EXCURSIEGIDS DEVENTERA-kwartier gaat naar het B(erg)-kwartier in Deventer

18 september 2015

3Excursiegids Deventer

A+

2 Excursiegids Deventer

A+VoorwoordProgramma

Programma vrijdagmiddag 18 september 2015

12:45 Verzamelen bij Academie Minerva Praediniussingel 59, Groningen

13:00 Vertrek bus

14:15 Aankomst in Deventer (Schouwburg aan de Keizerstraat) SamenlopennaarCafé“Floors”,Brink37,Deventervoorthee/koffie Tip: u kunt hier nog even naar het toilet!

14:30 Inleidendepresentatie“AanpakbinnenstadDeventer” Het belang van “cultuur en economie” in de binnenstad van Deventer

15:00 Excursies door Deventer Wandelend en discussiërend in één van de vier groepen

18:00 Weerzieneneenvoudigemaaltijdbij“GrandCaféHansenGrietje” Brink 76, Deventer

19:30 Vertrekbus(hoekZandpoort-Bokkingshang)naarGroningen

21:00 Aankomst bij Academie Minerva Praediniussingel 59, Groningen

Een kijkje in de keuken van een andere stad kan heel verhelderend zijn. Daarom organiseertdeGemeenteGroningeninhetkadervandeToekomstvisieA-kwartiervoorde bewoners, eigenaren en ondernemers en andere direct belanghebbenden van hetA-kwartiereenexcursienaarhetB(erg)-kwartierinDeventer.

De binnenstad van Deventer heeft een ware metamorfose ondergaan. Er zijn ingrepen uitgevoerd welke vergelijkbaar zijn met de ideeën uit het A-kwartier. Maar ook concepten waar misschien nog niet aan was gedacht. Om deze voorbeelden en nieuwe ideeën te laten zien en met elkaar te bespreken, hebben we vier korte wandelroutes door de historische binnenstad uitgezet.

We beginnen bij het oudste café van Deventer, nu Café Floors, voorheen Het WapenvanOverijssel,metthee/koffieeneenkorteintroductieoverdeaanpakvan de binnenstad in Deventer.

Om drie uur gaan we wandelen. Er zijn vier routes. Het is belangrijk met elkaar, in je groep, het te hebben over wat je wel en niet goed vindt of wat je mooi vindt.Om uiterlijk zes uur verzamelen we weer inGrandCaféHansenGrietje.Hierkrijgenweeeneenvoudigemaaltijdmeteendrankjevoor/tijdenseneenkopkoffieoftheenademaaltijd.Uiterlijkhalf acht lopen we naar de bus en gaan we terug naar waar we om één uur begonnenzijn:Groningen.

Algemene informatie DeventerDeventer is een van de oudste steden van Nederland. Het is dan ook niet zo verwonderlijk dat het oudste stenen woonhuis in Deventer staat (in de Sandrasteeg). Deventer is een prominente Hanzestad. Tijdens de Middeleeuwen kwamen er kooplieden uit heel Europa om deel te nemen aan de jaarmarkten. In deze periode is de oude binnenstad ontstaan. Er zijn dan ook nog tal van monumenten die herinneren aan deHanze(bijvoorbeeldhetprachtigepand “De Drie Haringen” aan de Brink).

Delaatste35jaarheeftDeventerveelgedaan aan het herstel en behoud van de historische binnenstad. Het oude stratenpatroon is nagenoeg nog geheel intact. Honderden monumenten zijn gerestaureerd en veelal voorzien van nieuwe snijramen of gevelstenen. De wijkhetBergkwartierisééngrootmonument, maar er is zeker ook nieuwbouw,somsinaansluitingopdehistorische omgeving, soms ook geheel vernieuwend.(Bron: VVV Deventer, 2010)entree markering Walstraat vanaf de Brink, Deventer

kaart Deventer in 1649 (J. Blaeu)

5Excursiegids Deventer

A+

4 Excursiegids Deventer

A+ToekomstvisieA-Kwartier

De toekomstvisie A-plus kwartier gaat overwatwedekomendetientotvijftienjaar willen met het noordwestelijke deel vandeGroningsebinnenstad.De directe aanleiding is het vertrek van deprostitutieper1januari2016uitditdeelvanGroningen.

