90 C H É M A A R T 2 0 1 2 C H É M A A R T 2 0 1 2 91

In Drive zet Ryan Gosling een mysterieuze stuntman neer die in zijn vrije tijd bankovervallers helpt te ontsnappen. Maar zijn die stuntlui werkelijk zo mysterieus? Zijn ze werkelijk zo cold as ice?We vragen het aan twee stuntmannen die als de beste in hun vak doorgaan. James Embree leerden we een jaar of vier geleden kennen op de set van In Bruges. James is

kaal, maar liet zich voor die opnames een zwarte pruik aanmeten, zodat hij van ver wat meer op hoofdrolspeler Colin Farrell leek. Als Farrells stunt double moest hij uit een hotelraam springen en 15 meter lager op een voorbijvarende toeristenboot vallen. De opnames waren in een handomdraai voorbij en James verliet de set zonder

verzwikte enkels en met een goedgevulde beurs. Na die klus nam zijn stuntcarrière een hoge vlucht. Hij werkte onder andere mee aan de Batmanfilm The Dark Knight, de Bondfilm Quantum of Solace en aan Sherlock Holmes met Robert Downey Jr. De voorbije zomers liep in elk bioscoopcomplex wel minstens één blockbuster waaraan James had meegewerkt. En deze zomer zal dat niet anders zijn (zie kaderstuk; red.). Topregisseurs als Ridley Scott, Steven Spielberg en Martin Scorsese beschouwen hem nu als één van de besten in het vak.

Die reputatie heeft hij, naast aan zijn harde werk, deels te danken aan zijn goede vriend Adam Kirley, die hem vaak introduceerde bij de producers. Kirley’s faam is in filmkringen zo mogelijk nóg groter dan die van Embree. Het was Adam die een zevenvoudige koprol maakte in een Aston Martin in de Bondfilm Casino Royale, dubbelde voor Daniel Craig in Spielbergs actiethriller Munich en Matt Damons zwaarste gevechten voor zijn rekening nam in The Bourne Ultimatum. Het kostte ons bijna een jaar om deze Britse lads te pakken te krijgen voor een gesprek, maar onlangs lukte het. Adam rondde net de opnames van World War Z af, een zombiefilm met Brad Pitt, en geniet nu van een welverdiende vakantie. James komt op adem na een helse tour of duty op de set van The Expendables 2. “In het begin was

het heel raar om in dezelfde ruimte te staan als mijn jeugdidolen”, zegt James. “Ik ben nog altijd een enorme fan van die actiesterren, ik groeide op met hun films. Komaan, Chuck Norris helpen met een gevécht... Hoe surrealistisch is dat niet? De kerel heeft nog met Bruce Lee gevochten! En dan staat hij zomaar naast mij en vraagt of hij links of rechts moet trappen.”

Zeven keer over kop in een Aston Martin“Ik wilde dit al doen van toen ik 8 of 9 jaar oud was”, vertelt James. “Raiders of the Lost Ark sloeg me met verstomming. Indiana Jones reed met motorfietsen, auto’s en trucks, sprong van vliegtuigen en schoot met geweren. Dát wilde ik ook. Tijdens de opnames van The

Ze steken zichzelf in brand, smijten zich van flatgebouwen en knipperen nauwelijks met de ogen wanneer ze over de kop gaan in een blitse sportwagen. En dat alleen voor de grotere eer en glorie van de sterren. Stuntmannen zijn de onbezongen helden van de filmindustrie. Wij kregen er toch twee te pakken.

TeksT: DIeTer MoeyaerT

Stuntmannen James Embree & Adam Kirley

“VechTlessen geVen aan chuck norrIs; hoe cool Is DáT?!”

