Activiteitenplan - Zorgbelang Inclusief | Samen werken aan betere zorg · 2013. 8. 15. · 2012. In...

Activiteitenplan 2013

September 2012

dr. E.A.M.J. Verkaar

Directeur

© 2012 Zorgbelang Gelderland

Alle rechten voorbehouden. Teksten, delen van teksten en / of artikelen uit deze uitgave mogen,

na verkregen toestemming van Zorgbelang Gelderland, worden overgenomen of worden

verveelvoudigd onder strikte voorwaarde van bronvermelding. Toestemming kan worden

aangevraagd per brief, fax of e-mail.

Postbus 5310 6802 EH Arnhem

IJsselburcht 4 6825 BP Arnhem

Telefoon 026 384 28 22

Fax 026 384 28 23

www.zorgbelanggelderland.nl

[email protected]

2 Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland

Ondertekening

Raad van Bestuur / Directeur:

14 september 2012

E.A.M.J. (Eric) Verkaar

Goedgekeurd door de Raad van Toezicht: op 26 september 2012

Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland 3

Inhoudsopgave

INHOUDSOPGAVE ...................................................................................................................... 3

SAMENVATTING .......................................................................................................................... 5

1 INLEIDING ................................................................................................................................ 9

1.1 Zorgbelang Gelderland: de organisatie en haar missie ...................................................... 9 1.2 Dit activiteitenplan 2013 .................................................................................................... 11

2 DE ORGANISATIE ZORGBELANG GELDERLAND............................................................. 13

2.1 Relatie met de provincie Gelderland ................................................................................ 13 2.2 De organisatiestructuur van Zorgbelang Gelderland ........................................................ 13 2.3 Regionale en lokale samenwerking .................................................................................. 13 2.4 Landelijke samenwerking ................................................................................................. 14

3 BELEIDSKEUZEN VAN ZORGBELANG GELDERLAND .................................................... 15

3.1 Provinciaal beleid als leidraad .......................................................................................... 15 3.2 Beleidsmatige keuzes in 2013 .......................................................................................... 16 3.3 Ambities om extra projectactiviteiten te verwerven ........................................................... 17

4 INHOUDELIJKE BESCHRIJVING VAN DE PROGRAMMA’S .............................................. 19

4.1 Informatie en klachtenopvang........................................................................................... 19 4.2 Regionale participatieondersteuning ................................................................................. 20 4.3 Versterking positie cliënten in de Jeugdzorg .................................................................... 24 4.4 Dienstverlening aan onze achterban ................................................................................. 27

5 FINANCIERING EN BEGROTING.......................................................................................... 29

5.1 De begroting 2013 op hoofdlijnen ..................................................................................... 29 5.2 Opbouw van de kosten ..................................................................................................... 30 5.3 Risico’s .............................................................................................................................. 31 5.4 Overige risico’s .................................................................................................................. 32

BIJLAGE 1 VOORBEELDMETHODIEKEN ............................................................................... 33

Participatiemethodieken .......................................................................................................... 33 Innovatiemethodieken .............................................................................................................. 35

BIJLAGE 2: UITGEWERKTE ACTIVITEITEN ........................................................................... 37


Samenvatting

Ondersteuning van zelfredzaamheid en vraagsturing zorgen welzijnsvoorzieningen

Zorgbelang Gelderland ondersteunt Gelderse burgers met een zorgvraag of beperking bij het

vorm geven van hun zelfredzaamheid. Daarnaast komt Zorgbelang Gelderland – vanuit het

perspectief van zorgvragers - op voor vraaggestuurde zorgen welzijnsvoorzieningen in

Gelderland. Gelderse zorgvragers moeten kunnen leven zoals zij dat willen, ook als zij door

ziekte, ongeval, beperking of ouderdom belemmeringen ondervinden in hun persoonlijk of

maatschappelijk functioneren.

Zorgbelang Gelderland

Zorgbelang Gelderland bestaat uit ongeveer 470 aangesloten organisaties met daarin vele

actieve vrijwilligers, die ondersteund worden door een werkorganisatie met zo’n 30 betaalde

medewerkers die ongeveer 23 arbeidsplaatsen vervullen. De precieze personeelsformatie is

afhankelijk van extern gefinancierde projecten en kan daarom variëren.

Programma’s van activiteiten

Zorgbelang Gelderland richt zich in 2013 op de volgende activiteitenprogramma’s:

Informatie en klachtenopvang

Regionale participatieondersteuning

o Nijmegen en omgeving

o Rivierenland

o Arnhem en omgeving

o Achterhoek

o Oost Veluwe

o Noord-West Veluwe

o Food-Valley

Jeugdzorg

Dienstverlening aan de achterban

Uitvoering van provinciaal beleid

In de hierboven genoemde programma’s van Zorgbelang Gelderland wordt uitvoering gegeven

aan zowel het provinciaal sociaal beleid als aan het provinciaal beleidskader jeugd.

De beleidsdoelstellingen van deze beleidskaders worden hier beknopt weergegeven.

Provinciaal sociaal beleid

Zorgbelang Gelderland voert met haar activiteiten het sociale beleid van de provincie

Gelderland uit. De doelstellingen van dit provinciale sociale beleid zijn vastgelegd in het op

9 november 2011 door Provinciale Staten vastgestelde ‘Sociaal Profiel Gelderland’. Daarin

worden de volgende beleidsdoelen weergegeven.

De provincie Gelderland zal zich op sociaal terrein gaan concentreren op de wettelijke taken en

de afspraken uit het bestuursakkoord tussen Rijk, provincie en gemeenten:

Invulling van de tweedelijnsondersteuning in het kader van de Wmo.

Agendering en signalering op sociaal terrein.

Jeugdzorg op termijn over te dragen aan gemeenten

Sociaal beleid flankerend aan ruimtelijk, economisch en cultuurbeleid

Het sociaal beleid zal in belangrijke mate ‘vraaggestuurd’ samen met en in opdracht van

gemeenten in de 6 Gelderse WGR regio’s worden vormgegeven.

In de op 22 mei 2012 vastgestelde ‘uitvoeringsagenda 2013: ‘samen op eigen kracht’ worden

deze doelstellingen verder uitgewerkt naar een aantal thematische activiteiten: Actief burgerschap en gemeenschapszin met accenten op vrijwilligerswerk;


Aandacht voor kwetsbare groepen en mensen in de samenleving (zoals ouderen, mensen met handicaps, allochtonen);

Gezondheid en zorg (met accenten op gedrag en innovaties ter vermindering van de zorg);

Leefbaarheid en voorzieningen (met specifieke aandacht voor het platteland).

Het is de wens van het college van Gedeputeerde Staten van Gelderland dat Zorgbelang zich in het

kader van de provinciale subsidie exclusief bezig houdt met de thema’s ‘aandacht voor kwetsbare

groepen en mensen’ en ‘gezondheid en zorg’.

Provinciaal beleidskader Jeugd

Zorgbelang Gelderland draagt ook bij aan de realisatie van het provinciaal beleidskader jeugd.

Dit beleidskader is op 27 juni 2012 vastgesteld door Provinciale Staten van Gelderland. Dit

nieuwe beleidskader geeft aan dat vanaf 1 januari 2015 de Gelderse Gemeenten

verantwoordelijk worden voor de jeugdzorg. Zorgbelang Gelderland voert de volgende

(gedeeltelijk wettelijk geborgde) taken in het kader van het provinciaal beleidskader jeugd uit:

De vertrouwenspersoon Jeugdzorg

Het stimuleren van cliëntenparticipatie in de Jeugdzorg

Belangenbehartiging voor cliënten en ouders in de Jeugdzorg

Provinciale bezuinigingen

De provincie Gelderland bezuinigt vanaf 2013 60 miljoen euro structureel om de korting op de

verminderde uitkering van het provinciefonds op te vangen (Rijksbezuinigingen). Daarnaast

gaat de provincie Gelderland jaarlijks 100 miljoen euro extra investeren. Deze investeringen

enerzijds en bezuinigingen anderzijds passen in het nieuwe profiel van de provincie Gelderland,

waarbij de provincie zich wil profileren als overheid die vooral ‘regionale gebiedsregisseur’ is.

Daarbij past geen eigenstandig sociaal beleid meer en enkel nog een beperkt pakket aan

sociale ondersteuningssubsidies. Als gevolg van deze bezuinigingen is de begroting van

Zorgbelang Gelderland substantieel afgenomen en daarmee ook het activiteitenpakket voor

onze relaties (zorgvragers, zorgvragersorganisaties, zorgaanbieders, zorgverzekeraars en

overheden). Bijdrage aan doelstellingen andere partijen

Zorgbelang Gelderland draagt ook bij aan de doelstellingen van andere partijen in zorg en

welzijn. Waar het gaat om lokale participatie (onder andere Wmo), zijn het vaak gemeenten die

Zorgbelang Gelderland projectsubsidies verlenen om bij te dragen aan de gemeentelijke

doelstellingen op dit gebied. Op het gebied van inkoop van curatieve en AWBZ zorg, zijn het

zorgverzekeraars / zorgkantoren. Ook zorgaanbieders zijn in toenemende mate bereid om

Zorgbelang Gelderland te subsidiëren voor het inbrengen van ervaringskennis van

zorggebruikers, als bijdrage aan de verbetering van de door een aanbieder geboden kwaliteit

van zorg. Daar waar deze bijdragen aan doelstellingen van andere partijen bij het schrijven van

dit activiteitenplan al bekend zijn (of met redelijke zekerheid verwacht kunnen worden), worden

deze activiteiten in de bijlagen van dit activiteitenplan vermeld.

Werkmethodieken

Om het doel (zelfredzaamheid en vraaggestuurde zorgen welzijnsvoorzieningen) te bereiken,

heeft Zorgbelang Gelderland een aantal werkmethodieken (middelen) ontwikkeld. Deze

middelen zijn enerzijds gericht op ondersteuning van de individuele consument en anderzijds

gericht op beïnvloeding van zorgaanbieders, verzekeraars en overheden (collectieve

belangenbehartiging, participatie). Individuele zorgvragers worden met name ondersteund door

informatie en door ondersteuning of bijstand bij het omgaan met klachten.

Op het gebied van participatie bij of beïnvloeding van het beleid of de uitvoering van zorg en

welzijn, kennen wij een groot aantal werkvormen. Daarbij kunt u bijvoorbeeld denken aan

panelmethoden, ondersteuning van cliëntenraden, advisering bij zorginkoop, uitvoering van het


enquêterecht of signalering op basis van binnengekomen klachten.

Op het terrein van beïnvloeding van het werk van zorgaanbieders en verzekeraars, richt

Zorgbelang Gelderland zich meer en meer op kwaliteitsverbetering en innovatie van het

zorgaanbod door het (mede) onderzoeken, ontwikkelen en evalueren van nieuwe vormen van

zorg en dienstverlening vanuit het zorgvragersperspectief. Daarbij staat voor Zorgbelang

Gelderland niet het onderzoek als zodanig voorop, maar de implementatie van de resultaten.

