Actieplan polarisatie en radicalisering

2007 – 2011

Inhoudsopgave1. Maatschappelijkeproblematiek

2. Definitieenafbakening

3. Doelstellingactieplan

4. Welkepersonen/groepenzijnvatbaar

voorpolarisatieenradicalisering?

5. Aanpak

5.0 Driesporenaanpakmetprimaatbij

lokaalbestuur

5.1 Nadereuitwerkinglokaleaanpak

5.2 Algemeenenspecifiekbeleidop

nationaalniveau

5.2.1 Algemeenbeleidopnationaalniveau

5.2.2 Specifiekbeleidopnationaalniveau

5.3 Samenwerkinginternationaalniveauen

buitenlandsbeleid

5.3.1 Samenwerkinginternationaalniveau

5.3.2 Buitenlandsbeleid

6. Kostenenfinanciering

Colofon

4

5

7

8

11

11

12

13

16

18

27

27

28

29

30

4 5

1. Maatschappelijke problematiekPolarisatieenradicaliseringlijkeninNederland

inomvang,snelheidenintensiteittoetenemen.1

DeAIVDformuleerdehetinzijnjaarverslag2005

alsvolgt:‘DegrootstedreigingvoordeNeder-

landsedemocratischerechtsordeismomenteel

hetbestaanvaneenbreedsociaal-maatschappelijk

probleemwaarineensfeervanfrustratieoverde

Nederlandse‘multiculturele’samenlevingzowel

vanautochtonealsvanallochtonezijdeinteretni-

scheconfrontatieswordenuitgelokt.Aanhoudende

interetnischeconfrontatieskunnenoptermijnde

cohesieindeNederlandsesamenlevingbedreigen’.

HetAIVDjaarverslag2006besteedtbijzondere

aandachtaandetoenamevanislamitischeradica-

lisering:‘Hetradicaliseringprocesondermigran-

tenjongerenzetdoor.Desalafistische2stromingin

Nederland,dieweliswaarnietoproepttotgeweld

maarweleenanti-integratieveenonverdraagzame

boodschappredikt,ishierbijeenbelangrijkeaan-

jager.Omtevoorkomendatradicaliseringverder

toeneemt,iszoweleenrepressievealseenpreven-

tieveaanpaknoodzakelijk.Dezebredeaanpakmoet

zorgenvooreentegengeluid,waardoordewinduit

dezeilenwordtgenomenvanradicalestromingen.’

Hetkabinetzietpolarisatieenradicaliseringalseen

breedmaatschappelijkprobleemenwilditvoor-

komen,belemmerenenindammen.Polarisatieen

radicaliseringkunnendesocialesamenhangende

onderlingesolidariteitindesamenlevingbedreigen.

Individuenengroepenzoekendeconfrontatiemet

elkaar,kerenzichafvandesamenlevingenraken

1– DemonitorRassendiscriminatie

2005vanhetLandelijkbureauterbestrijdingvanRassendiscriminatiemeldtdaterjaarlijksenkeledui-zendengewelddadigeracistischeincidentenplaatsvinden;

– RecentonderzoekvandeUniver-siteitvanAmsterdam(InstituteofMigrationandEthnicStudies)laatziendatcirca2%vandemoslimsinAmsterdamvatbaarisvoorradicalisering;

– Opinternetneemthetaantalsitesenchatroomstoewaarradicalencontactenaangaanofinformatiehalen,zoblijktuitdezevendeMo-nitorRacisme&ExtremismevandeUniversiteitLeiden/AnneFrankStichting(2006);

– CadatenEngbersen(NIZW,2006)constateren‘eengroeiendprobleemvanbotsingentussenextreem-rechtseLonsdale-jongerenenallochtonen’.DeMonitorRacismeenExtremisme(VanDon-selaar,Rodrigues,2006)bevestigtditbeeld.

2Salafisme:Eenbredeideologischestromingbinnendeislamdieterugwilnaarde‘zuivereislam’uitdetijdvandeProfeet.Vaakconservatiefenultraorthodox.

mogelijkgeïsoleerd.Wanneereenradicaliseringpro-

cesnietwordtafgewendofgeremd,bestaatinhet

uiterstegevaldekansdateenpersoon/groepge-

weldgebruikteneen(terroristische)aanslagpleegt.

Dezeproblematiekwordtinsamenhangaangepakt.

