Acute behandeling van beroertes

Onderzoeksagenda prioriteit no 4

Ambitie en strategie

We willen voor alle mensen met een beroerte zo snel mogelijk de beste behandeling, afgestemd op de individuele patiënt. Zo voorkomen of beperken we hersenschade door beroertes. Veel meer patiënten overleven hierdoor een beroerte en leiden hun dagelijks leven daarna weer zelfstandig.

2 Acute behandeling van beroertes

InhoudWerkwijze 3

Wat is een beroerte? 4

Waarom onderzoek naar de acute behandeling van beroertes? 4

Ambitie 6

Doelstellingen 6

Resultaten 6

Onderzoeksvragen 7

Aanpak 7

Samenwerking 9

Bronnen 10

Bijlage 1: Toelichting onderzoeksagenda Hartstichting 11

3 Acute behandeling van beroertes

Werkwijze

In 2014 stelde de Hartstichting een onderzoeksagenda op samen met wetenschappers en de Nederlandse

samenleving (zie bijlage 1: Toelichting onderzoeksagenda Hartstichting). Het is voor het eerst in Nederland dat een

gezondheidsfonds zo grootschalig de samenleving betrekt bij het bepalen van haar onderzoeksagenda. In juni 2014

maakte de Hartstichting haar onderzoeksagenda bekend.

De acute behandeling van beroertes is het vierde onderwerp op de onderzoeksagenda. Er is een werkgroep

ingericht op het thema verder uit te werken op een wijze die recht doet aan de inbreng in de groepsgesprekken.

De werkgroep bestaat uit hoogleraren vasculaire neurologie, (vasculair) neurologen werkzaam in academische en

algemene ziekenhuizen, een radioloog, een onderzoeker op het gebied van de organisatie van de (CVA) zorg, een

ervaringsdeskundige op het gebied van beroerte en een lid van de Wetenschappelijke AdviesRaad. De werkgroep

werd (technisch) voorgezeten door de voorzitter van de begeleidingscommissie. De projectleider onderzoeksagenda

fungeerde als secretaris van de commissie.

Samenstelling commissieProf. dr. Wiek van Gilst, Voorzitter Begeleidingscommissie Onderzoeksagenda

Dr. Paul Brouwers, Neuroloog, Medisch Spectrum Twente

Prof. dr. Diederik Dippel, Neuroloog, Erasmus MC

Prof. dr. Jaap Kappelle, Neuroloog, UMCU

Dr. Karin Klijn, lid WAR en Neuroloog, UMCU

Dr. Maarten Lahr, Onderzoeker, UMCG

Dr. Frank-Erik de Leeuw, Neuroloog, Radboud ziekenhuis

Prof. dr. Yvo Roos, Neuroloog, AMC

De heer Bernhard Scholten, lid Eindgebruikerscommissie Hartstichting, lid College van Ervaringsdeskundigen De

Hart&Vaatgroep

Dr. Birgitta Velthuis, Radioloog, UMCU

Dr. Mervyn Vergouwen, Neuroloog, UMCU

De werkgroep heeft samen met de Hartstichting een ambitie, uitdagende doelstellingen en de belangrijkste

onderzoeksvragen geformuleerd. Daarnaast is de opdracht aan de werkgroep om de Hartstichting te informeren

over de actuele stand van de wetenschap op dit specifieke gebied en haar te adviseren ten aanzien van de aard van het

onderzoek -en randvoorwaarden hierbij- dat nodig is om de doelstellingen te bereiken. De werkgroep vergaderde

driemaal in de periode van september tot november 2014 en organiseerde een workshop op het Hartstichting event

PULS om iedereen die daartoe belangstelling heeft te informeren over de uitwerking door de werkgroep en hierop

reactie te ontvangen.

Voor u ligt het resultaat van deze inspanningen.

De vijf onderzoeksthema’s zijn:1. Het eerder herkennen van hart- en vaatziekten2. Hart- en vaatziekten bij vrouwen3. Betere behandeling van hartfalen en hartritmestoornissen4. Acute behandeling van beroertes5. Nieuwe manieren om een gezonde leefstijl lang vol te houden

4 Acute behandeling van beroertes

Wat is een beroerte?

