Boeken 82

Film 86

Muziek 87

De schrijver 88

Waar slaapt

Onkruid 94

Agenda 96

Renate DoRReste in op pag ina 8 9

“Ik vergelijk mijn schrijfwijze altijd met het bouwen van een

huis zonder bouwtekening”

O n k r u i d b e l e e f t

“Radiating Posters is een posterboek. Posters

vanuit de hele wereld. Over protest tegen

kernenergie en alles wat er mee samenhangt.

Van mijnbouw en de bouw van kerncentrales,

tot afvalverwerking en gebruik van verarmd

uranium in munitie (depleted uranium). Elk

onderwerp wordt kort ingeleid, en vervolgens

volgen fraaie, wonderlijke, inspirerende en

soms onbegrijpelijke posters in bijvoorbeeld

het Fins of Russisch – gelukkig altijd met een

beknopte vertaling. Deze beeldende verzets-

geschiedenis komt op een goed moment. De

misère in Japan laat de wereld niet onberoerd,

maar hier achter de dijken heerst een geheel

andere rationale, of beter: irrationale. De nu-

cleaire industrie heeft hier de politieke wind

mee, als we niet uitkijken wordt het verzet

in de kiem gesmoord. Dus:

mobiliseren dat verzet! Dit

boek kan hiervoor inspire-

rend werken.”

Onkruid Boeken Top–10

Tip

1 (-) Rachel

Arbeiderspers, Geert Kimpen

2 (-) Stadsverlichting

Tijl Touber, Bruna

3 (8) Hier en nu

Thich Naht Hahn, BBNC

4 (-) Chakrayoga

Douwe Tiemersma, Advaita

5 (-) Het Presence proces

Michael Brown, Altamira

6 (-) Het geluk van hoogge-

voeligheid

Marian van den Beuken,

Ankh-Hermes

7 (-) De smaak van stilte

Bieke Vandekerckhove, Ten

Have

8 (-) Breingeheim

P. Lind-Kyle, Ankh-Hermes

9 (2) De Sjamanistische weg

van verlichting

Albert Villoldo, Ankh-Hermes

10 (1) Het Familieboek

Vladimir Megre, Schildpad

Boeken

Aan deze Top-10 werk-

ten mee: Ananda, Haar-

lem; Eressea, Gouda;

Heremiet, Eindhoven;

Hilarion, Nijmegen;

Himalaya, Amsterdam

en Rotterdam; Mevlana,

Groningen; Palaya, Den

Bosch; Pleiade, Tilburg;

De Toba Wereld, Antwer-

pen/Gent en De Wijze

Kater, Utrecht.

Radiating Posters: A collection of posters from the

global movement against nuclear war, Laka/WISE

€ 20,-

Gelezen door Wieger van den Bos van

boekhandel Rosa

Folkingedwarsstraat 16 A, Groningen

050 3133247 www.bookshoprosa.nl

Onkruidbeleeft

Radiating PostersA collection of posters from the global move-

ment against nuclear power.

Een boek over dromen. Tja, is daar niet al

zoveel over geschreven? Met alle hulpjes

op de markt om je dromen te verklaren

is het lastig om op te vallen. Dat deed

het boek Wat heb jij gedroomd vannacht

in eerste instantie ook niet. Tot we het

opensloegen. En het boek zelf bleek

opgebouwd als een droom: lichtelijk

chaotisch, kleurig en creatief.

Net zoals bij het doorgronden van een

droom, moet je ook dit dromenboek,

geschreven door Nicoline Douwes en oud-

Onkruid journalist Cathelijne Esser, leren

begrijpen en waarderen. De eerste stap

op deze weg is het loslaten van je vastge-

roeste gedachtes over hoe een boek er uit

moet zien en hoe je het moet lezen. Wat

heb jij gedroomd vannacht lees je niet per

se van voor naar achter. Kies af en toe een

flard uit en werk jezelf kriskras door een

boek. Wel is het handig te

beginnen met de eerste

hoofdstukken over het

neurologische proces

tijdens je slaap en het

duiden van je dromen,

om de rest van het boek

te kunnen volgen. Want

wat gebeurt er nu eigen-

lijk in die hersenen? Het

blijkt dat tijdens onze

nachtrust de functies

van de frontaalkwab ons in de steek laten.

