1

ABP magazine#22 · maart 2014

‘Arbeids­ongeschiktheids ­

pensioen als financieel

vangnet’6

12‘Ik hoop dat pensioen­gerechtigden zich straks

beter gehoord voelen’

2Ga in gesprek met onze bestuursleden!

Breng uw stem uit!Ga naar abp.nl/

medezeggenschap 11 t/m 28 maart

4 De werkplek6 ABP Arbeids ongeschiktheids-

Pensioen19 Vraag het ABP20 ABP beëindigt verlaging

pensioenen22 Korte berichten 23 Puzzel

4 206 9

Colofon

ABP Magazine is een uitgave van Stichting Pensioenfonds ABP en verschijnt twee keer per jaar.

ABP heeft de uitvoering van de pensioenregeling ondergebracht bij APG Algemene Pensioen Groep NV. APG is gespecialiseerd in pensioenuitvoering en verzorgt voor ABP het vermogensbeheer, de pensioenadministratie en decommunicatie. Deze uitgave wordt voor ABP verzorgd door APG.

Redactie: Janneke PeetersConcept en realisatie: Scripta CommunicatieArt direction: Van LennepFotografie: Lars van den Brink, Janus van den Eijnden, Bart Willemsen Puzzel: Gossepuzzels BaambruggeDruk: Roto SmeetsOplage: 1.750.000

Vragen naar aanleiding van ABP Magazine? Mail naar magazine@abp.nl Voor blinden en slechtzienden: ABP stelt een gesproken versie en een brailleversie van ABP Magazine beschikbaar via de Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden (CBB). Postbus 131, 3850 AC Ermelo, www.cbb.nl.

In dit nummer

Belangrijk!10 Medezeggenschap bij

ABP verandert12 Bestuurslid

Joop van Lunteren praat ons bij

Waarom wordt de verlaging van uw pensioen beëindigd? Hoe ziet uw pensioen eruit, nu en in de toekomst? En welke keuzes maakt ABP, bijvoorbeeld wanneer het gaat om beleggingen?

Wij nodigen u van harte uit om hierover van gedachten te wisselen met onze bestuurs leden. Schuif aan bij een van de twaalf bijeenkomsten die wij in het hele land organiseren. Benieuwd naar het programma? Kijk dan op abp.nl/bijeenkomsten en meld u vandaag nog aan. Wees er snel bij, want vol is vol!

Wanneer gaat ABP weer

indexeren?

Wat gebeurt er met mijn pensioen?

Belegt ABP wel goed?

maandag 31 maartAmsterdam

maandag 31 maartMiddelburg

Donderdag 3 aprilGroningen

Donderdag 3 april Roermond

Dinsdag 8 aprilAlmelo

Dinsdag 8 aprilDen Haag

Woensdag 9 aprilNijmegen

Donderdag 10 aprilLelystad

Donderdag 10 aprilRotterdam

Woensdag 16 aprilHeerenveen

Woensdag 16 aprilEindhoven

Donderdag 17 aprilUtrecht

Ga in gesprek met onze bestuursleden!

Meld u aan op abp.nl/bijeenkomsten

De werkplek 5

‘mijn ideale scenario was: werken tot 67 en geleidelijk afbouwen’

‘Dienst Landelijk Gebied (DLG) ontfermt zich onder meer over de

inrichting en verwerking van natuurgebieden. De Peel, een natuurgebied

op de grens van Noord-Brabant en Limburg, is één van mijn projecten.

Het hoogveen moet hier hersteld worden, en dat is onmogelijk met het

huidige waterpeil. We kopen daarom te laag gelegen gronden en verleggen

watergangen om het waterpeil te verhogen. Het herstel van hoogveen is

een Europese doelstelling, dus dat heeft prioriteit. We onteigenen er zelfs

de benodigde grond voor, een ingrijpende maatregel voor de eigenaren.

Per 2015 stopt DLG met bestaan. De taken worden overgedragen aan de

provincies en het Ministerie van Economische Zaken. Hoe mijn toekomst

eruit ziet, is onzeker. Mijn ideale scenario was altijd: werken tot m’n 67ste

en tegen die tijd geleidelijk afbouwen. Ik heb nu zo’n 37 jaar pensioen

opgebouwd, maar eerder met pensioen gaan zie ik nog niet zitten. Door

mijn leeftijd slinkt mijn pensioenpot dan te hard. Al maak ik me geen

zorgen over de vrije tijd, die krijg ik wel gevuld.’

Wie? Frans Willems (61)Wat? Projectleider bij de Dienst Landelijk GebiedWaar? Standplaats Roermond en af en toe te vinden in het Limburgse veld

De werkplek4

7

‘Mijn arbeids­ongeschiktheids­pensioen als financieel vangnet’

6 aBP arbeidsongeschiktheidsPensioen

Arbeidsongeschiktheid kan grote gevolgen hebben voor uw financiële situatie. Dat gold ook voor Dirk­Jan Treffers (38). Terwijl hij het nieuws over zijn arbeidsongeschiktheid nog verwerkte, kreeg hij de tweede tegenvaller al voor de kiezen: zijn inkomen zou halveren. Gelukkig bood het ABP Arbeids ongeschikt heids-Pensioen uitkomst.

‘Dat ik nooit meer zou kunnen werken, viel

rauw op mijn dak. Mijn bedrijfsarts voorzag dat

ik volledig arbeidsongeschikt zou raken, en licht-

te me daar een paar maanden vóór de UWV-

keuring in juli 2013 over in. Ik zat op dat moment

in het poortwachterstraject: twee jaar lang pro-

beerde ik te re-integreren in mijn baan als senior

inspecteur bij de Inspectie Leefomgeving en

Transport van het Ministerie van Infrastructuur

en Milieu. Keer op keer mislukte het. Ik had wel

hoop, maar merkte langzaamaan dat het niet

meer ging. Na dat nieuws ontstonden de zorgen

over mijn toekomst. Want afgezien van alle vra-

gen over mijn gezondheid: hoe moest ik het red-

den als ik er financieel flink op achteruitging?’

