Actualisering eindtermen ERK en lerarenopleiding Hugo Vanheeswijck Vlaams Ministerie van Onderwijs &...
-
Upload
renske-verlinden -
Category
Documents
-
view
218 -
download
0
Transcript of Actualisering eindtermen ERK en lerarenopleiding Hugo Vanheeswijck Vlaams Ministerie van Onderwijs &...
Actualisering eindtermen ERK en lerarenopleiding
Hugo Vanheeswijck
Vlaams Ministerie van Onderwijs &Vorming, Agentschap voorKwaliteitszorg in Onderwijs &
Vorming
Actualisering eindtermen ERK en lerarenopleiding
1. Situering2. Accenten in de actualisering3. Leerlijn 4. Funderende doelstellingen5. Componenten ET/OD6. Het Europees Referentiekader 7. Illustratie: vaardigheid Luisteren
in 2de graad aso
Actualisering eindtermen ERK en lerarenopleiding
De functie van het ERK in relatie tot de onderwijsdoelen van het talenonderwijs kan variëren van louter beschrijvend tot een strikt normatieve functie.
Toetsingskader: Eerst worden de onderwijsdoelen ontwikkeld. Nadien wordt van het ERK gebruik gemaakt om aan die onderwijsdoelen een niveau toe te kennen, gaande van A1 tot en met C2.
Actualisering eindtermen ERK en lerarenopleiding
Descriptief kader: Eerst worden de onderwijsdoelen ontwikkeld. Vervolgens worden deze onderwijsdoelen herschreven door gebruik te maken van de beschrijvingscatalogus van het ERK.
Normatief kader: De onderwijsdoelen worden onmiddellijk geschreven vanuit de doelstellingen en de beschrijvingscatalogus van het ERK. De beschrijvingscatalogus van het ERK geldt met andere woorden als norm voor het formuleren van de onderwijsdoelen.
Actualisering eindtermen ERK en lerarenopleiding
De rol die het ERK tot nu toe heeft gespeeld in de ontwikkeling van onderwijsdoelen voor het talenonderwijs in de Vlaamse Gemeenschap wordt hieronder geschetst;
In het volwassenenonderwijs zijn eindtermen voor vreemde talen en NT2 ontwikkeld die gebruik maken van een aantal aspecten van het ERK. Het ERK in ontwikkeling (2001) heeft model gestaan. Het is niet duidelijk in welke mate het ERK voor de ontwikkeling van deze eindtermen heeft gefungeerd. Onder meer evaluatierapporten van de inspectie volwassenenonderwijs wijzen op tekortkomingen.
Actualisering eindtermen ERK en lerarenopleiding
Bij de actualisering van de eindtermen moderne vreemde talen voor de basisvorming van het leerplichtonderwijs is het ERK enkel gebruikt als ‘toetsingskader’.
Bij de formulering van de ontwikkelingsdoelen Nederlands voor nieuwkomers (OKAN), die gebaseerd zijn op het ROTAN (Referentiekader Ontwikkelingsdoelen Taalvaardigheid Anderstalige Nieuwkomers), is rekening gehouden met het beschrijvingssysteem van de eindtermen Nederlands en moderne vreemde talen in het leerplichtonderwijs. Dus niet met het ERK.
Actualisering eindtermen ERK en lerarenopleiding
De beschrijving van de eindtermen Nederlands (NT1) in het volwassenenonderwijs (basiseducatie) en in het leerplichtonderwijs maakt weliswaar gebruik van een aantal elementen uit de beschrijvingscatalogus van het ERK, maar de vraag blijft of dit gebruik conform is met de doelstellingen van het ERK.