Een beroerte (CVA) is de verzamelnaam voor een herseninfarct en een hersenbloeding. CVA staat voor Cerebro

Vasculair Accident. Letterlijk vertaald: een ongeluk in de bloedvaten van de hersenen. Bij een beroerte werkt plotseling

een deel van de hersenen niet meer.

Een beroerte is de overkoepelende term voor:

• Herseninfarct (afgesloten slagader in de hersenen)

• Hersenbloeding (bloeding in het hersenweefsel)

• Subarachnoïdale bloeding (SAB - bloeding tussen de hersenvliezen)

Aan de buitenkant zie je niet of iemand een afsluiting van een bloedvat of een gebarsten bloedvat heeft. Daar is

aanvullend onderzoek voor nodig. Meestal is dit een CT-scan, soms een MRI. Van alle beroertes is een groot deel (80%)

een herseninfarct en een klein deel (20%) een hersenbloeding. Bij een herseninfarct krijgt een deel van de hersenen

te weinig zuurstof. Bij een hersenbloeding beschadigen de hersenen door het bloed in of rond de hersenen. Een

afsluiting van een bloedvat waarbij de uitvalsverschijnselen snel weer verdwijnen wordt geen beroerte genoemd, maar

een TIA. Een TIA heeft dezelfde symptomen als een herseninfarct en gaat gepaard met een kans op een ‘echte’ beroerte

in de nabije toekomst.

Waarom onderzoek naar de acute behandeling van beroertes?

Een beroerte komt veel voor en heeft meestal grote invloed op het leven van patiënten, hun familie en omgeving. Ook

als de patiënt overleeft, zijn de gevolgen vaak groot. Een deel van de hersenen is beschadigd, waardoor belangrijke

functies kunnen uitvallen. De patiënt kan hierdoor verlamd raken of problemen krijgen met bijvoorbeeld praten

of lopen. Ook het karakter kan blijvend veranderen door de beroerte; dat is voor partners en familie vaak één van de

moeilijkste dingen om mee om te gaan.

Het vergt een grote aanpassing van de patiënt en zijn familie als hij/zij zich plots niet meer zelfstandig kan wassen en

aankleden, en hulp nodig heeft bij alledaagse zaken zoals koken en boodschappen doen. Bovendien brengt dit ook

hoge kosten voor de samenleving met zich mee.

A In 2012 werd in Nederlandse ziekenhuizen 40.898 keer iemand opgenomen waarvoor als ontslagdiagnose herseninfarct, intracerebrale bloeding of subarachnoïdale bloeding werd geregistreerd 4. Het aantal ziekenhuisopnamen is waarschijnlijk een overschatting van de incidentie aan een beroerte, onder andere omdat dezelfde persoon meerdere keren in het ziekenhuis opgenomen kan worden en dus meerdere keren in deze registratie meetelt. De werkelijke incidentie van beroertes is niet bekend. Schattingen op basis van verschillende registraties lopen uiteen van ruwweg 26.000 tot 45.000 mensen per jaar.

Een aantal feiten en cijfers:• Jaarlijks zijn er in Nederland ruim 40.000 A ziekenhuisopnames vanwege

een herseninfarct- of bloeding 1. • Elke week overlijden 150 mensen aan een beroerte 1. • Degenen die het wel overleven houden vaak blijvende uitvalsverschijnselen over, zoals problemen

met praten of bewegen. Ongeveer één op de drie patiënten heeft drie maanden na de beroerte nog hulp nodig bij bijvoorbeeld eten, aankleden of lopen 2.

• Een kwart van de mensen met een beroerte is jonger dan 60 1.• Beroertes geven vaak complicaties, zoals longontsteking (1 op de 7 patiënten), acute verwardheid

(delier) en verstoppingen van bloedvaten in de benen of longen (trombosebenen en longembolie – bij 1 op de 10 patiënten) 3.

• Beroertes zijn de duurste vorm van hart- en vaatziekten. Volgens berekeningen van het RIVM waren de zorgkosten door beroertes in 2011 2,3 miljard euro 4.

