Anne Frankschool Hoogkerkannefrankschool-hoogkerk.nl/.../2016/01/Ondersteunin… · Web...
45
1 Ondersteuningsprofiel Passend Onderwijs Bijlage bij het schoolplan 2015-2019 School: Anne Frankschool Adres: De Sanstraat 13, 9744 HW Groningen Telefoonnummer: 050-5530336 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: de School............................................................3 1.2 Uitgangspunten voor Passend Onderwijs.....................................4 1.3 Reflectie op zorgbeleid in de afgelopen periode..........................12 1.4 De School – actuele gegevens.............................................13 1.5 Het toelatingsbeleid van onze school.....................................14 Hoofdstuk 2: Visie op zorg en begeleiding........................................15 Hoofdstuk 3: De zorgstructuur....................................................18 3.1 Zorgniveau 1: de Basiszorg in onze school................................18 3.1.1Organisatie van de zorg in de groepen....................................18 3.1.2Taak van de groepsleerkracht bij zorg en begeleiding.....................19 3.1.3 Deskundigheidsbevordering van de leerkracht bij zorg en begeleiding.....19 3.1.4Taakomschrijving onderwijsassistent bij zorg en begeleiding..............19 3.1.5Deskundigheidsbevordering onderwijsassistent bij zorg en begeleiding.....19 3.1.6Taakomschrijving Intern Begeleider.......................................20 3.1.8Het Leerlingvolgsysteem en de toetskalender..............................21 3.1.9 Preventief en licht curatieve voorzieningen in de school..............21 3.1.10 Organisatie van het zorgoverleg op school 3.1.11 Handelingsgericht werken en plannen van de zorg.......................22 3.1.12 De procedure bij doorstroom en uitstroom 3.1.13Het profiel van de basiszorg op onze school.............................23 3.2 Zorgniveau 2: de Breedtezorg – externe zorglijn........................23 3.2.1 Consultatie in de leerlingbegeleiding..................................23 3.2.2 Diagnostiek en aanvullend onderzoek en observatie.....................23 3.2.3 Werken met een Ondersteuningsplan.....................................23 3.2.4 Werken met eigen leerlijn, uitstroom- of ontwikkelingsperspectief.....24 3.2.5 Taken zorgspecialisten op school......................................24 3.2.6 Aanmelding voor ambulante begeleiding van het expertisecentrum........25 3.2.7 Aanmelding bij de regionale verwijsindex..............................25 3.2.8 Aanmelding bij instelling voor jeugdzorg..............................25 3.2.9 Organisatie van de ambulante begeleiding in de school.................25
Transcript of Anne Frankschool Hoogkerkannefrankschool-hoogkerk.nl/.../2016/01/Ondersteunin… · Web...
1
Ondersteuningsprofiel Passend OnderwijsBijlage bij het schoolplan 2015-2019
School: Anne FrankschoolAdres: De Sanstraat 13, 9744 HW GroningenTelefoonnummer: 050-5530336
InhoudsopgaveHoofdstuk 1: de School........................................................................................................................3
1.2 Uitgangspunten voor Passend Onderwijs.............................................................................41.3 Reflectie op zorgbeleid in de afgelopen periode................................................................121.4 De School – actuele gegevens............................................................................................131.5 Het toelatingsbeleid van onze school.................................................................................14
Hoofdstuk 2: Visie op zorg en begeleiding.........................................................................................15Hoofdstuk 3: De zorgstructuur...........................................................................................................18
3.1 Zorgniveau 1: de Basiszorg in onze school........................................................................183.1.1Organisatie van de zorg in de groepen...............................................................................183.1.2Taak van de groepsleerkracht bij zorg en begeleiding........................................................193.1.3 Deskundigheidsbevordering van de leerkracht bij zorg en begeleiding.............................193.1.4Taakomschrijving onderwijsassistent bij zorg en begeleiding.............................................193.1.5Deskundigheidsbevordering onderwijsassistent bij zorg en begeleiding............................193.1.6Taakomschrijving Intern Begeleider....................................................................................203.1.8Het Leerlingvolgsysteem en de toetskalender....................................................................213.1.9 Preventief en licht curatieve voorzieningen in de school.................................................213.1.10 Organisatie van het zorgoverleg op school3.1.11 Handelingsgericht werken en plannen van de zorg........................................................223.1.12 De procedure bij doorstroom en uitstroom3.1.13Het profiel van de basiszorg op onze school.....................................................................23
3.2 Zorgniveau 2: de Breedtezorg – externe zorglijn.............................................................233.2.1 Consultatie in de leerlingbegeleiding................................................................................233.2.2 Diagnostiek en aanvullend onderzoek en observatie.......................................................233.2.3 Werken met een Ondersteuningsplan..............................................................................233.2.4 Werken met eigen leerlijn, uitstroom- of ontwikkelingsperspectief.................................243.2.5 Taken zorgspecialisten op school.....................................................................................243.2.6 Aanmelding voor ambulante begeleiding van het expertisecentrum...............................253.2.7 Aanmelding bij de regionale verwijsindex........................................................................253.2.8 Aanmelding bij instelling voor jeugdzorg.........................................................................253.2.9 Organisatie van de ambulante begeleiding in de school..................................................253.2.10 Voorbereiding verwijzing - het onderwijskundig rapport..................................................263.2.11 Voorbereiding terugplaatsing vanuit speciale basisschool...............................................263.2.12 Aanvraag leerling gebonden financiering (LGF)...............................................................263.2.13 Het zorgprofiel van de breedtezorg in school...................................................................27
3.3 Zorgniveau 3: Dieptezorg- grenzen in de zorg op school...................................................27
2
3.3.1 Verwijzing- de PCL en aanmelding bij het speciaal basisonderwijs....................................273.3.2 Verwijzing naar het speciaal onderwijs..............................................................................283.3.3 Profiel van de Dieptezorg: grenzen van de zorg in de school.............................................29
Hoofdstuk 4: Borging kwaliteit zorg en begeleiding..........................................................................304.1 Instrument voor kwaliteitszorg – zorg en begeleiding........................................................304.2 Archivering leerlingengegevens en dossiervorming...........................................................30
Hoofdstuk 5: Samenwerking met anderen in de zorg........................................................................315.1 Samenwerking met ketenpartners in de zorg....................................................................315.2 Samenwerking met onderwijspartners...............................................................................32
Hoofdstuk 6: Ouders en zorgplicht....................................................................................................336.1 Contact met ouders............................................................................................................336.2 Zorgplicht Passend Onderwijs............................................................................................33
3
1.1 InleidingIn dit Ondersteuningsprofiel is beschreven hoe de school het beleid en de organisatie van de leerlingenzorg heeft vorm gegeven.De organisatie wordt beschreven in het interne zorgplan van de school.
Het document Ondersteuningsprofiel is onderdeel van het beleidsplan van de school, namelijk ons schoolplan 2011-2015. In het schoolplan wordt verwezen naar beleidsdocument Ondersteuningsprofiel.
Dit Ondersteuningsprofiel is ook geheel in lijn met het zorgplan van het samenwerkingsverband WSNS.
Zoals in het referentiekader voor de zorgplicht Passend Onderwijs staat is de school verplicht een Ondersteuningsprofiel op te stellen dat deel uitmaakt van een dekkend regionaal onderwijszorgaanbod.
In de diverse notities en discussie over Passend Onderwijs worden de begrippen basiszorg, breedtezorg en dieptezorg naast elkaar gehanteerd.Scholen zouden daarbij minimaal moeten voldoen aan een eventueel nog landelijke vast te stellen niveau van basiszorg. Naast basiszorg worden in het referentiekader aspecten van meer intensieve of specialistische zorg voor specifieke doelgroepen genoemd.
De minimale vereiste basiszorg voor basisonderwijs wordt in ieder geval vastgesteld door de samenwerkende zorgplichtige schoolbesturen in het samenwerkingsverband WSNS.
Het begrip basiszorg is direct gerelateerd aan het begrip basiskwaliteit waarop het onderwijstoezicht van de inspectie is geënt.
dieptezorg
breedtezorg
basiszorg
Hoofdstuk 1: de School
Ons Ondersteuningsprofiel voldoet aan de overeengekomen landelijke definitie van Basiszorg.In dit document wordt aangegeven welke externe partners wij betrekken bij de zorg in en om de school. Onze school maakt deel uit van het samenwerkingsverband 207.Op dit moment (november 2012) is er binnen SWV 207 nog geen dekkend netwerk.
4
1.2 Visie(interne zorgplan) Visie op zorg
Bij het streven naar succesvol zijn op school en onderwijs bieden dat past bij elke leerling hanteren wij de volgende uitgangspunten:
- Passend onderwijs is zo regulier/normaal mogelijk, zo dichtbij mogelijk en zoveel mogelijk in partnerschap met de ouders van het kind;
- Passend onderwijs sluit aan bij de leer- en ontwikkelingsbehoefte die de leerlingen hebben;
- Het onderwijsaanbod en de leer-/zorgarrangementen zijn passend als zij gericht zijn op en bijdragen aan een ononderbroken ontwikkeling van het kind.
Bij het streven naar succesvol en passend onderwijs willen wij in de school het handelen door de leerkrachten op basis van onderwijsbehoeften bevorderen. Daarbij verandert onze manier waarop wij naar leerlingen kijken. Het accent in de zorg verschuift van het geven van hulp aan individuele leerlingen, naar het meedenken met de leerkracht over een adequate aanpak van zorgleerlingen in de groep. We noemen dit het handelingsgericht werken in de groep en het handelingsgericht begeleiden van leerlingen.
Bij het handelingsgericht werken gaan we uit van de leerling met zijn totale ontwikkeling. De leerling-kenmerken worden zo volledig mogelijk onderzocht en beschreven. Daarbij gaan we juist niet uit van de zwakke kanten van de leerling, maar van zijn /haar sterke punten. Daarmee kunnen wij de onderwijsbehoefte van iedere leerling positief benoemen waardoor het leer- en ontwikkelingsproces van het kind wordt gestimuleerd.
Tien passend onderwijsprincipes voor de VCOG
Door het bestuur zijn 10 Passend Onderwijsprincipes geformuleerd.
Algemene principes
1. Ieder kind heeft recht op een passend onderwijsarrangement, ook wanneer dat meer dan gemiddelde inspanning en aanpassing van de school en/of de leerkracht vraagt.
2. Er zijn echter grenzen aan de inspanning en de aanpassing die de school en/of de leerkracht kan bieden. De grenzen worden vanuit de behoefte van het kind afgetast.
3. Belangrijkste criteria bij de vraag of de school het kind een goed onderwijsarrangement kan bieden, zijn:
- welbevinden van het betreffende kind
- welbevinden van de andere kinderen in zijn/haar omgeving
5
Kindgerichte principes
4. Voor kinderen met enkel een cognitieve zorgvraag geldt verder:
6
- het kind is leerbaar
- eindtermen van groep 6 zijn minimaal haalbaar
5. Een objectieve grensstelling voor kinderen met een sociaal/emotionele zorgbehoefte is onmogelijk. Daarom gaat de VCOG uit van mogelijkheden en kansen voor ieder kind.
Wees ervan bewust dat duiding van gedrag altijd en mate van subjectiviteit in zich heeft.
6. Voor kinderen met een sociaal/emotionele zorgvraag geldt verder:
- het kind kan zich zo ontwikkelen dat het gedrag minimaal beheersbaar is, dan
wel positief beïnvloedbaar
- het gedrag van het kind verstoord niet in ernstige mate het pedagogisch klimaat
en de veiligheid van medeleerlingen
- alle kinderen in de groep moeten deel kunnen nemen aan het onderwijsproces,
ongeacht het gedrag van individuele kinderen De effectieve leertijd is daarbij
bepalend
7. Ook bij kinderen met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking staat het welbevinden voorop. Daarnaast geldt dat het gebouw aangepast wordt aan een kind met een lichamelijke beperking.
Voor kinderen met een verstandelijke beperking vervalt het genoemde onder principe 4.
