Uitgave januari 2011

Pootgoed sorteren voor Algerije,,Doordat de afzet van pootgoed tot

nu toe behoorlijk vlot doorloopt, gaat

het sorteren wat hectischer dan in

andere jaren'', vertelt Popko de Boer

in Pieterzijl (Gr.). Een week voor Kerst

is hij druk bezig om voor Stet Holland

een partij Timate te sorteren met als

bestemming Algerije.

De kwaliteit van het pootgoed is dit jaar

ronduit goed, zo constateert De Boer.

Schurft en Rhizocotina komen wel wat

voor, maar vormen tot op heden geen

probleem. Wél lastig is harde grond die

rondom de poters zit. Vooral de wat

later gerooide pootaardappelen hebben

vaak een heel vast smeerlaagje om de

knol zitten. Om deze poters enigszins

schoon te krijgen laat De Boer ze twee

keer over de sorteerlijn lopen. Door

onderlinge wrijving, met name in de

bunkers, komen ze dan redelijk schoon

in de zakken. Voor Algerije - dat als

norm 'praktisch vrij van grond' heeft - is

zo'n tweede sorteergang voldoende.

'De aardappelteelt staat hier behoorlijk onder druk' Verder specialiseren in zetmeel - of fritesaardappelen? Of juist inzetten op andere teelten of zelfs een geheel andere tak van landbouw? Ook bij Duitse akker-bouwers spelen dit soort vragen, zo blijkt tijdens een bezoek aan twee grote aard-appeltelers, enkele kilometers over de grens bij Emmen. Beide verbouwen zowel zetmeel- als consumptie-aardappelen. Vooral de teelt van zetmeelaardappelen zal de komende jaren fors afgebouwd worden, zo verwachten zij. Voor fritesaard-appelen blijft plaats, al wordt de concurrentie van maïs voor biogas en de 'grond-honger' van intensieve veebedrijven steeds groter.

,,Van de ruim 200 hectare aardappelen die we afgelopen jaar verbouwden is krap een

hectare in de grond blijven zitten. Al met al mogen we dus niet klagen; er zijn collega's die

er slechter vanaf zijn gekomen.'' Aan het woord is Heinz Bröker, akkerbouwer in Stavern

(iets boven Meppen). In een terugblik op het oogstseizoen herinnert hij zich vooral de vele

Verder groeien naar 300 tot 350 hectare aardappelen, lees verder op pagina 3

'Middenblok met InFinito heeft zijn waarde bewezen'

Consumptie-aardappeltelers die tijdens de regenachtige periode in juli en augustus met InFinito hebben gespoten, hebben over het algemeen het minste last gehad van Phytophthora, zo blijkt uit een inventarisatie van Agrifirm Plant. Teeltspecialist Fokko Prins licht de resultaten toe.

Meer op pagina 2

AARDAPPEL KOERIER

'InFinito heeft prima werk afgeleverd'

Een strak doorspuitschema met liefst wat kleinere intervallen en een iets lagere dose-ring. Zo vatten John en Corné Jacobs in Steenbergen (N-Br.) hun spuitstrategie voor poot- en tafelaardappelen samen. Het afge-lopen seizoen kreeg het middel InFinito een prominente plek in het middenblok.

Meer op pagina 3

Zonder rhizoctonia-bestrijding geen pootgoedteelt

,,Pootgoed telen zonder een grondbehande-ling tegen Rhizoctonia? Dat kun je in dit gebied gewoon vergeten. Daarvoor is de ziektedruk veel te groot'', zegt Ed Groot in Wieringerwaard. De afgelopen drie seizoenen behandelde hij al z'n pootgoed met Subliem.

Meer op pagina 4

Rhizoctonia blijft een sluipmoordenaar

,,Zolang ik me kan herinneren gebruiken we op ons bedrijf al Moncereen. Het is en blijft dé standaard tegen Rhizoctonia'', zegt Gert ten Hool in Holsloot (Dr.). Voor hem is Moncereen al vele jaren een belangrijke teeltmaat-regel, zowel bij zetmeelaardappelen als bij consumptieaardappelen.

Meer op pagina 5

'Sencor en Challenge vullen elkaar heel mooi aan'

Een vroege na-opkomstbespuiting met Sencor en Challenge is de beste start voor een schoon gewas zetmeelaardappelen. Die conclusie trekt Frits Weites van WPA-Robertus op basis van een uitgebreide onkruidbestrijdingsdemo in Roswinkel.

Meer op pagina 6

Schoon schip met Calypso

Calypso is een zeer breedwerkend, vloeibaar insecticide. Het bestrijdt alle luizen, inclusief de moeilijk te bestrijden wegedoorn- en vuilboomluis. Ook worden alle stadia van coloradokevers door Calypso goed bestreden. Calypso mag ook tijdens de bloei worden gespoten.

Meer op pagina 7

Heinz en Mechthild Bröker: 'Pachtprijzen zijn hier als een komeet omhoog geschoten'

avond- en nachturen die hij op de rooier heeft doorgebracht. ,,Als het elk jaar zo zou moeten,

dan zou de lol er toch wel wat vanaf gaan'', zo wil hij best bekennen.

Fritesaardappelen goed, zetmeelaardappelen matigVoor wat betreft de oogstresultaten van 2010 maakt Bröker een duidelijke scheiding

tussen de consumptie- en zetmeelaardappelen. De consumptie-aardappelen - hoofdzakelijk

bestemd voor frites - hebben het met een gemiddelde opbrengst van 50 tot 55 ton per

hectare redelijk goed gedaan. Volgens de akkerbouwer is dit vooral te danken aan intensief

beregenen tijdens de droge (voor)zomer. ,,Dat maakt een enorm verschil op de relatief lichte

en droogtegevoelige gronden in dit gebied'', zo stelt hij. De zetmeelaardappelen - die niet

beregend worden - hebben het met een gemiddeld uitbetalingsgewicht van iets meer dan

30 ton/ha beduidend minder gedaan als in andere jaren. ,,Hier missen we toch gauw tien tot

vijftien ton per hectare'', zo stelt Bröker.Franz Schepergerdes: 'Aardappelteelt is mooiste tak, maar ook zwakste schakel',

lees verder op pagina 7

2 Aardappel Koerier

InFinito heeft zich de afgelopen jaren bewezen als een absoluut topmiddel tegen blad- en knolphytophthora. Het behoort tot de sterkste middelen die momenteel voor de praktijk beschikbaar zijn. InFinito werkt zowel curatief als preventief maar is niet duurder dan puur preventieve middelen.

