Allergie en voeding 2017-4 - Stichting Voedselallergie€¦ · raakt je darmwand lek. Zo komen...

// FAMILIEDAG // TENNISVELD VOL BACTERIËN // FEESTELIJK ETEN // PINDAVRIJE SCHOLEN // ECZEEM //

Allergie voeding

KWARTAALBLAD VAN DE STICHTING VOEDSELALLERGIE 4 // 2017

> 4 Allergie & voeding december 2017

Chocolade

Terugkijken in verwondering en bewondering.

Er zit reuring in de wereld van voedselover-

gevoeligheid. Het grote Europees project iFAAM

is afgesloten. We hadden gehoopt dat we

topnieuwe inzichten en adviezen konden ver-

spreiden. De allergische patiënt, behande laar

en voedingsindustrie willen duidelijkheid.

Heel groot nieuws blijft uit. Wat we wel weten:

de introductie van pinda vanaf zestien weken

ver laagt de kans op pinda-allergie van 22,8

procent naar 7,5 procent bij kinderen die een

hoog risico lopen. Voor andere voedselaller-

genen is er meer onduidelijkheid.

Wat we ook weten is dat bij sommige mensen

Reuring in de wereld van voedsel overgevoeligheid

Allergie voeding

In dit nummer 4 // 2017

3 Fijne Familiedag in Dierenpark Amersfoort

4 Reuring in de wereld van voedselovergevoeligheid

6 Een tennisveld vol bacteriën; de sleutel tot je immuunsysteem

Hoogleraar Huub Savelkoul over het belang van gezonde darmen

9 Kort nieuws

10 Over intolerantie Eerlijkheid en reacties van anderen

11 De diëtist Overgevoeligheid voor chocolade,

hoe zit dat?

11

die sterk reageren soms een minimale hoeveel-

heid allergeen al een reactie kan uitlokken; die

van melk is best een nare. De drempelwaarde

daarvan is nu gehalveerd, zelfs tot de helft

van de zo beruchte pinda’s en noten. Op onze

Familiedag eind september in Amersfoort

heeft Marty Blom – van onderzoeksinstituut

TNO – hierover een duidelijk verhaal verteld

(zie pagina 22). Wat is nu eigenlijk ‘kan sporen

bevatten’? De nummer 1 ergernis en onzeker-

heid bij mensen met voedselallergie blijft toch

deze waarschuwing op het etiket. Is het een

mug of een olifant? Nu via IFAAM voor de nare

boosdoeners een betrouwbare drempel is

5 <

Over Koken

18

Allergisch in...

12

Pindavrije scholen?

24

bepaald, kunnen we ermee aan de slag.

Ook de voedingsindustrie staat ervoor open.

Een voorbeeld is SimplyOK, een certificering

die een echt betrouwbaar etiket geeft. Wat er

niet op staat, zit er ook niet in. We zijn hiervan

partner en zeer verheugd dat onder andere

Albert Heijn deze methode gaat invoeren.

De volgende stap is een lobby in Brussel.

Wetgeving is nodig en het kan echt!

Wordt vervolgd in 2018.

Een andere ontwikkeling is de terechte

aandacht voor voedselovergevoeligheid

waarbij je geen specifieke antistoffen (IgE)

vindt. Ai Ai die darm, Ai Ai die slokdarm en Ai

Ai je psyche. Op Europees niveau is er nu een

werkgroep samengesteld. Onverklaarbare

klachten worden zo steeds meer verklaarbare

en behandelbaar! Wat zal dit een bevrijding

kunnen betekenen voor menig onbegrepen

voedselovergevoelig mens.

Onze website is een top-bezochte informatie-

bron. Met jaarlijks 400 duizend bezoekers mag

hij er zijn! Maar er zit ook een andere kant

aan… ledenverlies. Een ontwikkeling die je bij

veel organisaties ziet. Ook dat wordt een

speerpunt in 2018. Duurzame ondersteuning.

De politiek roept wel, maar verder gebeurt er

niet zo veel. Petities worden stralend in

ontvangst genomen, de wil is alom, maar nu

wordt het toch echt tijd dat de stem van de

patiënt wettelijk wordt gewaarborgd!

