5B STAAL TAAL WERKBOEK - de Rolf groep · 2020. 4. 10. · 5b staal taal werkboek isbn 978 90 345...

5B STAA

L TAA

LW

ERK

BOEK

ISBN 978 90 345 7115 1

539990

9 789034 571151

LES 1 WOORDENSCHAT

108

LEREN BESPIONERENWAT GA JE DOEN?Je zoekt de betekenis vanwoorden die over geheimen gaan.

WAT LEER JE ERVAN?Je leert de betekenis van woorden.

ZO ZIT HET!Hoe vind je de betekenis van een woord?• Je leest erover. Je kunt verder lezen. De betekenis staat in de volgende zin. Je kunt ook teruglezen. De betekenis staat in de vorige zin.• Je kijkt naar een plaatje.• Je vraagt het aan iemand die het weet.

PROBEER HETa Zoek de betekenis van het woord het uiterlijk.

b Hoe heb je de betekenis gevonden? Ik las verder. Ik las terug. Ik keek naar een plaatje. Ik heb het aan iemand gevraagd. Ik kende het woord al.

OPDRACHT 1Waar kun je je goed mee vermommen?Kruis vier dingen aan.

schoenen een pruik een snor

een T-shirt een zonnebril een broek

een baard een ketting sokken

OPDRACHT 2Welk woord van de week hoort erbij? Trek een lijn.

de code

geheimzinnig

spannend, stiekem,niet te begrijpen

ontcijferen

het bericht

iets wat je vertelt of schrijft aan een ander

manier waarop je geheimschrift maakt van gewone zinnen

uitvinden wat er staat

•

•

•

•

•

•

•

•

OPDRACHT 3a Maak een woordspin met het woord geheimschrift.

Kies woorden van de week.

geheimschrift

1132

1132

132|133

132|133

109

GEHEIMEN

b Wat ben je over geheimschrift te weten gekomen?

Als iets in geheimschrift is geschreven, kun je het niet zomaar lezen.

Geheimschrift is altijd een sms.

Met geheimschrift kun je een bericht opschrijven en toch geheim houden.

OPDRACHT 4Welke woorden horen bij elkaar? Trek een lijn.Welke woorden horen bij elkaar? Trek een lijn.het geheimschrift

de code

geheimzinnig

de club

Welke woorden horen bij elkaar? Trek een lijn.kraken

oprichten

ontcijferen

doen

•

•

•

•

•

•

•

•

OPDRACHT 5Het onderstreepte woord is fout. Schrijf het goede woord eronder.

• Het lukte de spion niet om te oprichten wat er op het briefje stond.

• Als je je bericht verandert, zie je er heel anders uit.

• Hoera! Het is ons gelukt om de code te bespioneren.

KIJK TERUG

a Schrijf een woord van de week op dat je deze les hebt geleerd.

b Hoe heb je het geleerd?

Ik las verder.

Ik las terug.

Ik keek naar een plaatje.

Ik heb het aan iemand gevraagd.

c Hoeveel woorden van de week ken je nog niet zo goed?

In de volgende lessen leer je de betekenis van deze woorden beter kennen.

132|133

132|133

WOORDEN VAN DE WEEK• bespioneren

• het bericht

• de code

• het geheimschrift

• geheimzinnig

• kraken

• ontcijferen

• oprichten

• het uiterlijk

• zich vermommen

110

LES 2 TAAL VERKENNEN

CODE GEKRAAKT!WAT GA JE DOEN?Je ontcijfert berichten die ingeheimschrift staan:je kraakt de code.

WAT LEER JE ERVAN?Je leert dat taal er op verschillende manieren uit kan zien. Je leert hoe je codes van geheimschrift kraakt.

ZO ZIT HET!Hoe kraak je de code van geheimschrift?• Je onderzoekt de tekens van een code.• Je bedenkt wat die tekens betekenen.

PROBEER HETWeet jij wat hier staat? Schrijf het op.

a Nie tdo orv ert e ll en

b Kunjeditnogontcijferen?

c M I E H E G

OPDRACHT 1Ontcijfer bron 4. Gebruik de code in bron 3.Op het briefje staat:

OPDRACHT 2Kies een tip. Schrijf bron 4 in het geheimschrift van die tip.

OPDRACHT 3Kies nu een andere tip uit bron 5. Schrijf deze zin in het geheimschrift van die tip:Het wachtwoord van onze club is uilenbal.

3 4135

5135

5135

111

GEHEIMEN

het teken – Een teken op papier is een letter, een cijfer of een � guurtje dat iets betekent. De a is het eerste teken in het alfabet.