8. Wanneer de zorgvraag van een kind buiten voorgaande criteria valt , kan de school geen verantwoord onderwijsarrangement meer bieden. De school is dan genoodzaakt op zoek te gaan naar een andere en meer passende vorm van onderwijs.
School gerichte principes
9. Handelingsverlegenheid van leerkrachten moet gezien worden vanuit de zorgbehoefte van het kind en de groep waarin hij/zij zit. Beperkingen in de deskundigheid van leerkrachten en in de organisatie van het onderwijs zijn daaraan ondergeschikt.
7
10. Voor elke leerkracht binnen de VCOG geldt dat hij/zij kwalitatief goed onderwijs moet kunnen bieden aan ieder kind binnen de genoemde criteria. Competenties van leerkrachten kunnen een rol spelen bij de optimalisering van de onderwijskwaliteit. Inzet van de competenties van bepaalde leerkrachten kunnen geïnitieerd worden door de schoolleiding. Individuele leerkrachten kunnen hier geen rechten aan ontlenen.
Leerkrachten mogen aangeven dat zij op bepaalde terreinen niet competent genoeg zijn om aan een speciale zorgbehoefte te voldoen. Zij hebben niet het recht een leerling op grond daarvan te weigeren. In overleg met de directie wordt een passend begeleidings- en/of scholingstraject uitgezet.
Zorgverbreding op de Anne Frankschool
Wij trachten als basisschool de kinderen te begeleiden op weg naar volwassenheid. De Anne Frankschool wil hen de mogelijkheid bieden om een positief zelfbeeld te ontwikkelen.
Onze inzet als leerkrachten, begeleiders, heeft als doel de kinderen zo goed mogelijk te begeleiden tijdens hun persoonlijke ontwikkeling. Ontwikkelingsgebieden, die zowel op het sociaal-emotionele, het verstandelijke als op het motorische vlak liggen. Wij gaan, samen met de kinderen, de uitdaging aan om een kind zo goed mogelijk in zijn vel te laten zitten. Het kind moet zich veilig kunnen voelen bij ons op school. Daarnaast gaan we samen met de kinderen de uitdaging aan, om de ontwikkelingsmogelijkheden van het kind zo optimaal mogelijk te benutten. Dit is een proces van stimuleren, activeren, begeleiden en accepteren.
Tijdens het begeleidingsproces van het kind moet de rol van de leerkracht duidelijk zijn. Bovendien moet de leerkracht zich kunnen vinden in de begeleidingsaanpak.
Daarnaast is er een rol weggelegd voor de ouders/verzorgers om waar nodig met de kinderen en de leerkrachten samen te werken.
Zorgverbreding is bedoeld voor leerlingen, die problemen hebben met hun persoonlijke ontwikkeling. Problemen kunnen zich op verschillende ontwikkelingsgebieden voordoen.
1.3 Uitgangspunten passend onderwijs
1. Afstemming op onderwijsbehoeften van leerlingenDe leerkracht werkt en denkt vanuit onderwijsbehoeften i.p.v. uit de tekorten die een kind heeft. Onderwijsbehoeften zijn m.n. gericht op de ontwikkelingsmogelijkheden en kansen voor het kind. Dus niet: Wat is er mis met dit kind? Maar: Hoe kan ik mijn instructie, aanpak en begeleiding afstemmen op wat dit kind nodig heeft om deze doelen te bereiken? De onderwijsbehoeften worden dus benoemd en vertaalt naar het gewenste onderwijsaanbod!Daarnaast richt de IB-er zich ook op de ondersteuningsbehoefte van de leraar en de ouders:Wat zijn hun vragen en waaraan hebben zij behoefte: aan informatie, advies en/of begeleiding?
2. Preventief en proactief denken en handelenEr wordt gestreefd naar preventief denken en handelen. I.p.v. curatief de zorg op uitvallers te richten probeert de leerkracht vroegtijdig leerlingen te signaleren die extra aandacht nodig hebben. Het is belangrijk dat de leerkracht vooruitkijkt: Welke cruciale leermomenten in de leerlijn komen de komende periode aan bod en welke leerlingen hebben hierbij extra instructie en begeleiding nodig?
8
3. Werken met positieve elementen van leerling, leerkracht en oudersPassend onderwijs richt zich op positieve kwaliteiten: Wat kan dit kind goed? Wat vindt het leuk? Wat zijn stimulerende factoren? Maar ook waarin is deze leerkracht sterk en waarin zijn de ouders sterk? Welke aanpak werkt wel?Al deze positieve kwaliteiten worden benut in het onderwijs. Het biedt een tegenwicht aan het vormen van een negatief beeld. Hiervoor is een omslag in het denken nodig: Dit is een kind met mogelijkheden.
4. Interactioneel referentiekaderKinderen ontwikkelen zich niet in een isolement maar in een context. Kind en omgeving beïnvloeden elkaar wederzijds. De problemen worden niet alleen in het kind gelokaliseerd maar er wordt gekeken naar dit kind in deze groep bij deze leerkracht in deze school met deze ouders. Passend onderwijs en handelingsgericht werken richten zich daarom op de afstemming tussen kind en omgeving en de interacties tussen leraar-leerling en leerling-medeleerlingen. De advisering richt zich op het verbeteren van die afstemming, het wegnemen of verminderen van de factoren die het probleem beïnvloeden en het versterken van positieve factoren. Dit betekent dat de IB-er de groep ingaat om interacties te observeren; wat gaat daarin goed en wat kan beter?
5. Werken met groepsplannen In het groepssignaleringsplan en kortdurende handelingsplannen geeft de leerkracht doelgericht aan hoe zij de komende periode met de verschillende onderwijsbehoeften van de leerlingen in haar groep omgaat. Individuele hulpplannen worden waar nodig opgesteld. 6. De leerkracht is de beslissende factorDe leerkracht moet over voldoende competenties beschikken om met de verschillende onderwijsbehoeften om te gaan. Interne en externe begeleiding moet er dan ook op gericht zijn om de competenties van de leerkracht te vergroten!Van de leerkracht wordt een leerprocesgerichte benadering gevraagd. *Hoe kijk je naar kinderen? *Wat is jouw rol daarin als leerkracht? *Wie ben ik als leerkracht, je eigen leerkrachtgedrag reflecteren.De leerkracht is een professionele leerkracht, doelbewust, doelgericht, systematisch, methodisch en kritisch. Een leerkracht straalt motivatie uit, heeft zelfvertrouwen, activeert kinderen tot leren, heeft een goede organisatie, geeft goede instructie en creëert extra tijd in de organisatie voor opvallende kinderen.De leerkracht werkt met het principe van handelingsgericht werken: Waarnemen, observeren, signaleren, verzamelen van toets resultaten (toets resultaten moeten overeenkomen met de bevindingen van de leerkracht). Begrijpen, wat is er aan de hand, ervaring, kennis, benoemen van (specifiek) onderwijs behoeften, handleidingen van het kind ontdekken Plannen, nadenken over, doelen stellen, wat wil je, hulpplannen maken Realiseren uitvoeren, evalueren doelen
7. De zorg wordt zoveel mogelijk in de groep aangeboden In passend onderwijs is de groepsleerkracht verantwoordelijk voor de zorg aan leerlingen. De leerlingen worden niet of zo weinig mogelijk uit de klas gehaald en zoveel mogelijk binnen de klas begeleid. Indien nodig met ‘meer handen in de klas’. 8. De intern begeleider als spin in het webDe IB-er begeleidt de leerkracht bij het uitvoeren van de stappen uit passend onderwijs, volgt de voortgang en leidt de groepsbesprekingen en leerlingbesprekingen. Passend onderwijs vraagt een andere rol van de IB-er, nl. de IB-er als coach. Een kerntaak van de IB-er is om de leerkracht dusdanig te coachen, dat de leerkracht de kinderen in de groep op een optimale manier kan begeleiden.De IB-er speelt een verbindende rol bij het schakelen naar externe zorg en neemt zo nodig initiatieven die het didactisch en pedagogisch handelen van de leerkracht en de leerlingenzorg ten goede komen. Daarnaast heeft de IB-er een taak op het gebied van onderwijsinnovatie t.b.v. de zorgverbreding.
9
Het ligt voor de hand, dat bij de intern begeleider specifieke capaciteiten en competenties horen. De competenties van de IB-ers zijn vastgesteld door de beroepsgroep (zie beroepsstandaard voor de intern begeleider). Omdat het functioneren van de IB-er ook afhangt van de visie en het ontwikkelingsproces van de school, is het aan te raden de verantwoordelijkheden van de intern begeleider op teamniveau vast te stellen.
9. Impulsen voor kwaliteitsverbeteringHet schoolteam reflecteert in passend onderwijs systematisch over de kwaliteit en de opbrengsten van het onderwijs en over de zorg aan leerlingen.
10. Actieve participatie van de leerlingenVaak wordt over de leerling i.p.v. met de leerling gesproken. In passend onderwijs wordt de leerling actief betrokken bij de stappen die in de zorg gezet worden. De leerkracht gaat met de leerling in gesprek waardoor de leerling zich serieus genomen voelt en gemotiveerd is om actief mee te doen. Het kind wordt mede-eigenaar. Het voorbeeld is het bespreken van een hulpplan met de leerling en eventueel het plan door de leerling te laten ondertekenen.
11. Ouders zijn een belangrijke partner Ouders kennen hun kind als geen ander en kunnen de leerkracht en de school waardevolle informatie verschaffen. Hiertoe is goede communicatie, afstemming en samenwerking met de ouders belangrijk.Ouders en school zijn zich beiden bewust dat school en thuis twee verschillende begeleidingssituaties zijn. Bij het begeleiden van kinderen streeft de school naar het werken met het principe van gedeelde verantwoordelijkheid. Bij de samenwerking hebben ouders/verzorgers en leerkrachten rechten en plichten om de kinderen zo goed mogelijk te begeleiden. Ieder zal dat doen met zijn expertise. Samenwerken om kinderen te begeleiden is werken aan kwaliteit. Zowel ouders als leerkrachten moeten in deze de samenwerking geloven. Openheid bij het begeleiden en communiceren is belangrijk om elkaar de nodige en juiste informatie te geven. Lastige ouders en of leerkrachten bestaan niet, alleen ouders en leerkrachten die het moeilijk hebben. 12. De werkwijze is systematisch en transparant De stappen en beslismomenten die in de zorg op groeps-, school- en bovenschools niveau gezet worden zijn transparant en eenduidig. De werkwijze is systematisch, met herkenbare stappen die cyclisch gezet worden. De school heeft een visie voor de zorg met doelen voor de lange en korte termijn. In de visie wordt beschreven hoe de school de volgende doelen wil realiseren.‘Met de visie wordt de werkwijze van de school verantwoord en worden de grenzen van de school bepaald’. Het zo optimaal mogelijk omgaan met de verschillen in de klas is de kern van de zorgbegeleiding, waarbij de leerkracht de spil is (kerngedachte passend onderwijs).
13. Samenwerken in de regioIn de regio moet een gedeelde visie op onderwijszorg ontwikkeld worden zodat alle betrokkenen uitgaan van een gemeenschappelijke taal en een gemeenschappelijk referentiekader.
14. Aandacht voor instroom en uitstroom leerlingen Binnen passend onderwijs wordt expliciet aandacht besteed aan de instroom van leerlingen vanuit de peuterspeelzaal naar groep 1 van de basisschool en aan de uitstroom van leerlingen uit groep 8 naar het voortgezet onderwijs. Er is dus sprake van doorgaande lijnen en doorgaande zorg waarbij informatie over de specifieke onderwijsbehoeften van leerlingen overgedragen wordt. Zorgstructuur
10
Toelichting zorgverbreding op een basisschool
Om alle (opvallende) kinderen zo goed mogelijk te volgen is de volgende systematiek ontwikkeld.
