1

Actieplan gemeente Houten

Opvang en Integratie Statushouders

Gemeente Houten in samenwerking met maatschappelijke organisaties en inwoners van Houten

december 2015

2

INHOUDSOPGAVE

1. Inleiding pag. 3

2. Vluchtelingenopvang tot 2016 pag. 4

I Opvang in Nederland

II Procedure na aankomst

III Opvang in Houten

3. Houtense opgave voor 2016 pag. 8

I Doelstelling

II Actieplan

III werkelijkheid in beweging

IV Totstandkoming actieplan

V Inwonersberaad

4. De Houtense Aanpak pag. 12

I Huisvesting II Maatschappelijke begeleiding III Onderwijs IV Werk, inkomen en participatie

5. Communicatie pag. 30

6. Financin pag. 32

Bijlagen 1. Asielprocedure

2. Drie vormen van opvang asielzoekers

3. Huisvesting vluchtelingen met verblijfsvergunning

4. Resultaten inwonersberaad 28 november 2015

3

1. Inleiding

Europa heeft momenteel te maken met een vluchtelingenstroom van

grote omvang. De schrijnende beelden in de media spreken voor zich

en het einde van deze humanitaire crisis is nog niet in zicht. Ook in

Nederland melden zich dagelijks honderden asielzoekers. Het ziet er

voorlopig niet naar uit dat deze toestroom zal stoppen.

Als gemeente vangen we al jaren, vanuit onze wettelijke taak,

vluchtelingen met een verblijfsstatus op: de zogeheten

vergunninghouders of statushouders1. Naar verwachting zal hun aantal

op korte termijn sterk toenemen. Op deze situatie willen we ons tijdig

voorbereiden. Hoe we dat doen, is te lezen in dit actieplan Opvang en

integratie statushouders.

Het actieplan is tot stand gekomen in samenwerking met

vertegenwoordigers van relevante maatschappelijke organisaties in

Houten en op basis van de input uit het inwonersberaad van 28

november 2015.

In het actieplan beschrijven we de opgave die we als gemeente Houten

voor ons zien, de stappen die we willen zetten om die opgave te

realiseren en de middelen die daarvoor nodig zijn. Mocht blijken dat

ook andere vormen van opvang in onze gemeente nodig zijn, dan zal

hiervoor een apart traject inwerking worden gezet.

1 In dit actieplan zal de term statushouder gebruikt worden.

Diverse vraagstukken die in dit actieplan behandeld worden, zijn ook

relevant voor andere groepen inwoners binnen de gemeente. Hoewel

het college van B&W - vanwege de urgentie en complexiteit van het

vraagstuk - heeft besloten tot de ontwikkeling van een plan speciaal

gericht op statushouders, zijn de acties op korte en/of langere termijn

ook ten bate van andere relevante inwoner van Houten.

Op landelijk niveau worden eveneens initiatieven ontwikkeld om de

asielproblematiek aan te pakken. Eind december ondertekenen Rijk en

VNG naar verwachting het bestuursakkoord Verhoogde

Asielinstroom. Het akkoord bevat een aantal nuttige afspraken voor

gemeenten om de instroom in goede banen te leiden en zal na

vaststelling concreet uitgewerkt worden. Het is daarom nog te vroeg

om goed te kunnen inschatten wat het voor ons als gemeente kan

betekenen.

In dit actieplan gaan we uit van wat we nu weten, houden we rekening

met wat er naar alle waarschijnlijk gaat komen en creren we ruimte

om in te spelen op wat gedurende het jaar nodig zal zijn. Het actieplan

dient als basis voor besluitvorming in de gemeenteraad in januari

2016.

4

2. Vluchtelingenopvang tot 2016

Al eeuwen lang zijn er plaatsen op de wereld waar inwoners zich om

uiteenlopende redenen niet veilig voelen en vluchten. En al even lang

zijn er andere landen die deze mensen opvangen en voor kortere of

langere tijd onderdak bieden. Vluchtelingen zijn er dus altijd geweest,

maar door de recente (burger)oorlogen in het Midden-Oosten en

Afrika is de afgelopen tijd een ongekende stroom op gang gekomen.

Vluchtelingewerk Nederland rapporteert op 2 september 2015:

60 miljoen mensen op de vlucht Nooit eerder waren er zo veel mensen op de vlucht voor oorlog en geweld: eind 2014 bijna 60 miljoen mensen, 8,3 miljoen meer dan vorig jaar. 4 miljoen Syrirs zijn hun land ontvlucht Ruim 4 miljoen Syrirs zijn hun land ontvlucht, nog eens 7,6 miljoen zijn ontheemd in eigen land. 90% van de Syrische vluchtelingen wordt opgevangen in Turkije, Libanon of Jordani. Dramas op de Middellandse Zee Vanuit Noord-Afrika wagen veel vluchtelingen uit Syri, Eritrea en Afghanistan de levensgevaarlijke oversteek naar Europa. 137.000 mensen in de eerste helft van dit jaar. Bijna 2.000 mensen overleven de overtocht niet. Veel Eritreers in korte tijd In 2014 is er in april en mei een kortstondige piek van Eritrese vluchtelingen die asielaanvragen in Nederland. Ook in mei en juni van dit jaar zijn er opvallend veel Eritrese asielzoekers: 1.076 en 1.248 personen.

Vluchtelingenwerk Nederland: Vluchtelingen in getallen 2015

Opvang in Nederland

Ook Nederland vangt van oudsher asielzoekers op. Onderstaande tabel

laat een overzicht zien van de instroom vanaf 1990.

Bovenstaande tabel is gebaseerd op cijfers t/m juni 2015. In de

periode tot 1 oktober was het aantal opgelopen tot 39.500 en stijgt

sindsdien nog steeds. In november kwamen gemiddeld 1700 per week

naar Nederland, wat opmerkelijk is omdat in deze periode het aantal

asielzoekers doorgaans daalt.

5

Procedure na aankomst

Asielzoekers die Nederland binnenkomen, moeten een procedure

doorlopen voordat ze als vergunninghouder of statushouder erkend

worden. Zie bijlage 1. Het inwilligingspercentage op eerste

asielaanvragen ligt in de periode januari t/m september 2015 rond de

70%.

Er zijn drie soorten opvang voor asielzoekers. De bekendste zijn de

gewone asielzoekerscentra (AZCs) die vaak al jaren bestaan.

Daarnaast bestaat er noodopvang en crisisnoodopvang waar

asielzoekers kort verblijven. In bijlage 2 zijn de diverse vormen van

asielopvang nader omschreven.

Is een asielzoeker eenmaal als statushouder erkend dan krijgt hij een

tijdelijke verblijfsvergunning die 5 jaar geldig is. Op dat moment krijgt

hij verschillende rechten en plichten. Zo heeft hij recht op huisvesting

binnen een gemeente en moet hij een inburgeringsexamen

afleggen. Na 5 jaar bekijkt de IND of de statushouder nog steeds

bescherming nodig heeft. Als dat het geval is dan krijgt hij een

verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd.

Gemeenten ontvangen twee keer per jaar een brief van het Rijk waarin

zij genformeerd worden over het aantal statushouders dat zij voor

het komende half jaar moeten huisvesten. Dit wordt ook de

Taakstelling Huisvesting Vergunninghouders genoemd. De

taakstelling vindt plaats naar rato van het aantal inwoners van de

betreffende gemeente.

Schematisch ziet het proces er als volgt uit:

Bron: Ministerie van Veiligheid en Justitie

6

Opvang in Houten

Net als iedere gemeente heeft ook Houten de wettelijke verplichting

om statushouders te huisvesten en zorg te dragen voor integratie en

participatie. In onderstaande grafieken is te zien wat de taakstelling

van de gemeente Houten was voor de jaren 2013 t/m 2015, de

herkomst van de desbetreffende statushouders en de leeftijdsopbouw

voor het jaar 2015.

Nationaliteiten statushouders in Houten

Zoals uit bovenstaande grafieken blijkt, heeft Houten in 2015 88

statushouders toegewezen gekregen, 4x meer dan in 2013. Meer dan

helft daarvan waren kinderen tot 23 jaar. Dit houdt verband met het

feit dat in Houten veel gezinnen geplaatst zijn.

Vanwege de grote stroom van asielzoekers die wekelijks ons land

bereikt, bestaat er tevens een groot tekort aan opvangcapaciteit voor

vluchtelingen die nog geen verblijfsstatus hebben. Om te voorkomen

dat deze asielzoekers op straat belanden, heeft het Rijk een dringende

oproepen gedaan aan gemeenten om noodopvang en crisisopvang

beschikbaar te stellen. In oktober heeft de gemeente Houten in

sporthal de Wetering twee weken crisisopvang geboden aan 170

asielzoekers.

7

In onderstaand overzicht is te zien welke opvangvoorzieningen er op dit moment binnen onze provincie voor handen is.

Schema opvangvoorzieningen provincie Utrecht , VRU 12 november 2015

8

3. Houtense opgave 2016

In november 2015 heeft het Rijk de taakstelling voor de eerste helft

van 2016 bekend gemaakt. Voor Houten bedraagt het 58

statushouders. Naar verwachting zal dit aantal in de tweede helft van

het jaar flink toenemen. Veel asielzoekers die in ons land verblijven,

zijn immers nog in afwachting van een procedure. We anticiperen

daarom op een taakstelling van 200 statushouders voor het gehele

jaar. Dat is een aanzienlijke toename t.o.v. voorgaande jaren.

Daarnaast zal in 2016 uitbreiding van noodopvangcapaciteit voor

asielzoekers noodzakelijk blijven. VNG, IPO en het Rijk hebben in het

bestuursakkoord Verhoogde Asielinstroom opgenomen dat er per 1

februari 2016 plannen klaar moeten liggen voor 2500 extra

opvangplekken per provincie waar asielzoekers langer dan een jaar

kunnen blijven. De grootte van deze plekken staat daarbij open. Op dit

moment is nog onduidelijk wat de gevolgen hiervan zijn voor onze

gemeente. Mocht dit duidelijker worden en er concrete locaties in

beeld komen, dan zal dit ter besluitvorming voorgelegd worden aan de

gemeenteraad en besproken worden met omwonenden. In dat geval

staan wij een doorgaande lijn voor, waarbij de asielzoekers in de

noodopvang ook bij ons gehuisvest blijven als zij de verblijfstatus

verkrijgen.

Doelstelling

Binnen de gemeente zijn er veel mensen en organisaties die zich willen

inzetten voor een goede opvang van statushouders. Maar er is ook

bezorgdheid. Hoe kunnen we een grote groep vluchtelingen opvangen

en goed laten integreren in onze samenleving zonder dat dit ten koste

gaat van de eigen inwoners? Ook zijn er vragen over de veiligheid en

de toch al schaarse ruimte op de (sociale) woningmarkt en de

arbeidsmarkt. We staan dus voor de uitdaging de benodigde opvang

en integratie te regelen en tegelijkertijd zorgen weg te nemen. Het

college van B&W heeft daarom de volgende doelstelling geformuleerd:

De gemeente Houten draagt zorg voor een tijdige en adequate

opvang en integratie van de verhoogde stroom statushouders in

2016, rekening houdend met de zorgen van inwoners en passend

bij de lokale mogelijkheden.

