerkvloer.Uitstekende persfotografen blijken plotsklaps te duur! Wantiedereen kan tegenwoordig toch een digitaal fotootjemaken,waaromjournalistendanniet?Hetisnualleennogwachtenopfotografendieookstukjesschrijvenvoordekrant.

In het kampioenschap om het goedkoopste lopen nu al jour-nalistenrondmeteencameraophunhoofd,eenmicrofoonindeenehand,eengsmindeandereeneenmontagesetinderugzak. En dan zijnwe verwonderd dat het vertrouwen in depersdaaltendatdekwaliteitachteruitgaatendefoutenzichopstapelen.Demodernetechnologiemaakthetleveninderdaadveelaangenamer. Iedereenmoetdaarinmeeevolueren,maarookhierzijngrenzenaanhetredelijke.Eenaantalmediahuizenheeftzozwaargeïnvesteerdindeallernieuwstesnufjesdatdemenscompleetvergetenis.Ermoetooknogcontentgemaaktworden,endatkunnenalleenmaarmensen, technologiekandatgelukkignogniet.

Indehardewereldvanmanagement, reclame,markettingenpromotiemoeteenredactiezichstaandekunnenhouden.Hetisnietvoornietsdatwijaljarenhamerenopdeonafhankelijkheidvan redacties en pleiten voor een volwaardig redactiestatuut.Datisdeenigedamdiewenogkunnenopwerpentegenbeïn-vloedingvanbuitenaf.Tussendereclame-enmarketingafdelingvaneenmediabedrijfenderedactiemoeteenfirewallworden

opgetrokkenomspamvandedirectietegentehouden.Aandeenekantvandemuurgebeurthetredactiewerk,aandeanderekantdeverkoopvanhetproduct.Ennatuurlijkkaneenredactiemaar levenengelukkig zijnalshetproductgoed indemarktligt.Maaromgekeerdkanhetnietdateenredactieonderdrukwordtgezetpuurvoorpromotieenadvertentie.Journalistendieinopdrachtschrijvenvanhunadverteerders,zijnvollediguitdenboze.

Hierligteenbijzonderdelicateopdrachtvoordehoofdredactiediehetgewetenmoetzijnvanzijnredactie:gebetendoorzijngeweten.Dehoofdredacteurmoetzijnredactie‘onverantwoordinteressant’vinden.DeVVJkiestvoorduidelijkheidincrisismo-menten: aan de ene kant redactie en hoofdredactie, aan deanderekantdirectieenmanagement.Engeenvermengingvanbeide.Diezuiverheidkanalleendekwaliteitendebetrouwbaar-heidvandeberichtgeving tengoedekomen.Endatwil zekernietzeggendatjournalistengeenrekeningmoetenhoudenmethunpubliek,hunlezers,hunkijkersofluisteraars.WewetendaterinVlaanderenmensenrondlopendiehardzijnvoordepers.Maarwegelovendaternogmeermensenrond-lopenmeteenhartvoordepers.Zouhetdanteveelgevraagdzijnom inplaatsvandrastisch tesnoeien,evenopde tandentebijtenen tewachten tot er eennieuweeconomischebriesopsteekt?Demooiewinstenvandevoorbijejarenkunnentochnietinéénkeerverdamtzijn?Kanhetnieteenjaarwatminder?Waaromgeengeduldvragenaandegeldschieters?

Wewillendatereeneindekomtaanonderbezetteenoverwerk-te redacties. Stopmet demultifunctionele enmulti-inzetbarejournalist, investeer opnieuw in dossiervreters met ervaring.Respecteer het levende geheugen van uw redacties, zekerwanneerhetdekaapvande50gepasseerdis.Zorg voor eerlijke lonen en vergoedingen voor iedereen dieindemediasectorwerkt .Watwenuvaaktezienkrijgenzijnschrijnende toestanden. Freelancersdiemoetenwerken tegendumpingtarieven.Enhelaasiseraltijdweleentjetevindendienog goedkoperwilwerken dan zijn collega’s. Gedaanmet deschijnzelfstandigheidenmetflexibelearbeidsstatutendiehard-werkendemensentotwanhoopdrijven.Nieuwsisnietgratis,gratisbestaatniet(albeweerdensommigepoliticiinhetverledenvanwel).Goedeinformatiekostgeldenmaggeldkosten.Wegelovendatdemediagebruikerbereidisomtebetalenvoorkwaliteit.Waardelozespullenaanbiedenisspuweninhetgezichtvanonzelezers,kijkersenluisteraars.Enom kwaliteit te kunnen garanderenmoeten de mediabonzenbereid zijn omdedeontologischeenethische codes vanonzeberoepsgroepteeerbiedigen.

Wijzijnnietgekanttegenveranderingenmodernisering.Alsdiehetwerkmakkelijkermakenzijnwevoor.Maarwestellenhelaasvastdatmodernesnufjeshetwerkvandejournalistalleenmaarmoeilijkerenzwaardermaken.Omdathetnueenmaalgoedko-peris.Maargoedkopejournalistenbestaanniet.Financiële steun van de overheid aan de pers kan,maar danonderstriktevoorwaarden.Gekoppeldaanminimumbezettingenvoor redacties, fatsoenlijke contracten en een statuut voor deredactie. Geengeld in bodemloze putten, zoalswede laatstetijdzovaakhoren.TenslotteverwachtenwevandezeStaten-Generaaldathetgeenpraatbarakwordt,maareenechtedialoogmétresultatenvoordeverkiezingenvanjuni. Wijvragengeengrotestaatshervor-ming,maarwelmeer autonomie.Autonomie en respect voorredacties die elkedagdegelijke informatie brengenwaar alleVlamingenrechtophebben.Meneer deminister-president, toen de crisis ook in demediavoelbaarwerd,hebtugezegd:“Alsdekwaliteitendeverschei-denheidvandepersinVlaandereninhetgedrangkomen,danben ik uw bondgenoot.” Meneer de minister-president, wijrekenenopu!

de mediacrisis

6

e.1/ Eenmaking van de wettelijke statuten van beroepsjournalist(algemene informatiemedia) en journalist vanberoep (gespeciali-seerdeinformatiemedia).Dezeeenmakingleidttotnogéénenkelwettelijkstatuutvooralleprofessionelejournalisten.

e.2/ Versoepeling van het professionele combinatieverbod als er-kenningsvoorwaardevoorberoepsjournalisten.Eentestrengetoepassinghiervanleidtertoedatberoepsjournalistenmetprecairearbeidsstatuten-vooralfreelancers-onvoldoendebe-staanszekerheidkunnenopbouwen.

2. Herijking van het federale en communautaire steunbeleid aan de media in functie van echte kwaliteitswaarborgenHetgaatomgoedkopepost-enspoortarieven,eenbtw-vrijstelling,overheidscommunicatie, Vlaamse projectsteun… Tegen overheids-steunisnietsprincipieelsintebrengenzolangdeonafhankelijkheidvandemediavollediggevrijwaardblijft.DeVVJpleitervoordesteunenkelnogtoetekennenaanredactiesmetminstens[10]beroeps-journalisten met een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur;meteensectoraleeneenbedrijfseigencao;meteenconventieoverdewerkvoorwaardenvanfreelancers;meteenredactiestatuut;diedeberoepsethischecodesrespecterenendewerkingvandeRaadvoordeJournalistiekaanvaarden.Steunmagbovendienenkelwordentoegekendvoorprojectendiedaadwerkelijk de kwaliteit van het nieuwsaanbod verhogen: eenaangroeivanhetaantalberoepsjournalisten invastdienstverbandop de redactie; het opzetten van een redactionele ombudsdienst;investeringeninnieuweredactionelelogistiek;opleiding.

II. Leidraad voor de mediasector en -bedrijven1. Sectorale pistes

• OprichtingvaneenParitairComitévoordeMedia.• Eensectoralecao,meedoordeVVJ/AVBBonderhandeld,aange-vuldmeteenconventieoverdewerkvoorwaardenvandefree-lancejournalisten.

• ErkenningvandeberoepsethischecodesenvandewerkingvandeRaadvoordeJournalistiek.

• Aanvaarding van eenmet de VVJ/AVBB opgesteldmodelredac-tiestatuutdatdeverhoudingentussendirectie,hoofdredactieenredactieraadvastlegt.Hetredactiestatuutmoetminstensbepalendateenredactieraadwordtingericht,dieopeenbindendemanierwordtbetrokkenbijallebeslissingenvanhetmediahuismeteenimpactopderedactionelewerking.

2. Scenario’s op het niveau van de bedrijven

• Eenbedrijfscaodieinaanvullingvandesectoraleregelingdear-beidspositievanzowelloontrekkendealszelfstandigejournalistenregelt.

• ErkenningvandeberoepsethischecodesenvandewerkingvandeRaadvoordeJournalistiek.

• Aanvaardingvaneenredactiestatuutinhetverlengdevanhetmo-delredactiestatuutdatsectoraalmetdeVVJ/AVBBwordtopgesteld.

I. Leidraad voor de overheden1. Pistes voor specifieke wetswijzigingena) Fiscaleenparafiscaleloonlastenverlagingvoordemediasector.