Belangrijke elementen uit de werkwijze zijn: Het schooljaar wordt in 4 perioden verdeeld. Twee maal per schooljaar worden alle kinderen geobserveerd en getoetst door de groepsleerkracht. De resultaten worden omgezet in trendanalyses. Ook worden alle opvallende leerlingen besproken tijdens een (schriftelijke) leerlingbespreking. Daarnaast zijn er nog twee momenten waarbij alleen de opvallende leerlingen zonodig kunnen worden geobserveerd en getoetst. De leerlingen die in aanmerking komen voor de extra toets momenten worden door de groepsleerkracht in overleg met de IB-er bepaald. De intern begeleider toetst ditmaal de kinderen. Zonodig worden de opvallende resultaten besproken tijdens een leerlingbespreking. Na elke periode worden de hulpplannen aangepast (hooguit 4 maal per jaar). De resultaten van de toetsen worden onder schooltijd met de intern begeleider besproken.
De evaluatie en aanpassing van de begeleiding voor een kind of een groep is gekoppeld aan de vier toets momenten in een schooljaar. Ook oudercontacten, trendanalyses en het aanpassen van hulpplannen zijn hieraan verbonden. Al met al wordt de school op twee vaste momenten in zijn geheel doorgelicht op de zorgbegeleiding en daarnaast zijn er nog twee extra momenten waar opvallende kinderen worden geëvalueerd. In totaal zijn er vier vaste momenten waarbij de zorg planmatig wordt geëvalueerd.
Cruciaal voor een school is dat er een overleg plaatsvindt tussen de groepsleerkracht en de intern begeleider. Dit zijn interactieve momenten waarbij de intern begeleider de groepsleerkracht dusdanig begeleidt en of coacht, zodat deze het kind in de groep zo optimaal mogelijk kan begeleiden. Tijdens het overleg wordt aan de hand van leerlinganalyses met observatie- en toets gegevens (met bijvoorbeeld een uitdraai van het LVS) de leerling en de groep besproken. Daarnaast worden hulpplannen geëvalueerd, de ontwikkeling van de individuele leerling en het groepsmanagement besproken en waar nodig aangepast voor een volgende periode.
Na de toets momenten waarbij alle leerlingen zijn betrokken wordt een leerlingbespreking georganiseerd, indien mogelijk voor het hele team. Tijdens de leerlingbesprekingen komen alle opvallende leerlingen aan de orde die relevant zijn voor een team. Veelal zullen dit de probleem- en zorgleerlingen zijn. Door de schriftelijke leerlingbespreking, waarbij alle teamleden tijdig van te voren de gegevens van de leerlingen ontvangen, is het mogelijk om adequaat en professioneel te vergaderen zonder uit te wijden over niet relevante zaken. Naast de vier reguliere leerlingbesprekingen kunnen indien nodig, extra leerlingbesprekingen plaatsvinden.
Zorgverbreding en het team
AanspreekpuntDe begeleiding van leerlingen vindt primair plaats in de groep door de leerkracht. De groepsleerkracht is het eerste aanspreekpunt voor de leerling. Zonodig wordt de intern
11
begeleider ingeschakeld. De twee intern begeleiders van de school zijn op de hoogte van de ontwikkelingen van alle opvallende kinderen. Ook kan de intern begeleider het initiatief nemen voor een overleg met de groepsleerkracht over een opvallende leerling. De intern begeleider begeleidt de groepsleerkracht, zodat deze het kind in de groep zo optimaal mogelijk kan begeleiden. De eindverantwoordelijkheid van de zorg ligt bij de directeur. Groepssignaleringsplan Alle opvallende leerlingen worden in beeld gebracht met behulp van het groepssignaleringsplan. Het groepssignaleringsplan is te vinden in de groepsmap. Op één A4-tje staan alle ontwikkelingsgebieden, de methoden/leerlijnen en per ontwikkelingsgebied worden de opvallende kinderen benoemd.Vier maal per jaar, in september, november, februari en in mei worden de groepssignaleringsplannen aangepast (het groepssignaleringsplan wordt onder andere ook gebruikt voor de groepsoverdracht en de invalleerkrachten).
Observaties en toetsenOm de leerlingen op school zo optimaal te volgen worden de kinderen regelmatig geobserveerd en getoetst. Er wordt gebruikt gemaakt van methodegebonden toetsen en niet methodegebonden toetsen. Alle kinderenDe niet methodegebonden toetsen worden twee maal per jaar afgenomen bij alle kinderen. De resultaten worden door de groepsleerkracht in het digitale leerlingvolgsysteem ingevoerd. De resultaten worden door de groepsleerkracht en intern begeleider per groep besproken. LeerlingbesprekingNa de reguliere toets weken, waarbij alle kinderen worden geobserveerd en getoetst vindt een leerlingbespreking plaats. Alle opvallende leerlingen worden besproken. Waar nodig vindt een individuele leerlingbespreking plaats tijdens een teamvergadering.Opvallende kinderen Opvallende kinderen worden begeleid in de groep door de groepsleerkracht. De opvallende leerlingen (criteria, een minimale achterstand van -5dle als richtsnoer om te bespreken) worden zonodig twee maal extra geobserveerd en of getoetst. Dit gebeurt in de maanden november en mei. De leerlingen die in aanmerking komen voor de extra toets weken worden in overleg met de groepsleerkracht en intern begeleider vastgesteld. De extra toetsen en of observaties worden gedaan en ingevoerd in het LVS door de intern begeleider. De resultaten worden besproken met de intern begeleider en de groepsleerkracht. Dus de resultaten worden waar nodig vier maal per jaar in beeld gebracht en besproken door de groepsleerkracht, intern begeleider en het team.
Overleg oudersNa de reguliere en extra toets weken worden waar nodig de ouders op de hoogte gehouden van de resultaten. Meestal gebeurt dit tijdens de vier spreekuurweken (voorheen 10 min. gesprek), die plaatsvinden na de toets weken. (Ouders en school kunnen tijdens een spreekuurweek aangeven, dat ze door middel van een gesprek ervaringen over de ontwikkeling van hun kind(eren) willen uitwisselen.) Op deze manier informeren ouders en school elkaar tijding over de ontwikkeling van het kind. Er zijn dus 4 structurele momenten in een schooljaar waar ouders en school met elkaar overleggen (natuurlijk kan er, waar nodig, ieder moment een overleg plaatsvinden). Tijdens de overlegmomenten is de intern begeleider eventueel aanwezig.
(Groeps)hulpplannen en ondersteuningsplannen Voor opvallende kinderen worden hulpplannen geschreven. In een plan wordt de problematiek, de beginsituatie, het doel, het tijdspad, de eventuele hulpmiddelen, door
12
wie de hulp wordt geboden en de evaluatie beschreven. Na de reguliere toets weken en de extra toets weken worden de hulpplannen aangepast door de groepsleerkracht. Dit is dus vier maal per jaar. Het meest recente plan bevindt zich in de groepsmap. De geëvalueerde plannen worden weggeschreven in Parnassys.
TrendanalysesAlle toetsresultaten worden in kaart bracht met behulp van het LVS. De resultaten worden geanalyseerd door de intern begeleiders en de directeur. Per groep en van ieder schooljaar worden er trendanalyses gemaakt. Op deze manier kunnen we als school (groepsleerkrachten, intern begeleiders en directie) de resultaten van de kinderen op groepsoverstijgend niveau optimaal volgen. Als uitgangspunt worden de gemiddelde groepsresultaten gebruikt. Daarnaast vinden er analyses plaats van de ontwikkelingen van individuele leerlingen.
ZorgindicatorenIeder schooljaar worden zorgindicatoren en omgevingsfactoren structureel verzameld om onder andere de zorgverbreding, het aanbod van ontwikkelingsgebieden, de methodieken, de manier van lesgeven, de doorgaande lijn, (afstemming tussen leerkrachten en groepen) en de ouderpopulatie af te stemmen op de manier waarop het leerstofaanbod(kerndoelen) wordt aangeboden en de begeleiding van leerlingen plaatsvindt op school.
In de organisatie van de zorgstructuur van onze school gaan we uit van de drie zorgniveaus: Basiszorg- Breedtezorg - Dieptezorg Zorgniveau 1 de Basiszorg: Het onderwijs en zorgvoorzieningen van de school zelf.De basiszorg is het aanbod van onderwijszorg en zorgvoorzieningen die de school zelf in en om de groepen leerlingen binnen de eigen schoolorganisatie kan bieden aan alle leerlingen. De kern van basiszorg wordt uitgevoerd in de groep. Onder de basiszorg vallen ook maatregelen voor alle leerlingen zoals werken in differentiatiegroepen en coaching door interne begeleiders en andere deskundigen van de school leerlingbegeleiders, hoogbegaafdheidsspecialist, MRT’ers vertrouwenspersonen).
Onze Basiszorg heeft een permanent karakter en is bestemd voor alle leerlingen.
Zorgniveau 2 de Breedtezorg: Het onderwijs en zorg met behulp van externe voorziening.Dit is het aanbod van onderwijszorg en zorgvoorzieningen om de school heen. De school blijft zelf de verantwoordelijkheid dragen voor het onderwijs aan de leerlingen, maar schakelt daarbij de hulp in van externe deskundigen. Binnen de breedtezorg blijft de leerling ingeschreven op de school. Om de school heen is een vangnet van hulpbronnen: ambulante begeleiders, schoolmaatschappelijk werk, jeugdgezondheidszorg, jeugdzorg, tijdelijke opvangplekken.
De Breedtezorg heeft een tijdelijk en/of aanvullende karakter en is bestemd voor leerlingen met enkele beperkt aanvullende onderwijszorgbehoeften.
Zorgniveau 3 de Dieptezorg: Dit is het aanbod aan onderwijszorg in gespecialiseerde voorzieningen zoals die in het samenwerkingsverband in de regio aanwezig is. Zoals het speciaal basisonderwijs en het speciaal onderwijs. De school draagt de verantwoordelijkheid voor de leerling over aan deze voorziening. Wanneer een verwijzing overwogen wordt en hoe deze verloopt wordt hier beschreven.
Dieptezorg kan zowel permanent als tijdelijk van aard zijn en is bestemd voor leerlingen met complexe speciale onderwijszorgbehoeften.
In het algemeen geldt:
13
Wij nemen als school onze gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de leerlingen. Dit betekent dat wij elkaar informeren en helpen. Daarbij leren we van elkaar en vergroten op deze manier onze deskundigheid. Wij evalueren onze eigen rol om ervan te leren. Binnen de groepen staat het handelen van de leerkracht centraal. “Wat heb ik nodig om dit kind te kunnen helpen?” is onze basisvraag. Externe hulp zal zich richten op deze vraag om van daaruit de leerlingen te kunnen ondersteunen in hun leerproces. Dit leerproces gebeurt onder verantwoordelijkheid van de leerkracht zoveel mogelijk in de groep. De leerkracht krijgt hierbij ondersteuning van onze interne begeleider.Wij informeren de ouders over het leerproces van hun kind(eren). De voortgang van het leerproces leggen we vast en de ouders weten wat daar staat. We vragen van de ouders om mee te denken en te spreken, zodat we samen verantwoordelijk zijn voor het leerproces van het kind.
1.4 Reflectie op zorgbeleid in de afgelopen periodeOnze school is een school in ontwikkeling. Het team is zich aan het professionaliseren. Het team wil daarbij ook de leerlingen d.m.v. zelfstandig werken en uitgestelde aandacht betrekken in het zelfverantwoordelijk zijn. Schoolbreed is daartoe het Directe Instructiemodel ingevoerd. Daarbij ontwikkelen wij ons op het gebied van het ‘Handelingsgericht werken’ en volgen wij de invoering van de 1-Zorgroute die zowel op schoolniveau als op bovenschools niveau wordt ingevoerd en begeleid.
Mede door de invoering van handelingsgericht werken verandert onze kijk op leerlingen. Het accent in de zorg is verschoven van het geven van remedial teaching aan individuele leerlingen, naar het meedenken met de leerkracht over een adequate aanpak van zorgleerlingen in de groep. De vragen van leerkrachten, ouders en leerlingen zijn het uitgangspunt van de zorg geworden.