Actieplan

De realisatie van de doelstelling vereist inzet, afstemming en

samenwerking op vele gebieden en tussen een groot aantal partijen.

Om inzichtelijk te maken hoe dit bereikt kan worden en wat hiervoor

nodig is, heeft het college opdracht gegeven tot het opstellen van een

actieplan Opvang en integratie statushouders. Daarbij zijn de

volgende uitgangspunten geformuleerd:

1. Integrale aanpak. Opvang van statushouders betekent niet alleen

het regelen van huisvesting maar vraagt ook om adequate

maatschappelijk opvang, goede onderwijsvoorzieningen, de

aanwezigheid van zorg op momenten dat het nodig is en het

9

creren van mogelijkheden om de kennis en ervaring te benutten

die statushouders bezitten. Succesvolle opvang en integratie

vereist dus een effectieve samenwerking tussen diverse

aandachtsgebieden.

2. Samen met de maatschappelijke partners. Bij de opvang en

integratie van statushouders zijn veel partijen betrokken. Iedere

organisatie vervult daarbij een eigen rol maar is tegelijkertijd

afhankelijk van de acties van andere samenwerkingspartners.

De gemeente Houten wil deze samenwerkingsverbanden

ondersteunen en waar nodig uitbreiden.

3. Voldoende draagvlak. Ervaringen tijdens de crisisopvang en ook

elders in het land hebben laten zien dat onder burgers zowel

betrokkenheid als bezorgdheid leeft. Om tot een breed gedragen

plan te komen is het van belang de zorgen van burgers te kennen

en ze met hun ervaringen en ideen te betrekken. Het organiseren

van een inwonersberaad was een eerste stap om hierin te

voorzien.

4. Gelijk speelveld. De schaarste op bijvoorbeeld de huizen- en

arbeidsmarkt maakt dat ook andere inwoners van de gemeente

behoefte hebben aan betaalbare woningen en geschikt werk.

Daarom willen we de druk die er op het moment bestaat op de

opvang en integratie van vluchtelingen benutten als hefboom om

ook deze knelpunten aan te pakken. We gaan dus op zoek naar

oplossingen die ook ten goede kunnen komen aan de andere

inwoners van de gemeente Houten.

5. Kansrijk en innovatief. De opvang van een grotere groep

vluchtelingen vraagt op onderdelen om een nieuwe kijk en maakt

een andere aanpak noodzakelijk. Naast zorgen ontstaan er ook

kansen, op korte en op langere termijn. Het is van belang deze

kansen te herkennen en te benutten.

Werkelijkheid in beweging

Zoals vermeld anticiperen we op een taakstelling in 2016 van 200

statushouders. Afhankelijk van de versnelling die de IND heeft ingezet

in het afhandelen van de procedureaanvragen en van de instroom van

nieuwe asielzoekers de komende maanden, kan dit aantal veranderen.

Daarnaast wordt ook op landelijk niveau actie ondernomen om de

vluchtelingenproblematiek aan te pakken. Ten tijde van het schrijven

van dit actieplan hebben Rijk en VNG het bestuursakkoord Verhoogde

Asielinstroom opgesteld. Het akkoord bevat een aantal nuttige

afspraken voor gemeenten om de instroom in goede banen te leiden.

Het akkoord zal naar verwachting voor het kerstreces 2015 vastgesteld

worden, waarna op diverse punten verdere uitwerking zal

plaatsvinden.

Ontwikkelingen gaan snel. In dit actieplan gaan we uit van wat we nu

weten, houden we rekening met wat er naar alle waarschijnlijk gaat

komen en creren we ruimte om in te spelen op wat gedurende het

jaar nodig zal zijn.

Totstandkoming actieplan

Het actieplan is ontwikkeld door een interne werkgroep in

samenwerking met vertegenwoordigers van relevante

maatschappelijke organisaties in Houten, zoals woningcorporatie

10

Viveste, Welzijnsorganisatie vanHouten&co, de koepel van

onderwijsinstellingen, Werk en Inkomen Lekstroom, stichting Present

en het Wereldhuis. Uiteraard zijn veel meer organisaties actief op het

terrein van opvang en integratie statushouders. Ook zij zullen bij de

verdere uitwerking betrokken worden.

Tot slot is ook de input uit het inwonersberaad op 28 november in het

gebouw van Houtens belangrijke input geweest.

Houtens, school voor VMBO en MAVO+

Inwonersberaad

Ter voorbereiding op het actieplan vond een inwonersberaad plaats

met een driedelig doel:

1. Informeren: presenteren van facts en figures over de

vluchtelingenstroom en -opvang.

2. Peilen: onderzoeken hoe inwoners van Houten denken over de

mogelijkheden en onmogelijkheden / kansen en risicos m.b.t.

de opvang van vluchtelingen.

3. Betrekken: met elkaar in gesprek gaan over een aantal

concrete vraagstukken m.b.t. de opvang van de specifieke

doelgroep statushouders

Vanwege het interactieve karakter van de bijeenkomst waren voor het

inwonersberaad 200 plaatsen beschikbaar. Vooraf hadden 1500

inwoners op aselecte basis een brief ontvangen met de uitnodiging om

deel te nemen aan het beraad. Daarnaast konden inwoners zich op

eigen initiatief aanmelden. Dit is kenbaar gemaakt via diverse

publicaties in de lokale media en de website van de gemeente.

Het aantal aanmeldingen voor het inwonersberaad bedroeg 205; 133

inwoners zijn daadwerkelijk op de 28 november aanwezig geweest.

Het aantal mannen (64) en vrouwen (69) was ongeveer gelijk. Hun

houding ten aanzien de opvang van vluchtelingen in Houten was bij

aanvang van het beraad als volgt:

11

Opzet inwonersberaad Houten

Het inwonersberaad startte met de vraag: Welke zorgen leven er

volgens u bij de inwoners over de opvang en integratie van

statushouders in Houten?.

Inwonersberaad Houten

Een samenvatting van de antwoorden:

Huisvesting: voorkom verdringing en zorg voor vermenging

Opvang en begeleiding: voldoende vrijwilligers beschikbaar?

Participatie en integratie in Houtense samenleving: hoe

overbruggen we de verschillen?

Taal en onderwijs: kunnen onderwijsinstellingen het wel aan?

Veiligheid: wordt het onveiliger op straat?

Kosten: wie moet dat betalen?

Werkgelegenheid: geen verdringing op de arbeidsmarkt!2

Naar aanleiding van deze zorgen zijn in kleine groepen, aan de hand

van de vraag Wat kunnen/moeten we extra of anders doen, veel

ideen en oplossingen aangedragen om de opvang en integratie van

statushouders te verbeteren. Deze resultaten van het inwonersberaad

zijn meegenomen in de ontwikkeling van het actieplan.

2 Voor meer informatie over de resultaten van het inwonersberaad zie bijlage 4 of de

website van gemeente Houten

12

4. De Houtense aanpak Dankzij de inzet en samenwerking van een groot aantal organisaties

vangt Houten al jaren statushouders op. Door de komst van grote

groepen asielzoekers in 2015 zal het aantal statushouders in 2016 fors

toenemen. Daarop willen we ons tijdig voorbereiden. We realiseren

ons dat de huidige aanpak niet vanzelfsprekend volstaat om de forse

toename te kunnen opvangen, te begeleiden en te laten integreren.

Op onderdelen is herbezinning en vernieuwing noodzakelijk. In dit

hoofdstuk beschrijven we de aanpak die we voor ogen hebben om te

zorgen dat statushouders ook in 2016 kunnen rekenen op geschikte

huisvesting, begeleiding, onderwijs, participatiemogelijkheden en zorg.

Per onderdeel beschrijven we hoe de aanpak in 2015 was, wat de

opgave voor 2016 is, welke acties daarvoor nodig zijn, welke middelen

er beschikbaar zijn en tot slot de risicos die we op dit moment zien.

Vanwege de urgentie en de complexiteit van de opgave, hebben we

ervoor gekozen om een actieplan te ontwikkelen voor de specifieke

groep statushouders. Tijdens het inwonersberaad werd het advies

meegegeven:

Zorg zo snel mogelijk voor verbreding van de aanpak, want

veel problemen gelden ook voor andere inwoners in

Houten.

Quote uit inwonersberaad

Deze oproep nemen we ons zeer ter harte. Waar dat mogelijk en nodig

is, kiezen we voor een aanpak die op korte of langere termijn ten bate

komt van alle inwoners.

Fasering

Zoals we in hoofdstuk 2 hebben aangegeven, anticiperen we op de

komst van 200 statushouders in 2016. De taakstelling voor de eerste

helft van het jaar bedraagt 58. Omdat de IND inzet op een snelle

behandeling van de vele asielaanvragen, verwachten we voor de

tweede helft van 2016 een verhoogde taakstelling van 140 tot 150

statushouders. Deze bijna verdrievoudiging maakt een fasering in de

aanpak noodzakelijk. Omdat er nog veel onduidelijkheden bestaan, is

het op dit moment nog niet mogelijk om voor de tweede helft van

2016 alle acties te definiren. Wat we wel kunnen, is de opgave in

beeld brengen en tijdig lijnen uitzetten om tot oplossingen te komen.

Integrale aanpak en samenwerking: sleutel tot succes

Hoewel we - omwille van de duidelijkheid - gekozen hebben voor de

behandeling van de afzonderlijke onderdelen, is het uiteindelijke

succes uiteraard afhankelijk van het samenspel tussen de diverse

onderdelen. De banlieues ten noorden van Parijs laten zien wat de

gevolgen kunnen zijn van huisvesting zonder begeleiding en

participatie. Investeer in taalonderwijs, ontmoeting en zinvolle

tijdsbesteding waren belangrijke adviezen tijdens het inwonersberaad

in november. Scholen zijn belangrijke plekken waar statushouders met

kinderen met andere ouders in gesprek kunnen komen en zo de taal

en gewoonten kunnen leren.

Houtense scholen in het primair onderwijs willen bij het

taalonderwijs aan kinderen van statushouders ook de

13

ouders direct betrekken. Dit willen ze onder meer doen

door ouders een dagdeel mee te laten draaien bij het

taalonderwijs. Hierdoor weten ouders wat hun kinderen

leren en helpt het hen bij hun eigen leerproces.

Ook de deelname aan sportclubs, of het verrichten van (on)betaald

werk werden tijdens het inwonersberaad als belangrijk genoemd.

Biedt als sportvereniging gratis lidmaatschap aan in ruil

voor werkzaamheden binnen de vereniging of zet

statushouders in bij wegbezuinigde taken zoals

Groenonderhoud.

Quote uit inwonersberaad

Tegelijkertijd werd ook gewaarschuwd voor teveel pamperen. Neem

niet alles uit handen maar leer statushouders zichzelf en elkaar te

helpen, was een veelgehoord advies.

Vraag vertegenwoordigers van statushouders waar zij

behoefte aan hebben.

Organiseer een bewonersbijeenkomst met

vluchtelingen of gemengd en haal hun denkkracht naar

boven.