Op naar 2018! Ze gaan ons tegenkomen.

Jullie steun is zo nodig. De macht van het getal.

Tja.

Erna Botjes // voorzitter

voedsel overgevoeligheid

12 Allergisch in… De Verenigde Staten

14 Mijn verhaal Van allergie, naar intolerante, naar…

16 Is het een allergische reactie of ‘gewoon’ griep ?

Loslaten en accepteren: soms is de oorzaak onbekend

17 Allerkids ‘Mijn vrienden nemen vaak iets

mee wat ik mag’

18 Over Koken Lekker(s) voor de feestdagen

22 Op weg naar een duidelijker etiket Het beoordelen van risico’s van

allergenen in producten

24 Discussie Pindavrije scholen: heeft het zin? Blijf in gesprek met je kind en de

school

26 Wat is er te koop?

27 Mijn verhaal Milan reageert heftig op een stukje

notenburger

28 Goeie vraag Kun je vitamine-D-druppels veilig

gebruiken als je allergisch bent voor pinda?

29 Zo vier ik dat Van oud naar nieuw

30 Ervaringen met voedselallergie Eerste decemberhobbel genomen:

succes door brief aan Allergie-Piet // Barbara

Ook ik wil dolgraag van mijn allergie af // Djoeke Feestdagen: dit jaar zal het anders gaan // Niek

32 Voorkomt smeren eczeem bij je kind?

Preventie van eczeem: weer terug naar de huidbarrière

34 Over Boeken

35 Uit onze webwinkel Colofon


Savelkoul: ‘Laten we beginnen met enkele defini-

ties. Als je voedselovergevoelig bent, dan reageer

je op voedselcomponenten. Wie bijvoorbeeld een

enzym mist dat noodzakelijk is voor de vertering

of splitsing van het voedselcomponent, heeft

een voedselintolerantie. Als je immuunsysteem

betrokken is bij een overgevoeligheidsreactie,

dan spreken we van een allergie.’

De functies van het immuunsysteem‘Je stelt je behoorlijk bloot aan de boze buiten-

wereld. Ieder mens is gemiddeld gesproken bedekt

met zo’n twee vierkante meter huidoppervlak.

Als je de longen helemaal platstrijkt met een

strijkbout heb je zo’n tachtig vierkante meter.

De darm is al meer dan een tennisveld, 300 tot

350 vierkante meter opgefrommeld in je buik.

En dat is wat dagelijks gebombardeerd wordt

door virussen, door bacteriën, door schimmels

en door parasieten van buiten. Op dit moment

zijn er in je lichaam zeven virusinfecties bezig.

Daarvan merk je niks, gelukkig, omdat je een

goed functionerend immuunsysteem hebt.

Dat slaat binnen twee minuten alarm en begint

die rommel op te ruimen.

Hoogleraar Huub Savelkoul over het belang van gezonde darmen

Een tennisveld vol bacteriën: de sleutel tot je immuunsysteem

Huub Savelkoul, hoogleraar in celbiologie en immunologie aan de Wageningen Universiteit,

ging tijdens de Familiedag in op het belang van gezonde darmen voor een goed werkend

immuunsysteem. Welke factoren beïnvloeden de werking van je darmen? En wat voor effect

heeft dit op je gezondheid?

Wat is sensibilisatie?

Wanneer men voor het

eerst in contact komt

met een allergeen, zal er

nog geen allergische

reactie optreden. Maar

het immmuunsysteem

produceert wel IgE-

antilichamen tegen het

allergeen. Dit proces heet

sensibilisatie. Bij een

tweede contact met het-

zelfde allergeen herken-

nen de antilichamen het

en volgt een allergische

reactie.