De arbeidsongeschiktheids­verklaring

Tweeënhalf jaar geleden werd bij Dirk-Jan de

ziekte van Huntington geconstateerd, een her-

senziekte die schade toebrengt aan zijn motoriek

en cognitief vermogen. ‘Concentratieverlies, een

verminderde spiercontrole, weinig energie: dat

zijn symptomen waar ik nu mee kamp. De voor-

uitzichten zijn somber: dementie, spieruitval, een

rolstoel... Mijn levensverwachting is nog 15 jaar.’

Een harde klap, die hij moeilijk kan verwerken.

‘Ik probeer niet verder vooruit te denken dan een

maand. Er zijn dagen dat ik opgewekt ben, maar

ook dagen dat het kussen nat is van de tranen en

ik mijn bed niet uit wil komen. Iedere vier uur »

8 9

dossierWilt u uw stem laten doorklinken in het beleid van ABP? Kies dan uw favoriete kandidaat voor het nieuwe Verantwoordingsorgaan. Hierin komen vertegenwoordigers van werknemers (actief en pensioengerechtigd) en werkgevers. Deze nieuwe vorm van medezeggenschap komt voort uit de Wet Versterking Bestuur Pensioenfondsen.

Medezeggenschap bij ABP verandertWAt BEtEKENt DAt VOOR u?

PagIna 10

—

Bestuurslid Joop van Lunteren praat ons bijOVER BEStuuR, tOEziCHt

EN MEDEzEGGENSCHAP

PagIna 12

moet ik rusten of slapen, dat is qua energie

behapbaar. Ik vind het moeilijk om dat te accep-

teren. Net als het idee dat ik nooit meer kan wer-

ken.’ Dirk-Jan werd volledig en duurzaam

arbeidsongeschikt verklaard. Dat betekent dat

hij in zijn baan minder dan 20% kan functioneren

en er geen zicht is op verbetering van zijn

gezondheid.

Het financiële plaatje Tijdens het tweede jaar van het poortwach-

terstraject – waarin de werknemer 70% van zijn

laatstgenoten loon ontvangt – leverde Dirk-Jan

maandelijks zo’n 800 euro netto in. ‘Aan die ach-

teruitgang moest ik al wennen. Ik heb veel luxe

dingen opgezegd, zoals enkele tijdschriftabon-

nementen.’ Nu ontvangt hij een WIA-uitkering.

Door het maximum dagloon van het UWV – dat

veel lager lag dan Dirk-Jans salaris – en de slechts

75% die daarvan uitgekeerd wordt, zou zijn

salaris ongeveer halveren.

Gelukkig ontdekte hij kort daarvoor het

bestaan van het ABP Arbeidsongeschiktheids-

Pensioen via zijn Uniform Pensioenoverzicht

(UPO). ‘Ik was bezorgd. Ik maakte iedere week

berekeningen. Alle scenario’s telde ik uit: als ik

40% zou worden afgekeurd en werkte, of 60% en

niet meer werkte. Door het ABP Arbeidsonge-

schiktheidsPensioen vielen mijn zorgen en span-

ningen weg.’ Dit financiële vangnet vult de WIA-

uitkering tot zijn 65ste levensjaar aan tot 75% van

het laatstgenoten salaris. Voor Dirk-Jan is dat een

kleine 500 euro netto per maand bovenop de

WIA-uitkering van het UWV.

‘Grappig is dat ik op mijn loonstrookje wel zag

dat ik iedere maand wat afdroeg aan mijn ABP

ArbeidsongeschiktheidsPensioen, maar ik had

destijds geen idee waarvoor dat stond.’ Bij de

aankoop van zijn eerste huis in zijn twintiger jaren

sloot Dirk-Jan een extra arbeidsongeschiktheids-

verzekering af. ‘Het leek me wel verstandig. Na

een tijdje kwam ik erachter dat ik evenveel pre-

mie betaalde als ik in geval van invaliditeit maxi-

maal uitgekeerd zou krijgen. Daarom heb ik het

opgezegd. Ook een beetje onder het mom van:

dat overkomt mij toch niet, en ik kan het geld dat

ik aan premie betaal nu beter gebruiken. Zo zie

je, het kan gek lopen.’

Pensioenjaren Over arbeidsongeschiktheid maakt Dirk-Jans

partner Henrij Westerbroek (30) zich weinig zor-

gen. Meer dan hopen dat hij gezond en wel zijn

werkjaren mag volmaken, kan hij niet doen. Maar

zijn pensioen houdt hem wél bezig. Al sinds zijn

25ste vraagt hij zich af of hij later wel genoeg

geld zal hebben, en investeert daarom extra in

zijn pensioen. Dirk-Jan is hierin zijn tegenpool.

‘Mijn pensioen kon me altijd gestolen worden.

Daar wilde ik op mijn 40ste pas aan denken.’

Dirk-Jan betaalt nu geen premie meer voor zijn

pensioen, maar bouwt nog wel 50% van het pen-

sioen op. ‘Dat zie ik als een cadeautje, voor als ik

het haal. Het rekensommetje is snel gemaakt:

volgens de artsen bereik ik de pensioengerech-

tigde leeftijd niet. Daarom beschouw ik het

heden en de jaren die nog gaan komen als mijn

pensioenjaren. Jaren waarin ik hopelijk nog veel

mag genieten.’

