:AVB; Lobbyen moet transparanter - Ghent University · lobbyen in de Wetstraat juist? En hoe...
1
Met hulp van de pod Zo krijgt u duizenden volgers op Instagram ► 14 ANN VAN DEN BROEK EN DIETER BAUWENS Volledige transparantie over wie er geconsulteerd is bij het maken van een wet en een register van alle lobbygroepen en belangenorganisaties. Sp.a wil volledige duidelijkheid over wie er invloed heeft op het federale beleid. Geen overbodige luxe, zeggen experts. Om te vermijden dat lobbygroepen al te zeer de pen vasthouden bij het ontstaan van nieuwe wetten, pleit sp.a voor een lobbyregister van alle belangengroe- pen en lobbyisten die actief zijn op federaal niveau. De partij heeft daarvoor een plan voorliggen in de commissie Politieke Vernieuwing. Zo’n register bestaat al op Europees niveau. Daarnaast willen de socialisten voor elke wet oplijsten met welke belangengroepen en lobbyisten ministers of parlementsleden contact hadden. Tot DINSDAG 25/04/2017 Stuurloos schip in Brugge En ook kapitein Preud’homme kan koers niet wijzigen ► 22 3 DeMorgen. HH DM. sport Getuigenis ‘Dove mensen worden behandeld als tweederangsburgers’ ► 8 Die input is onontbeerlijk voor beleidsmakers. Dat maakt dat zij constant dansen op een slappe koord. Ze mogen niet te afhankelijk worden van wie ze reguleren, maar ze hebben wel hun kennis nodig.” Gedragscode Problematisch wordt het pas wanneer één speci- fieke belangengroep oververtegenwoordigd wordt en anderen nauwelijks gehoord worden of de tijd niet hebben om zich te organiseren. Een bekend voorbeeld op Europees niveau is de financiële sector: de consumentenbelangen komen daar nauwelijks aan bod, in tegenstelling tot de banken. “Politici worden heel sterk gevoed door wie de meeste expertise heeft, alleen gaat dat doorgaans hand in hand met de grootste belangen hebben. Daarom vind ik het belangrijk dat er meer transpa- rantie zou komen en er een gedragscode opgesteld wordt”, zegt Beyers. “Het gevaar bestaat namelijk dat politici meer oog gaan hebben voor de belangen van lobbygroepen dan voor die van het volk.” slot moeten ook sprekers op een hoorzitting in het parlement transparant zijn over hun eventuele betrokkenheid bij de voorliggende wetgeving. De socialisten zijn overigens niet de enigen met plan- nen. Quasi alle partijen hebben ideeën die min of meer in dezelfde richting gaan, enkel de modalitei- ten verschillen. Automatisch rijst de vraag: hoe intensief is dat lobbyen in de Wetstraat juist? En hoe problematisch? Wel, dat is niet helemaal duidelijk. Onderzoek naar de invloed van belangenverenigingen op de Belgische of Vlaamse wetgeving is nog nooit gebeurd. Maar je kunt er wel van uitgaan dat er op alle mogelijke domeinen lobbygroe- pen actief zijn, zegt politicoloog Jan Beyers (Universiteit Antwerpen) die zich speciali- seerde in belangenorganisaties. “Al wil dat niet zeggen dat er ook op alle dossiers effectief gewogen wordt. Europese cijfers bestaan daar wel over: in 30 pro- cent van de onderzochte gevallen was er totaal geen sprake van gelobby. Bij 20 à 30 procent is er intens gelobby geconstateerd.” Die dis- crepantie is niet zo vreemd, zegt Beyers. Lobbygroepen troepen nu eenmaal samen daar waar anderen ook al actief zijn. 2.000 lobbygroepen Dat België veel lobbygroepen telt, is wel duidelijk. Dat onderzocht professor Beyers recent zelf door de kruispuntbank en de diverse adviesraden uit te pluizen. Het resultaat: Op federaal en regionaal niveau zijn er tussen de 1.600 en de 2.000 maat- schappelijke organisaties actief als belangenvereni- ging. “Maar dat is een