Actinobacteria:

Bacteroidetes:

Firmicutes:

Proteobacteria:

Bifidobacteriaceae

Bacteroidaceae

Andere Bacteroidetes

Veillonellaceae

Lachnospiraceae

Ruminococcaceae

Andere Firmicutes

Alcaligenaceae

Enterobacteriaceae

Andere Proteobacteria

AndereNiet gesensibiliseerd

(N = 154)

Gesensibiliseerd

(N = 12)

Niet gesensibiliseerd

(N = 154)

Gesensibiliseerd

(N = 12)

100

80

60

40

20

0

Microbiota na 1 jaarMicrobiota na 3 maanden

Ge

mid

de

lde

re

lati

eve

ho

eve

elh

eid

(%

)

Verschillen tussen microbioom van wel en niet gesensibiliseerde kinderen. Bron: Azad et al. in Clinical & Experimental Allergy 2015

7 <

Ook van binnenuit komt er gevaar: lichaamseigen

cellen die kunnen veranderen door blootstelling

aan uv-straling, radioactieve straling, voedings-

componenten, giftige stoffen en noem maar op.

Deze cellen kunnen uitgroeien tot een tumor,

die zich kan ontwikkelen tot kanker. Gemiddeld

gesproken ontstaan er zo’n tien tumoren per dag

in je lichaam. Ook daarvan merk je gelukkig niets,

omdat je immuunsysteem je beschermt. Het is

dus wel belangrijk om dat immuunsysteem een

beetje te vertroetelen.’

Chronisch ontstoken darmen‘Het immuunsysteem, dat bestaat uit losse cellen

en moleculen in het bloed, moet leren wat wel

en niet goed is. Daarvoor gebruikt het bacteriën

in je darmen. Dat immuunsysteem van bacteriën

in je darm is veel rustiger en toleranter dan het

immuunsysteem in je bloed. Het hoeft alleen

te reageren als bijvoorbeeld je kipfiletje niet

goed doorbakken is en er ziekmakende bacteriën

inzitten.

Soms gaat dat verkeerd. Dan komt een immuun-

reactie op gang bij ‘onschuldig’ voedsel en krijg je

ontstekingen. Niet handig, want door ontstekingen

raakt je darmwand lek. Zo komen bacteriën en

voedselfragmenten uit je darmen in het bloed

terecht, waarop je ‘snelle’ immuunsysteem weer

gaat reageren en je een allergische reactie kunt

krijgen. Een groot probleem: zo gauw je onze

westerse leefstijl aanneemt, zie je een toename

van chronische darmontstekingen. Eigenlijk is

allergie een chronische ontsteking die in je huid,

je luchtwegen en je darmen kan zitten.

Een mens heeft zo’n tien keer meer bacteriën dan

lichaamscellen. Als je al die bacteriën optelt, heb

je ongeveer anderhalve kilogram. Niet iets triviaals

dus. Bacteriën veranderen tijdens je leven door

voeding, blootstelling aan leefstijlfactoren, giftige

stoffen, maar ook door veroudering. Onderzoek

toont aan dat kinderen die gesensibiliseerd zijn

voor een bepaald allergeen, andere groepen

bacteriën in hun darm hebben dan andere kinde-

ren. Er zit dus een verschil in de manier waarop

vertering in de darmen plaatsvindt, wat weer

consequenties heeft voor de blootstelling aan

allergenen.’

Kolonisatie vanaf de geboorte‘Kinderen worden geboren met een steriele darm.

Als een baby door het geboortekanaal komt, slikt

die wat ontlasting van de moeder in. Daarmee

wordt de darm ‘gekoloniseerd’. Een slimme truc

van de natuur, want de bacteriën van de moeder

zijn afgestemd op de leefomgeving waarin het

kind zal opgroeien. Bij de geboorte zit dat darm-

pje nog helemaal vol met zuurstof, wat ervoor

zorgt dat bacteriën doodgaan. De brokstukken

van dode bacteriën kunnen door het nog lekke

darmpje in contact komen met het immuunsys-

teem. Daarvan leert het immuunsysteem waar-

op het wel en niet moet reageren. In borstvoe-

ding zitten antistoffen en veel bacteriën die hel-

pen de darm zuurstofloos te maken, zodat de

goede darmbacteriën zich kunnen nestelen. Dan

wordt een gezonde darmflora opgebouwd.

Gezonde dikke darm

Eigenlijk is allergie een chronische ontsteking

die in je huid, je luchtwegen en je darmen kan zitten


Autisme en voeding

Huub Savelkoul: ‘Een bijzonder feit is dat 30 procent van de kinderen met autisme een beschadigd

darmoppervlak heeft. Dat gaat ook gepaard met afwijkingen in het immuunsysteem.