Hetkabinetwilsamenwerkenaanrespecten

solidariteitinonzesamenleving.Metoogvoor

elkaarenwaarinrechtgedaanwordtaanieders

mogelijkhedenentalenten.Duurzaammetelkaar

verbonden.Eensamenlevingook,waarinde

over-heidduidelijkegrenzensteltaanwatwelen

nietkan.3Metaandachtvoorpreventieénrepres-

sie.

Ditactieplanisindezegeestgeschreven.4

2. Definitie en afbakeningPolarisatieisdeverscherpingvantegenstellingen

tussengroepenindesamenlevingdiekanresulte-

reninspanningentussendezegroepenentoename

vandesegregatielangsetnischeenreligieuzelijnen.

Radicaliseringisdebereidheidomdiepingrijpende

veranderingenindesamenleving(eventueelop

ondemocratischewijze)natestreven,teondersteu-

nenofanderendaartoeaantezetten.Ingrijpende

veranderingenzijnontwikkelingendieeengevaar

kunnenopleverenvoordedemocratischerechts-

orde(doel),vaakmetondemocratischemethoden

(middel),dieafbreukdoenaanhetfunctioneren

vandedemocratischerechtsorde(effect).5

VoorNederlandvormtopditmomentdeislami-

tischeradicaliseringenderechtsextremistische

3CoalitieakkoordCDA,PvdA,Christen-Unie,7februari2007,pag.3.

4Degeestenuitwerkingvanditactie-planisgebaseerdophetcoalitieak-koordenopdeeerderopgedanekennisenervaringenopditdossierverwoordindenavolgenderapporta-gesenkamerstukken:Kamerstuk2004–200529754nr.4Nota'VanDawatotJihad';Kamerstuk2004–200529754nr.26Nota‘Radicalismeenradicalisering;Kamerstuk2004–200529754nr.27Nota'WeerbaarheidenIntegratie-beleid';Kamerstuk2005–200629754nr.30Nota‘Lokaleenjustitiëleaanpakvanradicalismeenradicalisering’Kamerstukken2004–200629754nrs.5,24,60,73,94Voortgangsrapporta-gesterrorismebestrijding.WetenschappelijkeRaadvoorhetRegeringsbeleid,rapportnr.73:’RapportageDynamiekinislamitisch

7

radicaliseringdegrootstemaatschappelijkebedrei-

ging.Hieropligtinditactieplandefocus.Andere

vormenvanradicaliseringinNederlandzijnonder

meerdierenrechtenactivisme6enextreemlinks/

antiglobalisten.

3. Doelstelling actieplanHetactieplanheeftdenavolgendedoelstellingen:

–Hetvoorkomenvan(verdere)processenvaniso-

latie,polarisatieenradicaliseringdoorhet(weer

opnieuw)insluitenvanmensendiedreigenafte

glijdenofzichaftekerenvandeNederlandsesa-

menlevingendemocratischerechtsorde.Daarbij

dientmetnamegedachttewordenaaninsluiting

doorscholing,stagesenwerk.(preventie)

–Hetvroegtijdigsignalerenvandezeprocessen

doorbestuurdersenprofessionalsenhetontwik-

kelenvaneenadequateaanpak.(pro-actie)

–Hetuitsluitenvanmensendieduidelijkegrenzen

hebbenoverschredenenervoorzorgendathun

invloedopanderezoveelmogelijkbeperktwordt.

(repressie)

Deaanpakoplokaal,nationaaleninternationaal

niveaustaatbeschreveninhoofdstuk5.

Devoortgangzalinzichtelijkwordengemaaktdoor

periodiekemeting.Polarisatieenradicaliseringzijn

nieteenvoudigtemeten,maarhetiswelmogelijk.

Optweemeetniveaus:defeitelijkesituatieende

ervarensituatie.

activisme.Aanknopingspuntenvoordemocratiseringenmensenrechten(2006)’enverkenningnr.13:Geloveninhetpubliekedomein:verkennin-genvaneendubbeletransformatie(2006)’.

5ZieookdeAIVD-definitievanradica-lismeals‘het(actief)nastrevenen/ofondersteunenvandiepingrijpendeveranderingenindesamenleving,dieeengevaarkunnenopleverenvoor(hetvoortbestaanvan)dedemocrati-scherechtsorde(doel),eventueelmethethanterenvanondemocratischemethodes(middel),dieafbreukkun-nendoenaanhetfunctionerenvandedemocratischerechtsorde(effect)’(AIVD-rapportVanDawatotJihad,p.15).