schromelijke onderschatting”, benadrukt Beyers. “Dit zijn namelijk alleen de orga- nisaties die een juridisch statuut hebben. De vereni- gingen die zich enten op het lokale beleid, zoals Ringland, zijn ook niet meegeteld, net zoals consul- tancybureaus en grote bedrijven.” Voorbeelden van politieke beïnvloeding zijn er dan ook genoeg. Het bekendste recente geval is Kazachgate: wat er precies aan voorafgegaan is wordt nog steeds onderzocht, maar plots was daar een wet op maat van een Kazachse oligarch. Maar er zijn ook veel alledaagsere voorbeelden. Het plan van Vlaams minister voor Financiën Bart Tommelein (Open Vld) om gezinnen wel nog tot 100 procent van hun woning- waarde te laten lenen, werd inge- fluisterd door de Confederatie Bouw. De ecocheques zouden al lang afgeschaft zijn, mocht de druk van de sociale partners en de ondernemingen die er geld aan verdienen niet zo verstikkend zijn. Hetzelfde verhaal bij het mobiliteitsbudget: de knoop zou veel makkelijker door te hakken zijn, mochten Febiac en consor- ten niet zo zwaar wegen op de besluitvorming. Johan Vande Lanotte (sp.a), gewezen minister van vele departementen, hanteerde naar eigen zeg- gen steeds één gulden regel. “Ontvang nooit mensen alleen. Dan kun je ook geen miserie krijgen. Ik had altijd minstens één kabinetsmedewerker in de buurt”, zegt de burgemeester van Oostende. “Echt ongeoorloofde voorstellen heb ik daardoor nooit gehad. En als ze er wel waren, kon je doen alsof je ze niet gehoord had”, lacht hij. En toch: lobbying is niet per se slecht. “Het is een vies woord. Er hangt een negatieve sfeer rond en er gebeuren natuurlijk ook veel negatieve dingen in de naam van lobbyen”, zegt Beyers. “Maar het is ondenkbaar dat er in een democratie beleid tot stand kan komen zonder inzicht in de technische materie. ‘Het is ondenkbaar dat beleid tot stand kan komen zonder input van belangengroepen’ JAN BEYERS POLITICOLOOG (UANTWERPEN) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 VOKA Vlaamse werkgeversorganisatie UNIZO Vereniging van ondernemers GEZINSBOND Vereniging die ijvert voor belangen gezinnen ACW/ACV Christelijke vakbond ÇAVARIA Belangenverdediger voor holebi’s en transgenders GAIA Dierenrechtenorganisatie BOERENBOND Vereniging voor agrarische ondernemers VBO Interprofessionele werkgeversorganisatie ABVV Socialistische vakbond SOCIALISTISCHE MUTUALITEIT Ziekteverzekeringsfonds © BELGA Meeste invloed Lobbyen moet transparanter VOKA is Vlaams lobbykampioen Geen enkele andere organisatie oefende naar aanloop van de verkiezingen van 2014 zoveel invloed uit als werkgeversorga- nisatie VOKA. Dat blijkt alleszins uit het doctoraat over de relatie tussen Vlaamse partijen en belangenverenigingen waar Tom Schamp (UGent) momen- teel aan werkt. Hij onderzocht hoeveel toena- dering welke organisaties in de aanloop naar die verkiezingen zochten en met welke menin- gen de partijen zelf denken dat ze het meeste rekening gehou- den hebben bij het opstellen van hun verkiezingsprogramma. De grootste invloed kwam daarbij onmiskenbaar van werkgevers- organisatie VOKA. Dat die partij het meeste gehoor vond bij N- VA en Open Vld, mag niet ver- bazen. Zelfstandigenorganisatie Unizo staat stevig op de tweede plek, met voornamelijk invloed bij CD&V en N-VA. De vakbon- den en klassieke middenvelds- organisaties volgen op respec- tabele afstand. (AVB) Sp.a wil exact weten wie invloed heeft op de regering, maar hoe intensief en problematisch is dat gelobby?
Transcript of :AVB; Lobbyen moet transparanter - Ghent University · lobbyen in de Wetstraat juist? En hoe...