Met probiotica kun je daaraan misschien iets doen. Daarvoor is weinig goed wetenschappelijk

bewijs, want dat type onderzoek is lastig uitvoerbaar vanwege de grote verschillen in het ziekte-

patroon, de moeilijke ethische afwegingen en de beperkte mogelijkheid voor financiering.

Je ziet wel op websites waar ouders informatie delen, dat ze hun kinderen met autisme vaak

een glutenvrij en caseïnevrij dieet geven, aangevuld met probiotica en soms ook omega-3- vet-

zuren. Dit heeft mij aangezet om uit te zoeken: wat is het in dat dieet wat effect heeft?

Wat blijkt: sommige peptiden uit gluten en koemelk die door de beschadigde darmwand lekken,

kunnen door de bloed-hersenbarrière heen. Daar binden ze zich aan dopaminereceptoren en

hebben zo een effect op het gedrag. Gezonde kinderen hebben een enzym in hun darmen dat

die peptiden kapot kan knippen. Bij eenderde van de autistische kinderen werkt dat enzym niet,

of is niet aanwezig, of wordt geblokt door antistoffen.’

Bij kinderen geboren met een keizersnede is

dat anders: die worden niet gekoloniseerd door

darmbacteriën. Die krijgen hun bacteriën binnen

via huidcontact met de moeder, de verpleegster

en tante Alie, en hebben zo een heel andere

opbouw van het microbioom in de darmen.

Geef je geen borstvoeding maar flesvoeding, dan

krijg je een veel meer gemengde opbouw van je

bacteriën. Dat kan goed zijn, maar dat hoeft niet.

Daarom raad ik aan borstvoeding te geven als

dat kan. In elk geval vier tot zes maanden.’

Relatie tussen je darmen en je brein‘Je immuunsysteem bestaat uit losse cellen en

moleculen die eerst bij elkaar moeten komen om

een reactie op gang te brengen. Dat gebeurt in

je lymfeklieren. De grootste zit precies achter je

navel. Alles wat je opneemt in je darm, filtert

naar die ene ‘poortwachterklier’ toe, waar wordt

beslist of de reactie lokaal blijft, of zich verspreidt

door je lichaam. Zo kan die reactie ook terecht

komen in je brein. We beginnen steeds beter te

beseffen hoe belangrijk die darm-hersen-as is,

omdat het twee kanten op kan. Studenten die

zich druk maken om een tentamen kunnen soms

spontaan diarree ontwikkelen. Omgekeerd, als

je tryptofaan eet, een belangrijk aminozuur in

voeding, wordt dat in de darm omgezet in sero-

tonine, het ‘gelukshormoon’. Meer dan 95 procent

van de serotonine in je lichaam zit niet in je brein,

maar in je darmen. Vandaar dat je darm soms

het ‘tweede brein’ wordt genoemd.

Met bepaalde probiotische bacteriën kun je je

stemming zelfs beïnvloeden. Muizen in het lab

kun je angstig, stoer of vrolijk maken afhankelijk

van de bacteriën die in de darmen leven.

Een dubbelblind onderzoek onder studenten liet

zien dat de groep die probiotica slikte na vier

weken plotseling veel positiever en gelukkiger

was dan de groep die een placebo kreeg.’

De zin en onzin van probiotica‘Probiotica zijn levende micro-organismen.

Bij voldoende hoeveelheid in een actieve vorm

hebben ze een gezondheidsbevorderende wer-

king. Dan bedoel ik poeders en capsules die je op

recept krijgt, niet die drankjes die je bij de super-

markt koopt. Die laatste zitten stampvol met sui-

ker en melk, wat je juist niet wilt hebben.

Bovendien bevatten ze maar één tot drie

bacteriestammen.

Een gezonde darm is egaal bekleed. Geen enkele

bacterie kan daar meer aanhechten, want alles zit

vol bacteriën. Probiotica slikken bij een gezonde

darm heeft dus geen zin. Maar bij een ongezonde

darm met infecties, open plekken en rotzooi,

kunnen de bacteriën uit probiotica wel aanhechten

en kan er een positief effect op de gezondheid

zijn.’