Deze regelen de meeste rationele zaken

in je denken, zoals taalvaardigheid maar

ook tijds- en ruimtebesef. Dat verklaart

waarom dromen zich bijna nooit houden

aan de wetten van de logica.

Dit betekent niet dat dromen niks te bete-

kenen hebben. Een groot gedeelte van je

hersenen werkt volop terwijl je lekker in

bed ligt. Nicoline en Cathelijne proberen

die dromen te duiden. Niet door een lijstje

met betekenissen, maar met een metho-

de: het interview. Natuurlijk kan je ook je

dromen opschrijven en tekenen, maar het

interview heeft een groot voordeel boven

de andere methodes. Het is de enige me-

thode van het ophalen van je droom waar

je reactie krijgt en iemand kan letten op

je lichaamstaal. Hierdoor valt iemand

anders misschien op wat jou niet opvalt

en kan je erop gewezen worden.

Deze manier van betekenis zoeken gaat

gepaard met een kleine handleiding, die

uit drie fasen bestaat Fase 1 draait om

het luisteren en kijken naar de dromer. In

fase 2 probeer je meer informatie los te

krijgen. Dit doe je door vragen met ‘wie,

wat, waar, wanneer en hoe’ te gebruiken.

Je kijkt hoe iemand de dingen en gebeur-

tenissen in de droom duidt. In fase 3 geef

je de droom weer terug aan de dromer,

maar zijn de droomsymbolen vervangen

door waarden die de

dromer aan dingen heeft

toegekend. Hierdoor

wordt het verhaal vaak

een stuk helderder.

Om dit verder te verdui-

delijken zitten her en der

in het boek interviews

waarin andermans

droom geduid wordt.

Dit geeft de methode

meerwaarde, omdat je

nu de praktische uitwerking ervan ziet.

Dit wordt afgewisseld met hoofdstukken

over het soort dromen dat je kunt hebben

en enkele interviewtips.

Misschien een beetje vreemd dit boek,

maar wel uitermate vermakelijk en verhel-

derend.

Nicoline Douwes & Cathelijne Esser

Wat heb jij gedroomd vannacht?

De kracht van denken in je slaap

Scriptum

€ 19,95

Een fijne droom

foto:

petRa v

an v

lie

t

82

on

kr

uid

20

3

83

on

kr

uid

20

3

Boeken

Onkruidbeleeft

84

on

kr

uid

20

3

Pad naar liefde

Geert Kimpen heeft zich voor de roman

Rachel, of het mysterie van de liefde

laten inspireren door legendes, oude

verhalen en wijsheden uit mystieke stro-

mingen. Net als in De kabbalist speelt

de joodse mystieke leer Kabbala een

grote rol in dit verhaal, evenals bijbelse

geschriften.

Kimpen begint zijn verhaal met een naïef

joods meisje van zeventien, Rachel, dat

op zoek is naar zichzelf en de betekenis

van liefde. De enige liefde die ze kent is

die van haar vader, die na de dood van

zijn vrouw uit alle macht probeert zijn

dochter te beschermen tegen de ‘boze

wereld’, en daarbij haar vrijheid beknelt.

Net als andere meisjes van zeventien die

op het punt staan volwassen te worden

droomt Rachel van liefde, zowel geestelijk

als lichamelijk. Maar een kans om die te

vinden, krijgt ze niet van haar vader, bang

als hij is zijn kleine meisje te verliezen.