6DeTweedeKamerontvangtinjuni2007eenapartebriefoverdespeci-fiekeaanpakvandierenrechtenextre-mismedoordeministersvanBZKenJustitieinNederlandwaarinookdesamenwerkingmethetVerenigdKoninkrijkstaatbeschrevenophetterreinvandierenrechtenextremisme.

8

Inseptember2007zalinoverlegmetonderzoeks-

deskundigenopditvlakdeexactesetindicatoren

vastgesteldwordenwaaropdemetingplaatsgaat

vinden.Bijzonderaandezesetindicatorenishet

feitdatgebruikgemaaktgaatwordenvanbronnen

vanuitdediversebetrokkenministeries,gemeen-

ten,operationeledienstenenrelevanteinspectie-

dienstendienieteerderindezevormgebundeld

zijn.Bijdemetingzalzoveelmogelijkgebruik

gemaaktwordenvanbestaandebronnen.7

Oktober2007vindteen0-metingplaatsenishet

mogelijkhetstreefcijfertebepalenvoordereductie

vanpolarisatieenradicaliseringindezekabinets-

periode.DeministervanBZKrapporteertjaarlijks

overdevoortgang,medenamensdeanderebetrok-

kenbewindslieden.

4. Welke personen/groepen zijn vatbaar voor polarisatie en radicalisering? Depersonendievatbaarzijnvoorpolarisatieen

radicaliseringzijnvoornamelijkjongeren(veelal

jongerdan30jaar)dieopzoekzijnnaarhun

identiteitofroeping.Hetzijnveelalmannen,maar

hetaantalvrouwenneemttoe,zowelinideologisch

ondersteunendezinalsookalsactiefdeelnemer.

Islamitischeradicaliseringkomtveelalvooronder

jongerendiezoekennaarzingeving(religieus/

levensbeschouwelijkedimensie)ofnaarbinding

enerkenningbinnendegroep(sociaal-culturele

dimensie).Eenderdebelangrijkedimensieisde

politieke,vanuitdeervaringvanonrechtjegens

7Denkaanhetaantalmeldingenvaninteretnischeincidentenbijdeonder-wijsinspectie,meldingenvandiscri-minatiebijpolitieenmeldpuntdis-criminatie,percentageschooluitval,arbeidsmarktpositiejongerenetc.Hetwordteenuitgebreideindicatorenset,waarbijzoveelmogelijkgebruikwordtgemaaktvanbestaandebronnen.DeindicatorensetsluittevensaanopdeindicatorendiehetProgrammaNationaleVeiligheid(BZK)hanteertbijdehalfjaarlijksehorizonscan‘polarisatieenradicalisering’enbijdekenniseninformatieophetterreinvanradicaliseringindeDreigingsana-lyseTerrorismeNederland(DTN)vandeNCTb.

11

henzelfofanderemoslimsinbinnen-enbuiten-

land.Hetbetreftoverigenszoweljongerendie

vanafhungeboorteislamitischzijn,als(autoch-

tone)bekeerlingen.

Rechts-extremistischeradicaliseringkomtvaakvoor

onderjongerendiezichgefrustreerdvoelenoverde

‘multiculturele’samenleving,inhunogende

oorzaakvanwerkloosheidofwoningnood(sociaal-

cultureleenpolitiek-activistischedimensie).Deze

jongerenzijnveelalaanhangersvannationalisti-

scheideeën,somsookpolitiekactief.Dereligi-

euze/levensbeschouwelijkedimensiespeeltbij

rechts-extremistischeradicaliseringvrijwelgeen

rol.8

5. Aanpak

5.0 Drie sporenaanpak met primaat bij lokaal bestuurDeaanpakvanpolarisatieenradicaliseringisvoor-

aleenzaakvanhetlokaalbestuur,oplokaalniveau.

Gerichtoppreventie,signalerenéninterveniëren.

Samenmetprofessionalsalswijkagenten,jeugd-

werkers,leraren,CWI-medewerkers,leerplichtamb-

tenareneningebedinhetlokaal(veiligheids)beleid.

Daarnaastishetvanbelangalgemeenenspecifiek

beleidintezettenopnationaalniveaudatdeze

lokaleaanpakondersteuntenfaciliteert.

Hetderdespoorbetreftdesamenwerkingop

internationaalniveaubijdereductievanpolarisatie

enradicalisering(binnenenbuitendeEU)énde

aansluitingophetbuitenlandsbeleid.