InFinito® bevat de werkzame stoffen fluopicolide en propamocarb-waterstofchloride.

Fluopicolide gooit de celstructuur van de phytophthora-schimmel in de war en stopt de

aanmaak van eiwitten. Propamocarb-waterstofchloride werkt als een soort hulpstof voor

fluopicolide. Het zorgt ervoor dat een deel van de fluopicolide verder in het blad dringt.

Daarnaast geeft propamocarb-waterstofchloride extra curatieve werking en zorgt het door

een ander werkingsmechanisme voor een ingebouwd resistentiemanagement.

Tijdstip van toepassing InFinito kan het hele groeiseizoen worden toegepast. Maar door zijn combinatie van een zeer

goede preventieve en curatieve werking, de herverdeling naar nieuw blad en de uitstekende

knolbescherming, komt InFinito het meest tot zijn recht in het midden van het teeltseizoen

wanneer de knolzetting begint.

Flexibele dosering: 0,9 - 1,6 l/haHet standaardadvies voor InFinito is 1,2 l/ha. De hogere dosering (tot 1,6 l/ha) is van

toepassing bij een zware phytophthoradruk. Bij een zeer lage phytophthoradruk kan de

laagste dosering toegepast worden. De flexibele dosering draagt bij aan een hoog rendement

doordat niet meer gespoten wordt dan noodzakelijk is.

afspuiten indien nodig

Het sterkste schild én het hoogste rendement

De kracht van InFinito• preventieve én curatieve werking tegen Phytophthora

• uitstekende werking tegen knolphytophthora

• snel regenvast

• uiterst bedrijfszeker

• vloeibare formulering

'Middenblok met InFinito heeft zijn waarde bewezen'Consumptie-aardappeltelers die tijdens de regenachtige periode in juli en augustus met InFinito hebben gespoten, hebben over het algemeen het minste last gehad van Phytophthora, zo blijkt uit een inventarisatie van Agrifirm Plant. Teeltspecialist Fokko Prins licht de resultaten toe.

,,Dit seizoen zijn we behoorlijk wat Phytophthora tegengekomen in de Polder. En dat is iets

dat we eigenlijk niet gewend waren.'' Met deze woorden blikt Fokko Prins terug op het - in

vele opzichten - extreme teeltjaar 2010. Met name de hevige regenval in de laatste week van

juli en de eerste weken van augustus heeft de phytophthoradruk behoorlijk aangewakkerd.

,,Na een periode van droogte in juli maakten de gewassen in augustus plotseling weer een

flinke groeispurt. Daardoor kwam er veel meer loof bij dan normaliter het geval is. Het gevolg

hiervan was dat het nieuwe loof niet altijd bedekt is geweest met fungicide, waardoor de

Phytophthora-schimmel her en der toch vrij gemakkelijk toe heeft kunnen slaan'', aldus Prins.

Inventarisatie onder 100 telersOok is dit seizoen gebleken dat de gangbare combinatie van een bedekkingsfungicide en

een middel met knolbescherming niet altijd sterk genoeg is om de schimmel uit het gewas te

houden. ,,Gaandeweg het seizoen kregen we steeds meer signalen dat telers die een apart

middenblok met InFinito in hun spuitschema hadden opgenomen, over het algemeen minder

last hadden van Phytophthora'', zo blikt Prins terug. Om deze signalen te kunnen onder-

bouwen deed hij samen met zeven regio-vertegenwoordigers een inventarisatie onder de

100 grootste aardappeltelers in de Noordoostpolder. Hieruit kwam allereerst naar voren dat

meeste telers - ongeveer tweederde - slechts twee verschillende middelen gebruiken tegen

Phytophthora. Het overige deel van de telers gebruikt er drie (of meer). Uit de inventarisatie

bleek verder dat telers die drie middelen - met in het middenblok InFinito - hebben ingezet,

gemiddeld genomen minder last hadden van Phytophthora dan telers die het bij twee mid-

delen hielden. Volgens Prins is dit achteraf ook goed te verklaren: ,,In de overgangsperiode

van blad- naar knolbescherming is InFinito veruit het sterkste middel. Als er dan ook nog eens

sprake is van kritisch weer - zoals afgelopen seizoen zeker het geval was - dan maakt zo'n

middel ook écht een verschil.'' Volgens Prins is vooral de propamocarb-component belangrijk

geweest, omdat deze langzaam opbouwt in de plant en daardoor langer beschikbaar is voor

de nieuwe, onbeschermde delen van de plant. ,,Wat dat betreft is InFinito net een diesel; hij

moet even op gang komen, maar dan blijft 'íe ook op volle kracht doorgaan.''

Advies 2011 mét InFinito Hoewel Prins in zijn spuitadvies voor 2011 graag wat ruimte laat voor eventuele 'aan-

passingen en noodmaatregelen', adviseert

hij - zéker gezien de ervaringen van 2010

- om InFinito mee te nemen in een apart

middenblok van vier of vijf bespuitingen.

,,Ik weet dat veel telers om praktische reden

het liefst met zo min mogelijk middelen

spuiten. Maar daar zet ik tegenover dat een

middenblok met InFinito zijn meerwaarde

ondertussen ruimschoots heeft bewezen. En

die meerwaarde weegt in mijn ogen abso-

luut op tegen een extra middel in de kast en

in het spuitschema.''

