Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.`...

46

Transcript of Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.`...

Page 1: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk
Page 2: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

Alweer een jaar voorbij, bijna tenminste, want voor u ligt de zesde en laatste aflevering van de Mienskip en die moet toch eerst nog even doorgespit voordat het jaar 2010 afgelopen is.Op het moment dat u deze Mienskip leest is Sinterklaas alweer vertrokken en staan de kerstdagen voor de deur. Toen deze Om’e toer werd geschreven hadden we net de eerste herfststorm achter de rug. Die zorgde ervoor dat in no- time de blaadjes van de bomen waren verdwenen zodat we voorlopig weer tegen de kale takken aankijken. Het enige wat daar voorlopig verandering in kan brengen is een laagje sneeuw of rijp; dus maar gauw naar de markt of een tuincentrum om een kerstboom, hebben we toch nog wat groen om ons heen. Het was een natte herfst die voor veel moeilijkheden zorgde bij het binnenhalen van de oogst, nu is het afwachten wat de winter ons gaat brengen.De dieren in het veld hebben het waarschijnlijk ook al niet makkelijk, want er zijn bijvoorbeeld alweer veel muizen die voor de nattigheid op de vlucht de drogere plekjes en dus onze tuinen (en huizen) hebben opgezocht. In hun kielzog komen natuurlijk de rovers ook naar de bewoonde wereld; half november had ik in mijn achtertuin al een valk die voor de variatie nu eens een mus zat op te peuzelen. In amper tien minuten was alles wat er was overgebleven een kring van veertjes en de verbouwereerde stilte van de overgebleven familie van het slachtoffer. We zijn begonnen aan de laatste weken van Kimswerd als dorp in de gemeente Wûnseradiel. Op allerlei manieren neemt de gemeente afscheid van zichzelf en zijn inwoners. Een boek- en cd geschenk voor iedereen, recepties, werkzaamheden die nog snel aangepakt worden en kleine verrassingen als de mooie hekjes op de rotonde die de historie van deze plek leuk symboliseren.Tot grote verontwaardiging van vele Kimswerders werden ze na vier dagen in het holst van de nacht door uit de kroeg naar huis fietsende jongeren grondig vernield; een aktiviteit die de laatste tijd schering en inslag is.

Page 3: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de vogelbult, hekken voor wegafzettingen en waarschuwingsborden, bushokjes,alles moet het ontgelden. Dat hierdoor levensgevaarlijke situaties kunnen ontstaan schijnt niet tot de (benevelde) hersenen van de daders door te dringen. Mensen, meld het alsjeblieft als u iets dergelijks ziet of hoort gebeuren, want alleen als er voldoende melding van wordt gemaakt kan er iets aan gedaan worden. Zolang er niemand betrapt wordt kunnen we met z’n allen voor de schade opdraaien en dan moet je er nog niet eens aan denken war er had kunnen gebeuren als er in het pikkedonker iemand in zo’n gat als daar onlangs bij de bult was gefietst. Nog even naar de nieuwe gemeente, hoe deze gaat heten is op het moment dat deze rubriek wordt geschreven nog niet bekend, maar dat zal zo rond de kerst wel anders zijn. Ook een nieuw bestuur is dan gekozen, zodat niets de geboorte van een nieuwe grote gemeente meer in de weg staat.Want GROOT wordt die gemeente,zeker qua oppervlakte in elk geval dan. Als je straks een tochtje langs alle dorpen en steden in die gemeente wilt maken krijg je dat in één dag niet voor elkaar durf ik wel te stellen. Je kunt straks wel op vakantie in eigen gemeente: Wadden- en Ijsselmeerkust, een aantal oude steden, meren, een variatie aan landschappen en een 70- tal dorpen. Dat alles verbonden door een uitgebreid wegen- en vaarten-netwerk van honderden kilometers. Het is haast niet voor te stellen als je het vergelijkt met onze oude toch ook al weidse gemeente Wûnseradiel.Het enige wat we straks nog missen is een bosgebied, maar vanaf de nieuwe gemeentegrens gerekend ben je straks in vijf minuten op de fiets in Gaasterland.......Voor wie de afstand naar de gemeentegrens te groot vindt, we hebben nog altijd ons eigen Kimsterboskje nog! Zo, dan gaan we nu eens even kijken wat er in deze aflevering van ons dorpsblad zoal te beleven is: De vaste rubrieken komen natuurlijk weer aan bod; daarnaast is er weer een verhaal rond een opmerkelijk grafmonument, is er nieuws van de overkant van de oceaan, deed Hille weer een graai in de oude schoenendoos met foto’s en zijn er bijdragen van diverse clubs en verenigingen.Waarschijnlijk, maar dat is op het moment van schrijven nog niet bekend,

Page 4: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

is er een stukje van de restauratie-commissie over de ontdekking van oude inscriptie’s in de kerkmuur en de vorderingen van het werk in het gebouw.Dit en nog veel meer komt u tegen als u deze Mienskip doorleest. Er is deze dagen vast wel tijd voor te vinden dacht ik zo. Wilt u iets geplaatst hebben in het eerste nummer van 2011, dan kan dit tot ongeveer half januari kenbaar gemaakt worden bij de redaktie. Namens het Mienskip- team alvast prettige kerstdagen en een fijne jaarwisseling toegewenst en tot ziens in het volgende nummer van De Mienskip! Natuurlijk kunnen we dit nummer, deze rubriek en dit jaar niet afsluiten zonder een woordje van onze eigen Kimswerder dorpsheld en Stiennen Man, beter bekend als Grutte Pier:

MET ALLE AANDACHT ROND MIJN JUBILEUM VOELDE IKMIJ ZEER VEREERD; VOORAL DE KNUFFEL VAN EEN KIMSWERDER SCHOONHEIDVOND IK HELEMAAL NIET VERKEERD!

Moudekrûper.

Dit hie in komplimint-krûper wurde sillen, sa fan: wat in prachtige ro-tonde ha wy krigen en wat moai betocht fan dy stekken.Mar it moat in skel-krûper wurde: watfoar hufters hawwe it yn ’e harsens krigen en ferniel dy prachtige rotonde.

Page 5: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

De rigel fan ’e foarside komt diskear út in gedicht fan Baukje Wytsma. It stiet yn har bondel “By ljochtskyndei.” It is wer de tiid fan oerfleanende guozzen. Dêrom dit gedicht.

De guozzen

De rook fan kjeld en rotsjen oer it gea.De guozzen fleagen oer, optein, oerémisroppend, lykas de froulju fan de susterkringdoe’t harren frege waard wa’t wol of net op reis woe mei de bus: Ik wol-ik net-ik net!

Ik swile krekt de blêden bymekoar, dy’t asin tekken útspraat leine oer myn tún.Ik soe hjir ommers bliuwe, in tsjustrewinter lang?

Tichtby de hage bloeiden noch wat asters,te blau al hast foar dizze tiid fan ’t jier.