Als sectormeteenonmiskenbaremaatschappelijkeverantwoorde-lijkheid die vandaag inmoeilijkheden verkeert,moeten demediakunnenrekenenopgunstmaatregelenmetbetrekkingtotde loon-kosten. Dezemaatregelenmogenweliswaar enkelworden toege-kendaanmediabedrijvendievoldoenaanwelbepaaldevoorwaarden(zieverderonder2).

b)Verbeteringvandearbeidsvoorwaarden.

b.1/OprichtingvaneenParitairComitévoordemedia.Opsociaalvlakzouheteenstapvooruitzijntekunnenbeschikkenovereenruimoverleg-enreguleringskadervoordepers.DaartoeisdeoprichtingvaneennieuwglobaalPCvoorallemediademeestaangewezenoplossing.ErmoetopgeletwordendatinhetnieuwepceenduidelijkeplaatswordtvoorbehoudenvoordeAVBB/VVJ.

b.2/Kwaliteitvandeinformatieverondersteltkwaliteitvandearbeid.Afsprakendringenzichopoverwerktijdenenuurroosters,overuren,thuiswerk,precairecontracten,zelfstandigen,ruimtevooropleidingenbijscholing,aflijnenvandepolyvalente inzetbaarheid,onregel-matigediensten,endiesmeer.

b.3/Inperkingprecairestatutenzoalstijdelijkeeninterimcontracten.

b.4/(Re)activeringvanouderejournalistendoorgerichtesocialeim-pulsmaatregelen.

c)Eenbeteresocialezekerheidvoorzelfstandigejournalisten.

c.1/Vermoedenvanarbeidsovereenkomstvoordesocialezekerheid.Conformhetbestaandekunstenaarsstatuut,moetenallejournalistendietegenbetalingprestatiesverrichtenvooreenmediabedrijf,voordesocialezekerheidalswerknemerswordenbeschouwd.Hetgaatomeenweerlegbaarvermoeden,datenkelkanwordenweerlegddooreenzelfstandigheidverklaringvandejournalist.

c.2/Uitbreidingvanhetwettelijkeaanvullendepensioenstelselvoorberoepsjournalistennaarzelfstandigeberoepsjournalisten.

d)Auteursrechten.

d.1/Verscherpingvandewetgevingopauteursrechtentervrijwa-ringvanderechtenvandeauteur/journalist.DeVVJpleitvooreenterugkeernaarhetoorspronkelijkeconceptvaneenzuiverauteursrecht,datdeauteuropnieuw inerehersteltenhem loonnaarwerkengeeft. Financieelbetekentditdatvoorelkhergebruikvaneenjournalistiekebijdrageaanvullendeauteursrech-tenzijnverschuldigd.

d.2/Verduidelijkingvanhetnieuwefiscaalstatuutvanauteursrech-ten(zievorigeDJ).

e) Hetwettelijkeberoepsstatuutvanjournalisten(wetvan30decem-ber1963betreffendedeerkenningvanberoepsjournalisten).

DE VVJ-VERLANGLIJST VOOR DEZE EN DE VOL-GENDE VLAAMSE EN FEDERALE OVERHEDEN

Pol Deltour

ActueelD

e Jo

urn

alis

tD

e Jo

urn

alis

tmaart 2009

De VVJ en de mediacentrales van ACV, ABVV en ACLVB legden de Vlaamse overheid in het kader van de Staten-generaal van de Media van 19 maart een uitvoerige nota voor, houdende ‘een zwart-, een wit- en een draaiboek over de mediacrisis en haar uitwegen’. In het laatste luik worden heel concrete pistes aan-gegeven om de positie van journalisten - en langs die weg de kwaliteit van het nieuws - te verbeteren. Op www.journalist.be vindt men de volledige tekst, hieronder gaat een synopsis. Met zowel Vlaams minister-president Kris Peeters (CD&V) als Vlaams minister van Werk Frank Vandenbroucke (sp.a) zijn intussen verkennende contacten gelegd over een en ander.

7

Delijstvanmediabedrijvendiewereldwijdwegensdalendeadvertentie-inkomstenmoetenbesparen,isontzettendlangaanhetworden.Enookbijonzezuiderburenslaatdecrisistoe.Rossel(Le Soir),Roularta(Le Vif),IPM(La Libre Belgique, La Dernière Heure) en RTL-TVI hebben besparingsplannenaangekondigd.EnkelbijLe Soir/Le Soir MagazineenLe Vif moeten vooralsnogmensen verdwijnen, respectievelijk 52en4inaantal.BijRTL-TVzijneenaantalfreelancersdedupe.

AlleogenzijnmomenteelgerichtopRosselwaardedirectiemiddenjanuariaankondigde6miljoeneurotewillenbespa-renopdeuitgeefactiviteiten(Le SoirenLe Soir Magazine).Dehelftvandatbedragwilmenvindenbijdepersoneelskosten.Rosselwil52jobsschrappenwaarvan30bediendenjobs.Deinformatiefasevandeonderhandelingenoverhetcollectiefontslagverliepineersteinstantiezeermoeizaam,omdatdedirectieweigerdeteantwoordenopsyndicalevragenoverdegroepswinst.BovendieniseronenigheidomdatdedirectieweigertdebaremiekeverhoginguitdevorigeCAO(dieeind2008afliep)toetepassen.Eindjanuarihebbendevakbon-deneenstakingsaanzeggingingediend.“UitdeinformatiediemenonsinmiddelsheeftbezorgdblijktdatRosselophetniveauvandegroep43miljoeneuronet-towinstheeftgeboektin2008”,zegtvakbondsafgevaardigdeRicardo Guttierez. “Bij Le Soir werd 1miljoen euro verliesgemaakt.Hetherstructureringsplandatdedirectievoorstelt,is dus sterk overdreven. Volgens onsmaaktmenmisbruikvandecrisisomextratebesparen.”Onder de 52 mensen die zouden moeten vertrekken zijner 18 journalisten,waarvan 16 bij Le Soir. Die krant teldein 2000 nog 152 journalisten,momenteel zijn dat er 136.Ricardo Gutteriez: “Ondanks het feit datwemeermoetengaanwerken–ondermeerdoor internet – zoudenwehetvolgensditplannogeensmeteenachtsteminder journa-listenmoetendoen.Ditzalongetwijfeldtenkostegaanvandekwaliteit.Minstensrekenenweerophetaantalontslagenmeteentientaltekunnenverminderen.Alsernaakteontsla-genkomenwordterzekerge-staakt.”

Le VifNog een ander persdossiermaakte veel ophef in hetFranstalig landsgedeelte: devier ontslagen in januari bijLeVif/L’Express.Hetgingomde hoofdredactrice en driejournalistenmetmeerdan20jaaranciënniteit.Ondankseenzes dagen durende stakingvan alle Vif-journalisten enprotestmails van Knack-journalisten,trokdeRoularta-directie de ontslagen niet in.IsabellePhilippon,eenvandeontslagenjournalisten,vertel-deopdejongstealgemeneledenvergaderingvandeAVBBhoezebinnendedrieminutennahetvernemenvanhaarontslag het redactiegebouwmoest verlaten. Enkele dagenlaterkreegzeampertweeuurtijdomhetarchiefdatzege-

durendetwintigjaaropbouwdetekomenophalen.Dedirec-tieendeAJPzijnhetmomenteelnogsteedsnieteensoverdeontslagvergoedingen.

Ook in andere uitgeverijen werden besparingsplan-nen aangekondigd, zij het voorlopig zonder onmiddel-lijke gevolgen voor het personeel. Bij Sud Press wordtvoor1miljoeneurobespaardopverlofdagen,verplaat-singsonkostenendehoogstebarema’svanjournalisten.Vertrekkerswordenin2009nietvervangen.BijSudPresswerdookalin2007en2008geherstructureerd.OokbijIPM(La Libre BelgiqueenLa Dernière Heure)wordenvertrekkers niet vervangen.Dit bedrijf betaalt voortaan degewonelonendeelsopbasisvandenieuwefiscaleregelingvoorauteurs.RTL-TVI voerde op zijn beurt een besparingsplan door. Ookdaar geen ontslagen, maar freelancers krijgen merkelijkminderopdrachtendanvoorheen.Bij Editions de l’Avenir (Corelio) is het momenteel rustig,maarookditbedrijfwerddevoorbijejarenaltweekeerge-confronteerdmeteenherstructurering.

RelativerenDe AJP, Franstalige zustervereniging van de VVJ, volgt deontwikkelingen vanzelfsprekend op de voet. “We hebbenhet zeermoeilijkmet al dezebesparingen”, aldusMartineSimonis,nationaalsecretarisvandeAJP.“Opaldezeredac-tieswordthetaantal journalistenalmaarkleiner terwijldewerkdruk voor de overgeblevenen stijgt. We hebben ookveelvragenbijdenoodzaakomopditogenblik zo fors teherstructureren. Zouden de bedrijven de gevolgen van deeconomische crisis niet beter wat relativeren? Overigenshebben demeeste van de betrokkenmedia de afgelopenjarenopgroepsniveauveelwinstgemaakt.DeAJPisbereidommetdedirectiesteonderhandelen,maarzekerbijRosselzienwehetnietzittenomhetverliesvanzoveeljobsteaan-vaarden.”