De schaDuwhelDen van hollywooD

92 C H É M A A R T 2 0 1 2 C H É M A A R T 2 0 1 2 93

gigantische druk op mijn schouders. Die nacht hadden we al een mislukte poging gedaan om de wagen te laten kantelen, want een Aston is zo gebouwd dat hij niet over de kop kán gaan. Hij heeft een laag zwaartepunt en een stevig chassis en is ook heel breed. In de wagen zat een gaskanon, dat een metalen pin uit de bodem moest blazen, waardoor de wagen zou opspringen en beginnen rollen. Ik bediende het kanon met een knop op het stuur. Als ik het verknoeide, zouden we niet alleen een Aston Martin van 240.000 euro, maar ook een volledige nacht werk verliezen. Het was onze laatste kans.”Adam zat van kop tot teen vastgegespt in een racezitje, zodat hij enkel nog zijn neus en zijn handen kon bewegen. Terwijl de crew ademloos toekeek, versnelde hij tot 120 kilometer per uur, gaf een ruk aan het stuur en drukte op de knop. De wagen maakte een zijwaartse sprong en sloeg over de kop. “Het eerste wat me opviel toen ik door de voorruit keek, waren de witte strepen van de weg in plaats van de

lucht. ‘Great,’ dacht ik opgelucht, ‘ik ben ondersteboven.' Dat was al een geruststelling. Dan begon de wagen te rollen. Ik telde mee tot de vierde of vijfde rol, zag toen de bosrand opduiken en hoopte dat ik geen boom zou raken.” Al die tijd bleef Adam geconcentreerd, en voorzag hij wanneer de tollende wagen de grond zou raken. “Mensen denken dat een stuntman alleen maar moet wachten tot de wagen stil staat. Niet dus. Je moet je continu bewust zijn van waar de auto zich bevindt, want de impact is telkens heel zwaar en gewelddadig. Je moet weten hoe je gaat botsen, zodat je je schrap kunt zetten.”

De bluts met de builHet klinkt fantastisch om je kost te verdienen met auto’s racen, machinegeweren afvuren en aan vliegtuigen hangen op exotische locaties. Maar elke medaille heeft een keerzijde. In zijn voorbije 14 jaar als stuntman onderging Adam tien operaties, waaronder vijf

heT spekTakeljaar Van

James embree

De schADuwhelDen vAn hollywooD

In Casino Royale mocht Adam niet minder dan drie peperdure Aston Martins (winkelwaarde: ongeveer 240.000 euro) in de prak rijden tijdens de opnames van een straffe stunt waarbij Bond zeven keer over de kop ging. Goed voor een een World Taurus Stunt Award, de hoogste erkenning in de stuntwereld.

“Ik hing aan de zijkant van een watervliegtuig dat met 80 kilometer per uur over de zee scheerde. Er waren overal explosies, vanuit speedboten vuurden mannen met machinegeweren op mij en boven ons wemelde het van de helikopters. O, en Stallone bestuurde het vliegtuig”

Binnenkort in de cinema

John carter 7 maart

Pixar, het productiehuis van animatiefilms als Toy Story, Finding Nemo en Up, waagt zich voor het eerst aan een ‘echte’ film. John Carter is een soldaat uit de Amerikaanse burgeroorlog die naar Mars reist. De live-action beelden zijn 2 jaar geleden al opgenomen. Ondertussen heeft Pixar er de nodige computereffecten aan toegevoegd. Disney, het moederbedrijf van Pixar, smeet er een budget van 250 miljoen dollar tegenaan. “Normaal is werken aan dergelijke big-budgetfilms niet leuk, door de stress, maar dit was één van mijn leukste jobs ooit”, zegt James. “Er zitten veel geweldige zwaardstunts in en regisseur Andrew Stanton (maker van onder andere Monsters Inc. en WALL-E; red.) was een fantastische kerel. Elk van de meer dan 300 mensen op de set, kende hij bij naam.

Hij wist de ganse crew enorm te enthousiasmeren en het zou me verbazen als dat zich niet vertaalt naar het grote scherm.”

