christiaanweiler.net · “Hoe kunnen de bijdragen van de onderzochte locaties een voorbeeld zijn...
Transcript of christiaanweiler.net · “Hoe kunnen de bijdragen van de onderzochte locaties een voorbeeld zijn...
cab!"may 2
!"#$%&'('#%)*+,)-%"#&./"'%)
!"#$%&'('#%)*+,)-%"#&./"'%)
%01)+120,3+04)155,)20)6,05780)
951):557;6<5==0>8?40)@55,20)
81)20)6+170A7)951)81*+,:0>0)
B0C802;+17@8440>81BD
Ronde tafel, Heijmans, ProvadaRAI, Amsterdam
05/06/19
cab!"
s.a.r.l.
capital social 6.000 eu siret 512.396.979.00035 rcs bordeaux no. ordre S13221
no. m
af 2
5840
4 / Z
10
72 r
ue m
ayau
do
n 33100 bordeaux tel +33 6 26 01 22 30 w
eb cab54@christiaanweil
er.ne
t -
architecture, theory and strategyChristiaan Weiler ir. MSc.
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
Een onderzoek naar de creatie van maatschappelijke waarde in de context van informele gebiedsontwikkeling.
Ronde tafel, Heijmans, ProvadaRAI, Amsterdam, 05/06/19
Christiaan Weiler ir. MSc.
Welkom allen. Veel dank allereerst aan Marjan Hopmans en de mensen van Heijmans die mij de gelegenheid geven om het thema van vandaag te introduceren: ‘Hoe leveren innovatieve broedplaatsen permanente waarde’. Deze vraag over ‘permanente waarde’ wordt mede beantwoord door mijn onderzoek naar maatschappelijke waarde.
Floris Alkemade en het Atelier Rijksbouwmeester hebben de opdracht gegeven om het belang van maatschappelijke waarde voor duurzame gebiedsontwikkeling te onderzoeken. De transsectorale experimenten van De Ceuvel, Het Schieblock en overige bronnen, staan aan de basis van de bevindingen en aanbevelingen.
Een quote van Cedric Price, een Engelse architect van de Archigram groep, karakteristeert de perspectiefsverandering die nodig is om de duurzaamheidsdoelen anders te benaderen.
“Technology is the answer, but what was the question?”
Maatschappelijke waarde:1. !"#$%&%"'("$()"*+%$,2. Voorbeelden3. Actieve waarde (Bevindingen, aanbevelingen + KANSEN)4. Onderzoek5. Strategie6. Referenties
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
Definities en werkingVoorbeeldenActieve waardeOnderzoekStrategieReferenties
!"#$%&'(')*+,-+.%#+/&-0#12+34.+0%/.+0/-+.%#+54#-.,'&67
Maatschappelijke waarde
8#91,$+:1,$#2+;<==
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
-.(!"#$%&%"'("$()"*+%$,/(Wat is en wat doet maatschappelijke waarde?
Vier kernvragen
De Rijksbouwmeester heeft vier vragen gesteld om inzicht te krijgen in maatschappelijke waarde:
“Hoe hebben de onderzochte locaties bijgedragen aan de creatie van maatschappelijke waarde?”
“Hoe kunnen de bijdragen van de onderzochte locaties een voorbeeld zijn voor andere locaties?”
“Hoe kan de creatie van maatschappelijke waarde in de context van de duurzaamheid sociale segregatie voorkomen?”
“Welke toegevoegde waarde biedt de VCRSaanpak voor onderzoek en voor de governance van gebiedsontwikkeling?”
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
>;?+Vier kernvragen
Hoe hebben de onderzochte locaties bijgedragen aan de creatie van maatschappelijke waarde?
Hoe kunnen de bijdragen van de onderzochte locaties een voorbeeld zijn voor andere locaties?
Hoe kan de creatie van maatschappelijke waarde in de context van de duurzaamheid sociale segregatie voorkomen?
Welke toegevoegde waarde biedt de VCRS-aanpak voor onderzoek en voor de governance van gebiedsontwikkeling?
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
!"#$%&%"("$()00*1"
200$1"(1%&(3$1"*43"+(%'(1"(1"#$%&%"(50$(1"(6*"0&%"(50$(maatschappelijke waarde in gebiedsontwikkeling als volgt geformuleerd:
“het delen en verspreiden van motivatie voor duurzaamheid door samen te investeren in transitieinitiatieven”.