HetisnietdebedoelinghetheleA-kwartieropzijnkoptezetten.Wiein2025ditdeelvanGroningenbezoektzalveelherkennenvan de huidige buurt. Toch zal, wanneer gerealiseerd wordt wat bewoners, eigenaren, ondernemers, universiteit en gemeentebeogendebuurtattractieverzijn en meer levendigheid uitstralen.

Om hiertoe te komen zijn, in gesprekken met bewoners, eigenaren, ondernemers en de gemeente hiervoor veel ideeën aangedragen. Anders dan in het verleden zullen deze niet in een blauwdrukplan vastgelegd worden maar als een perspectiefrijkraamwerkhouvastgevenvoor nog te bepalen/te nemen maatregelen.

Dit willen we doen door in de visie de nadruk te leggen op meer ruimtelijke kwaliteit met meer samenhang. Door ruimte te bieden aan ambachten 2.0 en andere kleinschalige bedrijvigheid met relatienaarhetA-kwartieréndoorhetstimulerenvanhetwonenvoorgroependie er nu niet wonen.

Het gaat daarbij:- over de mensen die er wonen, werken,

leven maar ook die “uitgenodigd” worden er te komen,

- over, naast ruimtelijke, economische en culturelemogelijkhedenénhetbenuttenvan kansen,

- over de rollen van de bewoners, eigenaren en ondernemers door zowel hun inbreng als hun belangen,

- over de Rijksuniversiteit als partner belanghebbendedoor,naasthunrelatiefgrote vastgoedbezit, hun rol naar zowel de studenten als de stad,

-overdeinitiatiefnemersvanactueleontwikkelingen vanuit hun belangen, waaronder dat investeringen duurzaam en verantwoord zijn,

- over de rol van de gemeente vanuit haar verantwoordelijkheden (zoals het toetsen aan de regels) alsook uit haar mogelijkheden (denk hierbij aan het inrichten van de openbare ruimte).

Kortom: over wat er mogelijk is, over door en voor wie, over het wanneer én over het hoe, maar ook over wat niet of over hoe niet.

Dit omdat de diversiteit aan bewoners toegenomen is, de straten meer aangekleed zijn en er vele kleine bedrijfjeszijn.Bedrijfjeswaardedeurvan open staat, waar je jonge gedreven mensen druk ziet van niets iets maken, waar de enthousiaste ambachtman/vrouw bruikbare dingen maakt, waar ruimte is voor het onverwachte, waar elkaarontmoetenleidttotinspiratieenontwikkeling, kortom waar je graag wilt zijn en waar anderen graag komen.

Hoekstraat,GroningenVishoek,Groningen

binnentuinRUGHarmonie,Groningen

CaféLandvanBeloften,Groningen

zichtopHogederA,Groningen(fotoBertKaufmann)

7Excursiegids Deventer

A+

6 Excursiegids Deventer

A+Bijeenkomsten belanghebbendenIdeeën van bewoners

groene leefstraat lichte bedrijvigheid uitbreiding openbare ruimte meer fietsenstallingen mix van bewoners mix van functies

autoluw bezonning hoog bouwen invulling eengezinshuishoudens

fietsenstallingen inpandig terras horeca openingstijden

venstertijden harmoniecomplex shared spaces verblijfstraat

handhaving gemeente geen museum leefbaar werkbaar

woonbaar fraaie woonboten dure appartementen samenwerken

rijksuniversiteit groningen universitair medisch centrum

groningen parkeereffecten stegen openen of sluiten leegstand

krakers jongeren starters betaalbare woningen trekpleister

toerisme kinderdagverblijven sfeer minder stenig rozenstraat niet

te algemeen kleine initiatieven blauwe regen voorzieningen

voor gezinnen sociale diversiteit kleine plekjes bestrijden drugsoverlast

wandelroute minder studentenpanden profiel diepenring

aanpassen wandelen langs gracht goede fietsenstallingen

bankjes toegankelijkheid kinderwagen rollator meer kleur groenweerslag van de op 8 april, 30 april en 25 augustus 2015 door de bewoners, eigenaren en ondernemers van het A-kwartiergeuiteideeënenwensen,omgezamenlijktekomentoteentoekomstversievoorhetA-kwartier.