5 Acute behandeling van beroertes

Elke seconde telt

Bij een beroerte telt elke seconde: time = brain. Bij een herseninfarct sterven iedere minuut zo’n twee miljoen

hersencellen af. Als in de eerste uren na een herseninfarct de aanvoer van bloed naar de hersenen wordt hersteld heeft

de patiënt een goede kans om er met weinig blijvende klachten uit te komen. Bij een hersenbloeding neemt de schade

in de eerste uren snel toe door toename van de bloeding en druk op het hersenweefsel. De tijd tussen de eerste klachten

en de behandeling in het ziekenhuis is vaak veel te lang. Ongeveer de helft van de patiënten is pas na 4 uur in het

ziekenhuis 5. Dan is al veel onherstelbare hersenschade

ontstaan. Er is veel winst te behalen als iedereen in

Nederland de signalen van een beroerte herkent,

snel 112 belt en de ambulancediensten mensen snel

in het juiste ziekenhuis voor behandeling kunnen

krijgen. Bijvoorbeeld doordat al in de ambulance het

onderscheid tussen herseninfarct of bloeding gemaakt

kan worden.

Sinds kort lukt het artsen steeds beter om de verstopte bloedvaten te openen na een herseninfarct, door

medicijnen of via de binnenkant van de bloedvaten door middel van een endovasculaire interventie. Nederlandse

onderzoekers hebben hierbij een belangrijke rol gespeeld. Maar we zijn er nog niet; er zijn nog te weinig goede

behandelingen beschikbaar en ook weten we nog niet precies wie het meest baat heeft bij welk type behandeling.

Er is nog onvoldoende kennis over de zichzelf versterkende keten van gebeurtenissen in het hersenweefsel direct

na een beroerte, die leidt tot veel extra hersenschade. Zelfs als de doorbloeding van de hersenen is hersteld, sterft

hersenweefsel af door schadelijke stoffen in de bloedbaan. Hiervoor is nog geen goede behandeling.

Er is nog geen goede acute behandeling van een hersenbloeding. We weten niet of en hoe we de bloeding het beste

kunnen stoppen. Soms is afwachten het enige dat mogelijk is. Ook de zwelling van het hersenweefsel rond een

hersenbloeding en de hoge druk in de schedelruimte die leiden tot verdere beschadiging van de hersenen, kunnen

nog niet goed behandeld worden. Patiënten met een

subarachnoïdale bloeding krijgen vaak al snel een

nieuwe bloeding. Zelfs als het lukt om de zwakke plek

in de slagaders (het aneurysma) te behandelen, leidt het

tijdelijke tekort aan bloed in de hersenen dat hierbij

kan ontstaan vaak tot nieuwe schade.

Er is veel winst te behalen als ieder-een in Nederland de signalen van een beroerte herkent, snel 112 belt en de ambulancediensten mensen snel in het juiste ziekenhuis voor behandeling kunnen krijgen.

Bij een beroerte telt elke seconde: time = brain.

Er is nog geen goede acute behan-deling van een hersenbloeding.

6 Acute behandeling van beroertes

Ambitie

Doelstellingen

De concrete doelen om onze ambitie te bereiken zijn:

1. Bij meer patiënten start de behandeling binnen 1,5 uur na de eerste klachten.

De tijd tussen de beroerte en de behandeling moet korter. Nu start de behandeling in het ziekenhuis bij ongeveer 1

op de 6 patiënten (15%) binnen 1,5 uur. In 2025 willen we dat bij minstens 1 op 3 patiënten (30%) binnen 1,5 uur de

behandeling start.

2. Meer patiënten kunnen na een beroerte hun dagelijks leven weer zelfstandig leiden.

Drie maanden na een beroerte lukt dat nu bij ongeveer 1 op de 3 patiënten nog niet: de kans is groot dat deze mensen

voor de rest van hun leven afhankelijk blijven van anderen. Wij willen dat dit in 2025 nog maar geldt voor maximaal 1

op 4 patiënten 2.

3. Per jaar overlijden 1000 mensen minder aan een beroerte.

Uit de recentste cijfers (over 2012) blijkt dat in ons land in 1 jaar ruim 8.500 mensen overlijden aan een beroerte.