Page 6: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk door Latinisten ontrafeld. Op de Bentheimer zandsteen staat: SANCTUS.LAURENTIUS (Heilige Laurentius)

SANCTA MARIA X ORA(PRONOBIS) Heilige Maria X bid voor ons. De woorden pro nobis zijn in een teken uitgebeeld wat niet door de computer kan worden weergegeven. De tekst is geschreven in oude Gotische schrifttekens. Er zitten nog meer delen van Bentheimer steen in de nis en we zij zeer benieuwd wat er meer te voorschijn zal komen Waarvoor de steen met tekst is gebruikt, is nog niet geheel duidelijk. Is het een deel van een tabernakel of sacramentshuis? Ondertussen gaat de restauratie rustig door. De zwakke plekken in de kalklaag, aan de binnenkant van de muren in het schip, zijn nu verwijderd. Op diverse plaatsen komen prachtige silhouetten van oude Romaanse ramen, of ventilatieopeningen, te voorschijn. Interessant om nu na zoveel eeuwen weer de contouren van die oude ramen te zien. Helaas zullen ze straks weer weggewerkt worden als de kerk opnieuw gestukadoord zal worden. Frank de Waard, de bouwhistoricus, zal ze voor het nageslacht in kaart brengen. De stukadoor heeft alle muren minutieus bemonsterd en komt tot de conclusie, dat er op diverse plaatsen veel zeezout in de muren zit. Verder moeten afgekapte delen nog met een bouchardeerhamer met beryllium naalden bewerkt worden. De kalklaag hecht dan beter. Opmerkelijk is dat in 1884 bij de laatste grote restauratie er op vele plaatsen een klamp geplaatst is. Ze hebben hiervoor tegels, estriken en delen van oude stenen gebruikt. De binnenkant van de oude tufstenen muren waren te veel verweerd denk ik. Die klamp is met korte ijzeren ankers in de muur verankerd. Helaas zijn

Page 7: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

die ankers gaan roesten. Als ijzer roest zet het behoorlijk uit en daardoor is op vele plaatsen het kalk op de muur gaan scheuren. Vandaar dat er grote brokken los lieten. Die roestige ankers zijn nu allemaal weggekapt. In totaal heeft men 800 verwijderd. Die moeten weer worden vervangen door ankers die absoluut niet gaan roesten. Verder blijkt dat een aantal muurankers, na inspectie aan de noordkant, die totaal doorgeroest zijn. Waren die niet gevonden, dan was de verankering van de beide muren door middel van de trekbalken waardeloos geworden. De omtimmering van die balken en korbelen zal ook verwijderd worden, om te controleren of er ook houtworm in de oude eiken balken zit. De restauratiecommissie zal na deze verwijdering van de omtimmering gaan beoordelen of de trekbalken of binten weer in zicht komen of dat ze weer weggewerkt worden! De afwatering uit de dakgoten geeft al vele jaren problemen. De vergaarbakken en niet de ”vergaderbakken” waren al verwijderd, omdat die niet optimaal werkten. De afvoerpijpen raken verstopt door takjes, dode vogels en bladeren en dan gaan de goten lekken. Men denkt nu het lek gevonden te hebben. Onderaan de waterafvoerpijpen komen speciale opvangpunten of overlopen, die vanaf de grond gereinigd kunnen worden. We hopen dat die wel goed werken. Het gewelf is door de timmerlui grondig nagezien en aangetaste planken zijn vernieuwd. De schilder Ettema heeft het geheel gereinigd en geplamuurd en zal binnenkort diverse delen in verschillende kleuren als proefobject schilderen. De restauratiecommissie kan dan beoordelen welke kleur hun voorkeur heeft. De stukadoor zal eveneens een proefproject opzetten in het koor om na te gaan of dat geaccepteerd wordt. Verder zal die nog onderzoeken of hij hydraulisch gemalen kalk of schepkalk gaat gebruiken.

De firma Van der Weerd gaat de elektrische aansluitingen en de verwarming aanleggen.

De stoelen zijn weer uit de koelcel gehaald. Bij een temperatuur van 20 graden onder nul zijn de houtwormen volgens geleerden wel vernietigd! Nu kunnen ze te zijner tijd gerestaureerd worden. Wordt vervolgd.

Reinder.

Page 8: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk
Page 9: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

Nijs fan OKK

Jubileum 21 mei 2011Het is nu eind november en langzaam maar zeer zeker komt 11-1-11 in zicht: De verjaardag van OKK! Onze fanfare wordt bijna 100! Jullie hebben er al eerder over kunnen lezen, en zullen er de komende tijd nog veel meer van lezen en horen: Op zaterdag 21 mei organiseert OKK een geweldig jubileumfeest. Uiteraard met ruimte en tijd voor alle leden, oud-leden en familieleden, maar ook een fantastisch programma en verschillende activiteiten voor iedereen in Kimswerd. Zo heeft Meindert Bijlsma een mooi lied geschreven, over OKK en vooral ook over Kimswerd. Dit lied zal door de leerlingen van de basisschool ingestudeerd en op de jubileumdag uitgevoerd worden. OKK zal zelf ook optreden en ’s avonds komt de top-100 band Deadline. De voorbereidingen zijn in volle gang en ook uw/jouw medewerking is gewenst. Zo hopen wij, mede door mond op mond reclame, alle oud-leden te bereiken. Iedereen kan zich voor de jubileumdag aanmelden via [email protected] . Volg ook okkkimswerd.hyves.nl, om in het gastenboek te zien wie er allemaal zullen komen. Ook absoluut het vermelden waard: De Stichting tot Nut heeft een bedrag van 1000,- euro gedoneerd om ons tegemoet te komen in de kosten die we maken voor alle jubileumactiviteiten. Hier zijn we heel erg blij mee en we zullen ervoor zorgen dat we dit geld goed besteden!

KerstconcertMaar we hebben uiteraard nog meer activiteiten op het programma staan. Zo zullen we op kerstavond, vrijdag 24 december, weer een kerstconcert houden op de Buren. Om 19.00u staan de glühwein, de warme chocolademelk, de spekjes, kerstkoekjes en vuurkorf, en uiteraard de muzikanten weer voor u klaar om kerstliedjes te spelen en vooral ook om gezellig met elkaar de kerstdagen in te gaan.

Nieuwjaarsconcert 1-1-11Op zaterdag 1 januari houden we weer ons traditionele nieuwjaarsconcert. Zoals ik in de vorige Mienskip al aangaf, kunnen we niet terecht in de kerk in Kimswerd. Deze wordt gerestaureerd en zal over ongeveer een jaar klaar zijn. Na de berichten over recent ontdekte

Page 10: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

oude teksten ben ik erg benieuwd wat er allemaal nog meer voor het licht komt! Dat zien we zeker met het nieuwjaarsconcert in 2012…….

Voor het komende nieuwjaarsconcert moeten we noodgedwongen uitwijken naar een andere locatie. Hier hebben we binnen het bestuur en met de leden lang over nagedacht. Wij wilden graag een sfeervolle ruimte met een goede akoestiek. Daarnaast voldoende podiumruimte en voldoende ruimte voor het publiek. Verder moest het betaalbaar zijn en (bij voorkeur) in Kimswerd…Piers Stee voldoet aan een flink aantal van die voorwaarden. Maar het is geen kerk. En omdat we voor die ‘typische nieuwjaarsconcert sfeer’ graag de akoestiek van een kerk wilden, hebben we eens geïnformeerd wat de mogelijkheden zouden zijn in de Grote Kerk in Harlingen. Wij hebben daar nu 3 keer opgetreden met het Proms concert en het is een fantastische locatie. Eigenlijk tot onze verbazing reageerde het kerkbestuur heel positief! Wij waren op 1 januari van harte welkom en ze wilden ons ook financieel tegemoet komen door ons te laten huren voor een vriendenprijs. De locatie is perfect voor een fantastisch nieuwjaarsconcert….En het is dus niet in Kimswerd.

We hopen dat iedereen desondanks komt om met ons het nieuwe jaar in te luiden. We maken er weer een geweldig mooi concert van! Mensen uit Kimswerd die graag zouden willen komen maar geen vervoer hebben, halen we met alle liefde op en brengen we ook weer thuis. Graag zo spoedig mogelijk doorgeven via [email protected] of via een van onze leden.

Dus: Nieuwjaarsconcert OKK, zaterdag 1 januari 2011 om 16.30u in de Grote Kerk in Harlingen (eens in de 100 jaar:-) Komt allen!

