Aan onze gemeenteraad - Dongen

2

Aan onze gemeenteraad Aanbieding Eind 2018 bleek dat er financieel zwaar weer op komst was. De eerste helft van 2019 is benut om een zestal visies op te stellen en een pakket aan ombuigingen samen te stellen. Aan de hand hiervan zijn in de meerjarenbegroting 2020-2023 meerjarige ombuigingen opgenomen. Ombuigingen met als doel om een gezonde financiële positie te bewerkstelligen. We hebben niet alleen de basis gelegd voor een goed financieel perspectief, maar ook zijn we blijven investeren in een goede toekomst voor Dongen. De vorig jaar in gang gezette inhoudelijke en financiële koers houden we in de programmabegroting 2021-2024 aan. Aanvullende ombuigingen zijn voor komend jaar niet nodig. Door koers te houden zorgen we voor zoveel mogelijk rust en stabiliteit. Nieuwe normaal Die rust en stabiliteit staan onder grote druk door de uitbraak van het coronavirus en de crisis die dit heeft veroorzaakt. Dat werkt stevig door in 2021. Lokaal, nationaal én internationaal hebben we te maken met ingrijpende veranderingen, sociaal, economisch en maatschappelijk. We hebben niet meer alle ruimte die we gewend waren. We moeten soms noodgedwongen een pas op de plaats maken, een stapje terug doen, of een alternatief bedenken. We moeten leren omgaan met het ‘nieuwe normaal’. Ontwikkelingen Naast veranderingen als gevolg van de pandemie, voltrekken zich al enkele jaren mondiaal ook andere belangrijke ontwikkelingen, zoals globalisering, informatisering, individualisering, klimaatverandering. Tegelijkertijd zien we ook een toenemende behoefte om deel te nemen aan gemeenschappen en is er veel aandacht voor inclusie, positieve gezondheid en duurzaamheid. De sterk veranderende omstandigheden leiden tot allerlei vormen van innovatie. Lokaal Onze gemeente bestaat uit drie gemeenschappen: Dongen, 's Gravenmoer en Klein-Dongen-Vaart. We zien deze gemeenschappen als krachtige sociale verbanden. De gemeenschapszin, die zich hier van oudsher sterk heeft ontwikkeld, is in deze crisistijd duidelijk zichtbaar en neemt hier en daar nieuwe vormen aan. We zien sociale kracht in de vorm van zelforganiserend vermogen. Inwoners, verenigingen en bedrijven ontwikkelen allerlei initiatieven en maken nieuwe verbindingen. We zien een vitale gemeenschap met een eigenheid die ook tot uitdrukking komt in ons DNA: vindingrijkheid, initiatief, warm, goed voor elkaar, goed met elkaar. Een vitale samenleving ontstaat vanuit de gemeenschap zelf. Het is niet de gemeente Dongen die daarvoor zorgt. Het zijn de mensen zelf, die als inwoner, ondernemer, vrijwilliger of partner sámen die hechte vitale gemeenschap vormen. Voor de gemeente is het belangrijk om aan te sluiten op de kennis, kwaliteiten en behoeften van de samenleving. Wij, als gemeente, moeten steeds kritisch kijken of de inzet van onze kennis, kwaliteiten en mogelijkheden van toegevoegde waarde is. Onze inbreng moet aansluiten op het zelforganiserend vermogen van de samenleving of dat vermogen verder versterken. Het is daarbij onze taak en rol om de integraliteit te bewaken. Als gemeente kijken we meer vanuit het geheel naar de verschillende uitdagingen binnen de samenleving. Daar waar mogelijk verbinden we de uitdagingen en mogelijke oplossingen met elkaar. Deze brede blik is ook nodig om de beperkte beschikbare gemeentelijke expertise, capaciteit en middelen op een goede, efficiënte en effectieve manier in te zetten. Uitdaging In het kader van het proces van bestuurlijke vernieuwing is één van de uitdagingen om als gemeentebestuur richting te geven aan ontwikkelingen en tegelijk ruimte te bieden voor initiatieven vanuit de gemeenschap. Dat betekent minder beleid van bovenaf, ten gunste van een rol van de gemeente die gemeenschapsdoelen ondersteunt en kaders die ruimte bieden voor gemeenschapsinitiatieven. Een ontwikkeling van inwonerparticipatie naar overheidsparticipatie. In die ontwikkeling zullen we de rollen van raad, college en organisatie moeten herdefiniëren.

3

Vitaal, veerkrachtig, vindingrijk Ondanks alle onzekerheden kijken wij met vertrouwen naar de toekomst. De afgelopen maanden hebben de vitaliteit en veerkracht van onze lokale samenleving geïllustreerd. Onze inwoners zijn solidair met elkaar en met lokale ondernemers, verenigingen en stichtingen. Hun vindingrijkheid heeft geleid tot allerlei nieuwe initiatieven. Ook de gemeentelijke organisatie heeft getoond wendbaar en flexibel te zijn. De dienstverlening was en is in snel veranderde omstandigheden steeds gewaarborgd. Wij weten dat de organisatie ook in staat is aan te sluiten op ontwikkelingen, nieuwe opgaven en waardevolle initiatieven vanuit onze inwoners, verenigingen, ondernemers. Sluitende begroting De programmabegroting 2021-2024 is sluitend, zoals met de raad is afgesproken bij de behandeling van de kadernota. Niet alleen komend jaar zijn de uitgaven en de inkomsten met elkaar in evenwicht, dat geldt ook voor de periode 2022-2024. De in 2019 vastgestelde meerjarige ombuigingen volstaan. We moeten in 2021 nog steeds kritisch zijn op onze uitgaven, maar er zijn géén verdergaande ombuigingen nodig. Het investeringsvolume is van een behoorlijke omvang, waarmee wij verwachten positieve impulsen aan de lokale en regionale economie te kunnen geven. Bij de totstandkoming van de begroting was ook een tweede wens van de raad leidend: Nieuwe wensen en nieuw beleid zijn alleen mogelijk wanneer hiervoor oud beleid kan worden ingeleverd. Nieuw beleid in deze begroting volgt met name uit nieuwe wetgeving. Maar ook enkele maatregelen, die de raad vorig jaar heeft genomen, kunnen weer geheel of gedeeltelijk worden teruggedraaid. Dat betreft het mantelzorgcompliment en buurtbemiddeling waar uw raad vorig jaar expliciet aandacht voor heeft gevraagd. Het door de raad vastgestelde uitgangspunt van kostendekkende tarieven leidt tot een beperkte woonlastenontwikkeling. De riool- en afvalstoffenheffing wordt iets verhoogd. Hiertegenover staan een eenmalige verlaging van de OZB en volledige afschaffing van de hondenbelasting. Met de eenmalige verlaging van de OZB geven we uitvoering aan de motie die vorig jaar bij de raadsbehandeling van de begroting 2020 is aangenomen. In paragraaf A Lokale Heffingen wordt met rekenvoorbeelden nader toegelicht wat in de praktijk de gevolgen zijn voor inwoners en bedrijven. In de kadernota 2021 is de invoering van toeristenbelasting reeds aangekondigd. De verordening voor 2021 ontvangt de raad na overleg met de betreffende ondernemers. Inkadering en bouwstenen Deze begroting maakt verbinding met de Global Goals van de Verenigde Naties en met de maatschappelijke opgaven die zijn opgenomen in het Interbestuurlijk Programma (IBP). Lokaal vormt het bestuursakkoord Bouwen aan Dongen (2018-2022) het politiek-bestuurlijke afsprakenkader voor deze zittingsperiode. De begroting is mede de vertaling van het bestuursakkoord naar 2021. In juli 2019 heeft de gemeenteraad een zestal visies voor het sociaal domein, de openbare ruimte, duurzaamheid, sport, onderwijs en lokale economie vastgesteld. In de bovenliggende paraplunotitie zijn die visies met elkaar verbonden via het thema gezondheid en vitaliteit. De begroting 2021 vormt mede het uitvoeringskader voor de plannen en projecten die voortkomen uit deze visies. We noemen hier een aantal in het oog springende onderwerpen. Uitvoering Visie Duurzaamheid Bewustwording, eigenaarschap en uiteindelijk gedragsverandering van onze inwoners, ondernemers verenigingen en partners zullen doorslaggevend zijn voor het succes van alles wat wij doen aan duurzaamheid. De overheid neemt hierin de rol in van aanjager en geeft het goede voorbeeld. Onze plannen komen in een goede dialoog tot stand. Dit geldt onder meer voor de transitievisie warmte en het opstellen van de wijkuitvoeringsplannen waarmee in 2021 een start wordt gemaakt. Ook wordt in beeld gebracht welke maatregelen nodig zijn om de gevolgen van extreem weer (wateroverlast, overstromingen, hitte en droogte) tegen te gaan. Die maatregelen krijgen tevens een vertaling in het op te stellen Water- en Rioleringsplan (opvolger van het huidige verbreed gemeentelijk rioleringsplan, VGRP). Dat eveneens in dialoog tot stand te brengen plan moet leesbaar worden en concrete handvatten bieden voor de praktische uitvoering door ieder die hierin een rol heeft (inwoners, bedrijven, onderwijs, natuurorganisaties, gemeente etc.).

4

Het project footprintariër kan eveneens een bijdrage leveren aan de bewustwording en gedragsverandering door inzicht te bieden in ieders eigen voetafdruk in de wereld. In 2021 zal in regio Hart van Brabant definitieve besluitvorming plaatsvinden met betrekking tot het bod voor de Regionale Energie- en Klimaatstrategie. We willen een grote slag maken van afval naar grondstoffen. In 2021 willen we 40% minder aanbod van restafval en een hoger aanbod grondstoffen, zowel aan huis, bij centrale verzamellocaties en op de milieustraat. Bewoners worden gestimuleerd om hun afval beter te scheiden. Dat doen wij door middel van voorlichting, maar ook door het nemen van maatregelen om scheiden te stimuleren. Grondstoffen worden vaker opgehaald. De ophaalfrequentie voor PMD wordt verdubbeld naar wekelijks ophalen en GFT wordt ook bij hoogbouw ingezameld. Op de milieustraat wordt de toegang meer gereguleerd: er wordt een andere manier van controle ingevoerd om bedrijfsafval en afval uit andere gemeenten te weren. Uitvoering visie Openbare ruimte De openbare ruimte is essentieel voor onze samenleving. In de openbare ruimte komen veel functies samen. Of het nou gaat om mobiliteit, ontmoeting, inclusie, spelen en sporten, veiligheid, het bruisende sociale leven, werken en ondernemen, beleving of duurzaamheid: De openbare ruimte vormt binnen alle vraagstukken op deze terreinen een schakel. Bij de inrichting van de openbare ruimte passen we waar mogelijk circulaire economie toe. Onze aandacht is gericht op groen en biodiversiteit, de inclusieve samenleving, water, duurzaamheid, recreatie en bewegen, gezondheid, tegengaan van hittestress, verkeer, kunst, veiligheid, bewustwording, beheer en ondergrondse infrastructuur. We stimuleren samenwerkingsvormen tussen onderwijs, sport en verenigingen en andere maatschappelijke organisaties om het bewegen in de openbare ruimte te bevorderen. Uitvoering Onderwijsvisie We hebben veel aandacht voor onze toekomstige generaties. Met partners in het onderwijs én kindpartners heeft structureel overleg en samenwerking plaats om kinderen in de leeftijd van 0 tot 18 jaar goed te kunnen volgen en te ondersteunen als dat nodig is. In 2021 wordt begonnen met de voorbereiding van de bouw van Integraal Kind Centrum (IKC) Beljaart. Bij de planvorming voor IKC J.J. Anspach en IKC 's Gravenmoer worden de programma's van eisen afgerond. Er worden daarnaast besluiten genomen over de benodigde investeringskredieten voor deze scholen. Voor IKC J.J.Anspach geldt dat nieuwbouw op de huidige locatie wordt voorbereid. Voor IKC 's Gravenmoer worden er twee scenario's uitgewerkt, één met en één zonder het betrekken van gymzaal 't Wiel. In 2021 wordt de nieuwbouw van het Cambreur College in gebruik genomen. De locatie van het Cambreur College aan de Bolkensteeg komt daarna vrij. Deze locatie wordt in eerste aanleg ingezet als tijdelijke locatie voor de J.J. Anspachschool tijdens de sloop en bouw van het nieuwe IKC J.J. Anspach. Samen met het onderwijs werken we aan een plan om kinderen langer op school in de gemeente Dongen te houden, zodat minder kinderen afhankelijk zijn van leerlingenvervoer. Uitvoering visie Sociaal domein We zetten ons in voor de doorontwikkeling van regionale en lokale monitoringsinstrumenten om de ontwikkelingen binnen jeugdhulp en Wmo beter te kunnen volgen en te kunnen bijsturen in beleid en uitvoering. Na een jarenlange toename sturen we bij jeugdhulp in 2021 op een stabilisering van het jaarlijks aantal unieke cliënten. Of dat direct ook tot gevolg heeft dat de uitgaven stabiliseren, is nog de vraag. Dat is wel het lange termijndoel. We zien dat maatregelen aan de voorkant (zoals versterking van het voorliggend veld, bredere inzet schoolmaatschappelijk werk en huisartsondersteuning) leiden tot een lagere instroom. Op het moment dat de instroom heeft plaatsgehad, zijn de rol en de mogelijkheid voor sturing van de gemeente nog maar beperkt. Om verlaging van de kosten te kunnen realiseren, moet de gemeente een stevigere positie binnen het proces krijgen.

5

Bij de Wmo zien we een substantiële aanzuigende werking van het door de rijksoverheid ingevoerde abonnementstarief. Dit leidt tot een aanzienlijke toename van de zorgkosten en daarnaast een derving van inkomsten. Dit noopt tot budgetverhoging. De regionale contracten Wmo-begeleiding lopen eind volgend jaar af. In 2021 bereiden we de nieuwe inkoop voor. Voor de mantelzorgwaardering is budget opgenomen. In 2021 bekijken we hoe we dit in de toekomst structureel kunnen opnemen. We nemen deel aan het actieprogramma Kansrijke Start dat zich richt op de eerste 1.000 dagen van een kind. De gezondheid van een kind voor, tijdens en na de geboorte blijkt een belangrijke voorspeller te zijn van zowel fysiek als mentale problemen op latere leeftijd. We ontvangen voor drie jaar middelen van het Rijk om lokale coalities te vormen op dit thema. We zien hier een sterke relatie met de onderwijsvisie. Uitvoering Economische visie De economische visie wordt in samenwerking met Dongense ondernemers vertaald naar een accountplan. Het accountplan omvat een uitwerking van het Dongense economische profiel, een plan van aanpak en een economische uitvoeringsagenda. De samenwerking met Dongen Promotion en VOCD wordt geïntensiveerd. De regionale pilot jeugdwerkloosheidsvrije zone is gericht op het tegengaan van werkloosheid onder jongeren. Vanaf 2021 is dit opgenomen binnen de reguliere activiteiten binnen Dongen Werkt! en regio Hart van Brabant. Met specifieke trajecten en jongerenregisseurs worden jongeren ondersteund naar een opleiding of werk. Wij verwachten dat de werkloosheid onder jongeren als gevolg van de crisis zich als een van de eerste zal aandienen. De positie van starters op de arbeidsmarkt is moeilijker geworden als gevolg van krimp van de economie. We zetten het nieuwe instrument ‘Digitaal Poorttraject’ in. Tijdens dit traject worden kansrijke uitkeringsgerechtigden aan een baan geholpen of wordt ingeschat wat nodig is om iemand naar werk te begeleiden. Uitvoering Sportvisie We geven uitvoering aan het recent afgesloten Lokaal Sportakkoord. Daarbij zetten we in op het organiseren van sportkennismakingsdagen, het stimuleren van beweegaanbod voor verschillende doelgroepen, het in beweging brengen van kwetsbare senioren, het beter benutten van de sportaccommodaties en het ontwikkelen van een gezamenlijk manifest rondom een positief sportklimaat. Ook stimuleren we de samenwerking tussen sportverenigingen door het gezamenlijk inkopen van diensten en opleiden van kaderleden. In lijn met de sportvisie willen we bereiken dat Sportpark De Biezen voldoende capaciteit voor de lange termijn heeft op de huidige locatie. Voor 2021 is in het investeringsplan de vervanging van het kunstgrasveld opgenomen. We doen onderzoek naar de mogelijkheden en consequenties voor privatisering van de voetbalaccommodaties en we borduren voort op efficiencyvoordelen in het onderhoud van de sportvelden. De nadere uitwerking op hoofdlijnen van het beleid en de overige uitvoeringsmaatregelen in het kader van de visies treft u hierna aan in de programmabladen, paragrafen en investeringsplan. Financieel meerjarenperspectief De meerjarenbegroting is ook voor 2022, 2023 en 2024 sluitend. Wel merken wij op dat aan het meerjarig perspectief onzekerheden zijn verbonden. In het meerjarenperspectief hebben wij rekening gehouden met de mogelijke herverdeling van het gemeentefonds. Dit op basis van een scenario, dat uitgaat van een geleidelijke afname van de algemene uitkering vanaf 2022 (€ 650.000, in 3 jaar oplopend naar € 2,6 miljoen in 2025). In de jaren 2021 en 2022 treffen we een risicoreservering die we kunnen inzetten indien de herverdeling inderdaad per 2022 wordt doorgevoerd. Op die manier kopen we tijd om de effecten van een mogelijke invoering op te vangen.

6

Vooralsnog zien we een beperkte impact van het coronavirus op de begroting: De kosten lijken nog beperkt en beheersbaar. Maar de duur en omvang van de crisis en de periode van sociaal en economisch herstel daarna, zullen bepalend zijn voor de uiteindelijke gevolgen. De verwachting is dat het aantal bijstandsgerechtigden zal oplopen. Ook verwachten we bij een nieuwe grootschalige uitbraak van het virus een vertragend effect op het realiseren van de plannen voor komend jaar. Door het maken van keuzes en stellen van prioriteiten hebben wij alle vitale taken kunnen uitvoeren, inclusief de extra taken als gevolg van de corona-uitbraak. Op langere termijn zullen wij uitgestelde of vooruitgeschoven werkzaamheden ook moeten gaan oppakken. Dat kan tot knelpunten leiden. Verder blijven we zorgen houden over de oplopende kosten binnen het sociaal domein. Ondanks alle genomen maatregelen om de kosten te beheersen, blijven de kosten toenemen. Dit komt vooral door ontwikkelingen waar wij geen of weinig grip op hebben. De samenleving vergrijst snel: er is sprake van een dubbele vergrijzing, met een toenemende zorgvraag. Daarnaast heeft de rijksoverheid het abonnementstarief ingevoerd. Door dit abonnementstarief is het aantal aanvragen voor huishoudelijke hulp sterk toegenomen. Het verloop van de totale kosten sinds de decentralisaties geeft nog niet voldoende comfort om te stellen dat de kosten niet verder oplopen. Septembercirculaire Op 15 september is de septembercirculaire verschenen. Het was technisch niet meer mogelijk de effecten hiervan te verwerken in de begroting. Zoals inmiddels gebruikelijk worden de effecten hiervan via een begrotingsaddendum kenbaar gemaakt. Hierbij gaan we ook in op de financiële verwerking van de circulaire in de begroting. Dit addendum zal nog voor de behandeling van deze begroting aan de gemeenteraad worden verzonden en maakt daarmee deel uit van de dan voorliggende begrotingsstukken. De septembercirculaire bevat onder meer de uitwerking van het tweede steunpakket dat gemeenten ontvangen voor compensatie van gemaakte kosten en gederfde inkomsten als gevolg van corona. Via een afzonderlijke raadsinformatiebrief zullen we de raad informeren over de meerjarige financiële gevolgen 2020-2024 van de septembercirculaire. Tot slot Vanwege de keuzes die wij vorig jaar hebben gemaakt staat de gemeente er financieel voldoende voor. Vitaal, veerkrachtig en vindingrijk, zo kijken wij naar onze lokale gemeenschap. Wij zetten ons met uw raad graag in voor het blijven bouwen aan onze kernen Dongen, 's Gravenmoer en Klein-Dongen-Vaart, samen met inwoners, ondernemers, vrijwilligers, verenigingen, organisaties en partners. Wij hopen dat u als raad zult onderschrijven dat met deze begroting er een goede en afgewogen bijdrage ligt om onze lokale samenleving op alle fronten vitaal en gezond te houden. Burgemeester en wethouders van Dongen, De secretaris, De burgemeester,

mr. H.L.M. van Noort drs. M.C. Starmans-Gelijns

7

Financieel Perspectief 2021-2024

In de programmabegroting 2020 is een aantal meerjarige ombuigingen doorgevoerd. Hiermee zijn we

in staat geweest een situatie met aanzienlijke tekorten, oplopend van ruim € 4,2 miljoen in 2020 tot

meer dan € 4,7 miljoen in 2022, om te buigen naar een structureel sluitend meerjarenbeeld. We zijn in

een vroeg stadium gestart met het gezond maken van de gemeentelijke financiën. Ondanks de nadien

ingetreden coronacrisis ligt er hiermee een solide basis.

Niettemin blijven de vooruitzichten erg onzeker. In plaats van een vooruitzicht met gematigde

economische groei moeten we rekening houden met een laagconjunctuur en daarbij behorende

verslechtering van de arbeidsmarkt. Tegelijkertijd staan de gemeentelijke financiën in heel Nederland

aanzienlijk onder druk. Er zijn grote tekorten in de uitvoering van de jeugdhulp en maatschappelijke

ondersteuning. De financiële vergoeding, die voor deze taken door het Rijk ter beschikking wordt

gesteld, is niet toereikend voor het benodigde voorzieningenniveau. Daarnaast hangt gemeenten nog

altijd de opschalingskorting, weliswaar tijdelijk bevroren, boven het hoofd. Ook wordt door het Rijk

gewerkt aan een herijking van de Algemene Uitkering. Die herijking zorgt voor een herverdeling van

rijksmiddelen die ten koste gaat van kleine en middelgrote gemeenten en ten goede komt van grote

steden. Mede gelet op de zware en steeds groter wordende opgaven, zoals de energietransitie en

klimaatopgaven, is er reden tot zorg over de stapeling van ontwikkelingen. Binnen het

samenwerkingsverband Regio Hart van Brabant bundelen we onze krachten en hebben we een

lobbybrief naar de Tweede Kamer en de fondsbeheerders gestuurd. Onze zorgen in Den Haag blijven

delen is onverminderd van belang.

In de tweede bestuursrapportage van 2020 (Berap 2020-2) hebben we u geïnformeerd over het

actuele meerjarenbeeld van de gemeentelijke financiën. Dit beeld is het startpunt geweest voor

opstellen van het nieuwe financieel perspectief in deze begroting. In de tabel op de volgende pagina's

zijn de mutaties die in de begroting zijn verwerkt categorisch weergegeven. De verschillende

categorieën mutaties lichten we hieronder kort toe.

Autonome mutaties

In de meerjarenbegroting 2021-2024 zijn diverse autonome ontwikkelingen verwerkt. Dit betreft

mutaties waarop we als gemeente niet tot nauwelijks invloed kunnen uitoefenen. Het gaat hierbij om:

• Indexering van budgetten: Bijvoorbeeld subsidiebudgetten stijgen met het landelijk

inflatiepercentage. Hiervoor was reeds een stelpost indexering opgenomen. Die wordt ter

gedeeltelijke dekking ingezet.

• Bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen: De bijdrage aan de meeste gemeenschappelijke

regelingen volgt uit de besluitvorming in het algemeen bestuur van de betreffende regeling.

• Bijstelling van de kapitaallasten: De kapitaallasten worden herijkt op basis van het bijgestelde

investeringsplan. Hierbij is gerekend met een rekenrente van 1%.

• Personeelslasten: De personeelslasten worden bepaald op basis van de actuele inzichten per 1

juli 2020.

• Afvalstoffen- en rioolheffing: Voor de afvalstoffenheffing en rioolheffing wordt een kostendekkend

tarief gehanteerd. Door een toename van de kosten, bijvoorbeeld als gevolg van de invoering van

het VANG-plan, en door een optimalisatie van de kostentoerekening – waardoor ook de kosten

van straatreiniging aan de tarieven toegerekend kunnen worden – stijgen beide tarieven.

• Kostenontwikkeling Wmo: In 2020 doet zich een substantiële kostenontwikkeling voor op het

gebied van Wmo-begeleiding en hulp in het huishouden. Oorzaken hiervan zijn de dubbele

vergrijzing in Nederland en de stijgende zorgvraag, mede als gevolg van de invoering van het

abonnementstarief eigen bijdrage Wmo. In de meerjarenbegroting zijn de uitgaven verhoogd met

€ 350.000 voor Wmo-begeleiding en met € 200.000 voor hulp in het huishouden. De structurele

rijksvergoeding voor Community Care Dongen ad € 125.000 is op de kostentoename in mindering

gebracht.

• Waardeontwikkeling OZB: Zoals reeds aan uw raad gemeld in de tweede bestuursrapportage van

2020 is de OZB-opbrengst in 2020 hoger dan werd verwacht. Deze hogere belastingopbrengst

8

werkt door in de meerjarenbegroting 2021-2024. In 2021 wordt de opbrengst conform de door uw

raad aangenomen motie incidenteel gecompenseerd (zie onder ruimtevragers).

Bedragen x € 1.000 2021 2022 2023 2024

Perspectief conform Berap 2 -214 306 647 694 Autonome mutaties

Jaarlijkse indexeringen -384 -352 -352 -352 Inzet stelpost indexering 443 -2 287 287 Bijdrage Gemeenschappelijke regelingen -223 -247 -198 -125 Ontwikkeling kapitaallasten 145 -24 -373 -636 Ontwikkeling sociale lasten personeel -168 -168 -168 -168 Kostenontwikkeling Wmo -425 -325 -325 -325 Waardeontwikkeling OZB 375 375 375 375 Optimaliseren kostendekkende tarieven 330 330 330 330 Overige autonome ontwikkelingen 18 -2 -109 36

Totaal autonome mutaties 85 -414 -533 -578

Ruimtevragers Projecten duurzaamheid en energietransitie -158 -48 -48 -48 Inzet reserve duurzaamheid 90 Intensivering re-integratie -53 -53 -53 -53 Project Anders Werken -60 -60 -60 -60 Inzet hogere OZB-opbrengst 2020 -300 Overige ruimtevragers -207 -162 -144 -189

Totaal ruimtevragers -687 -322 -304 -349

Ruimtebieders

Uitkomst Onderzoek Jeugdzorg (stelpost) 325 325 325 Wmo Beschermd Wonen 50 50 50 50 Inzet stelpost versterking financiële positie 782 679 503 503 Inzet stelpost Interbestuurlijk Programma 300 300 300 300

Totaal ruimtebieders 1.132 1.354 1.178 1.178

Reserveringen Reservering herijking gemeentefonds -316 -500

Totaal reserveringen -316 -500 0 0 Perspectief begroting 2021-2024 0 424 988 945

Ruimtevragers

Naast de autonome ontwikkelingen is sprake van beleidsintensiveringen oftewel ruimtevragers. Het

kan hier gaan om nieuw beleid, maar doorgaans is sprake van een uitbreiding of het simpelweg

duurder worden van bestaand beleid. De ruimtevragers zijn het gevolg van voorgenomen keuzes die

merendeels reeds zijn aangekondigd in de Kadernota 2021. De belangrijkste ruimtevragers worden

hieronder toegelicht. In de programmahoofdstukken is een meer gedetailleerde toelichting opgenomen

van de diverse financiële ontwikkelingen.

• Duurzaamheid en energietransitie: Ter uitvoering van het landelijk Klimaatakkoord en de

overeengekomen energietransitie worden in 2021 extra middelen uitgetrokken. Het jaar 2021 zal

hierbij grotendeels in het teken staan van het opstellen van de Transitievisie Warmte. Op basis

van deze visie zullen wij komen met voorstellen voor concrete projecten die hun uitwerking

moeten krijgen in de periode na 2021. Het college wil de opbrengsten uit de Financial Close van

het zonnepark (gedeeltelijk) gebruiken ter financiering van deze projecten.

• Intensivering re-integratie: Het is de algemene verwachting dat vanwege de coronacrisis meer

inwoners aanspraak gaan maken op een bijstandsuitkering. Mocht de arbeidsmarkt in een

recessie komen, dan moeten wij meer inspanningen verrichten om deze mensen te begeleiden

naar een nieuwe baan.

9

• Project Anders Werken: Vanwege de corona-richtlijnen zijn de medewerkers die in het

gemeentehuis werkzaam zijn, van de één op de andere dag zo goed als volledig thuis gaan

werken. De investering in de organisatieontwikkeling (zelforganiserend werken) van de afgelopen

jaren betaalt zich uit in wendbare teams met professionals die eigenaarschap en

ondernemerschap tonen. Uit de inventarisatie die onder alle teams gehouden is, blijkt dat het

(deels) thuiswerken ook een aantal voordelen heeft. Niet alleen vanwege de coronarichtlijnen,

maar ook vanwege de positieve aspecten van thuiswerken, zal het werken in de toekomst bestaan

uit een combinatie van werken op kantoor en thuiswerken. We gaan uitwerken op welke wijze het

thuiswerken, vanuit de rol als werkgever, gefaciliteerd kan worden. Daarbij worden enkele

aanpassingen aan het gemeentehuis doorgevoerd om flexibeler te kunnen werken binnen deze

nieuwe manier van werken. Tegelijkertijd houden we rekening met een meer structurele en

duurzame aanpassing van het gemeentehuis. Een onderzoek hiernaar start in 2020.

• Inzet OZB-opbrengst 2020: Het college geeft uitvoering aan de motie die is ingediend bij de

behandeling van de begroting 2020 en waarin het college wordt gevraagd een eventuele hogere

OZB-opbrengst in 2020 te compenseren richting belastingbetaler. We stellen voor deze

compensatie vorm te geven via een incidentele korting op de OZB in 2021 (in totaal € 200.000

voor woningen en niet-woningen), het beschikbaar stellen van een bon voor mantelzorgers

(kosten € 25.000) en een nog nader door uw raad in te vullen incidenteel budget van € 75.000.

• De overige ruimtevragers bestaan uit verschillende relatief kleinere posten die in de diverse

programmahoofdstukken worden toegelicht.

Ruimtebieders

Tegenover de ruimtevragers staan ook enkele ruimtebieders.

• Uitkomst onderzoek jeugdzorg: Door het kabinet is vooralsnog incidenteel extra budget

uitgetrokken voor de jeugdzorg. Deze middelen liepen oorspronkelijk na 2021 af, maar zijn in de

Miljoenennota 2021 tijdelijk verlengd tot en met 2022. In de tussentijd voert het kabinet een

onderzoek uit naar de financiering van de jeugdzorg. In de Begrotingscirculaire van de provincie is

opgenomen dat gemeenten vooruitlopend op de uitkomsten van het onderzoek een structurele

stelpost kunnen opnemen ter hoogte van de incidentele toekenning in de jaren tot en met 2021.

• Wmo beschermd wonen: Er zit een meevaller in de uitgaven Wmo beschermd wonen. De

oorspronkelijke raming was gebaseerd op werkelijke historische kosten. In 2020 is een

samenwerking met de gemeente Tilburg aangegaan waarbij bekostiging plaatsvindt op basis van

de rijksbijdrage, die per saldo lager is.

• Inzet stelpost versterking financiële positie: In de meerjarenbegroting 2020-2023 is een stelpost

ter versterking van de financiële positie opgenomen. Deze stelpost laten we in deze begroting

vrijvallen en zetten we - overeenkomstig het doel van de stelpost - onder andere in voor de

reservering voor de mogelijke financiële gevolgen van de herijking van de Algemene Uitkering (zie

hieronder).

• Inzet stelpost uitvoering Interbestuurlijk Programma: In de begroting 2020 is een structurele

stelpost van € 300.000 gecreëerd voor de uitvoering van het Interbestuurlijk Programma (IBP).

Met de intensiveringen in het kader van duurzaamheid en de energietransitie wordt een aantal

activiteiten in het kader van het IBP uitgevoerd. De stelpost komt daarmee te vervallen.

Reservering herverdeling Gemeentefonds

Reeds enige tijd wordt door het Rijk gesproken over een herverdeling van het Gemeentefonds. Met

deze herijking beoogt het Rijk te komen tot een verdeelmodel dat in hun ogen beter aansluit bij de

kostenverschillen tussen gemeenten. In februari 2020 is bekend geworden dat nader onderzoek nodig

is naar de specifieke effecten en dat de herijking wordt uitgesteld naar 2022. Naar verwachting komt

er in december 2020 een nieuw voorstel. Het is thans onduidelijk wat de effecten voor onze gemeente

zullen zijn; het is zelfs niet zeker of deze herverdeling daadwerkelijk doorgaat. Wel is het zeer

waarschijnlijk dat bij een herverdeling van het Gemeentefonds een overheveling van budget van

kleine en middelgrote gemeenten naar de grote steden plaatsvindt.