Contactfungide (l/ha)

product bladbescherming

preventief curatief

stopt sporenvorming knolbescherming

fluazinam (0.3) ++ - (+) ++

fluazinam (0,4) +++ - (+) +++

cyazofamid (0,2) ++++ - (+) +++(+)

Contact + lokaal-systemisch + systemisch (l/ha)

InFinito (0,9) ++(+) (+) +(+) +++

InFinito (1,2) +++(+) ++(+) ++(+) +++(+)

InFinito (1,6) ++++ +++ +++ ++++

– = geen werking

++++ = excellente werkingBron: Bayer CropSience

Technische vergelijking InFinito met fluazinam en cyazofamid vanaf de knolzetting

Fokko Prins is teeltspecialist bij

Agrifirm Plant

3 AardappelKoerier

Een strak doorspuitschema met liever wat kleinere intervallen en een iets lagere dosering, dan net even te grote intervallen met alle risicio's van dien. Zo vatten John en Corné Jacobs in Steenbergen (N-Br.) hun spuitstrategie voor poot- en tafelaardappelen samen. Het afgelopen seizoen kreeg het middel InFinito een prominente plek in het middenblok, vooral vanwege zijn goede loof- en knol-bescherming maar ook vanwege z'n flexibele dosering.

Een belangrijke basis voor al hun spuitwerkzaamheden is het gewasbeschermingsplan dat

de broers elke winter samen met CZAV-adviseur Ad Prinse opstellen. ,,Dit plan is voor ons

een belangrijke ruggesteun voor het hele seizoen. Van hieruit sturen we - afhankelijk van de

omstandigheden in het seizoen - onze spuitstrategie bij'', zo vertelt John. Voor pootaardappelen

hanteren de broers al jaren een vast doorspuitschema. ,,Dit doen we vooral vanwege de

luizen; die moeten vanaf het begin tot het eind van het seizoen optimaal bestreden worden.

De phytophthora-bestrijding is dus eigenlijk afgestemd op de luisbestrijding'', aldus John. De

tafelaardappelen - die afgelopen jaar naast de pootaardappelen stonden - werden om prakti-

sche redenen met de pootaardappelen mee gespoten. Dat scheelt tijd. ,,Verder is het sowieso

niet verkeerd om tafelaardappelen die zo dicht bij pootgoed staan ook luisvrij te houden,

vooral omdat het ook nog eens om hoogwaardig S-materiaal gaat'', zo stellen de broers.

Consequente bescherming loontHet afgelopen seizoen werd in het middenblok vijf keer met InFinito gespoten. ,,Hoewel de

phytophthoradruk aan het begin van de zomer nog tamelijk laag was, hebben we telkens

0,9 tot 1,0 liter InFinito aan de luisbestrijding toegevoegd. Hierdoor is het gewas altijd goed

bedekt geweest, ook toen het loof na een aantal flinke regenbuien plotseling weer stevig

in de groei kwam'', zo vertelt Corné. Problemen met Phytophthora hebben de broers dan

ook niet gehad. Volgens adviseur Prinse hebben telers die consequent hun gewassen heb-

ben beschermd, duidelijk minder problemen gehad met Phytophthora dan telers die grote

risico's hebben genomen door te ruime intervallen te hanteren. ,,Vooral in de tweede helft

van augustus zijn er hier en daar zeer zware combinaties ingezet om de ziekte een halt

toe te roepen. Dat heeft deze bedrijven behoorlijk wat extra geld gekost door gebruik van

duurdere middelen en in een aantal gevallen Phytophthora in de knol'', zo weet hij.

Vervolg van voorpagina

Ruim eenderde van Bröker's per-

celen ligt binnen een groot mili-

tair schietterrein ligt. ,,Voor de

toegang tot dit terrein gelden

zeer strikte voorwaarden; je komt

er alleen op afspraak binnen.

Op werkdagen kunnen we er vaak

pas na vier uur 's middags terecht.''

John en Corné Jacobs (rechts en

midden) hebben een akkerbouw-

bedrijf in Steenbergen (N-Br.). Op

een kleine 100 hectare verbouwen

ze 30 hectare pootaardappelen en

10 hectare tafelaardappelen.

Ad Prinse (links) is adviseur gewas-

bescherming bij CZAV.

Sterktes en zwaktes van middelen blootgelegdVolgens Prinse heeft het grillige weer van 2010 sowieso goed de sterktes en de zwaktes van

de beschikbare phytophthora-middelen blootgelegd. ,,Lang niet alle middelen hebben hun

beloftes waar kunnen maken, zo kunnen we achteraf wel stellen. Maar bij InFinito was dat

zeker wél het geval. Met name preventief heeft dit middel prima werk afgeleverd.''

Volgens Prinse zal InFinito zeker weer een plek krijgen in de adviseringschema's van 2011.

Hij voegt hier tenslotte nog graag aan toe dat hij de actie waarbij telers e10 per can terug

konden krijgen als 'een mooi gebaar' ziet.

Verder groeien naar 300 tot 350 hectare aardappelenMet 207 hectare aardappelen op een totaal areaal van 280 hectare heeft Heinz Bröker zich de

afgelopen jaren zeer sterk gespecialiseerd in de aardappelteelt. En die specialisatie zal naar

verwachting nog verder doorzetten. ,,Als onze zoon volgend jaar in het bedrijf komt willen

we verder groeien naar 300 tot 350 hectare aardappelen'', zo geeft hij de toekomstplannen

alvast weer. Die groei zal dan volledig in de richting van fritesaardappelen gaan, want voor

zetmeelaardappelen ziet hij de komende jaren steeds minder perspectief. De akkerbouwer

rekent voor dat de bruto-opbrengst van zetmeelaardappelen - bij 35 ton/ha x e4,50 per 100

kg + hectare-steun - iets boven de e2000 per hectare uitkomt. Bij fritesaardappelen is dit

- uitgaande van 50 ton x e9 per 100 kg - e4500 per hectare; ruim het dubbele dus. Volgens

Bröker is dit bedrag ook hard nodig om de alsmaar stijgende kosten op te kunnen vangen.

Vooral de pachtprijs is de afgelopen jaren als een komeet de lucht in geschoten. ,,Vijf jaar

geleden betaalden we hier nog e400 tot e450 per hectare. Nu betalen we met e700 tot

e800 bijna het dubbele.'' Als oorzaak wijst Bröker de enorme 'grondhonger' van intensieve

veebedrijven aan. Door voldoende grond bij het bedrijf te betrekken kunnen zij de status

'landbouwbedrijf' behouden, hetgeen belangrijke fiscale voordelen biedt. Daarnaast drijft

ook de alsmaar uitdijende maïsteelt voor biogasinstallaties de pachtprijzen steeds verder op.