Page 11: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

Donateursconcert 16 oktoberOp 16 oktober hebben we in Piers Stee ons donateursconcert gehouden. Het thema was dit jaar film- en musicalmuziek. De gang van Piers Stee was veranderd in een foyer van een bioscoop, met filmposters, rode vloerbedekking en van die zilverkleurige paaltjes met rood fluwelen touwen ertussen. Uiteraard was er popcorn! De leden van OKK zagen eruit als filmsterren. Een aantal had zelfs wat cosmetische ingrepen ondergaan voor een echt filmsterrendecolleté. (Al weet ik niet of ze dat in Hollywood ook doen met watten….) Op het programma stonden onder andere muziek uit the Cronicles of Narnia, Robin Hood, Elisabeth, Mary Poppins, the Beauty and the Beast, Mama Mia, We will rock you en Jesus Christ Superstar. Daarnaast hebben we wat muziekstukken gespeeld waar binnenkort nog een musical of film over gemaakt zou moeten worden wat ons betreft. Het was een geslaagde avond die tot in de kleine uurtjes doorging. Met zo’n 75 belangstellenden was de zaal goed gevuld, en er hadden met wat passen en meten nog wel een paar tussen gekund. Dus kom de volgende keer allemaal, dan zetten we er wel wat stoelen bij. Mega Hafabra-concert 5 februari Makkum Op woensdag 5 januari komt het stuk Pierius Magnus op de stander. Dit stuk gaat, hoe kan het ook anders, over Grutte Pier en is geschreven door Jan de Haan. Jan de Haan deed dit in opdracht van alle brassbands, harmonie- en fanfareverenigingen in de gemeenten Sneek, Wûnseradiel, Wymbritseradiel, Nijefurd en Bolsward. Op 5 februari staat dit stuk, samen met 10 andere muziekstukken, op ongeveer 700 muziekstanders. Die 700 standers staan verdeeld over 3 locaties: Makkum, Sneek en Workum. OKK zal in Makkum spelen, samen met ongeveer 200 muzikanten van andere verenigingen uit Witmarsum, Schraard, Pingjum, Burgwert, Lollum, Wons, Arum, Bolsward en Nijland. Thom Zigterman zal dit mega-orkest dirgeren en Gurbe Douwstra zal een aantal nummers zingen. Het concert begint om 20.00u en entreekaarten a 5,- euro zijn vanaf januari te koop bij verkooppunten in Schraard, Workum en Sneek. Ook kunt u via OKK kaarten bestellen. (Doe dit voor 8 januari)

Tot zover voor nu, graag tot ziens bij onze concerten!

Groet Tine

Page 12: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk
Page 13: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

Michiel de Boer winnaar muurkaatstoernooi In Kimswerd is zondag 31 oktober j.l. het eerste muurkaatstoernooi van dit seizoen van kaatsvereniging ‘De Helfrichs’ gespeeld. Vanwege het herfst-achtige weer kreeg deze wedstrijd een bijzondere naam: het toernooi van de vallende bladeren! De prijzen waren heel toepasselijk aangepast aan dit thema: het herfstpakket bestond o.a. een bezem, een paraplu, waxinelicht-jes en voor de winnaar een prachtige krans in herfsttinten, gemaakt door Feikje de Jong. In de bar bij Piet en Jelly was heerlijke snert met rogge-brood en spek verkrijgbaar. Op de lijst stonden 15 deelnemers; heren en dames. Er is gekaatst met vier verschillende lijsten, iedere keer een andere maat en andere tegenstanders. Degene met de meeste punten wint de prijs. Er is spannend, fanatiek en sportief gekaatst. Michiel de Boer ging met de eerste prijs naar huis: de fraaie krans en een herfstpakket. Michiel had drie partijen gewonnen en één gelijk gespeeld. De tweede prijs was voor Janny Visser, zij had drie partijen gewonnen en 51 punten voor. Tiny Wiersma won de derde prijs, ook Tiny had drie partijen gewonnen, maar ze had 49 punten voor. Er waren nog twee kaatsers die drie partijen hadden gewonnen: Johan de Groot (46 punten voor) en Rainier van der Veen (45 punten voor). Het was tot het einde een spannend toernooi. Uitslag:1e prijs: Michiel de Boer (10 punten)2e prijs: Janny Visser (9 punten, 51 punten)3e prijs: Tiny Wiersma (9 punten, 49 punten)

Kijk ook eens op: www.kvdehelfrichs.nl voor nog meer kaatsnieuws!

Page 14: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

Foto van de winnaars: vlnr: Tiny Wiersma (3e prijs), Michiel de Boer (1e prijs), Janny Visser (2e prijs)

Moudekrûper.

Allegearre snert: snertwaar, gjin snertloop en om ’e nocht seane snert.

Page 15: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

Nu de kerk gerestaureerd wordt, vindt het bestuur van de Laurentius Stichting dat ook het kerkhof opgeknapt moet worden.

De boomwal rond het kerkhof ziet er slecht uit. In overleg met Landschapsbeheer Friesland zullen een dode en een zieke boom worden verwijderd en de lindebomen krijgen een snoeibeurt. Er is een meerjarencontract afgesloten voor verder onderhoud van de bomen.

Het bestuur wil de eigenaren van graven benaderen als het graf er onverzorgd uitziet. Sommige graven zijn verzakt, andere zijn door mos overwoekerd, soms zijn de letters helemaal niet meer te lezen. Er zullen graven geruimd worden, omdat nabestaanden te kennen hebben gegeven een graf niet langer te willen onderhouden.

Herhaalde oproep.

Het bestuur doet hierbij een oproep aan de eigenaren van graven om naar de staat van onderhoud te kijken. Als men het graf niet langer wil onderhouden wordt men verzocht dit schriftelijk door te geven aan de Stichting Laurentius.

Page 16: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk
Page 17: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

Huinen – Leuvenum (Zuiderzeepad)We zijn als Zuiderzeepad wandelaars nu een heel eind van de voormalige Zuiderzee af, maar gedurende het verslag van deze etappe zal de connectie met de Veluwe, vooral in de omgeving van het buurschap DRIE, wel duidelijk worden. We begonnen deze keer op vrijdag 29 oktober in Huinen; ja, op vrijdag, want op zaterdag rijden in de omgeving van Leuvenum geen bussen en de (beperkte) busdienst van door de week staat ook onder druk. Wij merkten dit al in de bus, toen ons werd gevraagd om een vragenlijst in te vullen, welke de scholieren gaan gebruiken voor het behoud van deze buslijn. We, Dirkje en Gerda uit Harlingen en ik, Willem, uit Kimswerd, begonnen dus in Huinen en we zochten in hier tevergeefs naar een restaurantje om even een koffie opwarmertje te nemen. Gelukkig konden we bij een tankstation(netje) een beker koffie naar binnen slaan en zo kwam het, dat we al voor tienen onze eerste schreden op deze etappe zetten. Huinen is, zoals gezegd, maar een vlekje dat niet eens op elke kaart voorkomt en we waren dan ook al snel het laatste “keuterijtje” gepasseerd om met open gevallen mond van bewondering de bossen in te lopen; bossen die gekleurd zijn in de prachtigste herfsttinten en die al een tapijt van afgevallen bladeren voor ons hadden uitgestrooid. We wisten, doordat we ons vooraf hadden ingelezen, dat we over Hanzewegen, Hessenwegen en Koningswegen zouden lopen, maar nergens in ons boekje stond, dat een onzichtbare hand ze versierd zou hebben met de prachtigste kleuren. Nu zult u denken, “wat zijn dat van wegen” waarover jullie liepen; welnu, Hessenwegen zijn paden uit de 18e eeuw waarover handelslieden uit Hessen in Duitsland richting Harderwijk en Elburg liepen om vandaar uit per schip naar “Holland” te reizen. Hanzewegen zijn verbindingswegen uit de late Mideleeuwen die z.g. Hanzesteden langs de Zuiderzee en de IJssel met elkaar verbonden en Koningswegen zijn wegen welke in de 17e eeuw aangelegd waren voor de adel, waarlangs de z.g. jachtpartijen trokken. De wegen zijn over het algemeen kaarsrecht en vele kilometers lang; kris kras over de Veluwe. Langs dit soort wegen ging onze route en onderweg zagen we, dat de zijkanten ‘s-nachts door wilde zwijnen waren omgewroet. Bij het kruisen van de Arnhemse Karweg, een brede laan van Harderwijk naar Arnhem, liepen we langs het Leemen Huus; een eeuwenoud boerderijtje dat vroeger dienst deed als herberg en verversingspunt voor paarden en dat nu (gerestaureerd) op de monumentenlijst staat. Intussen passeerden we buurtschap Koudhoorn waar een superdeluxe hotel staat en liepen we langs de Peppelseweg (ook al zo’n lang recht pad) langs enige eeuwenoude grafheuvels (plm. 3000 - 1000 jr. voor de jaartelling!) We liepen nu een klimmend deel van de route langs om uit te komen op het hoogste punt, het buurtschap DRIE. Dit was een