Gegeven de grote onzekerheid over de vormgeving van het nieuwe voorstel, het moment waarop en

het tempo waarmee dit voorstel ingevoerd zal worden, achten wij het te voorbarig nu reeds een

10

financieel effect op te nemen in de gemeentebegroting. Wel vinden wij het noodzakelijk een

reservering te maken binnen de begroting 2021 en 2022. Die reservering stelt ons in staat de eerste

periode na de verwachte invoering van de herijking te overbruggen. We creëren hiermee tijd om ons

te beraden op maatregelen mocht het herijkingsvoorstel definitief worden. Tot die tijd zullen we ons

mede in samenwerking met andere getroffen gemeenten blijven verzetten tegen de voorgenomen

herverdeling. De ruimte voor de te treffen reservering is gevonden in de stelpost versterking financiële

positie die in de begroting 2020 is opgenomen. In onderstaande tabel is een scenario weergegeven

van de financiële situatie indien de voorgenomen herverdeling van het Gemeentefonds wordt

ingevoerd per 1 januari 2022 met een structureel nadelig effect van € 100 per inwoner dat in stappen

van € 25 per jaar zal ingroeien.

Bedragen x € 1.000 2021 2022 2023 2024 2025

Perspectief begroting 2021-2025 0 424 988 945 945

Mogelijk effect herijking gemeentefonds -650 -1.300 -1.950 -2.600 Inzet gemaakte reservering 226 462 128 0

Potentieel perspectief bij herijking GF 0 0 150 -877 -1.655

Bovenstaande tabel maakt duidelijk dat indien de herverdeling van het Gemeentefonds op die wijze

zou worden doorgevoerd, dit aanzienlijke gevolgen heeft voor gemeente Dongen. Door de in deze

begroting getroffen reservering zouden wij in staat zijn de gevolgen van de voorgenomen herijking in

de eerste twee jaren, 2022 en 2023, op te vangen. Vanaf 2024 ontstaat een substantieel negatief

begrotingssaldo. Deze gevolgen kunnen we als gemeente niet dragen zonder ingrijpend in het

voorzieningenniveau te snijden en/of de woonlasten te verhogen.

Ombuigingen 2020

Zoals reeds gememoreerd is in de begroting 2020 een omvangrijk ombuigingspakket opgenomen. In

de tussentijdse bestuurlijke rapportages van 2020 hebben we gerapporteerd over de voortgang van

de realisatie van de ombuigingen. Met ingang van het begrotingsjaar 2021 zullen we de ombuigingen

niet langer op individuele basis monitoren en rapporteren. Met de verwerking in de begroting en de

constatering dat ze in 2020 zijn gerealiseerd, maken de ombuigingen nu integraal onderdeel uit van

de begrotingen. Eventuele nieuw optredende besparingsverliezen nemen we conform de gebruikelijke

systematiek mee in de P&C-cyclus. Dit houdt in dat we eventuele afwijkingen tussen de begrote en

gerealiseerde uitgaven zullen toelichten in de bestuursrapportages en de jaarrekening en hierbij –

indien dit van toepassing is – de relatie zullen leggen met de getroffen ombuigingen.

11

Vaststellingsbesluit

De gemeenteraad van Dongen;

Gelet op het Besluit Begroting en Verantwoording;

Gelezen de concept programmabegroting 2021;

Besluit:

1. De programmabegroting 2021 en daarmee het programmaplan, het overzicht van algemene dekkingsmiddelen, het overzicht van overhead en de paragrafen vast te stellen.

2. Het bedrag voor onvoorziene uitgaven voor de begroting 2021 vast te stellen op € 80.000. 3. De financiële begroting 2021 vast te stellen en daarmee:

a. Het overzicht van baten en lasten en de toelichting per programma. b. De uiteenzetting van de financiële positie van de gemeente Dongen, inclusief de

toelichting daarop. c. De onderbouwing van reserves en voorzieningen voor de dienstjaren 2021 tot en met

2024. 4. De voor 2021 per programma opgenomen investeringskredieten beschikbaar te stellen. 5. In te stemmen met de in de paragraaf "Lokale heffingen" voorgestelde tariefwijzigingen bij de

gemeentelijke belastingen en heffingen. 6. De voorstellen tot wijziging van de verschillende belastingverordeningen met bijbehorende

tarieventabellen, in overeenstemming met de in deze begroting opgenomen tarieven, in te wachten.

7. De voorstellen tot wijziging van de financiële beheerskaders, in overeenstemming met de in deze begroting opgenomen uitgangspunten, in te wachten.

8. Een krediet voor de Startersregeling ad € 200.000 beschikbaar te stellen in 2021. 9. Een voorstel tot invoering van toeristenbelasting in te wachten. 10. Invulling te geven aan het incidenteel beschikbare budget van € 75.000.

Dongen, 12 november 2020

DE RAAD VOORNOEMD,

Voorzitter,

Griffier,

12

Inhoudsopgave Aan onze gemeenteraad 2

Vaststellingsbesluit

Inhoudsopgave

11

12

Beleidsbegroting 13

Leeswijzer 14

Begroting in één oogopslag 15

Kerngegevens 16

1. Dongen leeft 17

2. Dongen zorgt 27

3. Veilig Dongen 36

4. Dongen onderneemt 42

5. Dongen dient 49

Algemene dekkingsmiddelen en overhead 57

Paragraaf A Lokale heffingen 61

Paragraaf B Weerstandsvermogen en risicobeheersing 67

Paragraaf C Onderhoud kapitaalgoederen 74

Paragraaf D Financiering 77

Paragraaf E Bedrijfsvoering 80

Paragraaf F Verbonden partijen 84

Paragraaf G Grondbeleid 86

Financiële begroting 89

Overzicht van baten en lasten 90

Uiteenzetting van de financiële positie 95

Investeringsplan 99

Bijlagen 101

Bijlage 1: Beleidsindicatoren (BBV) 101

Bijlage 2: Overzicht van geraamde baten en lasten per taakveld 107

Bijlage 3: Bijlage bij risicoprofiel 109

13

Beleidsbegroting

14

Leeswijzer

Opbouw van de begroting

Deze begroting bestaat uit twee delen en een aantal bijlagen. In deel 1 "beleidsbegroting" kunt u de

programma's lezen en de verplicht voorgeschreven paragrafen. In deel 2 "financiële begroting" geven

we het overzicht van baten en lasten, de uiteenzetting van de financiële positie en het

investeringsplan weer.

Het programmaplan is opgebouwd aan de hand van de vijf pijlers van de toekomstvisie en de

overzichten van algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien. Deze programmabegroting heeft

dezelfde opzet als vorig jaar. De indeling is op basis van de vijf pijlers uit onze toekomstvisie: Dongen

Leeft, Dongen Zorgt, Veilig Dongen, Dongen Onderneemt en Dongen Dient. Dat zorgt voor

herkenbaarheid, uniformiteit en duidelijkheid. Een programma is onderverdeeld in een aantal thema's.

Bij elk thema worden twee kernvragen beantwoord:

• Wat willen we bereiken?

U ziet: Een opsomming van de beoogde effecten. Aan de hand van beleidsindicatoren, laten we

zien in hoeverre de beoogde effecten ook worden gerealiseerd. De beleidsindicatoren worden aan

het begin van elk programma in één overzicht gepresenteerd.

• Wat gaan we daarvoor doen?

U ziet: Een niet limitatieve opsomming van onze belangrijkste reguliere taken en de verbonden

partijen die een aandeel leveren om tot het beoogde effect te komen. Daarnaast wordt inzicht

gegeven in de belangrijkste accenten die in 2021 worden gelegd.

Elk programma wordt afgesloten met de kernvraag "Wat mag het kosten?".

U ziet: Per thema een overzicht van de lasten en baten in de jaren 2020 tot en met 2024

onderverdeeld naar taakveld. Deze taakvelden zijn landelijk gedefinieerd en voorgeschreven.

Daarnaast zijn de verplicht voorgeschreven paragrafen opgenomen. Een paragraaf geeft een

dwarsdoorsnede van de begroting vanuit een bepaald perspectief over alle programma's heen.

De begroting bevat de volgende paragrafen:

A. § Lokale heffingen

B. § Weerstandsvermogen en risicobeheersing

C. § Onderhoud Kapitaalgoederen

D. § Financiering

E. § Bedrijfsvoering

F. § Verbonden Partijen

G. § Grondbeleid

16

Kerngegevens

18

DONGEN LEEFT

Scan de QR-code voor meer informatie.

19

Dongen Leeft

"Dongen Leeft" gaat over het brede terrein dat bepaalt hoe het is om in Dongen te leven. Leven gaat

dan om het vinden van een duurzame eigen plek om te wonen. Maar leven is meer dan wonen.

Duurzaamheid en klimaat heeft een belangrijke plaats ingenomen om prettig te kunnen leven, ook in

de toekomst. Dongen is dan ook volop aan het verduurzamen. Zonnepanelen worden geplaatst,

nieuwe woningen worden aardgasloos gebouwd en de bestaande gebouwde omgeving wordt

verduurzaamd. Door de klimaatveranderingen zoals droogte, hittestress en hevige regenval zal

Dongen investeren om onze omgeving leefbaar te houden. Dongen kent een rijk verenigingsleven.

Inwoners zijn lid van sportverenigingen, bezoeken evenementen en gaan naar de bibliotheek. In de

basis zijn alle ingrediënten aanwezig om Dongen ook in de toekomst de gemeente te laten zijn waar

het prettig duurzaam wonen, werken en leven is.

"Dongen Leeft" is vooral een programma waarbinnen kaders worden geschapen en wordt ingespeeld

op nieuwe ontwikkelingen. Bij de ontwikkelingen in het maatschappelijk domein wordt (waar mogelijk)

gezocht naar andere invullingen en een andere manier van werken. De instandhouding van onze

duurzame en leefbare omgeving zien wij als dienstverlening aan onze inwoners. Dit is daarom

opgenomen in het programma “Dongen Dient”.

110 Omgeving

Wat willen we bereiken?

Beoogde effecten

• De openbare ruimte is (verkeers)veilig en (multi)functioneel ingericht.

• Er is een bij de omvang, aard en samenstelling van de bevolking passende woningvoorraad.

• Het is fijn wonen, werken en verblijven in Dongen.

Beleidsindicatoren

• Aantal nieuw gebouwde woningen per 1.000 woningen en naar woontype.

• Leefbaarheidssituatie per wijk.

• Percentage huur en koopwoningen.

• Gemiddelde vraagprijs van een te koop aangeboden woning.

• Gezondheidssituatie per kern / wijk.

Wat gaan we daarvoor doen?

Belangrijkste reguliere taken

• We zorgen voor een inrichting van de openbare ruimte waar wonen, werken, verblijven en

verplaatsen in balans naast elkaar kunnen bestaan. Dit doen we met zowel fysieke maatregelen

als maatregelen gericht op educatie, gedragsbeïnvloeding en bevordering van de gezondheid.

• We faciliteren gebiedsontwikkelingen en voeren planologische procedures uit (van individuele

verzoeken tot grote in- en uitbreidingslocaties). Bij woningbouwontwikkelingen wordt gestuurd op

het bouwen voor alle doelgroepen en in alle prijsklassen.

• We zorgen dat we voldoende bouwgrond beschikbaar hebben voor wonen, werken en verblijven.

Daar waar nodig of mogelijk verkopen we deze.

• Bij de inrichting van de openbare ruimte hanteren wij de volgende uitgangspunten:

o Waar mogelijk toepassing van circulaire economie.

o Aandacht voor groen en biodiversiteit, de inclusieve samenleving, water, duurzaamheid,

recreatie en bewegen, gezondheid, tegengaan van hittestress, verkeer, kunst, veiligheid,

bewustwording, beheer en ondergrondse infrastructuur.

o De openbare ruimte is functioneel. Goede toegankelijkheid, verkeer, bewegen, beleving,

ontmoeting en veiligheid komen hier samen.

20

Accenten in beeld in 2021

• In 2021 worden alle (wettelijke) stappen die nodig zijn ter voorbereiding op inwerkingtreding van

de Omgevingswet op 1 januari 2022 voorbereid en uitgevoerd.

In 2020 is de eerste aanzet voor de Omgevingsvisie (versie 1.0) opgesteld met daarin de ambities

voor de fysieke leefomgeving. Vastgestelde visies, gekaderd door de global goals, vormen

hiervoor de bouwstenen.

In 2021 wordt verder gewerkt aan de implementatie van de Omgevingswet, onder andere de

(eerste aanzet tot) de Omgevingsvisie, versie 2.0 en (de eerste kaders van) het Omgevingsplan.

Wanneer de aanleg van de N629 ter hand wordt genomen, wordt ook gestart met het geven van

uitvoering aan de gebiedsvisie 't Blik.

• Met behulp van het woningbouwprogramma houden we grip op de nieuwbouwontwikkelingen in

onze gemeente. Dit is niet alleen een kwantitatieve opgave, maar nadrukkelijk ook een

kwalitatieve: er is behoefte aan een meer divers woningaanbod. Naast de meer traditionele

woningbouwontwikkelingen is er daarom aandacht en ruimte voor nieuwe woonconcepten, die

aansluiten op de behoeften van onze inwoners en aanvullend zijn op de huidige woningvoorraad.

De gemeente Dongen heeft de locaties Noorderlaan, Waspikse weg en Biezenpark in

ontwikkeling. De herinrichting van het Biezenpark is tevens de afronding van de aanpak van de

openbare ruimte in het centrum. Op de locatie Noorderlaan wordt expliciet ingezet op nieuwe

woonconcepten en bijzondere doelgroepen. In 2021 worden de planologische procedures voor

deze locaties voorbereid en in sommige gevallen afgerond.

• Jonge mensen die voor het eerst een woning kopen blijven we ondersteunen met een

starterslening. Daarvoor vindt in 2021 een bijstorting plaats van € 200.000 in het gemeentelijk

fondsdeel bij SVn, de uitvoerder van de gemeentelijke startersregeling. Op basis van het gebruik

van de regeling in 2021 wordt de benodigde dotatie voor de jaren erna bezien.

• Sinds september 2018 is het huisvesten van arbeidsmigranten in woningen toegestaan, mits een

omgevingsvergunning is verleend voor het betreffende pand. In 2021 wordt extra capaciteit

vrijgemaakt om bedoelde woningen nader in beeld te brengen, te controleren en waar mogelijk

met een omgevingsvergunning te legaliseren.

• We kijken of we samen met de stakeholders in het gebied tot een gebiedsvisie kunnen komen voor de omgeving van de Broeders van Dongen. Met als doel een goede ruimtelijke ontwikkeling van het bijzondere gebied van deze Broeders en omgeving. Hierbij willen we samen met stakeholders en inwoners kansen zoveel mogelijk benutten, kruisbestuivingen mogelijk maken en particuliere initiatieven stimuleren. We zoeken daarbij nadrukkelijk verbinding met andere ontwikkelingen, zoals de projecten die woningcorporatie Casade in en nabij de wijk West 1 realiseert.

• Een eerste uitwerking van het verkeersplan 's Gravenmoer is de herinrichting van de Hoofdstraat. We hebben extra tijd moeten nemen om te komen toe een gedragen herinrichtingsplan voor de Hoofdstraat in ’s Gravenmoer. We hebben die extra tijd gebruikt om een aantal verkeerstechnische oplossingen te onderzoeken. Daarnaast zijn er uiteenlopende standpunten en belangen die spelen. De verwachting is dat in 2021 een doorontwikkeld ontwerp gepresenteerd wordt dat voldoende draagvlak heeft, zowel bij bewoners als bij andere belanghebbenden. In dat geval zal in de loop van 2021 worden aangevangen met de werkzaamheden.

• Voor de aanleg van een snelfietsroute (F629) tussen Oosterhout en Tilburg is een subsidieverzoek ingediend bij het Rijk. Ook de provincie wil bijdragen aan de aanleg van de snelfietsroute. Als de aanleg van de snelfietsroute de gemeente Dongen geen geld gaat kosten, kan de raad alsnog besluiten hier wel medewerking aan te verlenen. In 2021 kunnen dan de voorbereidingen gestart worden.

120 Leven


Beoogde effecten

• Een gezonde, vitale en veerkrachtige samenleving.

• Inwoners hebben een goede positieve fysieke en mentale gezondheid.

21

Beleidsindicatoren

• Het percentage niet-sporters stabiliseert of neemt af.

• Het percentage volwassenen dat veel sociale samenhang in de buurt ervaart (sociale cohesie)

stabiliseert of neemt toe.

• Percentage inwoners dat “voldoet aan de Nederlandse norm gezond bewegen” neemt toe.

• Percentage inwoners dat "lid van een vereniging" is, stabiliseert of neemt toe.

• Aantal bezoekers van De Cammeleur stabiliseert of neemt toe.


Effecten coronacrisis en -maatregelen

Binnen dit thema is het faciliteren van ontmoeting een belangrijke rol van de gemeente. De

coronacrisis heeft er voor gezorgd dat die ontmoeting (tijdelijk) niet of anders plaatsvindt.

De coronacrisis en -maatregelen hebben dan ook grote impact op de Dongense samenleving en op

de activiteiten binnen dit thema. Ook in 2021 zal dit merkbaar zijn. In welke mate dit het geval is, is op

dit moment lastig te voorspellen. De vraag is hoeveel toeristen naar Dongen zullen komen en hoeveel

arrangementen er worden afgenomen. We houden er op dit moment rekening mee dat bepaalde

evenementen niet of in aangepaste vorm door zullen gaan, dat maatschappelijke organisaties en

verenigingen hun activiteiten waar nodig anders organiseren, dat er minder of anders gebruik gemaakt

wordt van (sociaal-culturele) accommodaties. Dit heeft niet alleen financiële, maar ook sociale

consequenties. Aan de andere kant kennen we Dongen en de Dongenaren als initiatiefrijk, inventief,

warm en sociaal en spreken dan ook de hoop uit dat er alternatieven gevonden worden om zoveel

mogelijk inwoners mee te laten doen aan de samenleving. De exacte gevolgen voor de begroting en

het behalen van onze doelen zijn onzeker, daarbij zijn we afhankelijk van hoe de situatie zich

ontwikkelt.


• We geven uitvoering aan het subsidiebeleid, sportbeleid (inclusief JOGG), beleid ten aanzien van

kunst en cultuur, cultureel erfgoed en recreatie en toerisme.

• We stimuleren en waar mogelijk faciliteren van vrijetijdsbesteding (initiatieven, verblijf en

evenementen).

• We zorgen voor adequate voorzieningen voor onze inwoners, waar zij, passend bij hun

mogelijkheden, gelegenheid hebben om elkaar te ontmoeten, om te ontspannen, om zich te

ontwikkelen en voor het trainen van lichaam en geest.

Verbonden partijen

• Beheersmaatschappij Zwemsport- en recreatieobjecten BV: Stimuleren van breedtesport en

beweging voor Dongenaren.


Sport

• In 2021 wordt samen met de aanvoerders van betrokken maatschappelijke partners uitvoering

gegeven aan het in 2020 afgesloten Lokaal Sportakkoord. In 2021 wordt onder andere ingezet op

het organiseren van sportkennismakingsdagen, het stimuleren van beweegaanbod voor

verschillende doelgroepen, het in beweging brengen van kwetsbare senioren, het beter benutten

van de sportaccommodaties en het ontwikkelen van een gezamenlijk manifest rondom een

positief sportklimaat. Ook zijn er specifieke activiteiten omschreven die de samenwerking tussen

sportverenigingen stimuleert door het gezamenlijk inkopen van diensten en opleiden van

kaderleden. Het Rijk stelt voor 2020, 2021 en 2022 incidenteel uitvoeringsbudget beschikbaar om

de activiteiten uit het sportakkoord uit te voeren.

• In Dongen zijn verschillende partners betrokken bij de JOGG-werkgroep om in alle cirkels van

invloed activiteiten en interventies in te zetten die bijdragen aan een gezonde jeugd, gezonde

toekomst. In 2021 ligt het accent op samenwerking met de private- en sportsector om zo te

stimuleren dat in supermarkten en sportkantines gezondere keuzes worden aangeboden.

22

• Door de aanwezigheid en de mogelijkheden van adequate sportaccommodaties maken we

activiteiten mogelijk en dragen we bij aan een gezonde en vitale samenleving. In 2021 trekken we

samen met sportorganisaties op om de mogelijkheden van verduurzaming te onderzoeken.

o Binnensport:

De ontwikkeling van de gymzalen sluit aan bij de ontwikkeling van de Integrale Kind

Centra (IKC), waar het bewegingsonderwijs aan de scholen betreft. In 2021 ligt de nadruk

op de voorbereiding van IKC 's Gravenmoer, inclusief de afweging nieuwbouw/renovatie

gymzaal De Wiel. Zie Dongen Zorgt, thema Onderwijs.

o Buitensport:

▪ Vanuit het lokaal sportakkoord onderzoeken we samen met verenigingen en

andere partners de mogelijkheden om buitensportaccommodaties open te stellen

voor andere doelgroepen.

▪ In de sportvisie benoemen we dat we willen bereiken dat Sportpark De Biezen

voldoende capaciteit voor de lange termijn heeft op de huidige locatie. Voor 2021

is in het investeringsplan de vervanging van het kunstgrasveld op sportpark De

Biezen opgenomen. Daarnaast brengen we in kaart hoe aan het

capaciteitsvraagstuk op lange termijn voldaan kan worden.

▪ In lijn met de sportvisie, waarin we streven naar gelijke rechten, plichten en

verantwoordelijkheden voor buitensportverenigingen, vervolgen we in 2021 een

onderzoek naar de mogelijkheden en consequenties voor privatisering van de

voetbalaccommodaties. In 2021 borduren we voort op efficiencyvoordelen in het

onderhoud van de sportvelden (zoals de pilot robotmaaier).

▪ In 2021 komen we tot besluitvorming over het toevoegen van het Hertog Jan veld

aan het complex van Olympia dan wel het handhaven van de huidige situatie.

o Openbare ruimte:

We stimuleren bewegen in de openbare ruimte. Hier ligt een link met het Lokaal

Sportakkoord en de visie op de openbare ruimte. In 2021 wordt gewerkt aan

samenwerkingsvormen tussen onderwijs, sport en verenigingen en andere

maatschappelijke organisaties.

Cultuur / sociaal-cultureel

• 2021 staat in het teken van de implementatie van de plannen die in 2020 zijn ontwikkeld om te

komen tot een toekomstbestendig en financieel gezond perspectief voor De Cammeleur en haar

partners. Onderdeel daarvan is de bezuinigingsopgave voor de gezamenlijke partners van €

50.000 in 2022, oplopend tot € 125.000 vanaf 2023.

Per partner gelden de volgende bijzonderheden en aandachtspunten voor 2021 (en verder):

• DonckHuys (beheer en exploitatie van De Cammeleur)

o Nadere uitwerking / implementatie conclusies horeca-onderzoek. Dit betreft een

deelonderzoek naar aanleiding van de opgave om tot een toekomstbestendig en

financieel gezond perspectief te komen.

o In 2020 draagt Stichting DonckHuys het beheer en de exploitatie van De Geubel over aan

Stichting De Geubel. De subsidie aan Stichting DonckHuys wordt in 2021 naar rato

verlaagd. 2021 is het eerste (volledige) jaar dat het beheer en de exploitatie van De

Geubel door deze nieuwe stichting in nauwe samenwerking met het verenigingsleven

wordt vormgegeven. Daarmee blijft de dorpshuisfunctie behouden voor ’s Gravenmoer.

• ContourdeTwern (welzijnswerk en jongerenwerk)

In 2021 bereiden we de opdracht en inkoop van de algemene voorzieningen voor vanaf 2022 en

verder. Zie voor meer toelichting Dongen Zorgt, thema Zorg.

• Theek 5 (bibliotheekwerk)

Theek 5 richt zich in 2021 op de programmalijnen kennis & informatie, taal, digitaal & leesplezier

en persoonlijke ontwikkeling. Het Informatiepunt Digitale Overheid, dat eind 2020 is gestart, wordt

in 2021 verder vorm gegeven.

23

• Het KunstPodium (kunstonderwijs, cultuureducatie)

o Implementatie van de visie op kunstonderwijs. Deze wordt eind 2020 door de gemeente,

samen met Het KunstPodium en samenwerkingspartners in onderwijs en

verenigingsleven geformuleerd voor de toekomstige invulling van kunst- en

cultuuronderwijs in Dongen.

o De landelijke regeling Cultuureducatie met Kwaliteit zou oorspronkelijk aflopen in 2020.

Gezien de coronacrisis is landelijk besloten dat de uitvoering van de regeling met een half

jaar verlengd wordt tot medio 2021.

Cultureel erfgoed

• Cultureel erfgoed draagt bij aan een aantrekkelijke woon- en leefomgeving, voor zowel bewoners

als bezoekers. Cultuur en erfgoed leveren een positieve bijdrage aan de onderlinge

verbondenheid van Dongenaren en hun directe betrokkenheid bij de directe omgeving. We zetten

ons in voor het behoud van de kwaliteit van ons cultureel erfgoed op de langere termijn en zetten,

waar mogelijk, cultuurhistorie in als inspiratiebron in ruimtelijke ontwikkelingsprojecten. Hierbij

betrekken we onze partners, zoals heemkundekringen en museum.

• Op 1 januari 2022 treedt de Omgevingswet in werking. In 2021 moet de omgevingsvisie Cultureel

Erfgoed klaar zijn ten behoeve van deze Omgevingswet (zie thema Omgeving). De

Omgevingswet is bedoeld om te dereguleren, minder regels door de overheid, meer ruimte voor

de samenleving. In omgevingsvisie Cultureel Erfgoed beschrijven we randvoorwaarden voor het

omgaan met ons cultureel erfgoed.

• In 2021 houden we een klanttevredenheidsonderzoek onder inwoners (eigenaren van

monumenten en identiteitsbepalende objecten). We vinden het belangrijk om inwoners bij ons

erfgoed te betrekken en draagvlak te creëren voor instandhouding van ons erfgoed.

• In 2020 is subsidie aangevraagd bij de rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed voor het opstellen

van een kerkenvisie. Deze visie is bedoeld om, samen met de eigenaren van het religieus

erfgoed, te kijken hoe omgegaan wordt met leegstaand en vrijkomend religieus erfgoed. De

kerkenvisie zal in 2021 worden opgesteld.

Recreatie en toerisme

• Jaarlijks formuleert het Regionaal Bureau Toerisme (RBT) samen met de vier

Langstraatgemeenten afrekenbare Kritieke Prestatie indicatoren (KPI's). Deze KPI's zijn

gebaseerd op de vijf overeengekomen pijlers: kennis, ontwikkeling, informatie, marketing en trade

& sales. In 2021 gaat het RBT verder met het genereren van eigen inkomsten, onder andere door

de verkoop van ondernemerspakketten. Onduidelijk is nog in welke mate de coronacrisis impact

heeft op deze verkoop en de weg naar zelfstandigheid. Daarnaast wordt in 2021 gewerkt aan

vindbaarheid voor toeristen en recreanten. Hierbij maken we de link naar gebiedspromotie binnen

het thema Bestuur.

• In de kadernota 2021 is de invoering van toeristenbelasting reeds aangekondigd. De verordening

voor 2021 ontvangt de raad na overleg met de betreffende ondernemers.

130 Duurzaamheid


Beoogde effecten

• Dongen denkt en handelt in 2021 klimaatgericht en is uiterlijk in 2050 klimaatbestendig.

• In 2030 is in Dongen een CO2 reductie van 49% gerealiseerd en in 2050 is Dongen voor 95% CO2

neutraal.

• Minder huishoudelijk afval door hergebruik van producten en inzamelen van grondstoffen om

verspilling en onnodige CO2 uitstoot tegen te gaan (zie ook Dongen Dient hoofdstuk 540 Afval).

• Door de transitievisie warmte ontstaat er bewustwording onder de inwoners en gaat de gebouwde

omgeving in fases van het aardgas af.

24

Beleidsindicatoren

• Het aantal kg huishoudelijk restafval per inwoner (inclusief milieustraat).

• Het aantal kWh aan duurzaam opgewerkte energie.

• Aantal gevoerde gesprekken met de energiecoach(es).

• Aantal unieke bezoekers op digitale energieloket.

Wat gaan we daarvoor doen? Sommige onderstaande taken en projecten vinden al plaats en kennen een grotere doorlooptijd dan één jaar. Zij zullen dan ook een vervolg krijgen vinden in de komende jaren.


• We treffen maatregelen in de openbare ruimte (klimaatadaptatie) zodat we kunnen omgaan met

de gevolgen van klimaatverandering zoals hittestress, wateroverlast en droogte.

• We zetten in op diverse lokale en regionale activiteiten gericht op de energietransitie en CO2

reductie (Regionale Energie en Klimaatstrategie (REKS) en Transitievisie warmte (TVW).

• Werken aan bewustwording, eigenaarschap en daarmee uiteindelijk gedragsverandering van

inwoners en bedrijven inzake hun aandeel in een klimaatbestendige, duurzame woonomgeving en

om verspilling van grondstoffen tegen te gaan.


Dongen denkt en handelt in 2021 klimaatgericht en is uiterlijk in 2050 klimaatbestendig.

We zetten in op verschillende klimaatthema’s zoals: wateroverlast, overstromingen, hittestress en

droogte. We gaan de dialoog aan met inwoners om er achter te komen wat men als een probleem

ervaart en of we hier (gezamenlijk) iets aan kunnen doen. Speciale aandacht is er voor de omgeving

rondom onderwijsgebouwen.

Om klimaatbestendig te worden is het van belang om bewustwording te creëren. Hiervoor gaan we

diverse projecten uitvoeren in 2021:

• Footprintariër o Elk mens zet zijn eigen voetafdruk op de wereld. De een wat groter dan de ander. Maar hoe

groot is jouw voetafdruk? En misschien wel belangrijker, hoe kun jij je voetafdruk verkleinen? In dit project gaat het om de inwoners van Dongen bewust te maken van hun eigen voetafdruk waardoor inzicht wordt verkregen in je eigen voetafdruk op de wereld.

• Gebiedsopgave ten oosten van Dongen o Dongen-Vaart ervaart hydraulische problemen (te veel of te weinig water) als gevolg van een

kwetsbare waterhuishouding van het achterliggend gebied. In het kader van de REKS wordt voor dit gebied, ook met oog op de regionale energieopgave, een plan van aanpak opgesteld.

• Nieuw Water en Rioleringsplan o De plantermijn van het huidige verbreed Rioleringsplan loopt eind 2020 af. Met de komst van

de nieuwe Omgevingswet vervalt tevens de planverplichting hiervoor. Het nieuwe plan zal zich meer richten op de maatschappelijke effecten van water en het klimaat.

In 2030 is in Dongen een CO2 reductie van 49% gerealiseerd en in 2050 is Dongen voor 95% CO2

neutraal.

De Regionale Energie en Klimaat Strategie (REKS) heeft een grote bijdrage in het reduceren van

CO2. In de regio Hart van Brabant wordt gewerkt aan de realisatie van het opwekken van

(grootschalige) groene energie. In het kader van de REKS wordt ook gewerkt aan energiebesparing,

de Regionale Structuur Warmte, een maatschappelijke kosten-batenanalyse, klimaatadaptatie en

onderzoek naar alternatieve en innovatieve energie- en warmtebronnen. Het project zonnepark

Tichelrijt is een goed voorbeeld van grootschalige opwek die wordt ingebracht in de REKS.

De verscheidenheid aan thema's die worden opgepakt in de regio betekent dat actief deelnemen en

vertegenwoordigd zijn in de diverse werkgroepen van groot belang is voor 2021.

Ook nemen we deel in de overleggroep van het Amernetwerk waarin wordt bekeken hoe het Amernet

als regionaal net duurzaam kan worden ingezet (wellicht kan worden uitgebreid naar de gebouwde

omgeving in Dongen).

25

Na 2021 zullen we bekijken welke duurzaamheidsontwikkelingen zich voordoen en een gezamenlijke

keuze maken voor nieuwe projecten. Als laatste zullen we innovaties en onderzoeken blijven volgen

die relevant zijn voor het behalen van de CO2-reductie en de toekomstige uitvoering van de

Transitievisie warmte. De samenwerking met Casade zal worden voortgezet om ieders inspanningen

in de transitie naar duurzame warmte te versterken.

Het streven is om in 2021 het restafval terug te brengen naar maximaal 100 kg per inwoner per jaar is.

In 2025 streven wij ernaar om het restafval naar 30 kg per inwoner per jaar terug te brengen.

De maatregelen uit het Uitvoeringsplan Grondstoffen Dongen 2020-2021, die gericht zijn op het

behalen van de VANG-doelstellingen, zijn vanaf 2021 operationeel. De effecten van de maatregelen

worden gemonitord en met de raad gedeeld. Op basis van deze resultaten en de bevindingen zal in

de loop van 2021 bezien worden wat er nodig is om toe te werken naar de VANG-doelstelling 2025

(zie ook Dongen Dient thema 540 Afval).