8Uitrecentonderzoek“TrotsopNederland”vandePolitieacademie(2007)blijktdathetvanbelangisdezogenoemdeLondsdale-jongerennietdirecthetetiketrechts-extremistischopteplakken.“Doorhetlonsdale-vraagstukalleentezienalsoverlast-encriminaliteitsprobleembestaathetgevaarvanbagatellisering,maardoorhetperdefinitietebeschouwenalsprobleemvanrechtsradicalismeligtoverschattingeveneensopdeloer.”

12 13

5.1 Nadere uitwerking lokale aanpakDevoorgesteldelokaleaanpakbestaateruitdat

wijkenofplaatsenwaartendensenvanpolarisatie

ofradicaliseringzichtbaarzijneengebieds-of

wijkgerichtebehandelingkrijgendiebestaatuiteen

combinatievan‘zacht’en‘hard’.Delokaleoverheid

heeftderegieinhanden.

‘Zacht’kanondermeerbestaanuithetorganiseren

vanontmoetingendebat,bevorderenvankennis-

makingtussendiverselevensbeschouwing,creëren

vanstageplaatsenofwerkplekken,specifieke

arbeidsmarkttoeleidingvoorrisicovollegroepenen

monitorenvanschoolverlaters.

‘Hard’kanbijvoorbeeldbestaanuithandhaving

leerplicht/sluitendeaanpakspijbelen,afspreken

enhandhavenvangedragsregels,meertoezicht

opstraat,wellichtvestigingvaneen‘wijkinternaat’

waaroudersopvrijwilligebasishunkindvooraan

kunnenmelden,controlesocialezekerheidenzero-

tolerancebeleidtenaanzienvandiscriminatie.

Werkwijze lokale aanpak

HetRijkzalinnauwesamenwerkingmetdeVereni-

gingvanNederlandseGemeenten(VNG)eenscan

uitvoerenvoorhetdetecterenvandegebiedenof

wijkeninNederlandwaarsprakeisvanpolarisatie

en/ofradicalisering.9/10

Dezegemeentenkunnenvervolgenseennadere

analyseopstellen,gebruikmakendvandekennis

9DeministervanWWIheeftbijdeselectievande40wijkengebruikgemaaktvansociaal-economischeenfysiekeindicatoren.Vanuithetper-spectiefvanpolarisatieenradicalise-

vandocenten,wijkagenten,jongerenwerkersetc.in

degemeente/wijk.Deuitkomstenvandezeanalyse

kunnenleidentoteenplanvanaanpak,gerichtop

delokalespecifiekesituatie(maatwerk).HetRijk

ondersteuntgemeenten–opverzoek–bijhet

opstellenvandezenadereanalyseenhetplanvan

aanpak,voornamelijkmetkennisenhetbeschik-

baarstellenvanbestpractices.Dekostenvoorde

implementatievandeaanpakvolgendesystema-

tiekvancofinanciering.

Allerelevanteervaringenenmiddelen(producten)

diedezeaanpakoplevert,zijnookbeschikbaarvoor

alleoverigegemeentenineenkennisbankdieVNG

enhetRijksamenzullenbeheren.Bijspecifieke

vrageningemeentenishetmogelijkditkenniscen-

trumteraadplegenvooradviesopmaat(consulent/

adviesfunctiekenniscentrum).Hetvoornemenis

hetkenniscentrumondertebrengenbijéénvande

bestaandekennisnetwerkeneninformatiecentra.

5.2 Algemeen en specifiek beleid op nationaal niveau

Hetlokaleprimaatneemtnietwegdathetookvan

belangisalgemeenenspecifiekbeleidintezetten

opnationaalniveau.Hetvoerenvaneeneffectief

beleidophetvoorkomenentegengaanvanpolari-

satieenradicaliseringraaktvelebeleidsterreinen:

werkgelegenheid,onderwijs,veiligheid,integratie,

emancipatie,gezondheidszorg,huisvesting,jeugd-

beleid,buitenlandsbeleid,etc.Hoeweldezebeleid-

sterreinenuiteraardhuneigendoelstellingenhebben,

leverenzijeenbelangrijkebijdrageaanhetvoorko-

ringishetvanbelangdatdeministervanWWIdenavolgendeindicatorenheeftbetrokkenbijhaarselectie:inko-men,werk,opleiding,socialeoverlastenervarenveiligheid.DitleidtertoedatenigeoverlapkanbestaantussendegeselecteerdewijkenvanuithetperspectiefvanWWIendewijkendiebijzondereaandachtbehoevenvanuithetperspectiefvanpolarisatieenradi-calisering.Wanneerspecifiekewijken/gebiedenopbasisvandepolarisatieenradicaliseringscansamenvallenmetdewijkendiedeministervanWonen,WijkenenIntegratie(WWI)tothaaraandachtswijkenrekent,zaldirectdesamenwerkingenaanslui-tinggezochtwordenbijdeverdereaanpak.Echter,hetiseenmisvattingdatdetoenamevandeproblematiekvanpolarisatieenradicaliseringalleenplaatsvindtindekansarmewijken.

