The Front Row

16 december 2019 pag. 1 van 3

16 december 2019

Focus

“Klimaatschaamte tackelt Europese luchtvaartsector” De luchtvaartsector draagt vandaag ruim 2,4% bij aan de wereldwijde uitstoot van CO2. De sector zal in 2019 volgens IATA (International Air Transport Association) 925 miljoen ton uitstoten, een groei van 2,7% versus een passagiersgroei van 5%. In Europa zijn vliegtuigen vandaag verantwoordelijk voor ongeveer 3,5% van de CO2-uitstoot. Dit is enkel de rechtstreekse uitstoot van vliegtuigen. Volgens de Europese Federatie voor Transport en Milieu is het klimaateffect van de luchtvaart minstens twee keer zo groot is als het effect van de CO2-uitstoot alleen, door het effect van NOx en waterdamp op grote hoogte in de atmosfeer. Het echte probleem is de echter groei, want luchtvaart groeit gemiddeld 5% per jaar. Transport is EU’s grootste klimaatprobleem, goed voor 27% van de Europese broeikasgasemissies. De CO2- uitstoot van de luchtvaart stegen vorig jaar met 4,9% (terwijl de uitstoot van alle andere transportmiddelen met 3,9% daalde) en steeg de afgelopen vijf jaar met 26,3%– veel meer dan welke andere EU-emissiebron ook. Sinds 1990 verdubbelde de uitstoot van de luchtvaartsector in Europa.

Er is bovendien momenteel geen voor de hand liggende koolstofarme technologie om de CO2-uitstoot te verminderen, in tegenstelling tot bij auto's of elektriciteitsopwekking. Het gebruik van biobrandstoffen voor vliegtuigen waar managementteams van vliegtuigmaatschappijen graag mee uitpakken is een druppel op een hete plaat. Vorig jaar waren biobrandstoffen voor vliegtuigen goed voor zo’n 0,1% van de verbruikte brandstof. De ecologische voetafdruk van de luchtvaartsector vormt zowel qua reputatie (de impact van de "vliegschaamte” en klimaatangst) - wat kan wegen op de passagiersgroei in de toekomst - als vanuit regelgevingsperspectief (belastingen en hogere CO2 taksen) een risico. Vliegschaamte is een term die uit Zweden komt en dook eind 2017 op toen steratleet Björn Ferry bekendmaakte zich niet langer met het vliegtuig wou verplaatsen. Dit had een relatief grote negatieve impact op de passagiersaantallen in Zweden: de trafiek van de Zweedse luchthavens daalde met 4% in 2019. Verschillende grote bedrijven hebben zich ertoe verbonden om CO2-neutraal te zijn in het volgende decennium. Sommige bedrijven focussen specifiek op het terugdringen van reisemissies. PWC bijvoorbeeld erkent zakenreizen als de grootste

“Meer milieubewustzijn kan tot 20% van het Europees binnenlands luchtverkeer in gevaar brengen. De trein wordt de klimaatwinnaar binnen transport!”

Total Civil Aviation13,4%

Road Transporta

tion72,0%

Railways ***

0,5%

Total Navigation

13,6%

Other0,5%

Share by Mode in Transport CO2 Emissions EU-28

0,40

0,90

1,40

1,90

1990 1993 1996 1999 2002 2005 2008 2011 2014

CO2 Emissions from Transport by Mode: EU-28Total Civil Aviation Road TransportationRailways *** Total NavigationOther Total transport

The Front Row

16 december 2019

pag. 2 van 3

bron van koolstofemissies en heeft tot doel de totale koolstofemissies met 40% te verminderen tegen 2022. SAP Concur, een van de grootste zakenreisbureaus, toont nu al de CO2-voetafdruk in het reserveringssysteem en bevat een optie voor klanten om de reiswijze te selecteren, zodat bedrijven de CO2-uitstoot van hun zakenreizen kunnen sturen. Milieubelastingen De huidige inzet van de sector wordt als onvoldoende beschouwd om de klimaatdoelstellingen te halen, waardoor de sector een doelwit wordt voor verdere milieubelastingen. Als gevolg van het Verdrag van Chicago inzake internationale burgerluchtvaart worden er geen belastingen of accijnzen op kerosine geheven. We denken echter dat de kans groot is dat er extra belastingdruk ontstaat op luchtvaartmaatschappijen via extra klimaattaksen op vliegtuigtickets. België en acht andere Europese lidstaten hebben de nieuwe Europese Commissie van Ursula von der Leyen opgeroepen om een Europese regeling uit te werken die moet leiden tot een prijsstelling die de vervuilingskosten van de luchtvaart beter weerspiegelt. Duitsland bijt de spits af en heeft een pakket aan klimaatmaatregelen aangekondigd waaronder een verhoging van de vliegtaks. Met de opbrengst wil Duitsland de BTW op treinreizen verlagen van 19% naar 7%. Ook in Frankrijk is er een CO2-belasting op vliegtickets ingevoerd. We zijn overtuigd dat nog landen zullen volgen.