OPDRACHT 4Bekijk het vriendenboekje.

a Welke code is gebruikt? Kijk bij bron 5.

b Van wie is het vriendenboek?

c Wat is jouw lievelingsdier? Schrijf het in hetzelfde geheimschrift op.

OPDRACHT 5Schrijf jouw voornaam in geheimschrift op, zoals Julius Caesar dat deed.

OPDRACHT 6a Bedenk een wachtwoord voor een geheime club.

Schrijf het op.

b Kies een code uit. Schrijf je wachtwoord in dat geheimschrift.

KIJK TERUGJe hebt in deze les codes van een geheimschrift gekraakt.

Welke soorten geheimschrift heb je gezien? Schrijf er twee op.

GA VERDERWat ga je doen?

woordenschat oefenen op bladzijde 134 en 135

woordenschat oefenen op de computer

spelen met taal op bladzijde 138

5 6135

2134

2 3 5134|135

112

LES 3 SPREKEN EN LUISTEREN

WIE BESPIONEERT WIE?WAT GA JE DOEN?Je praat over spionnen.

WAT LEER JE ERVAN?Je leert hoe je eenpersoon beschrijft.

ZO ZIT HET!Hoe beschrijf je een persoon?• Je vertelt wat je opvalt aan het uiterlijk.• Je vertelt wat je opvalt aan het gedrag.

PROBEER HETNeem een juf of meester bij jou op school ingedachten.

a Beschrijf die zo goed mogelijk.• Wat valt je op aan het uiterlijk? Bijvoorbeeld: bril, zwarte jas.• Wat valt je op aan het gedrag? Bijvoorbeeld: vaak neus snuiten, grapjes maken. Je maatje probeert te raden wie je beschrijft.

b Geraden? Draai de rollen om!

OPDRACHT 1a Welke woorden gaan over het uiterlijk? En welke

gaan over het gedrag van personen? Praat erover. Schrijf ze in de goede rij.

bespioneren – gluren – haar – kleren – sluipen – snor – zonnebril

uiterlijk gedrag

b Kijk naar de twee spionnen in regenjas. Noem om de beurt een verschil in het uiterlijk van de twee spionnen.

c Noem om de beurt een verschil in het gedrag van de twee spionnen.

OPDRACHT 2Neem een persoon van de plaat in gedachten.

a Welke twee dingen vallen je op aan het uiterlijk? Schrijf ze kort op.

136|137

136|137

113

GEHEIMEN

b Welke twee dingen vallen je op aan het gedrag? Schrijf ze kort op.

c Beschrijf de persoon nu zo goed mogelijk. Je maatje probeert te raden wie je beschrijft.Geraden? Draai de rollen om!

OPDRACHT 3a Doe hetzelfde als in opdracht 2, maar nu zonder

kladblaadje. Geraden? Draai de rollen om!

b Doe het allebei nog een keer.

OPDRACHT 4Neem een andere persoon van de plaat in gedachten.

a Je maatje stelt vragen over het uiterlijk en het gedrag van de persoon. Jij mag alleen ja of nee antwoorden.Heeft je maatje geraden wie het is? Draai de rollen om!

b Doe het allebei nog een keer.

OPDRACHT 5Op de plaat zie je veel mensen die geheimzinnig doen. Wijs zo’n persoon aan. De ander vertelt:• wat die persoon doet• waarom hij dat doetDoe het om de beurt twee keer. Je mag je fantasie gebruiken.

KIJK TERUGa Wat kon je makkelijker beschrijven: het uiterlijk of

het gedrag van personen?

het uiterlijk

het gedrag

maakte mij niet uit

b Waarom vond je dat makkelijker?





TIP: Gebruik je aantekeningen op de kladblaadjes.

136|137

136|137

136|137

114

LES 4 SCHRIJVEN

HELP! HOE DOE JE DAT?WAT GA JE DOEN?Je reageert op een oproep.

WAT LEER JE ERVAN?Je leert hoe je een reactieop een oproep schrijft.

ZO ZIT HET!Hoe schrijf je een reactie op een oproep?• Je maakt duidelijk op welke oproep je reageert.• Je schrijft op waarom je reageert.• Je schrijft op wat jouw advies of jouw mening is.

PROBEERBekijk de tekening hierboven. Wat is de bestereactie?

Ja. Vermommen is leuk! Dan herkent niemand je. Als je je wilt vermommen, kun je bijvoorbeeld

een pruik en een zonnebril op doen. Ja, ik heb wel tips voor je! Want ik vermom

mezelf ook weleens.