NetalsinVlaanderenisookinFranstalig België een Staten-generaal van de Media opkomst,zijhetpasinhetnajaar.FadilaLaanan,gemeenschaps-ministervoorMedia,heefttervoorbereidingvanallemedia-bedrijven een volledig openboekhouding gevraagd. “Desteun aan de pers is bij onsmomenteel reeds gekoppeldaancriteriazoalsnalevingvandeCAO,auteursrechten,deon-tologieentarievenvoorfree-lancers”, zegt AJP-secretarisMartine Simonis. “We vragennudatdezevoorwaardennogpreciezer worden geformu-

leerd en dat de subsidies worden toegekend volgens eenpuntensysteem. Momenteel is het alles of niets en in depraktijkgaatnatuurlijkgeenenkeleministereenmediabe-drijfallesteunontzeggen.”

OOK FRANSTALIGE MEDIA MOETEN BESPARENLuc Vanheerentals

Vooral bij Le Soir zijn moeilijke onderhandelingen aan de gang. (Foto PhotoNews)

de mediacrisis

VLAANDEREN IN 2020

www.vlaandereninactie.be

Open ondernemer

De lerende Vlaming

Slimme draaischijf van Europa

Medisch centrum Vlaanderen

Groen stedengewest

Vlaanderen in Actie is een

ambitieus toekomstplan, dat

Vlaanderen tegen 2020 bij de

vijf Europese topregio’s moet

doen behoren. Vlaanderen

munt in 2020 uit als een eco-

nomisch innovatieve, ecolo-

gisch duur zame en sociaal

warme samen leving.

Op het Forum van 20 januari 2009 werden vijf doorbraken voor-

gesteld, die Vlaanderen naar de top moeten brengen. Om de

uitvoering van de doorbraken te bereiken, hebben de Vlaamse

Regering, de sociale partners en het verenigingsleven het Pact

2020 ondertekend, waarin ze zich engageren om de doelstellingen

na te streven.

Meer over ViA, de vijf doorbraak projecten en het Pact vindt u op

www.vlaandereninactie.be.

9

Op18maartpaktede Vereniging voor Ruimte en Planninguitmeteentotaalvernieuwdvakblad.Devzwkomtopvoorkwaliteitinderuimtelijkeordeningendestedenbouw.Tegelijkwordenookdewebsiteendenieuwsbriefonderhandengenomen.De man achter die frisse wind is Peter Renard, vroeger nogwerkzaam bij Radio2-Antwerpen en Knack. Na zeventien jaarberoepsjournalistiekginghij in2000aandeslagbijdeSP(.A),omvorigjaarzijnfunctievankabinetschefvanAntwerpsburge-meesterPatrickJanssensopnieuwinteruilen,ditkeervoordetitelvan‘directeur-hoofdredacteur’.PeterRenard:“Ikwildeweerwatandersdoen.”

DJ: Je wordt binnenkort 50. Tijd om een balans op te maken?Peter Renard: “Ik heb altijd algezegd dat ik zes jaar bij departij zou blijven, het zijn eruiteindelijkachtgeworden.MetPatrick Janssens was alles opvoorhand doorgesproken. Hetis de bedoeling dat ik de VRPnieuwe impulsen geef. Eindjuni heb ik afscheid genomenop het Schoon Verdiep, en natwee maanden vakantie benik op 1 september bij mijnnieuwewerkgeveraande slaggegaan.”

Waarom naar de Vereniging voor Ruimte en Planning?“De thema’s ruimte en plan-ningwarenbijKnackreedsmijnterrein. Eigenlijk keer ik dusterug naar de sector waaroverik als journalist altijd geschre-venheb.Aanvroegerecollega’shoopiknuvoertekunnenleverenvoornieuweartikelenoverstedenbouwenruimtelijkeordening.”“BijdeVRPga ikeennichebladmaken,datvierkeerper jaarverschijnt.Heteerstenummerisvoormiddenmaart.Wezullenveelooghebbenvoordiversiteitenvoorraakvlakkenalsecono-mie,toerisme,landbouw,mobiliteitendehaven.Debedoelingisomhetdraagvlakvoorkwaliteitinderuimtelijkeordeningenstedenbouwteverbreden.Pereditiestrevenwenaareeneven-wichttussentheorie,praktijkenbeleid.”

Hoe wordt het redactiewerk georganiseerd?“Eenredactieraadzalvierkeerperjaarvergaderen.InderaadzetelenmensenuitdedriewereldenvandeVRP:deacademi-schesector,deoverheidendestudiebureaus.WestrevennaarhetsérieuxvaneenbladalsOns Erfdeel,maarhebbenookdeambitieomdoortestromennaardeperszoalsDe Artsenkrant datdoet.Wewilleneenernstigmaartoegankelijkbladmaken.De vorige hoofdredacteur verdient een standbeeld voor zijn –vrijwillige–inzet.Maarhetwerdtijddateenprofessionelever-nieuwingwerddoorgevoerd.Wegaannuvooralopzoeknaarsamenwerkingsverbanden.”“Devoorbijemaandenheb ik overheden,organisatiesenver-

enigingengecontacteerdinverbandmethunbelangstellingenbereidheid ommee tewerken. Eén derde van de teksten zalaangeleverdwordendoorexterneauteurs.Eénderdezalopbe-stellinggeschrevenwordendoor freelance journalisten.Enhetlaatstedeelneemikvoormijneigenrekening.”

Hoe groot is je doelgroep?“Opditmomentheefthetvakbladietsmeerdan900abonnees.Ikhoopdatbestandtedoengroeientot1.500–alwilikdaarnietopafgerekendworden.WemikkenopdebelangstellingvandebevoegdeschepenenenadministratiesinalleVlaamsegemeen-

ten,vanprovincieraadsledenenparlementsleden,maarookvanopenbare bibliotheken én re-dacties.Tegelijkreken ikopdeinteresse van heel de aanver-wante sector: de bouwwereld,architecten,dehaven,het toe-risme,devastgoedsector...”

Wat heeft het eerste nummer in petto?“We besteden onder meeraandacht aan de ‘afbakening’van de stad Ieper. Daar is eeninteressante discussie bezigover de uitbreiding van eenbedrijventerrein, dat botst opde loopgraven van de EersteWereldoorlog. Een andere bij-drageisgewijdaandespaghet-tiknoopinLummen.ErkomteenartikeloverdeplannenvoordeAntwerpse Scheldekaaien. Enverder brengen we bijdragenover het nieuwe decreet rondGrond-enPandenbeleidenoverhoedetypischVlaamsefermet-

teermeeisgekomendoordeBoerinnenbond.”

Is je politieke carrière nu afgelopen?“Ja,dathoofdstukisbeëindigd.Watikdoe,isniettecombinerenmetpolitiek.Ikgamenietmeerprofileren.Maardathoeftdusookniet.”

Wat doet de directeur-hoofdredacteur nog, behalve een blad uitgeven?“Ik heb de leiding van ons secretariaat, dat vier werknemerstelt. De recente verhuis vanBrussel naarAntwerpenheeft ui-teraard veel organisatie gevergd. De VRP organiseert diversesoortenactiviteiten,vooralvormingen.InnovemberisertelkenseenWerelddag, zo’nbeetjehethoogtepuntvanonswerkjaar.Wegevenook regelmatig eendigitaleNieuwsbrief uit, endewebsitewordttegenmaartvolledigvernieuwd.”“Ikwildeweldirecteurworden,maardanopvoorwaardedatikopdeachtergrondkanblijven.Ookalskabinetschefbleefikopdeachtergrond,opdevoorgrondstonddeburgemeester.OpdieplaatsstaanbijdeVRPdevoorzittervanonzeverenigingendeexperts die echt iets van stedenbouwen ruimtelijke ordeningkennen.”

Peter Renard over het nieuwe VRP-magazine: ‘Tussen Ons Erfdeel en De Artsenkrant in’. (Foto Johan Van Cut-sem)

Ann Deceunynck

PETER RENARD: ‘ALS IK MAAR OP DE ACHTER-GROND BLIJF’

Mens achter het nieuws

10

TITEL

AUTEUR

RubriekD

e Jo

urn

alis

tD

e Jo

urn

alis

tmaart 2009

11

TITEL KAPITAAL

AUTEUR

Legende

Rubriek

12

heeftdanookhetrechtomdiestukkenovertemakenaandeRaadvoordeJournalistiek.JournalistTytgatvoertaandathijzijnwerkslechtzouhebbengedaanalshijnietzouhebbenberichtoverhetincidentdatzich op de gemeenteraad heeft voorgedaan. Tytgat erkentdatdezaakopdezittingmaarkorttersprakeisgekomen,maarhijheeftnadienzowelhetoppositieraadslidommeerverduidelijking,alsookdeburgemeesteromeenreactiege-vraagd.Tytgatwijsteropdatbijnadehelftvanzijnartikelisbesteedaandereactievandeburgemeester.Hijbetoogtdatdebewoordingenvanhetartikelniettendentieuszijn,endatdeinformatiediehijnadezittingheeftingewonneninhetartikelisverwerktencorrectisweergegeven.

BESLISSINGOver de voorafgaande vraag van klager:DehoofdredactievanHet Nieuwsbladisberoepsethischmeeverantwoordelijkvoorwatindekrantwordtgepubliceerd.Zijheeftdanookhetrechtomzichalsbetrokkeneinhetdebattelatenvertegenwoordigenenstukkenaanhetdossiertoetevoegen.Destukkendiedehoofdredactieheeftbezorgd,betreffendebriefwisselingdieertussenpartijenisgevoerdoverhetrechtvanantwoordvanklager,datdoordekrantisafgewezen.DeRaadvoordeJournalistiekisnietbevoegdomzichuittesprekenoverdejuridischeredenenwaaromditisgebeurd.