Voor de komende jaren ziet Bröker de pachtprijzen alleen maar verder stijgen. ,,We zullen

dus nog scherper naar het rendement van de teelt moeten kijken; elke euro die we minder

uitgeven of meer verdienen is belangrijk.''

Groeien zonder grote investeringenOm de geplande groei van het aardappelareaal op te kunnen vangen zullen er in eerste

instantie niet veel grote investeringen nodig zijn. Nu al beschikt het bedrijf over twee relatief

nieuwe getrokken twee-rijige aardappelrooiers en twee veldspuiten van 39 meter breed.

Deze overmechanisatie is deels handig ('vooral afgelopen najaar hebben we er veel profijt

van gehad') maar deels ook noodzakelijk omdat ruim eenderde van alle percelen binnen een

groot militair schietterrein ligt. Bröker: ,,Voor de toegang tot dit terrein gelden zeer strikte

voorwaarden; je komt er alleen op afspraak binnen. Op werkdagen kunnen we er vaak pas

na vier uur 's middags terecht. Voor belangrijke werkzaamheden zoals spuiten en rooien

Heinz en Mechthild Bröker hebben een akkerbouwbedrijf in Stavern (Dld.). Het

afgelopen jaar verbouwden ze 140 hectare consumptie-aardappelen (vooral bestemd

voor frites) en 65 hectare zetmeelaardappelen, hoofdzakelijk op pachtgrond. Van de

consumptie-aardappelen wordt ongeveer tweederde afland geleverd. Het grootste

deel gaat weg als fritesaardappelen, een kleiner deel gaat naar de vlokkenindustrie. De bewaarcapaciteit - op dit moment

ruim 5000 ton - zal voorlopig niet

worden uitgebreid. Bröker: ,,Omdat

veel percelen in ons werkgebied ste-

nen bevatten, is de kans op knolbe-

schadiging hier groter dan elders. Om

die reden leveren we de meeste aard-

appelen meteen afland; langdurige

opslag is gewoonweg te riskant.''

willen we daarom extra slagvaardig zijn. Met

twee machines tegelijk kunnen werken zie ik

daarom niet als overbodige luxe.''

Ook de bewaarcapaciteit - op dit moment

ruim 5000 ton - zal voorlopig niet worden

uitgebreid. Bröker: ,,Omdat veel percelen

in ons werkgebied stenen bevatten, is de

kans op knolbeschadiging hier groter dan

elders. Om die reden leveren we de meeste

aardappelen meteen afland; langdurige

opslag is gewoonweg te riskant. Omdat de

areaaluitbreiding ook grotendeel op licht

stenige grond zal plaatsvinden, willen we

in eerste instantie de afland-levering verder

uitbreiden.''

'InFinito heeft prima werk afgeleverd'

4 Aardappel Koerier

Alternaria in prei Roest in prei

Subliem: de nummer één tegen RhizoctoniaSubliem® biedt de best mogelijke bescherming tegen Rhizoctonia en heeft boven-dien een goede nevenwerking op zwarte spikkel en zilverschurft.

Subliem bestaat uit de werkzame stoffen pencycuron en fluoxastrobine. Beide stoffen

vullen elkaar uitstekend aan waardoor er een ongekend hoog en consistent bestrijdings-

niveau van lakschurft (Rhizoctonia solani) wordt bereikt. In meerjarige proeven (2003 - 2010)

gaf Subliem een structureel betere werking dan andere middelen tegen Rhizoctonia (zie

grafiek).

Behalve tegen Rhizoctonia heeft Subliem ook een goede werking tegen zwarte spikkel

(Colletotrichum coccodes) en zilverschurft (Helminthosporium solani).

ToepassingSubliem moet door middel van een rijenbehandeling bij het poten worden toegepast. Het

middel moet goed worden verdeeld door de op te bouwen rug. De grondbehandeling met

Subliem beschermt zowel de stengels als de nieuw te vormen knollen tegen een Rizoctonia-

aantasting vanuit de grond. Na loofvernietiging wordt de vorming van Rhizoctonia op de

knollen sterk tegen gegaan. Hierdoor kan later worden geoogst, waardoor de knollen beter

af kunnen harden.

VeiligheidSubliem is zeer veilig voor de aardappel. Tijdens het poten kunnen de aardappelen worden

geraakt met de spuitvloeistof zonder dat dit resulteert in een opkomstvertraging.

zwarte spikkel zilverschurftRhizoctonia

Subliem meest effectief tegen RhizoctoniaSamengevat resultaat van 33 proeven (2003-2010)

0

50

100

81

69

% b

estr

ijdin

g

azoxystrobineSubliem

De kracht van Subliem• Hoogste bestrijdingsniveau van Rhizoctonia

• Goede werking op zwarte spikkel en zilverschurft

• Perfecte schilkeur en hoogste netto-opbrengsten

• Veilig voor de aardappel

• Ingebouwd resistentie management

Gemiddelde rhizoctonia index in onbehandeld = 23

'Zonder rhizoctonia-bestrijding geen pootgoedteelt',,Pootgoed telen zonder een grondbehandeling tegen Rhizoctonia? Dat kun je in dit gebied gewoon vergeten. Daarvoor is de ziektedruk veel te groot'', zegt Ed Groot in Wieringerwaard. De afgelopen drie seizoenen behandelde hij al z'n pootgoed met Subliem. ,,Zonder meer een prima opvolger van Moncereen'', zo vat hij zijn ervaringen samen.

,,Zoals het er nu uit ziet lijkt het een goed pootaardappeljaar te worden. De oogst is hier met

dik 40 ton per hectare zonder meer goed geweest en met een prijsverwachting van rond de

30 eurocent per kilo zit het ook niet verkeerd.'' Ed Groot schetst in een paar zinnen hoe hij

het seizoen 2010 heeft ervaren. Hij klopt daarbij meteen af dat alle pootgoed bij hem nog

onder redelijke omstandigheden is binnengekomen. ,,Echte moeilijkheden tijdens de oogst

hebben we niet gekend; we waren net op tijd klaar'', zo blikt hij terug. Wel kost het nu meer

tijd en moeite om de poters enigszins schoon in de zakken te krijgen. Groot heeft hiervoor

ondermeer een extra poets-unit tussen de sorteerlijn geplaatst.