Door de transitievisie warmte ontstaat er bewustwording onder de inwoners en gaat de gebouwde

omgeving in fases van het aardgas af. Het opstellen van de transitievisie warmte speelt in 2021 een belangrijke rol bij het creëren van

bewustwording bij bewoners over het duurzaam verwarmen van hun woning. In deze visie staat welke

wijken voor 2030 van het aardgas af gaan, welke alternatieve warmtebron geschikt is voor die wijk en

welke wijken van 2030 tot 2050 van het aardgas af gaan. Als Dongen zijn wij in 2020 gestart met het

opstellen van deze visie en dit proces zal doorlopen in 2021. In het najaar van 2021 zal de

transitievisie warmte ter goedkeuring worden voorgesteld aan de gemeenteraad.

Na 2021 zal er gestart worden met de uitvoering van de visie door middel van het opstellen van

wijkuitvoeringsplannen. De transitie naar duurzame warmtebronnen is een enorme opgave zowel voor

bedrijven, instellingen als inwoners. We bezien nog hoe we de energietransitie kunnen bevorderen en

versnellen. Tevens werkt het digitale en fysieke energieloket, dat samen met energiecoöperatie

Dongen is opgezet, mee doordat bewoners hier geïnformeerd en geadviseerd kunnen worden over

hoe zij hun huis kunnen verduurzamen.

Na 2021 zal een (gedeelte) van de opbrengsten uit de financial close van het project zonnepark

Tichelrijt in de voorziening duurzaamheid worden gestort. Deze opbrengsten worden gebruikt ter

dekking van duurzaamheidsprojecten én ten behoeve van de uitvoering van de transitievisie warmte.

26

Wat mag het kosten?

Zowel de baten als de lasten van het programma Dongen Leeft nemen na 2021 toe als gevolg van de grondexploitatie. Na het in exploitatie nemen van

gronden worden zowel de lasten als de baten geraamd. Per saldo heeft dit geen effect op de begroting. In de lasten van het thema duurzaamheid zijn

de plannen ter uitvoering van het landelijk Klimaatakkoord en de energietransitie opgenomen. In 2021 wordt de Transitievisie Warmte opgesteld. Op

basis van die visie wordt besloten over concrete projecten voor de jaren na 2021. De nog onbekende kosten hiervan zijn nog niet in bovenstaande

lasten opgenomen.

Thema Taakveld Omschrijving Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten

110 Omgeving 4.656 3.369 5.242 4.109 9.245 8.137 7.915 6.810 6.988 5.888

0.10 Mutaties reserves 21 17 14 14 14

2.1 Verkeer en vervoer 435 28 509 28 506 28 502 28 497 28

2.5 Openbaar vervoer 34 48 48 48 48

8.1 Ruimtelijke ordening 698 537 512 512 512

8.2 Grondexploitatie (niet bedrijventerreinen) 3.296 3.321 4.048 4.063 8.079 8.094 6.753 6.768 5.831 5.846

8.3 Wonen en bouwen 193 100 100 100 100

120 Leven 3.374 758 3.650 685 3.530 681 3.489 677 3.476 673

0.10 Mutaties reserves 254 141 137 134 130

3.4 Economische promotie 143 169 103 136 136

5.1 Sportbeleid en activering 205 52 271 52 271 52 245 52 245 52

5.2 Sportaccommodaties 1.319 294 1.451 334 1.474 334 1.504 334 1.493 334

5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie 1.039 125 1.104 112 1.027 112 950 112 948 112

5.4 Musea 47 45 45 44 44

5.5 Cultureel erfgoed 9 9 9 9 9

5.6 Media 434 416 14 416 14 416 14 416 14

5.7 Openbaar groen en (openlucht) recreatie 131 13 131 13 131 13 131 13 131 13

6.1 Samenkracht en burgerparticipatie 48 20 55 20 55 20 55 20 55 20

130 Duurzaamheid 415 23 894 95 784 5 784 5 784 5

0.10 Mutaties reserves 18 90

7.4 Milieubeheer 415 5 894 5 784 5 784 5 784 5

Totaal Dongen Leeft 8.445 4.150 9.786 4.888 13.559 8.823 12.188 7.493 11.249 6.567

Overzicht lasten en baten programma 1 Dongen Leeft (x € 1.000)

Begroting

2020

Begroting

2021

Begroting

2022

Begroting

2023

Begroting

2024

28

DONGEN ZORGT

29

2. Dongen Zorgt In het programma Dongen Zorgt worden belangrijke delen van het sociaal-maatschappelijk veld met elkaar verbonden. We hebben het over domeinen als onderwijs, gezondheid, Wmo, jeugdhulp en armoede. Onze belangrijkste drijfveer is dat inwoners regie kunnen voeren over hun eigen leven, kijken naar wat die inwoner wel en ook zelf kan. We richten ons op de eigen verantwoordelijkheid, al dan niet met ondersteuning. Daarnaast zetten we stevig in op preventie. Dat doen we binnen het onderwijs door het bieden van een passend onderwijsniveau in scholen. Scholen die veilig zijn met een prettig leefklimaat. Als het gaat om een inclusieve samenleving zetten we in op het voorkomen van schulden. Als er schulden zijn dan ondersteunen we met de afbouw van deze problematische schulden. We bevorderen een gezonde samenleving. De partners in het sociaal-maatschappelijk domein werken samen, om er voor te zorgen dat problemen in een zo vroeg mogelijk stadium worden gesignaleerd. En daardoor zo veel mogelijk kunnen worden opgelost door algemeen toegankelijke en laagdrempelige voorzieningen. Als het nodig is, dan zetten we tijdig kortdurende intensieve ondersteuning in. Bij de keuze voor de inzet van een voorziening staat de inhoud centraal. Echter, we ontkomen er als gemeente niet aan om ook zorgvuldig te kijken naar de financiële component. Het recht hebben op alle zorg is daarmee niet ons uitgangspunt, we kijken kritisch naar de eigen verantwoordelijkheden en mogelijkheden van de burger en - waar nodig - vullen we hier op aan.

210 Onderwijs


Beoogde effecten

• Geen enkel kind valt tussen wal en schip: geen thuiszittende kinderen.

• In de integrale kindcentra wordt door inhoudelijke afstemming en structurele samenwerking tussen

de kindpartners gewerkt aan het versterken van de doorlopende leerlijnen van kinderen.

• Er wordt een impuls gegeven aan een goed leerklimaat.

Beleidsindicatoren

• Het aantal thuiszittende kinderen.

• Uitstroom van groep 8 primair onderwijs naar verschillende schooltypen.

• Aantal schoolgebouwen dat voldoet aan normen luchtkwaliteit en energieneutraliteit.



• In samenwerking met onze partners zorgen we voor een samenhangend pakket aan maatregelen

op grond van onderwijshuisvesting, onderwijs en zorg (zoals aansluiting onderwijs en

zorgstructuur) en we hebben daarbij alle kinderen in beeld (monitoring).

• Het vergroten van ontwikkelkansen en ontwikkelkwaliteiten van kinderen door de expertise van

alle kindpartners optimaal te benutten (onder andere impuls leerlabs gericht op de specifieke

problematiek van kinderen op het terrein van gedrag, hoogbegaafdheid, taal etc).

• We voeren regie op een goede kwaliteit van VVE (Voorschoolse en Vroegschoolse Educatie) en

peuteropvang.

• Versterken van ouderbetrokkenheid en samenwerking tussen kind partners via integrale

kindcentra (IKC).


In de gemeente Dongen bieden we kinderen en jongeren in de leeftijd 0 tot 18 jaar de beste kansen

om zich dichtbij huis optimaal te ontwikkelen en talenten te benutten. De gemeente Dongen biedt

goede voorzieningen voor kinderopvang, onderwijs, sport, cultuur en zorg. Daar zijn we trots op en

van daaruit bouwen we verder. We werken als gezamenlijke partners samen aan de toekomst van

30

kinderen en jongeren en dit doen we voor alle kinderen in Dongen, met aandacht voor specifieke

vragen van specifieke doelgroepen, door elkaars expertise optimaal te benutten en door het aanbod

aan het onderwijs en de kinderopvang van bijvoorbeeld sport en cultuur zoveel mogelijk te integreren. Uitvoering Onderwijsvisie In de Onderwijsvisie van de gemeente Dongen zijn zes speerpunten benoemd die in 2021 nader worden uitgewerkt:

1. Realisatie van Kindercentra met doorgaande lijn

o Uitvoering geven aan het Plan van Aanpak onderwijshuisvesting zoals vastgesteld door

de gemeenteraad in september 2017.

o Bevorderen van multifunctioneel gebruik van ruimten (o.a. onderzoeken van

mogelijkheden school als ontmoetingsplek in de wijk, ook buiten schooltijd).

o Versterken van de overgangen van voor- naar vroegschool en van primair naar voortgezet

onderwijs (o.a. verkennen mogelijkheden 10-14 jarigen onderwijs en versterken loopbaan

oriëntatie).

o Verbreden van onderwijsaanbod (o.a. interesse prikkelen van kinderen op het gebied van

zorg en techniek). 2. Onze leerlingen zijn gezond en bewegen

o Kinderen komen meer in aanraking met sport en kunnen beter gebruik maken van het aanbod (o.a. organiseren van sportkennismakingsactiviteiten, continueren inzet Beweegburo, inzet project gezonde school, kansrijke start en uitvoering JOGG kalender).

3. Onze leerlingen ontwikkelen zich op het gebied van cultuur o Kinderen komen meer in aanraking met cultuur (o.a. uitvoering geven aan de

toekomstvisie Kunstonderwijs en continueren van inzet combinatiefunctionaris). 4. Passende ondersteuning voor kinderen, jongeren en hun ouders

o Zorgstructuur versterken en verankeren (o.a. versterken vroegtijdige signalering en versterken samenwerking onderwijs en jeugdhulp, versterken leerlabs en onderzoeken van effectiviteit van basis zorgondersteuningsstructuren op scholen).

o Passende ondersteuning zoveel mogelijk in Dongen (o.a. versterken thuisnabij onderwijs). 5. Ondersteuning voor kinderen met onderwijsachterstanden

o Versterken van voorschools aanbod (o.a. deskundigheidbevordering VVE, blijvende aandacht voor toeleiding en indicering en starten van voorbereidingen coördinatie VVE op HBO-niveau dat per 1 januari 2022 een verplichting wordt).

o Versterken van lichte opvoedondersteuning 0-4 jarigen (o.a. invoering van projecten thuisondersteuning zoals voorleesexpress, taalpret).

o Evaluatie schakelklassen / versterken leerlabs. o Bestrijden laaggeletterdheid en versterken taalontwikkeling ouders en kinderen.

6. Ondersteuning scholen o Voorkomen en bestrijden van segregatie.

Aanpak laaggeletterdheid

• Het regionale budget waaruit wij het Taalhuis financieren wordt vanaf 2021 aanzienlijk lager. In 2021 implementeren het Taalhuis en haar partners een gezamenlijke aanpak om met minder middelen een goede en sluitende aanpak te behouden, passend in het Regioplan Basisvaardigheden 2021-2024 van de arbeidsmarktregio Midden-Brabant.

• Vanuit het Taalhuis wordt eind 2020 en begin 2021 het programma 'Voor jou en je kind' geïmplementeerd op een aantal basisscholen om (laaggeletterde NT1 en NT2) ouders meer bij de school te betrekken.

• De gemeente heeft in 2020 de intentie vastgelegd om de eigen communicatie met inwoners (brieven, website, digitaal) te verduidelijken. Wij nemen - middels ondertekening van de Direct Duidelijk Deal - deel aan de landelijke campagne op dat vlak (zie ook paragraaf Bedrijfsvoering).

Onderwijshuisvesting

• In 2021 wordt de nieuwbouw van het Cambreur College in gebruik genomen en start de voorbereiding van de bouw van IKC Beljaart.

31

• Daarnaast wordt de voorbereiding van de programma's van eisen van IKC Anspach en IKC 's Gravenmoer afgerond en vervolgens wordt de raad verzocht een besluit te nemen over de benodigde investeringskredieten.

• Met betrekking tot de planvorming van IKC 's Gravenmoer worden twee scenario’s uitgewerkt; één met en één zonder het betrekken van gymzaal 't Wiel.

• In de onderwijshuisvestingsopgaven gaan we conform het genomen raadsbesluit (maart 2019) uit van niveau Bouwbesluit + Frisse scholen B (Klasse B voor energie, lucht, licht, geluid en temperatuur) en Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG).

Regionale samenwerking Leerplicht Momenteel zijn binnen Hart van Brabant de voorbereidingen gaande voor een vergaande samenwerking op het terrein van de leerplichttaken. Alle deelnemende gemeenten moeten hierover nog definitief besluiten, maar het voornemen wordt door ons onderschreven. Alle leerplichttaken worden bij elkaar gebracht in één team: het Regionaal Leerplichtbureau dat wordt ondergebracht bij gemeente Tilburg. Gemeente Tilburg is opdrachtnemer voor het uitvoeren van alle leerplichttaken. De deelnemende regiogemeenten zijn opdrachtgever. Management, beleid, administratie en ondersteuning kunnen professioneel en gespecialiseerd worden vormgegeven. De taken worden vervolgens met vaste contactpersonen voor regionale partners en vaste contactpersonen voor de lokale partners uitgevoerd. Dit leidt tot een efficiëntere en minder kwetsbare uitvoering van de Leerplichtwet en een gelijke behandeling van leerlingen, ongeacht school of woonplaats.

220 Zorg

Wat willen we bereiken? Beoogde effecten

• Inwoners ervaren een positieve gezondheid en een stabiele en veilige thuissituatie.

• Jeugdigen krijgen voldoende kansen om zich te ontwikkelen tot zelfstandige inwoners.

• Dongen is een dorp waar inwoners zelfstandig kunnen deelnemen aan de samenleving en de

regie hiervoor zoveel mogelijk zelf pakken.

• Inwoners die hulp en ondersteuning nodig hebben ontvangen deze met name door inzet van

algemene voorzieningen.

• Inwoners die hulp en ondersteuning ontvangen zijn tevreden over onze dienstverlening. Beleidsindicatoren

• Percentage inwoners dat de eigen (lichamelijke) gezondheid als (heel) goed ervaart blijft minimaal gelijk of neemt toe.

• Aantal unieke cliënten tot 18 jaar met een jeugdhulpvoorziening blijft gelijk.

• Aantal verstrekte voorzieningen leerlingenvervoer en regiovervoer blijft gelijk.

• De groei van het aantal unieke cliënten met een Wmo voorziening vlakt af.

• Percentage kinderen en jeugdigen dat gezien wordt door het consultatiebureau blijft minimaal gelijk of neemt toe.

Wat gaan we daarvoor doen? Belangrijkste reguliere taken

• We geven uitvoering aan de Jeugdwet en de Wmo, hierbij uitgaande van de eigen kracht van inwoners. Hulp en ondersteuning vindt primair plaats vanuit algemeen toegankelijke voorzieningen en waar nodig met inzet van (goedkoopste, adequate) individuele voorzieningen. We sluiten daarbij aan bij de leefwereld van de inwoner.

• We geven uitvoering aan de regionale en lokale verbeteren beheersmaatregelen, zodat we de beschikbare financiële middelen optimaal in kunnen zetten voor die hulpvragen waarbij dat écht nodig is.

• We verstevigen de samenwerking met en verbinding tussen maatschappelijke partners.

32

• We geven uitvoering aan de Wet publieke gezondheid en de regionale nota publieke gezondheid, waarbij we ons richten op preventie ten aanzien van een gezonde start, een gezonde geest, een gezonde leefstijl en een gezonde omgeving.

• We werken regionaal samen om de decentralisatie van Beschermd Wonen vorm te geven.

• We geven uitvoering aan een sluitende aanpak voor personen met verward gedrag en maken hierbij de verbinding tussen zorg en veiligheid.

• We waarderen de inzet van mantelzorgers en vrijwilligers en ondersteunen ze waar mogelijk. Verbonden partijen

• GGD Hart voor Brabant: Een goede en voor iedereen toegankelijke gezondheidszorg.

• Regionale Ambulance Voorziening: ambulancehulp in Brabant Midden, West en Noord.

• Regio Hart van Brabant - Jeugdhulp: Het bieden van een passend hulp- en zorgaanbod voor alle jeugdigen.

Accenten in beeld in 2021 Overkoepelende opgaves

• Ook in 2021 werken we aan opgaves binnen het sociaal domein: "Slimmer in het sociaal domein" en "Oriëntatie op het aanbod". Met de opgaves sturen we op het realiseren van optimale dienstverlening aan onze inwoners, binnen de bestuurlijke en financiële kaders. We gaan innovatief en integraal aan het werk. De opgaves waar we in 2021 mee aan de slag gaan zijn gericht op: o Datagedreven werken en sturen. Gebruik van het dashboard in dagelijks werk en

beleidsontwikkeling. o Verschuiving van inzet van maatwerkvoorzieningen naar algemene voorzieningen. Verbeteren

van de poortwachtersfunctie van De Entree. o Samenwerking met partners algemene voorzieningen verstevigen (aanbesteding). o Sterkere inzet op communicatie en integraal werken bij het uitwerken van de opgaves. o Procesoptimalisatie binnen het sociaal domein.

• Van maatwerk naar preventie. We zetten in op preventie en vroegsignalering waardoor er complexere en duurdere trajecten worden voorkomen. Dit doen we zowel bij schuldhulpverlening als binnen Wmo en jeugdhulp. Het maatpact is één van de maatregelen die ingezet is om te komen tot creatieve en meer passende zorg dan vanuit de "traditionele" voorzieningen. In 2019 is daartoe een pilot gestart, welke ook in 2021 wordt voortgezet. Uit de eerste evaluatie blijkt dat dit leidt tot lagere zorgkosten met een groter resultaat in de vorm van verbetering van de leefwereld van de inwoner. Na afloop van de pilot zullen de financiële effecten niet direct kunnen worden gerelateerd aan bepaalde maatregelen omdat deze worden verdisconteerd in de totale zorgkosten.

Uitvoeringsprogramma Sociaal domein 2021

• Wetswijzigingen jeugdhulp: Er ligt een voorstel voor om de Jeugdwet te wijzigen. Ook is het voorstel om per 2022 het nieuwe woonplaatsbeginsel in te voeren. De implementatie doen we grotendeels in samenspel met de regio.

• Corona-effecten contracten jeugdhulp en Wmo. Met aanbieders zijn afspraken over financiële compensatie gemaakt. Het uitvoeren hiervan vindt grotendeels plaats in 2021.

• Inkooptraject jeugdhulp met de regio Hart van Brabant. In 2021 wordt de voorbereiding getroffen voor nieuwe contracten per 2022.

• De contracten voor de algemene voorzieningen (voorliggend veld) lopen eind 2021 af. In 2021 besteden we opnieuw aan waarbij we partijen ook gaan betrekken in de totstandkoming van de opdracht en benoemen van maatschappelijke effecten. Het streven is te komen tot één integrale opdracht voor het voorliggend veld, die bijdraagt aan een dekkend pakket van ondersteuning en de samenwerking tussen partijen bevordert.

• De regionale contracten Wmo begeleiding lopen eind 2021 af. In 2021 bereiden we de nieuwe inkoop voor.

• We onderzoeken in 2021 welke beleidsmatige en financiële langetermijneffecten we verwachten door autonome ontwikkelingen zoals vergrijzing, ontgroening, toename van jeugdigen met hulpvragen en een toename van de complexiteit van hulpvragen.

33

Na een jarenlange toename sturen we bij jeugdhulp in 2021 op een stabilisering van het jaarlijks aantal unieke cliënten. Het lange termijndoel is een verlaging van de uitgaven.

• Voor Wmo zien we een stabilisering van het aantal unieke cliënten als een uitdagende opgave gezien de demografische ontwikkelingen.

• Om jeugdhulpvragen integraal op te kunnen pakken, is verbinding met onder andere huisartsenzorg, onderwijs en veiligheid onmisbaar. Dit krijgt vorm in regionale en lokale innovatie- en verbeterprojecten.

• Doorontwikkeling van regionale en lokale monitoringsinstrumenten om de ontwikkelingen binnen jeugdhulp en Wmo beter te kunnen volgen en te kunnen bijsturen in beleid en/of uitvoering.

• De werkwijze van De Entree wordt geoptimaliseerd op basis van de uitkomsten van de businesscase. Dit doen we samen met de partners algemene voorzieningen. Een gezamenlijke missie, visie en doelstellingen worden geformuleerd waar vervolgens werkafspraken uit voortkomen. Deze vormen input voor de nieuwe aanbesteding.

• Er wordt uitvoering gegeven aan het regionale Ambitieplan Doelgroepenvervoer en programmaplan Grip op kosten. Hierin staat centraal de doorontwikkeling van het doelgroepenvervoer, het stimuleren van voorliggende voorzieningen zoals het openbaar vervoer / kleinschalige vervoersoplossingen (Automaatje) en kostenbeheersing met behoud van kwaliteit. Daarnaast wordt samen met het onderwijs gewerkt aan een plan om kinderen langer op school in de gemeente Dongen te houden, zodat minder kinderen afhankelijk van zijn van leerlingenvervoer.

• De gemeente neemt deel aan het actieprogramma Kansrijke Start (3e tranche). Kansrijke Start richt zich op de eerste 1.000 dagen van een kind (vanaf zwangerschap). De gezondheid van een kind voor, tijdens en na de geboorte blijkt een belangrijke voorspeller te zijn van problemen – zowel fysiek als mentaal – op latere leeftijd. We ontvangen voor drie jaar middelen van het Rijk om lokale coalities te vormen op dit thema.

• In 2021 loopt het project Community Care Dongen af en beoordelen we of we hiermee doorgaan. Het project is succesvol: cliënten wonen langer thuis. Desalniettemin is voortzetting volledig afhankelijk van het toekennen van een financiële compensatie voor de Wmo meerkosten door het ministerie van VWS.

• Aan ruim 700 mantelzorgers is gevraagd waar zij het meest behoefte aan hebben. Het blijkt dat 85% het liefst een waardebon ontvangt. In 2021 wordt incidenteel een bedrag opgenomen voor een mantelzorgcompliment. In 2021 wordt bezien hoe een mantelzorgcompliment in de begroting 2022 en verder wordt opgenomen.

230 Armoede


Beoogde effecten

• Iedere inwoner is sociaal en economisch zelfredzaam.

• Dongen is een dorp waar inwoners zelfstandig kunnen deelnemen aan de samenleving en de regie hiervoor zelf pakken.

• Schulden worden aangepakt, problematische schulden worden voorkomen.

• De hulpverlening richt zich niet alleen op het oplossen van de schulden, maar ook op het versterken van basis- en financiële vaardigheden.

• Schulden worden integraal aangepakt voor een duurzaam resultaat.

• Inwoners die hulp en ondersteuning ontvangen zijn tevreden over onze dienstverlening.

Beleidsindicatoren

• Aantal problematische schuldensituaties neemt af.

• Aantal huisuitzettingen en afsluitingen nutsvoorzieningen neemt af.

• Aantal deelnemers aan de ‘Dongen Doet Mee- regeling’ blijft, binnen de doelgroep, minimaal gelijk of neemt toe.

• Aantal kinderen dat gebruik maakt van een voorziening van Stichting Leergeld blijft, binnen de doelgroep gelijk of neemt toe.

34

• Aantal huishoudens dat gebruik maakt van bijzondere bijstand voor de kosten van schuldenbewind neemt af.



• We geven uitvoering van de nieuwe Wet gemeentelijke schuldhulpverlening per 1 januari 2021. Deze wet biedt gemeenten een juridisch kader voor het uitwisselen van gegevens met woningcorporaties, nutsbedrijven en zorgverzekeraars. Hierdoor wordt vroegsignalering als preventieve interventie mogelijk.

• De nieuwe Wet gemeentelijke schuldhulpverlening maakt eveneens een integraal aanbod mogelijk omdat gegevens binnen het sociaal domein voor de uitvoering van curatieve schuldhulpverleningstrajecten vanaf 1 januari 2021 gedeeld mogen worden. De gemeente voert regie op de schuldhulpverlening en zet in op een integraal aanbod voor een duurzaam resultaat.

• Voor de uitvoering van Wet schuldhulpverlening staat maatwerk centraal, curatieve trajecten worden modulair – en op maat – ingekocht bij een gespecialiseerde aanbieder die aangesloten is bij de NVVK.

• Naast vroegsignalering zetten we ook in op preventie. Dit doen we door middel van het aanbieden en het geven van gastlessen over het thema "geld" op scholen.

• We verstrekken bijzondere bijstand binnen de weten regelgeving.

• We willen sociale uitsluiting voorkomen en bieden inwoners een participatievoorziening in natura door middel van de ‘Dongen Doet Mee-regeling’. In 2021 zetten we in op het uitbreiden van het aanbod.

• Inwoners met een laag inkomen kunnen een beroep doen op kwijtschelding van gemeentelijke belastingen zoals is bepaald in de verordeningen voor de lokale belastingen. We werken samen met (lokale) partners, zoals SWOD, Stichting Leergeld, Werkgroep Arm in Arm en de Goederenbank. Door een goede samenwerking versterken we netwerk rondom gezinnen die moeten leven van een laag inkomen.

Verbonden partijen

• Kwijtschelding: Belastingsamenwerking West- Brabant.


• Uitvoering Wet gemeentelijke schuldhulpverlening 2021.

• Uitvoering aanpassing Burgerlijk Wetboek inzake schuldenbewind, waarbij gemeenten adviesrecht krijgen. We werken samen met bewindvoerders en sluiten met hen een samenwerkingsovereenkomst. Met de samenwerking willen we stimuleren dat inwoners gebruik maken van gecertificeerde bewindvoerders die aangesloten zijn bij een branchevereniging. Daarnaast moet de samenwerking ertoe leiden dat er een goede overdracht van bewindvoering naar de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening gaat plaats vinden.

• Samenwerking met maatschappelijk partners. De samenwerking met de partners moet leiden tot

het ontwikkelen van een sterk maatschappelijk netwerk.

35

Wat mag het kosten?

We zien de laatste jaren een forse autonome groei van de uitgaven Wmo en jeugdzorg (taakvelden 6.71 en 6.72). Ook in de begroting 2021 zijn deze

zorguitgaven weer aanzienlijk verhoogd. Voor de jaren na 2021 gaan we vooralsnog uit van een stabiele uitgavenontwikkeling, rekening houdend met

de effecten van de ombuigingsmaatregelen zoals die in 2020 zijn ingezet.

Naast deze autonome uitgavengroei zijn in de programmabegroting de investeringen in het kader van de jeugdwerkloosheidsvrije zone (ca. € 45.000)

structureel ingeboekt. In 2019 en 2020 waren deze uitgaven reeds incidenteel gefinancierd. In het kader van schuldhulpverlening zijn in 2021 en 2022

incidenteel middelen uitgetrokken voor de aanschaf van een applicatie voor vroegsignalering.

Voor onderwijs stijgen de kosten incidenteel in 2021 vanwege de geplande sloop van het Cambreur College.


210 Onderwijs 1.449 363 2.184 806 2.003 514 2.265 514 2.388 514

0.10 Mutaties reserves 367

4.1 Openbaar basisonderwijs 8 8 8 8 8

4.2 Onderwijshuisvesting 804 1.443 1.187 1.452 1.575

4.3 Onderwijsbeleid en leerlingenzaken 637 363 732 439 808 514 805 514 805 514

220 Zorg 15.589 232 16.430 241 16.331 241 16.329 241 16.349 241

4.3 Onderwijsbeleid en leerlingenzaken 756 3 762 3 762 3 762 3 762 3

6.1 Samenkracht en burgerparticipatie 2.316 81 2.317 90 2.296 90 2.288 90 2.286 90

6.2 Wijkteams 1.414 1.489 1.489 1.489 1.489

6.6 Maatwerkvoorzieningen (WMO) 545 1 516 1 516 1 516 1 516 1

6.71 Maatwerkdienstverlening 18+ 3.143 147 3.509 147 3.457 147 3.462 147 3.484 147

6.72 Maatwerkdienstverlening 18- 6.065 6.378 6.353 6.353 6.353

6.82 Geëscaleerde zorg 18- 428 428 428 428 428

7.1 Volksgezondheid 922 1.031 1.031 1.031 1.031

230 Armoede 1.067 109 998 109 993 109 979 109 979 109

6.3 Inkomensregelingen 829 109 827 109 827 109 827 109 827 109

6.71 Maatwerkdienstverlening 18+ 238 170 165 152 152

Totaal Dongen Zorgt 18.105 704 19.611 1.155 19.327 864 19.573 864 19.716 864

Overzicht lasten en baten programma 2 Dongen Zorgt (x € 1.000)

Begroting

2020

Begroting

2021

Begroting

2022

Begroting

2023

Begroting

2024

37

VEILIG DONGEN


https://inproces.dongen.nl/browse/SSON2-XA8309710174E361B29DEC7A7177B9DD/overigstukintern/_XA8309710174E36160B0C8027E0FAC3D/Raadsvoorstel.docx?web=1

38

3. Veilig Dongen

Binnen het programma "Veilig Dongen" richten we ons op het bevorderen van de objectieve en

subjectieve veiligheid van inwoners, ondernemers en bezoekers. Hierbij leggen we accenten op

ondermijning, verbinding zorg en veiligheid en de aanpak van overlast. De preventie van High Impact

Crimes (woninginbraak, overvallen, straatroof ofwel WOS-feiten) is een reguliere taak. Tevens borgen

we de crisisbeheersing.

Op al onze prioriteiten werken we samen met onze netwerkpartners om zowel de fysieke als de

sociale veiligheid te kunnen waarborgen. Deze partners zijn te vinden in de veiligheidsketen (politie,

brandweer, veiligheidsregio, omgevingsdienst, Enexis maar ook RIEC/Taskforce, OM, belastingdienst)

en natuurlijk ook in de sociale- c.q. zorgsector (Sociaal team, Wmo, VeiligThuis, Zorg- en

Veiligheidshuis, maatschappelijk werk, verslavingszorg, jeugdzorg etc.). Ieder van deze partners is

verantwoordelijk voor de uitvoering van de eigen taken, maar we zoeken nadrukkelijk de integraliteit

door samen te werken in trajecten en projecten. We trekken samen op en versterken elkaar daardoor.

Bijvoorbeeld: de politie is verantwoordelijk voor de opsporing van drugspanden, maar de gemeente is

verantwoordelijk voor de bestuurlijke sluiting en de belastingdienst voor het ontnemen van

wederrechtelijk verkregen vermogen.

310 Openbare orde en veiligheid


Beoogde effecten

• Een leefbare en veilige gemeente Dongen.

Beleidsindicatoren

• Het aantal verwijzingen naar Bureau Halt per 10.000 jongeren.

• Het aantal winkeldiefstallen per 1.000 inwoners.

• Het aantal geweldsmisdrijven per 1.000 inwoners.

• Het aantal diefstallen uit woningen per 1.000 inwoners.

• Het aantal vernielingen en beschadigingen in de openbare ruimte per 1.000 inwoners.



• We geven uitvoering aan het Integraal Veiligheidsbeleid 2019-2022 door middel van het jaarlijks

uitvoeringsprogramma, als onderdeel van het integrale handhavingsuitvoeringsprogramma.

Daarbij zetten we in de speerpunten: ondermijning, verbinding van zorg en veiligheid en de

aanpak van overlast. In het werk leggen we accenten bij preventie en voorlichting, het

stimuleren van meldingsbereidheid bij overlast en criminaliteit.

• Vanuit een heldere gemeentelijke regierol, korte lijnen, professionele relaties en onderling

vertrouwen, verzorgen we een preventieve en accurate integrale aanpak op alle terreinen die

het veiligheidsdomein aangaan. We betrekken daarbij de partners die nodig zijn om de overlast

effectief aan te pakken.

• Boa's zien toe op het naleven van onder meer APV-regels. Ook adviseren ze ondernemers en

verenigingen hoe om te gaan met de geldende regels.

• Onze wijk-GGD'ers hebben een goed zicht op de groep "verwarde personen". Samen met hen

en de zorgketen bieden wij deze groep snelle en duurzame hulp ter voorkoming van escalatie.


• Ondermijning: We continueren de samenwerking met de ketenpartners (zoals politie,

belastingdienst, Enexis en Taskforce/RIEC) in het tegengaan van ondermijning.

39

• Beleid: In 2021 gaan we gebruiken voor een brede evaluatie van het beleid op openbare orde

en veiligheid. Die evaluatie kan bouwstenen opleveren voor het in 2022 (door de nieuwe raad)

vast te stellen veiligheidsbeleid.

320 Rampenbestrijding en brandweer


Beoogde effecten

• Een goed getrainde en opgeleide crisisorganisatie volgens het regionaal Opleiden Trainen en

Oefenen (OTO) beleid welke regionaal inzetbaar is bij incidenten en rampen.

Beleidsindicatoren

• 95% van de deelnemers is opgeleid, getraind of geoefend in 2021. De deelnemers zijn de mensen

die werkzaam zijn binnen de gemeente Dongen en daarnaast ook een functie vervullen in de

crisisbeheersingsorganisatie.