Juist zijn verstikkende liefde zal Rachel

uiteindelijk in de handen drijven van

Thaddeus, een charismatische, machtsbe-

luste priester die grootse plannen heeft

met Rachel. Zij zal een katholieke graaf

trouwen en de nieuwe Messias baren, zo-

als geschreven staat in geheime, bijbelse

teksten die hij in zijn bezit heeft.

Rachel heeft zo haar twijfels over Thad-

deus’ bedoelingen, maar laat zich toch

door hem meeslepen. Hij heeft de gave

haar een vrouw te laten voelen in plaats

van papa’s meisje.

Alles lijkt te gaan zoals de oude geschrif-

ten voorspellen. Totdat de kleine Oscar

genageld aan een kruis wordt gevonden

en Rachel wordt beschuldigd van moord.

De kans bestaat dat je na het omslaan

van de laatste pagina met een ongemak-

kelijk gevoel achterblijft. Alsof je oogge-

tuige bent geweest van Rachels levens-

weg vol obstakels, die je met liefde voor

haar uit de weg had geruimd om haar zo

een hoop leed te besparen. Maar soms, zo

blijkt, is dat moeilijke pad noodzakelijk

om wijsheid en volwassenheid te kunnen

vinden.

In Rachel, of het mysterie van de liefde

komen de levens van een aantal mensen

in al hun facetten aan bod. Allemaal zijn

ze geïnspireerd door heilige geschriften.

Kimpen schuwt hierbij weinig onderwer-

pen. Seks, God, macht en acceptatie vor-

men gezamenlijk een gecompliceerd web

op Rachels pad naar wijsheid, dat religie

lijkt te overstijgen. Een citaat: “Ieder ge-

loof is slechts een kleed. Een gewaad dat

diepere universele waarheden bedekt.”

De heilige waarheid van de liefde. Geert

Kimpen laat met enkele wijze woorden

een grotere indruk dan menig ander

auteur.

Geert Kimpen

Rachel, of het mysterie van de liefde

De Arbeiderspers

€ 18,95

Op vakantie met een beschermengel

Thulesteen van vergeving lijkt in eerste instantie weer een boek over ‘de (wan-

del)tocht van je leven’. Leuk aan dit boek is dat dit begrip wel heel letterlijk is

genomen. Wanneer de 49-jarige auteur Marjo Gijsbers met haar man een week

gaat wandelen in het oostelijk Ierse gebied van de Wicklow Mountains be-

moeit haar beschermengel Britta zich ermee: de wandeling zal symbool staan

voor alles wat er in Marjo’s leven is gebeurd. Elke dag zal zeven dagen van haar

leven omvatten. Helaas – en dit gebeurt jammer genoeg al te vaak met boeken

waarin iemand een groeiproces beschrijft – vervalt het boek in clichés en blijft het teveel aan de opper-

vlakte. Een gemiste kans.

Marjo Gijsbers

Thulesteen van vergeving

Uitgeverij Puur Zijn Nu

€ 14,95

De wereld na een scheiding

Het is nooit de bedoeling geweest Het land achter de poort te publiceren.

Petra Pronk verzon de wilde avonturen van Anna en Martijn in een magisch

land voor haar kinderen. Met net een scheiding achter de rug zocht ze een

boek met een boodschap, om haar kinderen te helpen de situatie te begrij-

pen. Maar boeken voor kinderen met gescheiden ouders zijn zeldzaam, dus

schreef ze zelf Het land achter de poort. Nadat de verhalen hun verdriet had-

den geheeld, zei haar oudste dochter: “Als het ons heeft geholpen, kan het

misschien ook andere kinderen helpen.” En van het een kwam het ander. Het

resultaat is een verfrissend boekje dat lekker wegleest.