De Inspectie heeft in 2008 de Anne Frankschoool als ‘zwak’ beoordeeld. Naar aanleiding hiervan is een Plan van Aanpak gemaakt waarin werd beschreven hoe we binnen een vastgestelde periode (september 2009 – maart 2012) de onderwijskwaliteit, de opbrengsten en de zorgstructuur wilden verbeteren.Op 20 maart 2012 heeft de inspectie de school op bovenstaande punten als voldoende beoordeeld. De zorgstructuur staat beschreven in ons Interne Zorgplan (Zie de Beleidsmap, die in elke groep aanwezig is)
1.5 De School – actuele gegevensIn deze paragraaf geven we de meest actuele kengetallen die betrekking hebben op de zorg en begeleiding in de school. De gegevens zijn tevens van belang voor het ontwikkelen van beleid op niveau van het samenwerkingsverband passend onderwijs. Ieder jaar worden de kengetallen opnieuw geïnventariseerd. Jaarlijks worden deze kengetallen in het schooljaarverslag gepubliceerd.
Kengetallen op gebied van zorg en begeleidingAantallenLeerlingen (01-10-2012)
School
SWV
Aantal %Leerlingenaantallen 288 100Leerlingen met gewichtscore 22 7,6Leerlingen met rugzak 3 0,7Leerlingen waarvoor rugzak is aangevr
2 0
14
Leerlingen met (vermoeden)dyslexie
34 11,8
Zorgdeskundigheid(aantal uren per week)
School SWV
Orthopedagoog/psycholoog 2Schoolmaatschappelijk werk Op aanvraagLogopedische deskundigheid Screening
gr.2Motorische remedial teaching Op aanvraagSociaal emotionele ontwikkeling-gedragsdeskundigen
Via EduConnect
Pestcoordinator(No-Blame/Sova)
Kiescoach
Hoogbegaafdheid
2 uur p/week
1,5 u p/2 weken
i.o.
Zorgvoorziening School SWV
Interne begeleider 36 u/pwHulpmiddelen slechtziende leerling
Geen
Hulpmiddelen slechthorende leerling
Geen
Rust en ontspanningsruimte geen
1.6 Het toelatingsbeleid van onze schoolKinderen kunnen aangemeld worden vanaf het moment dat ze 3,5 jaar oud zijn. De procedure is als volgt:
Ouders hebben een informatief gesprek met de directeur en/of een leerkracht.Ouders melden hun kind aan door het invullen en inleveren van het inschrijfformulierOngeveer 3 maanden voordat de leerling 4 jaar wordt, volgt een intakegesprek.Dit gesprek wordt gedaan door een leerkracht van de onderbouw, samen met de ouders, aan de hand van een intakeformulier.in dit gesprek worden ook afspraken gemaakt over de kennismakingsperiode. Deze is 5 dagdelen nadat het kind 3 jaar en 9 maanden is geworden.
Kinderen die uit het buitenland komen, en de Nederlandse taal niet beheersen, worden het eerste jaar opgevangen in een Schakelgroep Nieuwkomers op de Borgmanschool of De Heerdstee.Vanuit de gemeente Groningen is er iemand belast met de intake en toelating tot deze schakelgroep.
Met ingang van 1 augustus 2003 is de wet betreffende de regeling Leerling Gebonden Financiering in werking getreden. Deze wet maakt mogelijk, dat ouders van leerlingen
15
met een handicap kunnen kiezen voor een (speciale) basisschool, of een school voor speciaal onderwijs. Ouders krijgen dan het recht – in samenwerking met het regionale expertisecentrum – met een leerling-gebonden budget (het “rugzakje”) de passende school voor hun kind te zoeken.Onze school zal graag meedenken in de verantwoorde toepassing van deze wet. Daarbij wordt grote waarde gehecht aan het belang van de betrokken leerling.Wanneer een kind met een specifieke hulpvraag naar een (speciale) basisschool gaat, moeten er goede afspraken en plannen gemaakt worden met de leerkrachten, de ouders en andere deskundigen in de school, die ondersteuning geven.Het schoolbestuurlijk beleid is vastgelegd in de notitie: “Toelating, verwijdering en schorsing”. Daarin staat de uitgebreide procedure beschreven. Deze is op de website van het schoolbestuur te vinden. (www. VCOG.nl).Daarnaast heeft het bestuur ‘10 Passend Onderwijsprincipes’ geformuleerd. Ze zijn in dit zorgprofiel opgenomen in Hoofdstuk 2.
16
Een algemene visie op Passend Onderwijs staat in het werkdocument: “Passend Onderwijs en het referentiekader voor de zorgplicht” (Harten, 28 juni 2010). Daarin wordt Passend Onderwijs ingekaderd zoals in onderstaand schema is samengevat.
In dit schema wordt de relatie gelegd tussen de maatschappelijke doelstelling- alle leerlingen zijn succesvol op school- en de domeinen gezondheid en veiligheid.Hiermee wordt aangegeven dat de doelstelling van passend onderwijs niet zonder deze voorwaarden gerealiseerd kan worden. Er is daarvoor ook samenwerking nodig met andere (zorg)instellingen in de omgeving van de school; de z.g. ketenpartners. Om succesvol te zijn op school is meer nodig dan alleen een passend onderwijsaanbod. Leerlingen moeten gezond zijn en zich veilig voelen op school en thuis.
Alle leerlingen zijn succesvol op school wanneer zij onderwijs volgen dat bij hen past. Dat vereist ook onderwijsvoorzieningen die van goede kwaliteit zijn en toegankelijke onderwijszorg voor leerlingen die dat nodig hebben. Ook hiervoor is samenwerking met andere gespecialiseerde onderwijsvoorzieningen in de regio noodzakelijk. De vereiste samenwerking realiseert de school hier op het niveau van het samenwerkingsverband.
Onze Visie/ onderwijsconceptBij het streven naar succesvol zijn op school en onderwijs bieden dat past bij elke leerling hanteren wij de volgende uitgangspunten:
- Passend onderwijs is zo regulier/normaal mogelijk, zo dichtbij mogelijk en zoveel mogelijk in partnerschap met de ouders van het kind;
- Passend onderwijs sluit aan bij de leer- en ontwikkelingsbehoefte die de leerlingen hebben;
Hoofdstuk 2: Visie op zorg en begeleiding
Alle leerlingen succesvol op school
Leerlingen zijn gezond Alle leerlingen
volgen het onderwijs dat bij hen past
Leerlingen voelen zich veilig
1Het onderwijs op de scholen is van goede kwaliteit
2Er is specialistische en toegankelijke onderwijszorg voor leerlingen die dat nodig hebben
3Er zijn voldoende fysieke voorzieningen van goede kwaliteit
17
- Het onderwijsaanbod en de leer-/zorgarrangementen zijn passend als zij gericht zijn op en bijdragen aan een ononderbroken ontwikkeling van het kind.
Bij het streven naar succesvol en passend onderwijs willen wij in de school het handelen door de leerkrachten op basis van onderwijsbehoeften bevorderen. Daarbij verandert onze manier waarop wij naar leerlingen kijken. Het accent in de zorg verschuift van het geven van hulp aan individuele leerlingen, naar het meedenken met de leerkracht over een adequate aanpak van zorgleerlingen in de groep. We noemen dit het handelingsgericht werken in de groep en het handelingsgericht begeleiden van leerlingen.Bij het handelingsgericht werken gaan we uit van de leerling met zijn totale ontwikkeling. De leerling-kenmerken worden zo volledig mogelijk onderzocht en beschreven. Daarbij gaan we juist niet uit van de zwakke kanten van de leerling, maar van zijn /haar sterke punten. Daarmee kunnen wij de onderwijsbehoefte van iedere leerling positief benoemen waardoor het leer- en ontwikkelingproces van het kind wordt gestimuleerd.Door het bestuur zijn ’10 Passend Onderwijsprincipes’ geformuleerd:
TIEN PASSEND ONDERWIJS PRINCIPES VOOR DE VCOG
Algemene principes1. Ieder kind heeft recht op een passend onderwijsarrangement, ook wanneer dat
meer dan gemiddelde inspanning en aanpassing van de school en/of de leerkracht vraagt.
2. Er zijn echter grenzen aan de inspanning en de aanpassing die de school en/of de leerkracht kan bieden. De grenzen worden vanuit de behoefte van het kind afgetast.
3. Belangrijkste criteria bij de vraag of de school het kind een goed onderwijsarrangement kan bieden zijn - welbevinden van het betreffende kind -welbevinden van de andere kinderen in zijn/haar omgeving
Kindgerichte principes4. Voor kinderen met enkel een cognitieve zorgvraag geldt verder:
- het kind is leerbaar- eindtermen van groep 6 zijn minimaal haalbaar
5. Een objectieve grensstelling voor kinderen met een sociaal/emotionele zorgbehoefte is onmogelijk. Daarom gaat de VCOG uit van mogelijkheden en kansen voor ieder kind.Wees ervan bewust dat duiding van gedrag altijd en mate van subjectiviteit in zich heeft.
6. Voor kinderen met een sociaal/emotionele zorgvraag geldt verder:- het kind kan zich zo ontwikkelen dat het gedrag minimaal beheersbaar is, dan wel positief beïnvloedbaar- het gedrag van het kind verstoord niet in ernstige mate het pedagogisch klimaat en de veiligheid van medeleerlingen- alle kinderen in de groep moeten deel kunnen nemen aan het onderwijsproces, ongeacht het gedrag van individuele kinderen De effectieve leertijd is daarbij bepalend.
7. Ook bij kinderen met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking staat het welbevinden voorop. Daarnaast geldt dat het gebouw aangepast wordt aan een kind met een lichamelijke beperking. Voor kinderen met een verstandelijke beperking vervalt het genoemde onder principe 4.
8. Wanneer de zorgvraag van een kind buiten voorgaande criteria valt , kan de school geen verantwoord onderwijsarrangement meer bieden. De school is dan
18
genoodzaakt op zoek te gaan naar een andere en meer passende vorm van onderwijs.
School gerichte principes9. Handelingsverlegenheid van leerkrachten moet gezien worden vanuit de
zorgbehoefte van het kind en de groep waarin hij/zij zit. Beperkingen in de deskundigheid van leerkrachten en in de organisatie van het onderwijs zijn daaraan ondergeschikt.
10. Voor elke leerkracht binnen de VCOG geldt dat hij/zij kwalitatief goed onderwijs moet kunnen bieden aan ieder kind binnen de genoemde criteria. Competenties van leerkrachten kunnen een rol spelen bij de optimalisering van de onderwijskwaliteit. Inzet van de competenties van bepaalde leerkrachten kunnen geïnitieerd worden door de schoolleiding. Individuele leerkrachten kunnen hier geen rechten aan ontlenen.Leerkrachten mogen aangeven dat zij op bepaalde terreinen niet competent genoeg zijn om aan een speciale zorgbehoefte te voldoen. Zij hebben niet het recht een leerling op grond daarvan te weigeren. In overleg met de directie wordt een passend begeleidings- en/of scholingstraject uitgezet.
19
3.1 Zorgniveau 1: de Basiszorg in onze school
3.1.1 Organisatie van de zorg in de groepenDe leerkracht in de groep werkt handelingsgericht, met signaleringsplannen, groeps handelingsplannen en ondersteuningsplannen. Uitgangspunt zijn de onderwijsbehoeften van de leerlingen. De leerkracht verzamelt systematisch gegevens van alle leerlingen door middel van dagelijkse observaties, schriftelijke opdrachten, methodegebonden toetsen, methodeonafhankelijke toetsen, in gesprekken met leerlingen, huisbezoeken (groepen 1) en vragenlijsten. Deze gegevens worden geordend en systematisch bijgehouden in het groepsoverzicht per vakgebied. Groepsoverzichten worden bewaard in een groepsmap. De toetsgegevens worden vastgelegd in een gestandaardiseerd leerlingvolgsysteem van de school ParnasSys). Een gedetailleerde beschrijving en planning van de werkwijze wordt beschreven in het Interne Zorgplan van de Anne Frankschool. Hierin wordt ook uitgebreid ingegaan op de samenhang tussen sinaleringsplannen (opvallende leerlinggegevens van de hele groep), groepshandelingsplannen (hulpplan voor een groepje leerlingen met ongeveer dezelfde zorgvraag) en ondersteuningsplannen (individuele handelingsplannen). Per jaar worden deze plannen vier keer geëvalueerd en bijgesteld.