Het onderscheidt zich zo van ‘maatschappelijke kosten’. Maatschappelijke waarde is een potentiële waarde die kan worden ontsloten en getransformeerd. Het is een middel en een doel van transitie.
Ter illustratie, de ‘gratis’ motivatie van 70.000 vrijwilligers voor de Londonse Olympische Spelen in 2012 is zelfs geschat op ca. 200 miljoen euro.
Welke omstandigheden geven individuen de motivatie om zich zo in te zetten voor duurzaamheidsdoelen?
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
Een Canadeese delegatie op excursie op de Dakakker [bron Radia Canada]
>;?Creatie van maatschappelijke
waarde in gebiedsontwikkeling =
!@#.+9#(#&+#&+A#1-B1#,9#&+A/&+motivatie voor duurzaamheid
door samen te investeren ,&+.1/&-,.,#C,&,.,/.,#A#&7
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
7"&(89:;(3$1"*43"+(<""=&(5%"*(3>'&0$1%,<"1"$(,"?1"$&%#6""*1/(
1. de belevingswaarde (levendigheid) in transsectorale samenwerking, 2. de innovatiepotentie van tijdelijke experimenteerruimte, 3. de lotsverbintenis tussen diverse stakeholders en de plek, en 4. de ontwikkelkracht van stabiele capabele innovatiecoalities.
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
>;?Vier bevorderlijke omstandigheden voor
initiatieven voor de duurzaamheidsdoelen:
De belevingswaarde in .1/&--#$.'1/(#+-/D#&0#1E,&)2+
De innovatiepotentie van .,F9#(,FE#+#GB#1,D#&.##114,D.#2+
De lotsverbintenis tussen 9,A#1-#+-./E#%'(9#1-+#&+9#+B(#E2+
De ontwikkelkracht van stabiele capabele innovatiecoalities.
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
Verkenners
Transsectorale samenwerking wordt steeds vaker gezien als een complexe maar ook noodzakelijke aanpak voor duurzaamheid, zoals in de Omgevingswet.
Om broedplaatsen aan te dragen als voorbeelden lijkt ongepast; het staat in geen verhouding met een opgave van 100.000 woningen per jaar.
Maar de casussen bevatten meerdere lessen:
@( ze zijn bronnen van duurzame innovatie, @( toonbeelden van maatschappelijke waarde in actie en @( voorbeelden van transsectorale samenwerkingsprocessen. allemaal samen op één plek
Wanneer we de omstandigheden van de casussen begrijpen kunnen we de bronnen van duurzame innovatie reproduceren, en zo innovatie verbreden en versnellen. Deze broedplaatscasussen zijn verkenners van duurzame transitie en dus van strategische waarde voor innovatie in gebiedsontwikkeling.
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
A=50B)0&"*(#B&"*(CD*3$(E"&0D3B%6FSociale campagne in de Ceuvel [bron De Ceuvel] Dakennie Dakakker [bron Rotterdams Milieucentrum]Slim!Dak [bron Rotterdams Milieucentrum]
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
2. Voorbeelden: Maatschappelijke waarde in De Ceuvel en Het Schieblock.
De broedplaatscasussen en de workshop geven voorbeelden die de inzichten illustreren. Ze maken de complexe dynamiek van transsectorale samenwerking concreet. Dankzij de 35"*4%6<&"B%G+"('6<00BH(1"(4"BI"*"$1"(00*1("$(1"(533*&,0$,(%$(1"(ontwikkelingsprocessen van broedplaatsen, is de complexiteit van transsectorale samenwerking begrijpelijk en hanteerbaar.
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
§2. Voorbeelden van de omstandigheden van
duurzaamheidsinitiatievenDe Ceuvel [bron Metabolic]
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
“Hoe hebben de onderzochte locaties bijgedragen aan de creatie van maatschappelijke waarde?”
Transsectorale levendigheid
De ontmoetingen in de Biergarten tonen de belevingswaarde die voortkomt uit de diversiteit van de gebruikers. Hier bevinden zich de creatieven van Het Schieblock, de corporates van het Weena, de radiomakers van Operator, en de rappers van het HipHopHuis.