10DegemeentenRotterdamenAmsterdambrengeneigenexpertiseinbijdeopzetenuitvoeringvandescan.

16 17

menenindammenvanpolarisatieenradicalisering.

BijditkabinetsbredeActieplanzijn–naastdeVNG

endiversegemeenten–achtbewindspersonen

betrokken,namelijkdeministersvanBZK,Justitie,

WWI,SZW,VWS,JeugdenGezin,OCWenBZ.Alle

betrokkenbewindspersonenhebbenzichbereid

getoonddehandenineenteslaaneningezamen-

lijkheidditactieplanuittevoeren(integraleaanpak

vanuitrijksniveau).

Parallelaanhetactieplanpolarisatieenradicalise-

ringisdeStrategieNationaleVeiligheidontwikkeld.

Dezestrategieisinapril2007aandeTweedeKa-

mertoegezonden.Eenonderdeelvanhetwerkpro-

grammaNationaleveiligheidbetrefthettotstand

komenvandreigingsanalyseseneenrisicobeoorde-

lingvanpolarisatieenradicaliseringinNederland.

Dedirectbetrokkenenbijhetactieplanpolarisatie

enradicaliseringenhetprogrammanationalevei-

ligheidwerkennauwsamenenmakengebruikvan

elkaarsinformatie.Zozalbijdemonitorgebruik

gemaaktwordenvandeindicatorenencijfersdie

ookhetprogrammaNationaleVeiligheidhanteert.

5.2.1 Algemeen beleid op nationaal niveauHetalgemeenbeleidopnationaalniveaurichtzich

opregulierbeleiddatnietspecifiekgerichtisop

dereductievanpolarisatieenradicalisering,maar

weleenbelangrijkebijdragedaaraanlevertdoor

hetwegnemenvanmogelijkevoedingsbodems

voorpolarisatieenradicalisering.Deverantwoor-

delijkheidvoordezeaandachtsgebiedenligtbijde

daartoeverantwoordelijkedepartementen.

Denkdaarbijondermeeraanthema’sals:

–Bijzondereaandachtvoorhetbevorderenvan

duurzameparticipatievanjongerenopde

arbeidsmarkt.Ditbegintalbijhetzorgenvoor

goedeaansluitingtussenhetonderwijsendear-

beidsmarkt,dezorgvoorgeschiktestageplekken

voorjongerenenextrabegeleidingvanjongeren

diedreigenuittevallenbijhetberoepsonderwijs

(insluitenvanmensenindesamenlevingvia

scholing,stagesenwerk);

–Tegengaanvoortijdigschoolverlatenenbetere

aansluitingonderwijs–arbeidsmarkt;

–Bevorderenvaneconomische,maatschappelijke

enpolitiekeparticipatievanjongeren;

–Huisvestingbeleidvoorjongeren;

–Burgerschapensocialeintegratiealskerndoelin

hetonderwijs;

–Opvoedingsondersteuning,gerichtopgoede

aansluitingvandejongerenbijdeNederlandse

samenleving;

–Tegengaanvancriminaliteitonderjongerenen

aanpakvanjeugdproblematiek;

–Tegengaanvandiscriminatie;

–Bevorderenvanintegratie,participatieenweder-

zijdseacceptatie;

–Emancipatie.

18

5.2.2 Specifiek beleid op nationaal niveauHetspecifiekbeleidopnationaalniveauisgericht

opvoorkomen,belemmerenentegengaanvan

polarisatieenradicalisering.Hetspecifiekebeleid

richtzichophetzogoedmogelijkfaciliterenvan

delokaleaanpakénopbeleiddatechtopnationaal

niveauingezetmoetwordeninhetkadervande

reductievanpolarisatieenradicalisering(veelalop

verzoekvangemeenten).