• We zorgen voor een professionele crisisorganisatie, die zowel op lokaal (gemeentelijk) als

regionaal (district Hart van Brabant) niveau goed is geborgd. Onze medewerkers worden hiervoor

opgeleid, voorbereid en getraind.

• We treffen maatregelen om de risico’s van langere opkomsttijden van de brandweer te beperken.

Hierbij wordt ingezet op het vergroten van de zelfredzaamheid van bewoners zodat zij weten wat

zij moeten doen om brand te voorkomen, te ontdekken en te ontvluchten.

Verbonden partijen

• Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant: Hulp- en zorgverlening en risico- en crisisbeheersing.


• In het kader van brandpreventie worden er door middel van een wijkgerichte aanpak ongeveer 30

home safety checks uitgevoerd. Niet alleen in het buitengebied; de ambitie is om home safety

checks ook in het centrum van Dongen te realiseren.

• Om de zelfredzaamheid van de burgers te vergroten wordt er een veiligheidsmarkt georganiseerd.

• De Risk Factory gaat operationeel in 2021. Daarbij wordt leerlingen in het basisonderwijs geleerd

hoe te handelen bij interactieve veiligheidsscenario's over o.a. brandgevaar, risico’s

internetgebruik, verkeersveiligheid, risico’s alcoholgebruik, effect van groepsdruk, contact met

hulpdiensten.

Het coronavirus heeft grote impact gehad op het werken in het veiligheidsdomein. De dagdagelijkse

werkzaamheden hebben een drastische wijziging ondergaan. Als het coronavirus in 2021 nog steeds

prominent aanwezig is onder de bevolking zal het behalen van de doelen onder druk komen te staan.

Verschuiving prioritaire thema’s ten tijden van corona

• Het voeren van een dialoog met alle betrokkenen over het spanningsveld tussen enerzijds het

belang van gezondheid en veiligheid (dat is gediend met naleving van de coronamaatregelen) en

anderzijds het belang van de leefbaarheid (de wens om maatschappelijke activiteiten zoveel

mogelijk doorgang te laten vinden).

• Jeugdoverlast: overtreden van de noodverordening/noodwet in combinatie met de meer

gebruikelijke vormen van overlast gevende gedragingen.

• Afnemend draagvlak voor de coronarichtlijnen en -maatregelen en mogelijk hieruit voortvloeiende

spanningen.

• Meer gedigitaliseerde criminaliteit.

40

• Verborgen huiselijk geweld, in het bijzonder in gezinnen die niet op het netvlies van instanties

staan.

• Georganiseerde criminaliteit die mogelijkheid biedt voor jongeren en ondernemers die vanwege

verlies van inkomsten in financiële problemen komen.

• Ontstaan van nieuwe vormen van georganiseerde criminaliteit, onder andere fraude met financiële

ondersteuningsmaatregelen, in het bijzonder Tozo.

41

Wat mag het kosten?

Zowel de baten- als de lastenontwikkeling in het programma Veilig Dongen is stabiel. Meerjarig is een geleidelijke stijging zichtbaar, dit als gevolg van

een toenemende bijdrage aan de Veiligheidsregio. De middelen voor buurtbemiddeling zijn structureel verwerkt. De eerdere ombuiging is hiermee

teruggedraaid.


310 Integrale veiligheid 363 16 673 16 673 16 673 16 673 16

1.2 Openbare orde en veiligheid 344 16 491 16 491 16 491 16 491 16

6.82 Geëscaleerde zorg 18- -21

8.3 Wonen en bouwen 40 182 182 182 182

320 Rampenbestrijding en brandweer 1.380 4 1.406 4 1.438 4 1.473 4 1.508 4

1.1 Crisisbeheersing en brandweer 1.380 4 1.406 4 1.438 4 1.473 4 1.508 4

Totaal Veilig Dongen 1.743 19 2.079 19 2.111 19 2.146 19 2.181 19

Overzicht lasten en baten programma 3 Veilig Dongen (x € 1.000)

Begroting

2020

Begroting

2021

Begroting

2022

Begroting

2023

Begroting

2024

43

DONGEN ONDERNEEMT


44

4. Dongen Onderneemt

"Dongen Onderneemt" gaat uit van het stimuleren van lokaal ondernemerschap, het creëren van een

interessant vestigingsklimaat en inwoners in staat stellen om te participeren zo mogelijk via

(vrijwilligers)werk. Op het gebied van duurzaamheid liggen bovendien opgaven voor de lokale

ondernemers om samen aan de klimaatdoelstellingen te kunnen voldoen. Een gezonde lokale

economie heeft een aantrekkende werking op Dongen voor zowel nieuwe als bestaande bedrijven. Wij

zien, ondanks de coronacrisis, kansen om meer met werkgevers samen te werken. Er zijn banen, er

zijn beschikbare werknemers, maar ze passen niet direct bij elkaar. Daar kunnen wij een rol in spelen.

Op basis van de Economische visie werken we de kansen uit in een economisch profiel. Hieraan

wordt ook een economische agenda gekoppeld.

Economie en werkgelegenheid grijpen direct in op elkaar. Wanneer bedrijven zich vestigen in Dongen

brengt dat banen met zich mee. Dit vergroot de kans dat Dongenaren een (betaalde) baan vinden

dichtbij huis. Samenwerking met (potentiële) werkgevers staat centraal bij onze uitvoering van de

Participatiewet en bij de nieuwe Wet Inburgering. Dongense ondernemers zijn ook in crisistijd bereid

gebleken om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt kansen te bieden. Daarin blijven we de

samenwerking zoeken. We vinden het belangrijk dat inwoners zoveel als mogelijk in hun eigen

inkomen kunnen voorzien. Daar waar ze een steuntje in de rug nodig hebben, hebben wij vanuit de

Participatiewet de mogelijkheid om de inwoner te ondersteunen, binnen de beschikbare financiële

middelen. Wij kijken bij de inzet van (arbeids)trajecten vooral naar korte interventies en naar het

rendement van onze investeringen.

Vanwege de coronacrisis zien wij meer personen in de uitkering komen met (op dit moment nog) een

korte afstand tot de arbeidsmarkt. Hier zit het verschil met de begroting van afgelopen jaar: van een

arbeidsmarkt in hoogconjunctuur, hebben we voor de komende jaren een totaal ander perspectief.

Door nu te investeren zorgen we dat we de klap van deze gezondheidscrisis nu en de verwachte

economische crisis voor Dongenaren zoveel als mogelijk opvangen. Het kabinet ondersteunt ons

hierbij. Inmiddels is toegezegd dat een aanvullend sociaal pakket onderdeel is van de

steunmaatregelen die wij gaan ontvangen. De investeringen die wij in deze begroting voorstellen, zijn

nodig om deze ten volle te benutten. Dit heeft een dempend effect op niet alleen uitkeringslasten de

komende jaren, maar ook zorg-budgetten, schuldhulpverlening en armoederegelingen. Investeren in

de regionale samenwerking op diverse dossiers past bij de ingezette landelijke lijn en levert ons zowel

inhoudelijk als financieel voordeel op.

Corona maakt ons werk complexer, maar we zorgen dat onze dienstverlening doorgang kan vinden.

We vinden nieuwe manieren om met ondernemers en uitkeringsgerechtigden in gesprek te gaan en

passen onze dienstverlening aan hun (veranderende) behoeften aan. Met ondernemers gaan we in

gesprek over wat zij in deze tijden nodig hebben en wat wij kunnen faciliteren. Dit is maatwerk. Wat

betreft uitkeringsgerechtigden zetten we in op de kansrijke sectoren en korte interventies. Ook hier

leveren we maatwerk. We spreken elkaar veelal digitaal in plaats van fysiek en we werken via nieuwe

digitale platforms.

410 Ondernemerschap


Beoogde effecten

• Bedrijven willen zich in Dongen (blijven) vestigen. Het aantal vestigingen van bedrijven willen we

minimaal op gelijk niveau houden.

Beleidsindicatoren

• Aantal vestigingen van bedrijven per 1.000 inwoners in de leeftijd 15 t/m 64 jaar.

45



• Investeren in en onderhouden van een aantrekkelijke omgeving voor bedrijven: Dit doen wij door

in gesprek te gaan en blijven met de ondernemers, het inventariseren van behoeftes en door te

kijken waarin wij hen kunnen faciliteren. Wij zijn als gemeente een sparringpartner en facilitator

voor bedrijven, gericht op het mogelijk maken van initiatieven en behoeften van ondernemers,

binnen onze kaders.

• Ontwikkeling van bedrijventerreinen: Tichelrijt 3 is in ontwikkeling. In 2021 wordt daar een

zonnepark gerealiseerd.

• We verbinden ondernemers met werkzoekenden. Dit doen we door in gesprek te gaan met

ondernemers en werkzoekenden om de juiste match te maken. Dit in samenwerking met Dongen

Werkt! en het regionale WSP (Werkgeversservicepunt) Werkhart.

• Het behouden voor gemeente Dongen van bedrijven en de daarmee gepaard gaande

werkgelegenheid.

Verbonden partijen

• Regio Hart van Brabant – Midpoint: Bevorderen en stimuleren van de regionale economische

ontwikkelingen in de regio Hart van Brabant.


• Uitvoeren van de economische visie (opgave paraplunotitie): De opgestelde economische visie

wordt vertaald naar een accountplan, in samenwerking met Dongense ondernemers. Het

accountplan omvat een uitwerking van het Dongense economische profiel, een plan van aanpak

en een economische uitvoeringsagenda. De focus ligt op het vertalen van huidige beleidsstukken,

nieuwe (markt)ontwikkelingen en signalen uit het bedrijfsleven naar het opstellen van concrete

doelstellingen voor het accountmanagement. Dit accountplan wordt verbonden met de regionale

economische agenda en met onder andere het sociaal domein (specifiek de Participatiewet) en

zal in de zomer van 2021 zijn opgesteld.

• De samenwerking met VOCD wordt geïntensiveerd. Dit gaan wij doen middels overleggen,

bijeenkomsten en individuele gesprekken. Hiermee willen we vroegtijdig signaleren wat er bij

ondernemers speelt en hoe wij elkaar kunnen versterken.

• De samenwerking met Dongen Promotion is afgelopen jaar geïntensiveerd. Die samenwerking

zetten we voort, door samen op te trekken, deel te nemen in commissies, te participeren en waar

nodig te faciliteren. Door middel van reclamebelasting faciliteren we het centrummanagement.

420 Werknemerschap


Beoogde effecten

• Meer Dongenaren participeren naar vermogen in de samenleving.

• We leiden meer Dongenaren (uitkeringsgerechtigden, statushouders en jongeren) met

arbeidsmogelijkheden toe naar werk.

Beleidsindicatoren1

• Percentage van de werkzame beroepsbevolking ten opzichte van de beroepsbevolking (netto

participatiegraad).

• Aantal banen per 1.000 inwoners in de leeftijd 15 tot 64 jaar.

• Aantal personen die werkzaam zijn, ondersteund met loonkostensubsidie.

• Aantal personen op een beschutte werkplek.

• Aantal personen met een bijstandsuitkering per 10.000 inwoners.

1 Beleidsindicatoren zijn gebaseerd op gegevens www.dongen.incijfers.nl. Hiervoor worden landelijke databases gebruikt. Wij

houden ons aan de door hen gebruikte categorieën en definities.

http://www.dongen.incijfers.nl/

46

• Aantal personen werkzaam bij de gemeente Dongen (als werkgever) met indicatie baanafspraak.

• Aantal fraude-dossiers en resultaten.



• Het tijdelijk of structureel ondersteunen van Dongenaren met een afstand tot de arbeidsmarkt

(uitkeringsgerechtigden, statushouders en jongeren): Dit doen we door het verstrekken van

uitkeringen, door gesubsidieerde banen, door gesprekken/coaching en door het inzetten van

lokale of regionale trajecten die bevorderen dat mensen naar werk kunnen worden doorgeleid.

Deze ondersteuning is maatwerk en gebeurt binnen de financiële kaders van de gemeente

• We spannen ons in om zoveel als mogelijk mensen te begeleiden naar werk. Op basis van een

kosten-batenanalyse wordt de keuze gemaakt wat ingezet wordt voor wie.

• Zorgen dat de bijstand alleen wordt ingezet voor de mensen die het ook echt nodig hebben, via

het Poorttraject, fraudepreventie en fraudeopsporing.

• We optimaliseren het aanvraag- en uitkeringsproces, met als resultaat meer duidelijkheid voor

klanten, zo kort mogelijke wachttijden en een zo efficiënt mogelijk werkproces.

• Het bieden van baanafspraken, door de gemeente als werkgever, voor personen uit het

doelgroepenregister.

• Statushouders ondersteunen, zodat zij zo snel mogelijk gelijke kansen krijgen als andere

inwoners. Dit doen we door hen onderdak te bieden, een uitkering te verschaffen (zo lang als

nodig en zo kort als mogelijk), ondersteuning te bieden bij praktische zaken en door het geven van

maatschappelijke begeleiding. Vanaf juli 2021 bieden wij ook inburgeringstrajecten aan deze

doelgroep aan. Deze trajecten koppelen taalverwerving aan kansen op de arbeidsmarkt wanneer

dit mogelijk is. In andere gevallen wordt gericht op zelfredzaamheid.

Verbonden partijen

• Diamant-groep: Participatiekansen bieden aan mensen met een beperking en afstand tot de

arbeidsmarkt.


• De regionale pilot jeugdwerkloosheidsvrije zone is vanaf 2021 ingebed in de reguliere activiteiten

binnen Dongen Werkt en regio Hart van Brabant, gericht op het tegengaan van werkloosheid

onder jongeren. Met specifieke trajecten en jongerenregisseurs worden jongeren ondersteund

naar een opleiding of werk. De ondersteuning kan er ook uit bestaan om drempels weg te nemen

die hen ervan weerhouden om een opleiding te volgen of te gaan werken. Denk hierbij aan het

oplossen van schuldenproblematiek of ondersteuning naar de juiste zorg. Door te investeren in

deze doelgroep, voorkomen wij dat zij langdurig afhankelijk zijn van een uitkering en zorg. Juist

nu zijn jongeren met tijdelijke contracten in de risicosectoren, een kwetsbare doelgroep. Door nu

te investeren in interventies, voorkomen we problemen op de langere termijn. Hier komt bij dat

investeren in dit project zorgt dat we optimaal gebruik kunnen maken van het steunpakket dat het

kabinet heeft toegezegd voor kwetsbare jongeren.

• Bij de dienstverlening in het kader van de Participatiewet vindt een kosten-batenanalyse plaats

tussen enerzijds de kosten van ondersteuning (begeleiding, scholing en loonkostensubsidie) van

uitkeringsgerechtigden en niet-uitkeringsgerechtigden en anderzijds de besparing op de

uitkeringslasten. Wij verwachten dat door corona meer uitkeringsgerechtigden zich zullen melden

met een kortere afstand tot de arbeidsmarkt dan voorheen, waardoor via minimale inzet

besparingen worden gerealiseerd op onze uitkeringslasten. Deze groep heeft nu nog een relatief

korte afstand tot de arbeidsmarkt, naarmate zij langer afhankelijk zijn van een uitkering neemt

deze afstand toe. Dit heeft invloed op het aantal in te zetten trajecten. Daarom investeren wij

meer dan voorheen in trajecten die wij via het Regionale WSP (Werkgeversservicepunt) Werkhart

kunnen afnemen. Deze trajecten zijn toegespitst op regionale werkgevers en kanssectoren in

onze regio. Op deze manier maken we optimaal gebruik van alle (corona) subsidies op Europees,

landelijk en provinciaal niveau, waaronder de eerder genoemde steunmaatregelen.

47

• We verbinden economie en Participatiewet nauwer met elkaar. Dit doen we door de inzet van

onze accountmanager die een samenwerking opzet met Dongen Werkt en het regionale WSP

(Werkgeverservicepunt) Werkhart. De accountmanager neemt in gesprekken met werkgevers

kansen en mogelijkheden voor de inzet van uitkeringsgerechtigden mee. Daarnaast komt in het

economisch accountplan aandacht voor initiatieven om te bevorderen dat ondernemers en

(potentiële) werknemers met elkaar in contact komen.

• We implementeren de Wet Inburgering. Deze nieuwe wet gaat van start in juli 2021, met als doel

een betere aansluiting op de Nederlandse maatschappij en het arbeidsproces. Halverwege 2021

zorgen wij dat we een lokaal beleidskader hebben vastgesteld, dat de lokale uitvoeringsstructuur

is ingericht op de nieuwe taken en dat we taal en participatietrajecten beschikbaar hebben die de

wet van ons vraagt. Dit alles voeren wij uit binnen de financiële kaders die wij hiervoor

ontvangen. De wet gaat ervan uit dat naast het budget ‘Inburgering’ ook Participatiebudget wordt

ingezet om de inburgeringstrajecten te bekostigen. Het lokaal beschikbare re-integratiebudget is

hiervoor opgehoogd.

• We zorgen dat onze dienstverlening aan ondernemers en uitkeringsgerechtigden ondanks de

coronacrisis zoveel als mogelijk doorgang kan vinden. We sorteren hierop voor door:

o Onze werkwijze aan te passen (we blijven zoveel als mogelijk digitaal werken, ook in

contacten met werkgevers en uitkeringsgerechtigden).

o Het nieuwe instrument ‘Digitaal Poorttraject’ in te zetten. Tijdens het Digitaal Poorttraject

worden kansrijke uitkeringsgerechtigden aan een baan geholpen of wordt ingeschat wat nodig

is om iemand naar werk te begeleiden. Op basis bekijkt Dongen Werkt! (op basis van een

kosten-batenanalyse) of vervolgstappen worden gezet.

o Regionaal te investeren in het LeerwerkLoket (LWL). Het LWL geeft Dongenaren de

mogelijkheid om te leren en ontwikkelen, aansluitend bij arbeidsmarkt van nu. Door middel

van scholing maken we een betere match met (toekomstige) werkgevers. Daarnaast biedt het

LWL ondersteuning aan werkgevers, zoals inzicht in ontwikkelmogelijkheden van

werknemers, waardoor werknemers niet ontslagen hoeven worden maar anders kunnen

worden ingezet. Met onze deelname aan het LWL hebben we in 2020 al gezien, dat we als

regio snel extra subsidies hebben weten te bemachtigen.

48

Wat mag het kosten?

Vanwege de verwachte toename van het aantal bijstandsgerechtigden worden vanaf 2021 extra middelen uitgetrokken voor re-integratie (ca. € 50.000

per jaar). Met de ontwikkeling van de uitkeringslasten (Buig, taakveld 6.3) is in deze begroting geen rekening gehouden, niet qua kosten en ook niet

qua baten. Uitgangspunt is dat mogelijk stijgende lasten worden gecompenseerd door een hogere rijksbijdrage. De uitgaven aan fysieke

bedrijfsinfrastructuur betreft de exploitatie van bedrijfsterreinen (taakveld 3.2). Na het in exploitatie nemen van gronden worden zowel de lasten als de

baten geraamd. Per saldo heeft dit geen effect op de begroting.


410 Ondernemerschap 1.775 1.618 3.678 3.654 1.222 1.198 634 611 519 495

3.2 Fysieke bedrijfsinfrastructuur 1.761 1.611 3.663 3.648 1.207 1.192 619 605 504 489

3.3 Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen 15 6 15 6 15 6 15 6 15 6

420 Werknemerschap 7.480 4.435 7.521 4.435 7.445 4.435 7.394 4.435 7.286 4.435

6.3 Inkomensregelingen 5.695 4.435 5.577 4.435 5.527 4.435 5.557 4.435 5.557 4.435

6.4 Begeleide participatie 1.420 1.442 1.405 1.324 1.216

6.5 Arbeidsparticipatie 364 502 512 512 512

Totaal Dongen Onderneemt 9.255 6.052 11.199 8.089 8.667 5.633 8.028 5.045 7.804 4.930

Overzicht lasten en baten programma 4 Dongen Onderneemt (x € 1.000)

Begroting

2020

Begroting

2021

Begroting

2022

Begroting

2023

Begroting

2024

50

DONGEN DIENT

51

5. Dongen Dient

Binnen 'Dongen Dient' richt de gemeente zich op haar dienende rol in de Dongense maatschappij.

Alles wat een gemeente doet, staat immers ten dienste van de gemeenschap: inwoners,

ondernemers, verenigingen en stichtingen. De uitvoering van taken vraagt in sommige gevallen

samenwerking met andere gemeenten en (overheids) organisaties. We bevorderen de zichtbaarheid

van het gemeentebestuur.

We zijn een bereikbare gemeente, met kundige en betrokken medewerkers, die zaken slagvaardig,

deskundig en snel oppakken en afhandelen. De lijnen tussen de inwoners en ondernemers en de

gemeente zijn kort en persoonlijke contacten zijn vriendelijk. De klantwaarde is het vertrekpunt en de

dienstverlening is van buiten naar binnen gericht.

Tevens waarborgen we een verzorgd straatbeeld door de openbare ruimte in Dongen schoon, heel,

netjes, breed toegankelijk en veilig te houden.

510 Bestuur

Ten dienste staan van de gemeenschap van Dongen: Inwoners, ondernemers, verenigingen en

stichtingen. Daar gaat het om bij alles wat de gemeente doet. Maar dat kunnen we niet altijd alleen.

Soms vraagt de uitvoering om samenwerking. Samenwerking met de inwoners, ondernemers,

verenigingen en stichtingen. Maar ook met andere overheidsinstanties en organisaties buiten de

gemeentegrenzen. Samen ontdekken we nieuwe manieren om samen te bedenken, te ontwikkelen en

uit te voeren. Nieuwe manieren van werken vraagt ook om een gesprek over rollen, taken,

verantwoordelijkheden en bevoegdheden.


Beoogde effecten

• Gedragen besluiten, door middel van een hieraan voorafgegane dialoog/interactie met

betrokkenen, gekoppeld aan een duidelijke communicatie.

• Helderheid over een ieders rol, taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden.

(Beleids)indicatoren

• Evaluatie van participatieprocessen.



• Onze taken voeren we efficiënt en klantgericht uit. We vormen een slagvaardige en flexibele

gemeentelijke organisatie, die in staat is om zich aan te passen aan ontwikkelingen in de

samenleving.

Verbonden partijen

• Regio Hart van Brabant: met de andere regiogemeenten werken we actief mee en samen om de

regionaal afgesproken opgaven effectief op te pakken. We zoeken voorts samenwerking met

partijen waar dat meerwaarde heeft. Zie voorts de paragraaf verbonden partijen.


• Participatie: Vertrouwen en loslaten zijn begrippen die passen in het participatielandschap. Vooral

door ruimte te geven aan Right to challenge kunnen we samen met onze inwoners deze nieuwe

manier van samendoen, vertrouwen geven en loslaten ontdekken. Belangrijk daarbij is om in een

zo vroeg mogelijk stadium – en dat is bij het opstellen van de startnotitie van een project –

belanghebbenden ruimte te geven om kaders te stellen en input te leveren.

52

• Bestuurlijke vernieuwing: Bestuurlijke vernieuwing betekent dat we verandering zoeken.

Verandering om te verbeteren. Verbeteren in relaties met (groepen) inwoners, (groepen)

ondernemers, sportverenigingen, culturele instellingen, scholen, belangengroepen, ouderen en

jongeren. In de zoektocht naar bestuurlijke vernieuwing speuren we ook naar een vitale lokale

democratie, gaan we onze vindingrijkheid gebruiken om met nieuwe manieren van besluitvorming

te experimenteren en blijven we veerkrachtig om de vernieuwing aan te passen als blijkt dat een

verandering niet brengt wat verwacht werd. We gaan in gesprek met bewoners, ondernemers en

anderen in de samenleving en de gemeenteraad om samen de zoektocht in te gaan. Een

zoektocht naar ruimte voor participatie, naar bijbehorende nieuwe rollen. Met als uitkomst een

goed gesprek over de lokale democratie, het in beeld brengen van groepen en geluiden in de

samenleving die niet gehoord worden en een agenda voor 2021 met activiteiten die gaan helpen

om de inwoner centraal te zetten in de lokale democratie.

• Datagedreven werken: We pakken datagedreven werken op. Doel hiervan is om alle data

systematisch te gaan verzamelen, beheren, analyseren en interpreteren. Met die verrijking van

data wordt relevante informatie gegenereerd die van belang is voor het nemen van beslissingen,

werken beleidsvormingsprocessen, interne en externe communicatie en het voorspellend

vermogen. Beseft moet worden dat dit een langdurig proces is.

• Gebiedspromotie: De eigenheid van Dongen, die mede tot uitdrukking komt in ons DNA, willen wij

door middel van gebiedspromotie verder versterken en uit laten stralen. Een aantal jaren geleden

hebben we ingezet op versterking van het toeristisch-recreatief profiel en inmiddels zijn er tal van

succesvolle initiatieven vanuit onze gemeenschap geweest die daaraan bijdragen. Zo kunnen we

ook de andere specifieke kwaliteiten en potenties van onze gemeente zichtbaar maken, benutten,

faciliteren en tot een sterk merk verbinden. Gebiedspromotie is een goede katalysator om hiervoor

inspirerende mogelijkheden te creëren. Daarmee leveren we een bijdrage aan een vitale

samenleving, waar het voor de verschillende doelgroepen goed wonen (bewoners), werken

(ondernemers) en recreëren (bezoekers) is.

520 Dienstverlening

Wat willen we bereiken? Een kwalitatief hoogstaande dienstverlening voor onze klanten. We zijn een bereikbare gemeente, met kundig en betrokken medewerkers, die zaken slagvaardig, deskundig en snel oppakken en afhandelen. De lijnen tussen de inwoners en ondernemers en de gemeente zijn kort. Beoogde effecten

• Inwoners zijn tevreden over de kwaliteit en snelheid van de diensten die door de gemeente worden geleverd.

Beleidsindicatoren

• Aantal gegronde bezwaar- en beroepschriften op uitgevoerde toetsingen.

• Het aantal klachten over producten en diensten team Burgerzaken. Het aantal klachten/ bezwaren is minimaal (ca. 5 op jaarbasis), dit willen we vasthouden en de klachten/ bezwaren op een juiste manier afhandelen.

• Beoordeling van onze dienstverlening middels enquête (minimale score: 8).

• Snelheid van levering van bepaalde producten en diensten. De producten en diensten worden binnen de wettelijke termijn geleverd.

Wat gaan we daarvoor doen? Dienstverlening is de wijze waarop je processen en kanalen inricht in je organisatie om zowel inwoners, bezoekers als ondernemers op een goede wijze te voorzien van zowel producten als diensten.

53

In 2021 werken we aan het optimaliseren van onze dienstverlening door middel van het meten en verbeteren van onze dienstverlening op het gebied van diverse producten en diensten. Daarnaast gaan we het aantal digitaal beschikbare producten steeds verder uitbreiden. Hierbij valt te denken aan de digitale geboorteaangifte en het online beschikbaar stellen van een formulier verklaring tot adresonderzoek. Belangrijkste reguliere taken

• Uitgeven en verzorgen van paspoorten en rijbewijzen.

• Voltrekken van huwelijken en partnerschapsregistraties.

• Het juist inschrijven van personen op adressen. Kwaliteit van de Basisregistratie Personen (BRP) is cruciaal: afnemers moeten erop kunnen vertrouwen hetgeen geregistreerd staat in de BRP dat het correct is. We doen mee aan het project Landelijke Aanpak Adreskwaliteit (LAA). N.a.v. geselecteerde adressen (signalen) door Binnenlandse Zaken bezoeken wij deze adressen (zien is weten). Buiten dit project om worden regelmatig huisbezoeken verricht alles met het doel voor een juiste inschrijving in de Basisregistratie Personen (BRP) om de kwaliteit van de BRP te verhogen en om fraude tegen te gaan.

• Het organiseren van de verkiezingen.

• Informatie verstrekken aan personen met een niet-Nederlandse nationaliteit die Nederlander willen worden en aanvragen voor de Nederlandse nationaliteit behandelen.

• Het verlenen van vergunningen, het toezicht houden en handhaven op het gebied van milieu. Verbonden partijen

• Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant: Bijdragen aan een leefbare en veilige werken leefomgeving in de regio Midden- en West-Brabant.


• Het streven is om inwoners en ondernemers digitaal van dienst te zijn omdat dat gemak biedt aan de klant en efficiënt is voor de gemeente. Ook andere kanalen blijven open waar dat mogelijk en van toegevoegde waarde is. Voor kwetsbare groepen bijvoorbeeld, wordt maatwerk geleverd.

• Het Vergunningsbeleidsplan 2016-2019 wordt samen met het Handhavingsbeleidsplan herzien tot een nieuw Integraal Handhandhavingsplan. In dit integrale plan worden de beleidsvelden voor de teams Vergunningen, Toezicht en Handhaving en Openbare Orde en Veiligheid integraal inzichtelijk gemaakt. Met de uitvoering van dit plan dragen we bij aan het realiseren van ontwikkelingen binnen onze gemeente door middel van een helder, eenvoudig, klantvriendelijk, zo veilig mogelijk en transparant proces.

530 Beheer en onderhoud


Beoogde effecten

• De openbare ruimte en gemeentelijke gebouwen zijn schoon, heel en veilig.

• Een schoon en net straatbeeld zonder zwerfafval in de openbare ruimte.

• Een goede benutting en bezetting van het gemeentelijk vastgoed.

Beleidsindicatoren

• Kwaliteitsniveau van het groen in de openbare ruimte in het centrum (streefwaarde A).

• Kwaliteitsniveau van het groen in de openbare ruimte in de wijken (streefwaarde B).



• We zorgen ervoor dat door het uitvoeren van preventief en correctief onderhoud de openbare

ruimte en gebouwen bruikbaar en toegankelijk zijn.

• We voeren de projecten uit zoals afgesproken in het investeringsplan.

54

• Bij aanpassingen in van de openbare ruimte stellen wij de klimaatopgave centraal.

• We houden een zinvolle samenstelling van de gemeentelijke vastgoedportefeuille met

aansluitende beheer- en onderhoudsplannen.


• In 2021 voeren we de tweejaarlijks weginspectie uit op basis waarvan een nieuw beheerplan

wegen wordt gemaakt.

• In 2021 stellen we het onderhoudsplan civiele kunstwerken op.

• In het voorjaar van 2021 wordt het nieuwe water- en rioleringsplan aangeboden. De kwaliteit van

de riolering en aansluitleidingen neemt door veroudering steeds iets af, wat resulteert in een

toename van planmatig onderhoud.

• Vanwege het feit dat al vele jaren de onderhoudsbudgetten niet zijn aangepast aan de

areaaluitbreiding en vanwege het verbod op chemische onkruidbestrijding en de toepassing van

alternatieve (arbeidsintensieve) wijzen van bestrijding, staat de beoogde kwaliteit van het groen

onder druk.

• De groenmedewerkers van de buitendienst krijgen een training in het werken volgens beeldbestek

en het monitoren van de resultaten met als doel dat de beoogde kwaliteitsniveaus inzichtelijk

wordt gemaakt in een beeldmonitor. Met de uitkomsten van de beeldmonitor willen we in 2022

werken volgens een nieuw integraal beeldplan, dat aansluit bij de visie openbare ruimte.

• Met het waterschap Brabantse Delta sluiten we een overeenkomst af over het gezamenlijk

ecologisch beheren van bermen, waterlopen en de ecologische verbindingszone.

• De overlast van (plaag)dieren neemt de laatste jaren toe. Het nemen van maatregelen tegen

overlast van roeken, ratten en de eikenprocessierups vraagt in 2021 meer inspanning en budget.

Samen met het waterschap monitoren we of door verandering van beheer het aantal meldingen

van rattenoverlast beheersbaar kan worden.

540 Afval Wat willen we bereiken?

Beoogde effecten

• 40% minder aanbod van restafval en een hoger aanbod grondstoffen, zowel aan huis, bij centrale verzamellocaties en op de milieustraat. Bewoners worden gestimuleerd om hun afval beter te scheiden.

Beleidsindicatoren

• Hoeveelheid ingenomen huishoudelijk afval en grondstoffen; bij de milieustraat, verzamellocaties in de wijk en huis-aan-huisinzameling.

• Het aantal kg huishoudelijk restafval per inwoner en per huishouden.

• Het gebruik van minicontainers voor restafval aan huis en het gebruik van ondergrondse containers voor restafval.

• Het aantal bezoekers op de milieustraat.



• Het doelmatig inzamelen en innemen van huishoudelijke afvalstromen en grondstoffen op de milieustraat, centrale verzamellocaties en op aangegeven routes huis aan huis.

• Toegangscontrole op de milieustraat om bedrijfsafval en inwoners uit andere gemeenten te weren.

• Communicatie over afvalscheiding en het nieuwe Uitvoeringsplan Grondstoffen.


• Doelmatig en efficiënt inzamelen van huishoudelijk restafval en grondstoffen huis-aan-huis en via de milieustraat.