Voedselproducent Unilever kijkt uit op de Dakakker waar schoolkinderen uitleg krijgen over agrarische innovatie. Daarachter staan de gerenoveerde Shelltoren, de Hofbogen en de Agniesebuurt. Deze diversiteit van maakt de herbestemming van Hofplein 20 #$0$6%""B(%$&"*"''0$&(533*(JK(A''"&&>0$0,">"$&H(1%"(>"&(7"&(Schieblock adverteert.
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
!@'#+%#33#&+9#+'&9#1H'$%.#+locaties bijgedragen aan de creatie
A/&+D//.-$%/BB#(,FE#+0//19#67
I"1/&--#$.'1/(#J+(#A#&9,)%#,9Spaces Hofplein [bron ZZDP Architecten] De Biergarten Vrijmibo [bron Schieblock]Dakkennie onderwijs op de Dakakker [Karin Oppeland]
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
“Hoe kunnen de bijdragen van de onderzochte locaties een voorbeeld zijn voor andere locaties?”
Ruimte voor experimenten:
De vervuilde grond, de onmogelijke rioolaansluiting en de 10jaars lease waren een gegeven bij de ontwerpwedstrijd voor de broedplaatsinrichting op het Volharding terrein.
Van deze nood is een deugd gemaakt door middel van experimentele reinigende gewassen, tweedehands woonbootateliers en composttoiletten.
De afwezigheid van riool werd de aanleiding om decentrale afvalwaterscheiding testen, waaruit bleek dat er warmte vrij komt.
Een tijd later werken lokale technici (Metabolic) met het nutsbedrijf (Waternet) om de techniek toe te passen op gebieden als Buiksloterham en IJburg II.
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
De Ceuvel / Buikersloterham [bron Studioninedots]
!@'#+E4&&#&+9#+3,F91/)#&+A/&+9#+onderzochte locaties een voorbeeld
H,F&+A''1+/&9#1#+('$/.,#-67
Ruimte voor experimentenDe Ceuvel aanleg [bron Metabolic]Terrein De Volhardingl kade [bron Gem Amsterdam]
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
“Hoe kan de creatie van maatschappelijke waarde in de context van de duurzaamheid sociale segregatie voorkomen?”
(Sociale segregatie is een netelig variant van het stimulerende principe van diversiteit)
Betrokken verbindingen: (Ruimtelijk, functioneel, economisch en maatschapelijk)
De gezamenlijke pioniersgeest verbindt de initiatiefnemers, ongeacht hun afkomst, opleiding en ethniciteit.
Voor het Stadsinitiatief kwamen vele projecten bij elkaar: de Schieblock doorbraak, de Luchtsingel naar de Hofbogen, het Park op de Hofbogen, en de Dakakker.
Deze transformaties zijn collectief geproduceerd. Dat stimuleert medeeigenaarschap en medeverantwoordelijkheid jegens de matieriële middelen, zonder order van een centraal gezag, maar met veel commitment.
L5"*(1"(63M#$0$6%"*%$,(50$(1"(0&"B%"*'(3N(!"(9"O5"B(4",&(1"(P*%313'(Bank:
“De investering in cultuur en ‘passionele ondernemers’ is redelijk risicovrij [...] Het is op papier een risico, maar in de werkelijkheid een betrouwbaar commitment.”
Jan Jonkers, econoom van de Radbouw Universiteit, en Otto Scharmer van MIT, ontwikkelen modellen die helpen deze openvsgesloten management structuur goed te begrijpen.
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
!@'#+E/&+9#+$1#/.,#+van maatschappelijke waarde
in de context van de duurzaamheid -'$,/(#+-#)1#)/.,#+A''1E'D#&67
Betrokken verbindingenDakboer Wouter Bauman [foto David Rozing] Schieblock en de Lunchtsingel [bron ZUS]De Ceuvel [foto Thomas Schlijper]
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
“Welke toegevoegde waarde biedt de VCRSaanpak voor onderzoek en voor de governance van gebiedsontwikkeling?”
Procesinzicht:
De vijf projectaspecten die aanpak kenmerken
Doelen, Deelnemers, Middelen, Services en Afspraken
maken het mogelijk om betrokkenheid in context te zien.
De kracht van de methode is zichtbaar te maken dat deelnemers in een succesvol ontwikkelingsproces niet individueel de beste zijn, maar een onderdeel van een sterke coalitie.