We willen niet alleen dat meer mensen hun dagelijks leven weer zelfstandig kunnen leiden, maar tegelijkertijd ook

bereiken dat minder mensen overlijden aan (de gevolgen van) een beroerte. In 2025 willen we het aantal mensen dat

aan een beroerte overlijdt omlaag gebracht hebben tot maximaal 7.500 per jaar 1/B.

Resultaten

• We weten hoe we de acute beroertezorg in Nederland moeten organiseren zodat iedere patiënt zo snel mogelijk

een diagnose en de optimale behandeling krijgt.

• We weten bij een herseninfarct precies voor wie welke behandeling het meest geschikt is.

• Er is een effectieve acute behandeling voor hersenbloedingen, waardoor minder mensen overlijden en het

hersenweefsel minder beschadigt.

Er is een test om snel te bepalen wie een bloeding en wie een infarct heeft al voordat iemand in het ziekenhuis

aankomt, zodat eerder met de beste behandeling voor iedere patiënt kan worden gestart.

Snelheid en maatwerkWe willen voor alle mensen met een beroerte zo snel mogelijk de beste behandeling, afgestemd op de individuele patiënt. Zo voorkomen of beperken we hersenschade door beroertes. Veel meer patiënten overleven hierdoor een beroerte en leiden hun dagelijks leven daarna weer zelfstandig.

B Ongeveer 4% van de mensen jonger dan 64 jaar die een beroerte krijgt overlijdt binnen 30 dagen na een eerste herseninfarct, van de mensen tussen de 65 en 74 jaar overlijdt ongeveer 7%, tussen 75 en 84 jaar ongeveer 12 à 13 procent en boven de 85 jaar ongeveer 23%. Dit betekent dat jaarlijks 4400 mensen onder de 84 jaar overlijden aan een beroerte. Ons doel is om de sterfte aan een beroerte in alle leeftijdscategorieën te verlagen 1.

7 Acute behandeling van beroertes

OnderzoeksvragenSnelle en nauwkeurige diagnose

• Hoe organiseren we de zorg optimaal zodat iedere patiënt in Nederland zo snel mogelijk de juiste diagnose en

behandeling krijgt? (Denk aan: wel of geen centralisatie, diagnostiek en behandeling in ambulance, mobiele

stroke-unit).

• Met welke tests kunnen we sneller de juiste diagnose stellen?

o Is het mogelijk om al in de periode vóór aankomst in het ziekenhuis een hersenbloeding van een

herseninfarct te onderscheiden?

• Met welke tests en werkwijze kunnen we beter bepalen welke behandeling het beste is voor welke persoon?

o Met welke tests en werkwijze kunnen artsen de prognose van patiënten beter bepalen?

o Welke kenmerken van patiënten beïnvloeden de keuze en uitkomst van de behandeling? (denk aan:

de hoeveelheid hersenweefsel dat nog te redden is, medicijngebruik, man-vrouwverschillen).

Elke patiënt een optimale behandeling • Met welke behandelingen kunnen we hersenschade na een beroerte beter verminderen?

o Welke processen in de hersenen na een beroerte beïnvloeden de schade en het herstel

van hersenweefsel?

o Hoe kunnen we ingrijpen in deze processen om hersenschade te verminderen?

• Welke aanvullende behandelstrategieën in de eerste uren na een beroerte kunnen het herstel verbeteren?

AanpakOnderzoek financieren Nederland is internationaal gezien sterk in klinisch onderzoek naar de acute behandeling van beroertes. Er is

een compacte zorginfrastructuur en goede samenwerking tussen neurologen in Nederland. Dit geeft Nederland

buitengewoon goede kansen voor onderzoek waarvoor een goede en snelle organisatie van zorg noodzakelijk is.