Page 18: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

oriëntatiepunt voor schepen op de Zuiderzee omdat hier de hoge beuken als een baken van verre waren te zien. In Drie staat een boerderijtje uit 1765 dat nu een restaurant is en toen wij er waren was het ontzettend druk. Wij waren ongeveer op de helft van onze route en vonden dat we wel een versnapering verdiend hadden. We legden onze voeten even te rusten en genoten met volle teugen van de gezelligheid en de koffie met appelgebak om vervolgens na een halfuurtje weer verder te trekken. Nog steeds was de aanblik van de natuur oogverblindend mooi en genoten we met volle teugen. Na een poosje liepen we het bos uit en kwamen we in het dorpje Speuld en vrij snel daarna bereikten we het Speulderveld. Het Speulderveld is een uitgestrekte heideveld met hier en daar een verdwaalde vliegden en een geweldig uitzicht naar alle kanten. Jammergenoeg werd de rust verstoord door jakkerend verkeer over de Flevoweg van Harderwijk naar Apeldoorn, maar het kon ons genieten niet verpesten. Toen we de weg waren gepasseerd kwamen we in het landgoed Staverden en liepen we langs een sterk stromend beekje naar het gelijknamige kasteel of landhuis. Landhuis is eigenlijk te weinig voor wat we kregen voorgeschoteld, want we belandden langs een vogelpark met witte pauwen bij een slingerende vijver welke ons in een werkelijk schitterende tuin bracht met een z.g. ijskelder en een prieel op een heuvel. Dit alles was de aankleding voor de prachtige witte gebouwen met stromende beekjes, prachtige tuinen en een orangerie. De gebouwen en torentjes hadden hier en daar vaantjes en windwijzers met pauwen en dit kasteeltje wordt daarom ook wel de Pauwenburcht genoemd. De burcht was vroeger de leverancier van de witte pauwenveren voor de helm van de hertog van Gelre. We zagen ons de ogen uit met zoveel moois en ons gemiddelde tempo werd hier dan ook sterk gereduceerd. Toen we al dit moois hadden bekeken voerden lange beukenlanen ons het landgoed Staverden uit om vervolgens ons het landgoed Leuvenum binnen te brengen. Hiermee waren we ook al snel bij ons eindpunt van deze voetreis aangekomen en bereikten we onze auto op het parkeerterrein van uitspanning De Zwarte Boer, waar de volgende etappe op onze reis rond de voormalige Zuiderzee zal beginnen. Dit zal, zoals de planning nu is, op de laatste vrijdag van november zijn.Rest nog te vertellen, dat we nu een jaar onderweg zijn en ongeveer op de helft van onze reis.

Page 19: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

Far wol freon Wûnseradiel.

Een feestelijk project en zeer geslaagde tour

Op 9 oktober heeft Stichting Artum met het project Far wol freon Wûnseradiel muzikaal afscheid genomen van de gemeente Wûnseradiel. Met een eendaagse tour langs 23 van de 27 dorpen hebben alle huishoudens van de gemeente een exemplaar van de dubbel-cd met een boekwerk gekregen. In elk bezocht dorp werd het lied van dat dorp live ten gehore gebracht. Op het mobiele podium speelde de cd-band en in elk dorp voegde zich daar een andere zanger, zangeres, koor of korps bij.Het strakke tourschema bleek in de praktijk goed uitvoerbaar. Om 7.00 uur ’s ochtends startte de karavaan in Witmarsum. Ondanks het vroege tijdstip was er behoorlijk wat publiek aanwezig. Bijna 12 uren later eindigde het festijn in Kimswerd, waar ’s avonds ook nog een mooi slotfeest is gehouden.In de dorpen waren de reacties erg positief, helemaal toen iedereen hoorde dat alle huishoudens gratis de dubbel-cd met een boek kregen. Ook het feit dat het een particulier initiatief was van Stichting Artum, is zeer gewaardeerd. Met verbazing hoorde het publiek dat er ruim 700 vrijwilligers uit de gemeente hebben meegewerkt aan Far wol freon Wûnseradiel. Wûnseradiel zit blijkbaar vol met muzikaal toptalent.Een aantal dorpen had iets extra’s georganiseerd om de tour tot een succes te maken: huis-aan-huis rondbrengen van een flyer om zoveel mogelijk publiek op de been te krijgen, de klokken van de kerktoren luiden bij aankomst van de tourkaravaan, en zelfs in één dorp deed de jeugd mee met de uitvoering van het lied.

Page 20: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

Op het slotfeest in het MFC in Kimswerd was er live muziek van de top-40 band Wymaroo uit Makkum. De avond werd om precies middernacht op ludieke wijze afgesloten door wethouder Rein Boersma.Op www.artum.info vindt u nog meer informatie over het ontstaan van het project, foto’s van de repetities en over de tour zelf.

Zeer veel dankHet mooie boek, de 27 prachtige liedjes en de bijzondere eendaagse tour heeft stichting Artum alleen kunnen uitvoeren dankzij uw hulp. Het is fantastisch dat ruim 700 inwoners van Wûnseradiel, en een aantal van net buiten de gemeente, zich vrijwillig hebben ingezet om ´Far wol freon Wûnseradiel´ tot een succes te maken. Maar niet alleen zijn we al deze muzikale talenten dank verschuldigd, minstens zo belangrijk is de ondersteuning geweest van overheden, stichtingen, dorpsbelangen, instellingen en bedrijven. Zij hebben financieel of in natura zo veel bijgedragen dat stichting Artum het project ook echt in de praktijk kon brengen.Wij willen iedereen die op welke manier dan ook heeft bijgedragen aan ´Far wol freon Wûnseradiel” van harte bedanken!!

Met vriendelijke groet,

Namens stichting ArtumWim Beckers, Guus de Groot, Pieter van der Zee, Gerke Boersma en Klaas Smit

www.artum.info

Page 21: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk
Page 22: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

Vanaf 15 januari organiseert de Fotoclub van Kimswerd een tentoonstelling bij de Bolle en de Hynst. Alle leden hebben zelf foto’s geselecteerd die ze graag aan u willen laten zien. Fotografie is schilderen met licht. Vastleggen op de gevoelige plaat wat wij met onze ogen zien. Datgene wat wij zien door de zoeker gaat vaak gepaard met een gevoel. Een emotie die je als fotograaf probeert over te brengen op toeschouwers. Soms is het een technisch hoogstandje wat niet direct wordt opgemerkt. Vaak is het de stand van een lamp of een klein spiegeltje, geplaatst op precies de goede plek, die de aandacht op een foto vestigt. Het is boeiend om te begrijpen hoe foto’s tot stand komen. Bij sommige foto’s gaat er een enorme berg werk aan vooraf. Dit zijn dan zo genaamde geënsceneerde voorstellingen. Foto’s met een verhaal dat de fotograaf probeert over te brengen met één enkel beeld. Veruit de meeste foto’s worden gemaakt op een zich toevallig voordoende situatie. Een mooie zonnestraal die net over een voorwerp valt of het soms prachtige diffuse licht in de winter of de kleurenpracht van de lente. Op zich maakt het niet zoveel uit. Als een foto een emotie teweeg brengt is hij geslaagd. Fotograferen is hoe dan ook op elk niveau een kunst. In de muziek heb je vele soorten instrumenten die bespeeld worden op verschillende niveaus en in de fotografie is het niet anders. Een beginnende fotograaf geeft niet direct duizenden euro’s uit aan apparatuur. Die begint gewoon onderaan de ladder. Eerst maar eens kijken of het wel leuk is. Zoals met alles moet je natuurlijk veel oefenen en leren voordat de resultaten zichtbaar beter worden. Bij onze club komen mensen die allemaal op hun eigen niveau fotograferen. Dat zie je ook terug. Het is boeiend om te zien hoe mensen zich in de loop van jaren ontwikkelen. Onze club begint zich nu, na een aantal jaren waarin we onze weg moesten vinden, echt te ontwikkelen tot een fotoclub met een serieus doel, nl. beter worden door elkaars kennis te delen. En niet te vergeten…veel fotograferen. Onder leiding van Jelle de Boer komen we ongeveer één keer per maand samen om te praten,