OPDRACHT 1Denk terug aan de oproep van Rosa en Faruk.Wat willen zij graag weten?

Wil jij ook een club oprichten?

Heb jij nog tips voor onze geheime club?

Wil je helpen bespioneren?

OPDRACHT 2a Wat vind jij een goede tip voor Rosa en Faruk?

Schrijf het belangrijkste woord op.

b Waarom vind je dit een goede tip? Schrijf het in een korte zin op.

OPDRACHT 3a Kies nog een tip voor Rosa en Faruk. Schrijf het

belangrijkste woord weer op.

b Waarom vind je dit een goede tip? Schrijf het in een korte zin op.

138|139

138|139

115

GEHEIMEN

de oproep – Een vraag om mee te doen of te denken. Rosa vraagt in haar oproep om hulp.

OPDRACHT 4Schrijf nu je reactie op de oproep van Rosa en Faruk. Gebruik je twee tips.

Van: [email protected]: dinsdag 8 maart 16.45Aan: Rosa [email protected]; Faruk [email protected]: geheime club

Hoi Rosa en Faruk,

Ik heb jullie oproep gezien. Jullie willen

Tip 1:

dat is volgens mij belangrijk, omdat

Tip 2:

Dat is volgens mij belangrijk, omdat

Dat was het.Ik hoop dat je er iets aan hebt!

Doei,

KIJK TERUGKijk nog eens naar je reactie in opdracht 4.

a Vond je het moeilijk om twee tips te bedenken? ja | nee

b Heb je opgeschreven wat Rosa en Faruk graag willen weten? ja | nee

c Heb je opgeschreven waarom je deze tips belangrijk vindt? ja | nee

Heb je bij b of c nee ingevuld? Verbeter je reactie dan.





116

LES 5 WOORDENSCHAT

SSST... GEHEIM!WAT GA JE DOEN?Je zoekt de betekenis van nog meer woorden die over geheimen gaan.

WAT LEER JE ERVAN?Je leert de betekenis van woorden.

ZO ZIT HET!Hoe vind je de betekenis van een woord?• Je leest erover. Je kunt verder lezen. De betekenis staat in de volgende zin. Je kunt ook teruglezen. De betekenis staat in de vorige zin.• Je kijkt naar een plaatje.• Je vraagt het aan iemand die het weet.

PROBEER HETBekijk en lees het stukje over De Wilde Kippen Club.

a Vul het goede woord in. Kies uit: bijeenkomst – club – leden – uitnodigen.

Op de foto zie je vijf van een .

b Hoe heb je de betekenis gevonden? Ik las erover. Ik keek naar een plaatje. Ik heb het aan iemand gevraagd. Ik kende de woorden al.

OPDRACHT 1Welke woorden betekenen hetzelfde? Trek een lijn.

OPDRACHT 2Schrijf de woorden in de goede rij.de bijeenkomst – buitensluiten – lid worden – de uitnodiging – verklappen – vertrouwen – voor je houden

erbij horen of juist niet

bij elkaar komen geheimen

3141

1140Welke woorden betekenen hetzelfde? Trek een lijn.

verklappen

vertrouwen

voor je houden

buitensluiten

lid worden

Welke woorden betekenen hetzelfde? Trek een lijn.niet aan een ander vertellen

iets geheims verraden

erbij gaan horen

geloven dat iemand eerlijk is

iemand niet mee laten doen

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

1140

117

GEHEIMEN

OPDRACHT 3Zet een rondje om het goede antwoord.• Je sluit iemand buiten. Mag die dan lid worden?

ja | nee• Iemand verklapt geheimen. Kun je die persoon dan

vertrouwen? ja | nee• Je houdt iets voor je. Vertel je dan alles? ja | nee• Iemand is lid geworden van de club. Mag die dan

meedoen? ja | nee• Je stuurt een uitnodiging. Vraag je dan of die

persoon wil komen? ja | nee

OPDRACHT 4a Wat betekent kattenkwaad uithalen?

b Hoe heb je de betekenis gevonden?

Ik las verder.

Ik las terug.

Ik keek naar een plaatje.

c Heb jij weleens kattenkwaad uitgehaald?Maak het antwoord af.

Ja, dit deed ik:

Nee, want

KIJK TERUGKijk naar de woorden van de week.Welke woorden heb je geleerd door erover te lezen? Schrijf er twee op.

1140

4141

WOORDEN VAN DE WEEK• de bende

• de bijeenkomst

• buitensluiten

• kattenkwaad uithalen

• de leden

• lid worden

• de uitnodiging

• verklappen

• vertrouwen

• voor je houden

118


GEACHTE LEDENWAT GA JE DOEN?Je leest uitnodigingen.