Differentiatie binnen de groepIn de groep zijn er soms (grote) verschillen tussen de leerlingen. Deze verschillen uiten zich in verschillende onderwijs- en instructiebehoeften. Zoals hierboven werd aangegeven kan In het groepsplan voor een deel van de groep leerlingen een aangepaste doelstelling, instructiewijze en verwerkingswijze worden aangegeven. Deze clustering van groepjes leerlingen vindt meestal plaats in een beperkt aantal niveaus in dezelfde jaargroep (maximaal 3).
Convergente differentiatieDe school werkt volgens de uitgangspunten van de convergente differentiatie. Dat betekent:Voor alle leerlingen, uitgezonderd leerlingen met een officieel vastgestelde eigen leerlijn, geldt dat aan hen in principe de leerstof t/m eind groep 8 wordt aangeboden;Dit heeft als consequentie dat in principe aan álle leerlingen van een bepaalde groep de leerstof voor het betreffende groep (leerjaar) wordt aangeboden;Voor de “basisgroep” geldt dat aan hen het reguliere aanbod voor de betreffende groep wordt aangeboden;Voor “plusleerlingen” geldt eventueel een extra / aanvullend / verdiepend aanbod. Aan hen worden ook hogere eisen gesteld wat betreft het verwachte resultaat op de toets;Voor “risicoleerlingen” geldt dat extra instructies / begeleiding nodig zijn om het doel van het betreffende leerjaar te halen. Aan hen worden wat lagere eisen gesteld wat betreft het resultaat op de toets;Differentiatie houdt dus in: differentiatie t.a.v. instructie (pre-teaching, verlengde instructie, geen instructie);begeleiding (pedagogische aanpak, begeleiding bij werkhouding en concentratie);minimumaanbod dat voldoet aan de kerndoelen van de betreffende groep;Leerlingen met een officieel vastgestelde eigen leerlijn hebben een eigen leerdoel, dat afwijkt van het leerdoel van de groep. Ditzelfde kan eventueel ook gelden voor hoogbegaafde leerlingen. (M.Balvert, 2010)
Om de organisatie van de zorg op verschillende niveaus in de groep mogelijk te maken heeft de school het systematisch leren van zelfstandig werken ingevoerd in alle groepen.
Hoofdstuk 3: De zorgstructuur
20
Hierdoor krijgt de leerkracht de mogelijkheid om te differentiëren (instructie, verlengde instructie, pre-teaching ).
3.1.2 Taak van de groepsleerkracht bij zorg en begeleidingDe leerkrachten zijn de eerstverantwoordelijke voor het signaleren van welke leerlingen extra aandacht nodig hebben. Daartoe gebruiken zij de onderstaande middelen en afgesproken werkwijzen in de school:
- Observeren van leerlingen;- Opstellen en hanteren van registratielijsten en signaleringsplannen;- Afnemen en registreren van methodegebonden toetsen;- Afnemen van toetsen van leerlingvolgsysteem;- Analyseren van observatie- en toetsgegevens van alle leerlingen; - Voeren van diagnostische gesprekken en uitvoeren van observaties;- Opstellen van groepsoverzichten (onderbouwing groepsplannen);- Opstellen van groepshandelingsplannen en ondersteuningsplannen;- Bespreken van de groepsoverzichten en groepshandelingsplannen tijdens de
groepsbesprekingen met de interne begeleider;- Uitvoeren van groepshandelingsplannen en ondersteuningsplannen;- Bijwonen van groep- en leerling-besprekingen;- Inbreng van leerlingen in de (schriftelijke) leerling-besprekingen;- Voeren van oudergesprekken;- Werken met diverse protocollen (zoals hoogbegaafdheid, dyslexie).
3.1.3 Deskundigheidsbevordering van de leerkracht bij zorg en begeleidingDe school gebruikt zowel interne als externe deskundigen ter ondersteuning van de uitvoering van zorg en begeleiding in de groepen. Groepsleerkrachten kunnen hun deskundigheid en vaardigheden vergroten door middel van:
- Scholing (zowel individueel als op teamniveau)- Bijhouden van vakliteratuur- Collegiale consultatie- Coachen door de interne begeleider- Adviseren en coachen door extern deskundigen
De activiteiten scholing en deskundigheidsbevordering worden jaarlijks benoemd en verantwoord in het School Jaarplan en School Jaarverslag.
3.1.4 Taakomschrijving onderwijsassistent bij zorg en begeleiding Vanuit het extra geld dat de rugzakjes opleveren, kunnen onderwijsassistenten worden benoemd. De taak van de onderwijsassistent is het assisteren van de groepsleerkracht, met name bij de begeleiding van de leerling met het rugzakje. De onderwijsassistent kan ook werken met kleine groepjes leerlingen.
3.1.5 Deskundigheidsbevordering onderwijsassistent bij zorg en begeleidingOnderwijsassistenten kunnen hun deskundigheid en vaardigheden vergroten door middel van:
- Scholing- Bijhouden van vakliteratuur- Coachen door de interne begeleider- Collegiale consultatie
Onderwijsassistenten laten zich soms ook bijscholen op het gebied van specifieke voorzieningen en technische hulpmiddelen voor leerlingen met beperkingen.
De activiteiten scholing en deskundigheidsbevordering worden jaarlijks benoemd en verantwoord in het School Jaarplan en School Jaarverslag..
3.1.6 Taakomschrijving Intern Begeleider In het takenpakket van de intern begeleider onderscheiden we drie hoofdcategorieën.
A) Het primaire proces(gericht op de individuele leerling)B) Het schoolniveau
21
C) Het bovenschools niveauTevens is binnen de school een competentieprofiel van de IB aanwezig.De intern begeleiders van het SWV 207 zijn collectief aangesloten bij de Landelijke Beroepsgroep voor Intern Begeleiders. De organisatie en bevoegdheden rond klassenconsultaties zijn omschreven in het Interne Zorgplan van de Anne Frankschool.Dekaders binnen de zorg zijn in het zorgprofiel omschreven, evenals het stappenplan zorg op groeps-, schools- en bovenschools niveau.
Primair Proces Schoolniveau Bovenschools niveau1 Het ondersteunen van de
leerkracht bij het onderzoeken en observeren van leerlingen.
1 Het scheppen van randvoorwaarden op schoolniveau voor integrale leerlingenzorg.
1 Het onderhouden van contacten met relevante actoren en ortganisaties.
2 Het ondersteunen van de leerkracht bij het remediëren van leerlingen
2 Het direct begeleiden en adviseren van collega’s: coaching.
3 Het uitvoeren van administratieve werkzaamheden
Voorbeelden Voorbeelden Voorbeelden1 Coördineren van signaleren,
diagnosticeren d.m.v. observaties, toetsen en probleem verkennende gesprekken
1 Bewaken van het zorgtrajectControleren van de signaleringsplannen, groepsplannen en ondersteuningsplannen.Organiseren van groep overstijgende leerlingbespreking. Coördineren van het leerlingvolgsysteem.Opzetten orthotheek. Adviseren bij de keuze voor nieuwe methoden en differentiatievormen. Contact onderhouden met de directie i.v.m. de voortgang van de zorg.Recente ontwikkelingen bijhouden.
1 Contacten met:CedinSBO (bijv. AB)PCLJeugdzorgSociaal-verpleegkundigeBuurtnetwerkREC’sSWVGemeenteLogopedieElkerMolendriftEnz.
2 Ondersteuning bij het op0stellen van een groepshandelingsplan i.s.m. o.a. leerkracht, ambulant begeleider.
2 Leerkrachten scholen in het uitvoeren van het leerlingvolgsysteem. Het voeren van collegiale consultaties.Deskundigheidsbevordering van leerkrachten.
3 Bijhouden dossiers.Planning van zorgactiviteiten
3.1.7 Deskundigheidsbevordering Intern BegeleiderDe interne begeleider(s) vergroten hun deskundigheid door gebruik te maken van:
- Scholing.- Bijhouden van vakliteratuur.- Collegiale consultatie en intervisie met intern begeleiders in het SWV.- Consultatieve gesprekken met orthopedagoog of psycholoog van de
onderwijsbegeleidingsdienst.Binnen het samenwerkingsverband worden jaarlijks studiebijeenkomsten georganiseerd voor alle Intern begeleiders van de scholen.
22
Concrete scholing en deskundigheidsbevordering wordt benoemd in het schooljaarplan en verantwoord in het schooljaarverslag.
3.1.8 Het Leerlingvolgsysteem en de toetskalenderDe school maakt gebruik van een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en ontwikkeling van alle leerlingen. Onder leiding van de interne begeleider stellen de leerkrachten van groep 1 t/m 8 twee keer per jaar (zie voor het tijdstip van afnemen de toetskalender, bijlage 12) de groepsresultaten vast aan de hand van de landelijk genormeerde, methodeonafhankelijke toetsen. Wij gebruiken hiervoor CITO LVS toetsen (zie de toetskalender, bijlage 12).
3.1.9 Preventief en licht curatieve voorzieningen in de schoolOnderstaande voorzieningen zijn binnen de basiszorg voor alle leerlingen beschikbaar. De school heeft de deskundigheid om deze voorzieningen in te zetten zonder hulp van externe specialisten.
Signaleren van leerproblemen en opvoedproblemen; Aanbod voor leerlingen met dyslexie en/of rekenproblemen; Aanbod voor hoogbegaafde leerlingen en leerlingen met minder dan gemiddelde
intelligentie; Fysieke toegankelijkheid en hulpmiddelen voor leerlingen met een lichamelijke handicap ; Programma’s gericht op sociale veiligheid en voorkomen van gedragsproblemen; Protocollen zoals bijvoorbeeld voor pesten, dyslexie, medische handelingen door personeel
van de school, etc. Begeleiding van kinderen in echtscheidingssituatie.
DyslexieWij hanteren het protocol leesproblemen en dyslexie.
http://www.masterplandyslexie.nl
Meer informatie is te vinden in het Borgingsdocument Lezen.
Protocol medisch handelen (zie bijlage 14, handelen).
EchtscheidingssituatiesEen leerkracht is geschoold in het begeleiden van kinderen die met een scheiding van de ouders te maken krijgen.
Checklist toegankelijkheid gebouw en schoolomgevingZie bijlage 15 voor een actueel overzicht van de aanwezige voorzieningen in onze school en omgeving.
PestprotocolWe hebben een pestprotocol op school vastgesteld. Daarnaast wordt er jaarlijks een vragenlijst Welbevinden afgenomen en per groep verwerkt in een sociogram.In ernstige pestsituaties wordt gewerkt met de No-Blame-methode.
Protocol Sociale MediaIn dit protocol is vastgelegd hoe medewerkers en leerlingen om dienen te gaan met sociale media. (bijlage 16)
3.1.10 Organisatie van het zorgoverleg op school Voor de organisatie van de leerlingenzorg verwijzen we naar het Interne Zorgplan.