Wanneer kunt u een aBP arbeidsongeschiktheids­Pensioen aanvragen?• U bouwt op uw eerste ziektedag pensioen

op bij ABP.

• U hebt recht op een WIA-uitkering en u

bent dus minimaal 35% arbeidsongeschikt.

• U bent ontslagen wegens arbeids ongeschikt -

heid of uw dienstverband is gewijzigd.

• U hebt recht op dit pensioen tot uiterlijk de

eerste dag van de maand waarin u 65 wordt.

Dirk­Jan treffers (38) is vier jaar samen met Henrij Westerbroek

(30). Dirk-Jan woont in Utrecht, maar verblijft

veel in Arnhem, waar Henrij woont en fulltime

werkt als medewerker export in een toe-

leverings bedrijf voor de agrarische sector.

aBP arbeidsongeschiktheidsPensioen

Breng uw stem uit!Ga naar abp.nl/

medezeggenschap 11 t/m 28 maart

10 11dossier10 dossier

medezeggenschap bij aBP verandert

Wat doet het Verantwoordingsorgaan?

Het nieuwe Verantwoordingsorgaan krijgt vanaf 1 juli een belangrijke adviestaak.

De leden adviseren het ABP-bestuur onder andere over keuzes die te maken hebben met:

• de hoogte van de premie

• de verhoging of verlaging van de pensioenen

• beleggingen

• de communicatie met de deelnemers en andere belanghebbenden

Kies uw kandidaat

De verkiezingen zijn van 11 tot en met 28 maart. U mag

dan één stem uitbrengen. Als u op 1 maart 2014 pensioen

opbouwt bij ABP, kunt u stemmen op een kandidaat van

de kiesgroep ‘actieve deelnemers’. Ontvangt u op 1 maart

2014 van ons pensioen? Dan brengt u uw stem uit op een

kandidaat van de kiesgroep ‘pensioengerechtigden’.

Op wie gaat u stemmen?Bij dit ABP Magazine vindt u een overzicht van alle

kandidaten. Op abp.nl/medezeggenschap stellen zij

zich aan u voor. Kijk ook op pagina 14 en 17 voor een

overzicht van alle kandidatenlijsten. Als u weet op

wie u wilt stemmen, breng dan vanaf 11 maart op

abp.nl/medezeggenschap uw stem uit.

Stemmen? Houd uw klantnummer bij de hand Om te kunnen stemmen, hebt u uw klantnummer nodig.

Dit nummer staat op het overzicht van de kandidaten-

lijsten dat bij dit magazine is gevoegd. Het klantnummer

vindt u ook op uw jaarlijkse pensioenoverzicht (UPO),

uw betaal specificatie of uw jaaropgave. Behalve uw

klantnummer vult u op abp.nl/medezeggenschap ook uw

geboorte datum en postcode in. Zo kunnen we controle-

ren dat iedereen maar één stem uitbrengt.

geen internet?Kunt u niet online stemmen? Belt u dan gratis naar

0800-0200560 (niet vanuit het buitenland bereikbaar)

en geef uw stem door. Houd uw klantnummer bij de hand.

Uitslag 11 april bekendDe uitslag van de verkiezingen maken we op 11 april

bekend via abp.nl en de ABP Nieuwsbrief.

Hoe werkt het nu?

BestuurHet bestuur bestaat uit vertegenwoordi-

gers namens de werknemers en de

werkgevers. De leden worden benoemd

door de vakcentrales voor overheids- en

onderwijspersoneel en door het

Verbond Sector werk gevers Overheid.

toezichtHet toezicht op het bestuur vindt plaats

door drie onaf hankelijke deskundigen.

medezeggenschap via de deelnemers­raad en werkgeversraad• De deelnemersraad bestaat uit 36

personen: 21 vertegenwoordigers van

werknemers en 15 vertegenwoordigers

van pensioengerechtigden. De werk-

geversraad bestaat uit 21 personen.

• De leden van de deelnemersraad

worden benoemd door de

vak centrales voor overheids- en

onderwijs personeel en de Neder-

landse Vereniging van Organisaties

van Gepensioneerden.

• De leden van de werkgeversraad

worden benoemd door het Verbond

Sectorwerkgevers Overheid en de

Werkgeversvereniging Energie- en

Nutsbedrijven.

• De deelnemersraad en werkgevers-

raad brengen advies uit over

besluiten die het bestuur voor-

legt aan de raden.

De overheid heeft in de zomer van 2013 besloten de

pensioen wetgeving aan te passen. Door de nieuwe Wet

Versterking Bestuur Pensioenfondsen krijgen werknemers,

pensioen gerechtigden en werkgevers vanaf 1 juli 2014 de

mogelijkheid om nog duidelijker hun stem te laten horen. In

het nieuwe Verant woordings orgaan praten zij mee over de

wijze waarop ABP hun pensioen beheert en kunnen zij invloed

uitoefenen op belangrijke besluiten die het bestuur van ABP

neemt. Bovendien krijgen pensioen gerechtigden zitting in

het bestuur. Het bestuur toetst belangrijke beslissingen

vooraf bij het Verantwoordingsorgaan, om zo een beeld te

vormen van wat er bij de belang hebbenden leeft.

‘Betere besluiten’ Bestuurslid José Meijer: ‘Onze besluiten worden beter

en kunnen rekenen op groter draagvlak wanneer we ze

ter advies voorleggen. Het is daarom echt heel belangrijk

om de medezeggenschap goed te regelen binnen het

pensioenfonds!’