Prometheus 30 mei

Prometheus, met hoofdrollen voor Michael Fassbender en Charlize Theron, is een prequel van Alien. Een kleine groep aardbewoners verkent de uiterste hoeken van het universum en gaat daar het gevecht aan met bloeddorstige buitenaardse wezens om het lot van de mensheid te redden. James kreeg zowaar een echte rol in de film, als spaceship mechanic. “Het ruimteschip had een kleine crew en aangezien de meeste mensen sterven in de film... (aarzelt) Ik mag niet te veel vertellen, anders zwaait er wat. Maar regisseur Ridley Scott castte een aantal stuntlui voor de crew. Zo kon hij personages laten sterven zonder dat hij er

een stuntman voor nodig had. Ik denk wel dat ik het goed gedaan heb in mijn eerste rol. Ridley heeft toch niet naar me gebruld en hij heeft me niet ontslagen. Dat is een goed teken (lacht).”

The Dark Knight Rises 25 juli

In dit laatste deel van regisseur Christopher Nolans Batmantrilogie moet de superheld (Christian Bale) Gotham City behoeden voor Bane, een niets ontziende terroristenleider. James werkte voor de drie Batmanfilms, vaak als anonieme tegenstander die genadeloos werd afgeslacht. “In het begin van deze film heb ik een groot gevecht met Bane in een gevangenis. Dikke fun. Ook Nolan is een toffe peer. Hij kan erg streng en veeleisend zijn, maar als je je job goed doet, is hij de eerste om je te complimenteren.”

The expendables 2 22 augustus

Wie maakt zich zorgen over het scenario? In deze knalprent spelen zowat álle actiehelden van de voorbije 30 jaar: Stallone, Schwarzenegger, Bruce Willis,

Jet Li, Jean-Claude Van Damme, Chuck Norris en Jason Statham. Als Stathams stuntman stond James de hele film in de vuurlinie. “Voor een film als The Expendables heeft elke stuntman een arm over”, zegt James. “We hebben gedurende twee weken een gigantische shootout gefilmd op een luchthaven in Bulgarije, met alle acteurs. De crew liep voortdurend hoofdschuddend rond, elkaar aanporrend: ‘Kan jíj dit geloven?!’ Ook de acteurs leken wel te appreciëren dat deze film gewoon een excuus was om iedereen samen te krijgen op een luchthaven, en wat te knallen met machinegeweren. Ze waren er puur voor het plezier en beschouwden het als een toneelstukje. Zo van: ‘Hier heb je een groot geweer, Bruce. Loop wat in die richting en knal die, die en die af.’ Arnold kreeg een nog groter geweer: ‘Schiet dat vliegtuig maar uit de lucht.’ Enzovoort. Trouwens, Chuck Norris weet de mopjes over zijn persoon wel te smaken. Zijn favoriet? ‘Chuck Norris slaapt met een hoofdkussen onder zijn pistool.’ (lacht)”

Één van Adams eerste stunts, voor de film ‘A Little Trip to Heaven’. "In het begin deed ik stunts waarvoor anderen pasten. Sommige jongens

draaien 25 jaar mee zonder één keer gewond te raken. Ze komen in de buurt van de actie, maar zitten er nooit ín."

John Carter Prometheus

The Dark Knight Rises The Expendables 2

Expendables 2 is die negenjarige in mij trouwens nog eens wakker geworden. We filmden een grote shootout waarin een watervliegtuig met 80 kilometer per uur over de zee scheerde en ik aan de zijkant van het vliegtuig hing. Er waren overal explosies, vanuit speedboten vuurden mannen met machinegeweren op mij en boven ons wemelde het van de helikopters. O, en Stallone bestuurde het vliegtuig.” Hij grinnikt. “Ik bedoel maar: hoe vaak kun je dát zeggen?”Ook Adam wist al van jongs af aan dat hij stuntman wilde worden. “Als kind van de jaren ’80 groeide ik op met tv-series als The A-Team, Knight Rider en Dukes of Hazzard, en ik keek op naar filmhelden als James Bond en Indiana Jones. Ik kón niet anders dan stuntman worden.” Ook Adam zag zijn kinderfantasieën tot leven komen toen hij mocht dubbelen voor Daniel ‘007’ Craig. In Casino Royale mocht hij niet minder dan drie peperdure Aston Martins (winkelwaarde: ongeveer 240.000 euro) in de prak rijden tijdens de opnames van een straffe stunt waarbij Bonds DBS zeven keer over de kop ging. Zéven keer, dat is goed voor een vermelding in het Guinness Book én een World Taurus Stunt Award, de hoogste erkenning in de stuntwereld. En Adam was toen nog maar 25. “Er rustte een