Met hulp van de podZo krijgt u duizenden volgersop Instagram► 14
ANN VAN DEN BROEK EN DIETER BAUWENS
Volledige transparantie over wie ergeconsulteerd is bij het maken van een weten een register van alle lobbygroepen enbelangenorganisaties. Sp.a wil volledigeduidelijkheid over wie er invloed heeft op het federale beleid. Geen overbodigeluxe, zeggen experts.
Om te vermijden dat lobbygroepen al te zeer de penvasthouden bij het ontstaan van nieuwe wetten, pleitsp.a voor een lobbyregister van alle belangengroe-pen en lobbyisten die actief zijn op federaal niveau.De partij heeft daarvoor een plan voorliggen in decommissie Politieke Vernieuwing. Zo’n registerbestaat al op Europees niveau.
Daarnaast willen de socialisten voor elke wetoplijsten met welke belangengroepen en lobbyistenministers of parlementsleden contact hadden. Tot
DINSDAG 25/04/2017
Stuurloos schip in BruggeEn ook kapitein Preud’hommekan koers niet wijzigen► 22
3DeMorgen.HH
DM.sportGetuigenis ‘Dove mensen wordenbehandeld als tweederangsburgers’► 8
Die input is onontbeerlijk voor beleidsmakers. Datmaakt dat zij constant dansen op een slappe koord.Ze mogen niet te afhankelijk worden van wie zereguleren, maar ze hebben wel hun kennis nodig.”
GedragscodeProblematisch wordt het pas wanneer één speci-fieke belangengroep oververtegenwoordigd wordten anderen nauwelijks gehoord worden of de tijdniet hebben om zich te organiseren. Een bekendvoorbeeld op Europees niveau is de financiële sector:de consumentenbelangen komen daar nauwelijksaan bod, in tegenstelling tot de banken.
“Politici worden heel sterk gevoed door wie demeeste expertise heeft, alleen gaat dat doorgaanshand in hand met de grootste belangen hebben.Daarom vind ik het belangrijk dat er meer transpa-rantie zou komen en er een gedragscode opgesteldwordt”, zegt Beyers. “Het gevaar bestaat namelijkdat politici meer oog gaan hebben voor de belangenvan lobbygroepen dan voor die van het volk.”
slot moeten ook sprekers op een hoorzitting in hetparlement transparant zijn over hun eventuelebetrokkenheid bij de voorliggende wetgeving. Desocialisten zijn overigens niet de enigen met plan-nen. Quasi alle partijen hebben ideeën die min ofmeer in dezelfde richting gaan, enkel de modalitei-ten verschillen.
Automatisch rijst de vraag: hoe intensief is datlobbyen in de Wetstraat juist? En hoe problematisch?Wel, dat is niet helemaal duidelijk.Onderzoek naar de invloed vanbelangenverenigingen op deBelgische of Vlaamse wetgevingis nog nooit gebeurd. Maar je kunter wel van uitgaan dat er op allemogelijke domeinen lobbygroe-pen actief zijn, zegt politicoloogJan Beyers (UniversiteitAntwerpen) die zich speciali-seerde in belangenorganisaties.
“Al wil dat niet zeggen dat erook op alle dossiers effectiefgewogen wordt. Europese cijfersbestaan daar wel over: in 30 pro-cent van de onderzochte gevallenwas er totaal geen sprake van gelobby. Bij 20 à 30procent is er intens gelobby geconstateerd.” Die dis-crepantie is niet zo vreemd, zegt Beyers.Lobbygroepen troepen nu eenmaal samen daarwaar anderen ook al actief zijn.
2.000 lobbygroepenDat België veel lobbygroepen telt, is wel duidelijk.Dat onderzocht professor Beyers recent zelf doorde kruispuntbank en de diverse adviesraden uit tepluizen. Het resultaat: Op federaal en regionaalniveau zijn er tussen de 1.600 en de 2.000 maat-schappelijke organisaties actief als belangenvereni-ging. “Maar dat is een schromelijke onderschatting”,benadrukt Beyers. “Dit zijn namelijk alleen de orga-nisaties die een juridisch statuut hebben. De vereni-
gingen die zich enten op het lokale beleid, zoalsRingland, zijn ook niet meegeteld, net zoals consul-tancybureaus en grote bedrijven.”