WAT LEER JE ERVAN?Je leert hoe je een uitnodigingbegint en afsluit. Je leert dat jedaar verschillende woorden voor kunt gebruiken.

ZO ZIT HET!Met welke woorden kun je een uitnodigingbeginnen?• Met beleefde woorden als Beste en Geachte.• Met woorden als: Hoi en Hallo.

Met welke woorden kun je een uitnodigingafsluiten?• Met beleefde woorden als Met vriendelijke groet en Hoogachtend.• Met woorden als Doei en Groetjes.

PROBEER HETZet de woorden in de goede rij.Kies uit: doei – geachte – groetjes – hallo.

om mee te beginnen om mee af te sluiten

OPDRACHT 1a Aan wie is de uitnodiging geschreven? Trek een lijn.

b Welk woord boven aan bron 1 klinkt beleefd?

c In bron 3 schrijft Leon niet aan wie hij de uitnodiging schrijft. Als hij jou de uitnodiging stuurt, waarmee kan hij dan beginnen?

OPDRACHT 2Wie heeft de uitnodiging geschreven?

• bron 1:

• bron 2:

• bron 3:

142|143Aan wie is de uitnodiging geschreven? Trek een lijn.

bron 1

bron 2

bron 3

Aan wie is de uitnodiging geschreven? Trek een lijn.

vriend of vriendin van Leon

leden van de club Fixit

ouders/verzorgers van Ayse

•

•

•

•

•

•

142|143

119

GEHEIMEN

afsluiten – Met iets stoppen. Ik sluit de brief af met Veel groetjes van Omar.

OPDRACHT 3Kijk onder aan bron 1, 2 en 3. Welke woorden gebruiken ze om de uitnodiging af te sluiten?

• de burgemeester:

• juf Laura:

• Leon:

OPDRACHT 4Zet de zinnen in de goede volgorde:Van heel beleefd naar een beetje beleefd.

Kom je naar mijn feestje?

Ik wil u uitnodigen voor mijn feest.

Ik nodig je uit voor mijn feest.

OPDRACHT 5Schrijf in elke rij vier woorden. Je mag in hetbronnenboek kijken, maar je mag ze ook zelfbedenken.

woorden om mee te beginnen

woorden om mee af te sluiten

KIJK TERUGa Welke uitnodiging begint het meest beleefd?

bron 1

bron 2

bron 3

b Welke uitnodiging sluit het meest beleefd af?

bron 1

bron 2

bron 3

c Vul in.

Bron is de meest beleefde uitnodiging.





142|143

142|143

142|143 142|143

120

LES 7 SPREKEN EN LUISTEREN

KEN JE DAT?WAT GA JE DOEN?Je praat over geheimenen je denkt erover na.

WAT LEER JE ERVAN?Je leert hoe je een denkgesprek voert.

ZO ZIT HET!Hoe voer je een denkgesprek?• Je denkt eerst zelf na.• Je vertelt wat je van iets vindt: je geeft je mening en zegt waarom je dat vindt.• Je luistert goed naar wat de ander zegt. En je reageert daarop.

PROBEER HETa Wat vind jij? Mag je een geheim verklappen? Praat er samen over. Kruis dan jouw antwoord aan.

Ja, want het kan belangrijk zijn. Nee, dat is niet eerlijk. Iemand moet zelf kunnen beslissen of hij een

geheim verklapt.

b Streep door.• Heb je verteld wat je ervan vindt? ja | nee• Heb je gereageerd op wat de anderen zeiden? ja | nee

OPDRACHT 1a Wat zou jij doen als jouw beste vriend of vriendin

jouw geheim verklapte? Schrijf het kort op. Praat er dan over.

b Een geheim moet je altijd voor je houden. Ben je het hiermee eens of oneens? Waarom? Schrijf het kort op. Praat er dan over.

OPDRACHT 2a A. te B. durft niemand te vertellen wat er gebeurd

is. Wat zou jij doen als je A. te B. was? Schrijf het kort op. Praat er dan over.

b Wat vind jij van het antwoord van C. te D.? Waarom? Schrijf het kort op.Praat er dan over.

1145

2145

121

GEHEIMEN

c Heb jij weleens kattenkwaad uitgehaald waarbij er iets misging? Heb je het aan iemand verteld? Waarom wel of niet? Schrijf het kort op. Praat er dan over.

OPDRACHT 3Stel elkaar de volgende vragen.

a Het meisje voelt zich buitengesloten. Heb jij dat ook weleens meegemaakt? Hoe was dat?

b Heb jij weleens iemand buitengesloten?Waarom deed je dat?

c Vind je dat je iemand mag buitensluiten?Wanneer wel en wanneer niet?

