Samen dejuiste keuzes

maken voorverduurzaming van

ARTIS

voorverduurzaming van

ARTIS

voorverduurzaming van

ARTIS

voorverduurzaming van

ARTIS

Met FastLane op weg naar een fossielvrij ARTIS

ARTIS heeft de ambitie om vanaf

2030 geen fossiele brandstoffen

meer te gebruiken. De FastLane-

aanpak geeft inzicht in de te

nemen maatregelen, de kosten en

de investeringsruimte. Hiermee is

een verduurzamingsplan

uitgewerkt om energie te besparen,

en een fossielvrij

energiemasterplan om in de

resterende energiebehoefte te

voorzien.

Als het in ARTIS kan…ARTIS heeft een grote duurzaamheidsambitie: vanaf 2030wil het dierenpark geen aardgas of andere fossielebrandstoffen meer gebruiken. Als educatief instituut metde missie een breed publiek te inspireren en stimulerenverantwoordelijk met natuur om te gaan, wil ARTIS eenvoortrekkersrol vervullen als het gaat om verduurzaming.

ARTIS staat middenin de binnenstad van Amsterdam. Hetpark is zo’n 14 hectare groot en bestaat uit ruim vijftiggebouwen. De helft hiervan, zoals de Volharding, hetApenhuis, de Salmhuisjes en het Aquarium zijnmonumenten. Zowel bezoekers, medewerkers én dierenmaken hier gebruik van. Vrijwel elk verblijf in het parkheeft een ander binnenklimaat en ook voor sommigebeplanting is energie nodig. Door de ambitie uit te sprekenzelfs in die situatie vrij te willen zijn van fossielebrandstoffen, wil ARTIS laten zien dat verduurzaming vangebouwen overal mogelijk is.

Monumentaal park in de binnenstadARTIS heeft de uitdaging om in de juiste volgorde de juisteverduurzamingsmaatregelen te nemen, zodat ze haarambitie om in 2030 fossielvrij te zijn, kan realiseren, zonderonnodige kosten. De monumentale status van degebouwen en dierenverblijven zorgt ervoor datimplementatie van standaardverduurzamingsmaatregelen niet mogelijk is. Ook delocatie brengt uitdagingen met zich mee: in de binnenstadvan Amsterdam is beperkte ruimte voor warmte-opwekking.

Casestudy FastLane ARTIS | Royal HaskoningDHV 2

Actie begint bij inzicht

Energiebehoefte omlaagDe eerste doelstelling waar wij samen met ARTIS aanwerken op weg naar een fossielvrij dierenpark, is deenergiebehoefte van het park terugdringen. Daarbij makenwij gebruik van de FastLane-aanpak. Deze aanpak geeft, viaeen softwaretool, inzicht in de korte-enlangetermijneffecten van duurzaamheidsmaatregelen pergebouw en voor ARTIS als geheel. Op basis van dit inzichtbepalen wij samen met ARTIS de juisteverduurzamingsaanpak voor het dierenpark.

Wij selecteren verduurzamingsmaatregelen die insamenloop met geplande onderhoudsmaateregelen uithet bestaande ARTIS-onderhoudsplan kunnen wordenuitgevoerd en we definiëren aanvullende maatregelenzoals het bijeenbrengen van functies op één locatiewaardoor gebouwen waarvan de binnentemperatuur enluchtvochtigheid wordt gereguleerd, beter worden benut.Deze maatregelen worden in de komende jarengeïmplementeerd, in verschillende stadia. Daarbij fungeertde FastLane-softwaretool als dashboard dat inzicht geeft inwat er nog moet gebeuren, wat de kosten daarvan zijn enwat de investeringsruimte is.