Petra Pronk

Het land achter de poort

Ankh-Hermes

€ 14,90

Oosterse nepkip

Jolanda Burg – bekend van de vegetarische bestsellers De zon op je bord en La vita è bella – heeft

een nieuw kookboek uitgebracht: Oosters Vegetarisch. Jolanda heeft zich laten inspireren door ver-

schillende landen: China en Japan hebben een grote rol in het boek, maar ook de Thaise en Indiase

keuken en bereidingswijzen uit Indonesië en Vietnam komen aan bod. Deze keukens staan bekend

om de vele mogelijkheden voor vegetariërs. Origineel is echter dat Jolanda tradities uit de verschil-

lende keukens heeft samengevoegd en gecombineerd met westerse gerechten en eigen recepten.

Er worden vaak vleesvervangers gebruikt in Oosters Vegetarisch. Een bewuste keuze van Jolanda:

“Ik hoop nu echt de vleeseter over de streep te trekken.” En dat zou best

eens kunnen lukken omdat je, door de vleesvervangers, de structuur van

vlees blijft ervaren. Een hoop vegetariërs zullen hier echter weer geen

behoefte aan hebben. Een boek dus dat je óf helemaal geweldig vindt, óf

helemaal niks. Maar origineel, dat is het zeker.

Jolande Burg

Oosters vegetarisch

Karakter Uitgevers

€ 24,95

85

on

kr

uid

20

3

Boeken

87

on

kr

uid

20

3

Sophie en Jason zijn dertigers.

Ze wonen samen in een ap-

partement, rommelen wat aan

met baantjes en hun leven tot

de dag waarop ze besluiten een

zwerfkat in huis te nemen. The

Future toont de maand die er zit

tussen hun aanmelding bij het

asiel en de datum van overdracht

die op de kalender omcirkeld

wordt: vanaf dan hebben ze

verantwoordelijkheid en zal

hun bestaan anders zijn. Want

de kat die komt is ziek en heeft

verzorging nodig zolang hij bij

hen leeft.

Met die verandering in zicht gooi-

en Jason en Sophie hun dagelijks

bestaan om, ze gaan die laatste

zorgeloze maand leven zoals ze

dat eigenlijk altijd gewild heb-

ben. Vrij zijn, in zoveel mogelijk

opzichten, en doen wat ze echt

belangrijk vinden. Dus stopt hij

met zijn werk als helpdeskmede-

werker en zegt zij haar baantje

als dansjuf op.

The Future toont een midlifecri-

sis, maar dan aan de hand van

de originele en ontwapenende

Miranda July (zie ‘Kunststuk’

in Onkruid 202), die het script

schreef, de regie deed en de rol

van Sophie voor haar rekening

neemt.

Behalve filmmaakster is July

kunstenares, dus zien we ver-

vreemdende elementen als een

pratende kat, een gesprek met

de maan en een zelfbewegend

T–shirt. Dat surrealisme maakt

de donkere stemming die onder

de ontregeling ligt invoelbaar;

als kijker snap je soms (ook) niet

precies wat er gebeurt, al zijn de

zich aan alles en iedereen die

zich wel weet te vermaken.

Groundhog Day is behalve grap-

pig (Bill Murray speelt de morsige

Phil Connors) en romantisch (Phil

valt voor Rita), filosofisch. Want

wat heb je eigenlijk behalve

altijd weer die ene dag, hoe

speel je met sleur, hoe verbind

je je met dat wat is in plaats van

voortdurend ergens (iemand)

anders te willen zijn? Thema’s

waar elk mens mee te maken kan

krijgen. Dat maakt Groundhog

Day, al bijna twintig jaar geleden

gemaakt, tot een tijdloze film

waar je gaande je leven meer dan

eens naar kunt kijken. En elke

keer zie je weer iets anders, al

naar gelang je eigen manier van

je dagen slijten op dat moment.

gRounDhog Day, veRenigDe staten, 1993, 96 minuten,

te koop op DvD

grote lijnen helder.