bijeenkomstvanbewoners,eigenarenenondernemersvanhetA-kwartieren de gemeente op 25 augustus

bijeenkomstvanondernemersvanhetA-kwartierop25augustus

bijeenkomstvanbewoners,eigenarenenondernemersvanhetA-kwartieren de gemeente op 8 april

bewoners,eigenarenenondernemersvanhetA-kwartiermetelkaaraandeslag op 30 april

9Excursiegids Deventer

A+

8 Excursiegids Deventer

A+Aantrekkelijke verblijfstraat

Plezierige levende straten

Het verschil tussen gezellig en ongezellig is vaak snel duidelijk. Welke elementen geven de straat nu juist een gezellige of aantrekkelijke uitstraling?

In de foto’s hiernaast zien we een paar voorbeelden die bijdragen aan de sfeer in het straatbeeld. Vaak valt dit niet eens op wanneer we door een straat lopen. Deplantengroeienofvanuitpottenofzo uit de stoep, bij de gevels omhoog. Ze worden onderhouden, maar kunnen wel vrij groeien. De afwisseling versterkt het beeld. Bepalend hierbij zijn soort, omvang,positie,welofnietinpot.

Bankjes en terrassen dragen bij aan de bruikbaarheid van de straat. De straat als leefstraat, om er te zijn, er te spelen en te verblijven. Door de straat in te richten als een erf en/of als een ruimte (dus zonder stoepen) wordt de straat een plek voor iedere gebruiker, waar een ieder op gelijk niveau staat. Met paaltjes en plantenbakken kunnen we voorkomen dat auto’s dicht langs de panden rijden. Ook kleinere details in de gevel kunnen van invloed zijn. Lantaarns, markiezen, uithangborden en luiken dragen bij aan de uitstraling. Iedere ondernemer of bewoner draagt zijn eigen beeld uit en draagt bij aan de uitstraling van de hele straat. Aan een gezellige aantrekkelijke verblijfstraat.

klimplant,JuffrouwIdastraat,DenHaag drieluik aantrekkelijke verblijfstraten, Deventeruithangborden, luiken, luifels en krijtborden, Walstraat, Deventer

11Excursiegids Deventer

A+

10 Excursiegids Deventer

A+Sterke verblijfstraat

Veel uitstraling en unieke elementen dragen bij aan de aantrekkelijke verblijfstraat. Samenhang tussen en herhaling van elementen versterkt dit. Doordat de schilderingen (zoals hiernaast) herkenbaar zijn, een verhaal vertellen en ook nog een saaie garagedeur verbergen wordt er niet alleen iets bijzonders toegevoegd, maar ook iets wat afdoet aan de sfeer verborgen. De onderwerpen die verwijzen naar de, in dit geval rijke, historie van de straat dragen aan de sfeer bij.

Door de historie ook te laten doorschemeren in uithangborden, gevels,bestratingenverlichtingontstaat er een samenhang, wat een bijzonder verschil maakt in de straat. Het gevoel dat je krijgt van het zien van deze verwijzingen is alsof je even terug bentindietijd.Alsofjeerzelfeendeelvan bent.

beschilderde garagedeur, Walstraat, Deventer

steeg, Potstraat, Deventer

beschilderde garagedeur, Walstraat, Deventer

levendige gevels, Walstraat, Deventer bestratingmethistorischeuitstraling,NieuweMarkt,Deventer groene gevel met bank, Walstraat, Deventer

13Excursiegids Deventer

A+

Excursiegids Deventer

A+

Graven

Burse Rijkman

Prinsen

Molenstraat

Linden-plein

Korte Noordenbergstr.