Beste middel tegen RhizoctoniaHoewel de poters wat vuiler zijn dan in andere jaren, loopt het sorteren goed door. Dit heeft

volgens Groot vooral met de goede gezondheid van het pootgoed te maken. ,,We doen er tij-

dens het seizoen alles aan om kwalitatief goed pootgoed te telen. Een vast onderdeel daarbij

is een grondbehandeling tegen Rhizoctonia. Op dit punt doen we geen enkele concessie: het

moet helemaal goed gebeuren én met het best werkende middel.'' Sinds drie jaar wordt er

uitsluitend met het middel Subliem gewerkt. Volgens Jan Broekhuizen van Van Gent Van der

Meer Nuyens - die jarenlang als vaste middelenadviseur bij Groot aan tafel zat en zijn taken

nu heeft overdragen aan opvolger Jeroen Groot - heeft dit middel vrijwel naadloos het stokje

overgenomen van Moncereen. ,,Op diverse proefvelden heeft Subliem laten zien dat het de

beste werking heeft tegen Rhizoctonia'', zo stelt hij. Nog een plus van het middel is dat het

over twee werkzame stoffen beschikt, waardoor het gevaar van resistentievorming kleiner is

dan bij andere Rhizoctonia-middelen.

Niet bezuinigen op dosering! Voor een goede werking van Subliem is het belangrijk dat er niet op de adviesdosering (van

3 l/ha) wordt bezuinigd, zo stelt Broekhuizen. ,,Óf je doet het goed met een volle dosering,

óf je doet het niet. Een tussenweg zoeken heeft geen zin.'' Pootgoedteler Groot is het daar

helemaal mee eens: ,,In pootgoed mag er maximaal 25 procent zeer lichte Rhizoctonia in een

partij zitten. Maar als teler mag je daar nooit op sturen. Je móet - zeker in dit gebied waar

veel Rhizoctonia voorkomt - altijd koersen op volledig schone poters.'' De pootgoedteler

weet overigens uit eigen ervaring hoe erg het uit de hand kan lopen met Rhizoctonia. ,, Een

aantal jaren geleden dacht een collega - waarvoor ik pootgoed sorteer - een paar centen

Ed Groot (links) is pootaardappel-

teler in Wieringerwaard (N-H).

Jaarlijks verbouwt hij zo'n 15 hectare

pootgoed op eigen land. Daarnaast

teelt en sorteert hij nog eens 55 tot

65 hectare pootgoed voor een vijftal

telers in de buurt. Jan Broekhuizen is

gewasbeschermingsadviseur bij Van

Gent Van der Meer Nuyens.

te kunnen besparen op het gebruik van

Moncereen. In plaats van de adviesdosering

van tien liter per hectare gebruikte hij maar

acht liter. Nou, dat hebben we geweten! We

hebben véél meer werk gehad tijdens het

sorteren. Het moge duidelijk zijn dat de extra

kosten daarvan vele malen groter waren de

kosten van enkele liters Moncereen.''

Broekhuizen ziet dit gevaar ook bij het

gebruik van Subliem. ,,Soms krijgen we een

paar liter Subliem terug omdat mensen 2 of

2,5 liter in plaats van 3 liter per hectare heb-

ben gebruikt. Meestal gebeurt dat op bonte

grond met grote verschillen in afslibbaarheid.

Op de zwaardere stukken wordt er dan even

wat minder middel gebruikt. Ik zeg: neem dat

risico nou niet, want je komt een keer op de

koffie. De schade is dan vele malen groter dan

de extra kosten van het middel.''

Akkerbouwer Gert ten Hool in Holsloot (Dr.)

schetst in een paar woorden hoe hij tegen

Moncereen aankijkt. Voor hem is het middel

al vele jaren een belangrijke teeltmaat-

regel, zowel bij zetmeelaardappelen als bij

consumptieaardappelen. ,,Op deze gronden

heeft Rhizoctonia een behoorlijke invloed op

de opkomst, de sortering en de opbrengst.

Voor een fatsoenlijke opbrengst en kwaliteit

kun je eigenlijk niet zonder een knolbe-

handeling'', zo stelt hij.

Peter Hulst, teeltspecialist bij Agrifirm Plant,

sluit zich graag bij deze opvatting aan.

Volgens hem is het gebruik van Moncereen

in zetmeelaardappelen vrijwel altijd lonend.

Hij haalt hiervoor de resultaten van een

Rhizoctonia-proef uit 2009 op proefboerderij

't Kompas in Valthermond aan. Hieruit komt

naar voren dat toepassing van Moncereen

tijdens het poten gemiddeld vier procent

meer veldgewicht (104), drie procent hoger

onderwater-gewicht (103) en acht procent

hoger uitbetalingsgewicht (108) geeft ten

opzichte van onbehandeld. Ten Hool rekent

voor dat dit bij een opbrengst van 40 ton

aardappelen, een meeropbrengst van 3,2

ton/ha oplevert. Bij een uitbetalingsprijs van

grofweg e35 per ton betekent dit een finan-

ciële meeropbrengst van e112 per hectare.

Daarmee worden de kosten van het middel - welke dosering daarbij ook toegepast wordt

- altijd ruimschoots goedgemaakt.

Rhizoctonia niet altijd zichtbaarHoewel het belang van een rhizoctoniabehandeling bij zetmeelaardappelen vrij algemeen

wordt onderkend, merkt Hulst dat sommige telers toch graag iets van de kosten af willen knab-

belen. Vooral bij visueel schoon pootgoed is het soms verleidelijk om een behandeling achter-

wege te laten, zo merkt hij. De teeltspecialist vindt dat echter riskant, omdat gebleken is dat de

schimmel zich vaak concentreert rond moeilijk zichtbare plekken zoals de kiemen en de ogen.

,,Met het blote oog kun je lang niet alles zien; daar moet je als teler rekening mee houden. Ook

5 AardappelKoerier

'Rhizoctonia blijft een sluipmoordenaar',,Zolang ik me kan herinneren gebruiken we op ons bedrijf al Moncereen. Het is en blijft dé standaard tegen Rhizoctonia.''