55

• In 2020 is het Uitvoeringsplan Grondstoffen vastgesteld. Restafval wordt in 2021 13 keer per jaar huis-aan-huis opgehaald en gebruikers van ondergrondse containers krijgen 39 keer per jaar toegang tot de containers.

• Grondstoffen worden vaker opgehaald. De ophaalfrequentie voor PMD wordt verdubbeld naar wekelijks ophalen en GFT wordt ook bij hoogbouw ingezameld.

• De doelstelling voor 2021 is maximaal 100 kg huishoudelijk restafval per inwoner. Het effect van corona is duidelijk waarneembaar. Mensen werken meer thuis waardoor bedrijfsafval zich verplaatst naar huishoudelijk afval. Ook gaan bewoners thuis meer klussen of opruimen. Het eerste half jaar van 2020 werd 93 kg huishoudelijk restafval ingezameld. Daarnaast steeg de hoeveelheid opgehaalde grondstoffen ook de eerste helft van 2020 met zo’n 14%. Hierdoor is de verwachting dat het een uitdaging wordt om in 2021 de doelstelling van maximum 100 kg restafval per inwoner per jaar te halen.

56

Wat mag het kosten?

De meerjarige uitgaven in het programma Dongen Dient zijn stabiel. In de uitgavenraming zijn de extra kosten vanwege extra groenonderhoud

(areaaluitbreiding) en ongediertebestrijding verwerkt.


510 Bestuur 1.756 1.828 1.753 1.753 1.753

0.1 Bestuur 1.756 1.828 1.753 1.753 1.753

520 Dienstverlening 1.264 959 1.421 1.087 1.396 1.206 1.395 1.167 1.521 1.459

0.2 Burgerzaken 790 291 748 324 724 269 729 229 845 522

7.5 Begraafplaatsen en crematoria 151 132 126 134 125 134 120 134 129 134

8.3 Wonen en bouwen 323 537 547 629 547 804 547 804 547 804

530 Beheer en onderhoud 6.102 2.110 7.132 3.167 7.161 2.787 7.549 3.146 7.702 3.175

0.10 Mutaties reserves 253 90 3 3 3 3

0.3 Beheer overige gebouwen en gronden 325 510 325 175 325 418 325 373

2.1 Verkeer en vervoer 2.011 115 2.153 467 2.383 467 2.416 467 2.492 467

2.2 Parkeren 1 1 1 1 1

5.7 Openbaar groen en (openlucht) recreatie 1.960 37 2.261 12 2.253 12 2.265 12 2.284 12

7.2 Riolering 1.523 1.866 1.692 2.176 1.833 2.131 1.934 2.247 1.998 2.322

8.3 Wonen en bouwen 355 698 363 606 601

540 Afval 2.857 3.593 3.124 3.745 3.126 3.640 3.135 3.606 3.145 3.532

6.5 Arbeidsparticipatie 35

7.3 Afval 2.822 3.593 3.124 3.745 3.126 3.640 3.135 3.606 3.145 3.532

Totaal Dongen Dient 11.979 6.662 13.506 7.999 13.436 7.633 13.833 7.918 14.121 8.166

Overzicht lasten en baten programma 5 Dongen Dient (x € 1.000)

Begroting

2020

Begroting

2021

Begroting

2022

Begroting

2023

Begroting

2024

58

Algemene dekkingsmiddelen en overhead

In de begroting nemen we ook het overzicht op van algemene dekkingsmiddelen en het overzicht van

overhead. Algemene dekkingsmiddelen geeft inzicht in een aantal algemene inkomstenbronnen van

de gemeente, zoals de algemene uitkering. Overhead geeft aan welke kosten samenhangen met de

sturing en ondersteuning van de organisatie. Het is geen programma, zoals de vijf pijlers worden

weergegeven, maar meer een opsomming van een aantal geldstromen die vanuit hun onderlinge

samenhang zijn geordend.

610 Algemene uitkering

De algemene uitkering is de grootste inkomstenbron van de gemeente. De raming van de algemene

uitkering in deze begroting is gebaseerd op de meicirculaire 2020. De doorwerking van de

septembercirculaire 2020 zal via een raadsinformatiebrief en een addendum op deze begroting 2021

aan de raad worden voorgelegd.

620 Gemeentelijke belastingen en heffingen

De gemeentelijke belastingen en heffingen komen uitgebreid aan de orde in paragraaf A "Lokale

heffingen". In het overzicht van algemene dekkingsmiddelen worden de gemeentelijke belastingen

uitgelicht waarvan de opbrengsten gemeentebreed ingezet kunnen worden. Het gaat dan om de OZB.

630 Overige algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

De overige algemene dekkingsmiddelen zijn gerelateerd aan paragraaf D "Financiering" waarbij een

onderbouwing wordt gegeven van de financieringsfunctie van de gemeente. Daarnaast maken we hier

ook de post onvoorzien en verwachte verplichting ten aanzien van de vennootschapsbelasting

inzichtelijk.

640 Overhead

Bij het in beeld brengen van de overhead maken we onderscheid in vier categorieën:

• Directe personeelskosten: Salariskosten van alle ambtenaren in dienst bij de gemeente Dongen.

• Indirecte personeelskosten: Scholingskosten, reis- en verblijfkosten, arbo- en administratiekosten.

• Facilitaire ondersteuning: Huisvesting gemeentehuis en -werven, ICT, archief, catering, e.d..

• Bestuursondersteuning en kwaliteitszorg: Publieksvoorlichting, kwaliteitszorg concern,

bestuursondersteuning, persvoorlichting en representatie.

Voor het berekenen van de overhead maken we gebruik van de rekenmethoden die door de

Commissie BBV worden voorgeschreven. Dit betekent dat kosten – waar mogelijk – direct worden

toegerekend aan producten. De resterende overhead wordt uitgedrukt in een percentage. Dit

percentage berekenen we voor zowel de binnen- als de buitendienst. Dit onderscheid wordt gemaakt

ten behoeve van een passende toerekening van uurtarieven naar de producten.

Percentage overhead = Overhead binnendienst

in 2021 € 7.414.856

= 62 % Directe personeelskosten € 12.018.447*

Percentage overhead = Overhead buitendienst

in 2021 € 110.494

= 5 % Directe personeelskosten € 2.041.416*

* In dit bedrag zijn ook de personeelskosten opgenomen die toegerekend mogen worden aan de producten.

59

Beleidsindicatoren

• Gemeente breed hoeveelheid fte formatie per 1.000 inwoners.

• Gemeente breed hoeveelheid fte bezetting per 1.000 inwoners.

• Apparaatskosten per inwoner (kosten per inwoner).

• Externe inhuurkosten (% ten opzichte van de loonsom en de totale kosten inhuur extern).

60

Wat mag het kosten?

De Algemene Uitkering uit het gemeentefonds is gebaseerd op de meicirculaire. Zoals in de inleiding aangegeven wordt de financiële verwerking van

de septembercirculaire via een addendum bij deze begroting voorgelegd aan de gemeenteraad. Bij de bepaling van de gemeentelijke belastingen en

heffingen is rekening gehouden met de inflatie, met de verwachte waardestijging van het onroerend goed en met de incidentele correctie op het OZB-

tarief.


610 Algemene uitkeringen 34.060 35.738 36.307 36.504 36.551

0.7 Algemene uitkering en overige uitkeringen gemeentefonds 34.060 35.738 36.307 36.504 36.551

620 Gemeentelijke belastingen en heffingen 215 5.848 222 5.997 210 6.232 210 6.232 210 6.232

0.61 OZB woningen 100 3.944 100 4.119 99 4.276 99 4.276 99 4.276

0.62 OZB niet-woningen 109 1.845 109 1.879 108 1.956 108 1.956 108 1.956

0.64 Belastingen overig 7 60 14 3 3 3

630 Overige algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien 747 1.133 803 783 1.032 146 532 -418 532 -375

0.10 Mutaties reserves 180 316 213 500

0.11 Resultaat van de rekening van baten en lasten 450 372 -424 -988 -945

0.5 Treasury -321 109 6 109 59 109 59 109 59 109

0.8 Overige baten en lasten 562 472 425 461 416 461 416 461 416 461

0.9 Vennootschapsbelasting (VpB) 56 56 56 56 56

640 Overhead directe personeelskosten 4.958 126 4.675 126 4.675 126 4.685 126 4.685 126

0.1 Bestuur

0.4 Overhead 4.958 126 4.675 126 4.675 126 4.685 126 4.685 126

Indirecte personeelskosten 1.029 608 561 466 466

0.4 Overhead 1.029 608 561 466 466

Facilitaire ondersteuning 2.151 138 2.181 138 2.054 110 1.876 16 1.869 16

0.10 Mutaties reserves 122 122 94

0.4 Overhead 2.151 17 2.181 17 2.054 17 1.876 17 1.869 17

Bestuursondersteuning en kwaliteitszorg 267 1 264 1 264 1 264 1 264 1

0.4 Overhead 267 1 264 1 264 1 264 1 264 1

Totaal Algemene dekkingsmiddelen en overhead 9.367 41.306 8.753 42.784 8.796 42.923 8.032 42.461 8.026 42.551

Overzicht lasten ene baten programma 6 Algemene dekkingsmiddelen en overhead (x € 1.000)

Begroting

2020

Begroting

2021

Begroting

2022

Begroting

2023

Begroting

2024

61

Paragraaf A. Lokale heffingen

De paragraaf lokale heffingen geeft een overzicht van de geraamde inkomsten uit de gemeentelijke

heffingen en van het beleid in 2021 ten aanzien van deze heffingen. Verder biedt de paragraaf een

overzicht van de tariefontwikkelingen, een opgave van de woonlasten, informatie over de

kostendekkendheid van tarieven en informatie over kwijtschelding.

De belastingverordeningen voor 2021 worden in december aan de raad ter vaststelling aangeboden.

De in deze paragraaf opgenomen tarieven voor 2021 zijn onder voorbehoud van besluitvorming door

de raad. In de paragraaf worden de volgende onderwerpen toegelicht:

1. Toerekening indirecte kosten aan tarieven

2. Onroerendezaakbelasting (OZB)

3. Afvalstoffenheffing

4. Rioolheffing

5. Lokale lastendruk

6. Vergelijkend overzicht woonlasten

7. Reclamebelasting

8. Verblijfsbelasting

9. Marktgelden

10. Lijkbezorgingsrechten

11. Leges

12. Kwijtscheldingsbeleid

Beleid ten aanzien van lokale heffingen

In het bestuursakkoord 2018 - 2022 is een aantal richtinggevende uitspraken gedaan op het terrein

van de lokale heffingen, te weten:

• De OZB-opbrengst stijgt met het landelijke inflatiepercentage.

• Voor de opbrengsten afvalstoffenheffing en rioolheffing wordt kostendekkendheid gehanteerd.

Door lokale en nationale ontwikkelingen kan niet volledig worden aangesloten bij het bestuursakkoord

2018-2022 en zal de woonlastendruk binnen de gemeente Dongen toenemen.

De marktgelden, lijkbezorgingsrechten, retributies en leges volgen de algemene tariefstijging. Het rijk

heeft in de meicirculaire van de algemene uitkering een prijsontwikkeling bruto binnenlands product

berekend van 1,8%, dit is in de tarieven verwerkt.

1. Toerekening indirecte kosten aan tarieven

Bij het berekenen van de tarieven worden diverse kosten meegenomen. Voor de kostendekkendheid

is allereerst van belang welke kosten toerekenbaar zijn aan de tarieven. Deze kosten bestaan uit

directe en indirecte kosten. Onder directe kosten worden de kosten verstaan die rechtstreeks

samenhangen met de verleende dienstverlening. Onder indirecte kosten worden de kosten verstaan

die weliswaar niet rechtstreeks samenhangen met de verleende dienst, maar wel in enig verband

staan met die dienstverlening, ofwel overheadskosten. De overheadkosten betreffen onder meer

kosten van arbeid, investeringen, ICT en materieel.

Bij de tariefberekening van de afvalstoffen- en rioolheffing wordt de compensabele BTW

doorberekend in de tarieven.

2. Onroerendezaakbelasting

Bij de tariefbepaling voor het belastingjaar 2021 is uitgegaan van een totaalopbrengst gebaseerd op

de OZB-opbrengsten 2020 vermeerderd met het BBP-index van 1,8%. Daarnaast wordt de

waardeontwikkeling (stijging of daling) van de onroerende zaken als gevolg van de jaarlijkse

waardering gecorrigeerd in de tarieven voor 2021. Voor het jaar 2021 zal de waarde per 1 januari

2020 worden gebruikt bij toepassing van het tarief 2021. Op dit moment zijn de waardeontwikkelingen

62

nog niet bekend maar is er gerekend met een geprognosticeerde waardeontwikkeling. Dit betreft 7%

voor woningen en 7,13% voor niet-woningen.

Bij Berap 2020-2 is gebleken dat er in 2020 meer OZB-opbrengsten zijn gerealiseerd dan in 2020 was

begroot. In de tariefberekening 2021 is € 200.000 aan OZB-opbrengsten als eenmalige korting voor

het belastingjaar 2021 verwerkt. Deze korting is naar rato van de WOZ-waarde van de woning en niet-

woning verwerkt in het tarief 2021. De korting bedraagt voor een woning met een gemiddelde WOZ-

waarde van € 278.200 circa € 12. De verwachte OZB-opbrengst voor het jaar 2021 bedraagt € 6,0

miljoen.

Tarief onroerende zaakbelasting 2018 2019 2020 2021

Eigenaar woning 0,1388% 0,1322% 0,1412% 0,1293%

Eigenaar niet-woning 0,1513% 0,1539% 0,2300% 0,2104%

Gebruiker niet-woning 0,1274% 0,1409% 0,2106% 0,1926%

3. Afvalstoffenheffing

Afvalstoffenheffing dient ter financiering van de kosten voor inzameling, beheer en verwerking van

afval. De afvalstoffenheffing maakt net als de OZB en de rioolheffing onderdeel uit van de woonlasten.

De gemeente Dongen maakt onderscheid in de heffing tussen éénpersoonshuishoudens en

meerpersoonshuishoudens. Het geheel van afvalinzameling is een gesloten circuit: de inkomsten

mogen alleen besteed worden aan de uitvoering van de afvalinzamelingstaak. Er wordt gewerkt met

een voorziening afval waarmee over- of onderbestedingen worden geëgaliseerd in het tarief.

Het uitgangspunt is dat afvalinzameling volledig kostendekkend is. In de raadsvergadering van 30

januari 2020 heeft de gemeenteraad het uitvoeringsplan grondstoffen Dongen vastgesteld. De

afvalstoffenheffing voor 2021 is berekend met inachtneming van dit afvalbeleid. In de

tariefberekeningen van afvalstoffenheffing is rekening gehouden met gemiste inkomsten als gevolg

van verleende kwijtschelding.

De lasten van de afvalstoffeninzameling nemen in 2021 onder meer toe door autonome

ontwikkelingen, waaronder verwerkingskosten en verbrandingsbelasting, indexering en incidentele

kosten conform het uitvoeringsplan grondstoffen.

Tarief afvalstoffenheffing 2018 2019 2020 2021

Meerpersoons-huishouden € 276,24 € 276,24 € 308,01 € 344,97

Alleenwonende € 179,40 € 179,40 € 200,03 € 224,03

Inzicht in kostendekkendheid

Omschrijving Specificatie Begroting 2021

(bedragen x € 1.000)

Lasten taakveld 7.3 Exploitatie afvalinzameling 2.616

Lasten taakveld 2.1 Aandeel kosten straatvegen 114

Lasten taakveld 6.3 Kwijtschelding afvalstoffenheffing 100

Overhead 201

BTW 419

Totaal lasten 3.449

Opbrengst afvalstoffenheffing 3.446

Onttrekking voorziening 3

Dekkingspercentage 100%

63

4. Rioolheffing

Rioolheffing dient ter financiering van de gemeentelijke watertaken, waaronder het beheer en

onderhoud van gemeentelijke riolering, afvalwater, hemelwater en grondwater. In het Verbreed

Gemeentelijk Rioleringsplan (VGRP) wordt aangegeven op welke manier de gemeente de

gemeentelijke watertaken wil verbeteren, uitbreiden, onderhouden en beheersen en welke middelen

noodzakelijk zijn om de gestelde doelen te bereiken.

De gemeente Dongen heft rioolheffing van de gebruiker van een perceel. De rioolheffing maakt net

als de OZB en afvalstoffenheffing onderdeel uit van de woonlasten. Het geheel van riolering is een

gesloten circuit: de inkomsten mogen alleen besteed worden aan de uitvoering van de

rioleringstaak. Er wordt gewerkt met een voorziening riolering waarmee over- of onderbestedingen

worden geëgaliseerd in het tarief. Het uitgangspunt is dat de riolering volledig kostendekkend is.

De berekening voor het bepalen van het tarief 2021 is geactualiseerd waardoor er meer kosten zijn

toegerekend aan het product riolering. Denk hierbij aan het vegen van de straten. Het voorkomen

dat zwerfvuil en bladafval in het riool terecht komt, zorgt ervoor dat er minder kosten hoeven te

worden uitgegeven aan het beheer. Er bestaat in de komende jaren een risico op een verdere

stijging van het riooltarief vanwege mogelijke extra kosten voor het verwijderen van

asbesthoudende kit bij de riolering en de grotere vervangingsvraag van oude riolen.

Tarief rioolheffing 2018 2019 2020 2021

Vastrecht € 143,16 € 144,55 € 139,44 € 175,45

Inzicht in kostendekkendheid

Omschrijving Specificatie Begroting 2021


Lasten taakveld 7.2 Exploitatie en beheer riolering 1.345

Lasten taakveld 2.1 Aandeel kosten straatvegen 85

Lasten taakveld 5.7 Aandeel kosten sloten 174

Lasten taakveld 6.3 Kwijtschelding rioolheffing 61

Overhead 230

BTW 255

Totaal lasten 2.150

Opbrengst rioolheffing 1.999

Onttrekking voorziening 151


5. Lokale lastendruk

In onderstaande tabel is een overzicht opgenomen van de lastenontwikkeling van een

meerpersoonshuishouden. De lokale lastendruk bestaat uit drie onderdelen: onroerende

zaakbelasting, afvalstoffen- en rioolheffing. De hondenbelasting wordt met ingang van 2021 volledig

afgeschaft. Voor de onroerende zaakbelasting wordt uitgegaan van een woning in eigendom met

getaxeerde waarde voor het jaar 2021 van € 278.200. Het gemiddelde van € 278.200 is gebaseerd op

de gemiddelde geschatte woningwaarde van 2020 gecorrigeerd met de verwachte waardestijging van

7%.

Tarieven 2018 2019 2020 2021

Eigenaar woning 0,1388% 0,1322% 0,1412% 0,1293%

Afvalstoffenheffing 276 276 308 345

Rioolheffing 143 144 139 175

Woonlasten meerpersoons-huishouden € 703 € 705 € 814 € 880

64

6. Vergelijkend overzicht woonlasten

Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de lagere Overheden (COELO) geeft jaarlijks de

'Atlas van de lokale lasten' uit. Deze Atlas geeft inzicht in de woonlasten per gemeente. Voor een

vergelijkend overzicht van de woonlasten (onroerendezaakbelasting, afvalstoffen- en rioolheffing)

2020 zijn van een viertal vergelijkbare regiogemeenten de woonlasten van een

meerpersoonshuishouden gebruikt.

Gemeente Woonlasten 2020 Landelijk rangtelnummer

Gilze en Rijen € 598 5

Hilvarenbeek € 784 172

Dongen € 818 229

Goirle € 831 248

Loon op Zand € 950 344

Noord-Brabant € 751

Nederland € 776

Om de gemeentelijke woonlasten goed met elkaar te kunnen vergelijken, hanteert COELO een eigen

berekeningswijze. Deze wijkt af van de waarden die de gemeente Dongen hanteert in de tabel voor de

lastendruk. Zo hanteert het COELO voor de OZB-heffing een gestandaardiseerd tarief, terwijl de

gemeente Dongen de werkelijke tarieven hanteert. Bij de afvalstoffenheffing gebruikt de gemeente

een vastrecht, terwijl het COELO uitgaat van het gemiddeld aantal kilo restafval bij gemeenten met

diftar systeem.

7. Reclamebelasting

De reclamebelasting wordt geheven van de gebruiker van de vestiging van wie dan wel ten behoeve

van wie een reclameobject wordt aangetroffen in het aangewezen gebied in centrum Dongen. De

reclamebelasting wordt geheven per vestiging waar een openbare aankondiging is geplaatst of waar

een openbare aankondiging is aangebracht. Na aftrek van de kosten van heffing en invordering is de

opbrengst bestemd voor Ondernemersvereniging Dongen Promotion.

Het bedrag van de belasting is afhankelijk van de locatie: het vastrecht bedraagt € 279,95 in

tariefgebied A en € 209,96 in tariefgebied B. Indien het pand zich in tariefgebied A bevindt en de

WOZ-waarde meer dan € 110.000 bedraagt, wordt een aanvullend tarief van 0,25% berekend over de

WOZ-waarde boven € 110.000. Indien het pand zich in tariefgebied B bevindt en de WOZ-waarde

meer dan € 110.000 bedraagt, wordt een aanvullend tarief van 0,1875% berekend over de WOZ-

waarde boven € 110.000.

8. Toeristenbelasting

Toeristenbelasting is een directe belasting die geheven wordt voor het houden van verblijf met

overnachting binnen de gemeente tegen vergoeding in welke vorm dan ook door personen die niet als

ingezetene met een adres in de basisadministratie personen van de gemeente zijn opgenomen. De

belastingplichtige is degene die gelegenheid biedt tot verblijf in hem ter beschikking staande ruimten

dan wel op hem ter beschikking staande terreinen. De belasting wordt geheven naar het aantal

overnachtingen. In de verordening toeristenbelasting zal een registratieplicht opgenomen worden,

zodat duidelijk is dat de exploitant de verplichting heeft zorg te dragen voor een registratie van het

aantal overnachtingen.

9. Marktgelden

Onder de naam "marktgeld" wordt een recht geheven voor het hebben van een standplaats op de

markt, daaronder begrepen de diensten die met de standplaats verband houden.

65

Leges Marktgelden

Omschrijving Begroting 2021


Lasten 14

Overhead 1

Totaal lasten 15

Opbrengst marktgelden 5


10. Lijkbezorgingsrechten

Voor het gebruik van de begraafplaats en voor het door of vanwege de gemeente verlenen van

diensten in verband met de begraafplaats heft de gemeente zogeheten lijkbezorgingrechten.

Leges lijkbezorgingsrechten



Lasten taakveld 7.5 126

Overhead 14

Totaal lasten 140

Opbrengst lijkbezorgingsrechten 134


11. Leges Titel 1, 2 en 3

Leges zijn rechten die de gemeente kan heffen in verband met verstrekte dienstverlening aan de

inwoners. In een aantal gevallen gaat het om tarieven met wettelijke beperkingen (bijvoorbeeld

paspoorten).

Leges Titel 1 (algemene dienstverlening - o.a. burgerzaken)



Lasten 395

Overhead 172

Totaal lasten 567

Opbrengsten 356


Leges Titel 2 (dienstverlening m.b.t. leefomgeving - o.a. omgevingsvergunningen)



Lasten 545

Overhead 329

Totaal lasten 874

Opbrengsten 605


66

Leges Titel 3 (dienstverlening vallend onder Europese dienstrichtlijn - o.a. evenementen)



Lasten 88

Overhead 49

Totaal lasten 138

Opbrengsten 16


12. Kwijtscheldingsbeleid In de gemeente Dongen kan kwijtschelding worden verleend voor afvalstoffenheffing, rioolheffing en onroerendezaakbelasting. De kwijtscheldingsnorm is vastgesteld op 100%. Indien een belastingplichtige over onvoldoende financiële middelen beschikt is het mogelijk onder bepaalde voorwaarden in aanmerking te komen kwijtschelding. Voor het belastingjaar 2021 is een bedrag van € 185.000 opgenomen aan kwijtscheldingslast. Kwijtschelding van gemeentelijke belastingen wordt verzorgd door de Belastingsamenwerking West-Brabant (BWB).

67

Paragraaf B. Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Beleid omtrent weerstandsvermogen

Het weerstandsvermogen geeft aan in hoeverre de gemeente financiële tegenvallers kan opvangen

zonder dat het bestaande beleid moet worden gewijzigd. Het geeft inzicht in de robuustheid van de

financiële positie van de gemeente. Op 19 december 2019 stelde de gemeenteraad de nieuwe

financiële verordening gemeente Dongen vast. Hierin zijn de kaders voor risicomanagement verwerkt.

We focussen ons vanaf deze begroting primair op risico’s, waarbij de financiële gevolgen, indien het

risico zich voordoet, direct ten laste van de algemene reserve worden gebracht. Dat betekent dat

onzekerheden in de financiële inschattingen in deze begroting niet in de risico-inventarisatie zijn

meegenomen. Een afwijking in de begrotingsinschattingen melden we zoals gebruikelijk in de

bestuursrapportage en lopen daarmee rechtstreeks via de exploitatie.

Inschatting risico's

Voor een goede bedrijfsvoering moeten we weten welke risico's (en kansen) wij hebben en hoe wij

deze risico’s kunnen beheersen. Ter bepaling van het benodigde weerstandsvermogen hebben we

inzicht in het risicoprofiel nodig. Middels een inventarisatie zijn de risico's verzameld. Belangrijk daarbij

is te onderzoeken welke beheersmaatregelen zijn genomen of alsnog genomen moeten worden. Bij

de inventarisatie van de risico's maken we onderscheid in structurele en incidentele (tijdelijke) risico's.

Daarbij wordt aangegeven wat het (maximaal) verwachte risicobedrag is en maakt de vakafdeling een

inschatting over de kans van voordoen. We houden daarbij onderstaande inschattingspercentages

aan.

Score Risicokans Gemiddelde risicokans

1. Laag 0% - 20% 10%

2. Matig 20% - 40% 30%

3. Gemiddeld 40% - 60% 50%

4. Hoog 60% - 80% 70%

5. Zeer hoog 80% - 100% 90%

Omdat de kans dat een risico zich daadwerkelijk voordoet slechts globaal is aan te geven, wordt met

een variatiebreedte van 20% gerekend. Het verwachte (maximale) risicobedrag en de kans op

voordoen leiden tot een gewogen risicobedrag.

Weerstandsratio

Het totaal aan gewogen risico's (= benodigde weerstandscapaciteit) wordt afgezet tegen de

beschikbare weerstandscapaciteit. Uit voorzichtigheidsoverwegingen nemen we bij de bepaling van

de weerstandscapaciteit uitsluitend de omvang van de algemene reserve mee. Dit leidt tot de bepaling

van een weerstandsratio. Met behulp van de onderstaande tabel beoordelen we de ratio van de

gemeente Dongen. Deze normtabel is ontwikkeld door het Nederlands Adviesbureau

Risicomanagement (NAR).

Categorie Ratio weerstandsvermogen Betekenis

A > 2,0 Uitstekend

B 1,4 < 2,0 Ruim voldoende

C 1,0 < 1,4 Voldoende

D 0,8 < 1,0 Matig

E 0,6 < 0,8 Onvoldoende

F < 0,6 Ruim onvoldoende

68

Berekening weerstandsratio

Aan de hand van de gewogen risicobedragen en weerstandscapaciteit bepalen we hoe Dongen

ervoor staat. Dat noemen we de weerstandsratio.

Weerstandsratio = Beschikbare weerstandscapaciteit

= 4.964

= 1,53 Benodigde weerstandscapaciteit 3.241

Hiermee kan geconcludeerd worden dat het weerstandsvermogen 2021 ruim voldoende is.

In de grafiek wordt inzicht geboden in de ontwikkeling van de ratio weerstandsvermogen. Hieruit blijkt

dat de ratio weerstandsvermogen ruim voldoende is. Aan de schommelingen van de ratio valt op te

maken dat risicomanagement een dynamisch proces is, dat continu gemonitord wordt. De mate

waarin daadwerkelijk een beroep gedaan moet worden op de algemene reserve om risico's op te

vangen is beperkt. Eerder in het proces worden al beheersmaatregelen genomen.

Sinds de begroting 2020 is het risicoprofiel gedaald door met name de daling van de omvang van de

beschikbare weerstandscapaciteit (van € 6,9 miljoen in de begroting 2020 naar € 4,9 miljoen in de

begroting nu). Dit komt door de verwerking van het negatieve resultaat 2019 in de algemene reserve.

Daarnaast zorgt de onzekerheid omtrent de ontwikkeling van het gemeentefonds en daarmee de

algemene uitkering voor een verslechtering van het risicoprofiel.

69

Resultaten risicoanalyse

De risico’s beschrijven we kort. Daarbij geven we aan of het een nieuw of een bestaand risico betreft.

In de hierna volgende tabel is de top 5 van de geïnventariseerde risico’s in beeld gebracht. In de

bijlage zijn alle geïnventariseerde risico’s opgenomen.

Benodigde weerstandscapaciteit Peildatum 1-1-2021

Verwacht

maximaal

risicobedrag

Kans-

percen-

tage

Gewogen

risico

bedrag

Nieuw /

bestaand

Incidentele risico's (top 5)

1. Herijking Algemene Uitkering € 1.600.000 50% € 800.000 Bestaand

2. Waarderingsrisico nieuwe

woningbouwlocaties

€ 1.800.000 30% € 540.000 Bestaand

3. Corona-effect uitgestelde zorgvraag € 600.000 50% € 300.000 Nieuw

4. Exploitatie maatschappelijk partners € 266.000 50% € 133.000 Nieuw

5. Minder opbrengsten woningbouwlocaties € 360.000 30% € 108.000 Bestaand

Overige incidentele risico's € 2.805.226

€ 677.568

Totaal incidentele risico's € 7.431.226

€ 2.558.568

Structurele risico's (top 5)

1. Vacaturedruk kwetsbare functies € 450.000 50% € 225.000 Bestaand

2. Complexe casuïstiek zorg € 300.000 50% € 150.000 Nieuw

3. Juridische risico's € 500.000 30% € 150.000 Bestaand

4. Frauderisico's € 250.000 30% € 75.000 Nieuw

5. Beroeps- en bezwaarprocedures € 200.000 30% € 60.000 Nieuw

Overige structurele risico's € 220.000

€ 22.000

Totaal structurele risico's € 1.920.000

€ 682.000

Totaal € 9.351.226

€ 3.240.568

Incidentele risico’s

De top vijf aan incidentele risico’s zijn:

1. De besluitvorming over de herijking van de Algemene Uitkering is doorgeschoven naar het

najaar van 2020. Deze herijking kan nadelige gevolgen hebben voor de gemeente Dongen. In

de jaren 2021 en 2022 wordt een risicoreservering getroffen ter hoogte van € 816.000 om de

eerste jaren te overbruggen.

2. Als gevolg van economische en marktontwikkelingen blijft de uitgifte van gronden voor

woonlocaties achter bij de verwachtingen. De nieuwe grondexploitaties (Biezenplein,

Noorderlaan en Waspikseweg) zijn verlieslatend.

3. Het is niet duidelijk of corona leidt tot uitgestelde zorg of een boeggolf. Dit na-ijleffect zorgt

voor een onzekerheid. Daarnaast zijn er mogelijk hogere kosten als gevolg van

continuïteitsbijdragen en de vergoeding van meerkosten.

4. Als gevolg van de coronacrisis staat de exploitatie van enkele maatschappelijke partners

onder druk. Het risico is aanwezig dat tekorten ontstaan/oplopen. De gemeente ontvangt

compensatie vanuit het rijk. Op dit moment is nog onduidelijk om hoeveel geld het gaat en of

dit voldoende is om de risico's af te dekken.

5. Als gevolg van economische ontwikkelingen blijft de uitgifte van gronden voor woonlocaties

achter bij de verwachtingen. De resultaten van de grondexploitatie Beljaart zijn lager dan

verwacht.

70

Structurele risico’s

De top vijf aan structurele risico’s zijn:

1. Als gevolg van samenloop van omstandigheden (mobiliteit, ziekte) kunnen plotseling binnen 1

team op vitale en/of kwetsbare functies vacatures ontstaan die niet intern opgelost kunnen

worden.

2. Inzet ten aanzien van incidentele complexe casuïstiek waar zwaarste zorgpakketten moeten

worden toegekend. Mochten regionale solidariteitsafspraken geen soelaas bieden.

3. In geval van juridische claims kan de uitkomst leiden tot een vordering op de gemeente.

4. Benadeling van de gemeente als gevolg van fraude.

5. Scherp indiceren op onder andere de Wmo kan mogelijk ook meer beroeps- en

bezwaarprocedures met juridische meerkosten met zich meebrengen.

Een niet in de risicolijst opgenomen risico betreft het aflopen van de incidentele rijksmiddelen voor

jeugdzorg na 2022. In september 2020 zijn de tijdelijke rijksmiddelen verlengd tot en met 2022. Er

loopt een onderzoek op basis waarvan besloten moet worden over structurele financiering. Conform

de begrotingscirculaire van de provincie zijn de middelen reeds structureel opgenomen in het

financieel perspectief. Het risico op het niet verlengen van de middelen speelt pas vanaf 2023 en is

om die reden niet in deze risicolijst opgenomen.