Quote uit inwonersberaad

Rol gemeente

Bij de opvang en integratie zijn veel organisaties en vrijwilligers

betrokken. Hun inzet en deskundigheid is een belangrijke sleutel tot

succes. Van belang is dat zij tijdig beschikken over relevante

informatie, elkaar weten te vinden als dat nodig is, gebruik kunnen

maken van elkaars expertise, en ruimte krijgen om initiatieven van de

grond te krijgen. In veel gevallen zijn zij zelf verantwoordelijk om dit te

organiseren. Maar soms is ondersteuning van de gemeente

noodzakelijk. Die ondersteuning kan verschillende vormen aannemen.

Als gemeente fungeren we soms als opdrachtgever en stellen we een

budget beschikbaar. Dit gebeurt op basis van besluiten door de

gemeenteraad. In ander gevallen ondersteunen we door platforms te

bieden waar partijen elkaar kunnen ontmoeten, door informatie

beschikbaar te stellen en waar nodig ontwikkelingen te initiren en

soms ook te regisseren.

Huisvesting

Huidige situatie

De huisvesting van statushouders is belegd bij de

woningbouwvereniging Viveste. In de periode tot half november 2015

hebben zij 35 woningen beschikbaar gesteld voor de plaatsing van 88

statushouders. Dit is 8% van de sociale huurwoningen die dat jaar zijn

vrijgekomen. Daarmee heeft Houten nog voor het einde van het jaar

voldaan aan de taakstelling van 2015. Gemiddeld zijn drie woningen

per maand toegewezen aan statushouders.

14

Plaatsing van statushouders gebeurt in nauw overleg tussen

gemeente, Viveste en COA. Viveste meldt welk type woning

beschikbaar is en afhankelijk daarvan plaats het COA een gezin of

alleenstaande. VanHouten&co wordt al vanaf de start betrokken om

tijdig de maatschappelijke begeleiding te kunnen regelen.

Nieuwe Opgave

Uitgaande van de ervaringen van de afgelopen jaren, verwachten we

in 2016 70 80 woningen nodig te hebben om aan onze taakstelling

van 200 statushouders te voldoen. Voor de 58 statushouder in de

eerste helft van het jaar zal het gaan om 20 25 woningen; voor de

overige 140 statushouders rekenen we op 40 60 woningen. Het

exacte aantal is uiteraard afhankelijk van het percentage gezinnen of

alleenstaanden dat geplaatst zal worden

Inwonersberaad Houten

In het inwonersberaad op 28 november is de zorg uitgesproken voor

verdringing op de woningmarkt en is aangedrongen op het benutten

van alternatieve huisvestingvormen door bijvoorbeeld leegstaande

kantoren te transformeren. Tevens is aangegeven dat een grote

concentratie van statushouders niet wenselijk is. Deze reacties

beschouwen we als belangrijke richtlijnen bij het zoeken naar

oplossingen. We koersen daarom op verruiming van de

woningvoorraad, die op kortere of langere termijn ook beschikbaar

komt voor andere woningzoekenden in Houten.

Resultaten Bestuursakkoord verhoogde Asielinstroom (december 2015)

Voor de korte termijn is het van belang dat de doorstroming van

statushouders vanuit de asielzoekerscentra (AZCs) naar huisvesting in

de gemeenten op gang komt. Veel statushouders houden plekken

bezet waar het COA nieuwe asielzoekers zou willen plaatsen, die nu

eerst in (nood)opvanglocaties moeten worden ondergebracht. Omdat

er in bepaalde regios, waaronder Houten, sprake is van krapte op

woningmarkt, hebben Rijk en gemeenten in het bestuursakkoord van

december een aantal verruimde maatregelen afgesproken:

Voor statushouders kan er, als de lokale omstandigheden erom

vragen, sobere , kleinschalige huisvesting bovenop de huidige

woningvoorraad gebouwd worden: voor het realiseren daarvan is een

subsidie voor de verhuurder beschikbaar.

Statushouders kunnen in onzelfstandige woonruimtes worden

ondergebracht, waarbij zij (tenminste 4 met elkaar) voorzieningen

delen. Daarbij geldt de kostendelersnorm voor de bijstand en is er

geen recht op huurtoeslag.

15

Verhuurders krijgen subsidie om panden geschikt te maken voor

bewoning. Corporaties mogen onder voorwaarden diensten leveren in

gebouwen die door anderen ter beschikking zijn gesteld.

Gemeenten kunnen per 1 januari het Gemeentelijk

VersnellingsArrangement (GVA) inzetten om statushouders in tijdelijke

woonvoorzieningen te bekostigen: de statushouders hebben dan geen

woonlasten en krijgen zak- en leefgeld. De maximale termijn wordt 24

maanden vanaf datum vergunningverlening. Dit GCA komt in de plaats

van de huidige GZZA regeling.

Commissarissen van de Koning zijn als Rijksheer gevraagd een rol te

spelen in de inrichting van regionale regietafels waar de nationale

afspraken worden uitgevoerd. Daarmee wordt gestimuleerd dat er

regionaal wordt samengewerkt en gemeenten hun taakstelling

onderling kunnen verevenen.3

Huisvestingsopties

Huisvesting van statushouders heeft tot dusver plaats gevonden

binnen het huidige aanbod van sociale huurwoningen. Om aan de

verwachten taakstelling van 2016 te kunnen voldoen en recht te doen

aan de zorgen voor verdringing, moet er extra huisvesting gecreerd

worden. Het uitgangspunt is daarbij dat deze woningen zo mogelijk

ook beschikbaar moeten komen voor de mensen die op de

wachtlijsten staan. In de Woonvisie die in februari/maart aan de raad

gepresenteerd wordt, zal dit nader uitgewerkt worden.

3 Op provinciaal niveau is de Taskforce Opvang Vluchtelingen (TOV) opgericht en op

U10 niveau de Kerngroep Asiel en integratie U10. De gemeente Houten neemt actief deel aan beide tafels.

Permanente woningen

Voor het toevoegen van woningen aan de totale permanente

woningvoorraad, zijn leegstaande kantoorgebouwen aan te wijzen die

voor duurzame transformatie in aanmerking komen. Tijdens het

inwonersberaad is deze optie veelvuldig genoemd. Houten kent een

groot aantal leegstaande kantoren. Door middel van de reguliere

procedure kunnen deze worden getransformeerd naar sociale

huurwoningen. De leefbaarheid en aanwezigheid van voorzieningen in

de nabije omgeving, spelen hierbij een belangrijke rol. De doorlooptijd

van het realiseren van deze woningen wordt ingeschat op ongeveer 1 -

1,5 jaar. Naast de benodigde bouwtijd zullen in het voortraject

eigenaren bereid moeten worden gevonden om medewerking te

verlenen.

Tijdelijke woningen

Voor de onmiddellijke opvang kan vanaf 1 januari 2016 gebruik

worden gemaakt van het Gemeentelijke Versnellingsarrangement

(GVA). Voorloper van dit arrangement is het Gemeentelijke

Zelfzorgarrangement (GZZA) dat per 1 januari 2016 beindigd is. De

gemeente heeft de Houtense fruittelers per brief genformeerd over

het bestaan van de GZZA regeling en hun interesse gepeild voor

tijdelijke huisvesting van statushouders. Deze blijkt vooralsnog gering

te zijn. Mogelijk dat zich nog andere particuliere initiatieven dienen.

Een andere mogelijkheid om extra woningen op korte termijn te

realiseren, is het plaatsen van tijdelijke woningen op onbebouwde

percelen voor een periode van enkele jaren.

16

Tijdelijke studentenhuisvesting op de Uithof, Utrecht

In procedure tijd is dit overzienbaar (crisis en herstelwet) en de

bouwtijd is zeer beperkt. Indien het om gemeentegrond gaat, zou er

per direct aan kunnen worden gewerkt. De realisatietijd hiervan wordt

ingeschat op ongeveer 6 maanden. Daarbij gaat het om procedures

(voorbereidingstraject, (omgevings)vergunningen, plaatsen woningen,

aanleg en aansluiting op gas, water, elektra en riolering, aanleg

verharding, etc.).

Vanuit deze tijdelijke woningen kunnen statushouders op den duur

doorgeplaatst worden naar reguliere woningen (zie permanente

bewoning). Wanneer de locatie vrijkomt waarop de tijdelijke woningen

geplaatst zijn, kan de locatie herontwikkeld worden.

Tot slot is het ook mogelijk om leegstaande kantoren op zeer korte

termijn geschikt te maken voor tijdelijke en sobere woonunits waar

statushouders alvast gehuisvest kunnen worden in afwachting van

andere huisvesting. Een dergelijke transformatie kan haalbaar zijn

binnen enkele maanden.

Acties

Onze taakstelling voor de eerste helft van 2016 bedraagt 58

statushouders. Afgaande op de ervaringen uit voorgaande jaren

verwachten we daarvoor 20 -25 woningen nodig te hebben. Dit willen

we realiseren door middel van de tijdelijke transformatie van

leegstaande kantoren. Omdat deze omzetting enkele maanden in

beslag neemt, zal het nodig zijn om in de tussentijd aanspraak te

maken op het regulieren woningaanbod in de sociale huursector. We

achten dit echter een onwenselijke situatie die we zo snel mogelijk

willen veranderen.

Voor de tweede helft van 2016 anticiperen we op ongeveer 140

statushouders. Daarvoor hebben we naar verwachting 40 60

woningen nodig. Om dit te realiseren hanteren we de volgende

aanpak:

Creren van extra huisvesting d.m.v het plaatsen van tijdelijke

woningen op onbebouwde percelen. Te verwachten

oplevering: juli/augustus. We onderzoeken of het mogelijk is

om deze tijdelijke woningen ook beschikbaar te stellen voor

andere woningzoekende binnen de gemeente.

Ontwikkeling van duurzame kantoortransformatie tot

woningen voor zowel statushouders als andere

woningzoekenden in de gemeente. Oplevering zal

vermoedelijk plaatsvinden medio 2017.

17

Realisatie van de opdracht is in handen van woningbouwcorporatie

Viveste. Gemeente wijst hiervoor een aantal potentile locaties aan.

De corporatie onderzoekt de locaties op geschiktheid voor het

realiseren van (tijdelijke) woningen. Bovendien maakt Viveste een

businesscase op het omzetten van kantoorgebouwen naar woningen

en het plaatsen van tijdelijke woningen op grasland. Zij gaat

gesprekken aan met eigenaar van de leegstaande kantoorgebouwen

om de beoogde transformatie te bespreken. Naast kantoren kunnen

ook andere, meer kleinschalige, panden kansen bieden om (tijdelijk)

statushouders te huisvesten. Ook die mogelijkheden zullen we als

oplossingsrichting betrekken.

Op het moment dat er meer duidelijkheid ontstaat over de

haalbaarheid van permanente of tijdelijke huisvesting op specifieke

locaties, dan zullen de raad en omwonenden bij het proces betrokken

worden.

Kosten

Op dit moment is nog niet in te schatten welke middelen nodig en

beschikbaar zijn voor de realisatie van extra huisvesting.