Page 23: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

fotograferen, nieuwtjes te delen foto’s te laten zien enzovoort. Steeds vaker gaan we met elkaar op pad om met z’n allen “hetzelfde” te fotograferen. Dat geeft achteraf stof tot napraten en ontwikkeling. Als je interesse hebt ben je bij deze van harte uitgenodigd op de tentoonstelling. Deze is dagelijks geopend van 13.00-17.00 uur en ondergetekende is daar meestal bij aanwezig. Wilt u zelf verder komen in het maken van foto’s, dan is het zeker de moeite waard.De toegang is gratis. De tentoonstelling duurt tot maart.

Rik van Stormbroek

P.S. We hebben af en toe modellen nodig. Als je het leuk vindt om eens voor fotomodel te spelen kun je je aanmelden. En het gaat bij ons echt niet om fryslân’s next topmodel. Van jong tot oud…iedereen mag zich aanmelden.De beloning is altijd een prachtige afbeelding van jezelf.

Page 24: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

De Mienskip van december 1985 opent gewoontegetrouw met Om’eToer waarin deze keer even teruggekeken wordt op het afgelopen jaar. Hoogtepunten waren de elfstedentocht en de plaatsing van het beeld va Grutte Pier. Deze twee zaken deden de belangstelling voor Kimswerd flink toenemen wat bleek uit een stijgende belangstelling voor een bezoek aan de kerk; het zou daarom wenselijk zijn om het interieur van het gebouw eens wat op te knappen. Van de jeugdclub is er een stukje over het verloop van het eerste jaar van het bestaan, verder is er de aankondiging van een kerstmusical. Tenslotte wordt er nog gevraagd om knutselmateriaal te bewaren.Van een “tefreden taskôger” is er een lovend stukje over het onlangs door de toneelvereniging gespeelde toneelstuk. In een nieuwe serie artikelen zal het een en ander worden verteld over het kerkgebouw, de serie wordt geopend met een verhaal over de haan op de toren. Dit dier had zowel voor de oude Friezen als voor de christenen in de tijd dat kerk gebouwd werd een symbolische functie. Van de toneelclub is er dan ook een bijdrage over de uitvoering van een zelfbedacht stuk op basis van gebeurtenissen in het afgelopen jaar. Vooral de manier waarop Wietske Visscher een oude vrouw die het dorp zou verlaten neerzette moet heel aansprekend zijn geweest. Na afloop was er nog een verloting en dansen. Dan is er een stukje waarin een vergelijk wordt gemaakt tussen het beeld van Grutte Pier en de Stiennen Man van Harlingen. Op de middenpagina is een opsomming gemaakt van alle verenigingen in het dorp, compleet met adressen. In een redactionele bijdrage kijkt S. Brunia terug op de onlangs voltooide werkzaamheden rond de aanleg van de diepriolering en de reconstructie van de bestrating in het dorp en hoe de boel ervsn opgeknapt is. Wel zou het nu wenselijk zijn dat er ook eens een aantal woningen in het oude dorp opgeknapt of gesloopt zou worden. (op dat moment werd er al druk gewerkt aan de voorbereidingen en er zou binnen enkele jaren al heel

Page 25: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

wat verbeterd zijn) De N.H. Kerkgemeente organiseerde een avond waar onder leiding van de heer Nieuwenhuizen werd gesproken over het thema kindermishandeling. Van OKK is er een korte reportage over een concours in Bussum en worden er wat mededelingen gedaan over het jubileumfeest en de aktie’s die gehouden werden om aan geld voor de organisatie ervan te komen; zo was er een snertaktie en werd er een aktiviteiten- avond gehouden. Verder waren er dan nog wat korte mededelingen van het vredesplatform en de administraasje.De Mienskip nr. 6 van 1985 besloot met een activiteiten-agenda en de beste wensen voor 1986.

Page 26: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

Opmerkelike grafsteen.

Deze keer Douwe van den Berg.

In zijn jonge jaren was Douwe een topkaatser en zijn vrouw Hieke een topschaatser. Op het eind van Douwe zijn niet lange carrière bezat hij verscheidene medailles en andere eretekens. Tijdens een kaatspartij bij zeer koud en regenachtig weer versloeg hij zich en heeft daarna nooit weer kunnen excelleren. Spierscheuringen waren voorheen funest. Medicatie was er niet. De natuur moest voor genezing zorgen en dat ging niet altijd goed.Hieke heeft vele schaatswedstrijden gewonnen op topniveau. Ze was een kei in het paar-rijden. Tijdens zulke wedstrijden werd er geschaatst met een man voorop. Een moeilijke tak want je moest ten alle tijde in de slag blijven rijden. Pas in strenge winters kon een schaatser zijn slag slaan.

Douwe trouwde met een zuster van mijn vader Hieke en zodoende heb ik hem goed gekend.Zijn vak was timmerman. Op een foto bij de kerk, tijdens een reparatie aan het dak staat hij nog op de steiger. Zijn eerste werkplaats was een hok op Lyts-Achlum dat voorheen de opslagplaats was van ijs voor de zuivelfabriek. Dat ijs werd in de zomer

Page 27: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

gebruikt om zuivelproducten te koelen. Het hok is nu nog herkenbaar aan de mooie deuren.Als er in winter ijs in de grachten lag, werden daar grote stukken uit gezaagd met een speciale ijszaag. Met een hiervoor speciaal door de smid gemaakte haak, werden de staven ijs omhoog getrokken en naar de toen geïsoleerde ruimte gesleept. Nu kan men machinaal koelen, maar dat kon voorheen alleen met ijs. Je moest dat wel zelf winnen en opslaan. Deze ijszaag en dubbele haak de zogenaamde “kikkert”, de haak had het model van een kikker, is nu in het Fries Landbouwmuseum nog te bezichtigen.Na enige jaren verhuisde de familie naar het huis naast de oude school en begonnen daar met een timmerzaak.Voorheen had daar een dokter gewoond. In de muur aan de oostkant heeft nog lang een ring gezeten waar het paard van de dokter aan vast werd gebonden, wanneer hij even thuis was tussen de visites. Nu niet voor te stellen dat een dokter te paard zijn patiënten bezocht. In die tijd zeer lux, want motoren waren nog niet uitgevonden. Alleen de stoommachine. Toen de dokter vertrok werd het slagerij en daarna kwam paardenhandelaar Rinse Brems er wonen. In de slagerij kwamen paardenstallen.