Op systemische wijze is een gezamenlijk suboptimum gezocht, en niet een gespecialiseerd optimum. Dit heeft de retrospectieve locatieonderzoeken en de proactieve workshop gestuurd.
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
()*+)"'
,-.*)'-('
!"#$"%&&'
"'/#)"('/
(#&&)-,+0
()*+)"'
cultuurwaardenmotivatiesovertuigingenklimaatdoelen
DOELEN
SERVICES
exploitatieprogrammadienstenactiviteiten
AFSPRAKEN
contracten wetten normenlabels
overheidbedrijfburgers inclusiviteit besluitvorming
DEELNEMERS
MIDDELEN
immaterieel:kenniservaringmaterieel:!nanciën grondstoffen
Programma van Eisen
Concept Ontwerp Bouw
cultuurwaardenmotivatiesovertuigingenklimaatdoelstellingen
overheidbedrijfburgers inclusiviteit besluitvorming
()*+)"'
,-.*)'-('
!"#$"%&&'
"'/#)"('/
(#&&)-,+0
()*+)"'
cultuurwaardenmotivatiesovertuigingenklimaatdoelstellingen
DOELEN
SERVICES
exploitatieprogrammadienstenactiviteiten
AFSPRAKEN
contracten wetten normenlabels
overheidbedrijvenonderzoekverenigingenburgers gemeenschapDEELNEMERS
MIDDELEN
immaterieel:kenniservaringmaterieel:!nanciën grondstoffen
Programma van Eisen
Concept Ontwerp Bouw
cultuurwaardenmotivatiesovertuigingenklimaatdoelstellingen
overheidbedrijfburgers inclusiviteit besluitvorming
exploitatieprogrammadienstenactiviteiten
materieel:!nanciën grondstoffen
exploitatieprogrammadienstenactiviteiten
materieel:!nanciën grondstoffen
()*+)"'
,-.*)'-('
!"#$"%&&'
"'/#)"('/
(#&&)-,+0
()*+)"'
cultuurwaardenmotivatiesovertuigingenklimaatdoelstellingen
DOELEN
SERVICES
programmaactiviteiten exploitatiediensten
AFSPRAKEN
contracten wetten normenlabels
overheidbedrijfburgers inclusiviteit besluitvorming
DEELNEMERS
MIDDELEN
immaterieel:kenniservaringmaterieel:!nanciën grondstoffen
ONTWERP
Programma van Eisen
exploitatieprogrammadienstenactiviteiten
materieel:!nanciën grondstoffen
()*+)"'
,-.*)'-('
!"#$"%&&'
"'/#)"('/
(#&&)-,+0
()*+)"'
cultuurwaardenmotivatiesovertuigingenklimaatdoelstellingen
DOELEN
SERVICES
exploitatieprogrammadienstenactiviteiten
AFSPRAKEN
contracten wetten normenlabels
overheidbedrijfburgers inclusiviteit besluitvorming
DEELNEMERS
MIDDELEN
materieel:grondstoffen producten!nanciën grondimmaterieel:ervaringkennis
Programma van Eisen
Concept Ontwerp Bouw
cultuurwaardenmotivatiesovertuigingenklimaatdoelstellingen
overheidbedrijfburgers inclusiviteit besluitvorming
()*+)"'
,-.*)'-('
!"#$"%&&'
"'/#)"('/
(#&&)-,+0
()*+)"'
cultuurwaardenmotivatiesovertuigingenklimaatdoelstellingen
DOELEN
SERVICES
exploitatieprogrammadienstenactiviteiten
AFSPRAKEN
contracten consortia normenwetten labelsprijzen
overheidbedrijfburgers inclusiviteit besluitvorming
DEELNEMERS
MIDDELEN
immaterieel:kenniservaringmaterieel:!nanciën grondstoffen
ONTWERP
Programma van Eisen
!""#$"%"&'
()'*&(+"$%,!!"#"$
'"&-,."'
!/"#"$
!K#(E#+.'#)#A'#)9#+0//19#+3,#9.+de VCRS-aanpak voor onderzoek
en voor de governance van )#3,#9-'&.0,EE#(,&)67
Procesinzicht
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
3. Actieve waarde: Hoe kunnen we maatschappelijke waarde aanwenden?
Bevindingen
Q*(4%G$('N"6%#"+"(3>'&0$1%,<"1"$(%$(1"(60'O'B360&%"'(1%"(maatschappelijke waarde hebben geactiveerd.