3.1.11 Handelingsgericht werken en plannen van de zorgIn de uitvoering op school hanteren we de planningscyclus van het handelingsgericht werken zoals in het project 1-zorgroute (A. Clijsen, 2007) is weergegeven.Daarin wordt het onderwijs gepland middels z.g. groepsplannen. Deze worden op een systematische wijze gedurende het schooljaar steeds bijgesteld door de groepsleerkrachten aan de hand van behaalde resultaten en de doelstellingen van het betreffende onderwijsleergebied. De afstemming op de onderwijsbehoeften van de leerlingen wordt hiermee zichtbaar vastgelegd. De
23
interne begeleider bespreekt met de groepsleerkrachten de specifieke zorgleerlingen en de aanpak van de leerkracht daarbij.Welke aanpak heeft succes en welke doelstellingen zijn in de volgende periode haalbaar voor deze leerlingen. De stappen die bij het opstellen van een groepsplan worden doorlopen zijn:1) evalueren voorgaande groepsplan en verzamelen van leerling-gegevens2) selecteren van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften3) benoemen van specifieke onderwijsbehoeften4) clusteren van leerlingen met gelijke specifieke onderwijsbehoeften5) opstellen van het groepsplan6) uitvoeren van het groepsplan
In het groepsoverzicht worden de stappen 1 t/m 4 verwerkt.Voorafgaand aan de opstelling van het groepsplan wordt door de leerkracht de onderbouwing van dit plan nauwkeurig vastgesteld aan de hand van de LVS gegevens, observaties en gesprekken met leerlingen en ouders en weergegeven in een (groep)overzicht. In onderstaand schema is aangegeven hoe deze planningscyclus iedere periode eruit ziet.De basiszorg is het gedeelte links: Hier zien we de cyclus van waarnemen-begrijpen-plannen en realiseren van het onderwijsaanbod (6 stappen). De groepsleerkracht is hier verantwoordelijk voor.De breedtezorg vindt plaats naar aanleiding van signalen die allereerst aan bod komen in de groepsbesprekingen, daar wordt besloten of er een individuele aanpak nodig is met evt. specialistische ondersteuning in de groep. De blauwe kolom aan de rechterkant van het schema. geeft de breedtezorg weer. Hier werkt de groepsleerkracht samen met de interne begeleider en eventueel andere specialisten in de school. De dieptezorg zit onderin het schema. De interne begeleider is hier verantwoordelijk voor het goed doorlopen van alle processen en communicatie met alle betrokken partners.
3.1.12 De procedure bij doorstroom en uitstroomTijdens de schoolloopbaan van leerlingen constateren leerkrachten soms dat een leerling met een vertraagde ontwikkeling gebaat is bij een leerjaarverlenging en andere leerlingen met een snelle ontwikkeling gebaat zijn met een leerjaarversnelling. De procedure voor doorstroom en uitstroom hebben wij hiervoor vastgelegd in ons overgangsprotocol. (zie bijlage 17) De regionale
Meldingverwijsindex
24
verwijsindex zorg kan als een loketfunctie functioneren voor leerkrachten, intern begeleiders en ouders waarin afspraken zijn gemaakt voor de samenwerking van professionals achter de voordeur van de school. Doel van deze samenwerking is: krijgen leerlingen wat ze nodig hebben, zijn de lijnen kort, loopt er niemand meer van loket naar loket (kastje naar de muur)?
3.1.13 Het profiel van de basiszorg op onze schoolDe beschrijving van de organisatie en uitvoering van de zorg in de voorgaande paragrafen 3.1.1 t/m 3.1.12 kenmerkt de kwaliteiten van de basiszorg op onze school. Wij streven ernaar dat alle leerkrachten en onderwijsondersteunend personeel van het schoolteam deze beschrijving kennen en kunnen toepassen. De procedures en afspraken zoals die in de basiszorg op school aanwezig zijn moeten zij allemaal kunnen uitvoeren. Leerkrachten kunnen daarbij wel verschillen qua deskundigheid en ervaring. Leren van elkaar is voor ons een belangrijk uitgangspunt in de ontwikkeling binnen de school.De interne begeleider heeft een coördinerende en coachende taak als het gaat om de leervragen van het team in de leerlingenzorg.
Aspecten van basiszorg die nader ontwikkeling of verbetering behoeven in de school
Waar staan we nu? Waar willen we naar toe? BeleidsvoornemensAlle leerkrachten zijn bekend met het Directe Instructie Model
Aanpassing van dit model aan de methoden Taal Actief en De Wereld in Getallen.
Schooljaar 2012-2013Beide methoden passen het DIM op een iets andere manier toe. Zo is de eerste instructie veelal langer dan normaal gesproken in het DIM .
Er worden signaleringsplannen, groepshendelingsplannen en ondersteuningsplannen gemaakt
Inhoudelijk voldoen de plannen aan de eisen
Tijdens de groepsbesprekingen worden de plannen door de IB-ers besproken met de groepsleerkrachten. Met name de doelstellingen SMART en realistisch formuleren
3.2 Zorgniveau 2: de Breedtezorg – externe zorglijn
3.2.1 Consultatie in de leerlingbegeleidingUit de leerlingenbespreking kan naar voren komen dat aanvullende expertise van een extern deskundige nodig is. Hiervoor is het mogelijk een orthopedagoog/psycholoog in te schakelen van EduConnect. Voor een consultatie met de orthopedagoog/ psycholoog legt de interne begeleider het contact nadat toestemming is verkregen van de ouders/verzorgers van de leerling(en).
3.2.2 Diagnostiek en aanvullend onderzoek en observatieSoms is het nodig om aanvullend onderzoek uit te voeren om de specifieke onderwijsbehoeften van de leerling goed in beeld te krijgen. Het kan dus zijn dat voor een verheldering van de probleemanalyse een kindgericht onderzoek/observatie nodig is. Een dergelijk psychologisch en/of didactisch onderzoek is onderdeel van een handelingsgerichte diagnostiek.
3.2.3 Werken met een OndersteuningsplanIndien blijkt dat een leerling, op welke wijze dan ook, een achterstand opbouwt in de cognitieve ontwikkeling en/of de sociaal emotionele ontwikkeling kan extra ondersteuning door het werken met een ondersteuningsplan ( individueel handelingsplan) gegeven worden. In de handelingsplanning moet duidelijk zijn onderbouwd welke onderwijs aanpak nodig is, moet duidelijk zijn wat het doel is, hoe dit wordt bereikt en op welke wijze er wordt getoetst of het doel is bereikt en wat het vervolg is van deze evaluatie. Er moet worden aangegeven hoe de leerontwikkeling is geweest en welke interventies zijn gedaan door de groepsleerkracht.Tot slot zullen de ouders altijd geïnformeerd moeten worden. In het geval van een individuele handelingsplanning (bijvoorbeeld de 1 op1 instructie) is er wettelijk gezien alleen sprake van informatieplicht naar de ouders.
25
3.2.4 Werken met eigen leerlijn, uitstroom- of ontwikkelingsperspectiefIn de door ons gebruikte methoden staat het leerstofaanbod van groep 1 t/m 8 beschreven. Via het leerstofaanbod wordt verwezen naar kerndoelen en referentieniveaus. Leerlijnen zijn beschreven door middel van de leerdoelen die de leerlingen doorlopen in een vast aantal niveaus. Voor taal en rekenen gelden de landelijk beschreven referentieniveaus.( zie http://www.slo.nl/downloads/2009/referentiekader-taal-en-rekenen-referentieniveaus.pdf)
Voorbeeld van een leerdoel is: het uit het hoofd kunnen splitsen, optellen en aftrekken van getallen onder de 100. Voordat leerlingen dit kunnen is er veel gebeurd in het onderwijs. De stappen die leerlingen moeten zetten op de leerlijn moeten voor leerkrachten duidelijk zijn. De leerkracht plaatst zijn/haar leerlingen ergens op de leerlijn bij het opstellen van het groepsplan.Onder een eigen leerlijn verstaan we dat het kind werkt op zijn/haar eigen niveau en in een eigen tempo vorderingen maakt. Vooraf is aangegeven welke doelen bereikt moeten worden en hoe deze getoetst worden en wanneer. Deze eigen leerlijnen kunnen zowel voor leerlingen die zwak, maar ook voor leerlingen die uitzonderlijk goed presteren. Het werken met een eigen leerlijn is alleen mogelijk bij de vakgebieden rekenen, spelling, schrijven en technisch en begrijpend lezen.Het werken met een eigen leerlijn wordt in het ondersteuningsplan voor die bepaalde leerling verantwoord. De leerkrachten zorgen ervoor dat de volgende elementen daarin beschreven staan:
Het uitstroomprofiel voor het eindniveau van de basisschool;Concrete prestatieniveaus, uitgedrukt in resultaat op de bijbehorende LVS toets, bij voorkeur uitgedrukt in vaardigheidsniveau voor het eind van het schooljaar per vak waarvoor de leerling werkt met een eigen leerlijn.Minimaal twee keer per jaar vindt er een (tussen)evaluatie plaats waarin gekeken wordt of de gestelde doelen gehaald worden en of de ontwikkeling in de pas loopt met het geplande uitstroomprofiel.
Wettelijk is de school verplicht het ondersteuningsplan waarin met een eigen leerlijn wordt gewerkt voor akkoord te laten ondertekenen door de ouders. Deze plannen moeten minimaal één maal per jaar worden geëvalueerd en bijgesteld met een handtekening van de ouders. Ook wordt er eventueel een psychologisch/didactisch onderzoek uitgevoerd om het leerniveau van de leerling nauwkeurig te kunnen bepalen.
3.2.5 Taken zorgspecialisten op schoolHet inzetten van de interne specialistische onderwijszorg en begeleiding binnen de school behoort tot de breedtezorg van de school. Inzet van deze deskundigen vindt plaats nadat de vraag van de leerkracht in de groep- en leerlingenbespreking aan de orde is geweest. De hulp en begeleiding van de specialist kan zowel gericht zijn op de leerkracht als op de leerling. De geplande acties en doelen worden vastgelegd in een handelingsplan dat wordt besproken met de ouders. Dit handelingsplan is een individuele verbijzondering van het groepsplan voor die betreffende leerling op dat leergebied.
Overzicht taken Zorgspecialisten in de school
Specialist groepsniveau School niveau Bovenschool niveau
KIESBegeleiding van leerlingen waarvan de ouders in een scheiding verwikkelt zijn (geweest).
WeerbaarheidGesprekken met individuele leerlingen en groepjes leerlingen volgens de No-Blame methode
Hoogbegaafdheid
Instructie en begeleiding aan leerkrachten bij de implementatie van Levelwerk.
26
3.2.6 Aanmelding voor ambulante begeleiding van het expertisecentrumDe interne begeleider en de groepsleerkracht kunnen besluiten om een externe deskundige in te zetten vanuit het SWV. De ambulante begeleiding ondersteunt de leerkracht bij het handelingsgericht werken aan de mogelijkheden om binnen de eigen groepssituatie tegemoet te kunnen komen aan de specifieke onderwijsbehoeften van leerlingen. Ambulante begeleiding kan bijvoorbeeld gaan over:
Lees- spelling- en rekenproblemenHoogbegaafdheid bij leerlingenWerkhouding problemenSociaal-emotionele problemen
De procedure bij een aanvraag voor ambulante begeleiding is op het niveau van het SWV vastgesteld (zie het meerjaren Onderwijszorgplan 2011-2015 van het samenwerkingsverband WSNS/ ‘systematiek van onderzoek en toewijzing’). Zie ook hiervoor het Stappenplan Zorg van het SWV onder punt 7a.
Als gevolg van de invoering van de wet Passend Onderwijs en daarbij gepaard gaande bezuinigingsmaatregelen zal de positie van de expertisecentra gaan veranderen. De huidige voorziening van ambulante begeleiding zal misschien verdwijnen.
3.2.7 Aanmelding bij de regionale verwijsindexIn het referentiekader van de zorgplicht is opgenomen dat iedere school gebruik kan maken van de regionale verwijsindex, waarin alle relevante disciplines op het terrein van onderwijs, gezondheid en veiligheid zijn vertegenwoordigd. Op dit moment gaat aanmelding bij de regionale verwijsindex nog via de sociaal verpleegkundige van de GGD.