Innauwoverlegenopverzoekvandegemeenten

diebetrokkenzijnbijhetopstellenvanditactie-

planzijndenavolgendebeleidslijnengedefinieerd

waarbijhetnationaalniveaudelokaleaanpakkan

ondersteunen:

–Vergrotenvandeweerbaarheidenbindingaan

desamenlevingvanindividuenengroependie

vatbaarzijnvoorpolarisatieenradicalisering,en

hunomgeving(ouders/opvoedersetc.);

–Vergrotenvancompetentiesvanhetlokaalbe-

stuurenprofessionalsdieveelmetjongerenen

jongerengroepenwerken;

–Vroegtijdigisoleren,indammenenkerenvan

polarisatieenradicalisering.

Hieronderstaateennadereuitwerkingvanieder

vandezedriebeleidslijnen.Deafgelopenperiode

isreedsgestartmethettegengaanvanradicalise-

ring.Nuwordtditexplicietaangevuldmetdewens

polarisatiestructureelaantepakken.Bijdeuitvoe-

ringzalsteedsgezochtmoetenwordennaareen

uitgekiendebalanstussenpreventieenrepressie.

Jaarlijkszaldeexacteinzetenprioriteringvanuit

21

dedirectbetrokkenministeriesopiedervandeze

beleidslijnenvastgelegdwordenineenoperationeel

jaarplan.

Beleidslijn1

Vergrotenvandeweerbaarheidenbindingaande

samenlevingvanindividuenengroependiemogelijk

vatbaarzijnvoorpolarisatieenradicalisering,en

hunomgeving.

Ompolarisatieenradicaliseringtevoorkomen,is

hetnodigdefactorenteonderkennendieeen

katalyserendeffectkunnenhebbenopeenradicali-

seringprocesdatdooreenjongerewordtdoorge-

maaktofdieanderenertoebrengenjongerenhierin

(stilzwijgend)testeunen.Hetgaaterommensen

kansentebiedenomvolwaardigindeNederlandse

samenlevingteparticiperen.Naasthetwegnemen

vandevoedingsbodemsishetvanbelangdat

burgersaccepterendatNederlandeenopen,

pluralistischesamenlevingiswaardiversereligies

enleefwijzennaastelkaarbestaan.Waarderingvoor

dedemocratieenderechtstaatenloyaliteitaan

kernwaardenhorendaarbij.

22

Acties

–Bevorderenvandekennisenvaardighedenvan

democratischburgerschaponderjongerendie

zichaangetrokkenvoelendoorrechtsextremisme

ofislamitischeradicalisering;

–Betrekkenvanoudersviaonderwijs,inburge-

ringtrajectenenopvoedingsondersteuningbijde

maatschappijendeontwikkelingvanhunkinde-

ren.Ooklerenvanoudersomhetgesprekaante

gaanmetkinderendiezichaangetrokkenvoelen

doorradicaalgedachtegoed;11

–Versterkingvandebindingvanjongerenaande

samenlevingdoorscholing,stageplekkenenwerk;

–Bevorderenkennisvanjongereninhetalgemeen

oververschillendeculturenenhunovereen-

komsten,debeginselenvandedemocratische

rechtsstaat,onsbuitenlandsbeleid,religiesen

hungezamenlijke,recentegeschiedenis(viahet

onderwijsenmaatschappijleer);12

–Stimulerenvanpluriformaanbodvan(niet-

extremistische)interpretatiesvandeislam(via

onderwijs,mediaeninternet);

–ImmigrantenvertrouwdmakenmetdeNeder-

landserechtsordeensamenleving,waaronderhet

vergrotenvankennisbijautochtoneNederlanders

overreligieencultuurvan‘nieuweNederlanders;

–Contactenleggenenonderhoudenmetsleutelfi-

gurenenmoslimorganisatiesteneindegezamen-

lijkdeweerbaarheidtevergroten;

–Nationaalduidelijkstellingnemenenweerwoord

biedenaanradicaleuitingenindesamenleving

diemogelijkeenvoedingsbodemzijnvoorpolari-

satieofzelfsradicalisering.

11SpecifiekaspectwaartijdenshetwerkbezoekvanMinisterTerHorstaanstadsdeelSlotervaartd.d.16april2007bijzondereaandachtvoorisgevraagd.

12BinnenhetintegratiebeleidisdeministervanWWIvoornemensbij-zondereaandachttebestedenaandeintercultureledialoog.

24 25

Beleidslijn2

Vergrotenvancompetentiesvanhetlokaalbestuur

enprofessionalsdieveelmetjongerenenjongeren-

groepenwerken.