Barmhartig

esteeg

Ankersteeg

n.bergschild

Binnensingel

g. Gibsonstraat

Muggeplein

kranensteeg

Noordenbergstraat

Achter de muren Vispoort

graven

Nieuwe Markt

Vispoort

Duimpoort

Burseplein

Grote poot

Kleine poot

Tibbensteeg

Kuiperstraat

Hagensteeg

achter de bro

erderen

Duivengang

lamme van diesenplein

broederenstraat

Mel

kste

rstr

aat

Zandpoort

Rijkmanstraat

Bergschild

Spijkerb

oorsteeg

Sijzebaanplein

Gol

stra

at

dam

stra

at

Kerk

stee

g

Emm

astr

aat

Hou

tmar

kt

IJsselstraat

Papenstraat

Nieuwstraat

Engestraat

Klooster

Lindenstraat

Kapjeswelle

Graaf van Burenstr

aat

Bruynssteeg

Papenstraat

Nieuwstraat

Leusensteeg

Bagijnenstraat

Smedenstraat

Spinhuissteeg

De Doelen

Sijzenbaan

Binnensingel

Plan

tsoen

straa

t

Smedenstraat

Op De Keizer

Brinkpoortstraat

Singels

traat

Korte Bisschopstraat

Brink

Lange Bissch

opstraat

ProosdijpassageSandrasteeg

Hofstraat

Waterstraat

Polstraat

Grote

Ker

khof

Welle

Bursestraat

Assenstraat

Polstraat

Kleine Overstraat

Grote Overstraat

Waag

Brink

Bokkingshang

Bokkingshang

Ad Muren Zandpoort

Menstraat

Maansteeg

Bergstraat

Roggestraat Bergkerkplein

Prinsenplaats

Walstraat

PikeursbaanGeert Grootestraat

Gedempte GrachtKeiz

erss

traa

t

Leeuwenbrug

Singel

Verzetslaan

Wandelroute

12

Excursie routes (totaal ca. 180 min)

De Prinsen route (groen)Brink - Bergstraat - Bergkerkplein - Walstraat(metstegennaarGolstraatenGeertGrootestraat)-Brink

De Rijkmans route (rood)Brink - Zandpoort - Achter de Muren Zandpoort - Rijkmanstraat - Kerksteeg - Bergstraat - Maansteeg - Brink

De Burse route (blauw)Brink - Polstraat - Bursestraat - Polstraat - Manhuissteeg - Achter de Muren Duimpoort-GroteKerkhof-GrotePoot-Assenstraat - Brink

De Graven route (oranje)Brink - Kleine Overstraat - Lange Bisschopsstraat-GroteKerkhof-Waterstraat - Vispoort - Welle - Achter de Muren Vispoort - IJsselstraat - Noordenbergstraat - Het Klooster - Tibbensteeg - Nieuwstraat - Engestraat -Pontsteeg-GroteOverstraat-Brink

Graven

Burse Rijkman

Prinsen

Molenstraat

Linden-plein

Korte Noordenbergstr.