Bij tijdelijke huisvesting zijn de eventuele kosten voor de ondergrondse

infrastructuur (kabels & leidingen en riolering) zijn afhankelijk van de

gekozen locatie en de te maken afspraken hierover met Viveste .

Hierbij is het de intentie van de gemeente om deze kosten voor

rekening van Viveste te laten zijn, aangezien het zeer waarschijnlijk

tijdelijke infrastructuur betreft die niet kan worden (her)gebruikt bij de

definitieve invulling van de locatie

Risicos

De volgende risicos kunnen optreden (alleen of in combinatie):

- Er komen onvoldoende aanvullende woningen beschikbaar. Dit

kan het geval zijn bij tijdelijke woningen, maar ook als het

tempo van de duurzame kantoortransformatie tegenvalt.

- In afwachting van het beschikbaar komen van aanvullende

wooneenheden komt er meer druk op de toewijzing van

woningen in de sociale huursector. Daardoor kan een

evenwichtige spreiding over woonbuurten in het gedrang

komen.

Maatschappelijke begeleiding

Huidige situatie

Het uitgangspunt voor integratie is dat de vergunninghouder zo snel

mogelijk in staat wordt gesteld om zelfredzaam te zijn. In Houten

bestaat een actief maatschappelijk middenveld dat met allerlei

initiatieven de nieuwkomer in Houten ondersteunt.

De toegang van de statushouder tot Houten loopt via de

maatschappelijke begeleiding die door vanHouten&co wordt verzorgd.

De maatschappelijke begeleiding richt zich op de verschillende

leefgebieden: wonen, inkomen, onderwijs, taal, zorg en vrije tijd. Hoe

beter deze maatschappelijke begeleiding plaatsvindt, hoe makkelijker

de integratie een vervolg kan krijgen via de reguliere organisaties. De

maatschappelijke begeleiding vindt plaats door zon 60 vrijwilligers die

18

door twee beroepskrachten van vanHouten&co worden ondersteund.

VanHouten&co ontvangt hiervoor een subsidiebedrag van 160.000

van de gemeente. Maatschappelijke begeleiding is een wettelijke taak

van de gemeente. Hiervoor wordt de COA bijdrage ( 1000 per

statushouder van 16 65 jaar) ingezet als dekking.

Gedurende de eerste anderhalf jaar biedt vanHouten&co

maatschappelijke begeleiding. Deze begeleiding bestaat uit het regelen

van de hoogst noodzakelijke zaken in de Houtense samenleving

(huurovereenkomst, aanvragen uitkeringen, ziektekosten, toeslagen,

onderwijs, aanmelding inburgeringscursus). Per statushouder

(alleenstaande of gezin) zijn doorgaans twee vrijwilligers betrokken,

die afwisselend ingezet worden. Deze vrijwilligers worden

ondersteund door twee professionele krachten.

Na 18 maanden worden statushouders geacht zelfredzaam te zijn. Als

echter aanvullende ondersteuning gewenst is, dan kunnen zij gebruik

maken van het sociaal loket of het sociaal team.

Het Wereldhuis, de kerken en de stichting Present zijn gezamenlijk

actief met vrijwilligers op aanvullende leefgebieden, zoals

huiswerkbegeleiding, taalmaatjes, praktische klussen.

Statushouders zijn wettelijk verplicht om een inburgeringscursus te

volgen. Die wordt verzorgd door Vluchtelingenwerk Midden

Nederland. Hiervoor kunnen statushouders een lening afsluiting bij

DUO. VanHouten&co ondersteunt de taallessen door inzet van

taalvrijwilligers.

Nieuwe opgave

De maatschappelijke begeleiding blijft in 2016 het startpunt en een

belangrijke pijler bij de opvang en integratie van nieuwe

statushouders. Het toegenomen aantal statushouders maakt een

herbezinning op de aanpak en werkwijze echter noodzakelijk. Het is

niet aannemelijk dat (op korte termijn) het aantal vrijwilligers fors

uitgebreid kan worden. Een substantile verhoging van het budget is

evenmin realistisch. Op onderdelen zal een andere aanpak

noodzakelijk zijn. Een belangrijk aandachtspunt is dat de infrastructuur

rond vrijwilligers en de diverse taken die daarbij verricht worden,

onderling goed worden afgestemd. Verschillende organisaties zijn

daarbij betrokken. De gemeente zal vanuit deze netwerkstructuur de

afstemming tussen de verschillende activiteiten en organisaties

ondersteunen en bewaken.

Acties

1. Effectueren van de ketensamenwerking:

Opzetten van een Houtense netwerkstructuur waarin alle

relevante partijen acties en ontwikkelingen afstemmen,

afspraken maken met betrekking tot de inzet van vrijwilligers

en de ondersteuning door professionals, en kennis en kunde

uitwisselen. Belangrijk doel van het netwerk is ook te komen

tot een beter samenspel tussen alle relevante domeinen

(maatschappelijke begeleiding, onderwijs, sport, zorg,

19

huisvesting, etc). In het voorjaar van 2016 zal de gemeente het

initiatief nemen tot het organiseren van een startbijeenkomst

waarin alle betrokken organisaties de netwerkstructuur gaan

vormgeven en werkafspraken maken.

2. Organisatie van een uitwisselingsmarkt in het voorjaar van

2016 met diverse betrokken organisaties, vrijwilligersgroepen

en initiatiefnemers om kennis te maken, en afstemming en

uitwisseling te bevorderen.

3.a Vraag aan vanHouten&co :

- Gedurende de eerste anderhalf jaar de maatschappelijke

begeleiding te verzorgen voor 200 nieuwe statushouders, naast

de begeleiding van de huidige statushouders

- Rekening te houden met een verhoogde instroom gedurende

de tweede helft van 2016.

- Afhankelijk van de ontwikkelingen op huisvestingsgebied,

rekening te houden met de instroom van grotere groepen

tegelijk en hierop tijdig te anticiperen. Dit geldt in het bijzonder

voor de 2e helft van 2016.

- Te onderzoeken hoe naast individuele begeleiding ook

groepsgerichte vormen van begeleiding aangeboden kunnen

worden, onder leiding van leiding en cordinatie door een

professionele beroepskracht.

- Zorg te dragen voor verdere professionalisering van de

vrijwillige begeleiders.

- Voor zover mogelijk het aantal vrijwilligers uit te breiden en in

te werken.

- Een bijdrage te leveren aan de optimalisatie van de

samenwerking met andere maatschappelijke organisaties zoals

het Wereldhuis, de kerken, stichting Present, Zorg in Houten,

Onderwijs (Jeugd), Viveste, Voedselbank etc.

- Ondersteuning te bieden bij burgerinitiatieven binnen de

Gemeente.

4. Vraag aan stichting Present:

Cordinatie van de inzet van vrijwilligers bij de praktische inrichting

van de woning. Bij de aankomst in Houten wordt een leeg huis

opgeleverd. Stichting Present ondersteunt statushouders bij het

klussen en de woninginrichting. Zij doet dit in nauwe samenwerking

met vanHouten&co.

Kosten

In 2016 aan vanHouten&co is een subsidiebedrag beschikbaar gesteld

van 180.000,-. Dit bedrag is vooral bestemd voor de financiering van

de cordinatie en deskundigheidsbevordering Vrijwilligers.

Ten behoeve van de praktische hulp bij de inrichting van een woning

wordt daarnaast 3000,- aan cordinatie kosten beschikbaar gesteld

aan stichting Present.

In het bestuursakkoord van december 2015 is afgesproken dat het

budget voor de maatschappelijke begeleiding en integratie verhoogd

wordt van 1000,- naar 2370,- per volwassene (de zogeheten COA

bijdrage). In verband met de gefaseerde aanpak zal in het voorjaar een

besluit genomen worden over de besteding van dit budget. Daarbij zal

breed gekeken worden naar alle domeinen die betrekking hebben op

20

begeleiding, participatie en integratie en komen ook andere

initiatieven uit de Houtense samenleving in aanmerking.

Risicos

- De huidige COA bijdrage ( 1000,-) wordt berekend voor

statushouders tussen 16 en 65 jaar. Het is nog onduidelijk of

deze uitgangspunten ook gelden voor 2016.

- Tekort aan voldoende vrijwilligers (kwantitatief en kwalitatief)

- Financile onzekerheden: budgetten voor VanHouten&co

kunnen ontoereikend blijken. Dit geldt vooral voor de tweede

helft van het jaar.

Onderwijs

Huidige situatie

Primair onderwijs (PO)

Kinderen van statushouders hebben recht op onderwijs en kunnen

binnen onze gemeente zelf een school kiezen. De verschillende

schoolbesturen in het primair onderwijs werken nauw samen om de

instroom van deze kinderen goed te begeleiden. Daarvoor hebben zij

onder meer een extra taalvoorziening binnen het reguliere onderwijs

ontwikkeld. Per jaar kunnen maximaal 30 kinderen instromen. Deze

capaciteit is echter al in het najaar van 2015 overschreden. Om die

reden wordt de extra taalondersteuning op dit moment daar ingezet

waar dit het hardst nodig is.

Het uitgangspunt van de huidige taalvoorziening is, met het oog op

integratie en participatie in de wijk, thuisnabij onderwijs, in de

verwachting dat zo het leerproces om de taal te leren een extra impuls

krijgt. De professional 2de taalverwerving gaf voor de herfstvakantie

aan dat dit onvoldoende vruchten afwierp, omdat onvoldoende

rekening kon worden gehouden met het niveau van het kind. Om die

reden is er na de herfstvakantie gestart met een differentiatie van het

aanbod afgestemd op het niveau van het kind. Verder zijn de middelen

ontoereikend om alle groepen te bedienen. Noodgedwongen is er in

eerste instantie een keus gemaakt het taalonderwijs in te richten voor

de groepen 3 tot en met 8. Daarmee is er geen doorlopende leerlijn

van Peuterschool (VVE) naar PO.

Voortgezet onderwijs (VO)

In regio Lekstroom gaan alle leerlingen van 12 jaar en ouder naar de

Internationale schakelklassen (ISK) in Utrecht (zie bijlage . Daar volgen

ze een speciaal traject van 1 tot 2 jaar voor ze kunnen instromen in

het reguliere voortgezette onderwijs. In november 2015 zijn vanuit

onze gemeente 17 kinderen in de ISK geplaatst. De oorspronkelijke

capaciteit van de ISK was 400 leerlingen en is onlangs vergroot tot 600.

Eind november waren er 500 leerlingen geplaatst. Met een instroom

van 15 leerlingen per week zal de maximale capaciteit spoedig bereikt

worden.

Het ISK wordt bekostigd door de gemeente Utrecht. Hoewel leerlingen

na een periode van maximaal twee jaar dienen door te stromen naar

het reguliere onderwijs, leert de ervaring dat deze leerlingen dan nog

steeds extra taalondersteuning nodig hebben. Daarin wordt op dit

moment alleen voorzien door een aantal vrijwilligers vanuit het

Wereldhuis. In het recent ondertekende convenant Kwetsbare

jongeren is ook aandacht besteed aan ISK leerlingen van 16 tot 23 jaar.