Situering
Talenbeleidsnota
Meer evenwicht tussen taalvaardigheid en taalstructurenKoppeling van de eindtermen aan de beheersingsniveaus van het ERKMeer algemene cultuur in de ET moderne vreemde talen
Situering
Europese Unie27 lidstaten/ 23 officiële talenLissabon (2000): communicatie in moderne vreemde talen is één van de sleutelcompetentiesBarcelona (2002): praktische vaardigheden in minstens twee moderne vreemde talen voor iedere burgerMeertaligheid = zowel het vermogen om verschillende talen te gebruiken als het samenleven van verschillende taalgemeenschappen in hetzelfde geografische gebied
Accenten in de actualisering
Aansluiting basisonderwijs /1ste graadIn 1ste graad A-stroom,aso/kso/tso twee moderne vreemde talen (Engels/Frans) in de basisvorming 1 moderne vreemde taal in 1ste graad B-stroom en bsoET/ OD geformuleerd als operationele doelstellingenToetsing aan het Europees ReferentiekaderDezelfde transparante ordening voor alle niveaus en onderwijsvormen
Leerlijn
Bewaking van de verticale samenhangSystematische leerlijn van basisonderwijs tot 3de graad secundair onderwijsOpgebouwd op basis van handelings-gerichte taken, tekstsoorten, tekstkenmerken en strategieën
Bewaking van de horizontale samenhang (Nederlands en vakoverschrijdende eindtermen)
Funderende doelstellingen
Het gebruiken van moderne vreemde talen als communicatiemiddel in relevante situatiesHet overeenstemmen van taalgebruik en taaltaakHet inzetten van ondersteunende kennis Het uitbreiden van functionele kennis via reflectieHet verwerven van talige strategieënHet ontwikkelen van motivatie voor het leren van vreemde talenHet waarderen van moderne vreemde talenHet bereid zijn tot intercultureel contact
Componenten van ET/ OD
Vaardigheden
LuisterenLezenSprekenMondelinge interactieSchrijven
Componenten van ET/ OD
Verwerkingsniveaus
Kopiërend niveau
Beschrijvend niveau
Structurerend niveau
Beoordelend niveau
Voorbeelden taaltaken
Nazeggen, voorlezen
Onderwerp bepalen, informatie geven
Informatie ordenen
Argumenten formuleren
Componenten van ET/ OD
Tekstsoorten
informatieve teksten
prescriptieve teksten
narratieve teksten
argumentatieve teksten
artistiek – literaire teksten
Componenten van ET/ OD
Tekstkenmerken
onderwerp
taalgebruikssituatie
structuur/ samenhang/ lengte
uitspraak/ articulatie/ intonatie
tempo en vlotheid
woordenschat en taalvariëteit
Componenten van ET/ OD
Strategieën
Ondersteunende kennis
Cultuur
Attitudes
Het Europees Referentiekader (ERK)
Verduidelijkt niveau taalvaardigheidZes niveaus van communicatief handelen
Basisgebruiker (A1 en A2)Onafhankelijke gebruiker (B1 en B2)Vaardige gebruiker (C1 en C2)
Eindtermen worden globaal gesitueerd op een bepaald niveau
2de graad aso
LUISTEREN
Voorbeeld
In teksten met de volgende kenmerken
OnderwerpVrij concreetEigen leefwereld en dagelijks levenOok onderwerpen van meer algemene aard met betrekking tot de actualiteit
TaalgebruikssituatieVoor de leerlingen relevante taalgebruikssituatiesMet en zonder achtergrondgeluidenMet en zonder visuele ondersteuningMet aandacht voor de digitale media
In teksten met de volgende kenmerken
Structuur/samenhang/lengteOok samengestelde zinnen met een beperkte mate van complexiteitTekststructuur met een beperkte mate van complexiteitAf en toe iets langere teksten
Uitspraak/articulatie/intonatieHeldere uitspraakZorgvuldige articulatieDuidelijke natuurlijke intonatieStandaardtaal
In teksten met de volgende kenmerken
Tempo en vlotheidNormaal tempo
Woordenschat en taalvariëteitFrequente woordenOverwegend eenduidig in de contextOok met minimale afwijking van de standaardtaalInformeel
Kunnen de leerlingen volgende taken beschrijvend uitvoeren
1. Het onderwerp bepalen in informatieve, prescriptieve, narratieve, argumentatieve en artistiek-literaire teksten
2. De hoofdgedachte achterhalen in informatieve, prescriptieve,narratieve, argumentatieve en artistiek-literaire teksten
3. De gedachtegang volgen van informatieve, prescriptieve,narratieve, argumentatieve en artistiek-literaire teksten
Kunnen de leerlingen volgende taken beschrijvend uitvoeren