Over de grond van de klacht:De Raad voor de Journalistiek stelt vast dat de journalistcorrect heeft weergegeven wat het oppositielid in de ge-meenteraadheeftaangevoerd.Naafloopvandegemeente-raadheeftdejournalistbijkomendeverduidelijkinggevraagdaanhetoppositielid,enheefthijookeenreactiegevraagdaandeburgemeester.Opdiemanierkonhetincidentinzijncontext worden geplaatst. Dat in het artikel niet meteenduidelijkwordtgemaaktdatdeuitlatingenvanhetopposi-tielidnadegemeenteraadzijngebeurd,enniet tijdensdegemeenteraad,maaktopzichgeenberoepsethischefoutuit.Klagerheeftinhetartikelvan6september2008uitgebreiddekansgekregenomzijnstandpuntnaarvorentebrengenenomtereagerenopdebeweringenvanhetoppositielid.Hetgebruikvandebewoordingen‘…krijgteenstaartje’en‘…heeft ermoeitemee…’ kan bezwaarlijk als tendentieuswordenbeschouwd.

DeRaadvoordeJournalistiekisdaaromvanoordeel:Deklachtisongegrond

Brussel,12maart2009

Met een aangetekendebrief van 2 oktober 2008 dient deheer Michiel Van Daele klacht in tegen journalist MartinTytgat.AanleidingiseenartikelvandehandvanTytgatdatinderegionaleeditievanHet Nieuwsbladvan6september2008 is gepubliceerd onder de titel ‘Reis naar Polen krijgtstaartje’.(...)

DE FEITENKlagerisburgemeestervandestadTielt.Opdegemeente-raadvan4september2008wordtbijdebesprekingvandestadsrekening2007voorbehoudgemaaktdooreenraadslidvandeoppositie.DieheeftvragenovereenreisnaarPolendiedeburgemeestereneenschepenhebbenondernomen,samenmethunpartnerenmetenkelepatersMinderbroeders.In Het Nieuwsblad van 6 september brengt Martin Tytgatverslaguitoverdegemeenteraadszittingengeefthijerookachtergrondinformatiebij.KlagerheeftdaarnaeenrechtvanantwoordgevraagdaanHet Nieuwsblad,maarzijnverzoekisdoordekrantafgewezen.

DE STANDPUNTEN VAN PARTIJENVooraleeropdegrondvandeklachtintegaan,betoogtdeadvocaatvanklagerdatdehoofdredactievanHet Nieuwsbladgeenpartijisindebetwisting,enhijvraagtdaaromomdestukkendiedoorhaaraandeRaadvoordeJournalistiekzijnbezorgduithetdossierteverwijderen.Dezestukkenbetref-fendebriefwisselingdieergeweestistussenklagerendekrant in verband met diens recht van antwoord. Gebruikmaken van deze stukken komt volgens klager bovendienneeropeenschendingvanhetbriefgeheim.Klagervoertaandatdeberichtgevingindekrantvan6sep-tember2008foutiseneenverkeerdevoorstellingvanzakengeeft.Uitdenotulenvandegemeenteraadszittingblijktdathet oppositielid ‘vragen heeft’ bij de uitgaven van de reisnaarPolen.Ondermeerdoorhetgebruikvandetitel ‘ReisnaarPolenkrijgtstaartje’endezinsnede‘deS.P.Aheeftermoeitemee…’insinueertdejournalistdatersprakewasvanbelangenvermengingen strafbare feiten.De journalist laatook uitschijnen dat er op de gemeenteraad uitvoerig overdereisnaarPolenisgediscussieerd,watniethetgevalwas.KlagerwijsternogopdatalleuitgaveninverbandmetdereisnaarPolenzijngebeurdconformeeneerderebeslissingvandegemeenteraad,enhijnoemthetartikeldaaromeenvoorbeeldvantendentieuzeberichtgeving.

NamensHet NieuwsbladantwoordtadvocaatDeVroedatdekrantdiehetartikelheeftgepubliceerdweldegelijkbetrok-kenpartij is indebetwisting.Debriefwisseling inverbandmethetrechtvanantwoord isrelevantomdatzeaangeeftdatdekrantzichindezaakzeerredelijkheeftopgesteld.Ze

De

Jou

rna

list

De

Jou

rna

list

maart 2009

Beslissing over de klacht van de heer Michiel Van Daele, burgemeester van Tielt, tegen de heer Martin Tytgat, journalist

Raad voor de Journalistiekrj

Raad voor deJournalistiek

13

Meteenfaxberichtvan29mei2008dientadvocaatJanGillisnamenszijncliënte,defirma Global Smile,klacht in tegenGazet van Antwerpen en journaliste Sabine Deman naaraanleidingvaneenartikeldat indekrantvan2mei2008isgepubliceerdonderdetitel ‘TandprothesenuitChinazijngiftig’.(...)

DE FEITENInGazet van Antwerpenvan2mei2008brengtjournalisteSabineDemanverslaguitvaneentussenkomstvankamer-lidRafTerwingen,dieaandeministervanVolksgezondheidvraagtomoptetredentegendeinvoervanChinesetandpro-thesendiegevaarlijkestoffenbevatten.Inhetartikelwordtde firma Global Smile genoemd, die dergelijke protheseninvoert.OpdezelfdedagneemtdeheerDePauwvanGlobal Smiletelefonischenperemailcontactopmetdejournaliste,enbezorgthijhaarviaemaileenfotoeneenreactievanhetbedrijf. InGazet van Antwerpenvan3mei2008wordtdetekstvanGlobal Smilevrijwelintegraalopgenomen.

DE STANDPUNTEN VAN PARTIJENDe advocaat van de klagende partij voert aan dat Global Smile inhetartikelvan2mei2008onterecht indiskredietwordtgebrachtdoorhetbedrijf tekoppelenaande invoervangiftigetandprothesenuitChina,waarhetgeenuitstaansmeeheeft.Deberichtgevingisdaaromonjuistenonzorgvul-dig,vindtGlobal Smile.Dejournalisteheeftzichgebaseerdop één enkele bron, kamerlid Terwingen, ze is daarna opzoek gegaan naar een firma die tandprothesen invoert enzeiszobijdewebsitevanGlobal Smileterechtgekomen.InplaatsvancontactoptenemenmetGlobal Smile,zodathetbedrijfkon reagerenopdebeschuldigingen,heeftde jour-nalistealleenenkelecitatenvandewebsite inhaarartikelovergenomen.Global Smilevindtookdathettweedeartikel,datisgepubli-ceerdindekrantvan3mei2008,onvoldoendedefoutenvanheteersteartikelrechtzet.Inhettweedeartikelwordengeenexcusesaangeboden,wordtnietverduidelijktdathetomeenrechtzettinggaatenisgeenrekeninggehoudenmetdeop-merkingenvanGlobal Smile. Integenstellingtotdeafspra-keniserbijhettweedeartikelookgeenfotogeplaatstenishetstukzeerkleinenonderaanopdevoorlaatstepaginavandekrantgepubliceerd,aldusnogGlobal Smile.

Gazet van Antwerpenbetoogtdatdejournalistezorgvuldigtewerk isgegaan.De informatie inhetartikel van2mei2008wascorrect.DeinformatieoverGlobal Smilewasover-

genomenvandewebsite vanhetbedrijf, endaaromwashetnietnodigomnogbijkomendmethetbedrijfcontactoptenemen.Gazet van Antwerpenvoertookaandat inhettweedeartikel,datindekrantvan3mei2008isgepubli-ceerdonderdetitel‘Global Smile:“Onze Chinese prothesen zijn beter dan de Belgische”’,uitvoerighet standpuntvanGlobal Smile wordt hernomen en bevestigd. Er was geenredenomindatartikelietsrechttezetten,omexcusesaantebiedenenomeenfotobijditartikelteplaatsen.Gazet van Antwerpenwijsternogopdathettweedeartikelgepu-bliceerdwerdopeenpaginametberichtenoverproductenuitChina.

BESLISSINGHetartikelinGazet van Antwerpenvan2mei2008behan-delteenaspectvaneengevoeligematerie zoalsdevolks-gezondheid.Debeweringdatgiftigetandprothesenwordeningevoerdisbovendieneenernstigebeschuldiging.Daaromwashetaangewezenomhetbedrijfdathiermeeinverbandwordtgebrachttecontacterenvoordepublicatieenhetdekanstegevenomtereagerenopdiebeschuldiging(Zie ook: RvdJ 2005-06, Baha’is t/ Rabaey en De Morgen; RvdJ 2008-02, Slangen t/ Knack en Draulans; RvdJ 2008-12, Meeuws t/ Voetbalmagazine en ’T Kint; RvdJ 2009-01, De Cuyper-Huylebroeck t/ De Morgen en Cochez).Ditwederhoorheeftnietplaatsgevonden.Hetciterenvanenkelepassagesuitdewebsitevandeklagendepartijkannietbeschouwdwordenalseenernstigepogingtotwederhoorvanhet inopspraakgebrachtebedrijf.Hetartikelvan3mei2008,datdedagnadienindekrantisgepubliceerd,bevatvrijwel integraalhet standpuntvandeklagendepartij.Uitdeovergelegdestukkenblijktnietdatertussenpartijeneenakkoordbestondomditartikelgepaardte laten gaanmet het aanbieden van verontschuldigingenendepublicatievaneenfoto.Inhetartikelvan3mei2008is aan de klagende partij een uitgebreidwederwoord ver-leendopdebeweringenvanhetartikelvandedagvoordien.Dekrantheeftoverigenshetrechtomtebepalenopwelkemanierditdienttegebeuren(Zie ook: RvdJ 2006-10, Vijt en Mortelmans t/ Het Laatste Nieuws).