21

Opgave 2016

Primair onderwijs; faseren

Hoewel het lastig te voorspellen is hoeveel kinderen in 2016 in Houten

gehuisvest zullen worden, houden we voorlopig rekening met een

aantal van rond de 60 in de leeftijd tot 12 jaar. Samen met de 35

leerlingen uit 2015 ontstaat hiermee situatie die mogelijk niet meer te

hanteren is in de reguliere klassen. Schoolbesturen onderzoeken of het

huidige concept kan blijven voorzien in de te verwachten behoefte.

Mogelijk worden in de toekomst aparte schakelklassen en wellicht ook

kopklassen (extra jaar basisonderwijs voor instromers in de leeftijd 11-

12 jaar) noodzakelijk. Dergelijke schakelklassen kennen een

leerlingaantal van circa 15 kinderen. Dat zou betekenen dat er in

Houten ongeveer 6 schakelklassen nodig zouden zijn, uitgaande van de

ervaring dat deze leerlingen 1,5 2 jaar taalonderwijs nodig hebben.

Omwille van de sociale integratie en de waarde die gehecht wordt aan

vrije schoolkeuze, willen schoolbesturen op basis van de taakstelling

van 58 personen voor de eerste helft van 2016 , de huidige aanpak

toch kans van slagen geven en waar nodig verder doorontwikkelen.

Afhankelijk van de taakstelling voor de 2de helft van 2016, moet

opnieuw de afweging gemaakt worden of deze inrichting van het

taalonderwijs nog aansluit bij de behoefte. Op deze manier zijn we in

staat keuzes hierin te faseren.

Taalonderwijs kan een sleutel zijn om ook ouders te bereiken

en te ondersteunen.

Annelies Smits, Openbaar Onderwijs Houten

Om de effectiviteit van het onderwijs te verhogen is het daarnaast

wenselijk om vanaf de Peuterschool (VVE) al te starten met

taalonderwijs en een doorlopende lijn te ontwikkelen naar het

primaire onderwijs.

Voortgezet onderwijs

Voorlopige aanname is dat in 2016 ca. 30 leerlingen gebruik zullen

maken van schakelklassen. Vanuit andere naburige gemeenten zal de

instroom eveneens sterk stijgen. Zoals vermeld is de huidige capaciteit

van de ISK in Utrecht hier niet op berekend. Dit betekent een nieuwe

ontwerpopgave. De directeur van de ISK heeft de voorkeur

uitgesproken voor een duurzame oplossing door middel van de

ontwikkeling van dependances per regio om de kwaliteit en kennis te

behouden. Afhankelijk van de omvang van de instroom kan het aantal

dependances groeien of krimpen.

Daarnaast is een nieuwe ontwerpopgave nodig voor taalondersteuning

voor kinderen die na maximaal 2 jaar ISK doorstromen naar het

reguliere voortgezette onderwijs en voor jeugdigen van 16 tot 23 jaar.

Acties

Primair onderwijs

Met het primair onderwijs is intensief overleg over de opvang van

meer statushouders. Vanuit de gemeente hebben we als

ontwikkelopdracht meegegeven:

- Ontwikkel een gemeenschappelijke voorziening 2de

taalverwerving ten behoeve van kinderen van statushouders in

22

het primair onderwijs in Houten in een doorlopende leerlijn

van VVE naar basisonderwijs.

- Sluit daarbij aan op het taal- en ontwikkelingsniveau van de

kinderen: zo zwaar als nodig, zo licht als mogelijk en zo

thuisnabij als mogelijk.

- Maak zo efficint mogelijk gebruik van de bestaande

voorzieningen en middelen: VVE, Vrijwilligersveld, bibliotheek,

LOHAN regeling, regeling OnderwijsAchterstandenBeleid

(OAB).

Voorstel van de onderwijsbesturen is om het huidige gedifferentieerde

aanbod van taalonderwijs in de vorm van een taalbad de kans te geven

die het verdient, door:

1. Verdubbeling van de capaciteit van het taalbad in

gedifferentieerd aanbod, waarbij de maximale ondersteuning

is: 3 dagdelen taalonderwijs door de docent 2de taalverwerving

(in analogie naar schakelklassen), waarbij ouders verplicht 10 x

1 dagdeel meedoen. Kinderen krijgen ondersteuning zo lang

als nodig, waar mogelijk in samenwerking met genoemde

partners

2. Uitbreiding naar de groepen 1&2, omwille van de doorlopende

leerlijn, en vanuit de overtuiging dat juist de verbinding met de

omgeving uiteindelijk de beste optie is.

3. 2de Locatie voor taalbad in Noord West Houten. De

verdubbeling van de instroom in de eerste helft van 2016

vraagt om een verdubbeling van de capaciteit en een tweede

locatie voor het taalbad. Voorstel is om er n in NO en n in

NW te huisvesten, gezien de huisvesting van de statushouders.

Voor de leerlingen in Zuid moet onderzocht worden hoe deze

leerlingen kunnen aansluiten.

Tot slot doen de besturen Primair Onderwijs de aanbeveling om bij

gemeente een cordinator aan te wijzen, gezien de vele beleidsvelden

die moeten worden verbonden.

Het primair onderwijs heeft een duidelijk beeld van wat er nodig is en

met welke partners zij hieraan vorm wil geven. In samenwerking met

partners als Peuterschool, Van Houten & CO, Wereldhuis, Bibliotheek

en Educatie aan de Slinger zien zij mogelijkheden voor een palet aan

activiteiten dat taalonderwijs aan kinderen verbindt met

ondersteuning van de ouders, mede gericht op eigen kracht en de

opbouw van een eigen sociaal netwerk in de Houtense samenleving.

Een inspirerende visie, ontworpen vanuit de behoefte van de

nieuwkomer is te vinden in onderstaande mindmap.

23

24

Voortgezet Onderwijs

De urgentie is besproken tijdens het regionaal bestuurlijk overleg

Onderwijs. Op 18 december a.s. gaat Wethouder Onderwijs, samen met

zijn collega uit Nieuwegein namens Lekstroom hierover in gesprek met

wethouder Onderwijs van Utrecht.

Daarnaast heeft Houtens contact gezocht over de blijvende behoefte aan

taalonderwijs bij ISK-leerlingen die recentelijk bij hen zijn ingestroomd.

Houtens geeft aan een actieve rol te willen vervullen bij de inrichting van

taalvoorziening voor de instromers vanuit het ISK. Zij zullen aansluiting

zoeken bij het netwerk dat ons voor ogen staat voor het PO.

De ambitie van het Houtens reikt verder dan alleen taal. Zij zien het als

hun maatschappelijke opdracht om deze jongeren deelgenoot te laten

worden van de Houtense samenleving. Zij willen daarom de school

aanbieden als ontmoetingsplek voor deze doelgroep in samenwerking

met maatschappelijke partners, zoals ook beschreven voor het PO.

Laten we vanaf het begin investeren in de kracht van deze jongeren. Ik wil graag van ze horen wat zij te bieden hebben en wat zij nodig hebben om dit de kansen te geven die het verdient.

Ad van Andel, Houtens Kosten Huidig budget

Bij het huidige budget (50.000,-) is altijd aangegeven dat dit slechts een

startkapitaal kan zijn. Voorstel van het PO; een verdubbeling van de

capaciteit, zou betekenen dat we max. tot de zomer kunnen financieren.

Voor de 2de helft van 2016 moet opnieuw bekeken worden wat de

behoefte is en welke middelen hiervoor ter beschikking staan of

vrijgemaakt kunnen worden. We reserveren hiervoor vooralsnog opnieuw

50.000,-.

Voor het VO moet de inhoud nog verder worden uitgewerkt en is dus

niets te zeggen, behalve dat er apart aanvullend bekostigd moeten

worden.

Middelen 2016

Voor zowel primair als voortgezet onderwijs:

1 Rijksbekostiging onderwijs

2 LOWAN (impulssubsidie 10.000,- aan te vragen door

onderwijsinstelling met meer dan 4 statushouders per school, niet

langer dan een jaar in Nederland)

3 OAB (rijksbijdrage aan gemeenten)

Ad. 1) Rijksbekostiging

De bekostiging van het onderwijs op basis van de zogenaamde

leerlinggewichten (extra bijdrage per leerling met een bijzondere

achtergrond, in dit geval een vluchteling) blijkt in de praktijk zeer

weerbarstig en komt slechts beperkt los. Het is een zeer bureaucratisch

proces, met weinig oog voor de behoefte van de school en de leerling. De

eerste bezwaarprocedure van een onderwijsbestuur bij het rijk loopt. In

ieder geval zal deze bekostiging achteraf plaatsvinden.

Ad2) LOWAN

Dit betreft een incidentele bijdrage aan te vragen door schoolbesturen als

zij voor het eerst 4 leerlingen binnen krijgen, niet langer dan 1 jaar in

25

Nederland. Op dit moment is nog slechts 1 school in aanmerking

gekomen. Hier ligt een potentieel van 40.000,-

Ad. 3) OAB (108.000,-)

Op basis van de huidige regeling OnderwijsAchterstandenBeleid (OAB) zal

het lage percentage allochtonen in Houten en een peildatum van om de 4

jaar niet op korte termijn tot significante verhoging van budgetten leiden.

Op dit moment gaat het volledige budget naar VVE, aangevuld met een

gemeentelijke bijdrage. Dit biedt dus geen dekking voor de

taalvoorziening. Mogelijkerwijs pakt een nieuwe rekenmethode gunstig

uit voor de gemeente Houten en wordt het bedrag naar 124.000,-. Voor

de G4 pakt de nieuwe rekenmethode slechter uit en zij zijn hiertegen in

het geweer gekomen. Het is nog onduidelijk hoe dit verder afloopt.

Ad4) Leerlingenvervoer

In het kader van het leerlingenvervoer is voor 2016 25.000 gereserveerd.

Risicos

Financieel tekort

Het is nog niet duidelijk of 100.000,- voldoende zal zijn om de kosten

voor het primair onderwijs in 2016 te dekken. Verder is er nog geen

budget voor een taalvoorziening en voor voortgezet onderwijs.

Samenwerking Primair Onderwijs

De kansen die ontstaan door samenwerking met partners, zijn nog niet

met alle partijen besproken, laat staan verwerkt in opdrachten voor 2016.

Thuiszitters

Gezien de grote druk op de voorzieningen en het feit dat we geen invloed

hebben op het tempo van de instroom in de regio is er geen garantie dat

de voorzieningen op tijd en met voldoende capaciteit beschikbaar zijn.

Mogelijk kunnen we thuiszitters niet voorkomen voor deze doelgroep.

Regionale aanpak

Acties op het gebied van het voortgezette onderwijs vereisen een

bovenregionale aanpak en afstemming. Dit kan gevolgen hebben voor de

snelheid van handelen. Zowel op bestuurlijk als ambtelijk niveau zetten

we druk op het proces. In het bestuursakkoord VNG RIJK wordt wel een

aankondiging van een aanvullende voorfinanciering gedaan. Daarover is

meer bekend in april 2016

Werk, inkomen en participatie

Huidige situatie

Asielzoekers komen in een volledig afhankelijke status binnen in

Nederland. Vanaf het moment dat iemand zich vestigt in Houten, start de

eerste opbouw van een nieuw leven. Het kunnen voorzien in de eigen

basisbehoeften is daar een essentieel onderdeel van. Werk & Inkomen

regio Lekstroom (WIL) verzorgt namens de gemeente de uitkering, de

orintatie op werk en de bijzondere bijstand.