Nieuwe opties‘Naast probiotica, wat kun je nog meer doen om

de werking van je darmen positief te beïnvloeden?

We zijn de worminfecties kwijtgeraakt na de

Tweede Wereldoorlog, maar die kunnen ook iets

goeds betekenen. In Amerika kun je potjes met

levende wormen kopen. Geen aan de mens aan-

gepaste stam: hij komt van een varken. Maar in

de zeventien dagen die die worm in je lijf door-

brengt voordat je hem uitpoept, stimuleert hij

wel het darmimmuunsysteem, waardoor je ont-

stekingen in de darm remt. Dit wordt soms toe-

gepast bij de ziekte van Crohn en andere chroni-

sche darmziekten. Men claimt ook positieve

effecten bij allergie, maar daarvan heb ik nog

niet zoveel resultaten gezien.

Poeptransplantaties worden ook gebruikt om de

darmen te corrigeren als één bacterie de over-

hand heeft genomen, bijvoorbeeld bij mensen

die niet meer op antibiotica reageren. Voor aller-

gieën zijn er wel wat suggesties van positieve

effecten van poeptransplantaties, maar het

wordt nog niet op grote schaal toegepast.

Verder is er onderzoek om uit te vinden wat de

goede bacteriën zijn die bij de meeste mensen

voorkomen. Zouden ze daarvan een goede labo-

ratoriummix maken, dan heb je een gestandaar-

diseerd mengsel dat je aan iedereen kunt geven.

Mogelijk al meteen bij de geboorte, zodat elke

baby het optimale microbioom heeft, waardoor

je allergieën tegengaat en misschien ook wel

een aantal andere ziektes waarbij het immuun-

systeem is betrokken.’

Vera Hendriks //

‘Kinderen die zijn gesensibiliseerd voor een bepaald allergeen

hebben andere groepen bacteriën in hun darm’

Professor Huub Savelkoul


Loslaten en accepteren: soms is de oorzaak onbekend

Is het een allergische reactie of ‘gewoon’ griep?

Gisteren was het weer zover en werd ik geconfronteerd met een heftige lichamelijk

reactie van onze dochter. Nu is een aantal gezinsleden al gevloerd geweest door de

griep. Maar onze dochter krijgt jaarlijks van de huisarts de befaamde griepprik vanwe-

ge het feit dat zij longpatiënt (astma) is. Risico al voor een groot deel uitgesloten, zou

je zeggen. Toch heeft ook zij last van hoesten, keelpijn en een snotterende neus.

Tijdens haar sporttraining belt haar coach met de mededeling dat ze zich helemaal

niet lekker voelt. ‘Oh jee’, denk ik, ‘het volgende griepslachtoffer dient zich aan.’

Ik haal haar snel op en constateer dat ze benauwd is, last heeft van zware benen en

hoofdpijn. Ook rilt ze, en ze heeft het koud en warm tegelijk.

Is het de stroopwafel?Thuis meet ik eerst even de koorts op en dan blijkt dat haar lijf eerder onderkoeld is

dan oververhit. ‘Gek’, denk ik nog, ‘de koorts zal zo dan wel verder op komen zetten.’

De benauwdheid en het hoesten nemen langzamerhand af, en de paracetamol doet

de hoofdpijn verdwijnen. Onze dochter wordt weer iets rustiger en haar lijf wordt

geleidelijk iets warmer. Ik ben al iets meer gerust gesteld en laat haar verder bijko-

men op de bank.

In de avond begint ze er zelf nog eens over: dat het zo gek was hoe haar lijf zo plotse-

ling reageerde, heftig en intens, en dat het nu veel minder aanwezig is. Verder vertelt

ze dat ze voor het sporten, een uur voordat de reactie optrad, een stroopwafel heeft

gegeten. Deze stroopwafel mag zij in principe hebben, ze heeft ‘m vaker gehad.

Op de verpakking staat dat er eventueel sporen in kunnen zitten van melk, ei en

noten. En hoewel ze daarvoor allergisch is, geeft de stroopwafel nooit een pro-

bleem.

Onze dochter vertelt nog dat ze bij het eten van de stroopwafel last kreeg van een

prikkelend gehemelte. Maar dat ze daar verder niet lang bij heeft stilgestaan, tot nu.