Nederland kan zich ontwikkelen tot een proeftuin voor innovatie op het gebied van ambulante diagnostiek. Er is een

aantal aandachtspunten bij het stimuleren en financieren van onderzoek binnen dit thema:

• Nationaal onderzoeksprogramma:

In deze periode komen een aantal trials in de acute neurologie, mede gefinancierd door de Hartstichting,

tot hun einde 6 / 7. Er is daardoor behoefte aan financieringsmogelijkheden om een nieuwe nationale

samenwerking te creëren waarmee de internationale positie en effectiviteit van het Nederlands onderzoek

zal worden behouden en versterkt. Een nationale aanpak, samenwerking met de 1e lijn en een nieuwe

publiekscampagne dragen bij aan het snel kunnen includeren van voldoende patiënten in klinische trials die

zich korte tijd na het ontstaan van klachten melden. Zeker voor die subtypen van een beroerte die minder vaak

voorkomen en bij het gelijktijdig plaatsvinden van meerdere klinische studies is de inclusie van patiënten een

aandachtspunt bij het financieren van nieuw onderzoek.

8 Acute behandeling van beroertes

‘Acute behandeling van beroertes’ bij vrouwenBeroertes komen zowel bij mannen als vrouwen veel voor en leiden tot hoge sterfte. Toch zijn er een aantal verschillen. Meer vrouwen dan mannen worden getroffen door een beroerte. Jaarlijks overlijden meer dan 5000 vrouwen en 3000 mannen aan een beroerte 1. De symptomen van een beroerte zijn voor mannen en vrouwen vaak vergelijkbaar, maar er zijn aanwijzingen dat vrouwen vaker zogenaamde aspecifieke klachten rapporteren 8. Vrouwen op hoge leeftijd blijken vaker (te) laat in het ziekenhuis te arriveren. Dat komt onder andere doordat vrouwen een hogere levensverwachting hebben, waardoor vrouwen vaker alleen wonen en er niet tijdig hulp kan worden ingeschakeld. Een specifieke vorm van beroerte, de subarachnoïdale bloeding, treft vanaf de leeftijd van ongeveer 50 jaar vaker vrouwen dan mannen. Er is nog geen overtuigend bewijs voor grote verschillen in de behandeling van mannen en vrouwen.

Het is belangrijk dat er voldoende vrouwen in verschillende leeftijdscategorieën meedoen aan onderzoek zodat verschillen in mannen en vrouwen goed onderzocht kunnen worden en dit onderzoek optimaal bijdraagt aan de gezondheid van zowel mannen als vrouwen. Dit is ook in lijn met de ambitie van thema 2 ‘Hart- en vaatziekten bij vrouwen’ op de onderzoeksagenda. Die ambitie is hart- en vaatziekten bij vrouwen net zo goed te voorkomen, voorspellen, herkennen, behandelen én genezen als bij mannen. Daarvoor is het nodig dat zowel in het cardiovasculaire onderzoek als in de zorg voor mensen met hart- en vaatziekten de verschillen tussen mannen en vrouwen standaard in acht worden genomen. De achterstand in kennis over vrouwen t.o.v. de kennis over mannen moet zo snel mogelijk worden ingehaald.

• Versterken van pathofysiologisch neurovasculair onderzoek en versterken van samenwerking tussen

verschillende specialisaties:

Expertise uit verschillende klinische (neurologie, neurochirurgie, radiologie) als niet-klinische (diverse

biomedische disciplines) gebieden is essentieel voor een optimale wisselwerking tussen de pathofysiologische,

pre-klinische, klinische en ‘organisatie van zorg’-vraagstukken. Voor het bereiken van de doelen van dit thema

is het nodig om een infrastructuur te creëren waarbinnen klinische en preklinische onderzoeksvragen kunnen

worden beantwoord, data worden gedeeld, en een bredere basis ontstaat voor pathofysiologisch onderzoek

specifiek gericht op vasculaire problemen in de hersenen en processen in de hersenen na de beroerte. Vanuit

de neurologie wordt samengewerkt met veel verschillende disciplines, waaronder meerdere vasculaire

onderzoeksgroepen, waarbij opgemerkt wordt dat dit vaak groepen zijn die zich niet specifiek toeleggen op

de vasculaire neurologie. Door het versterken van dit neurovasculaire profiel kan het pre-klinisch onderzoek

gestimuleerd worden. Dit is van belang om op langere termijn de internationale positie van het Nederlandse

acute neurologie onderzoeksveld als geheel te versterken.