- Orintatie op werk: Dit is in een vroeg stadium van belang. Via

WIL wordt gebruik gemaakt van werkcoaches. Er vindt

afstemming plaats met maatschappelijke begeleiding over een

effectieve toeleiding. Ook vanuit het netwerk van vrijwilligers

kan al veel worden gedaan. In 2016 worden verdere afspraken

gemaakt over afstemming tussen de maatschappelijke

begeleiding en de werkcoach.

26

- Uitkering: De aanvraag van een uitkering vindt plaats met

behulp van vanHouten&co. De aanvragen worden vlot

afgewikkeld.

- Bijzondere bijstand: Statushouders leven op een minimum

niveau. In die zin maken statushouders gebruik van de

gangbare regeling voor minimabeleid en bijzondere bijstand.

Veel normale kosten zijn niet vanzelfsprekend op te brengen

vanuit de bijstandsuitkering. Het gaat dan bijvoorbeeld om (een

lening voor) inrichtingskosten, reiskosten voor taal-/

inburgeringscursussen, eigen bijdragen onderwijs en

leermiddelen.

- Inburgering en taal: De verplichte inburgeringscursus ( deze

betaalt de statushouder zelf via een lening met DUO) blijkt in

de meeste gevallen niet toereikend om een opleiding te volgen

of aan het werk te kunnen. Gerichte inzet van WEB middelen

(Wet Educatie en Beroepsgericht onderwijs) geven daartoe wel

de mogelijkheid. Op dit moment worden deze middelen via de

centrum gemeente regionaal gebundeld.

Nieuwe opgave

Integratie en participatie zien we als cruciale succesfactoren bij de opvang

van statushouders. Dit blijkt ook uit het inwonersberaad, zeker wanneer

het aantal statushouders toeneemt.

Hoe zorgen we dat statushouders zo snel mogelijk

Nederlands leren? Hoe gaan we om zoveel verschillende

culturen en met de religieuze verschillen? Kunnen zij zich

aanpassen aan onze cultuur? Kan onze cultuur het wel aan?

Is het wel verstandig om groepen bij elkaar te plaatsen?

Quotes uit inwonersberaad

Vanaf de start in Houten zal orintatie op opleiding, werk en

zelfredzaamheid een essentieel thema zijn. De huidige instroom van

asielzoekers bestaat voor een groot deel uit hoogopgeleide mensen. Van

hun kwaliteiten en ervaringen willen we graag gebruik maken. Dit vereist

dat we snel inzicht moeten verkrijgen in hun opleidings- en

werkachtergronden. Vervolgens kunnen we samen met de Houtense

inwoners, organisaties en werkgevers zoeken naar passende

mogelijkheden voor (taal)stageplekken, vrijwilligersplekken en

werkervaringsplaatsen en betaald werk voor statushouders in Houten. Bij

participatie en integratie spelen veel partijen een rol. Het optimaliseren

van de afstemming en samenwerking is eveneens een belangrijk punt van

aandacht. In het kader van een gelijk speelveld, hoort hier ook de

aandacht voor andere specifieke groepen met een afstand tot de

arbeidsmarkt thuis.

Acties

Ter voorbereiding op de nieuwe opgave worden de volgende acties

voorgesteld:

1. Experiment Aan de slag met de participatieverklaring.

In de participatieovereenkomst worden vanaf het begin afspraken

gemaakt met de statushouder over het traject dat iemand kan volgen als

voorbereiding op de arbeidsmarkt (inclusief vrijwilligerswerk etc.). Dit

wordt in het bestuursakkoord genoemd als onderdeel van de inburgering.

27

In Houten willen we de participatieverklaring zo spoedig mogelijk

invoeren. Hiervoor zullen we een plan van aanpak opstellen. Daarin

nemen we mee hoe de participatieverklaring voor andere Houtense

inwoners kan worden ingevoerd. Dit wordt in het kader van het gelijke

speelveld uitgewerkt. Dat kan uiteindelijk leiden tot een Houtens

werkbedrijf met de volgende uitgangspunten:

- Het Houtens werkbedrijf is een werktitel voor een samenspel van

activiteiten, gericht op mens- en (lokale) marktontwikkeling.

- Voor en door bewoners en lokale organisaties.

- Met de mogelijkheid voor mensen met een afstand tot de

arbeidsmarkt om zich te ontwikkelen.

- Door in samenwerking met maatschappelijke organisaties en lokale

ondernemers actief te worden in de lokale economie.

- En deze lokale economie mede daardoor duurzaam te ontwikkelen

Inwonersberaad Houten

2. Werkafspraken met relevante partners binnen de gemeente

Met WIL en andere relevante partners maken we afspraken op de

volgende terreinen:

- Een effectievere inzet van de werkcoach (bijvoorbeeld speciaal

voor Houten, of met de expertise vluchtelingen).

- Voorlichtingsactiviteiten over arbeidsmarkt en werk, voor

vluchtelingen en vrijwilligers (taalstages, werkstages,

Meet&Greet, etc.).

- Versterking van de samenwerking tussen WIL, Krachtfabriek,

vanHouten&co (vrijwilligers) en regionaal werkgeversnetwerk

in Houten en in de regio.

- In samenwerking met VanHouten&co, Krachtfabriek en andere

vrijwilligersorganisaties en netwerken extra inzet doen op het

gebied van trajectbegeleiding en job coaching.

Ten aanzien van het minimabeleid en bijzondere bijstand:

- Met WIL is in regionaal verband een gezamenlijk collegevoorstel

gemaakt, waarin de bijzondere bijstand (reiskosten ten behoeve

van inburgeringscursus en leermiddelen) effectief kan worden

toegepast.

- Naar voorbeeld van de andere regiogemeenten willen we actieve

ondersteuning bieden bij het initiatief om in onze gemeente een

stichting Leergeld Houten op te richten. Doel is om kinderen in

armoedesituaties financieel te ondersteunen bij de aanschaf van

de benodigde leermiddelen. Een dergelijke stichting is er nog niet

in Houten. Op verzoek van de afdeling samenleving heeft

vanHouten&co aangeboden om via het netwerk een bestuur

samen te stellen voor de op te richten stichting Leergeld Houten.

28

Daarmee komt een dergelijke minimavoorziening ten goede aan

alle Houtense minima.

- Vanuit de vroegere WEB (Wet Educatie en Beroepsgericht

onderwijs) middelen is per 1 januari 2015 83.196,- beschikbaar

gekomen voor educatiemiddelen. Inzet van deze middelen wordt

op dit moment bepaald door de Centrumgemeente Utrecht. In

2016 willen we directer betrokken worden bij de besteding van

deze middelen en deze gerichter inzetten ter ondersteuning van

de participatie in Houten.

Burgerinitiatieven

Naast de acties die door maatschappelijke organisatie in gang worden

gezet, zijn er ook diverse burgerinitiatieven die integratie en participatie

van statushouders bevorderen.

De Taalspeelgroep van het Wereldhuis, een initiatief van Mevr. R. Frohwijn komt in aanmerking voor een gift uit Canada uit solidariteit met het Europese vraagstuk rondom vluchtelingen. Mevrouw Frohwijn heeft de intentie uitgesproken deze gift van waarde te laten zijn voor de sociale integratie van kinderen en heeft daartoe contact gezocht met Cultuur aan de Slinger.

Theater aan de Slinger organiseert ieder jaar voor de kerst een gezellige avond uit voor diegenen die zich juist in deze feestmaand alleen voelen. Deze keer is dat de film De

Hollandse delta, muzikaal begeleid door het Nederlands Studentenorkest. Een voorstelling waar geen taal aan te pas komt is in de ogen van theaterdirecteur Arjen Berendse uitermate geschikt om ook de nieuwkomers in Houten voor uitnodigen. Zij zijn dan ook van harte welkom.

Uit het inwonersberaad kwamen eveneens veel ideen naar voren. Een

greep uit de opbrengst:

Organiseer buurtgerichte ontmoeting, bv een buurt BBQ, buurt voetbal of buurtkinderfeest Organiseer een interculturele huiskamer waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en samen eten en drinken Gebruik cultuur als bindmiddel, bv musici bij elkaar zetten uit diverse landen en uit Houten Zet een (digitale) vraag en aanbodmarkt op Organiseer contactmomenten tussen Houtense jongeren en statushouders en laat ze elkaar hun verhaal vertellen Creer een denktank sociale cohesie samen met statushouders Samen doen is soms veel effectiever dan samen praten! Quotes Inwonersberaad

29

Zie voor meer tips en ideen uit het inwonersberaad de website van de

gemeente. Daarin is een uitgebreid verslag van het inwonersberaad te

vinden.

Kosten

Kerncijfers

Bij een toename van het aantal statushouders, zullen de uitgaven op het

gebied van werk en inkomen toenemen. Op basis van voorlopige

berekeningen van WIL gaat het om de volgende kerncijfers:

- Verstrekking Bijstandsuitkering: circa 13.000, - op jaarbasis.

- Beroep bijzondere bijstand: inrichtingskosten lening 4000, -

na drie jaar afbetaling omzetten in gift

- Overige kosten bijzondere bijstand / minimabeleid ( ten behoeve

van Leermiddelen eigen bijdragen etc. volgens WIL 8.000 -

Op grond van de instroom in 2015, en de prognose voor 2016 kunnen we

uitgaan van een uitbreiding van 70 tot 80 woningen en van 70 tot 80

uitkeringen (al dan niet gezinsuitkeringen). Dit zou betekenen dat er een

extra beroep wordt gedaan op de bijzondere bijstand van 70 x 5.500 =

385.000,- of meer.

Daarnaast dienen we rekening te houden met de uitvoeringskosten voor

WIL. WIL gaat uit van een integrale kostprijs van 4.740,- per uitkering

per jaar (Begroting 2016).

Dekking - Educatiebijdrage Houten via regiogemeente 83.196,00

- In het bestuursakkoord wordt een extra bedrag van 50 miljoen

genoemd ter bekostiging van de financile effecten op de

participatiewet. Dit is een voorfinanciering, die specifiek voor

statushouders wordt toegepast. Het is een open einde regeling.

De regeling gaat in Januari in.

- In de COA bijdrage 2370, - zit ook het bedrag bedoeld voor

orintatie op participatie en werk (zie ook onderdeel

maatschappelijke begeleiding).

Consequenties Bestuursakkoord

Participatiewet

In het bestuursakkoord krijgen gemeenten voor 2016

50 miljoen extra om de hoge instroom van vergunninghouders in de

bijstand te bekostigen. Het bedrag van 50 miljoen is geen maximum

bedrag wat aan gemeenten beschikbaar wordt gesteld, maar is een open

einde regeling. Het Rijk zal de kosten vergoeden op basis van nacalculatie.

De doelgroep 'statushouders in de gemeente zal deel uitmaken van de

reguliere groep bijstandsgerechtigden en dus volledig meelopen op de

grondslagen met betrekking tot de bijstand.

In de voorjaarnota zal verder worden gekeken wat de totale behoefte aan

financiering voor het jaar 2016 en 2017 is. Afgesproken is ook dat er

gezocht wordt naar een systematiek waarbij het geld de statushouder

volgt. De gemeenten mogen geen materile hinder ondervinden van de

presentatie van deze regeling als kasschuif.

Bijstelling en dekking in voorjaarsnota

Het huidige bestuursakkoord en de financile afspraken die hierin zijn

opgenomen moeten de eerste kosten dekken. De VNG zal in februari

30

financile onderbouwingen aanleveren bij het Kabinet voor de extra

kosten die gemeenten maken als gevolg van de hoge instroom van

vluchtelingen op het terrein van gezondheidszorg, jeugdzorg, onderwijs

en WMO. Dit zal de inzet worden voor een aanvullend bestuursakkoord in

het voorjaar van 2016. Verwacht wordt dat dit akkoord in april wordt

afgerond. Bijstellingen van ramingen zijn dan ook aan de orde. Vanuit het

Kabinet is in het huidige bestuursakkoord de toezegging gedaan dat de

financile dekking hiervan wordt opgenomen in de voorjaarsnota.

Deze punten uit het akkoord zijn de voorwaarden waarmee gemeenten

over voldoende middelen kunnen beschikken om de medebewindtaken

op het gebied van de asielproblematiek te kunnen uitvoeren.

Risicos

- Op dit moment is de definitieve tekst van de voorjaarsnota ten

aanzien van de regeling nog niet bekend. De consequenties

daarvan worden in de voorjaarsnota en mei circulaire bekend

gemaakt.

- De WIL heeft aangegeven dat er een aanpassing komt ten aanzien

van uitvoeringskosten en gerelateerde kosten. De te verwachten

extra kosten kunnen worden gedekt uit de extra te beschikken

budgetten van SZW.

- Er wordt een sterke stijging van kosten van minimabeleid

verwacht ( ca 9000,- per gezinshoofd)

ZORG

Huidige situatie

De groep vluchtelingen is een kwetsbare groep. Het gaat vaak om mensen

die onvrijwillig zijn vertrokken uit eigen land, gecombineerd met

oorlogservaringen en mogelijk ook persoonlijke traumas. Ook de reis van

eigen land naar Nederland had, zoals we hebben kunnen zien veel risicos

in zich. Daarom is extra aandacht voor zorg noodzakelijk.

Tijdens hun verblijf in een AZC, ontvangen vluchtelingen via de arts die

aan het AZC is verbonden. Bij verhuizing naar Houten worden

statushouders aangemeld bij de huisartsen in het EMC bij hen in de wijk.

Alleen bij bijzondere omstandigheden ( bijvoorbeeld een trauma of

fysieke handicap) wordt dit gemeld aan vanHouten&co. Als er aanleiding

is voor extra of gespecialiseerde zorg, wordt via huisartsen of het sociale

team 2e lijnshulpverlening ingezet. Er zijn geen signalen dat het aantal

statushouders in 2015 heeft geleid tot enig knelpunt met betrekking tot

de gezondheidszorg. Vanuit vanHouten&co wordt ook doorverwezen naar

het sociaal team, in verband met kortdurende hulp. In 2015 gaat het om 6

casussen. Wat betreft jeugd is de mogelijkheid om vanuit onderwijs te

verwijzen naar sociaal team. Voorover bekend is dat in 2015 niet gebeurd.

Nieuwe opgave

De komst van een grotere groep statushouders zal leiden tot een

toename van het aantal patinten in de 1e en 2e lijnszorg. Tevens zal er

naar verwachting meer beroep gedaan worden op het sociale team en de

jeugdgezondheidszorg.

31

Acties

In verband met de verwachte toename van het aantal statushouders is in

december 2015 contact opgenomen met ZorginHouten om af te stemmen

of er actie nodig is ten aanzien van de huisartsenzorg voor de

statushouders. Aandachtspunt is in ieder geval de inzet van tolken en de

inzet Welzijn voor Elkaar. Bij niet medische klachten kunnen huisartsen

patinten doorverwijzen naar Welzijn voor Elkaar.

Vanuit het Sociaal Team is aangegeven dat een heldere taakafbakening

tussen vrijwilligers/ cordinator vluchtelingen en sociaal team

noodzakelijk is. Het sociaal team verwacht een toename, van 6 naar 20

casussen (op basis van 2015). Daarom wordt een overleg ingesteld waarin

de overdracht of clintbespreking tussen maatschappelijke begeleiding en

sociaal team kan worden besproken.

Daarnaast zal overleg plaatsvinden met de GGDrU, die vanaf 2016 de

jeugdgezondheidszorg voor alle kinderen van 0-19 jaar in Houten uitvoert.

Via de Peuterschool en Onderwijs ( PO en VO) zal er extra aandacht zijn

voor de gezonde ontwikkeling van kinderen, en zo nodig doorverwijzing

naar het sociaal team.

Tot slot zal ook contact gezocht worden met de zorgverzekeraar in het

kader van de dekking van medische kosten, bijvoorbeeld op het gebied

van de geestelijke gezondheidszorg.

Kosten

In deze fase is nog niet te vast te stellen wat kosten voor dit domein

zullen zijn

Risicos

- Aanspraak op 2e lijnshulp is moeilijk in te schatten.

- Beroep op het sociale team kan groter zijn dan verwacht

32

5. Communicatie

Dit plan van aanpak voor communicatie en participatie heeft betrekking

op de opvang en integratie van vluchtelingen met een verblijfsvergunning

(statushouders). Mocht er op enig moment concreet sprake zijn van de

komst van een (crisis)noodopvang dan wel een satelliet AZC dan wordt

daarvoor uiteraard een passend communicatie- en participatietraject

ingezet dat recht doet aan de dan spelende belangen van betrokkenen en

aan het democratisch proces dat daarbij hoort.

Over de opvang en integratie van vluchtelingen leven in Houten

verschillende ideen en gevoelens. De betrokkenen zijn ruwweg in drie

categorien in te delen.

Inwoners, organisaties en bedrijven die positief staan tegenover de

komst en opvang

Inwoners, organisaties en bedrijven die neutraal staan tegenover de

komst en de opvang

Inwoners, organisaties en bedrijven die negatief staan tegenover de

komst en de opvang

Bij de communicatie over en ten behoeve van de opvang en integratie van

vluchtelingen met een verblijfsvergunning in Houten staan daarom twee

vraagstukken voorop: a] Hoe houden we zoveel mogelijk rekening met

ieders belangen en ideen? en b] Hoe zorgen we dat er aansluiting komt

en blijft met en tussen alle betrokkenen? Dialoog is daarbij van groot

belang met name als het gaat om zorgen die leven over de woning- en

arbeidsmarkt, integratie, onderwijs, zorg en veiligheid.

Rekening houden met de belangen van alle betrokkenen

Belangrijk bij de aanpak van de problematiek en dus ook de communicatie

is dat er voortdurend oog is voor alle verschillende ideen en opvattingen

over het vluchtelingenvraagstuk. Of die nu positief, neutraal of negatief

zijn. Dat vraagt om een open en eerlijke communicatie. Met andere

woorden: we maken successen op het gebied van opvang/integratie in

Houten zichtbaar, maar staan zeker ook open voor zorgen, kritiek en

bezwaren en spelen daarop in.

Voor wat betreft de insteek van de inhoud van de communicatie over

statushouders geldt echter wel de feitelijke situatie: het opvangen van

door het Rijk aan de gemeente toegewezen statushouders is een

wettelijke plicht is die volbracht moet worden.

Werken met Factor C en leefstijlen

De omstandigheden zullen voortdurend veranderen. Op dit moment

worden voor de eerste helft van 2016 58 vluchtelingen verwacht, maar dit

aantal zal in 2016 (schoksgewijs) oplopen tot naar verwachting 200. In

elke fase van het proces moeten we goed kijken welke belanghebbenden

en actoren betrokken willen c.q. moeten worden, welke

kernboodschappen we willen communiceren en welke

communicatiemiddelen we daarvoor inzetten. Het is zaak voortdurend te

monitoren wat er speelt en daarop de communicatieaanpak aan te

passen. Kortom: communiceren volgens het Factor C principe en de

leefstijlmethode die we al jaren in Houten hanteren.

33

Inwonersberaad

De opvang en integratie van vluchtelingen gaat de hele samenleving aan.

Wij stemmen de communicatie daarom niet alleen af met de

professionele partners, maar maken ook graag gebruik van de kennis en

ervaring die aanwezig is bij ongeorganiseerden in de Houtense

samenleving, de zogenoemde wisdom of the crowd. Tijdens het

inwonersberaad op 28 november 2015 hebben de deelnemers veel goede

adviezen gegeven die we zeer ter harte nemen:

1. Zorg dat de statushouders een gezicht krijgen

2. Verstrek voortdurend goede feitelijke informatie

3. Gebruik meerdere kanalen en werk samen met anderen

4. Organiseer ontmoetingen tussen statushouders en inwoners

5. Besteed via de lokale media aandacht aan de zaak

6. Maak gebruik van websites en social media (van meerdere

organisaties)

De aanpak van communicatie gedurende het gehele traject (dat wel jaren

kan gaan duren) valt vanwege de complexiteit en veranderlijkheid van de

omstandigheden niet van te voren uit te stippelen maar zal in de praktijk

zijn vorm krijgen. Denken en doen gaan daarbij steeds hand in hand.

Samenwerken in de communicatie

Zoals ook de deelnemers van het inwonersberaad al aangaven is

communicatie over de vluchtelingenopvang niet alleen een zaak van de

gemeente. Alle andere betrokken partijen communiceren ook met

inwoners, media, vrijwilligers, ondernemers en de statushouders zelf.

Het is daarom goed de communicatie goed op en met elkaar af te

stemmen. Dit bevordert op de eerste plaats de duidelijkheid en biedt

daarnaast mogelijkheden qua efficintie en het onderling uitwisselen van

expertise. Hierover willen we graag met betrokken partijen afspraken

maken.

Daarom organiseren we op korte termijn een overleg met

vertegenwoordigers van de inmiddels aangesloten partijen. Dat kunnen

communicatieprofessionals zijn (als die in de organisatie beschikbaar zijn),

maar ook projectleiders/medewerkers die voor hun organisatie met

opvang en integratievraagstukken bezig zijn. In het overleg proberen we

te komen tot de formatie van een gezamenlijk communicatieteam. In het

team kan zowel op regie- als op uitvoeringsniveau worden samengewerkt,

expertises gedeeld en boodschappen worden afgestemd. Uiteraard zal

daarbij graag gebruik worden gemaakt van de vele suggesties die de

deelnemers aan het inwonersberaad van 28 november 2015 hebben

gedaan.

Vinger aan de pols houden in de Houtense samenleving

Het team monitort wat er leeft in de Houtense samenleving: hoe

ontwikkelen zich in de loop der tijd de ideen over de opvang en

integratie van vluchtelingen, met welke belangen moet rekening worden

gehouden en hoe spelen de partners daar gezamenlijk op in?