We kijken samen nog eens goed naar de verpakking. Gek, in theorie zou ze dit pro-

duct moeten kunnen eten. Maar een prikkeling in de mond? En een lichamelijke

reactie een uur na consumptie? Misselijk en benauwd? Tsja, wie zal het weten?

Toch net een ‘kruimel’ van iets binnen gekregen dat haar lichaam niet verdraagt?

Hebben we bij deze stroopwafel nu te maken met een gevalletje ‘kan-sporen-

bevatten’? Of is het toch een vorm van griep? Mijn hoofd duizelt en analyseert,

en dat van mijn dochter ook. Wie zal het weten? En wat levert het op als we dit

weten of kunnen uitsluiten?

Piekeren, puzzelen, afwegenGelukkig voelt ze zich vandaag al een stuk beter, heeft ze goed geslapen, is ze nu

niet benauwd of misselijk meer en blijft de koorts uit. Dus kunnen we het vraagstuk

laten rusten, zou je denken. Toch niet helemaal. Iets in mij blijft nog piekeren, puzze-

len, afwegen. Ik confronteer mijzelf nog maar eens met de vraag: zou het verschil

maken als ik zou weten wat er in het lijf van onze dochter aan de hand was of nog

steeds gaande is? Wat maakt dat ik dit zo graag wil weten? Controle, natuurlijk, aan

de ene kant, en graag alles willen of kunnen uitsluiten. Veiligheid en gezondheid

voor alles.

Maar na al die jaren en ervaringen ben ik mij er van bewust dat die controle er niet

altijd is of niet altijd te handhaven is. Loslaten dus maar en accepteren dat dit soort

situaties erbij horen, vertrouwen hebben in het gezonde lijf van je kind en in het feit

dat het vaak allemaal weer goed komt. Dat is soms best een beetje

lastig…

Marije Bedaux //

Het blijft een grote puzzel:

een lijf dat ergens op

reageert. Is het de voeding

of zijn het de allergenen

in de lucht? Of is het

‘gewoon’ een griepvirus?

Redactielid Marije Bedaux is

regelmatig aan het puzzelen

om de oorzaak van

lichamelijk ongemak bij haar

dochter te achterhalen.

En ze vraagt zich af waaróm

ze het zo graag wil weten.


Lekker(s) voor de feestdagenSpeciaal voor de

koffieliefhebbers is hier

nu eindelijk een heuse

mokkataart, vrij van melk

en ei (en als je wilt, soja)!

Ook de andere hapjes

zorgen voor heerlijke

feestdagen.

OverKoken


19 <

MokkataartEen droom voor elke koffieliefhebber: mokka-

taart! Nu ook te maken voor wie geen ei en melk

verdraagt. Normaliter bak je voor deze taart een

ronde cake en snijd je er 3 lagen van. Door de

afwezigheid van ei wordt dit werkje hier echter

ernstig bemoeilijkt. Daarom bak ik de drie lagen

elk afzonderlijk, en dat gaat prima. Ik werkte de

taart af in kerstsfeer, maar uiteraard kun je er het

hele jaar van genieten. De chocoladeblaadjes

maakte ik met Kookchocolade van Verkade*.

De vormpjes hiervoor kocht ik online (googel op

‘snoep mallen’ of ‘chocolade mallen’). Je kunt ook

koffieboontjes van pure chocolade gebruiken.

Maak de taart liefst een dag van tevoren, zodat

de crème goed kan opstijven.

BenodigdhedenVoor de cake:

• 240 gram bloem

• 2,5 eetlepel maizena

• 4 sticks instant Espresso (Nescafé)

• 1 theelepel baksoda (zie pag. 26)

• halve theelepel zout

• 150 gram suiker

• 100 gram vloeibare margarine*

• 1 theelepel (appelcider)azijn

• 250 ml bruisend water

• springvorm van 24 cm doorsnee

• bakpapier

Voor de mokkacrème:

• 2 pakjes opklopbare plantaardige room*

• 4 zakjes Klopfix slagroomversteviger

• 8 sticks instant Espresso (Nescafé)

• 4 eetlepels suiker

• elektrische mixer, slagroomspuit

Bereiding• Verwarm de oven voor op 175°C. Teken op

bakpapier drie keer de omtrek van de spring-

vormbodem en knip deze uit. Vet de rand van

de springvorm van binnen in met wat olie en

bedek de bodem met één malletje van bakpapier.

• Zeef in een kom de bloem en maizena en voeg

espressopoeder, baksoda, zout en suiker toe.

Roer margarine en azijn erdoor. Voeg dan in één

keer het bubbelwater toe en meng net zo lang

tot het beslag mooi egaal is.

• Schep een derde van het beslag (anderhalve

soeplepel, ca. 250 gram) in de vorm, spreid uit

over de bodem met de bolle kant van een lepel

en bak in het midden van de oven in 10 minuten

gaar. Haal de rand van de vorm, leg een taart-

rooster ondersteboven op de cakeplak en keer

om. Trek nu het bakpapier voorzichtig weg en

laat de cakeplak uitwasemen.

• Bak zo ook de overige twee cakeplakken. Laat

ze goed afkoelen, liefst alle drie op een rooster.

• Knijp de ‘slagroom’ uit de pakjes in een kom en

voeg al mixend slagroomversteviger, espresso-

poeder en suiker toe. Ga door met mixen tot de

room niet meer in volume toeneemt.

• Als de cakeplakken helemaal zijn afgekoeld:

leg er één als bodem op een presenteerbord.

En mocht er eentje breken, geen probleem.

Gebeurt mij elke keer! Leg deze, terug in model

gepuzzeld, liefst onderop. Smeer er een laagje

mokkacrème met een pannenkoekmes over uit

en beleg met de tweede cakelaag. Breng ook

daarop een laag crème aan en dek af met de

laatste plak. Bedek/bestrijk de taart nu hele maal

met de crème en smeer mooi glad uit.

• Spuit de overgebleven room als versiering op

de taart en werk eventueel nog af met andere

(chocolade-)decoratie. Laat de mokkataart een

nachtje in de koelkast staan, zodat de room

wat kan opstijven.

Dit gerecht kan sojavrij worden bereid.

Hartige mini-cheesecakejesDeze eenhaps-cheesecakes zijn perfect als amuse

of als feestelijk hapje bij de borrel. Je kunt ze

natuurlijk op smaak maken naar eigen inzicht

en dieet. Ik gebruikte hier gedroogde tomaatjes

en basilicum, maar gerookte zalm met dille is

bijvoorbeeld ook een fijne klassieke combinatie.

Of gedroogde ham met een stukje peer. De basis,

van ‘roomkaas’ en roggebrood, blijft steeds

hetzelfde.

Benodigdheden (8 stuks)• 3 plakken Fries roggebrood

• 16 flinke basilicumbladeren + 8 kleine

• half bakje Tufutti Creamy Smooth Naturel

(110 gram) (zie pag. 26)

• 30 gram zongedroogde tomaatjes op olie

(ca. 5 stuks)

• 1 theelepel balsamico-azijn

• een achtste theelepel chilipoeder

• 1 kleine ronde koeksteker (3,5 cm doorsnee)

Bereiding• Leg de plakken roggebrood op een snijplank

tegen elkaar aan (als op kleine foto 1, zie p. 20).

Verwijder de randen van de raakvlakken met

een scherp mes, dan blijven ze beter aan elkaar

kleven. Hak de 16 blaadjes basilicum fijn en prak

met een vork door de Tofutti ‘roomkaas’. Smeer

het mengsel zo uit op de roggebodem, dat je er

straks 8 rondjes uit kunt steken; in het geval

van de hier gebruikte koeksteker zo’n 15 x 8 cm

(foto 2). Dek af met een stukje bakpapier. Zet

de plank nu ongeveer 60 minuten in de vriezer.

• Hak intussen de tomaten in kleine stukjes.

Breng op smaak met azijn en chilipoeder.

Allergie en voeding 2017-4 - Stichting Voedselallergie€¦ · raakt je darmwand lek. Zo komen...

Documents

Transcript of Allergie en voeding 2017-4 - Stichting Voedselallergie€¦ · raakt je darmwand lek. Zo komen...