Douwe van den Berg verbouwde de voorkamer tot een caféruimte.De meeste oudere Kimswerders hebben daar als jongen hun eerste drankje gedronken, want het was op zondagmiddag een gezellige ruimte voor jongeren boven de 15 jaar.Er was een biljart geplaatst en er werd stevig gekaart. Vooral oudere vrijgezellen hadden daar hun toevluchtsoord op zondag tijdens slecht weer. In de herfst en winter was het daar op zondagmiddag druk. Midden in de week kwamen alleen handelsreizigers en toevallige passanten even binnen, om wat te rusten tijdens lange reizen op de fiets waar hun handelswaar in grote koffers op werd vervoerd. Die mensen waren alle dagen onderweg met hun handel, weer of geen weer. Hun meegebrachte brood werd daar, alleen als het slecht weer was, genuttigd met een glas melk of chocolademelk. Bij mooi weer kon het buiten op gegeten worden en dat bespaarde een paar stuivers voor een genoten consumptie.Tijdens de dorsperiode in augustus en september werd op zaterdagavond daar ook het loon uitbetaald aan de mannen die bij de dorsmachine

Page 28: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

werkten. Die grote machine stond achter dat huis in een grote loods. Bij die machine werkten 8 man. Naast hun loon kregen ze een fles bier en de jongeren een flesje “kûgeltsjebier”. Kûgeltsjebier was spuitwater in een speciaal flesje. In de hals was een verwijding en daar zat op een ingenieuze manier een glazen knikker in, die als afsluiting diende. In de volksmond was dat het kûgeltsje. Deze knikker moest je eerst met behoorlijk veel kracht naar beneden drukken, voor je het vocht in een glas kon gieten. De eerste keer als je dat spuitwater dronk schoten de tranen je in de ogen, zo sterk was het water met koolzuur aangevuld. Men noemde dat gazeuse. Jongeren kregen geen bier en ook geen andere alcoholische drank. Als je 16 of 17 jaar was kreeg je pas het eerste bier of een “lyts slokje”. Een lyts slokje was een drank waar minder dan 15 procent alcohol in zat. Bekende drankjes waren Voorburg, Rode Bessen en Fladderak. De meeste Kimswerder jongeren hebben daar de eerste beginselen van het biljarten geleerd. Voor een paar gulden aan consumpties mocht je daar een hele middag kaarten en biljarten. Voor velen was het daar echt ouderwets gezellig. Wij leerden van Douwe Berg fijne kneepjes bij het kaarten en hoe je je met een drietal biljartballen en keu kon vermaken. Het oude biljart was niet van superieure kwaliteit. Dat kon ook niet want de keu schuurde geregeld over het laken. Het biljart had als bijnaam “it ierdappelsou”. De banden aan de kant waren niet meer flexibel en bezaten geen spankracht, maar dat mocht de pret niet drukken. Na een flinke stoot rolden de ballen wel rond.

Als het kermis was zaten daar de jongeren en vooral de vele vrijgezellen die Kimswerd rijk was. Van der Berg had tot 1950 ook een biertent op het kaatsveld, zodat je daar ook je natje kon halen. De ouderen zaten zulke tijden in het café van Izaak van der Lei.

Douwe van der Berg is voor vele jongeren een soort van sociaal werker geweest. Hij had ontzettend veel geduld, om hen in te wijden in de geheimen van het kaartspel en biljarten. Verder zorgde hij ervoor dat niemand teveel bier dronk.

Reinder.

Page 29: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

ANBI status voor Stichting Laurentius Kerk Kimswerd

De Stichting heeft de ANBI status aangevraagd bij de Belastingdienst en gekregen. Voor de Belastingdienst zijn giften aan een goed doel aftrekbaar wanneer u meer dan één procent (1%) van u inkomen weggeeft. Voorwaarde is wel dat het goede doel gekoppeld is aan een ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling) Voordeel voor het goede doel is dat over de ontvangsten geen successie of schenkingsrecht hoeft te worden betaald. Dat is natuurlijk belangrijk voor de gever, maar nog meer voor onze nieuwe Stichting. De Laurentiuskerk mag dus schenkingen, legaten en erfenissen ontvangen, zonder dat daarover schenkingsrecht betaald hoeft te worden. Wij hebben al verschillende schenkingen mogen ontvangen. Het spreekt voor zich dat alle schenkingen zeer gewaardeerd worden en aangewend worden om een van de mooiste kerken van Fryslân in stand te houden.

Tsjebbe Hettinga

Moudekrûper.

Binne der al wettersieders ploft of kofjesetapparaten yn ’e loft flein?

Page 30: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

ZELFKENNIS ALS KOMPAS

Vind je het verwonderlijk dat er vaak wat

ongemakkelijk gereageerd wordt op de

vraag: “hoe goed ken je jezelf ? ”

Nee toch…..want zo vaak staat een mens

daar niet bij stil. Wat raar en jammer is,

omdat volgens vele filosofen zelfkennis

de belangrijkste kennis is van de mens.

Immers kun je zonder deze kennis niet

goed sturing geven aan je ontwikkeling

en groei als mens, wat weer een belangrijke

bron is voor je geluk.

JEUGDSOOS STUDEERT

Met in gedachten de oproep van de

filosoof Socrates “ ken uzelve ” organiseert

plaatsgenoot Bert Borkus een aantal studie-

avonden voor een tiental leden van de

Jeugdsoos. Hij schrijft elders in de Mienskip

over zijn ervaringen.

Zelfkennis

Zodikwijlstwijfelikeraandatikmijzelfkankennen,‘khebernogaltijdmoeitemee,omaanmij-zelftewennen

Page 31: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk
Page 32: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk
Page 33: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

De rotonde bij het begin van het dorp oogde eerst maar een beetje zo zo. Op een gegeven moment branden er ’s nachts rondom mooie lampjes als herkenningspunt. Dat gaf het geheel al een veel beter aanzicht. Enige weken geleden werden er met straatstenen paden overheen geplaveid. Niemand wist waarom. De paden hadden de vorm van de letter Y. Eén van onze vreemdste letters van ons alfabet. Die kan als klinker maar ook als medeklinker gebruikt worden. De vraag rees toen echter wel waarom een drietal paden over die rotonde in die mysterieuze vorm. Deze Y zal wel te maken hebben met deze kruising die in wezen ook een Y is.Opeens ontdek je op die paden drie wondermooie sneeuwwitte hekken, waarop in keurige letters geschilderd stond TOLHEK. Voor Kimswerd had de gemeente als afscheid geen mooier cadeau had kunnen bedenken. Voor ons dorp een prachtig visitekaartje. Een

punt om echt trots op te zijn.Maar hoe lang!

Page 34: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

Amper drie dagen later slaat de schrik je om het hart. Op zaterdagnacht van 12 op 13 november hebben een stel idioten alle drie hekken aan poeier geslagen. Drie prachtige nieuwe hekken gemaakt van hardhout kapot slaan? Zinloos! Wat voor vreemde geesten beheersen de hersenen van zulke mensen? Toen ik die hekken voor eerste keer zag moest ik de rotonde twee maal rond rijden. De eerste gedachte was wat een lumineuze vondst en wat een prachtige invulling van die rotonde juist op die plek. Vele dorpsgenoten wilden al snel met eigen ogen waarnemen wat voor mooie rotonde wij rijk waren. Drie dagen later gingen weer veel dorpsgenoten naar dezelfde plek en zagen de ravage. Bij velen keerde de maag om toen ze de gebroken hekken zagen. Alom verontwaardiging. En de vraag waarom. Na het aanleggen van de weg naar Harlingen, in het midden van de 19de eeuw, werd op die plek een tolhuis gebouwd. Hierin ging een tolgaarder wonen, die het TOLHEK, dat daar toen geplaatst werd, moest bedienen. Iedereen die dat hek wilde passeren moest een vastgesteld bedrag aan tol betalen. De gemeente had veel geld geleend, om die weg aan te leggen en wilde dat middels een bedrag aan tol terug verdienen. Wie niet wilde betalen kwam niet over die weg naar Harlingen. Je moest dan met je paard en wagen of lopend je weg vervolgen via de zeedijk naar die stad. Nu is mijn vraag: Als men ooit zulke daders pakt, wat moet je dan met zulke mensen doen? Me dunkt geen gewone straf. Maar een essenhouten knuppel lijkt mij het eenvoudigste en dat wil ik zelf wel doen.Later bleek dat er ook ramen van de kassen van Dieuwe Kalma vernield waren net als bij de buurman. In de kassen waren ook diverse vernielingen gepleegd. De gemeente heeft de vernielde hekken opgehaald en hopelijk worden ze gerestaureerd en weer terug geplaatst. Reinder.

Page 35: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

Lytse Teake yn Kimswert.

Nei it sukses fan ferline jier hat de 55+ soos Lytse Teake noch in keer ree fûn om op 10 febrewaris 2011 foar ús op te treden yn Piers Stee.It wurdt grif wer in hiele gesellige middei. Elkenien is wolkom fan 14.30 oere ôf. Set it al fêst yn jim bûsboekjes. Ynljochtings: Anny Bylsma tel.: 0517 641532 of Klaske Faber 0516 641297.