Ratio's en kengetallen

Aan de hand van de voorgeschreven financiële kengetallen kan inzicht gegeven worden in de

financiële positie van de gemeente. De kengetallen moeten in samenhang bezien worden. De

berekeningen van de ratio's en kengetallen zijn voor een groot gedeelte gebaseerd op gegevens zoals

opgenomen in de balans. Voor de signaleringswaarden sluiten we aan bij de waarden zoals deze door

toezichthouders bij gemeenten wordt gehanteerd.

Laag risico Gemiddeld risico Hoog risico

Netto schuldquote < 90% 90% - 130% > 130%

Solvabiliteitsratio > 50% 20% - 50% < 20%

Grondexploitatie < 20% 20% - 35% > 35%

Structurele exploitatieruimte > 0% = 0 < 0%

Belastingcapaciteit < 95% 95 - 105% > 105%

Netto schuldquote

71

De netto schuldquote geeft inzicht in de omvang van de schuldenlast ten opzichte van de eigen

middelen. Het geeft een indicatie van de mate waarin de rentelasten en de aflossingen op de

exploitatie drukken. De netto schuldquote is ook inzichtelijk gemaakt na correctie voor verstrekte

leningen. Zo wordt duidelijk wat het aandeel van de verstrekte leningen is in de exploitatie en de

schuldenlast. Er is nog steeds een toename zichtbaar van de schuldquote. Daarmee is de conclusie

gerechtvaardigd dat de netto schuldquote zich nog steeds beweegt in het gebied "hoog risico".

Solvabiliteitsratio

De solvabiliteit geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële

verplichtingen te voldoen. Hoe lager dit percentage, hoe ongunstiger dit is voor de financiële

weerbaarheid van de gemeente. De mate van weerbaarheid geeft in combinatie met de andere

kengetallen een indicatie over de financiële positie. Als gevolg van maatregelen gericht op het

versterken van de financiële positie herstelt het niveau van het eigen vermogen zich. Dat zorgt voor

een stabilisatie op de ontwikkeling van de solvabiliteit. Daarmee is de conclusie gerechtvaardigd dat

de solvabiliteitsratio zich beweegt in het gebied "hoog risico".

Grondexploitatie

72

Grondexploitaties hebben impact op de financiële positie van de gemeente. Het kengetal

grondexploitatie geeft aan hoe groot de waarde van de voorraden grond is ten opzichte van de totale

baten in de begroting. Verkoop van gronden heeft een positieve invloed op de liquiditeitspositie van de

gemeente. Staat grond tegen een te hoge waarde op de balans en moet worden afgewaardeerd, dan

leidt dit tot een lager eigen vermogen en dus een lagere solvabiliteit. Verwachting is dat de gronden

binnen de huidige grondexploitaties komende jaren verkocht worden. Het positieve beeld rondom de

grondexploitaties zet zich in de komende jaren voort. Daarmee is de conclusie gerechtvaardigd dat de

solvabiliteitsratio zich beweegt in het gebied "laag risico".

Structurele exploitatieruimte

Aan de hand van deze ratio kan bepaald worden in hoeverre de gemeente in staat is zijn eigen lasten

te dragen. Uitgangspunt is hoe hoger hoe beter. De structurele exploitatieruimte wordt bepaald door

het meerjarig financieel perspectief uit de inleiding te corrigeren voor incidentele baten en lasten en

voor de onttrekkingen en toevoegingen aan de reserves. De samenhang tussen de structurele

exploitatieruimte en bijvoorbeeld schuldquote geeft een beeld in hoeverre een hoge schuldquote

daadwerkelijk een risico is. Het risico wordt namelijk primair ingegeven door de vraag in hoeverre de

lasten (rentecomponent) gedragen kunnen worden. Zolang er sprake is van een positieve structurele

exploitatieruimte kan de lasten worden gedragen. Hier bestaat wel het risico van stijgende rente. Dit

doet zich enkel voor bij nieuw af te sluiten leningen en is daarom primair een risico op minimaal

middellange termijn. Daarmee is de conclusie gerechtvaardigd dat de solvabiliteitsratio zich beweegt

in het gebied "laag risico".

Belastingcapaciteit

90,00%95,00%

100,00%105,00%110,00%115,00%120,00%

Belastingcapaciteit

73

De belastingcapaciteit geeft inzicht in de mate waarin op de langere termijn financiële tegenvallers

opgevangen kunnen worden. Hiervoor worden de belastingtarieven van de gemeente Dongen afgezet

tegen de landelijke gegevens. Bovenstaande grafiek laat zien dat de tarieven boven het landelijke

gemiddelde liggen en er daarmee geen onbenut belastingpotentieel bestaat. Het is uiteindelijk een

beleidskeuze om de tarieven al dan niet te verhogen. Het beeld van de tarieven voor 2021 wordt hier

afgezet tegen de meest recente landelijke gegevens. Dit is 2020. Zoals ook aangegeven in de

paragraaf lokale heffingen ontstaat daarmee een vertekend beeld hoe de gemeente Dongen zich

verhoudt tot de landelijke ontwikkeling. De conclusie is dat de belastingcapaciteit zich in het gebied

''hoog risico'' beweegt.

Conclusie

Wanneer we de financiële kengetallen in hun onderlinge samenhang bekijken zien we een gemiddeld

tot hoog risico in de financiële positie van de gemeente Dongen.

74

Paragraaf C. Onderhoud kapitaalgoederen

In deze paragraaf is de staat en het beheer beschreven van onze kapitaalgoederen: wegen, openbare

verlichting, openbaar groen, speel- en recreatieterreinen, riolering, gemeentelijke gebouwen en jeugd-

en sportaccommodaties.

Het versterken van de woon- en leefomgeving is essentieel voor het vasthouden en aantrekken van

inwoners. Het in standhouden van een aantrekkelijke en veilige leefomgeving hoort daarbij. Onze

kapitaalgoederen spelen daarbij een belangrijke rol. Het betreft grote zaken die vaak veel waarde

hebben en meerdere jaren meegaan. Sommige taken waarop kapitaalgoederen betrekking hebben,

zijn wettelijk verplicht. Het onderhoud en beheer van kapitaalgoederen is van groot belang voor het

goed functioneren van de gemeente. Achterstallig onderhoud zou kunnen leiden tot aansprakelijkheid.

Met de paragraaf 'Onderhoud kapitaalgoederen' stellen we de kaders vast voor onderhoud van

infrastructuur, voorzieningen en gebouwen. Dat is van belang omdat kapitaalgoederen:

• blijvend een groot beslag op de gemeentelijke begroting leggen;

• nodig zijn om de programmadoelen van de gemeente te realiseren;

• mede het aanzien van de gemeente bepalen.

Er bestaat een direct verband tussen de paragraaf 'Onderhoud kapitaalgoederen', de staat van

reserves en voorzieningen, en het investeringsplan. In het investeringsplan worden de investeringen

bijeengebracht waarvan de jaarlijkse kapitaallasten verwerkt zijn in deze paragraaf. De kosten van het

jaarlijks klein onderhoud zijn opgenomen in de exploitatie. Voor wegenonderhoud en openbare

verlichting is structureel een budget in de begroting opgenomen. Het uitvoeringsplan voor wegen en

openbare verlichting is hierop afgestemd. Voor wat betreft sportaccommodaties en gebouwenbeheer,

wordt gebruik gemaakt van een onderhoudsvoorziening. Voor riolering wordt gewerkt met een

egalisatievoorziening. Het verloop van deze reserves en voorzieningen is in de staat van reserves en

voorzieningen in beeld gebracht en toegelicht.

Aan de lasten die in deze paragraaf worden weergegeven liggen onderhouds- en uitvoeringsplannen

ten grondslag die door de raad zijn of worden vastgesteld:

Wegen, straten en pleinen

Voor het onderhoud aan de wegen is het Geprogrammeerd wegenonderhoud vastgesteld in juli 2017.

Een nieuw wegenonderhoudsplan wordt in 2021 opgesteld. Hierin wordt onder andere het

wegenonderhoud en het onderhoud openbaar domein, bruggen en duikers opgenomen.

Ontwikkelingen:

• In 2021 komt er een nieuw beheerplan geprogrammeerd wegenonderhoud.

• In 2021 wordt een beleids- annex beheerplan (civiele) kunstwerken opgesteld. Hieronder vallen

onder andere bruggen, duikers, keer- en kademuren. Uit een eerste globale inventarisatie blijkt

dat het areaal groter is dan waar nu rekening mee is gehouden in begroting. De definitieve

uitwerking volgt bij dit beleidsstuk.

Openbare verlichting en verkeerregelinstallaties

Het beleidsplan voor openbare verlichting is 9 april 2020 vastgesteld.

Ontwikkelingen:

• De verkeersregelinstallatie aan de Steenstraat – Duiventorenbaan functioneert, maar is technisch

zodanig achterhaald, dat er geen ondersteuning meer geleverd wordt. We zien jaarlijks een

toename in het aantal storingen. In afwachting van de nieuwe N629 wordt de installatie nog niet

vervangen.

• We zien een toename van storingen bij de openbare verlichting van de eerste generatie LED-

armaturen.

75

Openbaar groen

Voor het beheren van het openbaar groen en speel- en recreatieterreinen maken we gebruik van de

vastgestelde gewenste beeldkwaliteiten en van groenstructuurplannen voor Dongen en ’s

Gravenmoer, het bomenbeleidsplan 2017, het groenbeheerplan 2017 en het speelruimtebeleidsplan.

Onder openbaar groen wordt ook verstaan de speel- en recreatieterreinen.

Ontwikkelingen:

• Voor 2021 gaan we een nieuwe (beeld)monitor toepassen die meer omvat dan alleen het

openbaar groen.

• Met ingang van 2021 zijn de onderhoudsbudgetten aangepast aan de areaaluitbreidingen.

Water en riolering

Het huidige Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (VGRP) is vastgesteld in juli 2017 en loopt eind

2020 af. Vaststelling van het nieuwe plan is voorzien voor 2021 en hierin spreken we voortaan over

het water- en rioleringsplan. Het plan zal meer gericht zijn op basis van de omgevingswet en de

maatschappelijke effecten van water en het klimaat.

We zijn inmiddels gestart met de voorbereidingen voor het opstellen een nieuw plan. Het aankomende

jaar kunnen we nog voldoende uit de voeten met het bestaande beleid en daarnaast is het van belang

om de uitkomsten van de klimaatdialoog af te wachten. Hierbij streven we naar terughoudendheid met

betrekking tot nieuwe investeringen als gevolg van nieuw water- of rioolbeleid en zal meer dan

voorheen gekeken worden naar bredere en gezamenlijke inzet van mens en middelen om de opgaven

te realiseren. Zoals in de bestuursopdracht voor het nieuwe water- en rioleringsplan vermeld staat,

werken wij toe naar een raamwerkplan met jaarschijven. De werkzaamheden ten aanzien van het

geprogrammeerd groot onderhoud en vervangingen maken zoals gebruikelijk onderdeel uit van deze

begroting.

Ontwikkelingen:

• Bij de riolering is in het verleden asbesthoudende voegenkit toegepast. In de begroting is hier nog

geen rekening mee gehouden, omdat de financiële consequenties nog niet goed te beoordelen

zijn.

• We zien een toename in het onderhoud aan de riolering als gevolg van ouderdom. Het gaat hier

om de gebieden Oud-Dongen, West-1, West-2 en de Biezen.

Gemeentelijke gebouwen

Bij de gemeentelijke gebouwen en jeugd- en sportaccommodaties is sprake van geprogrammeerd

onderhoud. De kosten worden deels door huur gedekt. Jaarlijks worden de beheerplannen bijgesteld

aan de hand van jaarlijkse inspecties en beleidsontwikkelingen.

Ontwikkelingen:

• Door de coronaproblematiek komen er vragen omtrent luchtverversingscirculatie. Bij het opstellen

van de begroting is hier op voorhand budgettair geen rekening mee gehouden.


Lasten van onderwijshuisvesting betreffen enkel de kapitaallasten die voortkomen uit investeringen

zoals de IKC's. De onderhoudsplicht ligt bij de schoolbesturen die hiervoor via het Rijk een vergoeding

ontvangen.

Sport- en cultuuraccommodaties

Voor het onderhoud aan de sportaccommodaties (zowel gebouwen als velden) zijn voorzieningen

gevormd. In 2020 is de voorziening sport herijkt. Jaarlijks worden de onderhoudsplannen bijgesteld.

Het beheer van de gemeentelijke binnensportaccommodaties is in handen van de Binnensport

Accommodaties Dongen (BSA). De BSA ontvangt hiervoor een vergoeding. Met de BSA zijn

afspraken gemaakt over de demarcatie van het onderhoud aan de binnensportaccommodaties.

76

In 2021 staan voor de voetbalaccommodaties enkele (kleine) veldrenovaties gepland, evenals enkele

werkzaamheden op het gebied van beregening en drainage.

Onderhoud kapitaalgoederen op basis van gegevens begroting (bedragen x € 1.000)

2021 2022 2023 2024

Wegen, straten en pleinen 1.275 1.500 1.528 1.598

Openbare verlichting en verkeerregelinstallaties 409 415 420 426

Openbaar groen 2.249 2.241 2.253 2.271

Water en riolering 1.666 1.807 1.908 1.972

Gebouwenbeheer 1.355 911 1.122 1.103

Onderwijshuisvesting 1.443 1.187 1.452 1.575

Sport- en cultuuraccommodaties 2.261 2.208 2.126 2.115

Totaal onderhoud kapitaalgoederen 10.659 10.268 10.798 11.059

In deze tabel zijn de lasten weergegeven per categorie kapitaalgoederen, zoals in de exploitatie

opgenomen. Dit zijn onder meer de kapitaallasten en structurele onderhoudslasten. Ten opzichte van

de begroting 2020-2023 worden de verschillen met name verklaard door het anders toerekenen van

ambtelijke uren. Hierin is een kwaliteitsslag gemaakt. Voor onderwijshuisvesting geldt dat in 2021 de

sloop van het Cambreur College is voorzien, dit verklaart de stijging in 2021.

77

Paragraaf D. Financiering

In de financieringsparagraaf legt de gemeente de verwachtingen en het beleid voor de financiële

risico's vast. De gemeente is hierbij gehouden aan de Wet Fido, de eigen financiële verordening en

het treasurystatuut. De financiële verordening 2020 en het treasurystatuut 2020 zijn op dit moment het

kader voor deze paragraaf. Daarnaast worden in deze paragraaf specifieke uitgangspunten

opgenomen zoals de kasgeldlimiet. De voornaamste doelstelling van de treasuryfunctie is het

beperken van de financiële risico's.

Kasbeheer

In 2021 zal er sprake zijn van een financieringstekort, waarvoor kortgeldleningen (kas- en daggeld)

worden aangetrokken tot het bedrag van de kasgeldlimiet. Zodra deze limiet wordt overschreden

zullen de nodige maatregelen worden getroffen om verdere overschrijding te voorkomen. Dit heeft tot

gevolg dat een vaste geldlening wordt afgesloten (consolidatie).

Uitzettingen (leningen UG, beleggingen)

Leningen (bedrag x € 1.000) 1 januari 2021

Geldnemer:

Schietsportcentrum 7

St. Dongha-Heem 111

Zwembad de Vennen, 1e lening 3.852

Voorziening zwembad De Vennen* -400

Startersleningen 1.102

Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVn) 200

Subtotaal 4.872

Beleggingen (bedrag x € 1.000)

Aandelen Brabant Water 111

Aandelen NV BNG 160

Grootboekschuld ministerie van Financiën 2

Totaal 5.145

* De voorziening zwembad De Vennen is in de jaarrekening als waarderingscorrectie in mindering

gebracht op de vordering onder de financiële vaste activa.

De uitzettingen per 1 januari 2021 zijn naar verwachting € 5.145.000. De aflossing in 2021 bedraagt

naar verwachting € 374.000. De stand per 31 december 2021 zal hierdoor € 4.770.000 zijn.

Financiële risico's in beeld

Risico Norm Toelichting

Renterisico vlottende

schuld

Kasgeldlimiet: 8,5%

van begrotingstotaal

Kasgeldlimiet 2021: € 5,5 miljoen

Bij structureel overschrijden kasgeldlimiet moet

kortlopende schuld worden omgezet in langlopende

schuld.

Renterisico vaste

schuld

Renterisiconorm:

20% van het

begrotingssaldo

Naast de kasgeldlimiet dienen voor 2021 vaste

geldleningen te worden opgenomen. Hierbij blijft de

gemeente Dongen binnen de renterisiconorm.

Kredietrisico - Risico uit hoofde van door de gemeente verstrekte leningen en uitgezette

beleggingen. Het risico bestaat dat de vrijvallende gelden (bij aflossing)

niet tegen een gelijk rentepercentage kunnen worden belegd.

- Risico ten aanzien van verstrekte gemeentegaranties (borgstellingen).

Garanties dienen voort te vloeien uit gemeentelijke taken. Het

verstrekken van een gemeentegarantie geschiedt bij raadsbesluit en

wordt voor komend jaar niet verwacht.

78

Renterisiconorm Het uitgangspunt van de renterisiconorm is het beheersen van de renterisico’s op langlopende schulden. Dit gebeurt door het aanbrengen van spreiding in de looptijden van de leningen. Hiermee wordt voorkomen dat een groot deel van de leningen tegelijk opnieuw moet worden afgesloten, met het risico van snel oplopende rentelasten. De renterisiconorm is bepaald op 20% van het begrotingstotaal. Dat wil zeggen dat de jaarlijks verplichte aflossingen en de renteherzieningen niet méér mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Hierbij is een minimumbedrag bepaald van € 2,5 miljoen. In onderstaande tabel wordt de renterisiconorm voor de komende jaren weergegeven.

Renterisiconorm 2021 2022 2023 2024

Omschrijving (bedragen x € 1.000)

A Aflossingen 6.816 7.393 8.387 8.040

Renterisiconorm: B Begrotingstotaal 64.934 65.894 63.951 63.247 C Norm in % 20 20 20 20 D Renterisiconorm: (minimum 2.500) 12.987 13.179 12.790 12.649 E Ruimte (+) / Overschrijding (-/-) (D - A) 6.171 5.785 4.403 4.610

Rente-omslag

Conform het 'Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten' (BBV) moet er inzicht

worden gegeven in de rentelasten, de financieringsbehoefte en de wijze waarop rente aan

investeringen, grondexploitaties en taakvelden wordt toegerekend. Daarnaast is het verplicht dat de

rentekosten aan de desbetreffende taakvelden moeten worden toegerekend met behulp van een

(rente) omslagpercentage.

Renteschema (in bedragen x € 1.000) 2021

A De externe rentelasten over de korte en lange financiering 775

B De externe rentebaten over de korte en lange financiering -15

C Saldo rentelasten en rentebaten 760

Rente die aan de grondexploitaties moet worden doorberekend -150

Aan taakvelden toe te rekenen externe rente 610

D Totaal geraamde aan taakvelden toe te rekenen rente 610

E De aan taakvelden toe te rekenen rente (renteomslag) 732

F Verwacht renteresultaat op taakveld treasury 122

Liquiditeitsbegroting

De gemeente Dongen werkt vanuit totaalfinanciering. Alle gemeentelijke inkomsten en uitgaven

worden hierbij gesaldeerd voordat de geld- of kapitaalmarkt wordt benaderd. Goed inzicht in het

verloop van inkomsten en uitgaven leidt tot betere sturing op de benodigde liquiditeiten voor de

komende jaren, de aan te trekken externe financiering en de ontwikkeling van de rentekosten. Voor de

begroting is een liquiditeitsprognose opgesteld. De liquiditeitsprognose is opgesteld met de cijfers uit

deze begroting en het investeringsplan 2021-2024.

Vanaf 2021 neemt als gevolg van investeringen de leningenportefeuille toe.

(bedragen x € 1.000) 2021 2022 2023 2024

Liquiditeitsprognose op 1 januari 236 130 450 946

Saldo inkomsten en uitgaven exploitatie 3.280 4.349 5.302 5.539

Uitgaven aflossing opgenomen leningen -6.816 -7.393 -8.787 -8.040

Inkomsten aflossing uitstaande leningen 374 209 195 195

Uitgaven investeringen -14.837 -17.200 -5.643 -8.963

Inkomsten grondexploitaties 1.593 6.855 3.529 4.036

Liquiditeitsoverschot (+) / -tekort (-) -16.170 -13.050 -4.554 -6.287

Nieuwe leningen 16.500 13.500 5.500 7.500

79

EMU-saldo Op grond van artikel 20 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten moet de gemeente in de programmabegroting inzage geven in het EMU-saldo over het vorig begrotingsjaar, de berekening van het geraamde bedrag over het begrotingsjaar en de berekening van het geraamde bedrag over het jaar volgend op het begrotingsjaar. Het EMU-saldo is een in Europees verband gehanteerd en gedefinieerd macro-economisch begrip. Het kan worden omschreven als het verschil tussen de inkomsten en uitgaven van de collectieve sector (rijk, andere overheden, sociale fondsen).

Omschrijving 2020 2021 2022 2023

(bedragen x € 1.000) Volgens begroting

2020

Volgens begroting

2021

Volgens meerjaren-

raming in begroting

2021

Volgens meerjaren-

raming in begroting

2021

1. Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c)

36 -631 681 843

2. Mutatie (im)materiële vaste activa 9.657 12.205 18.252 1.945

3. Mutatie voorzieningen -186 -224 22 -323

4. Mutatie voorraden (incl. bouwgronden in exploitatie)

-957 -1.593 -6.117 -3.521

5. Verwachte boekwinst bij verkoop effecten en verwachte boekwinst bij verkoop (im)materiële vaste activa

0 0 0 0

Berekend EMU-saldo -8.850 -11.467 -11.432 2.096

80

Paragraaf E. Bedrijfsvoering

Organisatieontwikkeling

In 2020 is de mijlpaal bereikt waar we al sinds 2018 naar op weg waren: alle teams hebben het

stappenplan doorlopen en zijn nu officieel zelforganiserend. De organisatieontwikkeling is daarmee

echter niet ten einde gekomen. In 2021 ontwikkelen we door op basis van behoeftes van de

organisatie en met behulp van een integraal model. We besteden aandacht aan waarden, cultuur en

relaties, we gaan aan de slag met kennis, vaardigheden en gedrag en kijken goed naar processen en

structuren. Dat doen we door middel van de volgende acht ontwikkellijnen:

• Drijfveren

• Zelfbewustzijn

• Leiderschapsstijl

• Conflicthantering

• Organisatiestructuur

• Informatiestroom

• Werkhouding

• Visie en kernwaarden

Daarnaast wordt onze manier van werken verbonden aan ontwikkelingen als de Omgevingswet. Met

behulp van experimenten, pilots, Citizen Lab en andere innovatieve werkvormen proberen we een

andere dialoog en interactie met onze inwoners, tot stand te brengen. Rondom maatschappelijke

opgaven organiseren we het zo, dat onze expertise veel meer in samenwerking met onze omgeving

wordt ingezet.

Een andere manier van werken

Vanwege de coronasituatie zijn de medewerkers met uitzondering van de buitendienst van de ene op

de andere dag zo goed als volledig thuis gaan werken. Uit een inventarisatie onder de teams is

gebleken dat het (deels) thuiswerken goed past bij onze organisatie. Het is in veel gevallen efficiënter,

flexibeler en werk en privé kunnen beter op elkaar worden afgestemd. Dat wordt overigens ook met

ervaringen bij andere overheden en bedrijfstakken bevestigd. Het is de ambitie van de gemeente

Dongen om ook in de post-coronasituatie een impuls te geven aan het huiswerken. Deze andere

manier van werken, nu en in de toekomst, heeft invloed op de totale bedrijfsvoering (huisvesting, ICT-

apparatuur, werkplekken, personele regelingen, etc.).

Om vorm en invulling te geven aan deze andere manier van werken wordt in de aanloop naar 2021

binnen het project “Anders Werken” gewerkt aan de nodige wijzigingen in de bedrijfsvoering.

Faciliteren van digitale werkplekken en een onderzoek naar aanpassing van de huisvesting zijn de

belangrijkste aandachtspunten voor 2021.

Personele ontwikkeling

In de programmabegroting 2020 is een bezuinigingstaakstelling op de gemeentelijke organisatie

gelegd die oploopt tot ruim € 900.000. Hiervan is inmiddels ruim de helft ingevuld. Met name door

middel van natuurlijk verloop (met formatiereductie), ontwikkelen van jong talent, traineeships en het

voortzetten van het generatiepact zal hier verder invulling aan worden gegeven. Bij alle

ontwikkelingsslagen die gemaakt moeten worden en de voortdurende prioritering die in deze crisistijd

gemaakt moet worden, staat de organisatie onder druk. Nieuwe taken vragen om nieuwe formatie.

Enkele onderdelen waar voor 2021 de focus op ligt:

• De invoering van de omgevingswet, dit betekent een andere manier van werken die opgepakt zal

moeten worden.

• Doorontwikkeling sociaal domein, de golfbewegingen in het sociaal domein en de relatie met

regiogemeentes waar het om gezamenlijke inkoop van jeugdzorg gaat blijven lastig en met een

krappe bezetting is het niet altijd mogelijk om daar adequaat op te reageren.

81

• Digitalisering; mede door de coronacrisis heeft verdere digitalisering een vlucht genomen, meer

thuiswerken, toegenomen flexibiliteit en datagedreven werken zijn thema’s die steeds belangrijker

worden. Medewerkers zullen zich deze digitale vaardigheden nog meer dan voorheen eigen

moeten maken.

Ziekteverzuim

In 2020 is het verzuimpercentage gedaald. Nadat het verzuimpercentage is opgelopen van 5,4% in

2018 naar 5,97% in 2019, komt het percentage in de eerste 8 maanden van 2020 uit op 4,99%. Naar

verwachting heeft het ingezette beleid van thuiswerken een positief effect op de verzuimfrequentie van

de medewerkers. Vanwege het coronavirus zijn we daarnaast extra voorzichtig en informeren direct bij

de medewerker of de klachten wellicht gerelateerd zijn aan corona. Er is eveneens een tweede

casemanager aangesteld om de continuïteit van het proces te garanderen.

Onze inzet is er op gericht om de positieve trend in het verzuimpercentage te continueren. Dit doen

we door niet alleen aandacht te hebben voor zieke medewerkers, maar door nog meer te focussen op

het voorkomen van verzuim. Daarbij worden diverse instrumenten ingezet. Om vitaliteit in brede zin te

stimuleren hebben we een samenwerking met De Vennen, waar onze medewerkers terecht kunnen bij

een leefstijlcoach die helpt bij het vormgeven van gezonde gewoontes. Indien de maatregelen het

weer toelaten zal de verpleegkundige ook aanwezig zijn op locatie voor een inloopspreekuur.

Daarnaast is er de mogelijkheid voor medewerkers om een preventief spreekuur te hebben bij de

ARBO dienst. Collega's kunnen hier al gebruik van maken voordat ze ziek worden, op die manier

proberen we preventief in te grijpen om te voorkomen dat verzuim ontstaat.

Informatisering en automatisering

Digitalisering en digitale dienstverlening blijven belangrijk. Met de invoering van zaakgericht werken

ligt er een goede basis om door te bouwen. Bijvoorbeeld in de voorbereiding op het Digitale Stelsel

Omgevingswet (DSO). Net als in 2020 gaan we op zoek naar goede en nieuwe manieren om slimmer

te werken en onze inwoners beter te bedienen. Klantreizen en LEAN zijn daarbij methodes die we

daarvoor inzetten. Ook maken we graag gebruik van de frisse blik van stagiaires en trainees, zodat we

blijven innoveren.

We verkennen de mogelijkheden van datagedreven werken. In 2021 gaan we investeren in wat

mensen denken, weten en kunnen op het gebied van data. We richten de organisatie meer

databewust in en we investeren in de organisatiecultuur. Het is daarbij belangrijk om aan te sluiten op

dat wat de organisatie aankan.

Steeds vaker draaien de software applicaties van de gemeente in de Cloud. Deze toepassingen zijn

over het algemeen beter schaalbaar, flexibeler inzetbaar en vergen minder beheer. We werken verder

aan het invoeren van de BIO (Baseline Informatiebeveiliging Overheid) die, meer dan de voorganger

BIG, uitgaat van risicomanagement. In 2021 houden we aandacht voor goed naleven van de AVG

(privacywet). Niet alleen op het technische en procesmatige vlak, maar juist ook ‘zachte’ (op gedrag

gerichte) maatregelen.

Een laatste trend die genoemd moet worden zijn de collectieve, gemeentebrede

aanbestedingstrajecten waar Dongen de vruchten van plukt. Gezamenlijk aanbesteden, onder leiding

van de VNG, levert een besparing op (volumevoordeel) en leidt tot professioneler contracten

leveranciersmanagement.

Planning en control

Sturing en beheersing van de organisatie komen samen binnen de planning- en controlcyclus (hierna:

P&C-cyclus), waarvoor een adequate interne beheersing een belangrijke basis vormt. Naast de

continue doorontwikkeling van deze onderdelen wordt in 2021 ook de invoering van de verplichte

rechtmatigheidsverklaring voorbereid.

82

Ontwikkelingen P&C-cyclus

Een ontwikkeling naar een solide financiële positie is gebaat bij een optimaal werkende P&C-cyclus.

De afgelopen jaren zijn hierin al verschillende stappen gezet. In 2020 is met de raadsfracties

gesproken over de doorontwikkeling van de P&C-cyclus en de prestatie-indicatoren en

beleidsinformatie die daarin een prominentere plek krijgen. De input vanuit de fracties wordt

meegenomen in de P&C-producten.

Enkele ontwikkelingen die in de voorliggende begroting en de overige P&C-producten terug te zien

zijn:

• Teksten begrijpelijk en voldoende concreet waardoor de leesbaarheid verbetert.

• Meer inzicht in de kosten per thema door een onderverdeling naar taakvelden.

• Aanscherping van effecten en indicatoren en het versterken van de samenhang en

informatiewaarde hiervan.

Eind 2020 evalueren we de documenten en procesgang van dit jaar. Dat levert input op voor de

verdere ontwikkeling in 2021 van de P&C-producten. We blijven met de raad in gesprek om deze

positieve ontwikkeling voort te zetten. Ook voor 2021 zullen wij de raad in januari via een

raadsinformatiebrief informeren over de planning van de P&C-cyclus voor het lopende jaar.

Interne beheersing

Binnen de organisatie is continu aandacht voor de interne beheersing van onze processen en

systemen. Daar waar voorheen interne controles met name plaatsvonden ter voorbereiding van de

accountantscontrole, is de focus de afgelopen jaren verlegd naar het versterken van de interne

beheersing. Daarbij richten we ons meer op procesverbeteringen, efficiëntie en kwaliteitsborging aan

de voorkant, en voorkomen we fouten in plaats van deze achteraf te moeten corrigeren. Deze

ontwikkeling zetten we in 2021 door waarbij een aantal processen worden omgevormd van 'controles

achteraf' naar 'beheersing vooraf'.

Rechtmatigheidsverklaring van het college over 2021

Vanaf boekjaar 2021 moet het college een rechtmatigheidsverklaring afgeven. In de huidige situatie

doet de accountant dat, als onderdeel van de jaarrekeningcontrole. Met de rechtmatigheidsverklaring

legt het college jaarlijks verantwoording af aan de raad over de naleving van interne en externe wet-

en regelgeving.

Ambtelijk zijn in 2020 de voorbereidingen voor de rechtmatigheidsverklaring gestart. Omdat we in het

kader van de organisatieontwikkeling de afgelopen jaren al veel hebben geïnvesteerd in

procesverbeteringen (zie kopje hiervoor), valt de extra belasting mee. Samen met de accountant

bekijken we welke werkzaamheden nog nodig zijn en hoe zich dit praktisch vertaald naar de

onderlinge verantwoordelijkheden tussen raad, college en de ambtelijke organisatie. Begin 2021 wordt

de gemeenteraad gevraagd de kaders vast te stellen, waaronder de verantwoordingsgrens (tussen de

0% en 3%) en welke informatie over de rechtmatigheid in de paragraaf bedrijfsvoering opgenomen

moet worden.

Bij de jaarrekening 2021, die in het voorjaar 2022 wordt opgesteld, zal voor het eerst een

rechtmatigheidsverklaring door het college worden afgegeven. We maken daarbij gebruik van de

landelijke voorbeelden en richtlijnen die hiervoor worden ontwikkeld. Via de P&C-cyclus zal de raad

tussentijds op de hoogte gesteld worden van de ontwikkelingen rondom de voorbereidingen en

uitvoering van de rechtmatigheidsverklaring.

