Aanvullingen in de EmissieRegistratie voor 5 stofgroepen

Een noodzakelijke voorbereiding voor het tweede stroomgebiedbeheersplan?

Mattijs Hehenkamp

Opbouw

Stofselectie Routes en Emissies Kennisleemtes Wat hebben we hier nu aan?

Matrix 0235 stoffen

• EU prio.• EU kand. prio.• zorgstof drinkwater• voorkeur RWS

Matrix 183 stoffen

De-selectie• voldoende in ER• verboden• toelating ingetrokken

Sorteren• overschrijdt MKN• vaak in effluent• SOCOPSE

Specifieke keuzes• geneesmiddel: wel• glyfosaat: wel• `deels in ER: keuze

Matrix 213 stoffen

Enquête

Begeleidingsgroep ER (MEWAT), Nieuwe Stoffen en RIWA Bestrijdingsmiddelen glyfosaat en MCPA Carbamazepime en andere geneesmiddelen Nonylfenol: wisselend beeld Per waterbeheerder eigen voorkeuren, zoals:

Chloorpyrifos (Ws Dommel) Röntgencontrastmiddelen (RIWA) Metalen als strontium (Regge en Dinkel) ETBE (Waternet) PFOS (TNO)

Vijf stofgroepen

Geneesmiddelen Carbamazepine, Diclofenac en Bezafibraat

Röntgen contrastmiddelen Jomeprol, Jopamidol, Jopromide, Amidotrizoinezuur

Bestrijdingsmiddelen Glyfosaat, MCPA, 2,4-D en isoproturon

Nonylfenol 4-nonylfenol

Broomvlamvertrager PentaBDE

Geneesmiddelen: Route

Geneesmiddelen: Emissie

EVV = aantal inwoners EF = uitgescheiden stof per persoon per jaar

EF gebaseerd op literatuurgegevens en gecontroleerd op basis van influentmetingen:

Carbamazepine (factor 1,1 verschil) Diclofenac (factor 2,5 verschil)

In de toekomst uit te breiden met andere geneesmiddelen Controle door vrijkomen meetgegevens (oa ZORG)

Resultaat: Emissie via huishoudens Verwijderingspercentage RWZI’s: 0%

Röntgen contrastmiddelen: Route

Röntgen contrastmiddelen: Emissie

Toediening door ziekenhuizen Inventarisatie gebruik: (nog) niet gelukt Ziekenhuizen hebben voorkeur voor middel, dus:

Emissiefactor per stof lastig Regionalisatie per stof niet realistisch

Toewerken naar totaalbelasting?

Maatregel: kuurspecifieke urine inzameling

Bestrijdingsmiddelen: Routes

Bestrijdingsmiddelen: Emissies

EVV = verbruik bestrijdingsmiddel (kg) EF = afspoeling (-)

Verbruik en oppervlak geïnventariseerd door de WUR voor 1998 en 2008 (betrouwbaarheid 20%)

Afspoeling voorheen 50% Conclusie WUR, RIVM, Deltares en Waterdienst: lager

5-10% 0,5-5,7% onder DOB (PRI, ZHEW en Alterra) Berekend op basis van WATSON: 8,6%

Resultaat: emissie via afspoeling verhard (nieuw) Verwijderingspercentages geschat op basis van WATSON

Nonylfenol: RoutesG

eb

ruik

Pro

duct

ieS

che

epv

aar

t

Nonylfenol: Emissies

Lanbouwbestrijdingsmiddelen: EF 100 g/ha NP in 1995

Afnemend naar 21 g/ha in 2008 Bandenslijtage: EF: 20 mg/kg tot 2000, daarna 10 mg/kg WATSON: metingen 2005 en 2007. RIKZ gegevens uit het jaar 1997. Verhouding huishoudens en industrie moeilijk te achterhalen Aangenomen:

Aandeel huishoudens laag en constant: 29 mg/inw/jaar Aandeel industrie hoog in jaren 90 en afnemend.

Verwijderingspercentage RWZI: 80%

PentaBDE: Routes

PentaBDE: Emissies

Nederlandse getallen van RIKZ (1997) en Watson (2007) Rest van getallen gebaseerd op emissie naar lucht van

SOCOPSE Startend in 1985: EF 1,7 mg/inw/jaar Toenemend naar 2000: EF 11,5 mg/inw/jaar Afnemend naar nul in 2020.

Verwijderingspercentage: 90%

Enkele conclusies

Veel stoffen in belangstelling niet in ER Van (kandidaat) prioritaire stoffen weinig metingen rioolwater Net niet genoeg influentgegevens om trends te bepalen Net te weinig combinatie influent en effluent metingen op

dezelfde dag voor verwijderingspercentage

Geneesmiddelen en bestrijdingsmiddelen: betrouwbaar Nonylfenol en PentaBDE: minder goed

In de toekomst wellicht onzekerheidsmarges kwantificeren

Kennisleemtes

Geen meetgegevens uit woonwijken Geneesmiddelen wordt nu wel gemeten NP en PBDE + personal care etc geen gegevens Watson database mooi product, maar wordt nu niet meer

bijgehouden Centraal registreren metingen RWZI: trends en verbod. Metabolieten, (bijna) niet op EU lijsten, niet gemeten, wel

belangrijk Verboden stoffen worden gemeten: wat zijn de geheime

routes?

Vragen

Emissieregistratie is een zinvolle ‘tool’? Waar doen we het voor: SGBP2 of voor eigen stofbalansen? Is dit een goede weg om door te gaan? Worden dit soort gegevens gebruikt door waterbeheerders? Hoe kan het beter?

Focussen op meer stoffen? Focussen op regionalisatie? Focussen op verdieping routes?

In workshop wellicht dieper op ingaan