Voorbeelden van politieke beïnvloeding zijn erdan ook genoeg. Het bekendste recente geval isKazachgate: wat er precies aan voorafgegaan iswordt nog steeds onderzocht, maar plots was daareen wet op maat van een Kazachse oligarch. Maarer zijn ook veel alledaagsere voorbeelden. Het plan
van Vlaams minister voorFinanciën Bart Tommelein(Open Vld) om gezinnen wel nogtot 100 procent van hun woning-waarde te laten lenen, werd inge-fluisterd door de ConfederatieBouw. De ecocheques zouden allang afgeschaft zijn, mocht dedruk van de sociale partners ende ondernemingen die er geldaan verdienen niet zo verstikkendzijn. Hetzelfde verhaal bij hetmobiliteitsbudget: de knoop zouveel makkelijker door te hakkenzijn, mochten Febiac en consor-ten niet zo zwaar wegen op de
besluitvorming.Johan Vande Lanotte (sp.a), gewezen minister
van vele departementen, hanteerde naar eigen zeg-gen steeds één gulden regel. “Ontvang nooit mensenalleen. Dan kun je ook geen miserie krijgen. Ik hadaltijd minstens één kabinetsmedewerker in debuurt”, zegt de burgemeester van Oostende. “Echtongeoorloofde voorstellen heb ik daardoor nooitgehad. En als ze er wel waren, kon je doen alsof jeze niet gehoord had”, lacht hij.
En toch: lobbying is niet per se slecht. “Het is eenvies woord. Er hangt een negatieve sfeer rond en ergebeuren natuurlijk ook veel negatieve dingen inde naam van lobbyen”, zegt Beyers. “Maar het isondenkbaar dat er in een democratie beleid tot standkan komen zonder inzicht in de technische materie.
‘Het is ondenkbaardat beleid tot stand
kan komen zonder input vanbelangengroepen’
JAN BEYERSpOlITICOlOOG (UANTwerpeN)
1
2
3
45 6
7
8
9
10VOKAVlaamse werkgeversorganisatie
UNIZOVereniging vanondernemers
GEZINSBONDVereniging die ijvert voorbelangen gezinnen
ACW/ACVChristelijke vakbond
ÇAVARIABelangenverdediger voorholebi’s en transgenders
GAIADierenrechtenorganisatie
BOERENBONDVereniging voor
agrarische ondernemers
VBOInterprofessionele
werkgeversorganisatie
ABVVSocialistische vakbond
SOCIALISTISCHE MUTUALITEIT
Ziekteverzekeringsfonds
© B
elG
A
Meesteinvloed
Lobbyen moettransparanter
VOKA is Vlaams lobbykampioenGeen enkele andere organisatieoefende naar aanloop van deverkiezingen van 2014 zoveelinvloed uit als werkgeversorga-nisatie VOKA. Dat blijkt alleszinsuit het doctoraat over de relatietussen Vlaamse partijen enbelangenverenigingen waarTom Schamp (UGent) momen-teel aan werkt.
Hij onderzocht hoeveel toena-dering welke organisaties in deaanloop naar die verkiezingenzochten en met welke menin-gen de partijen zelf denken datze het meeste rekening gehou-den hebben bij het opstellen vanhun verkiezingsprogramma. Degrootste invloed kwam daarbijonmiskenbaar van werkgevers-
organisatie VOKA. Dat die partijhet meeste gehoor vond bij N-VA en Open Vld, mag niet ver-bazen. ZelfstandigenorganisatieUnizo staat stevig op de tweedeplek, met voornamelijk invloedbij CD&V en N-VA. De vakbon-den en klassieke middenvelds-organisaties volgen op respec-tabele afstand. (AVB)
Sp.a wil exact weten wie invloed heeft op de regering, maar hoe intensief en problematisch is dat gelobby?