July komt met haar film dicht

bij hoe existentiële verwarring

voelt. Gelukkig maakt ze nooit

iets zonder humor. Want hoe

ernstig ook, uiteindelijk kun je

overal om lachen, dus ook om het

leven en de liefde. Als je durft.

the futuRe, veRenigDe staten, 2010, 91 minuten,

vanaf 15 septembeR in De bioscoop

De toekomst, die is voor lokale

tv-weerman Phil Connors na een

dag of wat in het dorpje Punxsu-

tawney in Pennsylvania duidelijk:

elke dag is dezelfde. En hij is de

enige die het merkt. Wat Connors

ook doet, wat er ook gebeurt,

elke ochtend om 6 uur wordt hij

weer wakker van de wekker die

hetzelfde liedje speelt, waarna

zich dezelfde dag als daarvoor

ontrolt. De dag waarop Connors

tot zijn ongenoegen voor de zo-

veelste keer verslag moet doen

van ‘Groundhog Day’: het bos-

marmottenfestival op 2 februari.

Dan voorspelt een bosmarmot

elk jaar of het voorjaar er al bijna

aankomt. Connors vindt het een

flutklus, geheel in strijd met zijn

torenhoge ambities. Hij blaft

tegen cameraman Larry, lacht

producente Rita uit en ergert

FilmOnkruidbeleeft

The Future

Groundhog Day

Muziek

Een goed begin is het halve werkAan alle liefhebbers van psyche-

delische rock. Deze band is er

een om in de gaten te houden:

Sparta Kiev. Een band waarvan je

de oorsprong in eerste instantie

in het voormalig Oostblok zou

zoeken, maar nee, ze zijn Neder-

lands. En nog maar net begon-

nen, maar ze creëren nu al een

sfeer die je terugvoert naar de

stonerrock van de jaren negen-

tig. Duidelijk geïnspireerd door

Kyuss en Sleep, maar met een

eigen geluid. Zo hoor je af en toe

zelfs wat jazz doorklinken, een

logisch gevolg van de speelse ma-

nier waarop Sparta Kiev speelt.

Alle zes de nummers op deze net

uitgekomen e.p. zijn begonnen

als jamsessie. Urenlang spelen en

improviseren totdat je iets hebt,

en dat uiteindelijk terugbrengen

naar een liedje. Sterk is dat dit

duidelijk is terug te horen op de

plaat. Bijna elk nummer is wel

voorzien van een of meerdere in-

termezzo’s, waarbij alle ruimte is

gebleven om hier live op te varië-

ren. Op het podium kan daardoor

op gezette tijden een nieuwe

jamsessie worden ingezet. Af en

toe is te horen dat deze band nog

niet zo lang bestaat, maar als

we kijken naar het gevoel dat de

band weet over te brengen, is het

uitkijken naar meer materiaal.

spaRta kiev, uitgegeven in eigen beheeR. te koop

vooR € 6 op www.spaRtakiev.nl

Ontspannen naar kinder-dromenlandBoutriba heeft, aansluitend op

hun verzorgingslijn voor kinde-

ren, een cd uitgebracht: Sleep

Well – Children’s Massage &

Music. De muziek doet precies

wat ervan wordt verwacht, niets

meer, maar ook niets minder.

De muziek helpt te ontspan-

nen, af en toe zal je zelf zelfs in

slaap doezelen. Oorspronkelijk

is deze cd een aavulling op de

producten voor kindermassage

van Boutriba. Hij is ontwikkeld

door Naomi Stubbé, psycholoog,

moeder en wellness coach. De

achterliggende gedachte: kinde-

ren hebben het steeds drukker

en zijn steeds onrustiger. Volgens

Boutriba kan massage helpen om

kinderen weer even tot zichzelf

te laten komen. Ze kunnen hun

emoties loslaten terwijl ze in ba-

lans komen, zodat ze hun drukke

leventje weer kunnen bijbenen.

Een extra steuntje in de rug, om

te helpen ontspannen, is dan

meer dan welkom. Bij de cd zit

ook een boekje over de beste

aanpak om je kind te masseren.