Hoe werkt het vanaf 1 juli 2014?Situatie vanaf 1 juli 2014

Werknemers

Werkgevers

Pensioen-gerechtigden

Bestuurders namens pensioengerechtigden

Bestuurdersnamens

werknemers

Bestuurdersnamens werkgevers

Raad van

Toezicht

Bestuur

verantwoording toezicht advies

voordracht

Verant-woordings-

orgaan

meer info vindt u op abp.nl

12 dossier

Vanaf 1 juli gaat er het nodige veranderen bij ABP. Daar zorgt de Wet Versterking Bestuur Pensioenfondsen voor. Hoe gaat ABP de wet invullen in de eigen organisatie? En wat zijn de gevolgen voor u als deelnemer of pensioen-gerechtigde? ABP-bestuurslid Joop van Lunteren praat ons bij over de komende veranderingen. ‘We krijgen een nieuwe dynamiek in het besturen van het fonds en in de nieuwe inrichting van de medezeggenschap.’

‘Ik hoop dat pensioen­gerechtigden zich straks beter gehoord voelen’

13

3. Wat betekent dat voor de medezeggenschap?

Doordat er ook pensioengerechtigden in het bestuur

komen, is het volgens de nieuwe wet minder nodig om veel

medezeggenschapsbevoegdheden te hebben op een ander

niveau. Daarom zou het Verantwoordingsorgaan advies-

bevoegdheden krijgen op slechts twee gebieden: de inrichting

van de bestuurlijke organisatie en de communicatie. Maar ABP

vindt het belangrijk dat het nieuwe Verantwoordingsorgaan

ook meepraat over andere zaken die het pensioen van de

deelnemers en pensioengerechtigden raken. In overleg met

de huidige deelnemersraad en werkgeversraad hebben we

besloten dat vast te leggen in de statuten. We hebben het dan

gen van alle betrokkenen te dienen. Om dus alle belangen

goed af te wegen en daarna verantwoorde beslissingen te

nemen. Net zo goed als dat nu al het geval is voor de bestuur-

ders die door vakbonden en werkgevers zijn voorgedragen.

6. Wat zijn uw eigen verwachtingen voor de periode na 1 juli?

Ik heb er alle vertrouwen in dat het straks goed gaat lopen.

Ik verwacht dat de leden van het Verantwoordingsorgaan

een grote betrokkenheid hebben bij het onderwerp pensioen,

en daar ook het nodige van weten. Die kundige mensen zul-

len weer mensen kiezen met de capaciteiten om in het bestuur

te functioneren. Maar het wordt wel anders, en we zullen

onze weg daarin moeten vinden.

7. Wat betekent de wet voor deelnemers en pensioengerechtigden?

Actieve deelnemers en pensioengerechtigden mogen nu

eigen vertegenwoordigers kiezen. Ik hoop dat de pen-

sioengerechtigden, nu ze indirect vertegenwoordigers kiezen

in het bestuur, het gevoel hebben dat de zaken die hen raken,

beter worden begrepen door het bestuur. Dat ze zich beter

gehoord voelen.

‘Het toezicht wordt steviger en helderder georganiseerd’

‘Ik heb er alle vertrouwen in dat het straks goed gaat lopen’Joop van Lunteren

1. Hoe komt het bestuur van aBP er straks uit te zien?

In het bestuur komen drie mensen die worden afgevaar-

digd door pensioengerechtigden. De wet laat twee moge-

lijkheden om dat te regelen. Je kunt rechtstreeks verkiezin-

gen houden voor vertegenwoordigers van pensioengerech-

tigden in het bestuur. Of je kunt verkiezingen houden voor

het Verantwoordingsorgaan. De pensioengerechtigden-

geleding van het Verantwoordingsorgaan wijst vervolgens

drie bestuursleden aan. We hebben gekozen voor het laatste,

vooral omdat we denken dat dit de beste kansen biedt op

geschikte mensen in het bestuur. Die geschiktheid wordt

ook nog getoetst door de externe toezichthouder, De Neder-

landsche Bank (DNB).

2. Wat gaat er veranderen in het toezicht?

Er komt een Raad van Toezicht die bestaat uit vijf leden.

Bij vacatures draagt het Verantwoordingsorgaan een nieuw

lid voor. De Raad krijgt een aantal duidelijke taken en

bevoegdheden, zoals de goedkeuring van het jaarverslag en

de jaarrekening. Daarmee wordt het toezicht steviger en

helderder georganiseerd dan nu het geval is.

bijvoorbeeld over advies over de premie, over indexatie, over

eventuele verlagingen, over beleggingsbeleid, enzovoort.

4. Waarom wil aBP graag meer bevoegdheden voor het Verantwoordingsorgaan?

Als pensioenfonds beheren we het geld van mensen die

dat later nodig hebben. Het is uitgesteld loon, waar ze lang

voor hebben gespaard en dat door ons wordt belegd en

beheerd. Heel belangrijk dus voor de deelnemers. Daar hoort

een grotere betrokkenheid van het Verantwoordingsorgaan

bij dan alleen meepraten over de inrichting van de bestuur-

lijke organisatie en over de communicatie.

5. Wat betekent de nieuwe wet voor uw eigen manier van werken?

We krijgen een nieuwe dynamiek in het besturen van het

fonds en in de nieuwe inrichting van de medezeggenschap.

Waar we goed op moeten letten, is het verwachtingspatroon

bij pensioengerechtigden. Het is niet zo dat mensen die via

het – gekozen – Verantwoordingsorgaan zitting krijgen in het

bestuur daarmee de belangen van een specifieke groep

behartigen. Ze zitten daar op grond van de wet om de belan-

14 dossier dossier

1 CnV/aCP/aCOm/VDBZ Stem lijst 1: een betrouwbare partner

voor jouw ABP-belangen! Jouw pen-

sioen is je inkomen voor straks en dus

zeer belangrijk voor jezelf en je naas-

ten. Kies lijst 1 voor deskundigheid,

actieve belangenbehartiging en hel-

dere communicatie.