DaaromisdeRaadvoordeJournalistiekvanoordeel:Deklachtisgegrondvoorzoverhetdeberichtgevingvandekrantvan2mei2008betreft.

Brussel,12maart2009

Beslissing van de Raad voor de Journalis-tiek over de klacht van de firma Global Smile tegen Gazet van Antwerpen en mevrouw Sabine Deman, journaliste

Raad voor de Journalistiekrj

Raad voor deJournalistiek

14

zending.Vanwegeeenniercrisisbeslootikmetijdenseenaflevering van Ombudsjan te laten vervangen door LiesMartens.Het ergste van al: in de loop vandenamiddagvoelde ikmealweer in staatomhetprogramma tepre-senteren. Maar dat durfde ikmijn redactie nietmeer te

melden,wantdiehadintussenaleenheelnieuwscenarioinelkaargestoken.Ikdenkdatiknudetolbetaalvanmijnjarenlangzwoegen.Envanhetoverschrijdenvandegrenzenvanmijnlichaam.Ikhebprogramma’sgepresenteerdmetmigraine,hevigetandpijnenalleandereongemakkendieeenmenskunnenoverkomen.Hetwasnooiteenredenomwegteblijven.Dát, samenmetde zich cumulerende stress,wreekt zichvroeg of laat. Achteraf bekeken had ik eerder moetenstoppenmetderechtstreeksetalkshows,ommeopnieuwophetreportagewerkterichten.”

“Ikhebaltijdeenheerlijkevrijheidgenotenbijdeopenbareomroep.MetmijnredactievormdeikeenautonoomeilandinhetVRT-gebouw.Alleeninuitzonderlijkegevallenmoestik verantwoording afleggenbij de bazen. Daaromben iknooitbezwekenvoordeverleidingvanhetgrotegeld.OpeenavondnodigdenMikeenGuidomeuitvooreenetentjeineen restaurantoverde taalgrens. ZewildenmegraagnaarVTMlatenoverkomen.Ikkreegeencontractvanvijfjaaraangeboden:zevenmiljoenBelgischefrank(175.000euro) per jaar. Voor mij een duizelingwekkend bedrag.Want hoewel ik het gezicht van toptien-programma’s als

“Innovembervanvorigjaarbenikaanmijnruggeopereerd.Hetbrachteenommekeerbijmeteweeg:ikhebdeafgelo-penmaandennauwelijksietsgedaan,behalvegenotenvanderust.MededaardoorishetstilgewordenronddeplannendieDirk Tielemanen ikhaddenomprogramma’s tegaanmakenvoorvijftigplussers.We hebben het idee aan-geboden aan de VRT enVTM,dieergeenbrood inzagen.Eendigitalezendervinden,datwasdanweergéénprobleem.Maaronzedoelgroep bestaat vooraluitmensendieeentelevi-siestation liefst associërenmet een nummer op hunafstandsbediening.Toenikin2005metpensi-oenging,namikmevoor:niemandzalhetmerken,ikgagewoondoor.Ikwerkteaan een tweede reeksvan Lotgenoten voor Eén.Helaas, op een gegevenogenblikkreegiktehorendathetnietmeerhoefde.Niet dat ik het ervoer alseen ezelsstamp na zovelejaren trouwedienst inhetHuis. Maar ik vond de ar-gumentenonredelijk.Menvondmeteoudomnogophetschermtekomen.Enwatnogmeergewicht indeweegschaalwierp: ik trok zoge-naamd een te oud publiek aan. Bovendien kreeg ik hetverwijtdathettempovanhetprogrammatetraagwas.Netnuikeindelijkdekunstverstondommensentelatenuit-spreken!DebeslissingomdetweedereeksvanLotgenotenteschrappen,vieltijdensdevakantie.Laterkwamenper-sonenuitdeVRT-hiërarchiemevertellen:‘Warenwíjerbijgeweest,danhaddezaakeenandereafloopgekend.’Ach,misschienwasdetweedereeksnooitzogoedgewordenalsdeeerste.Laatikmezelftroostenmetdegedachtedatikbijdeopenbareomroepopeenmooiemanierbengestopt.Nadien heb ik voor Vitaya nog de reeksDorp in de stadgemaakt: interviews in het Universitair ZiekenhuisGasthuisberg in Leuven. Toen kwam die rugoperatie. Dieheeftmeaanhetdenkengezet.Waarommoetiknogalseengekblijvenwerken?Zouikhetgeluknietbeterzoekeninanderedingen?Ommaar iets tenoemen: ikwil al zolangmijn aanzienlijke verzameling langspeelplaten eenskeurigordenenenhetkafvanhetkorenscheiden.”

“Fysiekwasikeengezegendmens.Inaldiejarenhebikmaar één keer verstekmoeten laten gaan voor een uit-

Iconen van de Vlaamse journalistiekD

e Jo

urn

alis

tD

e Jo

urn

alis

tmaart 2009

JAN VAN ROMPAEY: ‘IK HEB ALTIJD EEN HEERLIJKE VRIJHEID GENOTEN BIJ DE OPENBARE OMROEP’In 2005 moest hij officieel met pensioen na een carrière van veertig jaar als radio- en televisiemaker voor de VRT. Van Argus en Zeker weten? tot Jan Publiek en Ombudsjan: Jan Van Rompaey (68) leerde zijn volk naar talkshows van eigen bodem kijken. “Ik heb een constante kwaliteit nagestreefd zonder de Uytterhoeven-pieken te halen.”

“Ik kreeg het verwijt dat het tempo van het programma te traag was. Net nu ik eindelijk de kunst verstond om mensen te laten uitspreken.” (Foto Maîtrise)

Ivan Declercq

15

ArgusenZeker weten? was,hadikbijdeopenbareomroepmaar de gewonewedde van journalist-producer. ‘En heteerste jaar hoef je niet eens iets te maken’, glimlachteMike.‘Vliegeerstmaareenbeetjerondindewereld.’Heelaanlokkelijkallemaal,maartochhebiknietgetekend.Enik heb er nooit spijt vangehad.Vrijheidheefthaarprijs. Later is de VRT metrouwensbeduidendbetergaanbetalendanvolgenshetofficiëlebarema.Mijn moeilijkste tijd wastoenikindejarenzeven-tigentachtigvoorhetre-portagemagazineTerloopswerkte.Mijndriecollega’senikwarenlossereporters,zegmaarvrijbuiters.Doornogalwatjournalistenvande nieuwsdienst werdenwemet denek aangeke-ken.Hetargumentdat zesteevasthanteerden:‘Julliehebben geen examen af-gelegd.’ Om ons sterkerte voelen, lieten we onsallevieraansluitenbijeenvakbond. Tot we inzagendat die vakbonden blijk-baaraandekantstondenvandejournalisteninvastdienstverband, die zichtegen ons keerden. Toenhebbenwemaarmeteenweer een einde aan onslidmaatschap gemaakt.(lacht)Later, voor mijn talk-shows, deed ik zelf ookeenberoepopcontractue-len.Opheteindesloegdebureaucratie steeds meertoe.Opeensmoestendrievan mijn redactieledeneen examen afleggen. Ik heb dat nog proberen te voor-komen,maardatismenietgelukt. Ikervoerhetalseennederlaag–zekertoenbleekdattweevandiedriemensenniet slaagden voor dat examen en moesten opstappen.Eigenlijkvindikzo’nexamenvoorresearchers–alweereenoude vakbondseis – nogal onzinnig: theoretische kennisheeftnietstemakenmetdepraktijk.ToenJanCeuleersnogdirecteur-generaal televisiewas, had ikmeer invloed. Ikherinnermehoeineenbepaaldeperiodeondermijnredac-tieledenenigeonrustontstond:zewarenaldriemaanden

nietmeerbetaald,dooreenvertragingbijdeboekhoud-kundige dienst. Toen vond ik dat ikmoest ingrijpen. Opmaandagzeiiktegendeeindregie:‘Houvoormorgenmaareen speelfilm klaar,want het is niet zeker datmijn pro-grammaopantennegaat.’Datdreigendeberichtdrongna-

tuurlijksneldoortotbijdetop.NaeenkwartierkreegikaleentelefoonvanJanCeuleers: ‘Wat is er aande hand?’ Toen heeft hijervoor gezorgd dat mijnmedewerkers langs dekassa mochten passerenomeenvoorschotophunloonteinnen.”

“Goeieresearcherszijnon-ontbeerlijkvooreenradio-oftelevisieprogramma.Zevormeneen rasapart.Bijde aanwerving liet ikmeleiden door mijn intuïtie.Opeengegevenogenblikzei ik: ‘Ik denk dat weinderdaad samen in zeekunnen gaan’, waarna ikkeeknaardeogenvandesollicitant. Als die gingenblinken, wist ik: dit isiemanddiehethéélgraagzou doen. Als er gewooneenrustig‘Dankuwel’alsantwoordvolgde,dachtik:ditzieternietgoeduit.Ik had graag enkelevrouwen op mijn re-dactie. Omdat researchin hoofdzaak betekent:mensen ervan overtui-genomnaardestudio tekomen.Vrouwenzijndaarsterker in,gebruikendaaranderetactiekenvoordanmannen. Vaak vond ik ze

ook dapperder. Een vanmijn vrouwelijkemedewerkstersschrok er nooit voor terug om, al dan nietmet een ver-borgen camera, aan te kloppen bij een oplichter. En ooknietomdebetrokkeneopstraatnogeensopnieuwaanteklampen,terwijldecameradatvastlegde.Somskom iknogmensen tegendieme zeggen: ‘Ik benooitheelkwaadopugeweest,hoor.’Datisdannietzeldeneenwoordvoerdervaneenfirma.Vanzulkefigurenkreegik weleens het verwijt dat ik ze in de val had gelokt.Toegegeven,zekerbijOmbudsjanschaamdeikmeerniet

Een reeks van Manu Adriaens

JAN VAN ROMPAEY: ‘IK HEB ALTIJD EEN HEERLIJKE VRIJHEID GENOTEN BIJ DE OPENBARE OMROEP’In 2005 moest hij officieel met pensioen na een carrière van veertig jaar als radio- en televisiemaker voor de VRT. Van Argus en Zeker weten? tot Jan Publiek en Ombudsjan: Jan Van Rompaey (68) leerde zijn volk naar talkshows van eigen bodem kijken. “Ik heb een constante kwaliteit nagestreefd zonder de Uytterhoeven-pieken te halen.”

“Alleen in uitzonderlijke gevallen moest ik verantwoording af-leggen bij de bazen. Daarom ben ik nooit bezweken voor de verleiding van het grote geld.” (Foto Maîtrise)

De

Jou

rna

list

De

Jou

rna

list

maart 2009

Iconen van de Vlaamse journalistiek

16

vooromeenlichtevormvanchantagetegebruiken,waar-doorzenietanderskondendannaardestudioaftezakken.Zo heb ik toch wel wat vijanden gemaakt: Electrabel,Belgacom,Telenet...Ach,hethoordeerallemaalbij,inhetpubliekebelang.En indemeestegevallenwasdeboos-heidnietvanlangeduur.Afentoekregenweeendeur-waarderoverdevloer,meteendwangschriftwaarmeehijprobeerdetebeletteneenbepaaldonderwerpaanbodtelatenkomen.Danwerddiemanbijhetbetredenvanderedactievloeropapplausonthaald,ietswathijongetwijfeldnietelkedagmeemaakte.Ikbenertrotsopdatikmetmijnprogramma’seenaantaldingenhebkunnenafdwingenvoormensen,diehetandersniethaddengehaaldtegenhetsysteem.Hetmediumalswapen.Vanééndinghebikspijt:hetitemdatweinArgusbrachtenrondJohnMassis,dezichzelfgraagafficheerdeals‘desterkstemanvandewereld’.Wehaddenontdektdathijopzoekwasnaareenvrouwendaaromeencontactad-vertentiehadgeplaatst.Indeuitzendingconfronteerdeikhemdaarmeetijdenseentelefonischgesprek.Ikvonddatop datmoment geoorloofd,omdat ik redeneerde: hij iseraltijdalsdekippenbijomreclametemakenvoorzich-zelf.Laterhebikmijnmeningbijgesteld. Massis kon zichniet behoorlijk verdedigen,wasduidelijkongelukkig,enzokreegmijnintervieweenpijnlijke bijsmaak. In een theatervoorstelling heeft JohanHeldenberghenkele jarengeledende linkgelegd tussendatgesprekenMassis’zelfmoord,maardatisabsoluuton-terecht.Enkelewekennadeuitzendingheeftdekrachtpat-sermenamelijknogzelfopgebeldomtezeggendathijeenvriendinhadendathijgeenrancunevoeldetegenoverme.Maarnogmaals:ikzouhetnunietmeerdoen.”

“Iedereenontmoetinzijnleveneenpaarmensendievooreenbelangrijkkeerpuntinzijnbestaanzorgen.Beginjarenzestigmaakte ik al op een amateuristischemanier radiobij een ziekenhuisomroep inhetWest-VlaamseSijsele. IkschreefeenbriefjenaardetoenmaligeBRT.Ofzedaargeenverroeste hoofdtelefoon voor me op overschot hadden?Radioproducer JanGeysen, de vader vanBettina, lietmeweten:‘Wehebbenhieralléénmaarverroestehoofdtele-foons.Maarafgeziendaarvan:wemoeteneensmetelkaarpraten.’DankzijhemkreegikeenrubriekinDe ramen open,eenprogramma‘voorziekenenherstellenden’.Ikbespraknieuweplaten, al had ik aanvankelijknieteenseenpla-tendraaier,laatstaandatikbeschikteovernieuweplaten.Zogingvoormijdebalopradiogebiedaanhetrollen. Ikben radioblijvenmaken tot in1983.De laatste tien jaaropzondagmiddagbijOmroepBrabant,metJanenallemanalsuitschieter.Daarmeehaalde ikmeerdanéénmiljoenluisteraars. Nu ja, er was nog geen concurrentie vanDe zevende dagenzo.”

“VoordetelevisiewasmijnkennismakingmetJanVanderStraetencruciaal.IkmochtvanafdetweedehelftvandejarenzestigdeeluitmakenvanzijnEcho-ploeg.Omdatikuithetstudentenmilieukwam,lagdeluchtigetoonvanEcho

meprima.Wij, reporters van Echo, leefdenbij de gratievandewarmtediedemanenvrouwindestraattoennoguitstraalden.Zeverteldenonshunverhaalen,hoelokaalhetookwas,hethadeengrotereimpactdanwatinhetserieuze journaal aanbodkwam.Misschien zal ik indietijdweleenseenironischebrugtevergemaakthebben,maarhetpastebijdetoonvanEcho.Hoejehetookwendtofkeert,demensenlijkenmenutochwelkoudergewor-den.Zezijnnietmeerzodorpsgezind.Aandeanderekant:dedorpssolidariteitismisschienverdwenen,maarnuhebjetelevisiecampagnesalsKom op tegen kanker waardemassazichvoorengageert.Echodaarentegenmoesthethebben van het kleinschalige: dorpsfilosofen, stoeten,processies en alleswatmet plaatselijke sfeer temakenhad. ‘Nieuws in demarge’, zo noemdenwe het graag.DatbleefookzotoenEchohalverwegedejarenzeventigwerd opgevolgd door Terloops. Daarvoor trok ik bijvoor-beeldnaarBeiroetzodradaareenstaakt-het-vurenwasindeburgeroorlog.Datlietmetoeeenbeeldtegevenvanhetalledaagseleveninzo’ngekweldestad.Indatopzicht

waren we voorlopers vande achtergrondinformatiedie magazines als Koppenen Telefacts tegenwoordigleveren.’

“Zowelinmijnradio-alste-levisieprogramma’smaakteikgraaggebruikvandenieuw-ste technische snufjes. Dat heeft met mijn afkomst temaken:mijnvaderwaseeningenieur.Hoemeerschermenikvoormehadtijdenseentalkshow,hoemeertelefoonlij-nenikkonbedienen,hoelieverikhethad.Datersomsietsmisliepomdatikinallehectiekweereenseenverkeerdetoetshadingedrukt,namikergraagbij.Hetwasbijnaeenverantwoordingnaardekijkertoe:kijk,wegaanwelde-gelijkrechtstreeks.Ik heb zelfs ooitmet het plan gespeeld om een perma-nente televoting te houden over de persoonmetwie ikaanhetpratenwas.Alshetaantalmensendatmijninter-vieweenietmeerkonpruimen,tegrootwerd,zouikhetgesprek afbreken. Technischwas zoiets perfect haalbaar,maar ik hebmijn voornemen tochmaarniet in deprak-tijk gebracht. Er zouden vermoedelijk niet veel mannenenvrouwenmeernaardestudiohebbenwillenkomen.”(lacht)

“DégrootsteVlaamsetelevisiefiguurvandeafgelopende-cenniablijftvoormijsowiesoMarkUytterhoeven.Hijwasdemanvandehogetoppen,waarnahijzichtelkensweervoorgeruimetijdterugtrok.Terwijlikveeleereenconstan-te kwaliteit nastreefde, zonder de Uytterhoeven-piekente halen. Ik hebmezelf overigens nooit een heel goedepresentator gevonden, ik voeldeme in de eerste plaatsjournalist. En ikhebhetnietgedaanomdebekendheid,maaromdatikhetzo’nleukejobvond.Alishetnatuurlijkeenwarmgevoelalseenchauffeurspeciaaluitzijnwagenstapt,omdathijmetoevalligopstraatziet.Hijschudtmedehandenzegt:‘Ikwilugraagbedankenvooraldiemooieprogramma’sdieualdiejarenhebtgemaakt.’Dandenkik:hetheeftblijkbaartochietsbetekend.”

‘Goeie researchers zijn onontbeerlijk voor een radio- of televisieprogramma.

Ze vormen een ras apart.’

17

Duizendassisenprocessenenveertigjournalistiekejarenlater.ChaosopdepersplaatsentijdenshetprocesKennyBolleinBrugge.Hetisvroegerandersgeweest.Enditvroegerisnietzolanggeleden,hooguittienjaar.Dusnogvoordeperiodedatdepersbedrijvenaandegrotereorganisatie,annexgroteschoonmaakbegonnen.

