Autisme en een gelijkwaardige relatieAutisme en een gelijkwaardige relatie

Sandra Krekel en Roland AngenentSandra Krekel en Roland Angenent

2 maart 20132 maart 2013

Even voorstellenEven voorstellen

• Sandra KrekelSandra Krekel• Coach en trainerCoach en trainer• Partner vanPartner van

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 2

www.deautismecoach.nlwww.deautismecoach.nl

Wat is autisme nu eigenlijk?Wat is autisme nu eigenlijk?

• Van stoornis naar spectrumVan stoornis naar spectrum• Verwerking van indrukken die via de Verwerking van indrukken die via de

zintuigen worden opgedaan verloopt anders zintuigen worden opgedaan verloopt anders waardoor overprikkeling kan ontstaanwaardoor overprikkeling kan ontstaan

• Moeite met sociale situaties door niet Moeite met sociale situaties door niet aanvoelen wat er verwacht wordtaanvoelen wat er verwacht wordt

• Moeite met afstemmen op een anderMoeite met afstemmen op een ander• Minder schakelvaardigheidMinder schakelvaardigheid

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 3

Maar ook:Maar ook:

• Oog voor detailOog voor detail• Logisch kunnen redenerenLogisch kunnen redeneren• Goed kunnen systematiserenGoed kunnen systematiseren• Diepgang in gesprekkenDiepgang in gesprekken• EerlijkEerlijk• BetrouwbaarBetrouwbaar

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 4

Een andere bedraadheid, een Een andere bedraadheid, een andere kijkandere kijk

• FeitelijkerFeitelijker• TechnischerTechnischer• GedetailleerderGedetailleerder• GefragmenteerderGefragmenteerder

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 5

In relatieIn relatie

Verschil in bedraadheid zichtbaar:Verschil in bedraadheid zichtbaar:

• Systematiseren versus empathiserenSystematiseren versus empathiseren• Berekenen versus intuïtief aanvoelenBerekenen versus intuïtief aanvoelen• Gedrag kopiëren versus initiatief nemen Gedrag kopiëren versus initiatief nemen

62-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie

Roland AngenentRoland Angenent

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 7

• Diagnose AspergerDiagnose Asperger• AanleidingAanleiding• Diagnose in 2006 en 2009Diagnose in 2006 en 2009

Pret van…Pret van…

• Fiep: techniekFiep: techniek• Zeer goed oog voor detailZeer goed oog voor detail• Maar ook voor het geheelMaar ook voor het geheel• Andere bedrading: Denk een flink stuk Andere bedrading: Denk een flink stuk

buiten de boxbuiten de box

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 8

Eens een uitvinder…Eens een uitvinder…

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 9

Altijd een uitvinder…Altijd een uitvinder…

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 10

Last van…Last van…

• Snel overprikkeldSnel overprikkeld• TerugtrekgedragTerugtrekgedrag• Onhandigheid in sociale situatiesOnhandigheid in sociale situaties• Weinig affectie naar partnerWeinig affectie naar partner• Soms dwangmatigSoms dwangmatig• Begreep mezelf nietBegreep mezelf niet

Daardoor: 12 relaties 13 ongelukkenDaardoor: 12 relaties 13 ongelukken

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 11

Op zoek naar de oorzaakOp zoek naar de oorzaak

• TherapieTherapie• RelatietherapeutRelatietherapeut• Voorlaatste relatieVoorlaatste relatie• Huidige relatieHuidige relatie• Gelijkwaardigheid - machtGelijkwaardigheid - macht

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 12

(On)gelijkwaardigheid in relatie = (On)gelijkwaardigheid in relatie = Wie bepaalt? Wie bepaalt?

13-04-23 (c) 2012 Bureau Angenent 14

OefeningOefening

Schrijf in maximaal 10 woorden op:Schrijf in maximaal 10 woorden op:

““Hoe oefen ik macht uit / zorg ik dat er Hoe oefen ik macht uit / zorg ik dat er gebeurt wat ik wil?” gebeurt wat ik wil?”

13-04-23 (c) 2012 Bureau Angenent 15

MachtsbronnenMachtsbronnen

Macht is gebaseerd op het Macht is gebaseerd op het geloofgeloof van van de onmachtige partner dat de de onmachtige partner dat de machtige partner …... machtige partner …...

13-04-23 (c) 2012 Bureau Angenent 16

MachtsbronnenMachtsbronnen

1.1. Macht op basis van beloningMacht op basis van beloning2.2. Macht op basis van dwang / agressieMacht op basis van dwang / agressie3.3. Gelegitimeerde machtGelegitimeerde macht4.4. Macht op basis van persoonlijkheid / Macht op basis van persoonlijkheid /

statusstatus5.5. Macht op basis van expertise / kennisMacht op basis van expertise / kennis6.6. Macht op basis van informatieMacht op basis van informatie7.7. Macht op basis van verschil in Macht op basis van verschil in

behoeftebehoefte8.8. Macht op basis van geldMacht op basis van geld9.9. Macht op basis van relatiesMacht op basis van relaties