Moudekrûper.

eartiids stienen der krinkjespuiers op ’e brêge,no siet der in brêgesitter.

Page 36: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk
Page 37: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

Mededelingen.

Piers’ Stee draait het derde seizoen als centrale accommodatie van ons dorp; Kimswerd is bijna niet meer voor te stellen zonder de mogelijkheden van dit MFC. Nog vóór het gebouw helemaal klaar was, werd een deel in gebruik genomen door de peuterspeelzaal en door OKK, die het Foarhaad moesten verlaten wegens de overdracht aan de nieuwe eigenaar; na de officiële opening, 26-09-2008, werd het gebouw in z’n geheel met activiteiten gevuld.Het jaar 2008 was het moeilijkste uit de ontstaansgeschiedenis van Piers’ Stee: er ontstond een financieel probleem en de samenwerking met de aannemer verliep niet zoals afgesproken.De financiële moeilijkheden zijn te herleiden tot drie oorzaken: er was vertraging ontstaan in de overdracht van de opbrengst van It Foarhaad, waardoor het MFC-bestuur een overbruggingskrediet moest afsluiten bij de bank, en de uitbetaling van de laatste termijnen van toegezegde susidies maakten nodig om de gemeente te vragen een (renteloze) lening beschikbaar te stellen; tenslotte bleek in de laatste fase dat het geheel duurder was geworden dan verwacht, waardoor er eigenlijk te weinig geld was.De problemen met de aannemer zijn ontstaan omdat er geen goede afstemming kon worden gemaakt tussen het (vele) werk door onze vrijwilligers en de planning door de aannemer, met als gevolg dat de aannemer vertrokken is voordat alle werkzaamheden die hij had moeten verrichten af waren, zijn argument was: ik kon niet verder want de vrijwilligers waren nog niet zover. Daarbij komt dat de afrekening met de aannemer niet korrekt is verlopen, met als gevolg dat er geen goede verrekening heeft plaats gevonden; momenteel wordt er, samen met de architect, gewerkt aan een oplossing voor dit probleem. Het heeft de langste tijd geduurd dat we in Piers’ Stee aankijken tegen onafgewerkte plafonds en andere onvolkomenheden; het bestuur heeft opdracht gegeven deze zaken

Page 38: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

af te maken.Een prachtige ontwikkeling is dat de opdracht gegeven kon worden om een lift te installeren: dankzij een gift van Stichting It Nut durfden we deze stap aan; uit het dorp komen veel giften binnen om het “eigen” aandeel in deze investering waar te maken.Het aantal activiteiten in ons MFC groeit nog steeds, en ook de omzet van Piers’ Stee neemt gestadig toe. Dat betekent dat we, ondanks de hoge financieringslasten, geregeld een beetje geld overhouden. Noteer in uw agenda de datum 20 januari 2011, het MFC-bestuur houdt dan een openbare jaarvergadering, waarop o.a. de jaarstukken ter inzage zullen liggen; bovendien zal een belofte aan de dorpsgemeenschap worden ingelost: beginnen met het uitloten van de participaties waarmee dorpsgenoten de start van de MFC bouw hebben voorgefinancierd.

Een grote groep vaste gebruikers frequenteert Piers’ Stee, zoals peuterspeelzaal De Moudekrûpers, St. Kinder Opvang, OBS de Marnewier (gymnastiek), kv de Helfrichs (trainingen, muurkaatsen), PCC (computercursussen), het Harlinger Opera- en Operette Koor, het Chr. Gemengd Koor uit Harlingen, een groep voor Tang Soo Doo, een volksdansgroep, een breikafee, het bekende OKK, een groep volleyballers, de badmintonclub Sla Maar Raak, een dames- en een herenbiljardclub, een dames en een Heerensoos, de âldereinkommisje, een praktijk voor fysiotherapie.Daarnaast wordt de sportzaal geregeld verhuurd aan groepjes kaats(t)ers voor trainingen, worden er cursussen gehouden door bv Arbo Unie, en kaatsclinics door gemeentelijke diensten. Elk seizoen zijn er weer speciale activiteiten, zoals een familiefeest(je), voorlichtingsbijeenkomst voor agrarische bedrijven, en niet te vergeten volgend jaar: het jubileumfeest van het 100-jarige OKK.

Dit alles is mogelijk doordat een grote groep vrijwilligers zich inzet voor de exploitatie van Piers’ Stee; op het vlak van de activiteiten zijn dat de gastvrouwen (-heren), die zorgen voor het opstellen en gezellig maken van de ruimtes en het verzorgen van drankjes

Page 39: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

en hapjes, hetzij “boven” als in de bar. Een groep van zes *ster*-vrijwilligers bepaalt in overleg de gang van zaken en elk * sterretje * stuurt een groepje van zo’n zes vrijwilligers aan waarmee de diensten van één week worden geregeld, zo heeft elke ‘ploeg’ eens in de zes weken een dienst. Daarnaast is er een groep die zorgt voor onderhoud en voor aankleding van het gebouw. En centraal is natuurlijk de groep ‘verhuur en beheer’, waar alle activiteiten worden gepland en doorgegeven naar betrokkenen.

Het lijkt een wonder dat zo’n groot centrum als Piers’ Stee in een betrekkelijk kleine gemeenschap als die van Kimswerd kan bestaan, het is de inzet van zeer velen die dit mogelijk maakt. Van vitaal belang daarbij is dat er voldoende intensief wordt gecommuniceerd tussen alle geledingen, het blijft een voortdurend zoeken wat daartoe de beste methode is: email wordt veel gebruikt.Om het onderlinge kontakt te onderhouden is er eenmaal per jaar een ‘medewerkers’-avond, waar iedereen die op een of andere wijze meewerkt aan dit project welkom is. Het blijft een dynamische organisatie, wat inhoudt dat voortdurend nieuwe inzet nodig blijft. Mensen die zich geroepen voelen iets bij te dragen aan het geheel, als barvrijwilliger, als verhuurplanner, of als bestuurder voor het geheel kunnen zich melden bij Klaske Faber en/of Wijbren Veeman.

Kerstgroet!

Leave famylje, freonen en goedkunde,

It is net te leauwen, mar echt wier:it is al wer hast it ein fan it jier.Ik wol jimme lâns dizze wei allegearin Sillige Kryst tawinskje en foaral in sûn en goed 2011.Hertlike groetenis, Jo.v.d.Tol-Tromp.

Page 40: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

NIEUWSOp 16 november is er weer een bestuursvergadering geweest met deze keer een flinke waslijst aan agendapunten.Na de vaste openingspunten kwam als eerste het speeltuintje in het oude dorp aan de beurt; her is zwaar vervallen, de toestellen zijn afgekeurd en het ligt niet meer in de bedoeling om de boel nog op te knappen. We hebben nagevraagd of het mogelijk is om er parkeerruimte van te maken, dat is in de buurt namelijk al jaren een probleem. Een aanwonende van het terreintje heeft aangegeven een deel te willen kopen; we gaan bekijken wat de mogelijkheden zijn.Hierna werd het 100-jarig jubileum van OKK besproken, dit zal volgend voorjaar worden gevierd.I.v.d.Lei kwam lang om een toelichting te geven op de plannen en om te vragen of Dorpsbelangen mee wil werken aan de organisatie van de feestelijkheden.Er is toegezegd medewerking te verlenen,we zullen nog bekijken op welke wijze.In de plannen van Rijkswaterstaat aangaande het tracé N31 bij Harlingen werd afgelopen voorjaar aangegeven dat men het idee had om de Kimswerderweg tussen het huidige viaduct en de spoorwegovergang af te sluiten voor doorgaand verkeer. Dit zou voor verkeer vanuit de richting Kimswerd een behoorlijke belemmering betekenen. Aangezien we van plan waren om hier bezwaar tegen aan te tekenen, is er gesproken met een vertegenwoordiger van het project. Deze kon ons mededelen dat men het plan had laten varen wegens ruimtegebrek, de kosten van een omleggend wegennet en het feit dat de Kimswerderweg een te belangrijke ontsluitingsweg is. Aan de buitengevel bij de ingang van het MFC is onlangs een kast geplaatst voor de AED-apparatuur, zodra de verzekering rond is zal het apparaat geplaatst worden. Deze verzekering is voor eigen rekening omdat de AED door de gemeente aan het dorp geschonken is. Om de kosten te kunnen dekken (onderhoud,verzekering en opleiding van vrijwilligers) zijn alle clubs en verenigingen die gebruik maken van het gebouw aan

