Als meedoen pijn doetLessen voor bestuur en beleid van 8 jaar onderzoek naar

burgerinitiatieven

Sociaal debat Binnenlands Bestuur

24 oktober 2013Evelien Tonkens, UvA

Structuur presentatie:

• Meta-analyse 8 jaar onderzoek burgerinitiatieven:• Wie zijn actieve burgers?• Wat hebben zij nodig?• Wat vraagt dit van professionals?• Wat vraagt dit van beleid en bestuur?

Burgerinitiatieven: wie nemen initiatief?• Geen doorsnee buurtbewoners:

– Lange woonduur & sterke buurtbinding – Sociaal zeer actief – Politiek actief– Lid van organisaties, vooral buurtverengingen

• Met budget: grotere diversiteit: vaker – vrouwen – Nieuwe Nederlanders – Lager inkomen – Lagere opleiding

• Motieven: iets willen doen aan combinatie van:– gedragsproblemen, – lelijkheid of rommel – gebrek aan contact en saamhorigheid; isolement– ‘Close to home’: politieke onmacht

klimaatverandering, superkapitalisten, voedseltekorten -> buurtmoestuin

Leerzaam voor deelnemers, nuttig voor buurtInitiatiefnemers :• Democratische vaardigheden zoals

– Meer begrip van buurtbewoners, overheid, politiek– Sociale reflexiviteit: beter begrip van hoe andere mensen hen zien

• Bureaucratische vaardigheden• Sociale vaardigheden zoals

– Weerbaarheid – met kritiek kunnen omgaan

• positiever over buurtbewonersBuurteffecten:

– Nieuwe contacten– Sociale cohesie– Sociale controle– Publieke toe-eigening

• Bovenstaande volgens initiatiefnemers en professionals• Groot deel bewoners doet niet mee • Grote verschillen tussen wijken• Ook actieven: ‘Close to home’: onvrede en wantrouwen over grotere

processen blijven

Bemoedigende en ontmoedigende factoren

Ontmoedigend Bemoedigend:

Onverschilligheid WaarderingLuisteren

Overname Hulp

Controle, bureaucratie Bureaucratische obstakels wegnemen

Verantwoordelijkheid afschuiven

Verantwoordelijkheid delen

‘onbevlekt’ burgerschap zeldzaam

• Verhouding initiatiefnemers-professionals:• Veelvuldig contact• Hogere verwachtingen bewoners, mn. erkenning

en waardering: ‘maar jullie willen dit toch?’• Soms (onuitgesproken) mismatches door

ongelijke verwachtingen• Initiatiefnemers door het initiatief positiever over – gemeente– bewonersorganisaties – opbouwwerk

Nieuw partnerschap: ‘sociale opwarming’

Staat haaks op gangbaar beleid en bestuur:

. Gangbaar: Bij burgerinitiatieven nodig:

Plannen Beleidsmatige bescheidenheid

Afrekenen Bestuurlijke bescheidenheid

Risicovermijding Risicocommunicatie en –acceptatie

(evt. Inspraak/ Interactief beleid)

Partnerschap

Kan alleen slagen als formele dienstverlening ook anders wordt benaderd

. Ook instellingen voor zorg- welzijn, onderwijs, wonen lijden onder:

Ook zij gedijen beter en kunnen burgeriniatieven alleen steunen bij:

Plannen Beleidsmatige bescheidenheid (overheid)

Afrekenen Bestuurlijke bescheidenheid

Risicovermijding Risicocommunicatie en –acceptatie

(evt. Inspraak/ Interactief beleid)

Partnerschap

Governance (evt.met inspraak/ iab) :

Governance burgerinitiatieven en publieke sector!:

Gedrag tav burgers (en instellingen):

Opbrengsten: Problemen:

Planning: doelen, targets.Burgers inspraak mn. bij planvorming

Beleidsmatige bescheidenheid

Stimuleren, uitnodigen;Luisteren;helpen bij behalen van hun doelstellingen

Innovatie Positieve energie

Ongelijkheid wijken (dan minder)Politiek profi-leren moeilijk.Burgerinvloed beperkt tot kleine schaal

Control: afrekenen op resultaten

Bestuurlijke bescheidenheid:Actoren laten schitteren op podium

Actoren met elkaar verbinden.Conflictpreventie/ bemiddeling.Waardering

Actieve burgers/ professionals:Meer diversiteit en meer competenties

Politiek scoren moeilijk

Risico-vermijding

Meer vertrouwen in burgers, Marginale toetsing, grote risico’s

Risico-acceptatie en risicocommuni-catie voorad

Meer vertrouwen in overheid/ organisaties (zolang het goed gaat)

Overheid schuld (als het fout gaat)