13-04-23 (c) 2012 Bureau Angenent 17

MachtsbasisMachtsbasis

Veel macht is gebaseerd op angstVeel macht is gebaseerd op angst• De angst voor confrontatie De angst voor confrontatie • De angst voor afwijzing De angst voor afwijzing • De angst voor eenzaamheidDe angst voor eenzaamheid• De angst om het alleen niet te reddenDe angst om het alleen niet te redden• De angst om geen nieuwe partner meer De angst om geen nieuwe partner meer

te vinden te vinden • etcetc

13-04-23 (c) 2012 Bureau Angenent 18

Keukentafelconsent: Een goed Keukentafelconsent: Een goed gesprekgesprek

13-04-23 (c) 2012 Bureau Angenent 19

Het Equaldog perspectiefHet Equaldog perspectiefUnderdog Upperdog Equaldog

Onmachtig Overmachtig Gelijkmachtig

Ik ben onbelangrijk Ik ben belangrijk Jij en ik zijn beide belangrijk

Ik laat me bepalen Ik bepaal Wij overleggen

Ik ben niet OK en jij wel

Ik ben OK en jij niet Wij zijn alle twee OK

Mijn belang is ondergeschikt

Mijn belang is het belangrijkst

Mijn belang is net zo belangrijk als jouw belang en ons belang

Ik moet Jij zal Ik heb geen bezwaar

je gelijkwaardig opstellen

13-04-23 (c) 2012 Bureau Angenent 20

ConsentConsent

• Het recht om Nee te zeggenHet recht om Nee te zeggen• De plicht om de Waarom-vraag te De plicht om de Waarom-vraag te

beantwoordenbeantwoorden

13-04-23 (c) 2012 Bureau Angenent 21

Het gesprekHet gesprek

• OpeningsritueelOpeningsritueel• GesprekGesprek• SlotritueelSlotritueel

13-04-23 (c) 2012 Bureau Angenent 22

6 fasen van het gesprek6 fasen van het gesprek

• Beeldvorming: feitenBeeldvorming: feiten• Gevoels-/meningsvormingGevoels-/meningsvorming• Introspectie: waar komt het Introspectie: waar komt het

vandaan?vandaan?• Creatieve vormgeving: hoe Creatieve vormgeving: hoe

andersanders• Besluitvorming: consentBesluitvorming: consent• Acties afsprekenActies afspreken

13-04-23 (c) 2012 Bureau Angenent 23

Gelijkwaardigheid door:Gelijkwaardigheid door:

• Aan tafel: serieus gesprekAan tafel: serieus gesprek• Verstand en gevoel komen gelijk aan de Verstand en gevoel komen gelijk aan de

ordeorde• Opschrijven: wees jezelfOpschrijven: wees jezelf• RituelenRituelen• Methodisch: feitelijk, intuïtief, innerlijk, Methodisch: feitelijk, intuïtief, innerlijk,

scheppend, zelfbewust en praktisch scheppend, zelfbewust en praktisch • ““Lets try it for a weekLets try it for a week• Ondergrens consentOndergrens consent

ErvaringErvaring

• Maakt bespreekbaarMaakt bespreekbaar• Laat beide partners tot hun recht komenLaat beide partners tot hun recht komen• Leidt tot (onverwachte) oplossingenLeidt tot (onverwachte) oplossingen• Integreert op den duur zodat formele Integreert op den duur zodat formele

structuur niet meer nodig isstructuur niet meer nodig is

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 24

VoorbeeldVoorbeeld

• Sandra ergert zich er aan dat ik steeds Sandra ergert zich er aan dat ik steeds vergeten ben wat zij op een dag doet.vergeten ben wat zij op een dag doet.

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 25

ProbleemstellingProbleemstelling

• Hoe kunnen weHoe kunnen we beter omgaan met beter omgaan met aandacht voor elkaars bezigheden?aandacht voor elkaars bezigheden?

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 26

1. Beeldvorming1. Beeldvorming

Wat gebeurt er feitelijk?Wat gebeurt er feitelijk?•Roland: Sandra vertelt heel veel en ik Roland: Sandra vertelt heel veel en ik onthou maar de helft.onthou maar de helft.•Sandra: Roland weet ‘s avonds niet wat ik Sandra: Roland weet ‘s avonds niet wat ik overdag gedaan heb.overdag gedaan heb.

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 27

2. Gevoel2. Gevoel

Wat voel ik?Wat voel ik?•Roland: Voel me afgewezen omdat ik Roland: Voel me afgewezen omdat ik steeds op mijn kop krijg.steeds op mijn kop krijg.•Sandra: Alleen staan, irritatie, Sandra: Alleen staan, irritatie, teleurgesteld.teleurgesteld.

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 28

3. Introspectie3. Introspectie

Wat zit er achter, waar komt het gevoel Wat zit er achter, waar komt het gevoel vandaan?vandaan?•Roland: Innerlijke overtuiging dat ik een Roland: Innerlijke overtuiging dat ik een kneus ben.kneus ben.•Sandra: Denk dat hij geen interesse voor Sandra: Denk dat hij geen interesse voor mij heeft.mij heeft.

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 29

4. Creatieve fase4. Creatieve fase

• Sandra vertelt uit zichzelf wat ze die dag Sandra vertelt uit zichzelf wat ze die dag meegemaakt heeftmeegemaakt heeft

• Aan tafel vertelt ieder om de beurt iets Aan tafel vertelt ieder om de beurt iets wat hij/zij die dag meegemaakt heeftwat hij/zij die dag meegemaakt heeft

• Roland schrijft de afspraken van Sandra in Roland schrijft de afspraken van Sandra in zijn digitale agenda zijn digitale agenda

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 30

5 Consentfase5 Consentfase

• Roland schrijft de afspraken van Sandra in Roland schrijft de afspraken van Sandra in zijn digitale agenda zijn digitale agenda

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 31

6. Actiepunten 6. Actiepunten

• Digitale agenda vullen van huidige Digitale agenda vullen van huidige afspraken van Sandraafspraken van Sandra

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 32

Zelf ervaren?Zelf ervaren?

• Autismeweek: 6 april: 15.00-17.00 Autismeweek: 6 april: 15.00-17.00 Workshop “keukentafelconsent”Workshop “keukentafelconsent”

2-3-2013 Autisme en een gelijkwaardige relatie 33

Autisme en intimiteit20-2-2012 34