3.2.8 Aanmelding bij instelling voor jeugdzorgEen directe aanmelding voor hulp vanuit de jeugdzorg kan alleen gedaan worden door de ouders zelf. Hier kan de school dus alleen verwijzen naar het bureau voor jeugdzorg. Op verzoek van de ouders kan de school wel informatie verstrekken aan jeugdzorg over de leerling. De interne begeleider bespreekt de mogelijkheden met de ouders en adviseert deze om jeugdzorg in te schakelen.
3.2.9 Organisatie van de ambulante begeleiding in de school
Naam AB-er Telefoon/email Welke groep/leerling(en)
aantal uren per week/maand
Marchien EmmensKyrill van Kessel 1 uur p/maand
Lydia RoosinkDennis EekhofMichiel LandMarwin DeinumNathalie Stulp
1 uur p/maand
Doetie de Boer Elyse Venhuis 1 uur p/maand
3.2.10 Voorbereiding verwijzing - het onderwijskundig rapportWanneer de uitkomsten van een traject waarin de reguliere zorg (basis en breedte zorg) van de school ontoereikend blijkt te zijn. En tevens uit het pedagogisch-didactische of psychologisch onderzoek blijkt dat de zorgvraag onvoldoende kan worden beantwoord door de basisschool kan in overleg met de ouders besloten worden om de betreffende leerling te verwijzen naar het speciaal (basis)onderwijs. Ter voorbereiding op de aanmelding bij de permanente commissie leerlingenzorg of de indicatiecommissie voor het met betrekking tot speciaal onderwijs wordt door de interne begeleider een onderwijskundig rapport opgesteld. De inhoud van het onderwijskundig rapport is op niveau van het samenwerkingsverband vastgesteld. (zie hoofdstuk 6 onderwijszorgplan 2011-2014
27
van het SWV WSNS). In het onderwijskundig rapport wordt een duidelijke onderbouwing en argumentatie gegeven op grond waarvan een heldere afweging gemaakt kan worden voor de betreffende leerling tussen speciaal onderwijs en speciaal basisonderwijs. De ouders worden door de interne begeleider van de basisschool op de hoogte gebracht van het voornemen tot verwijzing. Ouders zullen toestemming moeten geven voor nader onderzoek en observatie en zij zullen zelf de aanmelding moeten indienen bij de betreffende commissie voor onderzoek. (PCL of CVI). De interne begeleider ondersteunt en adviseert de ouders gedurende dit traject.Zie www.SWV207.nl, Stappenplan Zorg, punt 7c, 8a, 9. Daarnaast is relevante informatie te vinden in het Reglement PCL, onder ‘Organisatie’, het huishoudelijk reglement van de PCL, onder ‘juridisch reglement’.
3.2.11 Voorbereiding terugplaatsing vanuit speciale basisschoolVoor een terugplaatsing van een eerder verwezen leerling dient de speciale(basis)school contact op te nemen met de interne begeleider of via de directeur van de basisschool. Hiervoor dienen de ouders toestemming te geven. Indien uit de leerlingenbespreking op de speciale (basis)school blijkt dat de leerling in aanmerking komt voor regulier basisonderwijs zullen de ouders op de hoogte worden gebracht door de interne begeleider van de SBO/SO school. Desgewenst kan de PCL/CVI een advies uitbrengen over de terugplaatsing. De ouders zullen hun kind moeten aanmelden op de basisschool. Zij zullen moeten instemmen met het traject terugplaatsing. In het samenwerkingsverband is een procedure “terugplaatsing naar regulier basisonderwijs” opgesteld die de scholen hierbij dienen te volgen ( zie www.SWV207.nl, Stappenplan Zorg, onder Documenten, punt 17).
3.2.12 Aanvraag leerling gebonden financiering (LGF)Om goed tegemoet te kunnen komen aan de specifieke (onderwijs) behoeften van leerlingen en om de leerkracht te ondersteunen vragen de ouders in samenwerking met de school een Leerling Gebonden Financiering (‘Rugzakje’) aan.De leerkracht stelt samen met de interne begeleider het onderwijskundig rapport op. Het is belangrijk om met de ouders goed door te spreken welke vorm van onderwijs het beste past bij hun kind. Het zorgprofiel van de basisschool bepaalt mede de mogelijkheden van begeleiding en of het kind beter geplaatst kan worden in het speciaal onderwijs. De aanvraag voor een indicatie voor leerling-gebonden financiering wordt door de ouders ingediend (zie www.SWV207.nl, Stappenplan Zorg, onder Documenten, punt 8b).
Na toewijzing van de indicatie stelt de ambulante begeleider van het over regionale expertisecentrum (cluster 2, 3 of 4) het begeleidingsplan op in samenwerking met de ouders, de groepsleerkracht en de interne begeleider. Dit begeleidingsplan wordt uitgewerkt in een concreet ondersteuningsplan door de groepsleerkracht en de interne begeleider. Voor de inhoud van het ondersteuningsplan LGF gelden dezelfde eisen als bij het werken met een eigen leerlijn.
Het uitstroomprofiel voor het eindniveau van de basisschool;Concrete prestatieniveaus, uitgedrukt in resultaat op de bijbehorende LVS toets, bij voorkeur uitgedrukt in vaardigheidsniveau voor het eind van het schooljaar per vak waarvoor de leerling werkt met een eigen leerlijn..
Bij de groep- en leerlingenbesprekingen wordt de aanpak en de ontwikkeling van de leerling besproken. Bij de leerlingenbespreking van deze leerlingen worden ouders eventueel betrokken. De interne begeleider coördineert deze besprekingen.
3.2.13 Het zorgprofiel van de breedtezorg in schoolWelke hulp kunnen we op school als een passend onderwijsarrangement aan bieden?
Cluster Handicap/belemmering
Didactische aanpak Pedagogisch aanpak
Organisatorische voorwaarden
Dyslexie
Sociaal-emotionele problemen
Groepsgesprekken en individuele gesprekken m.b.t. echtscheidingssituaties
KIES
28
Begeleiding (groep en individueel bij pestgedrag
No-Blame
Aspecten van de breedtezorg die nader ontwikkeling of verbetering behoeven in de school.
Waar staan we nu? Waar willen we naar toe? BeleidsvoornemensEén leerkracht volgt de opleiding voor begeleiding meer- en hoogbegaafden (Cedin)Het materiaal (methode Levelwerk) is in school om een doorgaande lijn op te zetten
Een doorgaande methode, naast het basisprogramma, voor meer- en hoogbegaafde leerlingen
Interne scholing en begeleiding van de leerkrachten in het werken met Levelwerk.
Rekenproblemen/Dyscalculie Voorkoming
Vroegtijdige signalering en remediering
De leerkrachten van de groepen 1 t/m 5 hebben de cursus Met Sprongen Vooruit gevolgdImplementatie in schooljaar 2012-2013
Cito LVS-toetsen analyseren.Werken met Groepshandelingsplannen en Ondersteuningsplannen
Protocol medisch handelen Duidelijke richtlijnen voor teamleden en ouders
Invoering 2012-2013
3.3 Zorgniveau 3: Dieptezorg- grenzen in de zorg op school
3.3.1 Verwijzing- de PCL en aanmelding bij het speciaal basisonderwijsAls blijkt dat de interne zorg op school ontoereikend is en het onderwijsaanbod niet aansluit bij de ontwikkeling van de leerling en onvoldoende tegemoet komt aan de uitgangspunten zoals in de schoolvisie op zorg en begeleiding is verwoord, kan besloten worden tot verwijzing. Met als doel een beter bij de behoeften van de leerling passende onderwijsplek.Voorafgaand aan deze verwijzing zal de school de interne procedure zoals beschreven in paragraaf 3.2.10 doorlopen.In het WSNS samenwerkingsverband, waar de school deel van uit maakt moet de aanvraag voor een beschikking toelating voor het SBO worden ingediend bij de permanente commissie leerlingenzorg (PCL).De ouders melden hun kind aan bij de PCL van het samenwerkingsverband met de daarvoor bestemde formulieren. De interne begeleider vult een onderwijskundig rapport in.Ieder SWV heeft een procedure met werkwijze en reglement PCL vastgesteld.Deze is onderdeel van het Meerjaren zorgplan van het SWV 2011-2014. Zie ook www.SWV207.nl, Stappenplan Zorg van het SWV, punt 7c, 8a, 9. Daarnaast is relevante informatie te vinden in het Reglement PCL, onder ‘Organisatie’, het huishoudelijk reglement van de PCL, onder ‘juridisch reglement’.
De PCL beoordeelt de toelaatbaarheid van de leerling voor het speciaal basisonderwijs in het eigen samenwerkingsverband. De PCL geeft een beschikking af waarin aan de ouders kenbaar wordt gemaakt welk besluit genomen is op grond van welke argumenten.Ouders kunnen tegen dit besluit in beroep gaan. De ouders melden in geval van een positieve beschikking, vervolgens in principe hun kind aan bij de school voor speciaal basisonderwijs van het eigen samenwerkingsverband. Kiezen de ouders
29
voor een school in een ander SWV dan beoordeelt de PCL van het betreffende verband opnieuw de toelaatbaarheid van de leerling.Bij een negatieve beschikking formuleert de PCL een advies voor een plaatsing op evt. een ander type onderwijs. De ouders maken in overleg met de basisschool waar het kind nog opzit een definitieve keuze.
Na aanmelding bij de SBO school wordt meestal bij de leerling een pedagogisch didactisch onderzoek afgenomen om een plan van aanpak op te kunnen stellen en het ontwikkelingsperspectief van de leerling vast te kunnen stellen. De resultaten van dit onderzoek en de informatie uit het onderwijskundig rapport voor de PCL vormen hiervoor de basis. Dit resulteert in concrete adviezen voor ieder domein van schoolse vaardigheden. Tevens worden aandachtspunten beschreven, zoals volgen van logopedie en fysiotherapie. Vervolgens wordt de orthopedagogische hulpvraag van de betreffende leerlingen beschreven en richtlijnen opgesteld voor de aanpak. De eerste aanzet wordt aangevuld met een te verwachten ontwikkelingsprofiel. Indien ouders het wensen, wordt deze eerste aanzet met hen besproken.De SBO krijgt de beschikking over het volledige onderwijskundig rapport, zoals dat bij de PCL is ingediend en wanneer ouders / voogden daarin schriftelijk hebben toegestemd. De basisschool van herkomst zorgt ervoor dat de SBO- school altijd over de meest recente toets- en observatiegegevens kan beschikken. Dit is belangrijk wanneer er een groot aantal maanden verstrijkt tussen aanmelding bij de PCL (bijv. Na de januari -toetsen) en definitieve plaatsing op een SBO- school ( per 1 augustus). Er zijn wettelijk drie momenten per jaar wanneer plaatsing op het SBO mogelijk is (1 augustus,1 januari, 1 april).
3.3.2 Verwijzing naar het speciaal onderwijsDe uitkomsten van aanvullend onderzoek en observaties door de orthopedagoog/psycholoog van de school of expertisecentrum in het SWV kunnen leiden tot de conclusie dat de basisschool en het samenwerkingsverband onvoldoende in staat zijn om tegemoet te komen aan de specifieke onderwijsbehoefte van een leerling. Verwijzing naar een school voor speciaal onderwijs kan dan aan de orde zijn.Ouders worden hierbij geadviseerd en ondersteund door de interne begeleider van de basisschool. De ouders melden in geval van een positieve beschikking van de CVI, vervolgens in principe hun kind aan bij de school voor speciaal onderwijs binnen één van de vier clusters (zie www.SVW.nl, Documenten>Stappenplan Zorg)Bij een negatieve beschikking formuleert de CVI een advies voor een plaatsing op een ander type onderwijs en waarom de leerling niet toelaatbaar is voor het type onderwijs in het eigen cluster. De ouders maken in overleg met de basisschool waar het kind nog opzit een definitieve keuze.
3.3.3 Profiel van de Dieptezorg: grenzen van de zorg in de schoolIn hoofdstuk 2 (pag. 9) staan de ‘10 Passend Onderwijsprincipes’, zoals vastgesteld binnen de VCOG. Deze principes geven aan wat het minimum aan zorg is dat VCOG-scholen kunnen bieden.