Finale® SL 14 draait al jaren mee als een van de belangrijkste loofdoders in de (poot)aardappelteelt. Het middel kenmerkt zich door een uitstekende effectiviteit. In combinatie met goed klapwerk scoort het bovengemiddeld goed voor wat betreft stengeldoding en onderdrukking van hergroei in de pootgoedteelt. Een extra pluspunt van Finale SL 14 is zijn brede onkruid- werking. Hierdoor worden problemen bij de oogst voorkomen.

ToepassingSpuit bij voorkeur op een droog gewas en bij windstil weer. Voor een optimaal effect

is na toepassing een periode van 2 tot 4 uur droog weer nodig.

Advies consumptie- en zetmeelaardappelenDe dosering is 3 l/ha. Afhankelijk van de vitaliteit van het ras en de mate van afsterving

van het gewas kan de dosering bijgesteld worden. De waterhoeveelheid is 200 tot 400

l/ha. Wanneer Finale voor het begin van de natuurlijke afsterving wordt toegepast,

dient het gewas te worden geklapt.

Advies pootaardappelenFinale mag alleen worden toegepast op goed geklapte gewassen. De dosering bij

een volveldstoepassing is 2,5 l/ha met ca. 250 l water. Bij een rijentoepassing is de

dosering 1,25 l/ha met ca. 125 l water.

Finale: bewezen effectiviteit in pootaardappelen

Gert ten Hool (links) is akkerbouwer in

Holsloot. Jaarlijks verbouwt hij ca. 80

hectare consumptie- en zetmeel-

aardappelen. Peter Hulst is specialist

akkerbouw bij Agrifirm Plant.

bij ogenschijnlijk schone partijen met een index van onder de tien komen we elk jaar weer fikse

tegenvallers tegen. Wat dat betreft is en blijft Rhizoctonia een echte sluipmoordenaar.''

Doseerapparaat niet te zuinig afstellenHoewel het gebruik van Moncereen DS ondertussen ruimschoots is 'ingeburgerd' onder

zetmeelaardappeltelers, wijst Hulst toch nog even op een goede afstelling van het

poederdoseerapparaat en een juiste dosering. ,,In de praktijk zien we nog wel eens dat

het doseerapparaat net iets te zuinig staat afgesteld; er blijft dan eerder een doosje over

dan dat er eentje bij wordt besteld. Maar voor een goed en betrouwbaar effect heb je echt

twee kilo per ton aardappelen nodig.''

6 Aardappel Koerier

Frits Weites over onkruidbestrijding in zetmeelaardappelen:

'Sencor en Challenge vullen elkaar heel mooi aan' Een vroege na-opkomstbespuiting met Sencor en Challenge is de beste start voor een schoon gewas zetmeelaardappelen. Die conclusie trekt Frits Weites van WPA-Robertus op basis van een uitgebreide onkruidbestrijdingsdemo in Roswinkel.

Welke combinaties van onkruidbestrijdingsmiddelen zijn er zoal mogelijk in zetmeelaardappelen? En welke van die combinaties werkt dan

het beste? En zijn er zaken waar je rekening mee moet houden bij het gebruik van deze middelen? Voor Frits Weites van WPA-Robertus zijn

dit soort vragen 'bekende kost'. Al vele jaren zoekt hij voor zijn klanten de beste herbicidencombinaties bij elkaar.

Om de klantenkring ook op een praktische manier bij de bestrijdingstrategie en middelenkeuze te betrekken, legde WPA-Robertus vorig jaar

samen met een aantal enthousiaste telers in de omgeving van Roswinkel een demoveld aan. Uitgangspunt hierbij was om de aanwezige

onkruiden in twee bespuitingen - bij 30% opkomst en net voordat de aardappelen elkaar in de rug raken - volledig te kunnen bestrijden.

,,Een vooropkomstbespuiting hebben we bewust eruit gelaten, omdat de afgelopen jaren

is gebleken dat je dan vaak toch nog een tussenbespuiting moet uitvoeren om het perceel

schoon te houden. Bovendien scheelt één keer minder spuiten ook weer in de kosten'', zo

vertelt Weites.

Op tijd met eerste bespuiting beginnenVoor de proef zijn 16 verschillende zetmeelrassen uitgepoot. Deze zijn ingedeeld in de afrij-

pingsgroepen vroeg, middenlaat en laat. Tussen de groepen is telkens een spuitrij gelegd,

met daarin het ras Seresta als algemene referentie. ,,Door in alle drie afrijpingsgroepen het

optimale spuittijdstip voor middenlate rassen aan te houden, konden we aan bezoekers laten

zien wat de gevolgen zijn van extra vroeg spuiten - in de late rassen en extra laat spuiten

- in de vroege rassen'', zo vertelt Weites. Hoewel er hier en daar wat kleine gewasreacties te

zien waren - die soms bewust zijn 'opgewekt' met een extra hoge dosering - is er volgens

de teeltadviseur geen sprake geweest van noemenswaardige gewasschade. Wél kwam

duidelijk naar voren dat een tijdige bespuiting (bij 30% opkomst) over het algemeen het

beste bestrijdingsresultaat gaf.

Sencor + Challenge scoort het besteVan alle herbicidencombinaties die in de demo bij opkomst zijn toegepast gaf de combinatie

0,3 liter Challenge + 300 gram Sencor (+ 1 l olie) het beste resultaat. ,,In grote lijnen kun

je zeggen dat Sencor de aanwezige onkruiden breed aanpakt en dat Challenge de over-

gebleven gaten invult. Het gaat dan onder meer om probleemonkruiden zoals melden en

zwaluwtong; die worden heel erg goed door Challenge meegepakt'', zo legt Weites uit. Ook

mooi van de combinatie Sencor + Challenge is dat deze zowel onder wat drogere als onder

natte omstandigheden prima werkt. ,,Dat maakt de toepassing praktisch en bovendien zeer

bedrijfszeker'', zo besluit de teeltadviseur, die merkt dat de combinatie steeds meer door de

praktijk wordt opgepakt.