Beide locaties zijn ontstaan met de verwachting van een tijdelijk leven.
Er is voor beiden sprake van een menging van diverse activiteiten die gehuisvest zijn in een experimentele inrichting.
De managers hadden direct contact met zowel de eindgebruikers als de kaderende instanties.
Op beiden locaties zijn duurzame technieken ontwikkeld die op grotere schaal toegepast zullen worden Het Slim!Dak van Het Schieblock en de afvalwaterscheiding van De Ceuvel.
Beide initiatieven hebben meer resultaat opgeleverd dan was voorzien.
En de casussen zijn het resultaat van een georganiseerde samenloop van omstandigheden, onafhankelijk van politiek of markt.
Ter referentie kan de werken van Donella Meadows en Kevin Kelly genoemd worden, over de systemische en ecosystemische visies op complexiteit en transitie.
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
§3.Actieve waarde
Hoe maatschappelijke waarde aanwenden?Terrein De Volharding kade [bron Gem Amsterdam]
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
Aanbevelingen
De plekken in dit onderzoek zijn prototypes die zijn voortgekomen uit unieke omstandigheden.
De belangrijkste aanbeveling is dan ook de juiste omstandigheden te creëer. Maar hoe doe je dat?
Vijf VCRS aspecten thematiseren de aanbevelingen, onder andere:
Doelen: Vermijdt problemen niet maar zoek ze op, zij geven aanleiding voor praktische experimenten en innovatie;
Deelnemers: Geef stakeholders, bewoners en andere coalitiepartners zo vroeg mogelijk een zichtbare praktische rol;
Middelen: Begin met een integrale duurzame aanpak op een beheersbare schaal, en breid voortschrijdend uit;
Services: Combineer services, en bijbehorende deelnemers en middelen, in haalbare en zelfversterkende ad hoc combinaties;
Afspraken: Beloon ‘vrijwilligers koplopers en volgers’, en zorg dat ze delen in de 3ND*"$,'&"$(50$(<O$(%$'N0$$%$,H(#$0$6%""B(3=(0$1"*'.
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
§3.Aanbevelingen
Doelen
Deelnemers
Middelen
Services
Afspraken
L#1D,F9.+B1'3(#D#&+&,#.+D//1+H'#E+H#+'B2+H,F+)#A#&+aanleiding voor praktische experimenten;
M##N+-./E#%'(9#1-2+3#0'-+#&+/&9#1#+$'/(,.,#B/1.-+zo vroeg mogelijk een zichtbare praktische rol;
Begin met een integrale duurzame aanpak op een 3#%##1-3/1#+-$%//(2+#&+31#,9+A''1.-$%1,F9#&9+4,.O
Combineer services en bijbehorende deelnemers en D,99#(#&2+,&+%//(3/1#+#&+H#(NA#1-.#1E#&9#+/9+%'$+combinaties;
P#(''&+IA1,F0,((,)#1-J+#&+H'1)+9/.+H#+9#(#&+,&+9#+'B31#&)-.#&+A/&+%4&+,&-B/&&,&)2+N,&/&$,##(+'N+/&9#1-?
!""#$"%"&'
()'*&(+"$%,!!"#"$
'"&-,."'
!/"#"$
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
Kansen
Om een kleine stap verder te gaan dan het onderzoek, wil ik een paar operationele suggesties exploreren om initiatieven aan te kunnen pakken:
Niet met meer middelen, maar met een andere allocatie van middelen, kunnen de juiste omstandigheden gecreëerd worden voor maatschappelijke waardecreatie.
Q"$(00$N0''%$,("$(1%5"*'%#60&%"(50$(""$(63$5"$&%3$"B"(5"*1%"$>31"B(kan meer mensen mobiliseren voor transitieinitiatieven.
Budgetten herinrichten (Van de trainingszaal naar het veld,..)Zet een deel van de bestaande marketing, communicatie en trainingsbudgetten in voor innovatieexperimenten in de werkelijke wereld, in plaats van in conventioncenters, en in samenwerking met eindgebruikers. Zo worden verkoopconcepten getoetst aan reële gebruikssituaties. Zo worden medewerkers getraind in de wijde wereld in plaats van in vergaderzalen. Zo worden toekomstige klanten de ambassadeurs van een ontwikkelingsinitiatief. En zo kunnen experimentele transitieinitiatieven professionaliseren.