Het maakt deze cd absoluut de

moeite waard.

sleep well, chilDRen’s massage & music,

oReaDe, € 14,95

Sprookjesachtig en sfeervol

Pop met folk-invloeden of folk met pop-invloeden, wat is het

nou? Bij de band Idris verschilt het per nummer. Op hun gelijkna-

mige cd kom je van alles tegen. Bij het rustige popnummer Lynn

spreekt vooral de fijne warme klankkleur van de leadzangeres

aan. Ze klinkt jong en breekbaar. Het nummer Beautiful Day

doet ons denken aan een bijzondere zomeravond, waar je je ont-

spannen zittend, in het bos of op het strand, verwondert over

de kleuren van de natuur, die ver-

anderen terwijl de zon ondergaat.

Onze persoonlijke favoriet is Cry-

stal Ball, waar de folk de overhand

neemt. De sfeer dompelt je onder

in een mysterieus sprookjesland.

Een bijzondere plaat dus van een

bijzondere band: eigenzinnig, pak-

kend en gevoelig.

iDRis, iDRis, uitgegeven in eigen beheeR. te koop vooR

€ 15,75 op www.iDRismuziek.nl

86

on

kr

uid

20

3

88

on

kr

uid

20

3

Overrompeld worden door je eigen verhalen“Een verhaal zweeft door de kosmos op zoek naar een schrijver, het is de kunst om met de juis-

te concentratie het verhaal op te pikken.” Dat is de filosofie van schrijfster Renate Dorrestein.

Een manier van schrijven die voor haar goed werkt. Met de bevestiging van een tarotlegging

en de goedkeuring van haar overleden vriendin en zusje schreef ze vele romans. Een gesprek

bij Renate thuis over haar werk, schuld en schaamte, en het belang van loslaten.

on

kr

uid

20

3

89

De schrijverOnkruidbeleeft

tekst: bonn ie van DooRn , foto ’s : RonalD hoeben

Aan het eind van het kort gemaaide

gazon staat een paarse rododen-

dron bij de deur in volle bloei. Met

een stevige handdruk verwelkomt de

schrijfster mij in de deuropening. Binnen

heerst, op het geluid van een zoemende

vlieg na die mij bij binnenkomst verge-

zelde, een serene stilte. Boeken van exact

hetzelfde formaat keurig gestapeld op

planken aan de muur, kussens strak tegen

de bank en grote foto’s van haar reizen

hangen waterpas boven het raam. Niets

in deze ordelijke woonkamer lijkt op haar

naar eigen zeggen ‘ongeorganiseerde’

schrijfwijze. We nemen plaats aan de

ronde houten eettafel met uitzicht op

de enorme tuin. Met een verse kop koffie

binnen handbereik vertelt Renate Dor-

restein over de totstandkoming van haar

boeken. “Het is een fenomenaal proces

dat voor een buitenstaander amper te

begrijpen is. Ik vergelijk mijn schrijf-

wijze altijd met het bouwen van een huis

zonder bouwtekening. Als ik begin, weet

ik echt niet hoe het verhaal zal aflopen.

Soms neem ik een verkeerde afslag en

moet ik heel veel materiaal weggooien,

maar dat neem ik dan voor lief. Het is een

opwindende manier van werken. Elke dag

kan ik zomaar overrompeld worden door

het verloop van het verhaal.”

State of mindNippend aan haar kopje Nespresso gaat

ze verder: “Het vergt een speciale vorm

van concentratie. Je moet een bepaalde

state of mind hebben om ruimte te

bieden aan de processen in je geest. Ik

vergelijk het altijd met de concentratie

van spelende kinderen. Die intense maar

ook losse concentratie zorgt ervoor dat

ze met hart en ziel geloven in hun spel.”