Frits Weites is vertegenwoordiger bij WPA-Robertus in Winschoten

Schoon schip met CalypsoCalypso® is een zeer breedwerkend, vloeibaar insecticide. Het bestrijdt alle luizen, inclusief de moeilijk te bestrijden wegedoorn- en vuilboomluis. Ook worden alle stadia van coloradokevers door Calypso goed bestreden. Calypso mag ook tijdens de bloei worden gespoten.

Advies consumptie- en zetmeelaardappelenIn consumptie- en zetmeelaardappelen kan Calypso worden ingezet zodra de eerste moeilijke

bladluizen, de vuilboom- en/of wegedoornluis, worden waargenomen. In gebieden waar

de coloradokever van belang is, kan Calypso rondom het toproltijdstip worden toegepast.

Op dat moment worden, naast de aanwezige luizen, ook de diverse stadia van de

coloradokever bestreden.

Advies pootaardappelenIn pootaardappelen kan Calypso ingezet

worden tegen bladluizen ter ondersteuning

bij het voorkomen van virusoverdracht.

Dosering en veiligheidstermijnIn aardappelen is de adviesdosering 0,15

/ha. Spuit met ruim water (600 l/ha). Voeg

eventueel een uitvloeier toe om de aanvang-

snelheid te bevorderen. De veiligheidstermijn

bij toepassing in aardappelen is 14 dagen.

De kracht van Calypso:• toegelaten in een zeer groot aantal land- en tuinbouwgewassen

• zeer breed werkingsspectrum (o.a. luizen, kevers, wantsen en cicaden)

• vloeibare formulering

• veilig voor bijen en hommels

• goede duurwerking

• regenvast

7 AardappelKoerier

Vervolg van voorpagina

Komend seizoen flink terug in aardappelenHet bedrijf van Frank Schepergerdes in Klein Fullen (Dld.) steunt op drie poten: een biogasinstallatie, een vleeskuikenbedrijf en een akkerbouwbedrijf met hoofdzakelijk aardappelen. De aardappelteelt vindt hij zonder meer de mooiste tak, maar op dit moment is het ook de zwakste schakel.

In welke tak van landbouw ga ik de komende jaren verder? Voor Frank Schepergerdes is deze vraag actueler dan ooit. De afgelopen jaren

bouwde de jonge ondernemer - deels in samenwerking met een aantal collega's - een biogasinstallatie en is hij mede-eigenaar van een

vleeskuikenbedrijf voor 252.000 dieren. Daarnaast bouwde hij in tien jaar tijd het traditionele, ouderlijke akkerbouwbedrijf uit tot een gespe-

cialiseerd aardappelbedrijf met ruim 180 hectare poot-, zetmeel- en fritesaardappelen.

Hoewel de aardappelteelt naar eigen zeggen het meest 'in zijn hart' zit, wil Schepergerdes het areaal het komende seizoen fors afbouwen.

Vooral de zetmeelaardappelen - afgelopen seizoen nog goed voor 40 hectare - zullen vanwege het matige saldo voor meer dan de helft uit

het bouwplan verdwijnen. Volgens Schepergerdes moeten zetmeelaardappelen minimaal e8 per 100 kilo opleveren om de teelt rendabel te

kunnen maken. ,,Op dit moment kom ik uit op ongeveer e6 per 100 kilo, inclusief steun en BTW. Dat is dus absoluut te weinig om er op

grotere schaal mee door te gaan.'' Ook in de nabije toekomst verwacht de akkerbouwer niet direct een opleving van de prijs. ,,Daarvoor is

de markt voor hoogwaardige toepassingen van aardappelzetmeelproducten gewoonweg nog te gering.''

Geen echt alternatief voor aardappelenEen goed alternatief voor zetmeelaardappelen is er volgens Schepergerdes niet echt. ,,Voor granen is de grond hier te arm. De gemiddelde

opbrengst van tarwe en triticale blijft hier rond de 6 ton per hectare steken. Daar word je, zelfs met de huidige hoge prijzen, niet rijk van'',

zo stelt hij. Verder uitbreiden in fritesaardappelen - nu goed voor 120 hectare - ziet hij ook niet direct zitten. ,,Het afgelopen seizoen schom-

melden de contractprijzen hier rond de e7,50 per 100 kilo. In mijn ogen moet dat op z'n minst e9 tot e10 zijn om de teelt hier op langere

termijn te behouden. Voor aankomend seizoen komen we vanwege de huidige, wat krappere markt misschien in die richting, maar voor

de langere termijn voorzie ik geen structureel hogere prijzen.'' Een andere factor die Schepergerdes tegenhoudt om verder in te zetten op

Frank Schepergerdes levert al zijn

fritesaardappelen rechtstreeks

aan Aviko (rassen: Agria, Fontane

en Innovator, alles op contract).

Een kleine 2500 ton wordt afland

geleverd, nog eens 2500 ton wordt

opgeslagen. Eind december was

90 procent van alle aardappelen

afgeleverd.

In 2007 bouwde Schepergerdes samen met zes collega's deze biogasinstallatie met een capaciteit van 500 kilowatt.

Frank Schepergerdes heeft een akkerbouwbedrijf in Klein Fullen (Dld.).

Het afgelopen jaar verbouwde ca. 180 hectare aardappelen (120 ha frites-,

40 ha zetmeel- en 20 ha pootaardappelen), hoofdzakelijk op pachtgrond.

Naast akkerbouwer is Schepergerdes mede-eigenaar van een vleeskuiken-

bedrijf (totaal: 252.000 dieren) en een biogasinstallatie.

aardappelen is de alsmaar stijgende pachtprijs. In zijn werkgebied ligt deze - voor geschikte

aardappelgrond - nu rond de e800 per hectare, maar de akkerbouwer verwacht dat deze

komende jaren nog wat verder zal stijgen. ,,De belangrijkste concurrent op de pachtmarkt

is de intensieve veehouderij. Die legt steeds meer beslag op de schaarse grond'', zo weet

Schepergerdes. ,,Wanneer uitbreidende kippen- en varkenshouders voldoende grond bij

hun bedrijf betrekken, kunnen ze de status landbouwbedrijf behouden en vallen ze onder

het hoge BTW-tarief van 10,7% in plaats van de 7% die voor industriële bedrijven geldt.