Dus wat gaan instellingen, zorgverzekeraars, overheden en zorgvragers met deze resultaten

van kwaliteitsonderzoek doen?

Inhoudelijke en organisatorische koerswijzigingen

Burgers en zorgvragers staan de komende jaren een enorme verandering te wachten: de

veranderingen (transities) in financiering van de zorg, zullen voor grote veranderingen in het

aanbod en de kwaliteit van zorg zorgen. Daarnaast groeit de vraag naar zorg onder andere

door de vergrijzing en door nieuwe technologieën enorm. Dit alles maakt dat burgers en

zorgvragers zelf een steeds groter aandeel in de financiering en de organisatie van de zorg

zullen moeten opvangen. Er zullen belangrijke maatschappelijke keuzes gemaakt gaan worden.

Voor Zorgbelang Gelderland als organisatie van en voor zorgvragers en burgers, betekent dit

dat er de komende jaren heel veel werk is om de belangen van burgers en zorgvragers in deze

transitieprocessen te behartigen. Daarbij gaat in toenemende mate de vraag m.b.t.

betaalbaarheid van de zorg en het maken van keuzes daarin, een rol spelen.

Echter, door de bezuiniging op de subsidie van Zorgbelang Gelderland in 2013 en in 2014, zal

Zorgbelang Gelderland zijn taken om de belangen van Gelderse burgers en zorgvragers te

behartigen met minder middelen en op een andere manier dienen uit te voeren. Om die reden is

in 2012 een reorganisatie doorgevoerd.

Zorgbelang Gelderland kiest er voor haar activiteiten veel sterker regionaal te gaan

organiseren: aangesloten organisaties en de daarin actieve vrijwilligers gaan in de regio samen

met de betaalde medewerkers van Zorgbelang Gelderland prioriteiten stellen: welke activiteiten

ter ondersteuning van de belangen van welke Gelderse burgers en zorgvragers hebben in die

regio prioriteit? Welke activiteiten voor mensen met welke beperking zijn op dat moment het

belangrijkst? Daarbij moet het aantal vrijwilligers dat namens Zorgbelang Gelderland actief is,

nog verder gaan groeien.

In de Gelderse regio’s wordt meer nog dan nu al het geval is, samen met de aangesloten

organisaties aansluiting gezocht bij gemeenten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Waar

mogelijk worden met (project)middelen van deze relaties activiteiten ondernomen in het belang

van Gelderse burgers en zorgvragers, die ook deze (financierende) organisaties direct ten

goede komen.

Een aantal activiteiten blijft provinciaal georganiseerd maar wordt wel aangesloten op de

regionale activiteiten: de Zorgbelang academie, communicatieactiviteiten en de helpdesk voor

aangesloten organisaties. Tevens zullen een aantal samenbindende netwerkactiviteiten, zoals

de jaarlijkse manifestatie, provinciaal georganiseerd blijven.

De huidige praktijk van betaalde informatie en klachtopvang gaat veranderen. Er zal sprake zijn

van een door vrijwilligers bemand meldpunt van klachten en signalen, dat leidt tot

belangenbehartigingacties in de regio. Daarmee verschuift het accent van (uitgebreide)

individuele ondersteuning naar het opvangen van signalen en knelpunten om daar acties op te

ondernemen om tot verbetering van de zorg te komen. Daar waar andere partijen bereid zijn de

nu nog bestaande individuele ondersteuning te financieren, kan dat in een regio of ten behoeve

van een specifieke zorgverzekeraar blijven bestaan.


Op het terrein van de jeugdzorg zal Zorgbelang Gelderland de vertrouwenspersoon functie voor

heel Gelderland blijven uitvoeren. Vanaf 2012 is Zorgbelang Gelderland ook verantwoordelijk

voor de vertrouwenspersoon functie voor landelijk werkende instellingen (LWI’s) in de

jeugdzorg. Hier wordt heel nauw samengewerkt met het landelijk bureau AKJ. Ook blijft

Zorgbelang Gelderland activiteiten ondernemen om het oudernetwerk jeugdzorg te

ondersteunen. Onze inzet bij het ondersteunen van vormen van belangenbehartiging en

cliëntenparticipatie van jongeren in de jeugdzorg blijft onverminderd.

Om deze nieuwe koers met minder middelen te kunnen uitvoeren was een interne reorganisatie

noodzakelijk. In deze reorganisatie zijn een aantal functies in de ondersteuning opgeheven

(geen receptie, minder formatie secretariaat, minder formatie communicatie) en bij het

management (geen programmacoördinatoren meer, minder formatie managers). Daarnaast is

de functie van adviseur veranderd in die van projectleider, waarbij het verwerven van

(project)middelen centraal staat, evenals het nauw binnen grenzen van tijd en plaats realiseren

van in verworven projecten gestelde doelen.

Financiering

Zorgbelang Gelderland kent naar verwachting in 2013 een ‘omzet’ van ongeveer 2.3 miljoen

euro. Tot en met 2012 bedroeg de begroting jaarlijks ongeveer 3 miljoen euro. Een belangrijk

deel van deze middelen (1,1 miljoen euro) bestaat uit een structurele subsidie van de provincie

Gelderland. Dit is 45 procent minder dan de basissubsidie in de periode van 2008 tot en met

2012. In 2013 is er nog sprake van een afbouwperiode, waardoor er incidenteel nog € 450.000

aan provinciale middelen extra beschikbaar zijn.

Voor onze activiteiten in de Jeugdzorg ontvangen wij in 2013 een subsidie van de provincie

Gelderland van ongeveer € 450.000. Daarnaast zullen wij in 2012 in totaal voor ongeveer

€ 300.000 aan projecten verrichten, die door diverse partijen (zorgverzekeraars, gemeenten,

instellingen en dergelijke) worden gesubsidieerd.

Voor alle vormen van financiering geldt dat het gaat om resultaatgebonden

(project)financieringen. Voor de structurele provinciale subsidie (basissubsidie en jeugdzorg)

geldt in principe dat de omvang ervan eens per vier jaar wordt vastgesteld in het kader van het

meerjarenbeleid sociaal en jeugd. Maar jaarlijks worden de resultaten getoetst en afgerekend.

De afspraken met zorgverzekeraars kennen een looptijd van drie jaar. Ook hier vindt jaarlijkse

afrekening plaats. Voor alle andere subsidies gaat het om incidentele subsidies met wisselende

looptijden.

De begroting 2013

Gezien de onduidelijk politieke situatie en de vraag in hoeverre er de komende jaren

mogelijkheden bestaan om additionele projectmiddelen te verwerven, heeft Zorgbelang

Gelderland een voorzichtige begroting opgesteld. Dit ook omdat de organisatie, in het eerste

jaar na een reorganisatie, mogelijk nog niet volledig is gericht op het verwerven van nieuwe

projectsubsidies. In de begroting van Zorgbelang Gelderland is een doelstelling van € 375.000 aan extra te verwerven projectmiddelen opgenomen. Dit is 15 procent van de totale verwachte baten (€ 2.495.298). Het is echter zo dat bij het vaststellen van de begroting 2013 en dit activiteitenplan, deze doelstelling reeds nagenoeg gerealiseerd is: de ‘projectenportefeuille’ voor 2013 is op dit moment reeds gevuld. De organisatie is er echter op ingericht om naast deze reeds begrootte projecten, ook extra additionele projecten uit te kunnen voeren.


1 Inleiding

Voor u ligt het activiteitenplan 2013 van Zorgbelang Gelderland. Zorgbelang Gelderland is de

belangenorganisatie voor alle Gelderse burgers die op enigerwijze als cliënt, patiënt,

consument of burger te maken hebben (of krijgen) met een beperking of vragen en diensten op

het gebied van zorg en welzijn. In dit activiteitenplan legt Zorgbelang Gelderland vooraf

verantwoording af over de in 2013 te ondernemen activiteiten. Elke Gelderse burger krijgt

hiermee inzicht in de door ons te verrichten werkzaamheden. Daarnaast is dit activiteitenplan

ook bestemd voor onze achterban, die bestaat uit 470 aangesloten organisaties: wat kunt u van

ons in 2013 aan activiteiten verwachten waar u belang bij heeft?

Tenslotte is dit activiteitenplan 2013 ook bedoeld om de provincie Gelderland als belangrijkste

financier van de activiteiten van Zorgbelang Gelderland inzicht te geven in de door ons

voorgenomen werkzaamheden. De provincie Gelderland verstrekt subsidie voor activiteiten (en

de resultaten daarvan) aan Zorgbelang Gelderland, op basis van dit activiteitenplan.

In deze inleiding zetten we eerst kort uiteen wat Zorgbelang Gelderland voor een organisatie is

en welke missie wij nastreven. Daarbij leest u welke informatie over Zorgbelang Gelderland in

dit activiteitenplan is opgenomen en via een korte leeswijzer geven we u aan waar u in dit

activiteitenplan welke informatie kunt vinden.

1.1 Zorgbelang Gelderland: de organisatie en haar missie

Vraaggestuurde zorgen welzijnsvoorzieningen in Gelderland

Zorgbelang Gelderland ondersteunt mensen met een beperking of zorgvraag bij het vormgeven

van hun zelfredzaamheid en komt – vanuit het perspectief van zorgvragers - op voor

vraaggestuurde zorgen welzijnsvoorzieningen in Gelderland. Gelderse zorgvragers moeten

kunnen leven zoals zij dat willen, ook als zij door ziekte, ongeval, beperking of ouderdom

belemmeringen ondervinden in hun persoonlijk of maatschappelijk functioneren. Wij willen

vraaggerichte zorgen welzijnsvoorzieningen bereiken door:

het behartigen van collectieve belangen / verbeteren van toegankelijkheid en kwaliteit van

het aanbod van zorg en welzijn;

het ondersteunen van individuele zorgvragers;

het ondersteunen van aangesloten organisaties en vrijwilligers.

Herkenning en erkenning van het zorgvragersperspectief

De herkenning en erkenning van het feit dat zorgvragers een eigen perspectief hebben, is de

reden voor het bestaan van honderden Gelderse zorgvragersorganisaties en daarmee voor

Zorgbelang Gelderland. Wij beschouwen elke Gelderse burger als een (potentiële) zorgvrager.

Iedereen heeft vroeg of laat een vraag op het gebied van zorg en welzijn of krijgt te maken met

een al dan niet tijdelijke beperking. Zorgvragers kunnen mensen zijn die chronisch ziek zijn, een

lichamelijke of een verstandelijke beperking of een psychische beperking hebben. Ook een

oudere of een jongere kan een zorgvrager zijn met specifieke vragen. Iemand kan blijvend

zorgvrager zijn, of tijdelijk.

Het zorgvragersperspectief dient permanent een rol te spelen bij de verdere stimuleringen van

zelfredzaamheid en ontwikkelingen van het aanbod van zorgen welzijnsvoorzieningen.

Overheden (provincie, gemeenten), zorgaanbieders en zorgverzekeraars streven, net als

zorgvragers zelf, naar een optimale zelfredzaamheid van burgers en naar een optimale kwaliteit

en toegankelijkheid van zorgen welzijnsvoorzieningen tegen aanvaardbare kosten.