Omtijdigoptekunnentredenishetvanbelangdat

de‘ogenenoren’vanhetlokaalbestuurenprofes-

sionalsdieveelmetjongerenwerken(zoalspolitie,

jeugdwerkersetc.)openstaanvoordesignalenvan

polarisatieenradicalisering.Denkbijvoorbeeldaan

hetonderwijs,waarlerarenaangevenintoenemen-

dematemetradicaleuitingenentendensenvan

isoleringineigenkringgeconfronteerdteworden.

Hetblijktvaaklastigomdesignalengoedteduiden

enervoortezorgendateradequaatopwordtgere-

ageerd.Daaromishetvanbelangdatderelevante

beroepsgroepenvoldoende‘cultureelcompetent’

zijnenzichgesteundwetenomookdaadwerkelijk

(opkleineschaal)interventiesteplegen.Totslot

zijnerafsprakennodigoverhetdoorgevenvan

signalendieduidenopverdergaanderadicalisering.

Opditgebiedisdeafgelopentijdeenaantalacties

inganggezet.Voorlokaalbestuurenprofessionals

zijnhandreikingenvoordeaanpakvanpolarisatie

enradicaliseringbeschikbaar.Wijkagentenheb-

beneenbasaletrainingdoorlopen.Aansluitenden

aanvullendopdezeactiviteitenishetvanbelangte

blijveninvestereninhetvergrotenvandecompe-

tentiesvanhetlokaalbestuurenprofessionalsdie

veelmetjongerenenjongerengroepenwerken.

Acties

–Ontwikkeleninstrumenten/methodiekenom

weerwoordtebiedentegenradicaleuitingenvoor

bestuurders,docenten,politieenjongerenwer-

kers.Stimulansomdediscussieteblijvenvoeren

metmensendieradicaleideeënuitdragenen

daarbijduidelijkdegrenzenvanderechtstaataan

tegeven;

–Visievormingopspecifiekevraagstukkendie

samenhangenmetpolarisatieenradicalisering.

Voorbeeld:Hoekunnenrijksoverheidenge-

meentensamenwerkenmetmaatschappelijkeén

religieuzeorganisatieszonderinbreuktemaken

opdeinNederlandgangbarescheidingtussen

kerkenstaat?;

–Inzetvanteamsvandeskundigen,imamsen

islamgeleerdendieondersteunenbijhetomgaan

mettoenemendepolarisatieen/ofradicalisering;

–Organiserenvanregionaleplatformswaar

bestuurdersenprofessionalsinformatiekunnen

uitwisselenenkenniskunnenhalen;

–Organiserenvantrainingenenworkshopsvoor

professionals.

Beleidslijn3

Vroegtijdigisoleren,indammenenkerenvanpolari-

satieenradicalisering

Indiensprakeisvan(hetbijdragenaan)vergaande

radicalisering,dieinhetuiterstegevalzoukunnen

uitmondeningewelden/ofterrorismegerelateerde

activiteiten,moeterwordenopgetredenom

verstrekkendegevolgentevoorkomen.Ditoptreden

26 27

kanwordenomschrevenalshetisolerenof

indammenvandegeradicaliseerdepersoonof

organisatie.Persituatiewordtbekekenwatdebeste

aanpaklijkt,afhankelijkvanhetstadiumwaarinhet

radicaliseringprocesverkeert.Waarnodigen

mogelijkwordtook(strafrechtelijk)opgetreden.

Acties

–Tegengaanvanverspreidingvansterkpolari-

serendeenradicalegedachtenviatelevisie,cd-

roms,lectuurenopinternet;

–Tegengaanvanhaatzaaiendeenradicalebood-

schappeninonderanderegebedshuizen,gevan-

genissen,scholenenjeugdcentra;

–Aanpakvan(definanciëleofverbalesteunaan)

radicalenetwerken;

–Voortzettenvandeaanpakvanradicalisering-

haardenendepersoonsgerichteaanpak;

–Aanpakvanverspreidingvanradicaleuitingen

(veelalgeïnitieerdvanuitderadicaliseringhaar-

den)samenmetlocaalbestuur;

–De-radicaliseringstrajecten,bijvoorbeelddoor

specifiekeinterventiesingevangenissenenin

reclasseringstrajecten.