Het verschil van 3,7% BTW is voor veel bedrijven zodanig interessant, dat ze bereid zijn

om nagenoeg elke pachtprijs te betalen.'' Wat daarnaast ook meespeelt is de voortdurende

grondhonger van biogasbedrijven. ,,Om een installatie van pakweg 500 kW gefinancierd te

krijgen, moet de ondernemer met enige zekerheid aan kunnen tonen dat hij daarvoor ook de

benodigde 200 hectare maïs kan krijgen. Ook die factor legt een relatief hoge bodem in de

pachtprijs'', aldus Schepergerdes.

Terug naar 120 tot 140 hectare aardappelenKomend seizoen denkt Schepergerdes terug te gaan van 180 naar zo'n 120 tot 140 hectare

aardappelen. ,,Voor dit areaal hebben we de mechanisatie en beschikbare arbeid redelijk

goed op orde. Vooral het gedeelte dat

de afgelopen jaren door de loonwerker is

gedaan valt met dit scenario af''', zo blikt

hij alvast vooruit. De akkerbouwer hoopt

met het kleinere areaal ook wat meer tijd

en aandacht te hebben voor de gewas-

sen, waardoor zowel de opbrengst als de

kwaliteit op een hoger plan kunnen worden

gebracht. ,,Op dit moment zitten we met

onze fritesaardappelen op 47 à 48 ton

gemiddeld. Met wat meer inzet en aandacht

moeten we denk ik in de buurt van de 55

ton kunnen komen'', zo besluit hij.

COLOFONConcept en realisatie:l Bayer CropScience B.V.l Reed Business B.V.Vormgeving en opmaak:l Claudia RoordaFotografie:l Bayer CropScience Drukwerk:l HelloGraphics B.V.

Dit is een uitgave van:Bayer CropScience B.V.Energieweg 1P.O. Box 231NL-3640 AE Mijdrecht

Onze gebruiksadviezen, zowel mondeling als schriftelijk verstrekt, berusten op uitge-breide proefnemingen. Wij adviseren naar beste weten volgens kennis van zaken van dit ogenblik, echter zonder daarvoor aansprakelijkheid op ons te nemen, omdat opslag/bewaring en toe-passing zich aan onze controle onttrek-ken. Beschrijvingen van een product, resp. gegevens over de eigenschappen daarvan betekenen niet, dat verantwoordelijkheid wordt gedragen bij eventuele schade. Lees voor gebruik altijd eerst het etiket.

8 AardappelKoerier

,,In de overgangsperiode van blad- naar knolbescherming is InFinito veruit het sterkste middel. Als er dan ook nog eens sprake is van kritisch weer dan maakt zo'n middel ook écht een verschil.''

Fokko Prins, teeltspecialist bij Agrifirm Plant

,,Voor wat betreft de bestrijding van Rhizoctonia doen we geen enkele concessie: het moet helemaal goed gebeuren én met het best werkende middel. Op dit moment is dat Subliem.''

Ed Groot, pootgoedteler in Wieringerwaard en Jan Broek-huizen, adviseur bij Van Gent Van der Meer Nuyens

,,Het gebruik van Moncereen in zet-meelaardappelen is vrijwel altijd lonend. De kosten van het middel worden - welke dosering er ook wordt toegepast - altijd ruimschoots goedgemaakt.''

Gert ten Hool, akkerbouwer in Holsloot en Peter Hulst, specialist akkerbouw bij Agrifirm Plant

,,In grote lijnen kun je zeggen dat Sencor de aanwezige onkruiden in zetmeelaardappelen breed aanpakt en dat Challenge de overgebleven gaten invult. Beide middelen vullen elkaar dus prima aan.''

Frits Weites, vertegenwoordiger bij WPA-Robertus in Winschoten

Stuur de ingevulde bon uit deze krant in een ongefrankeerde envelop naar:

Bayer CropScience B.V. T.a.v. Joniek te Giffel Antwoordnummer 55074 3640 WB Mijdrecht

BON

Puzzel mee en win een diner voor twee!Houdt u van lekker eten en drinken in een goed restaurant? Los dan de onderstaande woordzoeker op!Uit de goede inzendingen worden drie winnaars getrokken. Zij krijgen elk een dinerbon ter waarde van €150.

De woorden hieronder zitten horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt. Zoek ze op en streep ze af. De overgebleven letters vormen achter elkaar gelezen de oplossing.

Naam:

Adres:

Postcode: Plaats:

Bedrijfstype/aantal hectare aardappelen:

De oplossing van de woordzoeker is:

Actievoorwaarden

Deze prijsvraag loopt van 10 januari t/m 15 februari 2011. Uit de goede inzendingen worden drie prijswinnaars getrokken. Deze prijswinnaars krijgen tussen 15 februari en 1 maart bericht. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd.

AARDAPPEL

BEDRIJFSZEKER

BOER

CALYPSO

COLORADOKEVER

DOSERING

INFINITO

LUIS

MACHINE

MELKVEE

ONKRUID

PLOEGEN

POOTGOED

RHIZOCTONIA

SCHIMMEL

SEIZOEN

SENCOR

SUBLIEM

TREKKER

I N B F I N E E V K L E M DI T O E H I N F I N I T O ET S T E D M E I L B U S S RR C O L O R A D O K E V E RS K S S P S IJ T I R E K I SC C P E I L H F I U K I Z LH D Y U N T O N S E R E O GI E L N B C G E R Z P K E HM Y A T P O O T G O E D N OM A C H I N E R P E H K T OE L E P P A D R A A N H E OL R A A I N O T C O Z I H R

© www.puzzelpro.nl

I N B F I N E E V K L E M DI T O E H I N F I N I T O ET S T E D M E I L B U S S RR C O L O R A D O K E V E RS K S S P S IJ T I R E K I SC C P E I L H F I U K I Z LH D Y U N T O N S E R E O GI E L N B C G E R Z P K E HM Y A T P O O T G O E D N OM A C H I N E R P E H K T OE L E P P A D R A A N H E OL R A A I N O T C O Z I H R

© www.puzzelpro.nl