Budgetten verwikkelen (Economische transitie, venture capital startup)Zet risicoluwe “verloren en/of tijdelijke” ruimtes in voor experimentele prototypes voor transsectorale samenwerking (Stadswerven + Platforme Urbain). Manage de diverse complementaire activiteiten zodanig dat onrendabele transitieinitiatieven worden gedragen door conventionele rendabele activiteiten. Investeer in transitiestartups en deel de lessen en de resultaten. Verbreed de opvatting van technisch vastgoed en facilitymanagement met menselijk en inclusief business en communitymanagement de concierge.
Competenties verwikkelen (Holding voor evenwicht van sterk en zwak)Werk samen met publieke, private en maatschappelijke partners in experimentele transitie coalities. Formaliseer juridische entiteiten met gemengd aandeelhouderschap om gemeenschappelijke initiatieven, uitvoering en beheer te ontwikkelen. Koester en beloon de maatschappelijke waardecreatie van sociale en culturele initiatiefnemers in de totale balans voor een duurzaam en rechtvaardig beheer.
Stimuleer transparantie:De vijf VCRS aspecten, en vele andere methodieken, geven houvast in transsectorale initiatieven door elke deelnemer een herkenbare plek te geven. Vernieuw de ‘Neufert Bauentwurfslehre’ met een index voor m2rendement per typologie ten behoeve van transitiegeöriënteerde programmaverwikkeling.
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
§3.Kansen
La Cartoucherie [bron Cosmopolis]Stadswerven Dordrecht groeimodel [bron cab42]Nieuwbouw leegstand [bron La Dépêche]Chantier culturel Point Haut [bron Patrick Bouchain]
Budgetten herinrichten Budgetten verwikkelenCompetenties verwikkelen
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
4. Onderzoek: Hoe is maatschappelijke waarde aan het licht gekomen?
De VCRS onderzoeksmethode is gebaseerd op de onderlingen afhankelijkheid van vijf basale projectaspecten:
Doelen: een geheel aan overtuigingen gedeeld door de deelnemers;
Deelnemers: een groep stakeholders en eindgebruikers verbonden in overtuigingen;
Middelen: de benodigde bronnen om services mee te kunnen verlenen;
Services: het programma en diensten die de deelnemers uitvoeren;
Afspraken: de wetten, normen, voorwaarden, contracten en prijzen die de services voor de toekomst verhelderen.
Ze geven houvast voor transsectoraal inzicht.
Dit instrument is de spil van de aanpak. Het is toegepast als informatiestructuur voor onderzoek naar de twee casussen:
De Ceuvel in Amsterdam en Het Schieblock in Rotterdam.
Per locatie zijn zestien stakeholders geïnterviewd in vier categoriën: beslissers, uitvoerders, gebruikers en buren.
Ook zijn vijf contextuele bronnen geraadpleegd: STIPO en KCAP over transities in stedenbouwkundig programma en ontwerp,
en drie partners in samenwerkingsprojecten: de Westergasfabriek, de Wagenwerkplaats en Blijburg.
In de VCRS workshop in het Hamerkwartier hebben zeer verschillende stakeholders in één werksessie een hybride locatieconcept geformuleerd een pressurecookeraanpak gemodelleerd naar de lessen van de broedplaatsen.
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
Dar
win
Éco
syst
ème
The
Ori
ging
of
Spa
ces
La
Car
touc
heri
e
Des
ign
Thin
king
ONBENUTTE KANSEN VOORTRANSITIE
BENUTTE KANSEN VOORTRANSITIE
!
+
!
+
!
+
!
+
!!"#$%$&'"($"
#$%'")'"($"
'*+,-./,012),23,4.,5627,+289:/,;5<9= >4<+,1 ?@1+A*B/C:,B,*2D%3E8F '**<.A+/,
'*+,-./,0123<*+,G+
H<-=1:<I
08:30 Een gelegenheid voor iedereen om kennis met elkaar
te maken en het dagschema te kennen.
12:00 Uitwisseling van de eerste
ongesorteerde indrukken van het bezoek.