9 Acute behandeling van beroertes

Van dit beleidsdocument is een flyer gemaakt

voor publiek. Deze is beschikbaar in pdf in onze

webshop: webshop.hartstichting.nl

PubliekscampagneAls mensen met symptomen van een beroerte sneller deze symptomen herkennen en 112 bellen, dan kunnen we

ervoor zorgen dat minder mensen overlijden en meer mensen weer zelfstandig kunnen leven na een beroerte. Zo kan

de Hartstichting een grote bijdrage leveren aan het bereiken van de ambitie met dit thema op de onderzoeksagenda.

Tegelijkertijd versterkt dit het wetenschappelijk onderzoek in Nederland. De effectiviteit van behandelingen is

tijdsafhankelijk, oftewel hangt voor een groot deel af van het moment van behandelen. Door er voor te zorgen dat

meer mensen snel in het ziekenhuis zijn kan de effectiviteit van verschillende behandelingen beter onderzocht

worden. Bovendien is het van levensbelang om te onderzoeken hoe we de acute zorg voor patiënten met een beroerte

in Nederland optimaal te kunnen organiseren. Ook hiervoor is het van belang dat mensen zo snel mogelijk na het

ontstaan van klachten 112 bellen. Op basis van haar ervaring met publiekscampagnes voor beroerte in de periode 2005

tot 2008 neemt de Hartstichting opnieuw het initiatief om samen met de Nederlandse Vereniging voor Neurologie

in gesprek te gaan over een nieuwe campagne om mensen in Nederland te informeren over de symptomen van een

beroerte en te instrueren zo snel mogelijk 112 te bellen. Ook zal contact gezocht worden met de Hersenstichting en de

(na een fusie in 2014 ontstane) patiëntenvereniging Hersenletsel.nl.

Samenwerking

De Hartstichting nodigt alle partijen uit die willen en kunnen bijdragen aan het mogelijk maken van het onderzoek

dat nodig is om deze ambities te bereiken. De Hartstichting neemt het initiatief om in gesprek te gaan met de

Nederlandse Vereniging voor Neurologie, hersenletsel.nl en de Hersenstichting voor een nieuwe publiekscampagne

voor beroerte.

Colofon

Opgesteld door: Werkgroep ‘Acute behandeling van beroertes’

Voorzitter: Wiek van Gilst

Secretaris: Rebecca Abma-Schouten

Versie: Definitief

Datum: december 2015

De Hartstichting kan deze ambitie niet alleen realiseren. De doelen halen we alleen door nationale samenwerking met artsen, onderzoekers, bedrijven, ambulancediensten, overheid (landelijk en regionaal), vrijwilligers, donateurs en patiënten. Dus ook met u!

10 Acute behandeling van beroertes

Bronnen

1. Koopman C., Vaartjes I., van Dis I., Visser MC., Bots ML. „Beroerte, met uitsplitsing naar subarachoïdale bloeding,

intracerebrale bloeding en herseninfarct.” In Hart- en vaatziekten in Nederland 2014, cijfers over kwaliteit van

leven, ziekte en sterfte, door Van Dis I., Vaartjes I., Visseren F.L.J., Bots M.L., Koopman C., 51 - 74. Den Haag:

Hartstichting, 2014.

2. Middelkoop, I., CVA Benchmark 2013. Rapportage en achtergrond informatie. Kennisnetwerk CVA Nederland,

Augustus 2014.

3. Vermeij F.H., Scholte op Reimer W.J., de Man P., Van Oostenbrugge R.J., Franke C.L., De Jong G., De Kort P.L.,

Dippel D.W. „Stroke-Associated Infection is an Independent Risk Factor for Poor Outcome after Acute Ischemic

Stroke.” Data from the the Netherlands Stroke Survey. CerebrovascDis, 2009: 465-471.