CO2-prijs de lucht in De kostprijs van de CO2-uitstoot is sinds 2018 al sterk gestegen omwille van de sterke stijging van de CO2-prijzen. Voor 2018, toen de CO2 prijzen nog laag waren, was de kostprijs nog vrij beperkt tot zo’n 200 miljoen euro. In 2018 bedroeg de factuur al zo’n 600 miljoen euro. Als de prijs van emissierechten verder zou stijgen naar 45 euro kan de kostprijs voor de sector al snel oplopen naar 2 à 3 miljard euro tegen 2025. Conclusie We beschouwen toenemende milieukosten en het groeiende milieubewustzijn bij klanten als één van de grootste uitdagingen voor Europese luchtvaartmaatschappijen in het volgende decennium, en geloven dat meer dan 20 % van Europees luchtverkeer in gevaar komt voor vervanging door treinreizen voor reizen onder de 600 km. De kosten en de reistijd per hogesnelheidstrein zijn immers vergelijkbaar met ultrakorte afstandsvluchten. Daarnaast stoot de trein per passagier zo’n 20x minder CO2 uit dan een vliegtuig. Door extra milieubelastingen op vliegtickets en BTW–verlagingen voor het spoor en extra investeringen kan het prijsverschil van het spoor versus het vliegtuig nog meer in het voordeel kantelen van de trein. Ondertussen zien we dat spoorwegmaatschappijen steeds meer het model van Ryanair en Easyjet nu ook vertalen naar het treintransport, wat zich vertaalde in de oprichting van Europese low-cost spoorwegmaatschappijen als Ouigo en Izy. Bovendien wordt er ook zwaar geïnvesteerd in het spoor en staan er de komende jaren heel wat hogesnelheidsprojecten op stapel, waardoor ook het aanbod aan bestemmingen uitbreidt. Auteuro: Alex Martens

KBC Asset Management Research – Financial Analyst

0,40

0,60

0,80

1,00

1,20

1,40

1990 1993 1996 1999 2002 2005 2008 2011 2014

CO2 Emissions by Sector by Mode: EU-28Energy Industries Industry ***Transport ** Residential and commercialAgriculture, Forestry, Fisheries **** Other *****Total

Energy Industries

32,5%

Industry ***19,5%

Transport **29,3%

Residential10,9%

Commercial / Institutional

4,4%

Agriculture, Forestry,

Fisheries ****2,4%

CO2 Emissions by Sector: EU-28 (Shares of Total CO2 Emissions: 2016)

The Front Row

16 december 2019

pag. 3 van 3

Tom Simonts

Senior Financial Economist KBC Groep

E-mail: Tel: Mobile:

tom.simonts@kbc.be +32 2 429 37 22 +32 496 57 90 38

Address:

KBC Groep Havenlaan 2 (GCM) B 1080 Brussels

Een samenwerking van KBC Groep. Neem een kijkje op www.kbceconomics.be, www.kbcsecurities.com en www.kbcam.be

In-/Uitschrijven op de mailing lijst van The Front Row? Stuur een e-mail naar frontrow@kbc.be met vermelding “The Front Row” en/of “Notendop”.

Disclaimer

Deze publicatie vormt een algemene duiding van de economische actualiteit en kan niet beschouwd worden als beleggingsadvies of als beleggingsaanbeveling met betrekking tot de beschreven financiële instrumenten, noch wordt er enige beleggingsstrategie voorgesteld. In sommige gevallen kan deze publicatie evenwel verwijzen naar en samenvattingen bevatten van beleggingsaanbevelingen van andere entiteiten van de KBC-groep. De informatie opgenomen in deze publicatie mag worden hergebruikt, op voorwaarde dat dit wordt aangevraagd en dat KBC expliciet met dit hergebruik heeft ingestemd. Het hergebruik moet in ieder geval beperkt blijven tot de tekstuele informatie. KBC Bank heeft beroep gedaan op de door haar betrouwbaar geachte bronnen voor de informatie opgenomen in deze publicatie. De accuraatheid, volledigheid en tijdigheid van de informatie wordt evenwel niet gegarandeerd. Er wordt niet gewaarborgd dat de voorgestelde scenario’s, risico’s en prognoses de marktverwachtingen weerspiegelen noch dat ze in realiteit tot uiting zullen komen. KBC Groep NV noch enige andere vennootschap van de KBC-groep (of enige van hun aangestelde) kunnen aansprakelijk gesteld worden voor enige schade, rechtstreeks of onrechtstreeks, die het gevolg is van de toegang tot, de consultatie of het gebruik van de informatie en de gegevens vermeld in deze publicatie of op de websites www.kbcam.be, http://www.kbcsecurities.be en www.kbcprivatebanking.be. KBC Groep NV – onder toezicht van de FSMA – www.kbc.com