11:00 Uitspraken over de bewonerservaringen met de plek en de planontwikkeling.
!
"
#
$
%
&
14:00-17:00 VCRS workshop werksessie
aandragen, verwikkelen, concept en coalitie
13:00 Lunch in een lokaal
restaurant.
09:00 Uitspraken over
ambities en de stand van zaken van de gemeentelijke
planontwikkeling. 08:00
veerhaven
§4.Onderzoek
Hamerkwartier routeVCRS workshop verwikkeling
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
5. Strategie: Maatschappelijke waarde en duurzaamheidsdoelen.
Dit onderzoek is een aanvulling op het werk van de vele technici van de circulaire economie.
Het presenteert maatschappelijke waarde als een onderdeel van een breder waardeschema voor een samenleving in transitie naar een duurzame organisatie. Maatschappelijke waarde is, behalve een doel, ook een middel voor de transitie.
De beoogde transitie is nodig op vele fronten en de onontkoombare samenhang tussen de fronten maakt het een complexe haast overweldigende opgave. Gezamenlijke maatschappelijke waarde kan de drempel van de complexiteit verlagen.
1. Maatschappelijke waarde bouwt de partnerschappen die in transsectorale samenwerking de 17 Unesco Duurzaamheidsdoelen kunnen aanpakken.
2. Maatschappelijke waarde verdeelt de lasten van de collosale taak van ‘urban metabolism’ over de vele diverse stakeholders.
3. Maatschappelijke waarde, als progressieve vervanging van materiële waarde (consumptie), is éénderde de energietransitie volgens de Franse vereniging Negawatt. De onontkoombare transitie vergt een fundamenteel andere aanpak.
4. De naoorlogse hyperproductie met schaalvoordeel door standaardisering, nog steeds nodig voor de actuele bouwopgave, kan zich transformeren door ruimte in te richten voor contextuele variatie en adaptief diversiteitsvoordeel als resultaat van transsectorale samenwerking.
Broedplaatsen, LivingLabs of ThirdPlaces, zoals De Ceuvel en Het Schieblock, tonen hoe maatschappelijke waarde door verbinding, innovatie en levendigheid kan worden bevorderd. Zij zijn de verkenners van een betekenisvolle groei naar meer welzijn met minder middelen.
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
§5.Strategie
Negawatt
Service Design Thinking Minimum Viable Product
VCRS Verkenners
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!"!!!!!!!!!!!!!!!"!!!!!!!!!!!!!!!
17 SDGs
Urban Metabolism
[bron Fabrications]
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
6. Referenties
Het onderzoek is tot stand gekomen dankzij velen:
In de voorbereidende periodes:
Het pionierswerk van de stichters van Darwin Ecosystème
het Europees Erasmus+ project ‘The Origin of Spaces’ met vijf stedenpartners
de podia die de aanpak ondersteunen: Make_City in Berlijn, de COP21 in Parijs, Unesco Creative Cities in Östersund en Practicing the Commons in Utrecht het project La Cartoucherie in Toulouse.
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
!Q//.-$%/BB#(,FE#+0//19#+is het middel en het doel van transsectorale samenwerking dat 9441H/D#+,&&'A/.,#+A#1-&#(.2+#&+0#(H,F&+A#1%'').?7
!"#$%&'(')*+,-+.%#+/&-0#12+34.+0%/.+0/-+.%#+54#-.,'&67
L8RS2+TU;<
8#91,$+:1,$#2+;<==
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
6. Referenties
Het onderzoek is tot stand gekomen dankzij velen:
In de voorbereidende periodes:
Het pionierswerk van de stichters van Darwin Ecosystème
het Europees Erasmus+ project ‘The Origin of Spaces’ met vijf stedenpartners
de podia die de aanpak ondersteunen: Make_City in Berlijn, de COP21 in Parijs, Unesco Creative Cities in Östersund en Practicing the Commons in Utrecht het project La Cartoucherie in Toulouse.
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
londonpula
bordeauxbilbaoLISBOA
londonpula
bordeauxbilbaoLISBOA
londonpula
bordeauxbilbaoLISBOA
londonpula
bordeauxbilbaoLISBOA
londonpula
bordeauxbilbaoLISBOA
!
!
!
!
!