Inkoop & aanbesteding, contracten en facturen

In de afgelopen jaren hebben we sterk ingezet op de rechtmatigheid van het inkoop- en

aanbestedingsproces met een positief beeld tot gevolg. Er blijft ruimte voor doelmatigheidswinst.

83

In 2021 gaan we nog meer de focus leggen op:

• Incorporeren circulariteit en duurzaamheid in de inkoop/aanbestedingsprocessen;

• Versterken samenhang tussen inkoop/aanbestedingsprocedure en contractmanagement;

• Voorlichting en training om de deskundigheid van vakinhoudelijke medewerkers die inkopen te

bevorderen (in 2020 al ingezet, wordt voortgezet in 2021). Voorlichting en trainingen zullen gericht

zijn op het slimmer en completer samenstellen van opdrachten, volgen van het juiste

aanbestedingsproces, actiever inzetten op contractonderhandeling en op het administratieve

proces van facturatie;

• Verder uitrollen facturatieproces (zoals afspraken met leveranciers over efficiënte facturering);

• Versterken samenwerking tussen de bedrijfsvoeringsteams, om een beter integraal product te

krijgen op juridisch, financieel en communicatief gebied.

Communicatie

Betrouwbare en duidelijke informatie is belangrijk voor onze inwoners, verenigingen, ondernemers,

partners. Lokaal, regionaal, nationaal en internationaal staat de samenleving onder complexe druk

door de coronacrisis en de grote gevolgen daarvan. Steeds is er sprake van nieuwe ontwikkelingen en

wisselende omstandigheden. Strategische communicatie kan in belangrijke mate bijdragen aan een

duidelijk handelingsperspectief, vitaal beleid, verbinding, regie en rust in de samenleving. Lokaal is

maatwerk nodig. Dat gaan we doen door goed te blijven monitoren en vervolgens scherp te

analyseren. Daarna kiezen we uit een breed assortiment de communicatiemiddelen die het best

passen bij de kernboodschap en de (specifieke) doelgroepen. Met als doel: zoveel mogelijk

Dongenaren zo snel mogelijk voorzien van heldere informatie.

Direct Duidelijk

In 2021 gaan we verder met het duidelijker maken van onze eigen communicatie. In 2020 is de Direct

Duidelijk Deal ondertekend en hebben we concrete acties op papier gezet waaronder: het trainen van

medewerkers, het herschrijven van standaard brieven, het levendig houden van het onderwerp door

interne communicatie. In 2021 pakken we deze acties verder op en worden onder andere

opfrisbijeenkomsten georganiseerd. Daarnaast is het doel in 2021 om de website van de gemeente

Dongen volledig te laten voldoen aan de digitale toegankelijkheidseisen, waaronder begrijpelijke taal

voor alle doelgroepen.

Gebiedspromotie

Ook zetten we in op het vergroten van de zichtbaarheid van Dongen. Door de coronacrisis en de grote

gevolgen daarvan hebben onze inwoners, ondernemers, verenigingen en partners extra behoefte aan

verbinding en ondersteuning. Gebiedspromotie is een goede katalysator om hiervoor inspirerende

mogelijkheden te creëren. Daarmee leveren we een bijdrage aan een vitale samenleving, waar het

voor de verschillende doelgroepen goed wonen (bewoners), werken (ondernemers) en recreëren

(bezoekers) is. Vanuit de kernwaarden van het Dongens DNA brengen we initiatieven tot stand die

zorgen voor verbinding.

84

Paragraaf F. Verbonden partijen

Het BBV en de financiële verordening schrijven inzicht in de ontwikkelingen bij verbonden partijen in

de begroting voor. In deze paragraaf wordt dan ook de visie weergegeven op en beleidsvoornemens

omtrent verbonden partijen. Daarnaast wordt van elke verbonden partij de actuele situatie geschetst

en inzicht gegeven in eventuele risico’s bij verbonden partijen.

Visie en beleidsvoornemens

De visie op verbonden partijen is door het college in 2014 verwoord in de nota Verbonden partijen.

Deze nota vormt de basis voor de gemeentelijke regierol richting verbonden partijen en biedt het

daarbij behorende instrumentarium voor de omgang met de verbonden partijen. Het concept van een nieuwe nota verbonden partijen heeft in de regio nog geen handen op elkaar

gebracht om deze in een bestuurlijke route voor besluitvorming te brengen. Dit heeft enerzijds te

maken met een ophanden zijnde wijziging in de Wet gemeenschappelijke regelingen en anderzijds

met een evaluatie van nota verbonden partijen die in West-Brabant in uitvoering is. Het is wenselijk

geacht om kennis te nemen van de uitkomst van deze twee ontwikkelingen en om dan te bespreken

hoe verder te gaan met het in gezamenlijkheid opstellen/aanpassen van een nota verbonden partijen.

Opvallende zaken bij onze verbonden partijen

- BWB Er is een autonome, zorgwekkende ontwikkeling van ongebreidelde groei

van het aandeel bezwaarschriften dat wordt ingediend door No cure no pay-

bedrijven. Over 2019 was bij de Belastingsamenwerking West-Brabant

(BWB) hun aandeel al gestegen naar 36%. Landelijk ligt het aandeel al rond

de 50%. De uitvoeringskosten voor de behandeling van die

bezwaarschriften stijgen navenant.

De proces- en griffiekosten zijn in 2019 gestegen met € 140.000.

Inmiddels is het WODC, het wetenschappelijk onderzoeks- en

kenniscentrum voor Justitie en Veiligheid, een onderzoek gestart naar deze

praktijken.

Vooralsnog vertaalt deze ontwikkeling zich niet in een verhoging in de

bijdrage van de deelnemers.

- Diamant-groep Op basis van de huidige bedrijfs- en landelijke ontwikkelingen is de

Diamant-groep niet in staat om voor 2021 een sluitende exploitatiebegroting

te presenteren. Volgens de Gemeentewet is de Diamant-groep als

gemeenschappelijke regeling verplicht om een structurele dekking te

creëren voor de begroting. Indien dit niet realiseerbaar is, zullen de

deelnemende gemeenten moeten bijdragen aan het tekort door middel van

een aanvullende gemeentelijke bijdrage. Hiermee wordt preventief toezicht

van de Provincie voorkomen. In de kadernota 2021, die is vastgesteld door

het dagelijks bestuur op 31 januari 2020, heeft de Diamant-groep deze

gemeentelijke bijdrage per deelnemende gemeente benoemd. Deze

bijdrage is verwerkt in de begroting. Doelstelling van de Diamant-groep is

om in 2024 te komen tot een neutraal resultaat zonder gemeentelijke

bijdrage of gebruik te maken van het weerstandsvermogen.

Corona

Ook de Gemeenschappelijke Regelingen hebben te maken met de ontwikkelingen rondom corona.

Ten tijde van het opstellen van de (regionale) begrotingen brak het coronavirus uit en greep stevig om

zich heen. Door de maatregelen die zijn getroffen is de dienstverlening op aangepaste wijze ingevuld.

De financiële effecten van de Gemeenschappelijke Regelingen en de doorberekening naar de

gemeenten is (nog steeds) onvoldoende bekend.

Vanwege het moment van tot stand komen van de begrotingen van de GR-en is hierin geen rekening

gehouden met de (effecten van de) coronacrisis. Ontwikkelingen worden nauwgezet gevolgd.

85

Overzicht verbonden partijen (bedragen x € 1.000)

Taak-veld

Bestuur Bijdrage Belang Verw. resultaat

Eigen vermogen Vreemd vermogen 1 jan 31 dec 1 jan 31 dec

Gemeenschappelijke regeling met openbaar lichaam GGD Hart voor Brabant (Tilburg)

7.1 Lid AB 894 Bijdrage per inwoner

0 10.147 8.528 7.889 8.371

Diamant-groep (Tilburg) 6.4 Lid AB 1.400 Rijksuitkering Soc. Werkvoorz.

0 5.616 5.513 13.847 14.289

Veiligheidsregio Midden en West Brabant (Tilburg)

1.2 Lid AB 1.308 Inwoneraantal 0 22.600 18.989 26.300 41.026

GR Belastingsamenwerking West-Brabant (Etten-Leur)

Divers Lid AB 431 Per deelnemer 0 -166 -424 3.166 4.550

Omgevingsdienst Midden en West Brabant (Tilburg)

8.3 Lid AB 334 Ingebracht werk inwoneraantal

0 3.568 2.609 4.614 3.880

Regionale Ambulance voorziening (Tilburg)

1.2 Lid AB 0 Geen bijdrage 0 13.036 14.041 27.307 25.506

Regio Hart van Brabant (Tilburg)

0.1 Lid DB/BC 118 Bijdrage per inwoner

0 327 572 1.169 2.136

Vennootschappen en coöperaties

NV Brabant Water (Breda)

7.2 Aandeelhouder 0 40 aandelen 0 635.876 665.384 456.765 479546

BV Zwemsport- en recreatieobjecten (Dongen)

5.2 Aandeelhouder 236

Enig aandeelhouder en bijdrage in exploitatie

0 -673 -189 4.280 4.066

NV Bank Nederlandse gemeenten (Den Haag)

0.5 Aandeelhouder 0 23.510 aandelen

0 4.953.000 4.887.000 135.072.000 144.802.000

Stichtingen en verenigingen

Midpoint (Tilburg) 3.1 Lid AB 122 Bijdrage per inwoner

0 615 903 2.306 1.963

86

Paragraaf G. Grondbeleid

Grondbeleid is geen doel op zich. We zetten de maatregelen binnen ons grondbeleid in om

bijvoorbeeld woningen en bedrijventerreinen te realiseren. Ons beleid ligt vast in de nota grondbeleid

2016 - 2021, vastgesteld door de gemeenteraad op 10 december 2015. Tweemaal per jaar

rapporteren we aan de gemeenteraad over de voortgang in de voortgangsrapportage grondexploitatie.

In de najaarsrapportage monitoren we de laatste ontwikkelingen. In de voorjaarsrapportage komen we

tot een volledige herijking van de grondexploitaties. Dit beeld wordt ook verwerkt in de jaarrekening.

Hierbij worden:

• Per exploitatie de uitgangspunten onder de grondexploitatie geactualiseerd;

• Per exploitatie eventuele winst- of verliesneming berekend en verwerkt conform de voorschriften

BBV;

• De werkelijke rente over het boekjaar toegerekend aan de grondexploitaties;

• Het beeld ten aanzien van de VPB binnen de grondexploitaties geactualiseerd.

Aangezien er geen specifieke reserve grondexploitatie bestaat, worden de resultaten in de

grondexploitatie (tussentijdse winst- of verliesneming) verwerkt met de algemene reserve. De laatste

voortgangsrapportage grondexploitatie (2020-2) is op 28 mei 2020 vastgesteld door de

gemeenteraad.

Binnen het grondbeleid maken we onderscheid tussen exploitatie algemeen (gronden vallend onder

materiële vaste activa) en bouwgronden in exploitatie (onderhanden werk). In 2021 worden twee

locaties aangemerkt als materiële vaste activa. Er zijn zeven exploitaties in uitvoering.

Exploitatie algemeen (waaronder materiële vaste activa)

Hieronder worden de kosten van de grondexploitatie geboekt die niet op de complexen van de

grondexploitatie kunnen worden verantwoord. Binnen de grondexploitatie algemeen worden ook de

kosten ingebracht van gronden die (nog) niet in exploitatie zijn genomen. Hieronder vallen:

• Overige verspreid liggende gronden

• Molendijk

Deze gronden zijn opgenomen onder de materiële vaste activa en kunnen in de toekomst in

exploitatie worden genomen en/of worden ingezet als ruilobjecten en dergelijke.

Onderhanden werk

Met ingang van 2021 zijn zeven complexen in exploitatie:

• Tichelrijt Zuid

• Biezenplein

• De Beljaart

• Tichelrijt 2

• Noorderlaan

• Waspikse weg

• Tichelrijt 3

87

Tichelrijt Zuid

Opp. (uitgeefbaar) 8.800 m2 Boekwaarde 1-1-2021 Totaal € 88.000

Winstcapaciteit € 737.000 Per m2 € 10

Doel Realisatie van bedrijventerrein.

Plan Bestemmingsplan is vastgesteld en onherroepelijk. Afronding van het complex is

voorzien in 2021.

Budget

Biezenplein

Opp. (uitgeefbaar) 450 m2 Boekwaarde 1-1-2021 Totaal € 228.000


Doel Locatie in het centrum van Dongen in ontwikkeling nemen voor woningbouw.

Plan Wijzigingsplan is in voorbereiding. Afronding van het complex is voorzien in 2022.

Budget De inrichting van de openbare ruimte is niet opgenomen in de grondexploitatie,

maar in het investeringsplan.

De Beljaart

Opp. (uitgeefbaar) 18.550 m2 Boekwaarde 1-1-2021 Totaal € 1.888.000


Doel Een locatie met circa 775 woningen in diverse prijscategorieën. Vanaf 1 januari

2021 zijn er nog 60 woningbouwkavels en gronden voor maatschappelijke

doeleinden te leveren. Fase 4 is thans in uitvoering en fase 5 in voorbereiding.

Plan Uitwerkingsplan voor de laatste fase (fase 5) is vastgesteld. Afronding van het

complex is voorzien in 2023.

Budget

Tichelrijt 2



Doel Verkoop van de nog in voorraad zijnde kavels aan De Nestel en het object

Danielsweg 3-5 ten behoeve van bedrijvigheid.

Plan Beheersverordening is vastgesteld en onherroepelijk. Afronding van het complex is

voorzien in 2023.

Budget

Noorderlaan



Doel Realisatie van een woningbouwlocatie.

Plan Stedenbouwkundige visie wordt gemaakt en vervolgens uitgewerkt tot

bestemmingsplan.

Budget

Waspikse weg



Doel Realisatie van een woningbouwlocatie.

Plan Stedenbouwkundige visie wordt gemaakt en vervolgens uitgewerkt tot

bestemmingsplan.

Budget

88

Tichelrijt 3



Doel Realisatie van bedrijventerrein en een zonnepark in aansluiting op Tichelrijt 2.

Plan Zonnepark is vergund. Stedenbouwkundige visie voor bedrijventerrein wordt

gemaakt en vervolgens uitgewerkt tot bestemmingsplan.

Budget

In onderstaande tabel zijn de baten en lasten met betrekking tot de grondexploitatie in 2021

weergegeven. Het betreft enerzijds de grondexploitatie algemeen, een post waarin de financiële

gevolgen van de niet in exploitatiegenomen gronden zijn verwerkt. Dit zijn onder andere de financiën

verband houdende met de complexen ‘Overig verspreid liggende gronden’ en Molendijk, maar ook

van bijvoorbeeld diverse verhuurde percelen snippergroen, beoogde verkopen van snippergroen en

personeelskosten verband houdende met het beheer van deze algemene grondexploitatie.

Daarnaast is van de complexen die in exploitatie zijn de jaarschijf 2021 uit de meerjarig lopende

grondexploitaties in de tabel opgenomen. Generiek uitgangspunt is dat de grondexploitaties over het

totaal van alle jaarschijven financieel sluitend zijn.

Het exploitatiesaldo van de grondexploitatie algemeen komt ten laste van de begroting, terwijl de

exploitatiesaldi van de in exploitatie genomen complexen verrekend worden met de boekwaarden.

Grondexploitatie 2021 (bedragen x € 1.000)

Lasten Baten Exploitatie

resultaat

Verrekening

boekwaarde

Saldo

Exploitatie algemeen

Grondexploitatie algemeen 260 79 -181 0 -181

Bouwgrond in exploitatie

Tichelrijt Zuid 370 1.210 840 -840 0

Biezenplein 14 0 -14 14 0

De Beljaart 657 2.106 1.449 -1.449 0

Tichelrijt 2 74 1.827 1.753 -1.753 0

Noorderlaan 1.216 0 -1.216 1.216 0

Waspikse weg 574 0 -574 574 0

Tichelrijt 3 541 35 -506 506 0

Totaal 3.706 5.257 1.551 -1.732 -181

89

Financiële begroting

90

Overzicht van baten en lasten

Grondslagen voor de ramingen De begroting 2021 is opgesteld conform de geldende voorschriften voor gemeenten, het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten (BBV). Daarnaast is gehandeld overeenkomstig de financiële verordening 212 gemeente Dongen. De begroting is opgesteld op basis van het stelsel van baten en lasten. Dat betekent dat de baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben, ook al leidt dat niet tot werkelijke inkomsten of uitgaven in dat jaar. Gehanteerde uitgangspunten bij deze begroting:

• Bij het opstellen van de begroting 2021 is uitgegaan van bestendig beleid. Afwijkingen ten opzichte van vorig jaar worden bijvoorbeeld veroorzaakt door autonome ontwikkelingen of verwerking van in de loop van 2020 genomen besluiten inzake nieuw beleid.

• Voor begrotingsjaren 2021 tot en met 2024 is uitgegaan van een constant loon- en prijsniveau voor zowel de uitgaven als de inkomsten. Als basis is hiervoor begrotingsjaar 2020 gehanteerd.

• De algemene uitkering uit het gemeentefonds is gebaseerd op de meicirculaire van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

• In de begroting is een integraal rentepercentage aangehouden van 1,00%.

• Kapitaallasten van investeringen zijn gebaseerd op grotendeels lineaire afschrijving en een rentepercentage van 1,00%.

• Een deel van de financieringsbehoefte kan worden ingevuld met kasgeldleningen (leningen voor korte periode).

• De kosten van onderhoud aan kapitaalgoederen zijn gebaseerd op beleidskaders en beheersplannen per kapitaalgoed.

• De ramingen die onderhevig zijn aan nominale ontwikkelingen (aantal inwoners, aantal woningen, aantal bijstandontvangers e.d.) zijn in de meerjarenramingen aangepast.

• De verwerking van de investeringen vindt plaats op basis van het investeringsbeleid zoals opgenomen in de Financiële Verordening 2020.

• De verwerking van reserves en voorzieningen vindt plaats op basis van het beleid zoals opgenomen in de Financiële Verordening 2020.

• De loonkosten zijn gebaseerd op basis van de begrote formatie 2020. In de berekeningen is rekening gehouden met de laatst bekende cao-afspraken.

• De subsidies zijn geïndexeerd.

91

Incidentele baten en lasten (bedragen x € 1.000)

In deze paragraaf wordt een overzicht gegeven van de incidentele baten en lasten en wordt het

structureel begrotingssaldo gepresenteerd.

In de volgende tabellen wordt een overzicht gegeven van de incidentele baten en lasten. Incidenteel

houdt in dat het gaat om baten en lasten die een tijdelijk karakter hebben. Deze zitten slecht één of

enkele (maximaal 3) jaren in de begroting.

Lasten

Omschrijving Thema 2021 2022 2023 2024

Toerisme 120 -35

Sloop Cambreur College 210 -594

Project WOZ 620 13

ANWB Automaatje 220 -30

Wmo begeleiding 220 -32

Andere Overheid 630 -94 -94

Schuldhulpverlening 230 -9 -9

Ongediertebestrijding 530 -15 -10

Energietransitie 130 -100

Gebiedspromotie 120 -20

Teruggave OZB 620 -200

Mantelzorg 220 -25

Stelpost initiatieven 510 -75

Digitalisering archief 640 -172 -122

Totaal incidentele lasten -1.320 -141 -94 -94

Toerisme

In 2018 is gestart met het Regionaal Bureau Toerisme. De gemeentelijke bijdrage loopt tot en met

2021.

Cambreur College

Als onderdeel van de overeenkomst die met OMO is gesloten voor de nieuwbouw van het Cambreur

College draagt de gemeente bij in de sloopkosten. Deze worden verwacht in 2021. Ter dekking wordt

de reserve onderwijshuisvesting hierop ingezet.

Project WOZ

De voorbereiding en uitvoering van het waarderen van inhoud naar oppervlakte wordt projectmatig

uitgevoerd door de Belastingsamenwerking West-Brabant (BWB). In 2021 wordt dit project afgerond.

ANWB-automaatje

Project met als doel te komen tot een variant op Wmo-doelgroepenvervoer. Er is nog niet voldoende

zicht op de gewenste effecten, de pilot wordt daarom met een jaar verlengd.

Wmo begeleiding

Betreft incidentele indexering van de begeleidingscontracten, vooruitlopend op de nieuwe (regionale)

inkoopcontracten.

Andere overheid

Deze mutatie omvat een groot aantal verplichtingen voor de gemeentelijk elektronische

dienstverlening, waaronder administratieve lastendruk en basisregistraties.

92

Schuldhulpverlening

Vanaf 1 januari 2021 wordt de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening gewijzigd, vroegsignalering is

vanaf dat moment een wettelijke taak. Om aan deze taak te kunnen voldoen is de aanschaf van een

applicatie noodzakelijk. De aanschafkosten gelden voor 2 jaar, daarna is de verwachting dat de

applicatie kan worden betaald uit kostenbesparing op de duurdere schulphulpverleningstrajecten.

Ongediertebestrijding

In 2021 en 2022 wordt een impuls gegeven aan de bestrijding van enerzijds de eikenprocessierups.

Daarnaast zal op ecologische wijze gekeken worden naar de overlast van roeken binnen de gemeente

Dongen, specifiek in de wijk De Biezen.

Energietransitie

Als gemeente Dongen willen wij in 2030 49% CO2 reduceren en in 2050 95%. Om dit te bereiken

zullen we duurzame energie moeten opwekken en aardgasvrij moeten zijn. Dit zal niet in één keer

gaan maar stap voor stap. Dit betekent ook dat er diverse projecten, onderzoeken en uitvoeren van

maatregelen gedaan moeten worden om dit uiteindelijke doel te halen.

Gebiedspromotie

Door de coronacrisis hebben onze inwoners, ondernemers, verenigingen en partners extra behoefte

aan verbinding en ondersteuning. Gebiedspromotie is een goede katalysator om hiervoor inspirerende

mogelijkheden te creëren. Daarmee leveren we een bijdrage aan een vitale samenleving, waar het

voor de verschillende doelgroepen goed wonen (bewoners), werken (ondernemers) en recreëren

(bezoekers) is.

Teruggave OZB

Ter uitvoering van de Motie OZB vindt in 2021 een eenmalig teruggave plaats van de

onroerendezaakbelasting vanwege de incidentele meeropbrengst in 2020.

Mantelzorg

Recent onderzoek geeft aan dat inwoners behoefte hebben aan een mantelzorgcompliment.

Vooralsnog bestaat deze uit een impuls in 2021 waarbij de relatie wordt gelegd met het versterken

van de lokale economie. De structurele invulling moet nog nader worden bepaald.

Stelpost initiatieven

Incidentele stelpost ten behoeve van het maken van incidentele (politieke) keuzes/initiatieven.

Digitaliseren archief

In twee fasen wordt het statisch archief gedigitaliseerd. In 2020 is gestart met het bouwarchief, in

2021 en 2022 volgen de overige onderdelen. Investeren in digitaliseren leidt tot structureel lagere

archiefkosten, zijnde een lagere bijdrage aan het regionaal archief Tilburg.

Baten

Omschrijving (bedragen x € 1.000) Thema 2021 2022 2023 2024

Reserve duurzaamheid 130 90

Reserve Onderwijshuisvesting 210 367

Algemene reserve 620 213

Reserve Programma Andere

overheid

630 122 94

Totaal incidentele baten 792 94 0 0

93

Reserve duurzaamheid

Onttrekkingen vinden plaats ter dekking van de kosten voor de projecten duurzaamheid en

energietransitie.


Onttrekking vindt plaats ter dekking van kosten van de sloop van het Cambreur College.

Algemene reserve

De onttrekking aan de algemene reserve wordt als incidenteel beschouwd en dient ter dekking van de

incidentele lasten voor het project WOZ (BWB) en het incidenteel sluitend maken van de begroting

2021.

Structureel begrotingssaldo (bedragen x 1.000)

Om een goed oordeel te kunnen vormen over de begroting is het van belang om het saldo te

corrigeren met incidentele baten en lasten. Het structurele begrotingssaldo geeft aan of de structurele

lasten met structurele baten worden afgedekt. Als dat het geval is, is de begroting structureel in

evenwicht.

Bedragen x € 1.000 2021 2022 2023 2024

Begrotingssaldo 0 424 988 945

Incidentele lasten 1.320 141 94 94

Incidentele baten -792 -94 0 0

Correctie kapitaalasten -298 -205 -145 -26

Structureel begrotingssaldo 230 266 937 1.013

94

Bedragen * €1.000,-

Primitief 2020 2021 2022 2023 2024 2020 2021 2022 2023 2024 2020 2021 2022 2023 2024

Programma 1 Dongen Leeft -8.781 -9.786 -13.559 -12.188 -11.248 4.248 4.640 8.672 7.344 6.422 -4.533 -5.146 -4.887 -4.844 -4.826

110 Omgeving -5.013 -5.242 -9.245 -7.915 -6.988 3.705 4.092 8.123 6.796 5.874 -1.308 -1.150 -1.122 -1.119 -1.114

120 Leven -3.371 -3.650 -3.530 -3.489 -3.476 537 543 544 543 543 -2.834 -3.107 -2.986 -2.946 -2.933

130 Duurzaamheid -397 -894 -784 -784 -784 5 5 5 5 5 -392 -889 -779 -779 -779

Programma 2 Dongen Zorgt -17.175 -19.611 -19.327 -19.573 -19.716 693 789 864 864 864 -16.482 -18.822 -18.463 -18.709 -18.852

210 Onderw ijs -1.414 -2.184 -2.003 -2.265 -2.388 363 439 514 514 514 -1.051 -1.745 -1.489 -1.751 -1.874

220 Zorg -14.753 -16.429 -16.331 -16.329 -16.349 221 241 241 241 241 -14.532 -16.188 -16.090 -16.088 -16.108

230 Armoede -1.007 -998 -993 -979 -979 109 109 109 109 109 -898 -889 -884 -870 -870

Programma 3 Veilig Dongen -1.758 -2.079 -2.111 -2.145 -2.181 19 19 19 19 19 -1.739 -2.060 -2.092 -2.126 -2.162

310 Integrale veiligheid -376 -673 -673 -673 -673 16 16 16 16 16 -360 -657 -657 -657 -657

320 Rampenbestrijding en brandw eer -1.382 -1.406 -1.438 -1.472 -1.508 4 4 4 4 4 -1.378 -1.402 -1.434 -1.468 -1.504

Programma 4 Dongen Onderneemt -7.899 -11.199 -8.667 -8.028 -7.804 4.840 8.089 5.633 5.046 4.930 -3.059 -3.110 -3.034 -2.982 -2.874

410 Ondernemerschap -413 -3.678 -1.222 -634 -519 255 3.654 1.198 611 495 -158 -24 -24 -23 -24

420 Werknemerschap -7.486 -7.521 -7.445 -7.394 -7.285 4.585 4.435 4.435 4.435 4.435 -2.901 -3.086 -3.010 -2.959 -2.850

Programma 5 Dongen Dient -11.536 -13.340 -13.270 -13.668 -13.956 6.547 7.999 7.633 7.919 8.166 -4.989 -5.341 -5.637 -5.749 -5.790

510 Bestuur -1.666 -1.666 -1.591 -1.591 -1.591 0 0 0 0 0 -1.666 -1.666 -1.591 -1.591 -1.591

520 Dienstverlening -1.264 -1.421 -1.396 -1.395 -1.521 959 1.087 1.206 1.167 1.459 -305 -334 -190 -228 -62

530 Beheer en onderhoud -5.784 -7.129 -7.157 -7.546 -7.699 1.995 3.167 2.787 3.146 3.175 -3.789 -3.962 -4.370 -4.400 -4.524

540 Afval -2.822 -3.124 -3.126 -3.136 -3.145 3.593 3.745 3.640 3.606 3.532 771 621 514 470 387

Algemene dekkingsmiddelen en overhead -9.109 -8.600 -8.458 -8.195 -8.188 39.946 42.448 43.252 43.448 43.496 30.837 33.848 34.794 35.253 35.308

610 Algemene uitkeringen 0 0 0 0 0 33.374 35.738 36.307 36.504 36.551 33.374 35.738 36.307 36.504 36.551

620 Gemeentelijke belastingen en heff ingen -215 -223 -210 -210 -210 5.848 5.997 6.233 6.231 6.232 5.633 5.774 6.023 6.021 6.022

630 Overige algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien -552 -487 -532 -532 -532 581 570 569 570 570 29 83 37 38 38

640 Overhead -8.342 -7.890 -7.716 -7.453 -7.446 144 143 143 143 143 -8.198 -7.747 -7.573 -7.310 -7.303

Totaal -56.257 -64.615 -65.392 -63.797 -63.093 56.293 63.984 66.073 64.640 63.897 36 -631 681 843 804

Toevoegingen reserves -253 -319 -503 -3 -3

530 Beheer en onderhoud -253 -3 -3 -3 -3

630 Overige alg. dekkingsmiddelen en onvoorzien -316 -500

Onttrekking reserves 667 950 245 148 144

110 Omgeving 21 17 14 14 14

120 Leven 254 141 137 134 130

130 Duurzaamheid 90

210 Onderw ijs 367

530 Beheer en onderhoud 90

630 Overige alg. dekkingsmiddelen en onvoorzien 180 213

640 Overhead 122 122 94

Resultaat 450 0 423 988 945

Lasten Baten Saldo

95

Uiteenzetting van de financiële positie Geprognosticeerde balans

In onderstaande tabel geven we op basis van de begroting de (vereenvoudigde) balans voor 2021 en

de meerjarenraming weer.

Vaste activa Door investeringen in (vooral) wegen, straten en pleinen, riolering en

onderwijshuisvesting neemt de boekwaarde van vaste activa in meerjarig

perspectief toe.

Financiële vaste

activa

De ontwikkeling van de financiële vaste activa is het gevolg van reguliere

aflossingen op uitstaande leningen.

Voorraden Door verkoop van gronden neemt de boekwaarde de komende jaren af.

Algemene en

bestemmingsreserves

In meerjarig perspectief laat de ontwikkeling van de algemene en

bestemmingsreserves zien dat stabiel blijven.

Voorzieningen De voorzieningen laten een stabiel beeld zien.

Schulden > 1 jaar Om de investeringen te financieren is externe financiering (leningen) nodig.

Zie hiervoor ook de paragraaf financiering. Hoeveel exact geleend moet

worden is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder het tempo

waarin investeringen en grondexploitaties daadwerkelijk gerealiseerd

worden.

T T+1 T+2 T+3

Activa 31-12-2021 31-12-2022 31-12-2023 31-12-2024

(im) Materiële vaste activa 80.221 94.229 96.281 101.647

Financiële vaste activa: Kapitaalverstrekkingen 271 271 271 271

Financiële vaste activa: Leningen 4.497 4.288 4.093 3.698

Financiële vaste activa: Uitzettingen > 1 jaar 2 2 2 2

Totaal Vaste Activa 84.991 98.790 100.647 105.618

Voorraden: Onderhanden werk & Overige gronden hulpstoffen 13.449 7.332 4.195 674

Voorraden: Gereed product en handelsgoederen & vooruitbetalingen

Uitzettingen <1 jaar 4.376 4.376 4.376 4.376

Liquide middelen 130 449 946 1.213

Overlopende activa 1.708 1.708 1.708 1.708

Totaal Vlottende Activa 19.663 13.865 11.225 7.971

Totaal Activa 104.654 112.655 111.872 113.589

Passiva 31-12-2021 31-12-2022 31-12-2023 31-12-2024

Eigen vermogen 7.691 8.369 8.789 8.760

Voorzieningen 6.624 6.646 6.597 6.274

Vaste schuld 77.655 83.761 80.874 80.335

Totaal Vaste Passiva 91.970 98.776 96.260 95.369

Vlottende schuld 7.623 8.220 9.086 10.391

Overlopende passiva 5.061 5.659 6.526 7.829

Totaal Vlottende Passiva 12.684 13.879 15.612 18.220

Totaal Passiva 104.654 112.655 111.872 113.589

96

Stand en verloop van reserves en voorzieningen (bedragen * €1.000) 2021 2022 2023 2024 2025Saldo 1-1 T O Saldo 1-1 T O Saldo 1-1 T O Saldo 1-1 T O Saldo 1-1

Eigen vermogen

Algemene reserve 4.964 316 213 5.067 500 5.567 5.567 5.567Bestemmingsreserve:

Programma Andere Overheid 219 122 97 97 0Sociale woningbouw 54 17 36 14 22 14 8 8 0Gebiedsgericht grondwaterbeheer Dongen 71 3 74 3 77 3 80 3 83Nederland Schoon 34 34 34 34 34Kunst 5 5 5 5 5Multifunctioneel Centrum 2.519 141 2.378 137 2.241 134 2.107 130 1.977Onderwijs Huisvesting 367 367 0Duurzaamheid 89 89 0 0 0 0

Totaal bestemmingsreserve 3.358 3 736 2.625 3 248 2.379 3 148 2.234 3 138 2.099

Totaal eigen vermogen 8.322 319 949 7.691 503 248 7.946 3 148 7.801 3 138 7.666

Voorzieningen

Gebouwenbeheer 423 325 400 348 325 273 400 325 330 395 325 345 375Sportaccomodaties 134 170 165 139 190 180 149 190 67 272 190 326 135Pensioenen politieke ambtsdragers 3.036 150 150 3.036 150 150 3.036 150 150 3.036 150 150 3.036Afvalverwijdering 147 3 144 65 209 56 264 130 394Riolering 2.860 151 2.709 105 2.604 222 2.382 296 2.086WKO De Beljaart 7 7 7 7 7Jeugd 241 241 241 241 241Totaal voorzieningen 6.848 645 869 6.624 730 708 6.646 720 769 6.597 794 1.117 6.274

Totaal reserves en voorzieningen 15.170 964 1.819 14.316 1.233 957 14.592 723 917 14.398 797 1.255 13.941

97

Toelichting reserves en voorzieningen

Algemene reserve

Primaire functie van de Algemene Reserve is het opvangen van risico's binnen de gemeente ter

dekking van niet begrote kosten en het opvangen van financiële tegenvallers. Het betreffen dus

ongedekte risico's waarvoor geen verzekering is afgesloten. Vanuit de programmabegroting 2021-

2024 zijn op voorhand geen ongedekte risico's opgenomen.