Adam met de Taurus World Stunt Award

© W

arn

er

Ho

me

Vid

eo

© B

en

elu

x Fi

lm D

istr

ibu

tio

n

© A

-FIL

M

94 C H É M A A R T 2 0 1 2 C H É M A A R T 2 0 1 2 95

aan zijn knie. “In het begin van mijn carrière deed ik stunts waarvoor anderen pasten, gewoon omdat het mijn carrière zou helpen. Daar betaal ik nu een prijs voor. Anderzijds zijn er veel jongens die nooit aan het grotere werk beginnen. Zij draaien soms 25 jaar mee zonder één keer gewond te geraken. Ze doen werk waarbij ze in de buurt van de actie zitten en niet ín de actie. James en ik worden recht in het gevaar gedropt. Als je dat lang genoeg doet, put je jezelf uit. Maar ik zou mijn ervaringen voor geen geld in de wereld willen missen.”Ook de lange uren en het gebrek aan een sociaal leven kunnen zwaar wegen. “Het klinkt allemaal heel glamoureus om tussen de sterren rond te hangen en de wereld rond te reizen, maar het blijft wel hard werken”, zegt James. “Elke werkdag telt minstens 15 uur, weer of geen weer, en dat zes dagen per week. We nemen de bluts met de buil. De ene maand beland ik in West Palm Beach in Florida, terwijl ik voor de volgende opdracht op een modderig, besneeuwd veld in hartje Engeland sta. Ik neem het zoals het komt.”Adam knikt: “Morgen kan ik telefoon krijgen voor een job die me vijf maanden van huis weghoudt. Inpakken en wegwezen. Een normaal sociaal leven is op die manier onmogelijk.”Oké, maar ze kunnen toch niet ontkennen dat een béétje filmfanaat, ook al is hij er om te werken, alle ellende en heimwee ter plekke vergeet wanneer een Hollywoodlegende voor zijn neus staat? Of hebben de harde jaren in Hollywood hen cynisch gemaakt? “Zeker niet”, zegt Adam. “Het is nog steeds even magisch. En bijna continu heb ik het gevoel dat ik blij mag zijn dat ik dit doe, want ik heb er hard voor gewerkt en niet veel mensen krijgen de kans om dit mee te maken. Tijdens elke opname is er altijd minstens één moment dat ik denk: ‘Hoe cool is dit wel niet?’”Ook James’ ogen beginnen te fonkelen: “Wanneer Steven Spielberg voorbijwandelt, denk ik nog altíjd: (zet grote ogen op) ‘Wow, dat is fucking Steven Spielberg.’”

Aan de rol met Daniel craigDe sterren zelf zijn volgens Adam en James echt niet de eikels waarover we in de gespecialiseerde pers alles kunnen lezen. “Geloof nooit wat in de roddelbladen staat”, zegt Adam. “Angelina Jolie zou een tang zijn. Maar ik heb met haar gewerkt voor de Lara Croft-films en ik vond haar een erg aangename meid, heel rustig en ook bezorgd om de mensen in haar omgeving. Ook met Daniel Craig kom ik goed overeen. Hij is zeer ontspannen en letterlijk ‘just one of the guys’. Hij ging met ons uit en dan vlogen we samen in de drank. Ik heb hem al behoorlijk dronken gezien. Maar