Deze manier van werken en concentreren

ontdekte Renate gaandeweg. “Dertig

jaar geleden dacht ik door de verhalen te

plannen en uit te denken de zaak meer in

mijn knuisten te houden, maar pas later

ontdekte ik dat ik het juist moest loslaten.

Rommelaars zoals ik hebben volgens mij

een leuker leven dan schrijvers die alles

vooraf plannen. In mijn ogen maken zij ge-

woon een invuloefening. Ik voel wel aan

mijn water of er bij een verhaal genoeg

vlees aan het bot zit en dan plons ik er

gewoon in!”

BakenMet deze vorm van concentratie begint

het boek. En dan is het een kwestie van

aan de slag gaan en hele werkdagen

schrijven. “Ik begin bij het begin, en dan

zie ik vanzelf wat er verder gebeurt.

Natuurlijk loop ik wel eens vast, maar dan

90

on

kr

uid

20

3

on

kr

uid

20

3

91

De schrijverOnkruidbeleeft

later is verfilmd, is zelfs helemaal tot

stand gekomen met behulp van de tarot.

“Elke dag deed ik een legging met klas-

sieke tarotkaarten en zo ontvouwde zich

een verhaal.” Dit is het enige boek dat zo

tot stand is gekomen. “Voor mij was één

roman op die manier schrijven genoeg.

Voor mezelf leg ik nog wel regelmatig een

kaart of ik help vriendinnen tijdens een

crisis. Bij het schrijven van een boek val ik

wel zo’n twee tot drie keer terug op een

kaartlegging. Dan stel ik de vraag of dit

stadium van het boek vervuld is. Kaarten

verhelderen; in een oogopslag kun je een

probleem identificeren. Zit er bijvoor-

beeld te weinig emotie in een verhaal of

juist teveel?”

PraktijkEen paar jaar geleden heeft ze op de

Uitmarkt tarotkaarten gelegd voor bezoe-

kers. “In plaats van boeken verkopen en

signeren, wilde ik eens iets anders doen.

Dit ging als een lopend vuurtje door de

stad. Al snel werd ik door de plaatselijke

radio voor een interview gevraagd. De

reporter was wel in voor een legging.

Ik schrok toen ik de kaarten zag; deze

jongen zat helemaal niet op zijn plek bij

de radio. Toen heb ik hem hierover een

paar aanwijzingen gegeven. Na afloop van

de uitzending kwam hij naar me toe en hij

vertelde dat ik gelijk had. Later hoorde ik

dat hij inderdaad zijn baan had opgezegd.

Ik zeg altijd, als ik ooit aan de bedelstaf

zou geraken, dan kan ik altijd nog een

praktijk beginnen.”

DoorgeefluikTerwijl ik opga in haar verhaal wijst zij me

op het vers gezette potje thee dat koud

wordt. “Ik vind het leuk dat ik door deze

tarotleggingen als een soort doorgeefluik

kan dienen. Dat geldt ook voor de twee

dochters van Liesbeth. Met hen heb ik een

intense band. Ik voel me als een schakel

tussen moeder en dochters. Ik heb hun

moeder zo lang en goed gekend, ik kan

hen nog steeds een hoop over haar vertel-

len. Tot deze zomer hebben we twaalf jaar

lang elke week met elkaar gegeten. Nu

zijn ze volwassen en leiden ze hun eigen

leven. Bij al hun grote en kleine triomfen

ben ik betrokken geweest; ik was aanwe-

zig bij musicaluitvoeringen en diploma-

uitreikingen en ik hoorde de verhalen aan

over hun eerste vriendjes. De oudste lijkt

als twee druppels water op Liesbeth en

met haar heb ik een heel bijzondere band.

Door haar ogen kijkt Liesbeth mij nog

steeds aan. Wat ik met haar meemaak,

biedt genoeg ingrediënten voor een boek.