2 Lijst voor Onafhankelijk Pensioentoezicht

De Lijst voor Onafhankelijk Pensioen-

toezicht wil onafhankelijk toezicht op

uw pensioen. Dat is nodig, omdat nu

alleen vakbonden iets mogen zeggen

over uw pensioengeld, terwijl tachtig

procent van Nederland helemaal geen

lid is van een bond. Laat uw stem

horen!

3 ambtenarencentrumEen toekomstbestendig pensioen voor

jong en oud, een rechtvaardige en

solidaire regeling voor iedereen. Wil jij

dit ook? Stem dan op de AC kandida-

ten. Doen!

4 CmHF­actievenMet de kracht van het argument voor

het behoud van een goed pensioen

voor alle generaties. Onze professio-

nele kandidaten maken zich daar sterk

voor. U ook? Stem dan CMHF!

5 ruud Oskamp alkmaarJe werkt je hele leven hard voor je

pensioen. Daar wil je natuurlijk iets van

terugzien. Stem daarom Ruud Oskamp.

Scherp, kritisch en voor een eerlijk

pensioen.

6 aBP in beweging*6a aFmP/marVEr­nPBDe veiligheidsbonden AFMP/MARVER-

NPB weten hoe belangrijk een goed en

duurzaam pensioen voor jong en oud

is. Wij hebben te maken met verschil-

lende pensioenregelingen. Of u nu

werkt of gepensioneerd bent, uw

pensioen belangen zijn bij onze kandi-

daten in veilige handen!

6B aLgEmEnE OnDErWIJSBOnDDe AOb behartigt de belangen van al

het onderwijspersoneel. Pensioen is

een belangrijke arbeidsvoorwaarde. De

AOb vindt het belangrijk dat ABP staat

voor een goed, collectief en solidair

pensioen. Uw stem op de AOb is daar-

om van belang.

6C aBVaKaBO FnVDe kandidaten van Abvakabo FNV

staan pal voor uw ABP-pensioen! Zij

zijn slim en deskundig. Zij zorgen dat

verantwoording afleggen écht iets

betekent. Het zijn jongeren die oude-

ren en ouderen die jongeren een waar-

devol en solide pensioen gunnen.

Bekijk de uitgebreide motivatie van alle

kandidaten op abp.nl/medezeggenschap.

*lijstverbinding

dossier

marLEnE Van SOESt (52, DOCENT NEDERLANDS OP MIDDELBARE SCHOOL DAMSTEDE)

‘Nu alle partijen een stem krijgen in de bestuurlijke organen, lijkt het alsof ze allemaal een soort aandeel-houders worden. Dat vind ik een heel aardig idee. Het is wel zo eerlijk om alle belang-hebbenden inspraak te geven, zodat de verantwoor de lijk heid over beslissingen ook door alle partijen wordt gedragen. Ik ben me de laatste tijd wel meer met mijn pensioen gaan bezighouden. Toch wilde ik mezelf niet verkiesbaar stellen voor het Verantwoordings-orgaan. Ik zat in de jaren negentig een jaar of vier in de mede zeggen schapsraad van de school. Ik weet hoeveel tijd het vergt en die heb ik nu niet. Maar met de procedures – onder andere de 500 benodigde handtekeningen en de verkiezingen – heb ik er alle vertrouwen in dat er geschikte vertegenwoor digers worden gekozen.’

‘Vertrouwen dat er geschikte

vertegenwoordigers worden gekozen’

15

Namens de kiesgroep actieve deelnemers zijn er acht kandidatenlijsten voor de verkiezingen van het Verantwoordingsorgaan. Zij stellen zich hier zelf aan u voor.

1716 17dossier

1 aC­CmHF*1a amBtEnarEnCEntrUmEen toekomstbestendig pensioen voor

jong en oud, een rechtvaardige en

solidaire regeling voor iedereen. Wil jij

dit ook? Stem dan op de AC kandida-

ten. Doen!

1B CmHF­PEnSIOEngErECHtIgDEnMet de kracht van het argument voor

het behoud van een goed pensioen

voor alle generaties. Onze professio-

nele kandidaten maken zich daar sterk

voor. U ook? Stem dan CMHF!

2 aBP in beweging*2a aFmP/marVEr­nPBDe veiligheidsbonden AFMP/MARVER-

NPB weten hoe belangrijk een goed en

duurzaam pensioen voor jong en oud

is. Wij hebben te maken met verschil-

lende pensioenregelingen. Of u nu

werkt of gepensioneerd bent, uw

pensioenbelangen zijn bij onze kandi-

daten in veilige handen!

2B aLgEmEnE OnDErWIJSBOnDEen goed waardevast pensioen is van

belang voor alle generaties. De AOb

staat voor een goed, collectief en soli-

dair pensioen. AOb-vertegenwoordi-

gers in het Verantwoordingsorgaan

zullen erop toezien dat het ABP-

bestuur blijft handelen volgens deze

principes. Stem AOb.

2C aBVaKaBO FnVDe kandidaten van Abvakabo FNV

staan pal voor uw ABP-pensioen! Zij

zijn slim en deskundig. Zij zorgen dat

verantwoording afleggen écht iets

betekent. Het zijn jongeren die ouderen

en ouderen die jongeren een waardevol

en solide pensioen gunnen.

2D anBOANBO, de belangenorganisatie voor

senioren, komt op voor de belangen

van alle gepensioneerden bij het

ABP, maar ook voor het pensioen van

hun kinderen. Een goed pensioen nu,

een goed pensioen later: steun onze

uitstekende kandidaten!