Warmte-energie uit lucht, grond óf grachtenwaterOm in de resterende energiebehoefte te kunnen voorzien,moet er tevens een oplossing worden gevonden. Hiervoorontwikkelen wij een fossielvrij energiemasterplan. Daarinonderzoeken we op welke manier ARTIS kan beschikkenover voldoende fossielvrije, hernieuwbare energie en watdaarvoor nodig is. Warmtewinning uit lucht, grond en/ofgrachtenwater is een mogelijkheid, maar ook zonne- enwindenergie. In de zoektocht naar een energie-/warmtebron voeren we overleg met anderegrootverbruikers in de buurt, zoals het Tropenmuseum, enmet Waternet, onder meer over het gezamenlijk gebruikvan de grachten.

3 Casestudy FastLane ARTIS | Royal HaskoningDHV

Meetbare impact

Sneller actie dankzij inzicht De FastLane-aanpak levert ARTIS inzicht in demogelijkheden om energie te besparen, in de maatregelenen scenario’s die tot een fossielvrij ARTIS leiden en in debijbehorende kosten. Hierdoor wordt duidelijk voor debeslissers binnen de organisatie welke maatregelenrealistisch, kosteneffectief en toekomstbestendig zijn.

ResultatenInmiddels is de verduurzamingsaanpak uitgewerkt. Dathoudt in dat de energiebesparende maatregelen pergebouw bekend zijn. Globaal blijken de maatregelen pergebouw een besparing van circa 40% aan gasverbruik op televeren.

Tevens is het energiemasterplan uitgewerkt in drierealistische opties om op duurzame wijze in de resterendeenergievraag te voorzien: warmtewinning uit lucht, gronden/of grachtenwater. ARTIS kan bij iedere verbouwing of renovatie van zijngebouwen of infrastructuur gericht inspelen op deuitgangspunten van de verduurzamingsplannen.

Casestudy FastLane ARTIS | Royal HaskoningDHV 4

Bijdrage aan SustainableDevelopment Goals (SDGs)

Het zit in ons DNA om met onze expertise, partnerships eninnovaties samen te werken aan een betere samenleving.Met de verduurzaming van ARTIS dragen wij bij aan devolgende duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG's),afkomstig uit de 2030 Agenda for SustainableDevelopment van de Verenigde Naties:

Betaalbare en schone energieDuurzaamheid zit in de kern van onze oplossingen. Met deverduurzaming van de gebouwen van ARTIS aan de handvan de FastLane-aanpak, werken we aan deverwezenlijking van de doelstelling van ARTIS om in 2030100% fossielvrij te zijn. Om in de energiebehoefte tevoorzien, ontwikkelen wij een oplossing waarin energieduurzaam wordt opgewekt, door warmtewinning uitlucht, grond en/of grachtenwater.

Duurzame steden en gemeenschappenDoor de verduurzaming van gebouwen, zoals die vanARTIS, dragen wij bij aan duurzame steden. Wij dragen ertevens aan bij dat ARTIS haar maatschappelijk functie kanblijven uitoefenen: een ontmoetingsplek zijn waar natuuren cultuur samenkomen en hiermee invulling geven aanhaar missie om een breed publiek te stimuleren omverantwoordelijk met natuur om te gaan. Deverduurzaming van ARTIS ondersteunt deduurzaamheidsvisie van Amsterdam.

5 Casestudy FastLane ARTIS | Royal HaskoningDHV

Over FastLaneDe FastLane-aanpak helpt u om snel, slim en zorgvuldig gebouwen teverduurzamen. FastLane bundelt expertise op het gebied van verduurzaming vangebouwen, actuele marktdata en de informatie van uw gebouwen in éénsoftwaretool. Hiermee wordt het mogelijk om snel de kosten en effecten vanverschillende duurzaamheidsmaatregelen en scenario’s te vergelijken en deoptimale aanpak voor uw gebouwportefeuille te bepalen.

Wilt u meer weten?Op onze website vindt u meer informatie over hoe u uw gebouwen met FastLanesnel, slim en zorgvuldig duurzaam kunt maken.

Al het beeldmateriaal in deze casestudy is van ARTIS.

linkedin.com/company/royal-haskoningdhv

twitter.com/RHDHV

https://www.royalhaskoningdhv.com/fastlane