5 De aardrotatie

Zenit ASO-wetenschappen p 67 – 71

1.Schijnbeweging en werkelijkheid

2.De gevolgen van de aardrotatie

3.Het meten van ruimte en tijd op aarde

1. Schijnbeweging en werkelijkheid

2. De gevolgen van de aardrotatie

3. Het meten van ruimte en tijd op aarde

Alle sterren lijken een gelijkaardige cirkel te maken rond een vast punt aan de hemel. De ster die (nu) het dichtst bij dat punt zichtbaar is = Polaris

De sterren bewegen, maar staan vrij stil t.o.v. de aardrotatie! De aarde roteert van W O:

N. halfrond = tegenwijzerszinZ. halfrond = wijzerszin in 1 etmaal rond:

1. Schijnbeweging en werkelijkheid

2. De gevolgen van de aardrotatie

3. Het meten van ruimte en tijd op aarde

sterrendag – zonnedag – maandag 23h56’04” – 24h – 24h50’

1. Schijnbeweging en werkelijkheid

2. De gevolgen van de aardrotatie

3. Het meten van ruimte en tijd op aarde

Tijdens de afkoelingsfase werd de aarde afgeplat aan de polen: ellipsoïde geoïde

1. Schijnbeweging en werkelijkheid

2. De gevolgen van de aardrotatie

3. Het meten van ruimte en tijd op aarde

Afwisseling dag - nacht

Merk op:De rotatie-as van de aarde maakt een hoek van 23°27’ met het ecclipticavlak

1. Schijnbeweging en werkelijkheid

2. De gevolgen van de aardrotatie

3. Het meten van ruimte en tijd op aarde

Afwisseling dag - nacht

Dagboog = boog vd zon boven de horizonZonshoogte = hoek van de zon boven de horizonMax zonshoogte = culminatiehoogte

middag

1. Schijnbeweging en werkelijkheid

2. De gevolgen van de aardrotatie

3. Het meten van ruimte en tijd op aarde

Afbuiging winden

De rotatiesnelheid ~ breedtegraad:evenaar: 40 000 km

/24 h = 1666 km/h België (50°NB) 1071 km/h (Noord)pool 0 km/h

Geen gevoelswaarneming, atmosfeer draait mee!Maar…

1. Schijnbeweging en werkelijkheid

2. De gevolgen van de aardrotatie

3. Het meten van ruimte en tijd op aarde

Afbuiging winden

Wind naar de polen heeft een grotere rotatiesnelheid dan de aankomstzone afbuiging naar O

Wind naar evenaar heeft een kleinere rotatiesnelheid dan de aankomstzone afbuiging naar W Corioliskracht of Corioliseffect

1. Schijnbeweging en werkelijkheid

2. De gevolgen van de aardrotatie

3. Het meten van ruimte en tijd op aarde

Afbuiging winden

op N. halfrond: afwijking naar rechts;

op Z. halfrond:afwijking naar links

1. Schijnbeweging en werkelijkheid

2. De gevolgen van de aardrotatie

3. Het meten van ruimte en tijd op aarde

Plaatsbepaling referentiekader:

rotatiebaan = parallel of breedtecirkel grootste = evenaar

halve cirkels van pool tot pool = meridiaan nulmeridiaan = Greenwich (afspraak)

1. Schijnbeweging en werkelijkheid

2. De gevolgen van de aardrotatie

3. Het meten van ruimte en tijd op aarde

Plaatsbepaling referentiekader:

Plaats = kruising van meridiaan en breedtecirkel aangegeven met breedtegraad (hoek tussen evenaarsvlak en breedtecirkel)

(boven evenaar = NB; onder evenaar = ZB)en lengtegraad (hoek tussen nulmeridiaan en meridiaan)

(ten Oosten = OL; ten Westen = WL)

1. Schijnbeweging en werkelijkheid

2. De gevolgen van de aardrotatie

3. Het meten van ruimte en tijd op aarde

Tijdsverschil:

Meridiaan = alle punten die op hetzelfde moment de zon in de culminatiehoogte hebben (12u00 zonnetijd)

OL loopt voor; WL loopt achter

Andere meridianen hebben dan een andere tijd: 360° ~ 24 h = 1440’ tss 2 graadmerid. 4’

tijdsverschil

Alleen al in België geeft dat een tijdsverschil van 15’= niet handig! tijdzones (afspraak)

1. Schijnbeweging en werkelijkheid

2. De gevolgen van de aardrotatie

3. Het meten van ruimte en tijd op aarde

Tijdzones:

Datumgrens