Hier wil ik nog iets mee. Het verhaal is

er, maar ik moet wachten tot de tijd rijp

is het op te schrijven.” Momenteel legt

ze de laatste hand aan haar boek De

Stiefmoeder dat in het najaar verschijnt

bij haar nieuwe uitgever Podium. Ze licht

alvast een tipje van de sluier op. “Dit boek

gaat over een ‘knip-en-plak-gezin’ waarin

duidelijk wordt dat dat een moeizame en

heel onnatuurlijke constructie is. Binnen-

kort leg ik mijn tarotkaarten om te kijken

of het boek vervuld is. Dan pas gaat het

naar de uitgeverij.”

ga ik lekker een eind wandelen,” vertelt

ze terwijl haar blik afdwaalt naar haar

prachtige tuin vol bloeiende planten,

struiken en bomen. “Gezegend ben ik met

deze plek. Ik zit hier vlak bij het strand, de

bossen en de duinen. En als ik geluk heb,

zie ik een ree in de tuin.” Niet alleen een

wandeling helpt haar weer op weg als ze

is vastgelopen in een verhaal. Soms roept

ze de hulp in van haar overleden vriendin

Liesbeth. “Zij is op jonge leeftijd overle-

den aan kanker. Liesbeth was zesentwin-

tig jaar lang mijn belangrijkste persoon-

lijke baken. Al meteen na haar dood zocht

ze contact met me. In het begin vond ik

dat erg moeilijk en stuurde ik haar weg,

maar na verloop van tijd werd ze een

steun voor mij. Regelmatig vraag ik haar

bij het schrijven om een bevestiging.”

Schuld en schaamteEven belangrijk voor Renate is haar

overleden zusje. Zij pleegde op jonge

leeftijd zelfmoord. Een gevoel van schuld

en schaamte over haar dood draagt de

schrijfster tot op de dag van vandaag

met zich mee. “Alleen daardoor al zijn

mijn zusje en ik onlosmakelijk met elkaar

verbonden. In feite heb ik enorm veel aan

haar te danken, schuld en schaamte zijn

de belangrijkste thema’s in mijn boeken.

Toch heb ik voor mezelf wel een vorm van

acceptatie gevonden voor haar dood.

Want dingen die fout gaan zijn niet al-

lemaal je schuld, net zomin als de dingen

die goed gaan zijn louter je eigen ver-

dienste zijn. Er is ook nog zoiets als geluk

of pech. Het heeft dus geen enkele zin je

bezwaard te voelen door wat er in je leven

is misgegaan. In plaats van je een loser

te voelen, kun je beter denken: zo is het

balletje gerold. Ik had het anders gewild,

maar ik heb in elk geval mijn best gedaan.

Dat geeft een zekere troost. Loslaten en

overgave – daar draait het allemaal om.”

TarotDeze gedachte hielp haar ook tijdens haar

ziekte. Vanaf 1990 leed ze tien jaar lang

aan de ziekte ME. Een ziekte waarbij je

totaal bent uitgeput. “Ik kon bijna niets

meer. Ieder ander verliest dan zijn baan,

maar ik was gelukkig schrijfster. Zo kon

ik mijn dagen nog zin geven. Toch voelde

ik me behoorlijk hersenloos. Ik wilde iets

leren en zocht naar een prikkel.” Die vond

ze in het leggen van tarotkaarten. “Van

een vriendin kreeg ik een tarotspel van

Alice in Wonderland, waarvan ik in die

tijd alles spaarde. Het intrigeerde me, het

is een stripverhaal van het leven. Voor

mij was het vergelijkbaar met associatief

schrijven. In die tijd heb ik enorm veel

over tarot gelezen en heb ik er dagelijks

mee geoefend. Het is niet moeilijk, maar

het is een kwestie van proberen en de

symbolen leren herkennen.”

Haar bestseller Verborgen gebreken, die

“Het heeft geen enkele

zin je bezwaard te voelen

door wat er in je leven is

misgegaan”

aDveRtent ie

92

on

kr

uid

20

3