Het antwoord op de vraag: Wat kunnen wij niet meer zelf, ook niet met hulp van extern deskundigen, binnen de bestaande schoolcontext geeft aan wat de grenzen aan de zorg zijn van het team. Argumenten op zowel pedagogisch, didactisch als voorwaarden in de organisatie van de school
Overzicht grens van de onderwijszorg op school
Pedagogisch Didactisch Organisatorisch
30
Aspecten van dieptezorg die nader ontwikkeling of verbetering behoeven in de school
waar staan we nu? Waar willen we naar toe?Wat zijn onze beleidsvoornemens?
Heldere protocollen en afwegingen maken wanneer grenzen aan zorg bereikt zijn/worden
31
4.1 Instrument voor kwaliteitszorg – zorg en begeleidingIn het referentiekader voor de zorgplicht- Passend Onderwijs wordt het volgende aangegeven: “De school bewaakt de kwaliteit van de onderwijszorg en het Ondersteuningsprofiel en betrekt ouders bij de beoordeling daarvan”. Het bevoegd gezag stelt vast aan welke kwaliteitseisen het Ondersteuningsprofiel moet voldoen en op welke wijze daarop wordt toegezien (intern toezicht).De rol van ouders op school in het kader van dit Ondersteuningsprofiel komt aan bod in hoofdstuk 6.Kwaliteitszorginstrument en belangrijkste aspecten voor de zorg op school
4.2 Archivering leerlingengegevens en dossiervormingEr is van alle leerlingen een overzichtelijk en actueel leerlingendossier.
De IB-er archiveert de signaleringsplannen en groepsplannen digitaal, zodat bij het ontstaan van zorgvragen over leerlingen de geschiedenis van de handelingsplanning van een individuele leerling snel voorhanden is.. In digitale overzichten kan snel en efficiënt een individuele leerling in beeld gebracht worden door middel van het knippen en plakken van de groepsplanning waar deze leerling aan heeft deelgenomen.
De Intern Begeleider zorgt voor opslag en bewaart de gegevens van LVS toetsen in de zorgmap. Een kopie gaat naar de leerkrachten van de betreffende groep (in de groepsmap). Voor zorgleerlingen worden door de Intern Begeleider ook de individuele profielen uitgedraaid. Deze gegevens bewaart de Intern Begeleider in het leerlingendossier.
Hoofdstuk 4: Borging kwaliteit zorg en begeleiding
Hoofdstuk 5: Samenwerking met anderen in de zorg
Inn het document ‘Intern Zorgplan Anne Frankschool’ wordt de kwaliteit van de zorg beschreven. Dit document dient ook als referentiekader voor de praktijk van de geboden zorg.Daarnaast wordt gewerkt met het WMK-PO, om een objectieve beoordeling van de zorg te verkrijgen.
- Het interne zorgplan
32
5.1 Samenwerking met ketenpartners in de zorgZoals in hoofdstuk 2 bij de visie op Passend Onderwijs is aangegeven kan het uitgangspunt: ‘Alle leerlingen succesvol op school’ niet gerealiseerd worden zonder dat er sprake is van een veilig en gezond school- en thuismilieu. Onder zorg in en om de school wordt voor het reguliere onderwijs (po, vo en mbo) verstaan de preventieve inzet van hulpverlening en (gezondheids)zorg, de instandhouding van multidisciplinaire zorgadviesteams en de beschikbaarheid van achterliggende en zo nodig aanvullende voorzieningen. Doelstelling hiervan is te komen tot een sluitende aanpak voor overbelaste en in hun veiligheid en gezondheid bedreigde leerlingen en jongeren.In dit kader zijn voor de scholen twee andere wetgevingstrajecten van belang:De vorming van Centra voor Jeugd en Gezin.De wettelijke borging van zorgadviesteams.
De samenwerking met ketenpartners in de zorg in en om de school kan beschreven worden op:
Schoolniveau Bovenschoolniveau Lokaal of regionaal niveau
Schoolmaatschappelijk werk is beschikbaar op afspraak (Wilco van der Meer). Contact verloopt in hoofdzaak via de IB-ers.
Met de andere kind-instellingen in Hoogkerk wordt een cluster gevormd, waarin de school de regiefunctie vervult. Structureel overleg zal dit vorm moeten geven.Het gaat hier om peutersspeelzalen, kinderopvang, naschoolse activiteiten, Naschoolse opvang.
Het CJG is in de opbouwfase.Waarschijnlijk zullen de contacten via bovenstaand overleg gaan verlopen.
De school gaat binnenkort een regiefunctie vervullen in het overleg met voor-, vroegschoolse instellingen en buitenschoolse opvang.
In Hoogkerk is geen ZAT. Momenteel kunnen meldingen via de sociaal verpleegkundige bij de Regionale Verwijsindex gedaan worden. Binnenkort wordt het ook voor VCOG scholen mogelijk om hier zelf meldingen te doen.De Regionale Verwijsindex zal als loket moeten gaan functioneren, zodat de lijnen van de hulpverlening korter worden.
Het bestuur van SWV 207 is gesprekspartner van de gemeente. Daarnaast is er een Breed besturenoverleg, waar samenwerking/afstemming binnen het onderwijsveld plaatsvindt.
Structureel overleg zal opgezet moeten worden als de vorm van het nieuwe SWV duidelijk is.
33
5.2 Samenwerking met onderwijspartnersElke onderwijssector kent zijn eigen wetten en regels en ook een eigen taal. Passend Onderwijs zal ook moeten bevorderen dat de overgang naar een andere onderwijssector voor ieder leerling zonder obstakels en onnodige drempels kan plaatsvinden. Daarover staat in het referentiekader voor de zorgplicht opgenomen: ‘Iedere school waarborgt voor alle leerlingen een effectieve overdracht van en naar een andere school of sector’.Met de onderwijspartners in de regio zijn afspraken gemaakt over de te volgen procedure bij de overgang van primair onderwijs naar voortgezet onderwijs, het in te vullen onderwijskundig rapport bij de overdracht naar een ander schooltype en de aanmeldingsprocedure en criteria voor toewijzing van speciale onderwijszorg aan leerlingen.
In SWV 207 zijn bovengenoemde afspraken en procedures vastgelegd voor alle scholen (www.SWV207.nl,>Organisatie>Werkgroep samen over)Momenteel wordt gewerkt aan een update: Protocol Toelating VO.
34
6.1 Contact met ouders In school zijn de contacten met ouders op vaste momenten in het schooljaar gepland. In februari en juni na de rapporten worden de ouders geïnformeerd over de vorderingen van hun kind. Er wordt uitgelegd op welke manier hun kind wordt gevolgd d.m.v. de methodetoetsen en het leerlingvolgsysteem. Ouders krijgen uitleg over de inhoud van het onderwijsaanbod, de groepsplannen en op welke manier de leerkrachten de evaluatie uitvoeren.Ouders krijgen ook de gelegenheid het welbevinden van hun kind te bespreken met de groepsleerkracht. Tussentijds kunnen ouders altijd de vorderingen van hun kind met de leerkracht bespreken en het is ook mogelijk dat de leerkracht de ouders uitnodigt hiervoor. Indien er tijdens deze gesprekken afspraken worden gemaakt worden deze vastgelegd door de leerkracht in een verslag (formulier oudergesprek). Het verslag wordt door de ouders getekend.Indien er sprake is van een zorgvraag en de leerling besproken wordt in de leerlingenbespreking worden de ouders direct (en voorafgaand aan de leerlingenbespreking)op de hoogte gebracht door de leerkracht. Bij zorgleerlingen is er sprake van meer contact met de ouders. Leerkracht en de interne begeleider bespreken met de ouders de zorgvraag en evt. individuele handelingsplanning. De te nemen acties worden beschreven in het ondersteuningsplan en zowel door de ouders als de leerkracht ondertekend.Wanneer het gaat om een ondersteuningsplan voor een leerling met een LGF(rugzak) en/of voor een leerling met een eigen leerlijn met aangepast uitstroomprofiel is het wettelijk verplicht dat ouders het handelingsplan voor akkoord ondertekenen. Ouders kunnen te allen tijde de gegevens van hun kind inzien. De leerkracht voegt relevante informatie van de ouders toe aan het leerlingendossier. Bij gesprekken met ouders wordt het totale functioneren van het kind altijd besproken. Als er aanvullende maatregelen nodig zijn, worden deze altijd in vanaf het eerste moment in samenspraak met de ouders genomen.
6.2 Zorgplicht Passend OnderwijsOuders zijn bij Passend Onderwijs direct belanghebbenden. Een belangrijk nevendoel van Passend Onderwijs is de positie van ouders te verstevigen zowel op individueel als collectief niveau.De school heeft een klachtenregeling en is aangesloten bij de geschillencommissie Zorgplicht Passend Onderwijs. (zie Schoolgids Anne Frankschool).Op collectief niveau geldt da ouders er belang bij hebben om mee te kunnen beslissen over het onderwijszorg profiel van de school en de kwaliteitsbewaking daarvan door de school. Ook over de toewijzing van extra onderwijszorgmiddelen geldt dat ouders medezeggenschap hebben conform de wet medezeggenschap.Onderwerpen van medezeggenschap van ouders in kader van de Zorgplicht Passend Onderwijs zijn:
Het Ondersteuningsprofiel van de schoolHet onderwijszorgplan van het samenwerkingsverbandDekkend aanbodInzet van onderwijszorgmiddelenBewaking van kwaliteit Communicatie
Het schoolbestuur bepaalt hoe de medezeggenschap geregeld wordt- bovenschools en/of bovenbestuurlijk.
Hoofdstuk 6: Ouders en zorgplicht
35
Overzicht van bijlagen bij het onderwijs zorgprofiel document.Bijlage 1a Formulier kort verslag oudergesprekken (geen handtekening)Bijlage 1b Formulier verslag begeleidingsgesprekken (wel handtekening)Bijlage 2 Formulier groepssignaleringsplanBijlage 3 Formulier groepshandelingsplanBijlage 4 Formulier ondersteuningsplanBijlage 7 Formulier schritelijke leerlingenbesprekingBijlage 8 Formulier verslag groepsbesprekingBijlage 10 Doorstroom of overgangsprotocol inclusief PO-VO overgangBijlage 11 Document archivering leerling-gegevens/dossierBijlage 12 Toetskalender LVSBijlage 13 Stappenplan zorg van het WSNS samenwerkingsverbandBijlage 14 Protocol Medisch handelenBijlage 15 Checklist Toegankelijkheid gebouw en omgevingBijlage 16 Protocol gebruik Sociale MediaBijlage 17 Overgangsprotocol (doorstroom/uitstroom)
Gebruikte Bronnen:Algemene Vereniging van Schoolleiders. (sd). Kind op de Gang. Utrecht: AVS.M. Balvert:Informatie begeleiding Passend Onderwijs en invoering handelingsgerichtwerken volgens 1-zorgroute, CEDIN, Drachten december 2010.M. Balvert en N. Kooiker: Opbrengstgericht werken met groepsplannen, CEDIN december 2010A. Clijsen,W.Gijzen,S.de Lange,G. Spaans: 1-zorgroute naar Handelingsgerichtwerken, WSNS+, 2007.Harten, D. R. (28 juni 2010). Passend Onderwijs en het Referentiekader voor de Zorgplicht. Utrecht: PO-raad, VO-raad, WEC-raad. AOC Raad en MBO Raad.C. Hoffmans; Het Ondersteuningsprofiel Primair Onderwijs, Hoffmans&Heegstra-Partners in Ontwikkeling, 2010.OBS Bontebok; Zorgplan OBS Bontebok,Bontebok, november 2009N. Pameijer, T. Beukering en S. de Lange; Handelingsgericht werken: een handreiking voor het schoolteam, Leuvern/Den Haag 2009.Samenwerkingsverband Westerkwartier Roden; Stappenplan Leerlingenzorg, september 2010.