Feit is echter, dat zij als ‘partijen’ ieder een ander belang hebben.


In Nederland is sinds enkele decennia het besef gegroeid dat de verbetering van

zelfredzaamheid en de verbetering van een vraaggericht, kwalitatief hoogwaardig aanbod van

zorgen welzijnsvoorzieningen (tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten), niet tot stand kan

komen zonder de inbreng van kennis en ervaringen vanuit het zorgvragersperspectief.

Het behartigen van collectieve belangen / verbeteren kwaliteit en toegankelijkheid

Om haar doelen te bereiken, werkt Zorgbelang Gelderland voor en samen met 470 aangesloten

patiëntenverenigingen, gehandicaptenorganisaties, ouderenorganisaties en cliëntenraden in

Gelderland. In deze organisaties zijn duizenden vrijwilligers actief. Deze vrijwilligers zijn voor

Zorgbelang Gelderland de daadwerkelijke bron van ervaringsdeskundigheid. Zij brengen vanuit

hun eigen dagelijkse ervaringen en perspectief als (potentiële) zorgvrager, die kennis in die niet

binnen overheden en organisaties van zorgaanbieders en verzekeraars aanwezig is. Juist deze

specifieke ervaringskennis (het perspectief van de zorgvrager) levert samen met professionele

kennis, een grotere mate van zelfredzaamheid en betere zorgen welzijnsvoorzieningen in

Gelderland op. Hiermee wordt de kwaliteit van leven van Gelderse zorgvragers verbeterd.

Zorgbelang Gelderland zorgt er op een professionele en doelmatige manier voor dat de

ervaringskennis van de aangesloten organisaties wordt ingebracht bij processen van innovatie

en kwaliteitsverbetering, zowel bij aanbieders van zorgen welzijnsvoorzieningen als bij

zorgverzekeraars. Daarnaast brengen wij deze ervaringskennis in bij beleids- en

besluitvormingsprocessen van overheden (met name gemeenten en provincie).

De behartiging van collectieve belangen gebeurt in de meeste gevallen door vrijwilligers van

Zorgbelang Gelderland. Zij worden daarbij ondersteund door betaalde medewerkers.

Het ondersteunen van individuele zorgvragers

Alle Gelderse burgers kunnen contact opnemen met Zorgbelang Gelderland als zij informatie

zoeken over zorg- of welzijnsvoorzieningen, maar ook als zij ondersteund willen worden bij het

omgaan met klachten over zorg- of welzijnsvoorzieningen en het zoeken van oplossingen

daarvoor. Goed opgeleide vrijwilligers van Zorgbelang Gelderland helpen elke Gelderse

zorgvrager bij zijn zoektocht naar informatie en bij het indienen van klachten. In overleg met de

zorgvrager bekijken zij op welke wijze een klacht kan leiden tot verbetering van individuele zorg,

of op welke wijze recht gedaan kan worden aan een zorgvrager, indien fouten niet meer te

herstellen zijn. Daarnaast verstrekt Zorgbelang Gelderland veel informatie over zorg en welzijn

aan individuele zorgvragers via de website www.zorgbelanggelderland.nl en via brochures,

folders, rapporten en dergelijke. Dit materiaal is ook via de website te bestellen.

Het ondersteunen van aangesloten organisaties en vrijwilligers

Zorgbelang Gelderland biedt een uitgebreid programma aan ondersteuningsactiviteiten voor

aangesloten organisaties en hun vrijwilligers. Wij ondersteunen onze aangesloten organisaties

waar nodig en mogelijk bij het inbrengen van ervaringskennis in processen van

kwaliteitsverbetering in zorg en welzijn en bij het beïnvloeden van beleid op dit gebied.


1.2 Dit activiteitenplan 2013

Activiteiten die reeds te plannen zijn

Dit activiteitenplan geeft een totaal overzicht van de activiteiten die Zorgbelang Gelderland in

2013 voornemens is uit te voeren. Het gaat daarbij om activiteiten waarvan de

subsidiemiddelen op dit moment bekend zijn. Om die reden zijn deze activiteiten reeds in te

plannen. Het is wel zo dat de volledige provinciale subsidie vooraf wordt ingepland: binnen deze

vooraf gestelde financiële en inhoudelijke kaders kunnen met een zekere flexibiliteit activiteiten

afhankelijk van de actualiteit worden aangepast.

Actueel of niet?

Omdat veel activiteiten pas in de loop van 2013 van start gaan, is het de vraag of deze

activiteiten bij het schrijven van dit activiteitenplan (medio 2012) realistisch te plannen zijn.

Daarnaast is het de vraag of een organisatie door een dergelijke manier van werken wel actueel

kan zijn. Bovendien is in het kader van het provinciaal sociaal beleid de vraag van gemeenten,

burgers (waaronder zorgvragers en hun organisaties), instellingen en andere partijen leidend bij

ons ondersteuningsaanbod. Vaak zijn al deze partijen niet in staat al meer dan een jaar van te

voren exact aan te geven waar (een jaar later) behoefte aan is.

De activiteiten voor 2013 worden daarom door ons zodanig beschreven dat ze bij de start in

2013 (of zelfs gedurende de uitvoering) aangepast en geactualiseerd kunnen worden. In de

praktijk kan het ook zo zijn dat een aantal geplande activiteiten in de loop van 2013 achterhaald

is en door andere activiteiten worden vervangen. Indien het gaat om substantiële activiteiten,

dan is daarover vooraf overleg met de provincie Gelderland of de financier van de betreffende

activiteit.

De financiering van de activiteiten in 2013

Een groot deel van de in dit plan beschreven activiteiten wordt gefinancierd door verschillende

subsidies van de provincie Gelderland. Een deel van de activiteiten kent andere bronnen van

financiering. Om zichtbaar te maken welke algemene koers Zorgbelang Gelderland in 2013

vaart en welke andere – niet door de provincie Gelderland gesubsidieerde - activiteiten we in

2013 zullen ondernemen, is dit activiteitenplan breed van opzet. Deze opzet resulteert in een

overzicht van reeds bekende en geplande activiteiten. Daarnaast komen activiteiten, die niet

door de provincie Gelderland worden gefinancierd (voor zover dat nu al bekend is) in de

beschrijving van de regionale participatie ondersteunende activiteiten in dit activiteitenplan

duidelijk naar voren.

Het activiteitenplan 2013 sluit nauw aan bij de begroting van Zorgbelang Gelderland. Het is de

inhoudelijke verantwoording van het gesubsidieerde (en vooraf bekende) deel van de

inkomsten van Zorgbelang Gelderland. In de begroting is, naast de financiering van de

gesubsidieerde activiteiten, een deel aan inkomsten opgenomen dat – naar verwachting - in de

loop van 2013 zal worden verworven door middel van incidentele projectsubsidies.

Zorgbelang Gelderland verricht in toenemende mate activiteiten, die worden gefinancierd uit dit

soort incidentele projectsubsidies. De door Zorgbelang Gelderland in 2013 nog te verwerven

projecten zullen allemaal aansluiten op de inhoudelijke koers van dit activiteitenplan. Wij richten

ons bij het verwerven van projecten uitsluitend op initiatieven die passen bij de in dit plan

genoemde activiteiten, voortkomend uit onze missie en doelstellingen.

Opzet

Dit activiteitenplan geeft, door middel van projecten programmabeschrijvingen, inzicht op de

hoofdlijnen van ons werk. Daarbij gaat het om inzicht in het doel en het verwachte resultaat van

de inspanningen van Zorgbelang Gelderland als geheel. De hoofdlijnen en de samenhang


tussen activiteiten beschrijven we in hoofdstuk 4, de gedetailleerde projectoverzichten vindt u

terug in bijlage 2.

Het samenstellen en schrijven van dit activiteitenplan is een gezamenlijke inspanning van

directie, management en medewerkers van Zorgbelang Gelderland. Wij hopen dat u als lezer

tevreden bent over de wijze waarop wij reeds onze voorgenomen activiteiten voor 2013

verantwoorden. Mocht u nog vragen of opmerkingen hebben, dan kunt u hierover uiteraard

contact opnemen met de directeur van Zorgbelang Gelderland.


2 De organisatie Zorgbelang Gelderland

2.1 Relatie met de provincie Gelderland

Zorgbelang Gelderland heeft een nauwe relatie met de provincie Gelderland. De provincie

Gelderland is de belangrijkste structurele financier van Zorgbelang Gelderland. Daarmee is een

belangrijke provinciale ‘sturing’ van Zorgbelang Gelderland een feit. Dat laat echter onverlet dat

Zorgbelang Gelderland een onafhankelijke maatschappelijke organisatie is – gebouwd op

ongeveer 470 aangesloten organisaties – die zijn eigen koers bepaalt.

2.2 De organisatiestructuur van Zorgbelang Gelderland

Zorgbelang Gelderland is een stichting waarbij 470 organisaties zijn aangesloten. De

werkorganisatie (ongeveer 30 medewerkers die ongeveer 23 arbeidsplaatsen vervullen) staat in

2013 onder leiding van de directeur / bestuurder, een fulltime manager en een deeltijd manager.

De Raad van Toezicht (RvT) toetst als toezichthouder de directeur en diens organisatorische en

financiële beleid.

Daarnaast functioneert vanaf 2008 de Raad van Advies (RvA) van aangesloten organisaties.

Deze Raad van Advies adviseert de directeur over het inhoudelijk functioneren van de

organisatie. In de Raad van Advies zijn 20 vrijwilligers actief, die door alle aangesloten

organisaties zijn gekozen. Deze 20 zetels zijn verdeeld over 10 doelgroepzetels (ouderen,

cliënten jeugdzorg, verslaafden en dak- en thuislozen, mensen met een psychische beperking,

mensen met een verstandelijke beperking, mensen met een lichamelijke beperking / chronisch

zieken, allochtone zorgvragers, mantelzorgers en cliëntenraden AWBZ / Ziekenhuizen) en

10 algemene zetels.

Op de website van Zorgbelang Gelderland kunt u zien wie er zitting heeft in de Raad van

Toezicht en de Raad van Advies en wie er als medewerker aan Zorgbelang Gelderland

verbonden zijn.

De werkorganisatie kent 2 teams: een team bedrijfsondersteuning en een team

participatieondersteuning. Het team participatieondersteuning kent twee provinciale subteams

en drie regionale subteams.

Bij de werkorganisatie zijn honderden actieve vrijwilligers betrokken, die meestal lid zijn van (of

betrokken zijn bij) de bij Zorgbelang Gelderland aangesloten organisaties. Het werk van de

(betaalde) medewerkers van Zorgbelang Gelderland is in belangrijke mate gericht op

ondersteuning van deze honderden vrijwilligers in hun organisaties, opdat zij vorm kunnen

geven aan de missie van Zorgbelang Gelderland.