Barmhartig

esteeg

Ankersteeg

n.bergschild

Binnensingel

g. Gibsonstraat

Muggeplein

kranensteeg

Noordenbergstraat

Achter de muren Vispoort

graven

Nieuwe Markt

Vispoort

Duimpoort

Burseplein

Grote poot

Kleine poot

Tibbensteeg

Kuiperstraat

Hagensteeg

achter de broerd

eren

Duivengang

lamme van diesenplein

broederenstraat

Mel

kste

rstr

aat

Zandpoort

Rijkmanstraat

Bergschild

Spijkerb

oorsteeg

Sijzebaanplein

Gol

stra

at

dam

stra

at

Kerk

stee

g

Emm

astr

aat

Hou

tmar

kt

IJsselstraat

Papenstraat

Nieuwstraat

Engestraat

Klooster

LindenstraatKapjesw

elle

Graaf van Burenstr

aat

Bruynssteeg

Papenstraat

Nieuwstraat

Leusensteeg

Bagijnenstraat

Smedenstraat

Spinhuissteeg

De Doelen

Sijzenbaan

Binnensingel

Plan

tsoen

straa

t

Smedenstraat

Op De Keizer

Brinkpoortstraat

Singels

traat

Korte Bisschopstraat

Brink

Lange Bissch

opstraat

ProosdijpassageSandrasteeg

Hofstraat

Waterstraat

Polstraat

Grote

Ker

khof

Welle

Bursestraat

Assenstraat

Polstraat

Kleine Overstraat

Grote Overstraat

Waag

Brink

Bokkingshang

Bokkingshang

Ad Muren Zandpoort

Menstraat

Maansteeg

Bergstraat

Roggestraat Bergkerkplein

Prinsenplaats

Walstraat

PikeursbaanGeert Grootestraat

Gedempte GrachtKeiz

erss

traa

t

Leeuwenbrug

Singel

Verzetslaan

Vertrek/aankomst bus

GrandCafeHansenGrietje

Cafe Floors

Centrum Deventer

15Excursiegids Deventer

A+

14 Excursiegids Deventer

A+Kleinschalige bedrijvigheid

Kleinschalige bedrijvigheid laat de straat bruisen. Hier een winkeltje, daar een thee schenkerij, een goudsmid en een eigenaresse die haar eigen stoep en de straat schoonveegt. Er heerst bedrijvigheid.

De ondernemers zorgen ervoor dat het straatbeeldblijftlevenopmomentenvan de dag dat de bewoners zelf niet thuis zijn. De straat valt hierdoor niet stil.De bezoekers van de bedrijven zijn natuurlijk ook belangrijk hier voor. De aantrekkelijkheid van de straat is belangrijk voor de eigenaren van de bedrijven,daarprofiteertdewinkelofhoreca van, want mensen komen graag in een aantrekkelijke straat. Ze zullen zorgen dat de gevels en straten schoon enonderhoudenzijn.Ditheefteffectop hoe de bewoners de straat ervaren en hoe ze zelf kunnen bijdragen.

toegang tot theetuin, goudsmid en woondecorateur, Walstraat, Deventersteeg, Walstraat, Deventermobiele uitstalling, Walstraat, Deventereven vegen, Walstraat, Deventer

17Excursiegids Deventer

A+

16 Excursiegids Deventer

A+Ambachten 2.0

Kleinebijzonderebedrijfjeszorgenvoor een wisselend straatbeeld. Zoals een startup van jongeren in de technologie sector. Of een koffiebrander.Deze ambachten 2.0 groeien soms uit tot grote bedrijven en maken dan plaats voor een nieuw klein bedrijf, ofvestigenzichvoorlangetijdinhetgebied. De bedrijven zijn vaak goed zichtbaar en open.

De gevel is een belangrijk deel van hun uitstraling. Kleur, glas en bijzondere ontwerpen zijn immers opvallend en interessant voor voorbijgangers. Door bedrijven zoals dezezichtelatenvestigenineenstraat ontstaan dynamiek en unieke locaties.

Een muurschildering kan ook een ambacht 2.0 zijn, als het ware een expositievandeartiest,permanentvastgelegd in het straatbeeld. Plekkendiegevoeligzijnvoorgraffitikunnen op deze manier ook aangepakt worden.

Startup, Nieuwe Markt, Deventer

koffiebranderij,Walstraat,Deventer kleurrijke gevels, Walstraat, Deventer muurschildering in de maak,Polstraat, Deventer

19Excursiegids Deventer

A+

18 Excursiegids Deventer

A+Diverse doelgroepen

Door veel verschillende doelgroepen aan te trekken in de straat, ontstaat een gemengde gemeenschap. Jong en oud, met of zonder kinderen, met veel of weinig te besteden.