De reserve geprogrammeerd onderhoud gebouwen en geprogrammeerd onderhoud

sportaccommodaties zijn op advies van de provincie omgezet naar een voorziening deze omzetting is

in de programmabegroting 2021-2024 zichtbaar. De lasten zullen in het vervolg ten laste vanuit een

gevormde voorziening (artikel 44 lid 1 sub c BBV) komen.

Bestemmingsreserves

• Programma Andere Overheid (PAO): Gevormd ten behoeve van de dekking van de kosten van

het project Programma Andere Overheid (PAO). Dit omvat een groot aantal verplichtingen voor de

gemeente op het gebied van elektronische dienstverlening, vermindering administratieve

lastendruk en basisregistraties. De inzet van de reserve eindigt in 2022.

• Sociale woningbouw: Doel van deze reserve is de dekking van de rentekosten van de verstrekte

opstartleningen voor starters van koopwoningen en het werkbudget volkshuisvesting.

• Gebiedsgericht grondwaterbeheer: Ten behoeve van het plan "gebiedsgericht grondwaterbeheer"

is in 2015 een reserve gevormd. De reserve heeft een looptijd van 15 jaar en zal worden gevoed

door de geoormerkte bijdrage van de provincie en gemeente, overeenkomstig de opgestelde

kostenraming.

• Nederland Schoon: Deze reserve is gevormd, toegevoegd zijn de subsidiegelden die ontvangen

zijn m.b.t.de bestrijding zwerfafval van "Nederland Schoon". Uit de ingebrachte subsidiegelden

dienen de uitgaven met betrekking tot bestrijding van zwerfafval in dit kader te worden bekostigd.

• Kunst: In 2016 is besloten om een bestemmingsreserve kunst te vormen en de eventuele

verkoopopbrengsten van kunst en giften hierin te storten.

• Multi Functionele Accommodatie: Het doel van deze reserve is om, bij de financiering van de

multifunctionele accommodatie, deze ter dekking in te brengen. De reserve wordt vanaf 2020

aangewend voor de kapitaallasten van De Cammeleur en de bijkomende exploitatiekosten.

• Onderwijshuisvesting: In 2016 is de subsidie aan Ons Middelbaar Onderwijs (OMO) vanwege

beëindiging van doorcentralisatie-overeenkomst komen te vervallen en vrij gevallen in de

exploitatie. De vrijgevallen middelen zijn gestort in de bestemmingsreserve

"Onderwijshuisvesting". Deze worden in 2021 onttrokken ter (gedeeltelijke) dekking van de

sloopkosten van het Cambreur College. In principe komt de reserve daarna te vervallen. Dit zal bij

de jaarrekening 2021 aan de raad worden voorgelegd.

• Duurzaamheid: Op grond van besluitvorming bij de programmabegroting 2018 is deze reserve

gevormd en voorziet hiermee in de toekomst om de gemeente te verduurzamen.

Voorzieningen

• Gebouwenbeheer: Het gaat om een voorziening die in 2020 is vormgegeven op basis van het

advies van de provincie bij de begroting 2019. De lasten in het jaar van uitvoering van het

onderhoud gebouwenbeheer komen ten laste van een vooraf gevormde voorziening (artikel 4 4 lid

1 sub c) BBV, zodat de lasten over de begrotingsjaren kunnen worden geëgaliseerd. Voor de

bepaling van de noodzakelijke omvang en toevoegingen is een meerjarig onderhoudsplan

opgesteld.

• Sportaccommodaties: Het doel van deze voorziening is de gelijkmatige verdeling van de lasten

van de verschillende projecten inzake het (groot) onderhoud aan de gemeentelijke

sportaccommodaties. Voor de bepaling van de noodzakelijke omvang en toevoegingen is een

meerjarig plan opgesteld.

98

• Pensioenen politieke ambtsdragers: Ten behoeve van de verplichtingen in het kader van de wet

APPA is deze voorziening in 2005 gevormd ten laste van de algemene reserve. De berekening

van de hoogte van de voorziening is gebaseerd op actuariële berekeningen welke jaarlijks worden

opgesteld.

• Afvalverwijdering: Het gaat hier om een voorziening voor middelen van derden waarvan de

bestemming gebonden is (artikel 44 lid 2 BBV). Omdat de stand van de voormalige reserve niet

kan worden uitgesplitst naar de in het BBV onderscheiden componenten (onderhoud of

spaarcomponent vervangingsinvesteringen) wordt deze voorziening gepresenteerd als

voorziening ex. Art. 44 lid 2 BBV.

• Riolering: Het betreft hier een voorziening voor middelen van derden waarvan de bestemming

gebonden is (artikel 44 lid 2 BBV). Omdat de stand van de voormalige reserve niet kan worden

uitgesplitst naar de in het BBV onderscheiden componenten (onderhoud of spaarcomponent

vervangingsinvesteringen), wordt deze voorziening gepresenteerd als voorziening ex. Art. 44 lid 2

BBV. Deze egalisatievoorziening dient om de pieken en dalen in de exploitatie en de tariefstelling

op te vangen.

• WKO De Beljaart: De Raad heeft in zijn vergadering van 24 april 2014 besloten om deze

voorziening te vormen, waarmee de financiële risico's van de WKO problematiek worden

afgedekt.

• Jeugd: De voorziening is gevormd in 2018 en dient voor de jaarafwikkeling Jeugdzorg regio Hart

van Brabant. Deze vindt doorgaans later plaats dan het opstellen van de jaarrekening van de

gemeente Dongen. De voorziening is in 2020 aangewend voor afwikkeling van de jaarrekening

Hart van Brabant 2019, huidige stand € 240.819. Bij het opstellen van de jaarrekening van de

gemeente Dongen 2020 zal deze voorziening wederom worden geactualiseerd.

99

Investeringsplan 2021 - 2024

Bedragen x €1.000 2021 2022 2023 2024

Wegen, straten, pleinen 3.753 387 1.822 558

Reconstructie Vogelenzangweg 383

Reconstructie Veepad 105

Reconstructie Oude Veepad 135

N629 Vervangen verkeersregelinstallatie Steenstr.-Duiventorenbaan 150

N629 Realisatie (bijdrage) 1.610

N629 Reconstructie Steenstraat 339

N629 Verkeersaanpassingen aansluitende wegen (o.a. Hespelpad) 325

Hoofdstraat herinrichting (verkeersplan 's Gravenmoer) 706

Rotonde Fazantenweg 199

Aanpak Centrum deelgebied F2 Biezenpark 188

Vaartweg herinrichting (verkeersplan 's Gravenmoer) 772

Kwaliteitsverbetering Fietspad Eindsestraat (binnen bebouwde kom) 470

Asfalttering Eindsestraat (rijweg) 580

Snelfietsroute F629 -

Reconstructie Noorderlaan 558

Bruggen en duikers 75

Brug Sportlaan 75

Materieel 722 795 273 322

Tractie Huis aan Huis inzameling 366

Tractie Gladheidbestrijding 188 109

Tractie Parken en Plantsoenen 92 194 135 47

Tractie Milieustraat (reiniging) 31 345 111 219

Tractie Begraven 45 27 56

Tractie Wegen, Straten en Pleinen 12

Tractie Rioolbeheer onderhoud en inspectie 135

Openbare Verlichting 150 150 150 150

Parken en Plantsoenen (Bomenbeleidsplan) 105 103 102 104

Onderwijshuisvesting 6.326 10.989 4.748

IKC Beljaart 6.326

IKC J.J. Anspach 3.481

IKC Biezen 4.755

IKC 's Gravenmoer 2.753

IKC West 4.748

ICT 366

Inrichten thuiswerkplek (bureau/bureaustoel) 136

Inrichten thuiswerkplek (laptop en toebehoren) 230

Sportaccommodaties 450 512

Kunstgrasveld VV Dongen 450

Gymzaal De Wiel 117

Atledo renovatie baan/toplaag

395

100

Bedragen x €1.000

Gemeente Rioleringsplan 1.942 2.495 3.297 3.082

Vervangen/renovatie technische installaties/mechanische riolering 116

Rioolvervanging Hertog Janstraat 591

N629 persleiding 336

Rioolrenovatie Mgr. Nolenslaan-Batenburgstraat 64

Rioolvervanging Oude Baan (Kanaalstraat - Deken Batenburgstraat) 835 1.252


Renovatie/ aanpassen drukriolering 50

Vervangen riolering Plutostraat 176

Rioolrenovatie centrumring (Mgr. Poelstraat, Mgr. Schaepmanlaan., Kardinaal Rossumstraat, St. Josephstraat)

458

Rioolvervanging Grutterijstraat (renovatie) 458 400


Rioolrenovatie Vaartweg (verkeersplan) 425

Rioolrenovatie Vaartweg (Wildzangweg - 's Gravenmoer) 293

Rioolvervanging fietspad Eindsestraat 435

Rioolvervanging Minister Aalberselaan/Mgr. Ariënsstraat 612

Rioolvervanging Constancestraat/Belgiëlaan 282

Riolering Kerkstraat 771


Rioolvervanging Lindestraat/Eikenstraat 755

Rioolvervanging Berkenstraat/Beukenstraat/Meidoornstraat/Wilgestraat 1.653

Rioolvervanging Prins Bernhardtstraat/Nieuwstraat 595

Totaal 13.889 15.431 5.645 8.964

101

Bijlage 1: Beleidsindicatoren (waaronder BBV)

Programma 1. Dongen Leeft

110 Omgeving

Nieuwe woningen Aantal nieuw gebouwde woningen per 1.000 woningen bestaande

woningvoorraad

2015 2016 2017 2018 2019

1,4 3,7 19,4 14,2 10,7

Leefbaarheid Leefbaarheidssituatie per kern

2014 2016 2018

Dongen Ruim voldoende Goed Goed

‘s Gravenmoer Ruim voldoende Goed Goed

Klein-Dongen-Vaart Goed Goed Goed

Verhouding Percentage koop- en huurwoningen

2016 2017 2018 2019

Huur 30,1% 30,3% 30,6% 29,9%

Koop 69,9% 69,7% 69,4% 70,1%

Koopsom (in € 1.000) Gemiddelde verkoopprijs van een te koop aangeboden woning

2017 2018 2019 2020

248 284 289 321

Ziekenhuisopname na

verkeersongeval met een

motorvoertuig (%)

Als aandeel van het totaal aantal ongevallen die leiden tot ziekenhuisopnamen

2015 2016 2017 2018

6% 11% 9% 8%

Overige vervoersongevallen

met een gewonde fietser (%)

Als aandeel van het totaal aantal ongevallen die leiden tot ziekenhuisopnamen

2015 2016 2017 2018

6% 8% 10% 12%

120 Leven

Percentage “lid van een

vereniging”

Als aandeel van de leeftijdsgroep

2016 2017 2018 2019

0-11 jaar 79

12-18 jaar 82 77

19-64 jaar 57

65+ 67

Percentage niet sporters Het percentage niet-wekelijkse sporters t.o.v. de bevolking van 19 jaar en

ouder

2012 2016

45,6% 45,1%

Nederlandse norm Gezond

Bewegen

Percentage dat voldoet aan de Nederlandse norm Gezond Bewegen

2011 2016 2019

12-18 jaar 24% 27% 26%

2009 2012 2016

19-64 jaar 60% 56% 58%

2009 2012 2016

65+ 65% 73% 76%

De Cammeleur Aantal bezoekers van De Cammeleur

2018 2019

Sinds opening Eerste volledige jaar geopend

97.455 240.562

102

130 Duurzaamheid

Omvang huishoudelijk restafval Het aantal kilogram huishoudelijk restafval per inwoner

2015 2016 2017 2018

Restafval 205 175 169 173

Overig 524 446 476 440

Totaal 729 621 645 613

Scheidings-

percentage

71,9% 71,8% 73,8% 71,8%

Hernieuwbare elektriciteit (%) Hernieuwbare energie is schone, duurzame en onuitputtelijke energie die het

leefmilieu niet schaadt. Voorbeelden zijn windenergie, zonne-energie,

biomassa, waterkracht en geothermische energie. Door gebruik te maken van

duurzame, hernieuwbare energie hebben we minder energie uit fossiele

bronnen nodig.

2015 2016 2017 2018

0,6 0,8 1,3 2,0

Aantal kwh aan duurzaam

opgewekte energie

Het opgesteld vermogen van zonnepanelen installaties in kW aan het einde

van het referentiejaar

2016 2017 2018 2019

90,2 144,3 205,0 267,2

Programma 2. Dongen Zorgt

210 Onderwijs

Uitstroom Uitstroom van groep 8 naar middelbaar onderwijs (in aantal leerlingen)

2017 2018 2019

Praktijk/ speciaal, beroeps- of

kaderonderwijs

71 58 78

VMBO 80 60 73

HAVO/ VWO 125 128 105

Absoluut verzuim (Aantal per

1.000 leerlingen)

Het aantal leerplichtigen dat niet staat ingeschreven op een school

2016 2017 2018 2019

0,3 1,6 2,2

Relatief verzuim (Aantal per

1.000 leerlingen)

Het aantal leerplichtigen dat wel staat ingeschreven op een school maar

ongeoorloofd afwezig is.

2016 2017 2018 2019

5 8 11

Vroegtijdige schoolverlaters

zonder startkwalificatie (vsv-ers)

% deelnemers aan het VO en

MBO onderwijs

Het percentage van het totaal aantal leerlingen (12-23 jaar) dat voortijdig, dat

wil zeggen zonder startkwalificatie, het onderwijs verlaat

2016 2017 2018 2019

1,7% 1,5% 1,6% 1,89%

Schoolgebouwen Aantal schoolgebouwen dat voldoet aan normen luchtkwaliteit en

energieneutraliteit.(niveau Bouwbesluit + Frisse Scholen niveau B + BENG).

2016 2017 2018 2019

0 0 0 1

220 Zorg

Ervaren gezondheid Percentage inwoners dat de eigen (lichamelijke) gezondheid als (heel) goed

ervaart

2016 2017 2018 2019

0-11 jaar 96%

12-18 jaar 80% 87%

19-64 jaar 81%

65+ 67%

103

% Jongeren met een delict voor

de rechter

Het aantal leerplichtigen dat niet staat ingeschreven op een school

2015 2016 2017 2018

1 1 1 0

% Jongeren (t/m 18 jaar) met

jeugdhulp

Het percentage jongeren tot 18 jaar met jeugdhulp ten opzichte van alle

jongeren tot 18 jaar

2016 2017 2018 2019

9,7% 9,8% 12,8% 14,8%


jeugdbescherming

Het percentage jongeren (12-22) met een jeugdreclasseringsmaatregel ten

opzichte van alle jongeren (12-22 jaar)

2016 2017 2018 2019

0,7% 0,7% 0,7% 1,0%


jeugdreclassering

Het percentage jongeren tot 18 jaar met jeugdbeschermingsmaatregel ten

opzichte van alle jongeren tot 18 jaar

2015 2016 2017

0,3% 0,3%

Leerlingenvervoer Aantal verstrekte voorzieningen leerlingenvervoer

2016 2017 2018 2019

121 141 175 232

Wmo voorzieningen Aantal inwoners met individuele Wmo voorziening (absoluut) uitgesplitst naar

type voorziening en het totaal

2018 2019

Hulp bij huishouden 481 660

Wmo-begeleiding 337 393

Bereik jeugdgezondheidszorg %

2017 2018 2018

83% 95% 94%

230 Armoede

Schuldhulpverlening Aantal afgeronde aanmeldingen schuldhulpverlening

2016 2017 2018 2019

109 37 79 75

Huishoudens WSNP Aantal huishoudens dat een beroep doet op de Wet Schuldsanering

Natuurlijke Personen

2016 2017 2018 2019

96 117 NB NB

Kwijtschelding Aantal minimahuishoudens dat gebruik maakt van de kwijtschelding lokale

belastingen

2016 2017 2018 2019

419 448 457 422

Collectieve

ziektekostenverzekering minima

Aantal minimahuishoudens dat gebruik maakt van de collectieve

ziektekostenverzekering minima

2016 2017 2018 2019

361 495 412 437

Stichting Leergeld Aantal kinderen dat gebruik maakt van een voorziening van Stichting Leergeld

2016 2017 2018 2019

140 158 146 310

Bijzondere bijstand Aantal huishoudens dat gebruik maakt van bijzondere bijstand

2016 2017 2018 2019

198 191 191 184

% kinderen in een

uitkeringsgezin

Het percentage kinderen tot 18 jaar dat in een gezin leeft dat van een

bijstandsuitkering moet rondkomen

2015 2016 2017 2018

3% 3% 3% 3%

104

Programma 3. Veilig Dongen

310 Openbare orde en veiligheid

Verwijzingen Halt Aantal verwijzingen Halt per 10.000 inwoners tussen 12-17 jaar

2016 2017 2018 2019

225 160 206 309

Winkeldiefstallen Aantal winkeldiefstallen per 1.000 inwoners

2016 2017 2018 2019

0,4 0,2 0,2 0,8

Gewelds- en seksuele

misdrijven

Aantal geweldsmisdrijven per 1.000 inwoners

2016 2017 2018 2019

3,8 2,5 2,8 4,1

Diefstallen uit woningen Aantal diefstallen uit woningen per 1.000 inwoners

2016 2017 2018 2019

2,0 1,4 1,4 1,2

Vernielingen en beschadigingen

tegen de openbare ruimte

Aantal vernielingen en beschadigingen in de openbare ruimte per 1.000

inwoners

2016 2017 2018 2019

4,5 3,6 3,9 4,2

Overlast Aantal meldingen overlast per 10.000 inwoners

2016 2017 2018 2019

- Verwarde personen 39,74 28,23 25,60 24,95

- Jeugd 39,35 61,15 19,79 28,79

Programma 4. Dongen Onderneemt

410 Ondernemerschap

Functiemenging (%) De functiemengingsindex (FMI) weerspiegelt de verhouding tussen banen en

woningen, en varieert tussen 0 (alleen wonen) en 100 (alleen werken). Bij een

waarde van 50 zijn er evenveel woningen als banen

2016 2017 2018 2019

46,3% 46,4% 46,4% 47,0%

Vestigingen van bedrijven

(aantal per 1.000 inwoners in de

leeftijd van 15 t/m 64 jaar)

Aantal vestigingen van bedrijven per 1.000 inwoners in de leeftijd van 15 t/m

64 jaar

2016 2017 2018 2019

130,9 134,4 137,9 144,4

420 Werknemerschap

Netto participatiegraad Percentage van de werkzame beroepsbevolking ten opzichte van de

beroepsbevolking

2016 2017 2018 2019

68,0% 69,5% 69,8% 71,8%

Banen Aantal banen per 1.000 inwoners in de leeftijd 15-64 jaar

2016 2017 2018 2019

568,4 572,6 580,8 598,7

Loonkostensubsidie Aantal personen die werkzaam zijn, ondersteund met loonkostensubsidie

2016 2017 2018 2019

7 6 27 25

Beschutte werkplek Aantal fte met een beschutte werkplek

2016 2017 2018 2019

0 2 2,6 4,4

Personen met een

bijstandsuitkering

Aantal personen met een bijstandsuitkering per 10.000 inwoners

2016 2017 2018 2019

201,3 204,4 196,8 194,4

105

Personen met een lopend re-

integratietraject

Het aantal re-integratievoorzieningen per 10.000 inwoners in de leeftijd van

15-64 jaar

2016 2017 2018 2019

361,0 378,8 478,4 448,3

Werkloze jongeren Percentage werkloze jongeren in de leeftijd 16 t/m 24 jaar

2015 2016 2017 2018

1% 1% 1% 1%

Baanafspraken Aantal personen met baanafspraken

2016 2017 2018 2019

3 4 4 4

Programma 5. Dongen Dient

510 Bestuur

Dorps- en wijkraden Aantal actieve dorps- en wijkraden

2016 2017 2018 2019

9 9 7 7

520 Dienstverlening

Bezwaar- en beroepschriften Aantal gegrond bezwaar- en beroepschriften op uitgevoerde toetsingen

2016 2017 2018 2019

1 0 0 1

Klachten KCC Aantal klachten over producten en diensten Klant Contact Centrum

2016 2017 2018 2019

0 0 0 0

530 Beheer en onderhoud

Kwaliteitsniveau centrum Kwaliteitsniveau van de openbare ruimte in het centrum (streefwaarde A)

2017 2018 2019

Niveau A 72% 73%

Niveau B 28% 27%

Niveau C

Kwaliteitsniveau wijken Kwaliteitsniveau van de openbare ruimte in de wijken (streefwaarde B)

2017 2018 2019

Niveau A 72% 60%

Niveau B 15% 22%

Niveau C 13% 18%

Buiten beter app Aantal meldingen buiten beter app

2019

2.871

540 Afval

Ingenomen afval Hoeveelheid ingenomen huishoudelijk afval en grondstoffen op

verzamellocaties (kg per inwoner)

2016 2017 2018 2019

Restafval 141 138 138 138

GFT 128 131 121 119

Papier 60 57 53 51

106

Algemene dekkingsmiddelen en overhead

Overhead

Gemiddelde WOZ-waarde (in €

1.000)

De gemiddelde WOZ waarde van woningen

2016 2017 2018 2019

220 224 232 245

% demografische druk De som van het aantal personen van 0-15 jaar en 65 jaar of ouder in

verhouding tot de personen van 15-65 jaar

2016 2017 2018 2019

72,5% 72,9% 73,2% 73,6%

Gemeentelijke woonlasten

eenpersoonshuishouden

Het gemiddelde totaalbedrag in euro's per jaar dat een

éénpersoonshuishouden betaalt aan woonlasten

2017 2018 2019 2020

630 643 648 710

Gemeentelijke woonlasten

meerpersoonshuishouden

Het gemiddelde totaalbedrag in euro's per jaar dat een

meerpersoonshuishouden betaalt aan woonlasten

2017 2018 2019 2020

726 740 744 818

Overhead

Formatie Fte per 1.000 inwoners

2017 2018 2019

7,1 6,7 7,3

Bezetting Fte per 1.000 inwoners

2017 2018 2019

7,2 7,3 6,7

Overhead Als % van de totale lasten

2017 2018 2019

14,0% 12,6% 13,4%

Apparaatskosten Apparaatskosten per inwoner (kosten per inwoner)

2017 2018 2019

€ 282 € 273 € 291

Externe inhuur Externe inhuurkosten als percentage van de loonsom

2017 2018 2019

8,4% 9,4% 13,03%

107

Bijlage 2: Overzicht van geraamde baten en lasten per taakveld

Taakveld (bedragen x € 1.000) Lasten Baten

0. Bestuur en ondersteuning 11.658 44.233

0.1 Bestuur 1.666 0.2 Burgerzaken 748 324

0.3 Beheer overige gebouwen en gronden 325 510

0.4 Overhead 7.890 144

0.5 Treasury 6 109

0.61 OZB woningen 100 4.119

0.62 OZB niet-woningen 109 1.879

0.64 Belastingen overig 14 0.7 Algemene uitkering en overige uitkeringen gemeentefonds

35.738

0.8 Overige baten en lasten 425 461

0.9 Vennootschapsbelasting (VpB) 56 0.10 Mutaties reserves 319 950

0.11 Resultaat van de rekening van baten en lasten 1. Veiligheid 1.897 20

1.1 Crisisbeheersing en brandweer 1.406 4

1.2 Openbare orde en veiligheid 491 16

2. Verkeer, vervoer en waterstaat 2.710 496

2.1 Verkeer en vervoer 2.662 495

2.2 Parkeren 1

2.5 Openbaar vervoer 48 3. Economie 3.847 3.654

3.2 Fysieke bedrijfsinfrastructuur 3.663 3.648

3.3 Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen 15 6

3.4 Economische promotie 169 4. Onderwijs 2.946 442

4.1 Openbaar basisonderwijs 8 4.2 Onderwijshuisvesting 1.443 4.3 Onderwijsbeleid en leerlingenzaken 1.494 442

5. Sport, cultuur en recreatie 5.688 537

5.1 Sportbeleid en activering 271 52

5.2 Sportaccommodaties 1.451 334

5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie 1.104 112

5.4 Musea 45 5.5 Cultureel erfgoed 9 5.6 Media 416 14

5.7 Openbaar groen en (openlucht) recreatie 2.392 25

6. Sociaal Domein 23.210 4.802

6.1 Samenkracht en burgerparticipatie 2.372 110

6.2 Wijkteams 1.489

6.3 Inkomensregelingen 6.404 4.544

6.4 Begeleide participatie 1.442

6.5 Arbeidsparticipatie 537

6.6 Maatwerkvoorzieningen (Wmo) 516 1

6.71 Maatwerkdienstverlening 18+ 3.679 147

6.72 Maatwerkdienstverlening 18- 6.378

6.82 Geëscaleerde zorg 18- 428

108

Taakveld (bedragen x € 1.000) Lasten Baten

7. Volksgezondheid en milieu 6.867 6.060

7.1 Volksgezondheid 1.031 7.2 Riolering 1.692 2.176

7.3 Afval 3.089 3.745

7.4 Milieubeheer 894 5

7.5 Begraafplaatsen en crematoria 126 134

8. Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing 6.112 4.692

8.1 Ruimtelijke ordening 537 8.2 Grondexploitatie (niet bedrijventerreinen) 4.048 4.063

8.3 Wonen en bouwen 1.527 629

Totaal Taakvelden 64.934 64.934

109

Bijlage 3: Bijlage bij risicoprofiel

Programma Risico I/S

Verwacht

maximaal

risicobedrag

Kans-

percentage

Gewogen

risicobedrag

Nieuw /

bestaand

1. Dongen leeft Als gevolg van economische ontwikkelingen blijft de uitgifte van gronden

voor woonlocaties achter bij de verwachtingen. De resultaten van de

grondexploitatie Beljaart zijn lager dan verwacht.

I € 360.000 30% € 108.000 Bestaand

1. Dongen leeft Als gevolg van economische en marktontwikkelingen blijft de uitgifte van

gronden voor woonlocaties achter bij de verwachtingen. De nieuwe

grondexploitaties (Biezenplein, Noorderlaan en Waspikseweg) zijn

verlieslatend.

I € 1.800.000 30% € 540.000 Bestaand

1. Dongen Leeft Als gevolg van de coronacrisis staat de exploitatie van enkele

maatschappelijke partners onder druk. Het risico is aanwezig dat tekorten

ontstaan/oplopen. De gemeente ontvangt compensatie vanuit het rijk. Op

dit moment is nog onduidelijk om hoeveel geld het gaat en of dit

voldoende is om de risico's af te dekken.

I € 266.000 50% € 133.000 Nieuw

1. Dongen Leeft /

Dongen Dient

In 2021 wordt een toeristenbelasting ingevoerd. De opbrengst is bepaald

bij de besluitvorming over de keuzenota 2020. Als gevolg van Corona kan

het zijn dat het aantal overnachtingen van toeristen en arbeidsmigranten

tijdelijk achterblijft, waardoor de benodigde opbrengst niet wordt

gerealiseerd.

I € 200.000 50% € 100.000 Nieuw

1. Dongen leeft De Vennen (exploitatiemaatschappij zwembad) kan niet aan haar

betalingsverplichtingen voldoen.

I € 100.000 30% € 30.000 Bestaand

1. Dongen leeft De risico’s met betrekking tot Tuf recycling zijn met het genomen

particulier initiatief tot algehele sanering in aanzienlijke mate

afgenomen, doch theoretisch nog aanwezig tot het moment van

oplevering van beide terreinen. Het resterende risico kan, net zoals dat

eerder het geval was, evenwel niet gekwantificeerd worden.

I € 1.000.000 10% € 100.000 Bestaand

1. Dongen leeft Het faillissement van Stewitech dient nog door de curator afgehandeld te

worden. De curator geeft aan dat op basis van zijn administratie nog een

claim open staat richting de gemeente. Hierover bestaat echter geen

overeenstemming.

I € 270.226 30% € 81.068 Nieuw

1. Dongen leeft Bij de rioolvervanging Molensteeg wordt een pilot uitgevoerd voor het

efficient verwijderen van asbest in voegenkit. Dit kan onverwachte

meerkosten opleveren.

I € 30.000 50% € 15.000 nieuw

2. Dongen zorgt Inzet ten aanzien van incidentele complexe casuïstiek waar zwaarste

zorgpakketten moeten worden toegekend. Mochten regionale

solidariteitsafspraken geen soelaas bieden.

S € 300.000 50% € 150.000 Nieuw

2. Dongen zorgt Het is niet duidelijk of Corona leidt tot uitgestelde zorg of een boeggolf.

Dit na-ijleffect zorgt voor een onzekerheid. Daarnaast zijn er mogelijk

hogere kosten als gevolg van continuïteitsbijdragen en de vergoeding van

meerkosten.

I € 600.000 50% € 300.000 Nieuw

2. Dongen zorgt Scherp indiceren op onder andere de Wmo kan mogelijk ook meer

beroeps- en bezwaarprocedures met juridische meerkosten met zich

meebrengen.

S € 200.000 30% € 60.000 Nieuw

4. Dongen

onderneemt

Uitgifte van grond op het bedrijfsterrein blijft achter bij de verwachting.

De resultaten van Tichelrijt II zijn lager dan verwacht.

I € 300.000 30% € 90.000 Bestaand

4. Dongen

onderneemt

Uitgifte van grond op het bedrijfsterrein blijft achter bij de verwachting.

De resultaten van Tichelrijt III en Tichelrijt Zuid zijn lager dan verwacht.

I € 280.000 30% € 84.000 Bestaand

5. Dongen dient Hogere pensioenverplichting (voormalige) wethouders en

wachtgeldverplichting door onder andere daling van rente c.q. mutatie in

de omvang.

I € 125.000 70% € 87.500 Bestaand

5. Dongen dient Calamiteiten als gevolg van externe invloeden (weer, vandalisme en

vernieling, virusuitbraak, bedreiging/ gevoel van onveiligheid

medewerkers).

I € 100.000 50% € 50.000 Bestaand

6. Algemene

dekkingsmiddele

n en overhead

In geval van juridische claims kan de uitkomst leiden tot een vordering op

de gemeente.

S € 500.000 30% € 150.000 Bestaand

6. Algemene

dekkingsmiddele

n en overhead

De besluitvorming over de herijking van de Algemene Uitkering is

doorgeschoven naar het najaar van 2020. Deze herijking kan nadelige

gevolgen hebben voor de gemeente Dongen. In de jaren 2021 en 2022

wordt een risicoreservering getroffen ter hoogte van € 800.000 om de

eerste jaren te overbruggen.

I € 1.600.000 50% € 800.000 Bestaand

110

6. Algemene

dekkingsmiddele

n en overhead

ICT systeem wordt gehackt of raakt door onbekende reden buiten

gebruik.

I € 200.000 10% € 20.000 Bestaand

6. Algemene

dekkingsmiddele

n en overhead

Ontstaan van datalekken van privacygevoelige gegevens. Hiervoor moet

een melding worden gedaan met als gevolg dat de gemeente een boete

kan krijgen

I € 200.000 10% € 20.000 Bestaand

6. Algemene

dekkingsmiddele

n en overhead

Als gevolg van economische omstandigheden stijgt de rente, zodat met

een hogere rente gerekend moet worden.

S € 220.000 10% € 22.000 Bestaand

6. Algemene

dekkingsmiddele

n en overhead

Als gevolg van samenloop van omstandigheden (mobiliteit, ziekte)

kunnen plotseling binnen 1 team op vitale en/of kwetsbare functies

vacatures ontstaan die niet intern opgelost kunnen worden.

S € 450.000 50% € 225.000 Bestaand

6. Algemene

dekkingsmiddele

n en overhead

Benadeling van de gemeente als gevolg van fraude. S € 250.000 30% € 75.000 Nieuw

Totaal € 3.240.568

Aan onze gemeenteraad - Dongen

Documents

Transcript of Aan onze gemeenteraad - Dongen