2.3 Regionale en lokale samenwerking

Zorgbelang Gelderland werkt lokaal en regionaal samen met veel andere organisaties. In eerste

instantie zijn dat onze aangesloten organisaties en collega-consumentenorganisaties waarmee

zoveel als mogelijk en zinvol wordt samengewerkt. Dat geldt ook voor de maatschappelijke

ondersteuningsorganisaties zoals Spectrum, Elan en de Samenwerkende Bonden Ouderen

Gelderland (SBOG).

Gemeenten zijn – naast de provincie – in toenemende mate overheidsorganisaties waarvoor en

waarmee Zorgbelang Gelderland samenwerkt. In aanvulling op onze door de provincie


gefinancierde activiteiten, trachten we opdrachten te verwerven bij gemeenten door

gesubsidieerde projecten voor hen uit te voeren.

De verbetering van dienstverlening aan consumenten door zorginstellingen en organisaties op

het terrein van welzijn, kan niet plaats vinden zonder betrokkenheid van deze zorgorganisaties

zelf. Zorgbelang Gelderland heeft dan ook talloze werkrelaties met een breed scala aan

instellingen, variërend van een kleine lokale welzijnsinstelling tot de grote ziekenhuizen in

Gelderland.

Sinds enkele jaren neemt ook de samenwerking met zorgverzekeraars toe. Zorgbelang

Gelderland is verantwoordelijk voor de selectie en voordracht van leden van zorgvragersfracties

van zorgkantoren. Maar daarnaast sloot Zorgbelang Gelderland

samenwerkingsovereenkomsten met de vier grote zorgverzekeraars in onze regio: Menzis,

Achmea/Agis, VGZ en CZ.

2.4 Landelijke samenwerking

Zorgbelang Gelderland is één van de dertien Nederlandse Zorgbelang organisaties. Voorheen

werden deze organisaties aangeduid als RPCP’s of PPCP’s (Regionale of Provinciale

Patiënten/Consumenten Platforms). Een aantal Zorgbelang organisaties in andere provincies

hanteert een andere naam, zoals Het Klaverblad in Zeeland, Cliëntenbelang Utrecht,

Clientenbelang Amsterdam en het Huis van de Zorg in Limburg. Alle Zorgbelang organisaties

zijn lid van Zorgbelang Nederland. In dit landelijk verband wordt nauw samengewerkt aan

verschillende projecten op het gebied van bijvoorbeeld communicatie en meldacties. Ook vindt

in projectmatige zin samenwerking plaats met betrekking tot onderwerpen als

kwaliteitsverbetering van ziekenhuiszorg, samenwerking met zorgverzekeraars, landelijke

samenwerking met andere patiënten / consumenten organisaties, E-panels of het landelijk

stimuleringsprogramma ‘Aandacht Voor Iedereen’.

Zorgbelang Gelderland kent vanwege continuïteitsverbetering en efficiencyverbetering een

nauwe samenwerking met Zorgbelang Brabant op het gebied van de (interne)

bedrijfsondersteuning.

Behalve met andere Zorgbelang organisaties, werkt Zorgbelang Gelderland, waar zinvol en

mogelijk, ook met andere landelijke partijen samen. Daarbij kan gedacht worden aan de

Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF), het landelijk platform GGz, maar ook

bijvoorbeeld met het Landelijk Cliëntenforum Jeugdzorg (LCFJ) of Mezzo, de landelijke

belangenvereniging voor mantelzorgers.

Zorgbelang Gelderland ziet zichzelf uitdrukkelijk als een provinciaal en lokaal

samenwerkingsverband binnen de Nederlandse patiëntenbeweging. Binnen de organisatie van

Zorgbelang Gelderland komen de lokale, regionale en provinciale organisaties van categorale

en algemene patiëntenorganisaties samen. In landelijk verband wordt Zorgbelang Gelderland

daarom aangeduid als een regionale koepelorganisatie binnen de patiëntenbeweging.

Zorgbelang Gelderland stimuleert actief de éénwording binnen de patiëntenbeweging, met

name gericht op de vorming van één landelijke brancheorganisatie voor zorgvragers in al hun

diversiteit.


3 Beleidskeuzen van Zorgbelang Gelderland

Zorgbelang Gelderland is dé onafhankelijke organisatie in Gelderland van en voor zorgvragers

in de meest brede zin van het woord. De provincies hebben sinds 1994 in Nederland de taak

om Zorgbelang organisaties in stand te houden. Zij hebben deze taak van het Rijk

overgenomen. Op welke wijze zij dit doen, is niet in de wet vastgelegd.

Omdat de Nederlandse provincies de financiering van Zorgbelang organisaties op zich hebben

genomen, beïnvloeden zij in belangrijke mate ook de koers van deze organisaties.

De Zorgbelang organisaties richten zich in hun beleid – mede vanwege de provinciale

financiering – op onderwerpen die de provincies belangrijk vinden.

In dit hoofdstuk zetten we allereerst de hoofdlijnen uiteen van het provinciaal beleid, in relatie

tot de activiteiten van Zorgbelang Gelderland in 2013. Dit hoofdstuk sluit af met de

beleidskeuzen waarvoor Zorgbelang Gelderland zich in 2013 gesteld ziet.

3.1 Provinciaal beleid als leidraad

In de in hoofdstuk 4 uit te werken programma’s van Zorgbelang Gelderland wordt uitvoering

gegeven aan zowel het provinciaal sociaal beleid als aan het provinciaal beleidskader jeugd.

De beleidsdoelstellingen van deze beleidskaders worden hier beknopt weergegeven.

Provinciaal sociaal beleid

Zorgbelang Gelderland voert met haar activiteiten het sociale beleid van de provincie

Gelderland uit. De doelstellingen van dit provinciale sociale beleid zijn vastgelegd in het op

9 november 2011 door Provinciale Staten vastgestelde ‘Sociaal Profiel Gelderland’. Daarin

worden de volgende beleidsdoelen weergegeven.

De provincie Gelderland zal zich op sociaal terrein gaan concentreren op de wettelijke taken en

de afspraken uit het bestuursakkoord tussen Rijk, provincie en gemeenten:

Invulling van de tweedelijnsondersteuning in het kader van de Wmo.

Agendering en signalering op sociaal terrein.

Jeugdzorg op termijn over te dragen aan gemeenten

Sociaal beleid flankerend aan ruimtelijk, economisch en cultuurbeleid

Het sociaal beleid zal in belangrijke mate ‘vraaggestuurd’ samen met- en in opdracht van

gemeenten in de 6 Gelderse WGR regio’s worden vormgegeven. Daartoe zijn met Gelderse

gemeenten / regio’s in 2011 regionale sociale agenda’s uitgewerkt die in 2012 tot regionale

sociale programma’s hebben geleid als onderdeel van de samenwerking tussen provincie en

Gelderse gemeenten van 2013 tot en met 2016 (stads- en regiocontracten).

Inhoudelijke beleidsthema’s binnen het provinciaal sociaal beleid

In de op 22 mei 2012 vastgestelde ‘uitvoeringsagenda 2013: ‘samen op eigen kracht’ worden

deze doelstellingen verder uitgewerkt naar een aantal thematische activiteiten: Actief burgerschap en gemeenschapszin met accenten op vrijwilligerswerk;

o Het ontwikkelen van nieuwe professionaliteit

o Het verbeteren van de relatie tussen professional en de vrijwilliger

o Het verbeteren van de positie van mantelzorgers en vrijwilligers

Aandacht voor kwetsbare groepen en mensen in de samenleving (zoals ouderen, mensen met handicaps, allochtonen);

o Het voorkomen van sociaal isolement

o Verbeteren van eigen regie

o Het bevorderen van economische participatie


Gezondheid en zorg (met accenten op gedrag en innovaties ter vermindering van zorg);

o Versterking van de 1e lijn

o Preventie voor o.a. ouderen

o Stimulering van transmurale zorg en e-health

o Het bevorderen van een wijkgerichte aanpak, welzijn nieuwe stijl

o Het stimuleren van zorginnovatie en netwerken die hier op gericht zijn.

Leefbaarheid en voorzieningen (met specifieke aandacht voor het platteland). o Het stimuleren van de multifunctionaliteit van voorzieningen

o Het stimuleren van de maatschappelijke cohesie door optimaal gebruik van

voorzieningen

o De versterking van de samenwerking tussen overheden, maatschappelijke

organisaties en belangengroepen.

Het is de wens van het college van Gedeputeerde Staten van Gelderland dat Zorgbelang zich in het

kader van de provinciale subsidie exclusief bezig houdt met de thema’s ‘aandacht voor kwetsbare

groepen en mensen’ en ‘gezondheid en zorg’.

Provinciaal beleidskader Jeugd

Zorgbelang Gelderland draagt ook bij aan de realisatie van het provinciaal beleidskader jeugd.

Dit beleidskader is op 27 juni 2012 vastgesteld door Provinciale Staten van Gelderland. Dit

nieuwe beleidskader geeft aan dat vanaf 1 januari 2015 de Gelderse Gemeenten

verantwoordelijk worden voor de jeugdzorg. Het provinciaal beleid is geheel gericht op de

overdracht van verantwoordelijkheden van de provincie naar gemeenten. Daarbij ligt juist

vanwege de complexe transitie, de focus op behoud van de kwaliteit en toegankelijkheid van de

jeugdzorg. Zorgbelang Gelderland is voor de provincie Gelderland de ondersteuner van

jongeren en hun ouders ( relaties) in de jeugdzorg. Voor hen staat goede kwaliteit en

toegankelijkheid centraal. Zorgbelang Gelderland ondersteunt deze jongeren en ouders

(relaties) om zelf aan te geven welke kwaliteit van belang word gevonden, om zelf aan te geven

waar het niet goed loopt in hun ogen en waar zaken verbeterd kunnen worden. Daarom voert

Zorgbelang Gelderland de volgende (gedeeltelijk wettelijk geborgde) taken uit:

die door Zorgbelang Gelderland worden uitgevoerd.

De vertrouwenspersoon Jeugdzorg

Het stimuleren van cliëntenparticipatie in de Jeugdzorg

Belangenbehartiging voor cliënten en ouders in de Jeugdzorg

3.2 Beleidsmatige keuzes in 2013

Burgers en zorgvragers staan de komende jaren een enorme verandering te wachten: de

veranderingen (transities) in financiering van de zorg, zullen voor grote veranderingen in het

aanbod en de kwaliteit van zorg zorgen. Daarnaast groeit de vraag naar zorg onder andere

door de vergrijzing en door nieuwe technologieën enorm. Dit alles maakt dat burgers en

zorgvragers zelf een steeds groter aandeel in de financiering en de organisatie van de zorg

zullen moeten gaan opvangen. Er zullen belangrijke maatschappelijke keuzes gemaakt gaan

worden. Voor Zorgbelang Gelderland als organisatie van en voor zorgvragers en burgers,

betekent dit dat er de komende jaren heel veel werk is om de belangen van burgers en

zorgvragers in deze transitieprocessen te behartigen. Daarbij gaat in toenemende mate de

vraag m.b.t. betaalbaarheid van de zorg en het maken van keuzes daarin, een rol spelen.

Echter, door de bezuiniging op de subsidie van Zorgbelang Gelderland in 2013 en in 2014, zal

Zorgbelang Gelderland zijn taken om de belangen van Gelderse burgers en zorgvragers te

behartigen met minder middelen en op een andere manier dienen uit te voeren. Om die reden is

in 2012 een reorganisatie doorgevoerd.


Zorgbelang Gelderland kiest er voor haar activiteiten veel sterker regionaal te gaan

organiseren: aangesloten organisaties en de daarin actieve vrijwilligers gaan in de regio samen

met de betaalde medewerkers van Zorgbelang Gelderland prioriteiten stellen: welke activiteiten

ter ondersteuning van de belangen van welke Gelderse burgers en zorgvragers hebben in die

regio prioriteit? Welke activiteiten voor mensen met welke beperking zijn op dat moment het

belangrijkst? Daarbij moet het aantal vrijwilligers dat namens Zorgbelang Gelderland actief is,

nog verder gaan groeien.

In de Gelderse regio’s wordt meer nog dan nu al het geval is, samen met de aangesloten

organisaties aansluiting gezocht bij gemeenten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Waar

mogelijk worden met (project)middelen van deze relaties activiteiten ondernomen in het belang

van Gelderse burgers en zorgvragers, die ook deze (financierende) organisaties direct ten

goede komen.

Een aantal activiteiten blijft provinciaal georganiseerd maar wordt wel aangesloten op de

regionale activiteiten: de Zorgbelang academie, communicatieactiviteiten en de helpdesk voor

aangesloten organisaties. Tevens zullen een aantal samenbindende netwerkactiviteiten, zoals

de jaarlijkse manifestatie, provinciaal georganiseerd blijven.

De huidige praktijk van betaalde informatie en klachtopvang gaat veranderen. Er zal sprake zijn

van een door vrijwilligers bemand meldpunt van klachten en signalen, dat leidt tot

belangenbehartigingacties in de regio. Daarmee verschuift het accent van (uitgebreide)

individuele ondersteuning naar het opvangen van signalen en knelpunten om daar acties op te

ondernemen om tot verbetering van de zorg te komen. Daar waar andere partijen bereid zijn de

nu nog bestaande individuele ondersteuning te financieren, kan dat in een regio of ten behoeve

van een specifieke zorgverzekeraar blijven bestaan.

Op het terrein van de jeugdzorg zal Zorgbelang Gelderland de vertrouwenspersoon functie voor

heel Gelderland blijven uitvoeren. Vanaf 2012 is Zorgbelang Gelderland ook verantwoordelijk

voor de vertrouwenspersoon functie voor landelijk werkende instellingen (LWI’s) in de

jeugdzorg. Hier wordt heel nauw samengewerkt met het landelijk bureau AKJ. Ook blijft

Zorgbelang Gelderland activiteiten ondernemen om het oudernetwerk jeugdzorg te

ondersteunen. Onze inzet bij het ondersteunen van vormen van belangenbehartiging en

cliëntenparticipatie van jongeren in de jeugdzorg blijft onverminderd.

Om deze nieuwe koers met minder middelen te kunnen uitvoeren was een interne reorganisatie

noodzakelijk. In deze reorganisatie zijn een aantal functies in de ondersteuning opgeheven

(geen receptie, minder formatie secretariaat, minder formatie communicatie) en bij het

management (geen programmacoördinatoren meer, minder formatie managers). Daarnaast is

de functie van adviseur veranderd in die van projectleider, waarbij het verwerven van

(project)middelen centraal staat, evenals het nauw binnen grenzen van tijd en plaats realiseren

van in verworven projecten gestelde doelen.

3.3 Ambities om extra projectactiviteiten te verwerven Door het wegvallen van een belangrijk deel van de provinciale subsidie(s) is een grotere ambitie

voor het verwerven van projectopdrachten noodzakelijk om het ‘oude’ niveau van ondersteuning

van onze achterban op pijl te kunnen houden. Onze ambitie richt zich op termijn met name op

de volgende kansen.

Informatievoorziening en klachtopvang:

o het organiseren van een onafhankelijke klachtenfunctionaris voor met name de eerste

lijn;


o het organiseren van participatie van zorgvragers bij de eventuele oprichting van de

nieuwe (regionale?) geschillencommissies in de zorg als gevolg van de op handen

zijnde Wet Cliëntenrechten Zorg;

o het aanbieden van onafhankelijke klachtopvang en ondersteuning in gemeenten, maar

mogelijk ook bij andere zorgaanbieders.

Lokale en regionale participatie van zorgvragers:

o het stimuleren van oprichten van en ondersteunen van cliëntenraden;

o het vergroten van inbreng tot kwaliteitsverbetering door middel van onder andere

cliëntenpanels, patiëntenenquêtes, spiegelgesprekken, shadowing en andere vormen

van inbreng tot kwaliteitsverbetering;

o Uitoefening van de wettelijke enquêterecht (WTZI) functie namens zorgvragers, bij

ziekenhuizen, GGz instellingen en instellingen voor jeugdzorg;

o het vergroten van de inzet met betrekking tot de verbetering van de kwaliteit van zorg en

de inkoop van zorg, samen met zorgverzekeraars;

o het organiseren van vormen van participatie rondom academische ziekenhuizen, in

samenwerking met de landelijke Cliëntenraad Academische Ziekenhuizen (CRAZ);

o het aanbieden van participatie van zorgvragers bij de invoering van verbetertrajecten als

implementatie van gebruikersonderzoeken (zoals de CQ index);

o het ontwikkelen van nieuwe ondersteuningsvormen voor zorgvragersparticipatie in woon

service gebieden, ten aanzien van palliatieve zorg en acute zorg;

o het samen met andere partijen in het veld ontwikkelen en implementeren van nieuwe

zorgtechnologieën (E-health);

o het samen met andere partijen in het veld ontwikkelen van concepten van zorgzame

zorg en het zorg dragen voor implementatie daarvan in de praktijk;

o het samen met andere partijen in het veld ontwikkelen en implementeren van nieuwe

vormen van actievere bestuurlijke betrokkenheid van burgers bij het vorm geven van

zelfredzaamheid, bijvoorbeeld in de vorm van zorgcoöperaties;

o ontwikkelen samenwerking GGD (Rivierenland, Oude IJssel en Arnhem);

o verder ontwikkelen van ondersteuning van participatie bijzondere doelgroepen;

o het ondersteunen van Wmo-raden;

o het aanbieden van participatiemethodieken voor bijzondere groepen;

o het aanbieden van deskundigheidsbevordering van wijkraden, vrijwilligersorganisaties et

cetera met name in de wijze waarop men in contact komt met en contacten onderhoudt

met bijzondere doelgroepen.

Jeugdzorg:

o verdere ontwikkeling ondersteuning ouderparticipatie;

o verdere ondersteuning van gemeenten rondom de opzet van Centra voor Jeugd en

Gezin en met name de organisatie van betrokkenheid van jongeren en ouders daarbij.


4 Inhoudelijke beschrijving van de programma’s

In de hierna volgende paragrafen beschrijven we de voorgenomen activiteiten van Zorgbelang

Gelderland in 2013 op inhoudelijke wijze. We onderscheiden daarbij de volgende programma’s

en hun activiteiten:

Informatie en klachtenopvang

Regionale participatieondersteuning

o Nijmegen en omgeving

o Rivierenland

o Arnhem en omgeving

o Achterhoek

o Oost Veluwe

o Noord-West Veluwe

o Food-Valley

Jeugdzorg

Dienstverlening aan de achterban

Communicatie en publiciteit

De uitgewerkte activiteiten vindt u in bijlage 2.

4.1 Informatie en klachtenopvang

Zorgbelang Gelderland vindt het belangrijk dat zorgvragers die een probleem met zorg ervaren,

goed geïnformeerd worden over de vraag hoe een dergelijk probleem op te lossen. Enerzijds

worden Gelderse zorgvragers hiermee ondersteund om zelf regie te voeren over hun

problemen met zorg, door deze problemen zelf op te lossen. Anderzijds geven veel signalen

over knelpunten in de zorg een goed beeld van waar verbetering van zorg noodzakelijk is.

Zorgbelang Gelderland maakt op basis van de 1500 serieuze klachtsignalen die jaarlijks

binnenkomen, signaleringsrapportages die leiden tot gesprekken met de betrokken instellingen

en zorgverleners, waarover deze klachtsignalen gaan.

Klachtenopvang en individuele advisering

Bij de afdeling Informatie en Klachtenopvang van Zorgbelang Gelderland kunnen Gelderse

burgers elke werkdag terecht van 9.00 tot 16.30 uur. Zij kunnen dan vragen stellen over zorg,

wonen en welzijn en over patiëntenrechten of kunnen melding doen van een klacht.

Zij krijgen dan informatie en advies bij de indiening en het traject van behandeling van een

klacht. Mensen kunnen telefonisch contact opnemen of via een mailadres of meldformulier op

de website.

Vanaf 2013 wordt de informatievoorziening en klachtopvang door vrijwilligers uitgevoerd. Dit is

één van de gevolgen van de inhoudelijke koerswijziging die Zorgbelang Gelderland eind 2012

heeft doorgevoerd. Een team van vrijwilligers voorziet bellers en mailers van antwoorden en

registreert de vragen en klachten.

Signalering

Zorgbelang Gelderland haalt via de registratie van de vragen en klachten ervaringskennis op.

Op basis van deze gegevens kunnen tekorten en misstanden in de zorg in kaart gebracht

worden. Deze knelpunten in de zorg worden gesignaleerd en aangekaart bij zorgaanbieders en

instanties om de kwaliteit van zorg te verbeteren. Zo nodig worden derden ingeschakeld, zoals

zorgverzekeraars, de Inspectie voor de Gezondheidszorg, de media of de politiek.


Ervaringskennis ophalen

Zorgbelang Gelderland verzamelt op verschillende wijzen ervaringen van gebruikers van zorg.

Op basis van deze informatie kunnen tekorten en misstanden in de zorg gesignaleerd worden

en gebruikt worden voor de (collectieve) belangenbehartiging. Daarbij worden onder andere de

volgende werkwijzen gebruikt:

leden van het E-panel krijgen tenminste vier maal per jaar een vragenlijst voorgelegd om

hun mening te peilen over verschillende onderwerpen;

een meldactie is een middel om burgers uit Gelderland op te roepen telefonisch of via de

website hun melding of klacht te uiten over actuele onderwerpen;

uit de registratie van vragen en klachten van de afdeling Informatie en Klachtenopvang komt

ervaringskennis beschikbaar;

Via de social media site www.deeljezorg.nl worden ook klachtsignalen opgevangen en

worden zorgvragers gestimuleerd onderling in gesprek te gaan over oplossing van hun

knelpunten;

Zorgbelang Gelderland maakt naast deze methoden in projectvorm ook nog gebruik van

interviews, vragenlijsten, de mystery guest methode, themabijeenkomsten, workshops en

cliëntenpanels.

4.2 Regionale participatieondersteuning

Zorgbelang Gelderland ondersteunt alle Gelderlanders met het vormgeven van hun leven met

één of meerdere beperkingen. Daarbij staat de zelfredzaamheid van deze burgers voorop.

Indien enige vorm van zorg of ondersteuning noodzakelijk is, dient deze vraaggericht te zijn: de

zorgvrager en zijn mogelijkheden om zelfstandig te kunnen leven dienen centraal te staan.

Zorgbelang Gelderland ondersteunt in alle Gelders regio’s zorgvragers en hun organisaties, bij

het vormgeven van hun zelfredzaamheid en stimuleren van vraaggerichte zorg en

welzijnsondersteuning.

Ontwikkelingen

Nederland verandert snel op het terrein van zorg en welzijn:

De eigen verantwoordelijkheid om zorg voor jezelf en anderen te dragen neemt snel toe;

De zorgvrager komt steeds centraler te staan. Deze wil zelf zoveel mogelijk zijn zorg

bepalen en daarover de regie voeren. De meeste burgers kunnen dit ook, maar het

bestuurlijk besef neemt toe dat groepen burgers met specifieke en toenemende problemen,

enige steun nodig hebben bij het voeren van deze zelfregie;

De trend om langer zelfstandig in een buurt, wijk of dorp (kleinschalig) te blijven wonen zet

verder door;

De verantwoordelijkheid voor de financiering van veel zorgvormen komt bij

(samenwerkende) gemeenten te liggen. Denk daarbij aan de jeugdzorg en de langdurige

zorg;

Er is sprake van een toenemende ontschotting van zorgvormen (en financieringsvormen) op

lokaal en regionaal niveau;

o Wmo zorg en langdurige zorg groeien snel naar elkaar toe;

o Jeugdzorg en Wmo zorg groeien snel naar elkaar toe;

o Er is een grote samenhang tussen goede preventie en minder (ook curatieve) zorg;

o De kosten van de zorg groeien te snel en burgers / zorgvragers moeten hun

medeverantwoordelijkheid nemen deze kosten te beperkten.

Doelstellingen

Zorgbelang Gelderland wil er zorg voor dragen dat Gelderse zorgvragers en burgers zelf

initiatieven nemen en nauw betrokken zijn bij de bovengenoemde ontwikkelingen. Dit leidt tot

http://www.deeljezorg.nl/


de volgende doelstellingen op het gebied van regionale ondersteuning van belangenbehartiging

en participatie van Gelderse zorgvragers en burgers in alle Gelderse regio’s:

Zorgvragers en burgers ontmoeten elkaar en wisselen ervaringen uit over de ervaren

regionale zorg. Deze uitwisseling van ervaring heeft een permanent / terugkerend /

monitorend karakter;

Zorgvragers en burgers hebben een eigen visie ontwikkeld op wat zij belangrijk vinden op

het gebied van zorg en welzijn in hun regio:

o ondersteunende zorg en welzijn in het kader van de Wmo;

o langdurige zorg als aanvulling op de ondersteunende Wmo zorg;

o zorg voor jeugdigen en hun ouders (gehele jeugdzorg / pedagogische zorg);

o curatieve zorg, met name eerstelijnszorg en ziekenhuis zorg.

Zorgvragers en burgers hebben hun visie in kunnen brengen in bestuurlijke beleidsplannen

en bij de professionele zorguitvoerders: er is sprake van een gezamenlijke visie;

Zorgvragers en burgers hebben zelf op basis van deze gezamenlijke visie eigen initiatieven

genomen om met elkaar en met professionele zorgverleners bij te dragen aan de realisatie

van hun eigen visie.

Activiteiten

In elke regio zullen samen met gemeenten, zorgvragers en zorgaanbieders, activiteiten worden

ontplooid om de hierboven genoemde doelstellingen te kunnen realiseren. In bijlage 2 worden

de voorgenomen activiteiten voor 2013 per regio beschreven. De programmering van deze

activiteiten gebeurt jaarlijks door middel van een regionaal activiteitenprogramma dat wordt

opgesteld samen met belangrijke regionale partners van Zorgbelang Gelderland: de

aangesloten organisaties, gemeenten, zorgverzekeraars en zorgen welzijnsaanbieders.

Hier worden kort een aantal voorbeelden van mogelijke, regionale activiteiten beschreven, die

gericht zijn op enerzijds het ‘ophalen van ervaringen’ en anderzijds het ondersteunen van de

inbreng (participatie) van burgers en zorgvragers, op basis van deze ervaringen.

De ondersteuning van de regionale participatie en belangenbehartiging van burgers en

zorgvragers gebeurt op het gehele brede terrein van de Wmo ondersteuning (wonen, zorg,

welzijn); de langdurige zorg; de curatieve zorg en de jeugdzorg.

De ondersteuning van de participatie en belangenbehartiging van jongeren en ouders in de

jeugdzorg, is nu nog in belangrijke mate provinciaal georganiseerd, omdat de jeugdzorg nu nog

provinciaal georganiseerd is. De komende jaren verandert deze organisatie van de jeugdzorg

en krijgt ook de ondersteuning van jongeren en ouders steeds meer een regionaal en lokaal

karakter.

Participatie en innovatie als middel

Eerder in dit activiteitenplan is al aangegeven dat Zorgbelang Gelderland ervaringskennis

centraal stelt. Ervaringskennis is een toegevoegde waarde die noodzakelijk is om

zelfredzaamheid, de kwaliteit van leven en de kwaliteit van zorg en welzijn te verbeteren vanuit

het perspectief van zorgvragers. Zorgbelang Gelderland ontwikkelt vormen van participatie en

innovatie (zorgvernieuwing) als middel om ervaringskennis tot verbetering van zelfredzaamheid,

de kwaliteit van leven en de kwaliteit van (het aanbod van) zorg en welzijn te laten leiden.

Methodieken van participatie en innovatie zijn middelen (producten, werkwijzen), die tot

verwezenlijking van onze doelen leiden.

In het proces van zorgvragersparticipatie is een aantal fasen te onderscheiden:

ervaringkennis verzamelen, bundelen;

ervaringskennis formuleren, beschrijven, vastleggen;

ervaringskennis communiceren, overbrengen;

ervaringskennis verbinden met professionele kennis;

‘vertalen van ervaringskennis’ naar inbreng die kan leiden tot een verbetering van

zelfredzaamheid, van de leefsituatie of van de zorg- of dienstverlening;


gebruik van ervaringskennis in de praktijk: leidend tot een daadwerkelijk resultaat;

evaluatie en terugkoppeling van het totale proces van participatie.

Medewerkers van Zorgbelang Gelderland hebben veel ervaring in het omgaan met mensen met

een zeer grote diversiteit aan zorgvragen en beperkingen. Zij onderhouden allemaal een

netwerk van relaties met een deel van onze achterban van zorgvragers.

Onze medewerkers zijn goed opgeleide professionals en vrijwilligers. Zij zijn in het bijzonder

getraind in het omgaan met ervaringskennis en met mensen met specifieke zorgvragen.

Daardoor zijn zij in staat om informatie te ‘vinden’ en te ‘vertalen’ die door professionals die bij

andere organisaties werken vaak niet ‘gevonden’ wordt.

Zorgbelang Gelderland doorloopt het proces van participatie steeds op andere – op maat

toegesneden – wijze, ‘verpakt’ in een aantal standaardmethodieken. Hierna wordt een aantal

veel gebruikte participatiemethodieken kort omschreven. In de concrete projectbeschrijvingen

(in bijlage 2 van dit activiteitenplan) zult u veel van deze methodieken terugvinden als onderdeel

van de geplande regionale activiteiten. In bijlage 1 van dit activiteitenplan zijn een aantal

methodieken van participatieondersteuning en innovatie als voorbeeld nader omschreven.

Informatiebijeenkomsten De ontwikkelingen binnen de Wmo, jeugdzorg, langdurige zorg maar ook de curatieve zorg, volgen elkaar in snel tempo op. Voor betrokken burgers, zorgvragers en vrijwilligers is het nauwelijks mogelijk precies te volgen wat deze ontwikkelingen zijn; wat dit voor burgers en zorgvragers betekent en hoe op deze veranderingen kan of moet worden ingespeeld. Zorgbelang Gelderland heeft veel ervaring met het informeren van burgers en zorgvragers over relevante ontwikkelingen. Regionale website, nieuwsbrieven, brochures e.d. Behalve bijeenkomsten zijn veel meer middelen in te zetten om burgers en zorgvragers te informeren. In elke regio kunnen in onderling overleg met verschillende betrokkenen, verschillende informatieactiviteiten ontwikkeld worden, zoals een regionale website, regionale nieuwsbrieven, brochures e.d. Visieontwikkeling Burgers en zorgvragers zijn niet alleen gebaat bij informatie, zij dienen zelf ook een visie te bepalen hoe zij als burgers / zorgvrager aan deze veranderingen kunnen bijdragen. Daartoe is het van belang als burgers / zorgvragers gezamenlijk een visie op de veranderingen in de zorg in de breedte te ontwikkelen. Bijvoorbeeld als Wmo raden onderling, en/of samen met cliëntenraden, patiëntenorganisaties, maar ook samen met niet-georganiseerde burgers of zorgvragers. Panels Om in te zoomen op specifieke vraagstukken, zoals de ontwikkelingen voor bepaalde doelgroepen, of de ontwikkelingen rondom bepaalde zorgvormen / instellingen, kan het zinvol zijn om specifieke panelgesprekken te organiseren als vorm van het ‘ophalen’ van ervaringen. Hieruit kan ‘lering’ worden getrokken ten aanzien van de verdere implementatie van veranderingen, vernieuwingen of verbeteringen. Ook een zogeheten E-panel kan een geschikte vorm zijn voor het ophalen van ervaringen in een bepaald gebied of ten aanzien van een specifieke problematiek of doelgroep. Social media Social media zoals facebook, linkedin, twitter of bijvoorbeeld www.deeljezorg.nl, zijn erg geschikt om ervaringen van burgers en zorgvragers op te halen. Het is dan wel zaak gericht naar relevante ervaringen te zoeken (of: te organiseren). Ook moeten deze ervaringen ‘vertaald’ worden naar een inbreng die gemeenten, zorgaanbieders of anderen helpt de zorg aan burgers te verbeteren.