Veel verschillende mensen betekent ook veel verschillende wensen. Meer verscheidenheid wil zeggen moderne, historische, kleine en grote woningen.

Door veel verschillende doelgroepen aan te spreken is ruimte voor iedereen die graag in een binnenstad wil wonen. Een plek voor een oude alleenstaande man of vrouw, als ook een plek voor een oud minister, als de net gescheiden vader of moeder met de wisselende zorg voor zijn of haar twee kinderen.

Voordesaamhorigheidenleefbaarheidis het van groot belang dat bewoners en ondernemers zich hechten aan de buurt. Van belang is dat je in je eigen buurt een wooncarriere kan doorlopen wateeneenpositiefeffectheeftopdeleefbaarheid.

drieluik wonen voor diverse doelgroepen, Deventer verscheidenheid maakt de stad

21Excursiegids Deventer

A+

20 Excursiegids Deventer

A+Diverse doelgroepen

Openvensters,Gent

stoepterras Oude Molstraat, Den Haag voor iedereeen een plek in de leefstraat

23Excursiegids Deventer

A+

22 Excursiegids Deventer

A+Handig om te wetenPlanning en Colofon

Colofon

Deze gids is gemaakt in opdracht van deGemeenteGroningen.DeinformatieisverzameldengebundelddoorUrbanOpportunities.De gids is mede tot stand gekomen metinformatievanVVVDeventer.

Auteurs: Anna van Bon ir Remko Veenstra bnspUrbanOpportunities,DenHaag,NL

Copyrights @ 2015Gebruikvankaartmateriaalen/ofgegevensuitdezepublicatieisalleentoegestaan met bronvermelding. Urban Opportunities Guust Baartmans Consult Gemeente Groningen

A+Wat er gebeurt met de resultaten

Vandemeningen,opvattingen,reactiesenbevindingentijdensdewandelingenzal een verslag gemaakt worden wat als leidraad zal dienen voor het maken van de voorbeeldbladen.

Deze voorbeeldbladen cq de uitkomsten van de excursie naar Deventer zullen meegenomen worden in de toekomst- visievanhetA-kwartier.

Voor wie is dit boekwerk

Dit boekwerk wordt ter beschikking gesteld aan alle deelnemers van de excursie op 18 september naar Deventer en wordt u aangeboden door de gemeenteGroningen.

A-kwartier of A+ kwartier

DetoekomstvisieA-kwartieromvateengroter gebied dan wat normaal onder hetA-kwartierverstaanwordt.HetbetrefthierhetgebiedtussendeOudeKijk in ‘t Jatstraat de Oude Ebbingestraat.Dit is de reden geweest om voor het gebied van de toekomstvisie een A+ kwartierlogotemaken. VerbeeldingslogoToekomstvisieAplus-kwartier

afbeeldingachterblad:DeWaag,Brink,Deventer

inventarisatieideeën

excursieA-Kwartier

excursie Deventer

concept visie op hoofdlijnen

nota van uitgangspunten

maken bestemmingsplan

bestemmingsplan ter visie

uitvoering toekomstvisie

Deze planning is op hoofdlijnen en onder voorbehoud

: april - augustus 2015

: medio juni 2015

: medio september 2015

: eind september 2015

: eind september 2015

: oktober - december 2015

: januari 2016

: januari 2016 - eind 2025

Auteurs en kopierechten

Alle foto’s R. Veenstra - Den Haagmet uitzondering van foto’s op pagina 4, 19 en 21Bronnen van de uitzonderingen:Hoge der A pagina 4: Bert KaufmannFoto’s pag.19: De Leeuw en Schipper BoschFotopag.21:StadGent,klimaat.stad.gent.be

Gedempte Zuiderdiep 98 Postbus 7081 9701 JB Groningeni: gemeente.groningen.nl

Dit boekwerk is u aangeboden door: