Agenda

• Rondje kennismaking

• Presentatie regionale energiestrategie

• Uitwisselen kennis en ervaringen

• Vragen aanpak EZ/belastingdienst

• Verdere samenwerking EnCo’s Midden Holland

Door Matthijs Kok, ODMH

Aanpak Regionale Energiestrategie

28 oktober 2016

Midden Holland

Wat is het doel?

CO2

Stip op de horizon

In 2050

•Energieneutraal

•Bijna fossiele brandstoffen vrij

•Geen CO2-uitstoot meer

4

2050

Midden Holland

Waar staan we nu?

5

Nulsituatie CO2-uitstoot Midden Holland 2013

Huidig energiegebruik en duurzame opwekking in Midden Holland

Energie-soort Verbruik in TJ Duurzame opwekking in TJ

Elektriciteit 5.000 206

Warmte 15.000 218

Transport 10.000 264

Totaal 30.000 647

= 2% van totale verbruik

7

30.000 TJ = 30 PJ

Kosten energiegebruik Midden Holland

• Per jaar ‒ Elektriciteit: € 113,9 miljoen

‒ Warmte: € 112,5 miljoen

‒ Transport: € 83,3 miljoen

Samen: € 309,7 miljoen

• Tot 2030 (13 jaar) € 4,03 miljard

• Tot 2050 € 10,22 miljard

8

Gaat dat op het oppervlak van Midden Holland passen?

10

492 km2

Met ook nog:

- wegen

- wateren

- gebouwen (monumenten)

- beschermde gebieden

- hoogspanningsleidingen

- slappe bodem

- …

Wordt het zo’n landschap …. ?

11

Ruimtebeslag voor elektriciteit

• 230 windmolens:

38 km2

= 7,7 % totale oppervlak MH

Bv groter oppervlak dan Waddinxveen

• 8 miljoen zonnepanelen:

1200 km2

= 3 x oppervlak MH

12

waarom | waar | wie | wat | hoe | voorbeelden

Posad – Holland Rijnland

waarom | waar | wie | wat | hoe | voorbeelden

Posad – Holland Rijnland

Ruimtebeslag voor warmte

• Biomassa voor warmte ‒ Drijfmest met mais: 2305,8 km2 grond

o 4,5 x oppervlak van Midden Holland

‒ Alle GFT van MH plus snoeiafval van helft van Nederlands oppervlak

‒ Houtverbranding: 11.905,7 km2 bos

o Kwart van Nederland

• Restwarmte: infrastructuur ondergrond plus producenten

• WK-pompen: per (groep) gebouwen; effect op ondergrond

15

Ruimtebeslag voor warmte

• Biomassa voor warmte ‒ Drijfmest met mais: 2305,8 km2 grond

o 4,5 x oppervlak van Midden Holland

‒ Alle GFT van MH plus snoeiafval van helft van Nederlands oppervlak

‒ Houtverbranding: 11.905,7 km2 bos

o Kwart van Nederland

• Restwarmte: infrastructuur ondergrond plus producenten

• WK-pompen: per (groep) gebouwen; effect op ondergrond

16

Voor mobiliteit

• Elektrisch ‒ Nog eens 76 km2 windmolens erbij

‒ Nog eens 2700 km2 zonnepanelen erbij

• Biobrandstof ‒ Nog eens 3x het oppervlak van Midden Holland aan veehouders erbij of

‒ Nog eens een derde van Nederland voor gft en snoeiafval of

‒ combinatie

17

Ruimtebeslag voor warmte

• Biomassa voor warmte ‒ Drijfmest met mais: 2305,8 km2 grond

o 4,5 x oppervlak van Midden Holland

‒ Alle GFT van MH plus snoeiafval van helft van Nederlands oppervlak

‒ Houtverbranding: 11.905,7 km2 bos

o Kwart van Nederland

• Restwarmte: infrastructuur ondergrond plus producenten

• WK-pompen: per (groep) gebouwen; effect op ondergrond

18

Voor mobiliteit

• Elektrisch ‒ Nog eens 76 km2 windmolens erbij

‒ Nog eens 2700 km2 zonnepanelen erbij

• Biobrandstof ‒ Nog eens 3x het oppervlak van Midden Holland aan veehouders erbij of

‒ Nog eens een derde van Nederland voor gft en snoeiafval of

‒ combinatie

19

De ruimtelijke inpassing kan, maar

• Het wordt een heel gepuzzel

• En vraagt een combinatie van alle opties

En de kosten?

20

Kosten duurzame elektriciteit (twee opties)

• 230 windmolens 3 MW ‒ Investering (voor 20 jaar) € 345 miljoen

‒ Jaarlijkse kosten € 30.000,- (onderhoud, grondpacht etc.)

Tot 2050: € 518 miljoen

• 9 miljoen zonnepanelen ‒ Investering (voor 20 jaar) € 4,2 miljard

‒ Jaarlijkse kosten

Tot 2050: € 6,3 miljard

21

Kosten voor duurzame warmte (voorbeeld)

• Biomassa Monovergister:

- Investering (voor 10 jaar): € 300.000,-

- Jaarlijkse kosten: € 6.000,-

Tot 2050: € 1,2 miljoen

Voor heel MH (854 veehouders = 22% totale behoefte)

Tot 2050: € 1,1 miljard

22

Levert ook op

• Vermeden kosten

• Maar vooral: economische activiteit ‒ Nieuwe bedrijven warmteproductie

‒ Nieuwe maak-industrie (bv elektrische bussen)

‒ Nieuwe duurzame opwekopties

‒ Bouw- (renovatie-) en installatiebedrijven

23

Kosten bij 2 graden Klimaatverandering

Schatting voor Nederland: € 80 – 100 miljard

• Overstromingsbeheersing

• Omleggingen en aanpassingen rivieren

• Aanpassing rioleringsstelsel

• Koelingskosten

• Beschikbaarheid zoet water

• Verzilting door zeespiegelstijging

• Verlies biodiversiteit, beheer ecologische hoofdstructuur

24

De opgave is enorm…

26

Maar transities van alle tijden (gasfabriek Gouda)

…en we moeten het

samen doen!

Ook in Midden Holland Commitment van veel partijen (22 juni)

28

2050

Klimaatneutraal

Nu 1990

Regio in transitie

Uitgangspunten

30

1. Regionale Energiestrategie is nodig om doel te halen.

2. Bij een gezamenlijke opgave, hoort een gezamenlijke oplossing.

3. Deel van de oplossing ligt bij Provincie, Rijk en Europa en wordt daar geagendeerd.

31

Nov – Dec Jan – Mrt Apr – Jul Aug - Sept

Inventarisatie Ontwerpateliers Projectvorming Activeren

• Actorenanalyse

• Ophaalsessies

• Regioanalyse

• Oplossingsrichtingen

• Scenario’s

• Transitiepaden

• Doelstellingen

• Doorbraakprojecten

• Klimaatconvenant

• Projectaanpakken

• Regionaal actieplan

• Landelijk manifest

• Klimaatakkoord

• Regionale

samenwerking

• Monitoring