Page 41: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

geschreven met het verzoek om een bijdrage te leveren, hoe meer er mee doen hoe lager de kosten per club. De eerste positieve reacties zijn al binnen. Als het goed is, is het appraat vanaf begin december ter beschikking. Nog voor het eind van het jaar zal de ondergrondse glascontainer naast de toegangsweg naar het MFC worden geplaatst is ons door de gemeente medegedeeld. In de laatste helft van december wordt op alle adressen in Kimswerd een boek over de historie van Wûnseradiel bezorgd; een laatste afscheidscadeautje van de gemeente. Nadat zich twee gegadigden hadden aangemeld zijn er verder geen reacties meer binnenbgekomen, we zijn echter nog wel op zoek naar meer kandidaatleden voor het bestuur. Uit het potje van 500 euro dat we verleden jaar van de Stichting tot Nut hebben ontvangen was aftrek van de kosten van het herdenkingsbord en de dodenherdenking nog ongeveer 150 euro overgebleven, het bestuur heeft besloten om dit over te maken naar de rekening van de liftactie. Het is in deze rubriek al vaker vermeld, de betrokkenheid bij de vereniging Dorpsbelangen lijkt erg laag te zijn evenals de bereidheid om de contributie te voldoen. Over 2009 is nog steeds niet de helft voldaan en dan zullen we het nog maar niet over 2010 hebben. We beginnen daarom aan een aktie waarbij iedereen wordt verzocht om een strookje in te vullen waarop vermeld kan worden of men lid wil worden of blijven en hoe de contributie betaald wordt. Ik wil er bij deze nog eens met klem op wijzen dat Dorpsbelangen als een van de belangrijkste functies het contact met de (gemeentelijke) overheid heeft; een functie die in de nieuwe gemeente echt onmisbaar zal worden als wij ons als het dorp Kimswerd kenbaar willen maken of iets aan of in het dorp gedaan willen hebben. Alles wijst erop dat dit de nieuwe manier van werken wordt; zonder onze vereniging heeft Kimswerd geen stem en behalve ons dorp zijn er straks nog 68 andere dorpen plus dan nog de steden die om aandacht vragen. We hopen op een goeie respons.......De volgende vergadering is gepland op 14 december, als u een idee , een plan of een voorstel hebt kunt u dit aangeven bij een van de bestuursleden. Namens het bestuur: Klaas Hibma, voorzitter. (en Mienskip -correspondent)

Page 42: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

Om hûs en hear yn Milford.

Het is 22 november als ik dit stukje schrijf. Nog drie dagen en het is “Thanksgivings Day”. Dat is een nationale feestdag: we herdenken de dag dat de eerste immigranten die in 1620 in Amerika waren geland, in de herfst van het jaar 1621, feest vierden uit dankbaarheid dat ze het een jaar lang volgehouden hadden en dat het er beter uit zag dan een jaar eerder. Ze aten een feestmaaltijd waarvan het hoofdgerecht kalkoen was. In 1789 werd die dag tot een nationale feestdag uitgeroepen sindsdien is het uitgegroeid tot een dag waarop familieleden bij elkaar komen en o.a. deelnemen aan een kalkoenmaaltijd met “all the fixings” ( met alles wat erbij hoort). Er worden die dag duizenden, zo niet miljoenen kalkoenen verorberd. Maar er worden altijd twee kalkoenen gekozen die aan de president van de V.S. worden gegeven en die belooft de kalkoenen dat ze nier zullen worden opgegeten. Ze gaan dan terug naar de kalkoenfokkerij waar ze vandaan kwamen en daar mogen ze van een veilige oude dag genieten.

“Thanksgiving Day” is altijd op een donderdag. De dag erna heet “Black Friday”( zwarte vrijdag). Het is de dag dat de hele bevolking knettergek wordt, want dan begint de tijd dat de mensen Kerstcadeautjes gaan kopen en de winkeliers moedigen dat aan door op die dag de prijzen drastisch te verlagen ( alleen voor die dag) en veel mensen staan voor de winkeldeuren uren in de rij voor ze open gaan om de beste koopjes te bemachtigen. Het is voor de winkeliers een winstgevende dag. Als ze voor die dag rood stonden (ze konden hun schulden niet meer betalen) dan staan ze na die dag weer zwart, vandaar Zwarte Vrijdag.

De kermissen zijn weer over. In Milford hadden we goed weer en er was veel belangstelling. Als altijd staat in ons stadje de pompoen

Page 43: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

op de voorgrond. Zo was er een wedstrijd tussen kwekers wie de zwaarste pompoen had. De zwaarste was ongeveer 750 kg. Ongelofelijk wat een bakbeest! Volgens het Guiness Book of World Records is de zwaarste pompoen ooit gewogen, tot nu toe een pompoen van 820 kg geweest, gekweekt in de staat Wisconsin. Ook was er een wedstrijd wie een pompoen van 5 kg het verst weg kon schieten. Winnaar was een groepje jonge mannen die een kanon hadden gebouwd op het principe van een luchtbuks, maar dan alles veel zwaarder en groter. De hoge-druk-luchttank was zo groot als een forse koelkast en de loop was 25 meter lang. Ik stond er bij om foto’s te maken toen ze een pompoen afschoten. Ze werden kampioen met ongeveer driekwart kilometer. Ik vertelde ze dat ik ooit een 8 cm mortierschutter was geweest, maar dat dat niks was vergeleken met hun stuk artillerie. Ze vonden dat een goeie grap. Er is al jaren sprake geweest om de maximale snelheid van plezierboten vast te leggen, maar er kwam nooit iets van. Onlangs liep een boot met drie mensen erin met een snelheid van meer dan 100 km per uur op een stuk rots dat net onder de wateroppervlakte lag. Gevolg: één dood, één zwaargewond en de derde lichtgewond. Nu is de maximale snelheid 75 km per uur, overdag.Een koffiebrouwmachine kost $ 170,een rollator $ 100,een vaatwasmachine $ 200een stofzuiger $ 400( Iets voor uw sinterklaas-verlanglijst? De verzendkosten zijn nog al hoog).

Tot een volgende keer,Jan J. Tigchelaar.

Page 44: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk

FAN ’E ADMINISTRAASJE

Wy ha wer lêsjild krige fan:H.W.Leemhuis WitmarsumG.Bijlstra HarlingenJ.v.d. Tol-Tromp FranekerA.Faber-Wiersma AchlumJ.de Wit-Wijnalda CreilDinant v.d.Wal AmsterdamT.v.d. Zee-v.d. Meer Harlingen

En de stipers út Kimswert: A.M.Konst, Lyts Achlum, M.de Vries-Anema, Streek 3, Fam. Kievit enHille v.d. Meulen.

Tige tank, SJOUK.

Sels betelje 9 Euro Mevr. S. Rijpma - BosmaOphelje 10 Euro De MienskipBûtenlêzers 14 Euro Harlingerweg 23, Kimswert Tel. 0517-642245 Postbank 36.33.364 Frieslandbank 29.36.58.048

Moudekrûper.

Op ’e Streek is alles wer op streek.

Page 45: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk
Page 46: Afzettingen bij werkzaamheden zoals onlangs bij de ...Nieuws van de restauratie Laurentius kerk II.` De geheimzinnige vondst in de nis van het linker venster is thans gedeeltelijk