het komt niet vaak voor dat iemand met zijn status je toelaat om hem zo te zien. Christian Bale zou dat bijvoorbeeld nooit doen. Daar is hij een beetje te intens voor. Hij houdt de nodige afstand. Maar daar is niets mis mee. Bale is ook een familieman. Hollywood en de roem kunnen hem gestolen worden.”Bale is berucht om zijn opvliegende karakter. Tik ‘Christian Bale’ en ‘Terminator Salvation’ in op YouTube en sta versteld. Al zegt een Hollywoodwijsheid dat een slechte sfeer op de set de beste garantie is op een goeie film. “Ik stond vlakbij toen Bale die beruchte woedeaanval had op de set”, zegt Adam. “Op het moment zelf was er niet zoveel heisa om. Die kwam er pas toen de geluidsopnames ervan drie maanden later op het internet werden gelekt. Maar zo’n woedeuitbarstingen komen wel vaker voor. Soms explodeert zo’n acteur of regisseur. Het is nu eenmaal een stresserende job, waarin kleine, creatieve meningsverschillen in een mum van tijd kunnen ontsporen.”“Van regisseur Ridley Scott wordt ook vaak gezegd dat hij een tiran is op de set”, gaat James verder. “Maar ik denk dat die reputatie eerder gebaseerd is op zijn chagrijnige uitstraling dan op de waarheid. Ik heb al twee keer gewerkt met Ridley en telkens vond ik hem rustig, beleefd en welbespraakt. Hij heeft een zachte stem en zou nooit schelden. Ridley weet exact wat hij wil en als je doet wat hij vraagt, is hij een absolute schat om mee te werken. Hetzelfde geldt voor Sylvester Stallone. Ik heb veel respect voor die man. Hij heeft niets meer te bewijzen aan wie dan ook. Maar ook al is hij bijna 65, hij heeft meer energie dan een dertiger. De meeste van zijn leeftijdsgenoten raken amper nog uit hun sofa, terwijl Stallone nog altijd de schurken achternazit met een machinegeweer.”

van kraan naar kraanÉén woord is nog niet gevallen: angst. Want ook stuntmannen hebben soms knikkende knieën. “Ons instinct waarschuwt soms dat sommige stunts een slecht idee zijn”, lacht James. “Het gedeelte van je brein dat instaat voor kansberekening en veiligheid gaat aan de

alarmbel hangen: ‘Doe dit niet, want het loopt fout af!’ Wel, dán is het mijn job om dat geweten te negeren. Wie dat niet kan, kan geen stuntman zijn. Ik kan genoeg logica aan de dag leggen om te zeggen dat het níét verkeerd zal gaan. Tijdens de opnames van The Cold Light of Day (een thriller met onder andere Bruce Willis, bij ons in de zalen op 4 april; red.) filmden we een actiescène in Madrid waarbij ik dubbelde voor hoofdrolspeler Henry Cavill (bekend van 'The Tudors' en ook de volgende Superman; red.). Ik moest 40 meter boven de begane grond van het dak van een gebouw springen naar een balkon van een gebouw aan de overkant. Er lag 8 meter tussen de gebouwen en het balkon lag 9 meter onder het niveau vanwaar ik moest springen. Mijn personage heeft een kabel rond zijn middel, maar die kabel is te

De schADuwhelDen vAn hollywooD

kort. Hij mist dus het balkon en kaatst langs de gevel naar beneden. Op straat wordt hij vervolgens aangereden door een auto (lacht). Die week heb ik meer dan eens gedacht: ‘Hoe ben ik hier in gódsnaam beland?!’ Maar dan is het een kwestie van jezelf bij elkaar te rapen en door te gaan. Wanneer die film uitkomt, zal ik heel trots zijn op die scène.”Adam probeert net voor een grote stunt te mediteren, maar toch voelt ook hij soms zijn instinct knagen, dwars door zijn dalende hartslag heen. “De laatste keer dat ik de kriebels kreeg, was bij de opnames van een achtervolgingsscène in Casino Royale. In de openingsscène ontsnapt Bond op een bouwwerf aan zijn belagers door van gigantische kraan naar gigantische kraan te springen. Het waren telkens sprongen van 7 meter. We hebben ze maandenlang geoefend, waaronder een paar weken op de Bahama’s. Stukje voor stukje. En élke keer hoorde ik dat stemmetje: ‘Doe het niet, doe het niet!’ (lacht) Het was gekkenwerk.”