Toenzaten journalisten inheteerbiedwaardigeHofvanAssisenbijhetbeginvandezittingophunvastestekenzeverlietendiezelfdestoelpastijdenspauzesofaanheteinde.Uitdezitplaatsenkonmeneenrangordeafleiden.LouisDeLentdeckerzalaltijdopdeeerstestoel.Dejour-nalistenwarendeftigenpropergekleed,hoearmzeookwaren.Uiteerbied,zoheettedat.Eerbiedwerdtrouwensaandeingangvandezaalopgelegddoorderijkswacht.T-shirts, korte of gerafelde broeken, sandalen, topjes,blotebuiken, kauwgom,proviand, gsm.Hetmocht nietenhetkonnietenniemanddieertoenaandachtomindeoutfitvaneenvakantiegangerineenjustitiepaleistewerken.

De rijkswacht werd inmiddels afgeschaft en vestimentairedecadentiebraklos,helaasookbijdejournalistendiebinnendekortstetijdhetrespectverkwanseldendatdoorvorigege-neratiesmetveelverstervingenwasopgebouwd.Ikhebdatzienveranderen,openkelejarentijd.Hetisbe-gonnenmet eenmadame vanGazet van Antwerpen die,overigensaltijdveeltelaatenopzichtig,meteenblotebuik

naardezittingenkwam.Alsantireclamevoorhaarkrantwasheteenvoltreffer.Vandaagzittenweindechaosenindeanarchie.Eenpers-kaartisnietnodigwantgeenmensdieeraandeingangnogomvraagt.BehalveinAntwerpenisergeensyndicvoordepersmeer.Enzodietochzoudenbestaan,danishunbestaanmijonbekend.InBrugge,vooreensimpelprocesmaarmetJefVermassenopdeaffiche,storttenallerhandenieuwejournalisten,tech-nicienongelooflijkveelradioentv-mensenzichopdeveer-tienpersplaatsen.Twintigplaatsenteweinig,zegmaar.Ookcolumnisten daagden op. Iedereen gooide zich dagenlangmetzijnachtersteopstoelendietoevallignietbezetwaren.Webeleefdenhetkinderachtigespelletjevanopgestaan-is-plaats-vergaan.Wiezichevennaarhet toiletwaagde,wistdatiemandandersopzijnplaatszouzitten.Vooraldecolum-nistenvanééndagblekendaarinspecialisten.

Deheleweekwashetdejournalistiekeschaamtevoorbijenindebomvollezaalhebbenhonderdentoeschouwerserzichmeegeamuseerd. Ja, ikhebmijdatalsoudemensaange-trokken.Alwiedaarzat,zoumijnzoon,dochter,kleinzoonofkleindochterkunnenzijn.Ikkonnatweedagenextrazitplaat-senafpingeleneneenminimumaanafsprakendoordrukken.Laat ons uit deze verschrikkelijkeweek leren dat de door-tochten van Jef Vermassen niet meer zonder perssyndickunnen.Endeschrijvendepersmoetweerdekanskrijgenomteschrijven.Meermoetdatnietzijn.

GERECHTSVERSLAGGEVING DE SCHAAMTE VOORBIJ Gust Verwerft

Forum

www.vvoj.nl bestuur@vvoj.nl www.vvoj.be Vereniging van Onderzoeksjournalisten

In de prijzenvallen?

Prijs voor Onderzoeksjournalistiek 2009

Voordrachten voorDe Loep tot 16 april 2009Onderzoeksjournalisten doen vaak baanbrekend

werk. Ze roeien op tegen de stroom van bezuini-

gingen en de waan van de dag. De Loep is een

erkenning voor het beste in de Nederlandse en

Vlaamse onderzoeksjournalistiek. Ook dit jaar kan

een ieder één of meerdere producties voordragen.

Om voor de prijs in aanmerking te komen, moet het

werk zijn gepubliceerd in de periode 1 april 2008 tot

en met 31 maart 2009. Voordrachten kunnen gedaan

worden via de website van de VVOJ:

www.vvoj.nl > De Loep > aanmelden.

De sluitingsdatum is 16 april 2009.

18

ik.Watmoetjedaaralslezermee?Ishetnietonzetaakalsjournalistomhetpubliekzogoedmogelijkteinformeren?

Hetpuntisdatiedereensamenwerkt:wapenhandelaars,drug-dealers, pooiers, speurders, magistraten, sportlui, spionnen,bedrijfsleiders, academici, woordvoerders, politici... Alleenjournalistendoendatnauwelijksofnooit.Wegensconcurren-tiedwang,wegensonzegroteego’senikweetnietwaaromnogallemaal.Tochbenikervanovertuigddatsamenwerken

uiteindelijkdeenigemanierisommoeilijkedossiersfatsoen-lijkuittepluizen.Jijhebtgoedecontactenbijdeenedienst,je‘concurrent’ heeft mannetjesbij een andere. Ieder brengtopbasisvanzijnbronneneendeel van het verhaal, maarhetvolledigeplaatjeontbreektvaak.Endaarom,bijdeze,eenoproepomeenswatvakerdekoppen bij mekaar te steken.Niet alleen binnen je eigenredactiemaarook–envooral– met collega’s van anderemedia.

Waaromniet op tijd en stondinformeel samenkomen metandere journalisten van pers,radio en tv die over dezelfdethema’s schrijven? Ga geza-menlijk na welke belangrijkeverhalen blijven liggen, zoekuit of we niet te vaak doorwoordvoerders, spindoktersen machthebbers gebruiktworden, deel inzichten en in-formatie. Uiteraard kan zoietsmaar duurzaam zijn mits hetnodige respect voor bronnen-bescherming en op basis vangoede onderlinge afspraken.Datspreektvoorzich.

Intijdenvanstaten-generaals,dalendeadvertentie-inkomsten,massaleontslagenenkwijnendespecialisaties,isdekrachtenbundelen over de concurrentiegrenzen heen misschien weleen van de antwoorden om de trend van kwaliteitsverliesinonzemediategentegaan.Envooralleduidelijkheid:danbedoelikniethetsamensmeltenvantweeredactiesbinnenéén mediaholding tot een uitgedund geheel (zoals binnenConcentraénCorelioénDePersgroep is gebeurd)wantdatleidtnettotminderkennisbundeling.

Journalistenallermedia,verenigtu!

Voor het volgende nummer geef ik deze estafettecolumn door aan Ezra Eeman van VTM Nieuws.

Beginermaaraan. Jekrijgteentipvandevredesbewegingoverillegalewapentrafiek:containersvoltankonderdelenaf-komstiguitDuitslandbelandenviadehavenvanAntwerpenvia een tussenstop in Nederland uiteindelijk in Eritrea. HettransportgebeurtopeenschipdatvaartonderdevlagvanAntiguaenisgecharterddooreenDeensbedrijf.Zo’nverhaalkrijgjeineeneentjenooitrond.Tecomplex,teinternationaal.ToenopderedactievanMO*zoeentipbinnenliep,leekhetonderzoeknaardewapentrafiekdanookeenonmogelijkeop-dracht.Maarmetdehulpvaneen Nederlandse en Deensejournalist lukte het wél. DeNederlandse collega wist opbasisvanzijncontactenbinnende haven van Rotterdam denaam en vaarroute van hetschipteachterhalen.DeDeenviste uit wie de kapitein wasenlegdederolvandeDeenseoverheidbloot.Doordekrach-tentebundelen,zijnweeralbijalvrijgoedingeslaagdeenreconstructietemakenvandezwendel in tankonderdelen.Kortom, samenwerken is deboodschap.

Nu geldt dat niet enkel voorverhalen met een interna-tionale dimensie. Ook voorbinnenlandse stories is mijnervaring dat je samen veelmeergedaankrijgtdanalleen.Datgaatzo:jespreektafmeteen collega van een andermedium(bijvoorkeuropcafé,met een Blonde Leffe), toetsthypotheses af en brainstormtover strategieën om zo veelmogelijk informatie te verza-melen.Jelegtjeadresboekjesnaast mekaar, spreekt af wiewelkebronnencontacteertenjegaataandeslag.Klinktlogischenefficiënt.Alleen:hoevaakgebeurtdat?Opeenofanderemanierslagenwij,journalisten,erveelteweiniginoverdegrenzenvanconcurrerendemediadehandeninmekaarteslaan.Integendeel.Wanneereenkrantofweekbladuitpaktmeteenscoop,zaldeconcurrentieerallesaandoenomdieeendaglaterteontkrachten.Ofhetpubliekopdiemanierbetergeïnformeerdwordt,maaktnietuit.

Omeenvoorbeeldtegevenuiteendomeindatikdevoorbijejarenvrijintensiefhebgevolgd:legdeberichtgevingineenpaargroteVlaamsekrantenoverdeStaatsveiligheidnaastmekaar.Indeenekrantkrijgjedeindrukdatdegeheimedienstechtnergensvoordeugtenmaarbestzosnelmogelijkopgedoektwordt.IndeanderelijkthetalsofdeStaatsveiligheiddeenigegarantieisdatwijinBelgiënoglevendrondlopen–iktrekhetwatopflessen,maardeboodschapiswelduidelijkvermoed

NET ALS POLITICI EN POOIERSKristof Clerix

MO*

De deadline voorbijD

e Jo

urn

alis

tD

e Jo

urn

alis

tmaart 2009

Op MO*-reportage in Albanië. (Foto Kristof Clerix)

19

Onder embargo

Roger Van HoutteisnazijnontslagbijGazet van Antwerpennietlangdakloosgebleven.Halfmaart tekendehijeencontractbijN-VA,waarhijvooralcom-municatiewerkzaamhedenop zich zalnemen.