3 Onafhankelijk Samen­werkingsverband gepensioneerden van Overheid en Onderwijs

Zoek niet langer! Lijst 3 vertegenwoor-

digt organisaties die zich, onafhankelijk

van de vakbonden, uitsluitend bezig-

houden met de belangenbehartiging

van ABP-gepensioneerden. Ons uit-

gangspunt: behoud van een waardevast

pensioen. Onze deskundigen verdedigen

uw eigendom: uitgesteld loon, waar zo

lang voor is gespaard.

4 CnV/aCP/aCOm/Unie KBO/PCOB*

4a CnV/aCP/aCOmStem lijst 4: een betrouwbare partner

voor jouw ABP-belangen! Pensioen is

wat voorheen het salaris was en dus

zeer belangrijk voor jezelf en je naasten.

Kies lijst 4 voor deskundigheid, actieve

belangenbehartiging en heldere com-

municatie.

4B UnIE KBODeskundig, betrouwbaar en construc-

tief - dat zijn de acht kandidaten van de

lijst Unie KBO. Ze combineren financiële

deskundigheid en maatschappelijke

sensitiviteit met communicatief talent.

De pensioenbelangen van jong en oud

zijn bij de Unie KBO in goede handen!

4C PCOBLijst PCOB staat voor een goed, solidair

en inzichtelijk pensioen. Voor alle gene-

raties. Onze deskundige kandidaten

zullen zich met overtuiging inzetten

voor uw pensioenbelangen. Stem

PCOB: voor ouderen met overtuiging.

dossier

Namens de kiesgroep pensioengerechtigden zijn er tien kandidatenlijsten voor de verkiezingen van het Verantwoordingsorgaan. Zij stellen zich hier zelf aan u voor.

Bekijk de uitgebreide motivatie van alle

kandidaten op abp.nl/medezeggenschap.

*lijstverbinding

marga Van DEr mEEr (75, GEPENSIONEERD)

‘Eerlijk gezegd heb ik me nooit afgevraagd hoe de medezeggenschap bij ABP geregeld is. Op zich is dat opmerkelijk omdat ik jaren-lang ambtelijk secretaris was van een ondernemings-raad in een grote zorginstel-ling. Misschien was ik niet zo betrokken. Als ik vaker persoonlijk benaderd zou worden door ABP, met enquêtes bijvoorbeeld, zou dat veranderen. Maar dat neemt niet weg dat ik de toekomstige veranderingen heel belangrijk en goed vind. Met name de uitbrei-ding van het Verantwoor-dings orgaan. Want hoe meer vertegenwoordiging, hoe groter het draagvlak bij moeilijke besluitvorming. Een grote winst, denk ik. Juist in medezeggenschaps-land moeten alle partijen hun stem laten horen. Ik denk daarom dat ABP met deze veranderingen een grote stap in de goede richting zet.’

‘Alle partijen moeten hun stem

laten horen’

16 dossier

19

ABP heeft maatschappelijk verantwoord beleggen hoog in het vaandel staan. Welke keuzes maken wij en waarom? En hoe kunt u meepraten en meedenken over ons beleggingsbeleid?

Vraag het aBP

Hoe houdt aBP de vinger aan de pols?

Wat is verantwoord beleggen?

In welke bedrijven investeert

aBP niet meer? En waarom niet?

Kan ik meepraten over de keuzes van aBP?

Strookt het beleid van een bedrijf niet meer met onze uitgangs-punten, dan gaan wij de dialoog aan. Zo zorgen we dat de bedrij-ven waarin we beleggen beter presteren op het vlak van maat schappelijk verant-woord ondernemen. Dat zo’n dialoog erg effectief kan zijn, bewijst de verbete-ring bij het Amerikaanse bedrijf Hospira. Dit bedrijf heeft zijn distributie systeem van medicijnen aangepast waardoor deze niet meer worden gebruikt bij de uitvoering van de dood straf. Wanneer de dialoog op geen enkele wijze leidt tot een verbetering, beëindigen we de investering. Dit heb-ben we onlangs gedaan met het Japanse bedrijf TEPCO.

Wij beleggen niet meer in een aantal onder-nemingen in Roemenië, de Verenigde Staten, Israël, China, Zuid-Korea en Singapore, vanwege hun betrokkenheid bij de fabricage van clus-terwapens. Ook hebben wij bedrijven in Japan, China en de Verenigde Staten uit-gesloten. Zij handelen nog steeds in strijd met de uitgangspunten van het VN Global Compact.

Verantwoord beleggen betekent dat we bij het beoordelen van alle beleggingen rekening houden met zaken als klimaatverandering, kinderarbeid, belonings-beleid en arbeidsom-standigheden. We doen dat aan de hand van objectieve criteria, namelijk de nationale en internationale wet- en regel-geving en het VN Global Compact. Zo belegt ABP standaard niet in onderne-mingen die direct betrokken zijn bij de fabricage van anti-persoons landmijnen, cluster wapens en chemische of biologische wapens. Maar wij sluiten niet per definitie bedrijven uit die (onderde-len van) kern wapens maken. Hierin volgen we een inter-nationale verdrags verplich-ting van de Nederlandse overheid, namelijk het Non-Proliferatieverdrag. Dat verdrag legitimeert het bezit en de productie van kernwapens in vijf landen.

Wij organiseren in maart en april - net als vorige jaren - een aantal bijeen-komsten. Daarin gaan we graag met onze deel nemers in gesprek, ook over ons beleggings-beleid. Uw inzichten helpen ons om dat beleid verder te bepalen. Wilt u meepraten en meedenken? Op pagina 2 leest u hoe u zich aanmeldt.