34

7. Financin

Onderstaande tabel biedt een overzicht van de kosten en de dekking voor

de realisatie van het actieplan zoals we dat nu al kunnen voorzien. Zoals

we al eerder in het plan hebben vermeld bestaan er op dit moment nog

veel onzekerheden. Waar mogelijk lichten we dit toe in de laatste kolom.

Uiteraard ontvangen sommige organisaties zoals scholen, zelf ook

middelen van het Rijk t.b.v. hun werkzaamheden voor statushouders.

Dekking Begrote Kosten P.M Opmerkingen

308.100,-

Vanuit het Rijk (COA

middelen)

180.000,-

(van Houten &co)

3.000 (stichting Present)

50.000,-

(Participatieplan)

75.100,-

Dekking:

- Bij de dekking is geanticipeerd op de afspraken in het bestuursakkoord Verhoogde

Asielinstroom De dekking is berekend waarin het bedrag voor maatschappelijke begeleiding

en integratie verhoogd is van 1000,- naar 2370,- . Daarbij gaan we uit van de huidige

afspraken dat de tegemoetkoming alleen geldt voor statushouders tussen 16 en 65 jaar.

- Het bedrag van 308.100,- is berekend op basis van de leeftijdsopbouw in 2015. Toen was

65% van de statushouders ouder van 16 jaar. Uitgaande van 200 statushouders in 2016 zou

het gaan om 130 statushouders x 2370,- = 308.100

- De definitieve bedrag is afhankelijk van feitelijk aantal statushouders in 2016 en leeftijds-

grens die gehanteerd zal worden in de nieuwe regeling. Hierover is nog geen duidelijkheid.

Kosten: - Het betreft een subsidiebedrag van 180.000,- dat nu ter beschikking gesteld is aan

vanHouten&co t.b.v. de maatschappelijke begeleiding - Het betreft een subsidiebedrag van 3000,- voor cordinatie praktische hulp bij inrichting

woning - T.b.v. de ontwikkeling van een nieuw te ontwikkelingen participatieplan zijn kosten

geraamd van 50.000,-.

PM : - Deze kosten ( 308.100 233.000 = 75.100) zijn nog niet bestemd, maar worden

gereserveerd voor nog niet te voorziene kosten in 2016 voor maatschappelijke begeleiding in integratie.

35

Dekking Begrote Kosten P.M. Opmerkingen

218.000

Eigen middelen

gemeente

100.000,- (startkapitaal onderwijs 1

e en 2

e helft

2016 20.000,- (communicatiekosten) 50.000,- (projectkosten) 25.000,- (leerlingenvervoer)

23.000, -

Dekking

- Dit bedrag is al opgenomen in de begroting van 2016

Kosten

- Het betreft kosten die voor zover nu bekend niet gedekt worden door de middelen die door het Rijk beschikbaar worden gesteld voor de opvang en integratie van statushouders

- De kosten t.b.v. het primair onderwijs (startkapitaal) staan voor de 1e helft van 2016 vast en

bedragen 50.000,-. Voor de tweede helft anticiperen we op tenminste een soortgelijk bedrag.

- De projectkosten hebben betrekking op een periode van een half jaar.

P.M. - Deze kosten ( 218.000 195.000 = 23.000,-) zijn nog niet bestemd maar worden

gereserveerd voor het geval de kosten van onderwijs en/of leerlingenvervoer hoger uitvallen dan nu voorzien is of voor nog niet in te schatten kosten t.b.v. de jeugdgezondheidszorg en/of werk & inkomen.

36

Bijlage 1 Asielprocedure

Aankomst in Nederland Een vreemdeling die asiel aanvraagt in Nederland, meldt zich bij een aanmeldcentrum van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Na deze aanmelding vangt het COA de asielzoeker op in de centrale ontvangstlocatie (col) in Ter Apel (Groningen). In de col verzorgt de Vreemdelingenpolitie de registratie en het identiteitsonderzoek. De GGD voert de verplichte tbc-controle uit. Na deze onderzoeken start een periode van rust en voorbereiding op de asielaanvraag, die minimaal zes dagen duurt. De asielzoeker wordt hierin bijgestaan door Vluchtelingenwerk Nederland en de Raad van Rechtsbijstand. Asielzoekers verblijven maximaal vier dagen in de col.

Asielprocedure Na afronding van de tbc-screening verhuist de asielzoeker naar n van de proces opvanglocaties (pol), waar hij zich verder kan voorbereiden op de asielaanvraag. De pols bevinden zich altijd in de buurt van aanmeldcentra van de IND, waar de asielaanvraag van de asielzoeker in behandeling wordt genomen. Asielzoekers verblijven maximaal twaalf dagen in een pol.

Het eerste deel van de asielprocedure is de Algemene Asielprocedure. Na afloop hoort de asielzoeker van de IND of zijn asielaanvraag is ingewilligd, geweigerd of dat meer onderzoek nodig is. De asielzoeker verhuist van de pol naar een asielzoekerscentrum (azc). Hier gaat de volgende fase van de asielprocedure in:

Asielaanvraag is ingewilligd De asielzoeker heeft een verblijfsvergunning gekregen. Het COA koppelt hem aan een gemeente in de regio van het azc. De gemeente zorgt voor

geschikte woonruimte. De bewoner woont op het azc tot hij de zelfstandige woonruimte kan betrekken (maximaal twaalf weken). Verlengde Asielprocedure De IND heeft meer tijd nodig om een beslissing te nemen op de asielaanvraag. De bewoner gaat de Verlengde Asielprocedure in. Tijdens deze procedure blijft hij op het azc. Asielaanvraag is geweigerd De asielzoeker heeft geen verblijfsvergunning gekregen. Hij heeft nu nog maximaal vier weken recht op opvang in het azc. In deze tijd kan hij zijn vertrek uit Nederland voorbereiden. De Dienst Terugkeer & Vertrek (DT&V) ondersteunt de asielzoeker hierbij. Na vier weken dient hij het land te verlaten.

Vertrek uit Nederland nog niet mogelijk? Soms is vertrek uit Nederland binnen vier weken niet mogelijk. De uitgeprocedeerde asielzoeker heeft dan nog maximaal twaalf weken recht op opvang op een vrijheidsbeperkende locatie (vbl). Op de vbl is de begeleiding van de bewoners gericht op terugkeer.

Gezinnen met minderjarige kinderen Gezinnen met minderjarige kinderen mogen nooit dakloos worden. Als zij al lang op een azc of vrijheidsbeperkende locatie zitten en eigenlijk geen recht op opvang meer hebben dan worden zij overgeplaatst naar speciale gezinslocaties. Op een gezinslocatie geldt een sober voorzieningenniveau. De begeleiding is volledig gericht op terugkeer.

Alleenstaande minderjarige vreemdelingen De opvang van minderjarige jongeren die zonder familie naar Nederland zijn gekomen om asiel aan te vragen (alleenstaande minderjarige vreemdelingen of amv) is afhankelijk van de leeftijd en omstandigheden van de jongere. Onafhankelijk van de uitkomst van de asielprocedure heeft de jongere in ieder geval recht op opvang tot de dag dat hij 18 jaar wordt. Daarna geldt dezelfde procedure als voor volwassen asielzoekers.

37

Bijlage 2 Drie vormen van opvang voor asielzoekers in Nederland Crisisnoodopvang asielzoekers Dit zijn locaties, zoals sporthallen, die ook voor incidenten, rampen of crises worden gebruikt door bevolkingszorg. Op 18 september 2015 is oproep gedaan aan gemeenten om deze aan te leveren. Deze opvang is bedoeld voor in beginsel 72 uur, waarna asielzoekers kunnen doorstromen naar de andere vormen van opvang waar COA mee bezig is. Crisisnoodopvang die langer dan de genoemde 72 uur beschikbaar is, is noodzakelijk. Ook komt het voor dat aan gemeenten wordt gevraagd de 72 uur te verlengen totdat er een nieuwe plek is gevonden voor de desbetreffende groep. Soms volgt er na 72 uur een volgende groep die voor 72 uur wordt opgevangen. Cordinatie voor crisisnoodopvang ligt primair bij veiligheidsregio of indien dat regionaal is afgesproken bij een provincie of grote stad. Noodopvang asielzoekers Dit zijn hallen en locaties voor paviljoens voor de duur van zes tot twaalf maanden met een opvangcapaciteit +/- 300 of meer. Bij voorkeur in de directe nabijheid van een mogelijke tijdelijke of reguliere opvanglocatie. Kabinet, VNG en IPO hebben een dwingend beroep gedaan op de provincies om onder regie van Rijksheren (de Commissarissen van de Koning) in alle provincies een grote noodopvanglocatie in te richten. Deze noodopvang locaties hebben een omvang van 2.000-2.500 en zijn in ieder geval nodig tot en met 2016. Met gemeenten wordt inmiddels ook overleg gevoerd over kleinere noodopvanglocaties. Reguliere opvang asielzoekers Een asielzoekerscentrum (azc) dat door het COA wordt gexploiteerd voor een termijn vanaf twee jaar met een opvangcapaciteit tot 1500+ personen (getallen zijn indicatief). Incidenteel worden ook recreatieparken, migrantenhuisvesting of vergelijkbare accommodaties

benut waarvan de exploitatie deels door de verhurende eigenaar wordt gevoerd (voor circa 300 800 of meer personen). Het kan gaan om langdurige opvang (tot 30 jaar) en tijdelijke opvanglocaties (tot 5 jaar). Er wordt hard gewerkt om nieuwe AZCs mogelijk te maken. Dit gebeurt onder regie van het COA (structurele investering in opvang), waarbij met het uitgangspunt om 500+ locaties te hebben flexibeler omgegaan wordt, bijvoorbeeld door kleinere vestigingen van in ieder geval 100+ als onderdeel van een grote vestiging (satellietmodel).

38

Bijlage 3 Huisvesting asielzoekers met verblijfsvergunning Asielzoekers met een verblijfsvergunning gaan deel uitmaken van de Nederlandse maatschappij. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) wijst deze vergunninghouders toe aan gemeenten. Gemeenten moeten hen passende woonruimte aanbieden. COA wijst vergunninghouders toe aan gemeenten De Rijksoverheid bepaalt elk half jaar het aantal vergunninghouders dat gemeenten moeten huisvesten. Grotere gemeenten moeten meer asielzoekers huisvesten dan kleinere gemeenten. Aan de hand van de gesprekken met de vergunninghouder stelt het COA een informatieprofiel op. In dit document staat informatie die belangrijk is voor de huisvesting in de gemeenten, zoals:

grootte van het gezin; land van herkomst; taal; opleiding; werkervaring; eventueel doktersadvies.

Op basis van het informatieprofiel koppelt het COA asielzoekers met een vergunning aan gemeenten. Tijdsduur huisvesting Het COA heeft 14 dagen de tijd om een vergunninghouder aan een gemeente te koppelen. Ook maakt het COA binnen 14 dagen het informatieprofiel. Gemeenten hebben gemiddeld 12 weken de tijd om woonruimte te vinden en de verhuizing te regelen. Voor woonruimte maken zij vooral gebruik van het woningaanbod