The Origin of Spaces [bron C. Weiler]Darwin Ecosystème [bron Evolution] La Cartoucherie [bron Cosmopolis]
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
Nu is, mede dankzij de vele stakeholders die hun tijd gaven aan het onderzoek voor het Atelier Rijksbouwmeester, een adequaat label gevonden:
‘maatschappelijke waarde’.
Deze waarde heeft grote betekenis voor de transitie, want het voedt een betekenisvolle groei naar meer welzijn met minder middelen
met levendigheid, verbinding, ruimte en innovatie om samen aan het werk te gaan en samen door te pakken.
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
!""#$"%"&'
()'*&(+"$%,!!"#"$
'"&-,."'
!/"#"$
cab54may 2
VALUE-CYCLE for REAL-SPACE
cab54
s.a.r.l.
capital social 6.000 eu siret 512.396.979.00035 rcs bordeaux no. ordre S13221
no. m
af 2
5840
4 / Z
10
72 r
ue m
ayau
do
n 33100 bordeaux tel +33 6 26 01 22 30 w
eb cab54@christiaanweil
er.ne
t -
architecture, theory and strategy
Amsterdam, 5 Juni 2019
Torsten Wieman (buur)Garage Wieman
Anke Wijnja (gebruiker)Bureau Fonkel
Chandar vd Zande (gebruiker)Metabolic Milieuadvies
SCHIEBLOK, ROTTERDAM
Rients Dijkstra (beslisser)PosadMaxwan, sr. urban design
Marcus Fernhout (uitvoerder)CIC Rotterdam, vh Codum
Neil Gremmen (buur)NL Assett Management
Hans de Jonge (buur)Vereniging Central District
Hamit Karakus (beslisser)Directeur Platform 31
Addy van der Knaap (buur)Hofbogen BV
Kristian Koreman (uitvoerder)Zones Urbaines Sensibles BV
Kees van Oorschoot (beslisser)Gemeente Rotterdam
OPDRACHTGEVER
Ministerie van Binnenlandse Zaken en KoninkrijksretatiesRijksvastgoedbedrijf, Atelier Rijksbouwmeester, Den Haag
Floris AlkemadeRijksbouwmeester
Bas VereeckenAtelier Rijksbouwmeester
Iris ThewessenAtelier Rijksbouwmeester
OPDRACHTNEMER
Christiaan Weilercab54: architecture, theory and strategy
Emile van Rinsum (gebruiker)Milieu Centrum Rotterdam
Lus Smits (beslisser)Lus Smits Project Investment
Jorn de Vries (uitvoerder/gebruiker)Almost Modern, gra!sch ontwerp
Eva Vrouwe (gebruiker)Int. Architectuur Biënnale Rotterdam
BRONNEN
Jeroen DirckKCAP Architects & Planners
Hans Karssenberg STIPO
Stanja Van MierloHoreca en events-ondernemer
Evert VerhagenCreative Cities
Cees Anton de Vries, Origame organisatie en proces advies
LOKATIEVERTEGENWOORDIGERS
DE CEUVEL, AMSTERDAM
Ruud Antonisse (buur)Kringloopwinkel Materiales
Wouter van den Berg (buur)Vertaalbureau.nl
Els Daems (beslisser)Gem. Amsterdam Projektburo
Berith Danse (gebruiker)Directeur Oostblok Theater
Steven Delva (uitvoerder)Delva Landscape Architecture / Urbanism
Sascha Glasl (uitvoerder)Space&Matter Architects
Roel van Herpt (aanvullend)vh Adviescommissie CAWA
Lambert de Pater (beslisser)Triodos Bank NV
Lèneke Pfeiffer (uitvoerder)Wageningen University & Research
Erik Jan Vandermeulen (buur)Concrete Architecture
Marcel van Wees (uitvoerder)Wees Vormgever
TESTPILOTEN
Pauline Westendorp02025
Socrates Schouten Waag
Ton Van Namen Monte!ore Vastgoed
Liesbeth Jansen Projectdirecteur Marineterrein
Eva De Klerk NDSM
Thijs AsselbergsArchitectuur Centrale
Erik Roscam Abbing Live|work
Ellen Van BuerenTU Delft, Management in the Built Environment
CRITICAL FRIENDS
Katheleen Poels Royal Haskoning DHV
Dorine Van HoogstratenMOOI Noord-Holland