waar is die oscar voor stuntlui?Adam en James doen het niet voor de roem. Ze doen het omdat ze nu eenmaal graag met auto’s driften en uit vliegtuigen springen. Maar ze willen ook dat de actie in een film er adembenemend uitziet en dat hun ster er als een echte held uitkomt. “Als een acteur graag zelf alle stunts doet, vind ik het ook best”, vertelt James. Dat wil trouwens helemaal niet zeggen dat de stuntman dan geen werk heeft. “Ik doe eerst alles voor, om zeker te zijn dat het werkt op het scherm, dat het veilig is en dat de ster er tevreden over is. Híj is uiteindelijk de ster van de film, niet ik. Ik heb de roem echt niet nodig. Anders zou ik wel acteur geworden zijn.”

Tom Cruise is hét typevoorbeeld van de acteur die zelf zijn stunts doet. “Onlangs zag ik Mission: Impossible 4 waarin je Cruise 600 meter boven de grond aan een toren in Dubai ziet hangen”, zegt Adam bewonderend. “Cruise is een voorvechter van échte actie. Ik ken zijn vaste stuntman, Casey O’Neill. Hij vertelde me dat Cruise bijna 90 procent van zijn stunts zelf doet. Dat is toch bewonderenswaardig? Maar de enige reden dat hij dat kán, is omdat hij de meeste van zijn films zelf produceert. Hij betaalt de rekeningen en dus kan hij zichzelf ook de toelating geven om zulke risico’s te nemen. Normaal gesproken laten producers dat niet toe. Als een acteur zijn enkel breekt of zelfs maar verzwikt, zit hij drie tot zes weken thuis. Dat is vaak de financiële doodsteek voor een filmproject.”Stuntlui spelen een tweederangsrol in de filmindustrie. De acteurs gaan lopen met de eer en haast niemand weet wie er in hun plaats de slechteriken bevochten heeft en de ontploffingen overleefd. Soms steekt dat. “Een erkenning in de verkiezing van de Oscars zou wel leuk zijn”, stelt Adam. “Zoveel afdelingen kunnen daar in de prijzen vallen: make-up, speciale effecten, kostumering, muziek, geluidseffecten, belichting... Waarom geen stunts? Die zijn even belangrijk als eender welk facet van een filmproductie. En het is algemeen geweten dat een film zichzelf promoot via de actie die erin te zien is. Wat wij doen, zit steevast in de trailers en die moeten toch de kijkers lokken. Maar goed, alles wel beschouwd, ligt het me wel dat we de onbezongen helden zijn van de filmwereld. We opereren in de schaduw, doen ons werk, zorgen ervoor dat iemand anders er goed uitkomt en dan zijn we weg. We hoeven de glorie niet.”

"Geloof niet wat in de roddelbladen staat. Angelina Jolie een tang? Ik vond haar een erg aangename meid,

heel bezorgd om de mensen in haar omgeving. Ook met

Daniel Craig kom ik goed overeen. Hij is 'one of the guys'. Het komt niet vaak voor dat iemand met zijn status je toestaat om hem

dronken te zien."

“Mijn personage moet van het ene gebouw naar het andere springen, 40 meter boven de begane grond. Hij mist het balkon en kaatst langs de gevel naar beneden. Op straat wordt hij nog eens aangereden door een auto. Die week heb ik meer dan eens gedacht: ‘Hoe ben ik hier in gódsnaam beland?!’”

James op de set van 'Robin Hood', 'The A-Team', 'Sherlock Holmes' en '28 Weeks Later'.

Adam: "In ‘Casino Royale’ springt Bond van kraan

naar kraan, telkens 7 meter ver. We

hebben de sprongen maanden geoefend,

waaronder een paar weken op de

Bahama's." © S

um

mit

En

tert

ain

me

nt

© W

Ar

nE

r H

oM

E V

IDE

o