http://www.deeljezorg.nl/


Zorgcoöperatie en andere zelfinitiatieven Van de burger wordt verwacht dat hij steeds zelfredzamer wordt. Dat is niet alleen van toepassing op zelfzorg, vrijwilligerswerk of mantelzorg, maar ook op ‘bestuurlijke zelfzorg’. Zorgbelang kan een initiërende en/of ondersteunende rol spelen bij het ontwikkelen van bestuurlijke zelfinitiatieven, zoals een zorgcoöperatie of ‘Trust’ (naar Engels voorbeeld). Dit zijn allemaal voor Nederland relatief nieuwe (of: hernieuwde) vormen van zelfbestuur. Bij al deze vormen van zelfbestuur staat centraal dat burgers zelf bestuurlijk meer verantwoordelijkheid gaan nemen voor verschillende vormen van zorg of maatschappelijke ondersteuning in een dorp, wijk, kern, gemeente of regio. Daarbij zijn natuurlijk vraagstukken aan de orde hoe zich dergelijke burgerinitiatieven verhouden tot gemeentelijke (bestuurlijke) verantwoordelijkheden of de (bestuurlijke) verantwoordelijkheden van zorginstellingen. Regionale ervaringsmonitor(en) Ervaringen van burgers kunnen heel specifiek zijn, bijvoorbeeld ten aanzien van een specifieke problematiek in een specifieke woonkern, of ten aanzien van een bijzonder vorm van zorg voor een bijzondere doelgroep. Maar bestuurlijk is het van belang overzicht te houden van veel ervaringen op veel terreinen, in het gehele bestuurlijke gebied van een regio. Zorgbelang Gelderland kan voor een regio verschillende vormen van ervaringsmonitoren opzetten en onderhouden. Meldacties, signaleringsrapportages Aansluitend op (zo mogelijk periodieke) gebiedsbrede en qua thematiek brede monitoring van ervaringen, is het mogelijk meer gericht op zoek te gaan naar specifieke knelpunten binnen een bepaald deelgebied (denk bijvoorbeeld aan tandartsenzorg of hulpmiddelen) en binnen een bepaald geografisch gebied (bijvoorbeeld een gemeente). Op basis van enkele incidentele signalen kunnen meldacties worden gedaan (meld uw ervaringen met…). Op basis van meldacties of andere vormen van signalering, kunnen signaleringsrapportages worden gemaakt. Deze zijn bedoeld om verantwoordelijke bestuurders en instellingen te attenderen op specifieke knelpunten, zodat op deze punten verbeteringen kunnen worden aangebracht. Verbeteracties Burgers en zorgvragers zijn altijd bereid mee te bouwen aan nieuwe en betere vormen van zorg of ondersteuning. Op basis van incidentele of structurele signaleringen of monitoren, kan een regionale strategie van verbetering worden ingezet waarbij burgers en zorgvragers leidend zijn in zowel het initiëren als vormgeven van verbeteringen. Activiteiten voor bijzondere doelgroepen Soms is het van belang participatieactiviteiten voor bijzondere doelgroepen te organiseren. Sommige groepen burgers (denk bijvoorbeeld aan mensen met een verstandelijke beperking) worden niet bereikt met activiteiten die voor ‘iedereen’ toegankelijk zijn. Andersom komen ‘gewone’ burgers niet onmiddellijk af op een activiteit gericht op mensen met een psychische of lichamelijke beperking. Eén van de kwaliteiten van Zorgbelang Gelderland is met name het organiseren van activiteiten voor bijzondere doelgroepen, zodat hun ervaringen echt gehoord worden en hun inbreng daadwerkelijk gebruikt wordt bij het verbeteren van zelfredzaamheid of kwaliteit van zorg.

Aansluiting bij provinciale beleidskaders Zorgbelang Gelderland verricht alle bovenstaande regionale participatieondersteuning

activiteiten in het kader van twee centrale provinciale beleidsthema’s: zelfredzaamheid

kwetsbare groepen en versterking van zorg en gezondheid.

Zelfredzaamheid kwetsbare groepen

Bij het optreden van een beperking, bijvoorbeeld door het ouder worden, staat voorop dat

mensen voor zichzelf kunnen blijven zorgen. Dat willen mensen met een beperking ook graag.

In een aantal gevallen is de beperking zo groot, dat mensen kwetsbaar worden: niet meer

volledig zelfredzaam kunnen zijn. Ouderen, mensen met een zorgvraag (zoals mensen met een

lichamelijke, psychische, of verstandelijke beperking) kunnen soms niet alles meer alleen en


hebben hulp / ondersteuning van anderen nodig. In eerste instantie wordt die hulp of zorg

gezocht in het eigen netwerk, bij familie, vrienden, buurtgenoten. In een aantal gevallen is

professionele ondersteuning noodzakelijk. In elke Gelderse regio, verricht Zorgbelang

Gelderland samen met aangesloten organisaties (vrijwilligers) en in overleg met gemeenten en

zorginstellingen, activiteiten die er op gericht zijn de zelfredzaamheid van kwetsbare groepen te

verbeteren. Daarbij zijn voor 2013 door de provincie Gelderland de volgende speerpunten

benoemd:

Het voorkomen van sociaal isolement

Verbeteren van eigen regie

Het bevorderen van economische participatie

In de bijlagen is per regio te zien welke activiteiten in 2013 op deze speerpunten ondernomen

worden.

Gezondheid en zorg Het bevorderen van de gezondheid van Gelderse burgers en het verbeteren van hun (noodzakelijke) zorg is een belangrijk thema waarop de provincie Gelderland in de periode 2013 tot en met 2016 stimulerend wil optreden, samen met gemeenten en lokale en regionale zorginstellingen. Gelderland kent in sommige gebieden een bevolkingskrimp, waardoor de kwaliteit van het zorgaanbod onder druk komt te staan. Daarnaast zijn in andere gebieden bewoners significant ongezonder dan andere Nederlanders. De provincie wil er voor zorgen dat deze burgers zo mogelijk gezonder worden en de best mogelijke zorg ontvangen.

In elke Gelderse regio, verricht Zorgbelang Gelderland samen met aangesloten organisaties

(vrijwilligers) en in overleg met gemeenten en zorginstellingen, activiteiten die er op gericht zijn

de gezondheid van - en de zorg voor Gelderse burgers te verbeteren. Daarbij zijn voor 2013

door de provincie Gelderland de volgende speerpunten benoemd:

Versterking van de 1e lijn (huisartsenzorg, paramedische zorg etc.);

Gezondheidspreventie gericht op o.a. ouderen;

Stimulering van transmurale zorg (zorg die door instituties heen loopt, georganiseerd vanuit

het belang van de zorgvrager)en e-health (digitale zorgondersteuning en zorgvormen);

Het bevorderen van een wijkgerichte aanpak, waarbij uitgegaan wordt van de

zorgbehoeften in een wijk / dorp;

Het stimuleren van zorginnovatie en netwerken die hier op gericht zijn.

In de bijlagen is per regio te zien welke activiteiten in 2013 op deze speerpunten ondernomen

worden.

4.3 Versterking positie cliënten in de Jeugdzorg

Zorgbelang Gelderland is in de afgelopen jaren begonnen met het versterken van de positie

van de cliënt in de Jeugdzorg. Dat gebeurde op drie onderwerpen: de vertrouwenspersoon,

cliëntenparticipatie en belangenbehartiging. In het komende jaar willen we verder gaan op dat

ingeslagen pad. Nu de overgang van de Jeugdzorg van provincie naar gemeenten definitief

door gaat per 1 januari 2015, worden de belangenbehartigingactiviteiten en cliëntenparticipatie

activiteiten uitgevoerd in het kader van de eerder beschreven regionale participatie

ondersteunende activiteiten. De vertrouwenspersoon jeugdzorg wordt vanwege de

schaalvoordelen ook in 2013 georganiseerd op provinciale schaal.

Omdat over deze activiteiten in het kader van de wet op de jeugdzorg aparte prestatieafspraken

met de provincie Gelderland als subsidiegever bestaan, worden deze activiteiten hier apart

beschreven.

In 2013 wordt lokaal en provinciaal overleg gevoerd over de transitie van de jeugdzorg naar

gemeenten en wat dit betekent voor de vertrouwenspersoon, de belangenbehartiging en de

ondersteuning van participatie van jongeren en ouders. Dit overleg wordt ook op landelijk


niveau gevoerd (met de VNG, het Ministerie van VWS en diverse landelijke

belangenorganisaties, via Zorgbelang Nederland). Op provinciaal niveau wordt een bijdrage

geleverd aan het op te richten bestuurlijk informatiepunt transitie jeugdzorg, wat door Spectrum

CMO Gelderland wordt opgezet in nauwe samenwerking met de provincie Gelderland.

Hier wordt kort omschreven welke hoofdactiviteiten door Zorgbelang Gelderland worden verricht

op het terrein van het jeugdbeleid en de jeugdzorg. In de bijlagen worden deze activiteiten nog

nader omschreven, waarbij per regio ook wordt aangegeven welke relaties er met welke

instellingen en gemeenten op dit gebied zijn.

Vertrouwenspersoon

Ook in 2013 wordt verder gegaan met activiteiten om de naamsbekendheid van de

Vertrouwenspersonen van Zorgbelang Gelderland te vergroten. Enkele activiteiten: het

aansluiten op vrijetijdsactiviteiten in instellingen en het houden van inleidingen op leefgroepen.

De ontvankelijkheid van medewerkers voor vragen of opmerkingen van ouders en jongeren is

de afgelopen jaren vergroot. Bovendien worden uit het signaleringsrapport thema’s benoemd,

die gebruikt zullen worden in de belangenbehartiging. Uit de signaleringsrapportage komt sinds

enkele jaren naar voren dat ouders en jongeren sterk behoefte hebben aan voorlichting omtrent

hun rechtspositie in geval van dreigend conflict met hun instelling. Daarnaast worden de

individuele gesprekken met de directies over het signaleringsrapport voortgezet.

De vertrouwenspersoon Jeugdzorg voor 3 landelijk werkende jeugdzorginstellingen (zogeheten

LWI’s, Avenier, SGJ en de Hoenderloo groep) wordt in opdracht van Zorgbelang Gelderland

uitgevoerd door de landelijke Stichting AKJ.

Cliëntenparticipatie

Het versterken van de participatie van cliënten is één van de speerpunten in het cliëntenbeleid

van de jeugdzorg. Dat gebeurt onder meer door het adviseren en ondersteunen van jongeren-

en cliëntenraden, contacten met ondersteuners van raden en deelname aan het Jeugd Welzijns

Beraad. Het versterken van cliëntenparticipatie gaat een extra aandachtspunt vormen in 2013

als voorbereiding op de transitie van Jeugdzorg naar gemeenten.

De ervaring leert dat voor participatie door jongeren ook andere, meer flexibele vormen gebruikt

moeten worden dan de traditionele vorm van een jongerenraad. Bijvoorbeeld: debatten,

interviews, vragenlijsten, panels. Ook voor jonge doelgroepen (4-12 jarigen) zijn bruikbare

werkvormen ontwikkeld die verder in de praktijk gebracht kunnen worden.

Een onderdeel van onze taak op het gebied van cliëntenparticipatie is het organiseren dat

jongeren rechtstreeks hun stem laten horen aan Provinciale Staten of gemeenten. Zo brengen

zij op een authentieke manier, die hun concrete ervaringen weerspiegelt, hun ervaringen en

wensen onder de aandacht van de politieke beleidsbepalers. Daartoe zullen we contacten met

jongeren blijven opbouwen en onderhouden en bijeenkomsten met Provinciale Staten

organiseren.

Het werven van jongeren voor cliëntenparticipatie, zoals provinciale en gemeentelijke

bijeenkomsten, vraagt om het structureel opbouwen en onderhouden van contacten met

jongeren. Dit gebeurt in contacten met de jongerenraden, maar ook op meer informele

manieren, bijvoorbeeld via innovatieve projecten, de website en de jongereninformatiekrant.

De website www.dropjemening.nl is (behalve als een manier om de vertrouwenspersonen

Jeugdzorg toegankelijker te maken voor jongeren) ook een plek waar jongeren hun mening

kunnen geven, signalen kunnen doorgeven, hun verhaal kunnen vertellen, andere jongeren

kunnen adviseren en waar ze zich kunnen aanmelden voor projecten.


In de jongereninformatiekrant kunnen jongeren hun verhaal en mening kwijt en kunnen ze

informatie krijgen over interessante bijeenkomsten. Het is een goede en noodzakelijke

aanvulling op de jongerenwebsite, omdat niet alle jongeren gebruik kunnen maken van internet.

Voor de meeste gemeenten is jeugdzorg een relatief onbekende grootheid. Ook de

bijbehorende cliëntenparticipatie is voor veel bestuurders en ambtenaren nog grotendeels een

abstractie. Tot nog toe vindt cliëntenparticipatie goeddeels plaats binnen de muren van een

instelling. Met de overgang naar het gemeentelijk domein komt ook dit thema binnen het

regieveld van de gemeenten. Het komende jaar zal intensief gebruikt moeten worden om dat

besef en de consequenties van die systeemverandering in te laten dalen bij bestuurders en

ambtenaren van gemeenten.

Belangenbehartiging

Onder de noemer ‘belangenbehartiging’ worden diverse activiteiten ondernomen, variërend van

het organiseren van contacten van cliënten met politici via het oppakken van knelpunten, tot en

met innovatieve projecten. De belangenbehartiging is onder meer gericht op het vergroten van

het kwaliteitsbeleid van de instellingen. Wij zullen een goede afstemming stimuleren van de

diverse kwaliteitsinstrumenten (certificering, rapportages aan de provincie, cliëntentoetsen) om

zoveel mogelijk rendement uit de diverse inspanningen te verkrijgen.

De negatieve beeldvorming over hen, houdt zowel jongeren als ouders in de Jeugdzorg

nadrukkelijk bezig. Het vooroordeel dat wie gebruik maakt van de jeugdzorg, een ontspoorde

jongere of slechte ouder is, heerst nog steeds. Daarom zijn beeldvormingsactiviteiten bij

herhaling nodig, zoals in de Week van de Jeugdzorg, met gastlessen en de Jeugdzorg Award.

Tevens biedt deze activiteit de mogelijkheid om groepen jongeren te bereiken met concrete

initiatieven.

Ook in 2013 zullen actuele thema’s worden opgepakt in het kader van belangenbehartiging,

zoals eerder met de achtienplus-problematiek het geval was. De vereenvoudigde

indicatiestelling voor ambulante jeugdzorg waarmee in 2011 en 2012 een aantal experimenten

in Gelderse gemeenten is uitgevoerd in het kader van de transitie heeft in elk geval onze

aandacht net als de interculturalisatie van de Jeugdzorg. Vanuit cliëntenperspectief zullen de

resultaten van die experimenten tegen het licht gehouden worden. Ten aanzien van met name

de belangenbehartiging ligt hier voor gemeenten een nieuwe en complexe verantwoordelijkheid.

Tevens willen wij een bijdrage leveren aan het kwaliteits- en cliëntenbeleid van de instellingen.

Onder meer door middel van: de signaleringsrapporten van de vertrouwenspersonen, het

uitvoeren van cliëntenpanels en afstemming van de kwaliteitsinstrumenten van de diverse

partijen.

Ook wil Zorgbelang Gelderland een stevige bijdrage leveren aan het publieke debat en de

politieke meningsvorming bij de gemeenten. Dit zal onder meer gebeuren door het organiseren

van bijeenkomsten waarin de transitie van jeugdzorg centraal staat. Bestuurders en

ambtenaren van gemeenten zullen aan de hand van workshops met dilemma’s en uitdagingen

die gebruikelijk zijn in de Jeugdzorg de gelegenheid krijgen te wennen aan de nieuwe taak die

hen te wachten staat

Als de mogelijkheid zich voordoet, willen wij graag (vanuit het perspectief van de cliënt)

aansluiten bij innovatieve projecten, die een stimulans geven aan innovatie en vernieuwing in

de Jeugdzorg. Grootschalige en kleinschalige innovatieve projecten door en voor cliënten

kunnen een positieve uitstraling op de cliënten van de jeugdzorg hebben en bijdragen aan

verbetering van de hulpverlening. Bijvoorbeeld het uitrollen van de Q4C-methodiek of jongeren

die andere jongeren adviseren (als een vorm van informele hulp), gastlessen over beeldvorming

(onder andere in de Week van de Jeugdzorg) en informeren van jongeren door jongeren over

de jeugdzorg.


Participatie van ouders als onderdeel van de belangenbehartiging

Ouders die te maken hebben met de jeugdzorg zijn vaak onvoldoende op de hoogte van hun

rechten en mogelijkheden. Zij zijn nauwelijks georganiseerd en hebben weinig gelegenheid om

met elkaar ervaringen uit te wisselen en hun stem te laten horen. Toch hebben zij behoefte aan

informatie, het uitwisselen van ervaringen en het leveren van een inbreng in het beleid.

Daarom heeft Zorgbelang Gelderland de inbreng van ouders in de Jeugdzorg helpen versterken

door het ondersteunen van een oudernetwerk. Dit is een provinciaal netwerk dat ouders bij

elkaar brengt en informatie en kennis biedt; hierdoor worden de krachten en mogelijkheden die

ouders hebben, gemobiliseerd.

Inmiddels is deze vorm van betrokkenheid en participatie en belangenbehartiging van ouders in

2011 en 2012 in verschillende regio’s verder uitgewerkt en ingevuld door middel van

bijeenkomsten, lezingen en andere activiteiten die aan de wensen van de ouders

beantwoorden. Zorgbelang Gelderland heeft de initiatieven ondersteund en zoveel mogelijk

toegewerkt naar zelfsturing door betrokken en enthousiaste ouders. Dit heeft in 2012 geleid tot

verzelfstandiging van het oudernetwerk jeugdzorg.

Concreet doet het oudernetwerk het volgende:

Organiseren van informatieve bijeenkomsten, waar ouders zowel nuttige informatie krijgen

over hun rechten als ervaringen kunnen uitwisselen;

Bieden van maatjesprojecten, waarbij ervaringsdeskundige ouders (bijvoorbeeld) een

luisterend oor bieden, meegaan naar gesprekken met instellingen en helpen met het

ordenen van de papierwinkel;

Ouders kunnen terecht bij de helpdesk waar ze (per e-mail, telefonisch of mondeling)

vragen kunnen stellen.

Tenslotte kunnen de bijeenkomsten van dit netwerk een belangrijke voedingsbron zijn voor

collectieve acties op het gebied van belangenbehartiging. Ouders krijgen immers als eerste te

maken met knelpunten in de hulpverlening en kunnen dat via dit netwerk signaleren. Vervolgens kunnen die knelpunten omgezet worden in aanbevelingen en suggesties voor

verbetering, die Zorgbelang Gelderland weer kan inbrengen in de belangenbehartiging. Met

name in de positionering en het verlagen van mogelijke drempels van het CJG is de

ervaringsdeskundigheid van ouders uit het Oudernetwerk een toegevoegde waarde.

4.4 Dienstverlening aan onze achterban

Zorgbelang Gelderland is eerst en vooral een netwerk van 470 Gelderse

zorgvragersorganisaties, waarin duizenden vrijwilligers actief zijn. De ervaringen van deze

‘achterban’ zijn de basis voor het werk van Zorgbelang Gelderland. Deze aangesloten

organisaties vormen ons menselijk ‘kapitaal’. Zonder de ervaringen van al deze mensen, kan

Zorgbelang Gelderland geen bijdrage leveren aan de verbetering van zelfredzaamheid en aan

de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg. Inzet en ervaringskennis van vrijwilligers uit onze

aangesloten organisaties is nodig om effectief belangen te behartigen en aansprekende

resultaten te behalen. Dat geldt voor de activiteiten die plaatsvinden in projecten die door

Zorgbelang Gelderland worden uitgevoerd én voor activiteiten van de aangesloten organisaties

zelf. Deze organisaties hebben een eigen, belangrijke rol. Zij zetten zich onder andere in om op

het subregionale en lokale niveau de stem van de patiënt / consument te laten horen.

Activiteiten voor aangesloten organisaties

Organisaties van kwetsbare groepen (zorgvragersorganisaties) werken in heel Gelderland aan

het verbeteren van de eigen regie van zorgvragers: hoe kunnen zorgvragers zoveel mogelijk

door middel van informatie, zelfzorg en onderlinge steun, hun eigen problemen / zorg oplossen.

Ook signaleren zij mogelijkheden tot verbetering van professionele zorg. Zorgbelang Gelderland


ondersteunt deze organisaties bij het verbeteren van de eigen regie van hun leden. Ter

ondersteuning van de aangesloten organisaties heeft Zorgbelang Gelderland een cluster van

activiteiten ontwikkeld:

o Onderlinge communicatie:

o via de website www.zorgbelanggelderland,nl, die in 2013 regionale onderdelen

krijgt;

o via de interactieve website / social media site www.deeljezorg.nl;

o via sociale media als twitter en facebook;

o via digitale nieuwsbrieven;

o via een doorlopend jaarverslag;

o via folders, brochures, persberichten e.d.;

o ondersteuning van aangesloten organisaties door vrijwillige fotografen en

filmers; door aanlevering van voorbewerkte informatie die verder bewerkt en

verspreid kan worden.

o Onderlinge deskundigheidsbevordering: Zorgbelang academie;

o Ondersteuning van aangesloten organisaties bij fondsenwerving;

o Netwerkbijeenkomsten voor aangesloten organisaties;

o Ontwikkeling van innovatieve projecten samen met aangesloten organisaties en vrijwilligers.

http://www.zorgbelanggelderland,nl/http://www.deeljezorg.nl/


5 Financiering en begroting

In dit laatste hoofdstuk geven wij op hoofdlijnen inzicht in de financiering van de activiteiten van

Zorgbelang Gelderland.

5.1 De begroting 2013 op hoofdlijnen

Hieronder is de begroting van 2013 op hoofdlijnen weergegeven:

Jaar- Jaar- Jaar-

Rekening Rekening Rekening Begroting Begroting

2009 2010 2011 2012 2013

€ € € € €

Baten

Provinciale basissubsidie € 2.144.410 € 2.213.287

Activiteitenplan - Zorgbelang Inclusief | Samen werken aan betere zorg · 2013. 8. 15. · 2012. In...

Documents

Transcript of Activiteitenplan - Zorgbelang Inclusief | Samen werken aan betere zorg · 2013. 8. 15. · 2012. In...