4. Blokstra A., Verschuren W.M.M. & Van Dis, I. „Cijferboek hoofdstuk 6: Prevalentie en trends van roken, voeding

en bewegen in de Nederlandse bevolking.” In Hart- en vaatziekten in Nederland 2014, cijfers over kwaliteit van

leven, ziekte en sterfte, door Van Dis I., Vaartjes I., Visseren F.L.J., Bots M.L., Koopman C., 115-132. Den Haag:

Hartstichting, 2014.

5. Dirks M., Niessen L.W., Van Wijngaarden J.D.H., Koudstaal P.J., Franke C.L., Van Oostenbrugge R.J., Huijsman

R., Lingsma H.F., Minkman M.M.N. & Dippel D.W.J., Investigators ftPATilSP. „Thrombolysis in Acute Ischemic

Stroke.” Stroke, nr. 42 (2011): 1325-1330.

6. Berkhemer O.A., Fransen P.S., Beumer D., van den Berg L.A., Lingsma H.F., Yoo A.J., ... & Koudstaal P J. „A

Randomized Trial of Intraarterial Treatment for Acute Ischemic Stroke.” The New England Journal of Medicine,

2014: 10.

7. Westendorp W.F., Vermeij J.D., Zock E., Hooijenga I.J., Kruyt N.D., Bosboom H.J., ... & Nederkoorn P.J. „The

Preventive Antibiotics in Stroke Study (PASS): a pragmatic randomised open-label masked endpoint clinical trial.”

Lancet, 2015: 8.

8. Stuart-Shor E.M., Wellenius G.A., DelloIacono D.M. & Mittleman M.A. „Gender Differences in Presenting and

Prodromal Stroke Symptoms.” Stroke, 2009: 1121-1126.

11 Acute behandeling van beroertes

In 2014 stelde de Hartstichting een onderzoeksagenda op samen met wetenschappers en de Nederlandse

samenleving. Eerst werden een reeks intensieve groepsgesprekken voor hart- en vaatziekten gehouden met meer

dan 150 wetenschappers, zorgverleners, patiënten en hun naasten, donateurs en vrijwilligers van de Hartstichting.

Een begeleidingscommissie met vertegenwoordigers van al deze disciplines begeleidde het hele traject. De inbreng

in de groepsgesprekken leverde uiteindelijk 17 thema’s op waarop onderzoek hard nodig is om de missie van

de Hartstichting te bereiken: minder mensen die hart- en vaatziekten krijgen, minder mensen die aan hart- en

vaatziekten overlijden en minder mensen die ongemak en leed door deze ziekten ervaren. In april en mei 2014 kon

iedereen zijn stem uitbrengen op dat onderzoek naar hart- en vaatziekten dat volgens hem of haar prioriteit moet

krijgen.

Met deze nieuwe aanpak wil de Hartstichting wetenschappelijke doorbraken realiseren waar de samenleving behoefte

aan heeft én die grote impact hebben op het leven van mensen met hart- en vaatproblemen en hun naasten. Het is voor

het eerst in Nederland dat een gezondheidsfonds zo grootschalig de samenleving betrekt bij het bepalen van haar

onderzoeksagenda. In juni 2014 maakte de Hartstichting haar onderzoeksagenda bekend.

De vijf thema’s op de onderzoeksagenda zijn onder leiding van de begeleidingscommissie bij de onderzoeksagenda

nader uitgewerkt samen met wetenschappers, artsen, en patiënten. Bij iedere uitwerking is minimaal één lid van

de Wetenschappelijke Adviesraad van de Hartstichting betrokken. Het doel was om gezamenlijk te komen tot een

uitwerking van het thema dat recht doet aan de inbreng in de groepsgesprekken en de Hartstichting helpt haar

missie te bereiken. Om iedereen die daartoe belangstelling heeft te informeren en om reactie te vragen op de

concept-uitwerkingen vond op het Hartstichting-event PULS op 3 nov. 2014 over ieder thema op de

onderzoeksagenda een workshop plaats.

De onderwerpen zijn:1. Het eerder herkennen van hart- en vaatziekten2. Hart- en vaatziekten bij vrouwen3. Betere behandeling van hartfalen en hartritmestoornissen4. Acute behandeling van beroertes5. Nieuwe manieren om een gezonde leefstijl lang vol te houden

Onderzoeksagenda Hartstichting