Dikke proficiat, Christian Van Thillo,metjeovernamevan(51procentvan)PCM. Leer die Hollanders maar eenswat kranten uitgeven is! Maar laatmeteen nu ook maar dat desinves-teren in je Vlaamseportefeuille.NietenkelDe VolkskrantenNRCzijnsterkemerken, ook De Morgen (26 aange-kondigdeontslagen)enVTM(23aan-gekondigdeontslagen)zijndat.

Bij zowel VUM (De Standaard/Het Nieuwsblad)alsDe Morgengaandeonderhandelingenoverdeaangekon-digde collectieve ontslagen door. BijDe Morgen wordt nog intensief on-derzochtwelke nieuwe inkomsten ofbesparingen kunnen worden gereali-seerdbuitenhetpersoneel.BijdeVUMwordt nu vooral nagegaan in welkemate brugpensioenen of tijdskredie-tendepijnvoorhetpersoneelkunnenverzachten.

Frank Demets (40) zet na twee jaarhoofdredacteurtezijngeweestvanDe Tijd een stapopzij, omhetevenwatrustiger aan te kunnen doen. FrankblijftwelvoorDe Tijdschrijven.

Roularta snoeit inKanaalZ, en daar-

door moeten vier journalisten weg:ValerieBauwens,JozefVanGelder,JorisVanderpoortenenJeroenBernaers.Zesmogenerblijven.DeVMManeemtdeproductie van KanaalZ over. Tegelijkwordt de economische nieuwszenderomgevormd tot een meer algemeneactualiteitsomroep.

De Nikon Press Photo Awards 2008zijn uitgereikt. Nick Hannes haaldehet in de categorie plus-dertigersmet een reeks beelden over de res-tantenvanhetcommunismeinOost-Europa.Indecategoriemin-dertigerswonJimmy Kets,jarenlanghuisfoto-graafbijDe Morgenensinds januariwerkzaambijDe Standaard,meteenreeks over volkscafés in VlaanderenenBrussel.OokTimDirven, IvanPuten Eric Lalmand gingen met prijzenlopen.

De afdeling Brussel-Brabant van deAVBBplantin2010eengrootPersgalaomhet125-jarigbestaanvandeeersteberoepsvereniging van journalistentevieren.Op8november1885werdin Antwerpen immers de AlgemeneBelgischePersbond(ABP)opgericht.In1914kwammetdeBeroepsunie vande Belgische Pers een tweede natio-nale journalistenorganisatietotstand.Beide organisaties smolten in 1979samentotdeAVBB.

Eenwerkgroepzalde feestelijkhedenvoorbereiden.Wieinteresseheeftom

meetedoen,kan terechtbij luc.van-heerentals@chello.be.

Wie voortaan nog parkeert opBrussels Airport in Zaventem,even opgelet! Een etmaal parkerenkan voor beroepsjournalisten nogsteedsgratis,maardeofficiëlepers-kaartmoet vanaf nu voorafwordenvoorgelegd op de dispatching vande parking. Die bevindt zich op hetniveau ‘aankomsten’ tussen de par-kingsFP1enFP3,naastdebetaalau-tomaten.

De JAM (Journalisten AuteursMaatschappij) is bijzonder boosop federaal minister Vincent Van Quickenborne(Open-VLD),omdatdievoorlopigmaarnietwilafzienvanzijnplanomalleauteursmaatschappijenteverplichtenhunledenlijstenopenbaartemaken.DeJAMvindtditsamenmetdiverse andere auteursvennootschap-pen een inbreuk op de vrijheid vanvereniging, het recht van privacy enzelfhetrechtoparbeid.

DeJAMendeVVJhebbenintusseneennieuwetypebriefklaar,waarmeejour-nalisten voorbehoud kunnen makentelkens een uitgever hen wil uitbe-talen in auteursrechten. Die maniervanbetalenlijktopheteerstegezichtfiscaal bijzonder interessant, maarhoudtookrisico’sin.VVJ-enJAM-ledenkunnen de modelbrief aanvragen opinfo@journalist.be.

S C H E E F B E K E K E N“Komjealjarennietrondvanhetfree-lancen? Stop er dan mee. Nu gaat hethelemaal niet lukken. Overweeg eenoverstap naar de PR & communicatie,waarhetervooralsnogbeteruitziet. Erisaltijdbehoefteaanmensendiewetenhoe ‘het spelletje’ met de pers werkt.Dieervaringisgoudwaard.”Tip 1 in een reeks van 7 waarmee Mandy Pijl in De Journalist (NL) free-lancejournalisten adviseert hoe de crisis te overleven.

“Staak het bellen naar redacties om jeverhaalteslijten.Stortjeopnetwerkborrelswaarhoofdredacteurenzijn.Hetverstrekkenvanopdrachten-intijdenvancrisisdunnergezaaid-iseenkwestievangunnen.Zorgdatzejouwordengegund,omdatmenjekentvandieinformeleontmoetingen.”Tip 2 in diezelfde reeks.

“Jebentverantwoordelijkvoorhetstruc-

tureel capteren van elementen uit deoverheidscommunicatiedierelevantzijnvoor demedia en journalisten. Je zorgtervoordathetgewenste imagovandeVlaamse overheid en van Vlaanderenuitgedragen wordt naar de doelgroepvanmediaenjournalisten.”Uit de functie-omschrijving van de Vlaamse imagomanager naar wie de Vlaamse overheid op zoek is.

“Tochvreemd:hoegrijzerdebevolkingwordt, hoe meer het jeunisme hoogtijviert.”Karl van den Broeck over de serieus terugvallende luistercijfers en bijho-rende verkeerde aanpak van Radio 1, in Knack van 18 maart 2009

“Als jeaanmensenvraagtwiehenhetmeest kan beïnvloeden in hun keuzes,is het antwoord bijna altijd familie envrienden.Maarinechtbelangrijkezaken

hangtveelafvanjecredibiliteitendaaris toch nog een rol voor traditionelemedia. We hebben het onderzocht: alserbijvoorbeeldberichtenzijndatjeziekkuntwordenvaneenbepaaldehambur-gerteeten,ziejedatdebodemvandeinformatiepiramideweerhelemaalnaarboven verschuift, en dat is een rol dietraditionelemediaenkrantenmaarbestkoesteren.”Chief reputation strategist Leslie Gaines-Ross in De Standaard van 6 maart 2009

“We krijgen de kritiek dat we mensenhelemaalmoetenlatenuitspreken.Maarals je dat met sommige politici doet,moet je maar één vraag stellen. Diepratengewoondoor.”Lisbeth Imbo (VRT) in Het Communiqué, periodiek van het de-partement Communicatie van de Erasmushogeschool Brussel

Waarom niet eens een reportage maken over Charleroi, samen met een journalist van Vers l’Avenir?of een reeks opzetten achter de coulissen van de Belgische sportwereld?

of wil je liever een tijdje meedraaien op een redactie van een krant in Franstalig België of de Duitstalige gemeenschap?

MetdesteunvanhetPrinsFilipfondswordtdatopnieuwmogelijk.

Tussen2000en2004kondenmeerderejournalistengedurendeéénoftweemaandenwerkenopeenredactieineenandereGemeenschap.

Datdoelisnietveranderd:bijdragentoteenbeterewederzijdsekennisviaeenjournalistiekesamenwerking.

Ditmaalkunnenjournalistentussen twee formuleskiezen:

• Eén of twee maanden verblijven op een redactie van de andere Gemeenschap

• Samenwerken met een journalist van een andere Gemeenschap rond een bepaald thema, dossier…

Wiekandeelnemen?

• Voordeformule‘verblijfopeenredactie’: allejournalisteninloondienstvaneenredactie(au-diovisuelemedia,geschrevenpers)

• Voor de formule ‘samenwerken aan een onder-zoek’:allejournalisten(inloondienstofzelfstandigenvoorallesoortenmedia)

Hoedeelnemen?

• Voor de formule ‘verblijf op een redactie’van deandere Gemeenschap: de journalist(e) zoekt eenredactie in de andereGemeenschapendient eenkandidatuurin.

• Voordeformule‘samenwerkenmeteenjournalistrondeenbepaald thema’:de journalistwerkteenthemauitmeteencollegaenzedienensameneenkandidaatsdossierin.

Eenonafhankelijkejury,samengestelduitmensenvandedrieGemeenschappen,zaldeprojectenselecteren.

Hetbedragvandebeursvarieertvolgensdeformule:

- van2.000tot4.000eurovooreenverblijfopeenandereredactie- van1.000tot2.000eurovooreensamenwerkingrondeenthema

De kandidaturen worden ingewacht tot 30 april2009bijgmt@kbs-frb.beHetkandidaatsdossierkanwordengedownloadopwww.kbs-frb.beofopwww.prins-filipfonds.org

Meer informatie over beide thema’s van deze Info media:JosseAbrahams,02-5490256–0495-546142–abrahams.j@kbs-frb.be

RECTO/VERSOEEn journalistiEkE kijk op EEn andErE GEmEEnschap

(Fot

o Is

opix

)