4. Relevante informatie selecteren uit informatieve, prescriptieve, narratieve, argumentatieve en artistiek-literaire teksten
5. Cultuuruitingen herkennen die specifiek zijn voor de streek waar de doeltaal gesproken wordt
Kunnen de leerlingen volgende taken structurerend uitvoeren
6. De informatie van informatieve en narratieve teksten op overzichtelijke manier ordenen
Kunnen de leerlingen volgende taken beoordelend uitvoeren
7. Een oordeel vormen over informatieve, prescriptieve, narratieve, argumentatieve en artistiek – literaire teksten
Indien nodig passen de leerlingen volgende strategieën toe
Zich blijven concentreren ondanks het feit dat ze niet alles begrijpenHet luisterdoel bepalen en hun taalgedrag er op afstemmenZeggen dat ze iets niet begrijpen en vragen wat iets betekentGebruik maken van ondersteunende gegevens (talige en niet-talige) binnen en buiten de tekst
Indien nodig passen de leerlingen volgende strategieën toe
Vragen om langzamer te spreken, iets te herhalenHypothesen vormen over de inhoud van de tekstDe vermoedelijke betekenis van transparante woorden afleidenDe vermoedelijke betekenis van onbekende woorden afleiden uit de contextRelevante informatie noteren
Om bovenvermelde taaltaken uit te voeren kunnen de leerlingen op hun niveau functionele beheersing van de volgende taalelementen inzetten
De grammaticale en complementaire lexicale kennis om ……………………..(Frans – Engels)De leerlingen kunnen reflecteren over taal en taalgebruik binnen de vermelde taalgebruikssituaties en daarbij hun functionele kennis ter ondersteuning van hun taalbeheersing uitbreiden door naar aanleiding van zinvolle communicatieve situaties en taaltaken:
Structuren te herkennen en ontledenObserveren – regels te ontdekken - regels formulerenGelijkenissen en verschillen tussen talen ontdekken
De leerlingen kunnen gelijkenissen en verschillen onderscheiden in leefwijze tussen de eigen cultuur en de cultuur van een streek waar de doeltaal gesproken wordt
De leerlingen werken aan de volgende attitudes
Tonen bereidheid en durf om te luisteren, te lezen, te spreken, gesprekken te voeren en te schrijven in het Frans/ EngelsStreven naar taalverzorgingTonen belangstelling voor de aanwezigheid van moderne vreemde talen in hun leefwereld, ook buiten school en voor de socioculturele wereld van de taalgebruikersStaan open voor verschillen en gelijkenissen in leefwijze tussen de eigen cultuur en de cultuur van de streek waar de doeltaal gesproken wordtStellen zich open voor de esthetische component van de teksten
Wat is er veranderd?
Ordening5 in plaats van 4 vaardigheden
In 2de graad bso geen ET spreken
Tekstkenmerken per vaardigheid gebundeld1 taaltaak per ET telkens in combinatie met tekstsoortenGeen voorbeelden van tekstsoorten in de ET Strategieën per vaardigheid
Wat is er veranderd?
Formulering ondersteunende kennis en attitudes over vaardigheden heen
In bso is ondersteunende kennis zeer algemeen gehouden
Cultuur verwerkt in kennis, vaardigheden en attitudes
In bso vooral in attitudes
Wat is er veranderd?
Globale linking aan ERK5 in plaats van 4 vaardigheden ‘Spreken /gesprekken voeren’ wordt ‘Spreken’ en ‘Mondelinge interactie’Uitzuivering en actualisering tekst-kenmerken,strategieën en attitudesConcretisering ondersteunende kennis (Engels/ Frans apart - niet in bso)Meer algemene cultuur
Taaltaken/ verwerkingsniveau
Eindtermen
o Kopiërend niveauBv. nazeggen, voorlezen
o Beschrijvend niveauBv. onderwerp bepalen,
informatie geveno Structurerend niveau
Bv. informatie ordeneno Beoordelend niveau
Bv. argumenten formuleren
ERK
o A1 en A2uitdrukkingen en basiszinnen begrijpen en gebruiken
o B1 en B2:de belangrijkste punten uit standaardteksten over vertrouwde zaken begrijpen
o C1 en C2
ERK-niveaus en eindtermen
Luisteren Lezen Spreken Mondel. interactie
Schrijven Globaal
bao A1 A1 A1 A1 A1 A1
1 A A1/A2 A1/A2 A2 A2 A1/A2 A2
1 B A1 A1 A1 A1 A1 A1
2 aso A2/B1 A2/B1 B1 B1 B1 B1
2 bso A1 A1 Geen ET A1 A1 A1
2 kso/tso A2 A2 A2 A2 A2 A2
3 aso B1 B1 B1 B1 B1 B1
3 bso (1+2) A1/A2 A1/A2 A1 A1/A2 A1 A1
3 bso (3) A2 A1/A2 A1 A2 A1 A2
3 kso/tso A2/B1 A2/B1 A2/B1 A2/B1 A2 A2/B1
STELLINGEN
ERK als normatief kader?
Engels in de lagere school verplichten?