5.3 Samenwerking internationaal niveau en buitenlands beleid

5.3.1 Samenwerking internationaal niveauDesituatieinNederlandstaatnietopzichzelf.

Ookanderelandenkampenmeteentoenamevan

polarisatieenradicalisering.Devormenvanradica-

liseringwisselenechtervanlandtotland.Engeland

heeftbijvoorbeeldeentraditieophetterreinvan

dierenrechtenextremisme.Duitslandheeftmeer

ervaringmetdeaanpakvanrechtsextremismeen

extremeuitingenvanantiglobalisme.

DeEuropeseUnieheeftin2005hetEUactieplan

radicaliseringenrekruteringaangenomen.

Nederlandneemtactiefdeelaandeuitvoering.

Denkdaarbijbijvoorbeeldaankennisuitwisseling

endelenvangoedeervaringeninEU-verband.De

RaadvanEuropaismomenteelspecifiekgeïnteres-

seerdindeinterventiemogelijkhedenophetterrein

vanpolarisatieenradicalisering(bestpractices).

DeBeneluxlandenwerkensamenaandereductie

van(metname)radicaliseringdoorsamenwerking

bijwetenschappelijkonderzoek,hetstimulerenvan

eenpluriformaanbodoverdeislamopinterneten

hetopzettenvanuitwisselingprogramma’stussen

professionals(lerenvanelkaarservaringenen

aanpak).13

DaarnaastwerktNederlandsamenmetenkelespe-

cifiekelandenwaardeproblematiekvanpolarisatie

enradicaliseringopvergelijkbarewijzespeelt.

13MemorandumvanSenningen,Actieplan2007,isnognietformeelvastgesteld(onderhandelingenlopennog).

28 29

Nederlandonderhoudtopditvlakbilateralecon-

tactenmethetVerenigdKoninkrijk,Denemarken,

Frankrijk,deVerenigdeStatenenCanada.

Opvallendisdatinternationaaldeaandachtvoorna-

melijkuitgaatnaarvoorkomenvaneninterveniëren

bijradicalisering.Hettegengaanvanpolarisatie

krijgtinNederlandmeeraandachtdaninhet

buitenland.Internationaalbestaatoverigensveel

belangstellingvoordelokaleaanpakdieNederland

voorstaat.

5.3.2 Buitenlands beleidDeproblematiekrondradicaliseringleertonsdat

ontwikkelingeninhetbuitenlandeffectkunnen

hebbenopdeveiligheidinNederland.14Door

persoonlijkecontactenendoorcommunicatiemet

demedia,waaronderinternet,bestaateentoene-

mendeonderlingeverwevenheid.Hetbeleidvoor

dereductievanpolarisatieenradicaliseringwordt

daaromnauwafgestemdmetdeinspanningen

opditvlakvanuithetministerievanBuitenlandse

Zaken.15

14DenkaanontwikkelingenindeIsraëlisch/Palestijnsekwestie,maarookaanmindervoordehandliggendeontwikkelingeninhetbuitenlandzoalsdeopruiendecartoonsinDenemarken

15ZieookKamerstuk2006–200730800nr.5MotievanderLaant.a.v.devoe-dingsbodemsvoorterrorisme.

16Nietinbegrepenindezefinancieringzijnkostenvoorhetaantrekkenvanspecifiekeambtenarenvoorditthemaopgemeentelijkniveau,maardenkwelaanco-financieringvooropstellenplanvanaanpak,voorspecifiekeopleidingen,voordeopzetvanspeci-fiekeprojectenetc.

6. Kosten en financiering Dekostenvoordelokaleaanpak,voorhetspecifiek

beleidopnationaalniveauenvoordesamenwerking

opinternationaalniveauzijngeraamdworden

gefinancierduithetpijlergeldinhetCoalitieakkoord

voorveiligheid,stabiliteitenrespect(pijler5).

Hetbetrefteenramingvoor28miljoenvoorde

periode2007–2011.

Activiteit

ScanenmonitorZieonder3

Aanpakrisicogebieden

(cofinanciering)16

Zieonder5.1

Expertisefunctie

(kenniscentrumen

informatiefunctie)Zieonder5.1

SpecifiekeInstrumenten/

nationaaleninternationaal

niveauZieonder5.2.2en5.3

Totaal

2011

0,2

4

0,8

1

6

2010

0,2

4

0,8

1

6

2009

0,2

4

0,8

1

6

2008

1

5

2

2

10

ColofonUitgavevanhetMinisterievanBinnenlandseZaken

enKoninkrijksrelaties

Vormgeving:TotalIdentity,Amsterdam