Verantwoord beleggen onder de loep

ga naar abp.nl voor onze negen uitgangspunten voor verantwoord beleggen.

dossier

11­3­2014

11­4­2014

28­3­2014

1­7­2014

alle belangrijke momenten op een rij Van 11 tot en met 28 maart brengt u uw stem uit op

uw favoriete kandidaat voor het Verantwoordingsorgaan. De belangrijkste momenten hebben wij overzichtelijk

voor u op een rij gezet.

Sluiting verkiezingen

Verantwoordingsorgaan

Nieuw Verantwoordings orgaan

actief

Start verkiezingen

Verantwoordingsorgaan

Uitslag verkiezingen

Verantwoordingsorgaan

Wet Versterking Bestuur

Pensioenfondsen

meer info vindt u op abp.nl

2014

18

Wat betekent dit voor u?

21Verlaging beëindigd 20 Verlaging beëindigd

ABP beëindigt verlaging pensioenenOp 1 april wordt de verlaging van de pensioenen beëindigd. Dat heeft het ABP-bestuur op 31 januari besloten. Een weloverwogen besluit, gebaseerd op de dekkingsgraad* van eind december 2013. Die was op dat moment gestegen tot 105,9%. Dat is 1,7%-punt hoger dan het vereiste minimum van 104,2%. Bestuursvoorzitter Henk Brouwer: ‘We zijn opgelucht, al is het herstel nog pril.’

‘Wij organiseren in maart en april twaalf bijeenkomsten in het hele land’

ga In gESPrEK mEt OnZE BEStUUrDErSWe kunnen ons voorstellen dat dit besluit vragen bij

u oproept. Daarom organiseren wij in maart en april

twaalf bijeenkomsten in het hele land. Meld u aan op

abp.nl/bijeenkomsten en ga in gesprek met onze

bestuurders. Kijk op pagina 2 waar en wanneer u hen

wilt ontmoeten.

* De dekkingsgraad is een belangrijke graadmeter voor de

financiële situatie van pensioenfondsen. Het geeft de verhouding

aan tussen het vermogen en de pensioenen die ABP nu en in de

toekomst moet uitbetalen. Is de dekkings graad bijvoorbeeld

105%, dan staat tegenover elke € 100,- die ABP moet uitbetalen

aan pensioengerechtigden op dat moment € 105,- aan vermogen.

Op MijnABP ziet u wat de beëindiging van de

verlaging vanaf 1 april voor uw persoonlijke

financiële situatie betekent. Bouwt u pensioen

op, dan vindt u uw opgebouwde pensioen ook

terug op het Uniform Pensioen overzicht (UPO)

dat u ieder jaar van ons ontvangt. Ontvangt

u pensioen, dan staan de bedragen op uw

betaalspecificatie en uw jaaropgave.

U bouwt pensioen op

Op 1 april 2014 voegen wij de 0,5% waar-

mee uw opgebouwde pensioen tussen

1 april 2013 en 1 april 2014 is verlaagd weer

aan uw pen sioen toe. Deze verlaging heeft

daarmee geen gevolgen voor het opge-

bouwde pensioen.

Voorbeeld

U hebt eind 2012 € 10.000,- pensioen

op gebouwd. Dat bedrag is op 1 april 2013

met € 50,- (0,5% van € 10.000,-) verlaagd

tot € 9.950,-. Op 1 april 2014 wordt de

verlaging van € 50,- weer toegevoegd

aan het totale opgebouwde pensioen.

U werkt(e) bij Defensie

Er verandert niets voor u als u gebruik

maakt van:

• Militair ABP OuderdomsPensioen dat u

hebt opgebouwd vóór 1 juni 2001

• UGM (Uitkering Gewezen Militairen)

• Bijzonder Militair Nabestaanden Pensioen

(Verhoogd)

• Militair Arbeidsongeschiktheids Pensioen

• Militair InvaliditeitsPensioen

Maakt u hier geen gebruik van en bouwt u

pensioen op? Bekijk dan wat er voor u veran-

dert bij ‘U bouwt pensioen op’. Bent u

gepensioneerd? Bekijk wat er voor u ver-

andert bij ‘U ontvangt pensioen’.

U ontvangt pensioen Op 1 april 2014 voegen wij het bedrag

waarmee het pensioen tussen 1 april 2013

en 1 april 2014 is verlaagd weer aan uw

pensioen toe. Deze verlaging betalen we

niet aan u terug.

Voorbeeld

U ontvangt een pensioen van € 700,- netto

per maand (exclusief AOW). Vanaf 1 april

2013 ging u er maandelijks ongeveer € 3,50

netto op achteruit. Deze € 3,50 voegen wij

vanaf 1 april 2014 weer aan uw pensioen toe.

Bent u ná 1 april 2013 met pensioen gegaan?

Dan is het pensioen dat u tot 1 januari 2013

had opgebouwd, in 2013 verlaagd met 0,5%.

Deze 0,5% wordt op 1 april 2014

weer aan uw opgebouwde pensioen

toegevoegd.

U ontvangt FPU

Deze uitkering is vanaf 1 april 2013 geheel

of gedeeltelijk verlaagd met 0,5%. Het

gedeelte van uw FPU dat vorig jaar is

verlaagd, wordt vanaf 1 april 2014 weer

aan uw uitkering toegevoegd. Deze verla-

ging betalen we niet aan u terug.

Hoe nu verder? Voorlopig blijft de opslag op de premie gehandhaafd.

Het bestuur heeft ook besloten om de pensioenen niet te

indexeren. Henk Brouwer: ‘Daarvoor is de tijd nog niet rijp.’

