ARBOWET, -BELEID &

ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN Verzuimpreventie, veilig werken en een integrale aanpak

U lapt de regels van de Arbowet natuurlijk niet aan uw laars. Maar kent u al uw arbo-verantwoordelijkheden? Bent u op de hoogte van de de Arbeidsinspectie ten aanzien van de thuiswerk-plek? Met dit rapport kunt u direct aan de slag met de Arbowet en diverse modellen (Opdracht aan de bedrijfsarts, bedrijfsnood-plan voor kleine etc.

HRPRAKTIJK.NL – ARBOWET, -BELEID & ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN

2

Inhoudsopgave

1. Arbodienstverlening: verzekeraars en brancheorganisaties 5

1.1 Liberalisering verplichte arbocontractering 5

1.2 Maatwerk en Eigen Regie 6

1.3 Passende aanpak preventie en verzuim 7

1.4 Overleg met de OR of PVT 7

1.5 Inkoop (maatwerk)arbodienstverlening 9

1.6 Model: wie betaalt bepaalt? 10

1.7 Nieuwe partijen arbodienstverlening 11

1.8 Model arbocontract ‘poortwachterproof’ 12

1.9 Vraag en antwoord 14

2. Werkgeversaansprakelijkheid, zorgplicht en verhaalrecht 15

2.1 Werkgeversaansprakelijkheid 15

2.2 Nakoming zorgverplichting 17

2.3 Protocol opsporing 19

2.4 Vraag en antwoord 19

3. Arbowet 20

3.1 Schema Arbowet 20

3.2 Checklist Arbowet 22

3.3 Checklist extra’s arbodienstverlener 22

3.4 Checklist afspraken arbodienstverlener 22

3.5 RI&E-toets niet verplicht voor kleine organisaties (voor ondernemers

die niet met gevaarlijke stoffen werken) 23

3.6 Eenvoudige toets kleine werkgevers 24

3.7 Verzuimbegeleiding in eigen regie 25

3.8 Wet verbetering poortwachter 26

3.9 Arbo en thuiswerken: Het Nieuwe Werken 26

3.10 Vraag en antwoord 32

4. Arboverplichtingen werkgevers en werknemers 34

4.1 Plichten van de werkgever 34

4.2 Meldingsplicht 35

4.3 Psychosociale arbeidsbelasting voorkomen 36

4.4 Arbobeleid toetsen en aanpassen 36

4.5 Verantwoordelijkheden werknemers 38

4.6 Vraag en antwoord 38

4.7 Model Voorbeeld intentieverklaring 38

5 Arbozorg: opzetten en invoeren 40

5.1 Voordelen vastleggen arbozaken 40

5.2 Arbozorgsysteem 40

5.3 Stappenplan Arbozorgsysteem 41

5.4 Model Jaarlijkse evaluatie plan van aanpak 46

6 Tips voor een veilige werkplek 47

6.1 Geïntegreerde aanpak biedt voordelen 47

6.2 Aansprakelijkheid werkgever reikt ver 48

6.3 Ongevalsmelding bij Arbeidsinspectie is verplicht 48

HRPRAKTIJK.NL – ARBOWET, -BELEID & ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN

3

7 Gesprek in de spreekkamer 49

7.1 De bedrijfsarts 49

7.2 Verschil huisarts en bedrijfsarts 49

7.3 Doel gesprek met bedrijfsarts 50

7.4 Bedrijfsarts als minimumvoorziening 50

7.5 Bedrijfsarts en tuchtrecht 51

7.6 Randvoorwaarden voor de bedrijfsarts 53

7.7 Samenwerken met de bedrijfsarts 54

7.8 Model Opdracht aan de bedrijfsarts 55

8 Preventiemedewerker 57

8.1 Preventiemedewerker 57

8.2 Deskundige bijstand en preventiemedewerker 58

8.3 Preventiemedewerker en OR 59

8.4 Vraag en antwoord 60

8.5 Model Inventarisatie opleidingsbehoefte preventiemedewerker 61

9 Alcohol- en drugsbeleid 63

9.1 Instructiebevoegdheid werkgever 63

9.2 Wet op de medische keuringen 63

9.3 Rehabiliatieprogramma’s 64

9.4 Instemmingsrecht ondernemingsraad 64

9.5 Inhoud alcohol- en/of drugsbeleid 65

9.6 Wet bescherming persoonsgegevens 65

9.7 Vraag en antwoord 66

9.8 Model Intentieverklaring alcohol- en drugsbeleid 66

9.9 Model Bewerkersovereenkomst 67

9.10 Model Geheimhoudingsovereenkomst 69

10 Bedrijfshulpverlening: bedrijfsnoodplan en ondersteuning 71

10.1 Aantal bedrijfshulpverleners 71

10.2 Criteria keuze BHV’ers 71

10.3 Taken BHV’ers 71

10.4 Ondersteuning BHV’ers 72

10.5 Aanwijzingen opzetten bedrijfsnoodplan 73

10.6 Vraag en antwoord 74

10.7 Model bedrijfsnoodplan voor kleine bedrijven 74

11 Psychosociale arbeidsbelasting 82

11.1 Stress door werk 82

11.2 Werkdruk 82

11.3 Ongewenst gedrag 83

11.4 Schade verhalen 84

11.5 Beleid op gebied psychosociale arbeidsbelasting 85

11.6 Model Aanpak ongewenst gedrag 85

12.1 Arbokosten 88

12.1 Arbozorg verbeteren 88

12.2 Zaken die volgende Arbowet door werkgevers en werknemers moeten

worden geregeld 88

12.3 Beheersing van de arbeidsomstandigheden 91

12.4 Arbokosten 92

12.5 Preventieve maatregelen 94

HRPRAKTIJK.NL – ARBOWET, -BELEID & ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN

4

Inleiding

U lapt de regels van de Arbowet natuurlijk niet aan uw laars. Maar kent u al uw arboverantwoordelijkheden? Bent u op de hoogte van de bevoegdheden van de Arbeidsinspectie, ook ten aanzien van de thuiswerkplek? Weet u hoe u arbobeleid moet opzetten en vervolgens invoeren? Overziet u de gevolgen als u de regels van de arbowetgeving niet naleeft? Hebt u een bedrijfsnoodplan en weet u hoeveel bedrijfshulpverleners u binnen uw onderneming verplicht moet inzetten? Op deze en heel veel andere arboregels geeft deze HRpraktijk-whitepaper ‘Arbowet: een integrale aanpak’ antwoord.

Realiseert u zich dat er een grote, niet te onderschatten verantwoordelijkheid met betrekking tot de gezondheid, de veiligheid en het welzijn van uw personeel op uw schouders rust? Die verantwoordelijkheid, en overigens ook die van uw werknemers, ligt vast in de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet). U moet samen met uw werknemers zorgen voor de optimalisatie van de arbeidsomstandigheden. U bent als werkgever eindverantwoordelijke, maar u hebt de verplichting in overleg te treden met uw werknemers. Daarin heeft iedere partij zijn eigen taak.

De arbowetgeving bestaat uit vier delen:

• De Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet).

• Het Arbeidsomstandighedenbesluit (Arbobesluit).

• De Arbeidsomstandighedenregeling (Arboregeling).

• De Beleidsregels arbeidsomstandighedenwetgeving (Arbobeleidsregels).

De Arbowet is een kaderwet. De wet schrijft werkgevers en werknemers voor ongevallen en ziekten, veroorzaakt door het werk, te voorkomen en vast te leggen in een eigen arbobeleid. Werkgevers en werknemers nemers de algemene normen uit de Arbowet wet over en werken deze concreet uit voor de eigen sector. Daarmee nemen zij het opstellen van de beleidsregels over van de overheid. De overheid gaat namelijk uit van het standpunt dat werkgevers en werknemers heel goed in staat zijn een professionele arbeidscatalogus samen te stellen. Wel controleert de overheid of de totstandkoming goed verlopen is en of de catalogus adequaat is.

Nederland wil zich volledig aansluiten bij de Europese regelgeving. Punten waar de Nederlandse regelgeving verder gaat (de nationale kop) zijn in de Arbeidsomstandighedenwet grotendeels geschrapt (bijvoorbeeld ten aanzien van daglicht). Alleen voor zeer ernstige risico's blijft de nationale kop bestaan. Voorbeelden zijn de verplichte melding van beroepsziekten aan het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (Arbowet: artikel 9, lid 3, Arbobesluit: 2.1, Arboregeling: 1.11), het hebben van bedrijfshulpverlening (BHV) (getalscriterium ‘1 BHV-er op 50 werknemers’. Arbobesluit: 2.19 lid 2 en 3) en de bedrijfsinterne registratie ongevallen bij verzuim. (art. 5 lid 2 jo. art. 1 lid 3 sub i, Arbowet).

De wettelijke bepalingen liggen zo veel mogelijk in door de overheid vastgestelde doelvoorschriften (het niveau van bescherming dat bedrijven moeten bieden aan werknemers) vast. De doelvoorschriften worden beschreven in de Arbowet, het Arbobesluit en de Arboregeling. Een voorbeeld is het nemen van maatregelen als er valgevaar bestaat van 2,5 meter hoogte of meer. De wijze waarop en met welke middelen een doelschrift wordt bereikt kan per organisatie verschillen. In dit document zijn er ook diverse modellen en formulieren te vinden. Bijvoorbeeld modellen over de Opdracht aan de bedrijfsarts, bewerkersovereenkomst, bedrijfsnoodplan voor kleine bedrijven, aanpak ongewenst gedrag etc. De modellen zijn direct te gebruiken en kunt u aanpassen aan uw eigen situatie.

Het is dus voor u van belang om op het rechte pad te blijven en de weg niet kwijt te raken. Met dit rapport nemen wij u hierbij aan de hand