Maar het herstel van onze financiële situatie is een voorzich-

tige positieve ontwikkeling. Een solide en blijvend sterke

financiële situatie heeft onze absolute prioriteit. ABP streeft

immers naar een goed en betaalbaar pensioen. Uw belang

als deelnemer staat hierbij voorop.

aBP in gesprek over maatschappelijk verantwoord beleggenMaatschappelijk verantwoord beleggen is een onderwerp dat leeft onder onze deelnemers. In het najaar van 2013 hebben wij daarom, bij wijze van proef, drie bijeenkom-sten georganiseerd in Den Haag, Roermond en Zwolle. Daar bespraken we een aantal dilemma’s, waarbij bijvoor-beeld de volgende vragen aan bod kwamen: Waarop zijn de beleggings keuzes van ABP gebaseerd? Voor welke bedrijven kiest ABP en waarom? Wat is belangrijker, duurzaamheid of rendement? Diverse belangstellenden hebben hierover gediscus-sieerd met onze bestuurders. De discussies waren leven-dig en de meningen liepen uiteen. Over de avonden zelf was bijna iedereen positief. Een deelnemer: ‘Fijn om met elkaar van gedachten te wisselen.’ Ook in 2014 wil ABP met de deelnemers in gesprek blijven. In maart en april zijn er twaalf bijeenkomsten door het hele land. Ons beleggingsbeleid is een van de onderwerpen die aan bod komen. Hebt u belangstelling? Op pagina 2 ziet u hoe u zich aanmeldt. Leest u ook de rubriek ‘Vraag het ABP’ op pagina 19.

530 ‘kijkers’ stellen 179 vragen

Maar liefst 179 vragen kwamen aan bod

tijdens het ABP-webinar op 3 februari. In

totaal stemden 530 ‘kijkers’ af op deze live-

uitzending, die plaatsvindt via internet. De

meeste vragen gingen over indexatie,

beleggingen en de toekomst van ons

pensioenstelsel. Waarom beëindigt ABP

de verlaging van de pensioenen? Waarom

worden de pensioenen niet geïndexeerd?

En is het pensioenstelsel nog houdbaar?

Bestuursvoorzitter Henk Brouwer en

adviseur strategisch beleid Mario Wiesemann

beantwoordden de vragen en gaven inzicht

in de keuzes en de besluiten van het bestuur.

Hebt u de uitzending gemist, kijk dan op

abp.nl. Wilt u online en interactief vragen

stellen aan onze bestuurders? Via abp.nl kunt

u zich aanmelden voor het volgende webinar

in mei.

2322 PuzzelKorte berichten

PrijswinnaarsDe oplossing van de puzzel in ABP

Magazine 21 was beleggen. De boeken-

bonnen van € 25 zijn gewonnen door:

R. van den Oever (Voorburg), H. Vlugt

(Amsterdam), F. de Graaf (Den Haag),

W. Jennissen (Roermond), J. van Bergen

(Zundert), W. Sprangers (Kaatsheuvel),

H.J. Smit (Heemstede), P.A Barendsma

(Nieuw Vennep), H.M. Coolen (Veldhoven),

C. Slootjes (Haastrecht), E. Boers

(Leidschendam), J. Harmers (Emmen),

P.A. van Moolenbroek (Doornenburg),

W.Wink (Zwolle), A. Sloot (Groningen),

J. G Visschedijk (Enschede), R. Saris

(Venray), M. Last (‘s- Gravenpolder),

E. Bril (Hilversum), J. van den Assem (Cuijk)

Mail de oplossing van de puzzel vóór

1 mei 2014, met uw naam en adres, naar

oplossingpuzzel@abp.nl. Of stuur uw

oplossing naar ABP Magazine Puzzel,

Postbus 4903, 6401 JS Heerlen.

Onder de goede inzenders verloten wij

20 boekenbonnen van € 25. Prijswinnaars

ontvangen persoonlijk bericht.

1

1

11

5 3

8

6

2 12

7

9

92 10

10

3 114

4

125 6 7 8

geldont­waarding opname

aan­komend voorzetsel

bewijsstuk

Japans bordspel

opbrengst

onbehoor­lijke tijd

bezittelijk vnw.

vandaag

vogelhevig

San Marino

(internet)

werk­periode, bijv. bij het ABP

vorm van het Boed­

dhisme

honden­verblijf

sprakeloos

Europeaan lor

grappig verhaal

Vlaams stut interest loon

hoog­schatten

omroep

noot

deel van een piano

Nicaragua(internet)

Hoorn(huishaven)

berouw

open plek in het bos

Uw Uniform Pensioen overzicht

(UPO) komt eraan

Hoeveel pensioen hebt u opgebouwd? En waar kunt u straks op

rekenen als u met pensioen gaat? Op uw Uniform Pensioen-

overzicht (UPO) staan de brutobedragen die u ontvangt bij

pensionering en arbeidsongeschiktheid. En het pensioen voor uw

partner en/of kinderen als u overlijdt. Vanaf half april beginnen wij

met de verzending van de UPO’s naar al onze deelnemers die nu

pensioen opbouwen. Afhankelijk van de keuze die u aan ons hebt

doorgegeven, ontvangt u uw UPO per post of digitaal.

Datums pensioenuitkeringWij maken op onderstaande datums uw pensioen of uitkering over

- 24 maart

- 23 april

- 22 mei

- 23 juni

- 23 juli

- 21 augustus

- 23 september

- 23 oktober

- 24 november

- 22 december

Of uw geld diezelfde dag op uw rekening staat, verschilt per bank.

24817.570 Nederlanders kregen in oktober 2013 een arbeidsongeschiktheids-uitkering.

49.840 van hen zijn volledig arbeidsongeschikt.

(Bron: CBS)