OPDRACHT 4

a Wat zou jij antwoorden aan Laura?

b Praat er samen over.

KIJK TERUGa Je hebt met je groepje denkgesprekken gevoerd.

Jullie hebben over geheimen nagedacht en erover gepraat.• Heb je verteld wat je ervan vindt? Heb je je

mening gegeven? ja | nee• Heb je goed geluisterd naar wat de anderen

zeiden? ja | nee• Heb je gereageerd op wat de anderen zeiden?

ja | nee• Hielp het gesprek je bij het nadenken over het

onderwerp geheimen? ja | nee, want

• Is je mening over geheimen verklappen of juist voor je houden veranderd door het gesprek? ja | nee

• Is je mening over buitensluiten of buitengesloten worden veranderd? ja | nee





4145

3145

122

LES 8 SCHRIJVEN

DE CLUB VAN...WAT GA JE DOEN?Je beschrijft jouwgeheime club.

WAT LEER JE ERVAN?Je leert hoe je eenbeschrijving maakt.

ZO ZIT HET!Hoe maak je een beschrijving van een club?Je geeft duidelijk antwoord op de vragen:• Wie?• Wat?• Waarom?• Waar?

PROBEER HETZit jij bij een club?Schrijf heel kort iets op over jouw club.

• Wie hoort erbij?

• Wat doen jullie?

• Waarom doen jullie het?

• Waar is het?

OPDRACHT 1Bekijk het bovenste boek.Kun je aan de titel zien wat de leden van de club doen

en waarom? ja | nee

OPDRACHT 2Lees de titels van alle boeken.

a Bedenk nu zelf een geheime club.

b Bedenk wie er bij jouw club hoort.

OPDRACHT 3

a In opdracht 2 heb je een geheime club bedacht.

Wat ga jij doen met jouw club?

b Waarom ga je dat doen?

c Bedenk een geheime plek voor jouw club.

2147

2147

147

123

GEHEIMEN

OPDRACHT 4Beschrijf jouw geheime club aan Juul. Gebruik wat je hebt opgeschreven bij de vorige opdrachten.

Hoi Juul,

Ik heb ook een geheime club.

KIJK TERUGa Lees je beschrijving. Staat het antwoord op deze

vier vragen erin?

Wie?

Wat?

Waarom?

Waar?

b Welke vraag vond je het leukst om over te schrijven?





1146

TIP: Weet je nog een woord om jouw tekst af te sluiten? Kijk nog eens in les 2!

124

GEHEIMENLES 9 TOEPASSEN

WE MOETEN VERGADEREN!WAT GA JE DOEN?Je schrijft een uitnodiging aande leden van jouw geheime club.

ZO ZIT HET!Hier let je op bij het schrijven van een uitnodiging:• Je schrijft voor wie de uitnodiging is. Kies een goed begin. Bijvoorbeeld: Beste of Geachte.• Je schrijft daarna: – waarom je de uitnodiging stuurt – op welke dag het is, en hoe laat – waar het is• Je schrijft dan waarom je het leuk vindt als de ander komt.• Je schrijft onderaan een groet en je naam.

OPDRACHT 1In de vorige les heb je een geheime club bedacht. Je gaat nu een uitnodiging schrijven aan de leden van die club. Schrijf eerst kort op wat er in je uitnodiging komt. Volg de stappen van ‘Zo zit het!’.

1 De uitnodiging is voor:

Ik begin met:

2 Ik schrijf deze uitnodiging, omdat ik je uitnodig voor

Het is op om uur

3

4

OPDRACHT 2Schrijf jouw uitnodiging op een apart blaadje. Maak mooie zinnen. Bedenk een wachtwoord en schrijf het erbij.

TIP: Kijk nog eens naar jouw bericht aan Juul in de vorige les.

125


SNAPPIE?WAT GA JE DOEN?Je leest elkaars uitnodiging.Je geeft elkaar een topen een tip.

ZO ZIT HET!Hier let je op bij het lezen van de uitnodiging:• Staat bovenaan voor wie de uitnodiging is?• Staat er daarna: – waarom de uitnodiging is gestuurd? – op welke dag en hoe laat het is? – waar het is?• Staat er waarom het leuk is als de ander komt?• Staat er een groet en een naam?

OPDRACHT 1Lees de uitnodiging van je maatje.

a Staat bovenaan voor wie de uitnodiging is? ja | nee Staat onderaan een groet en een naam? ja | nee

b Staat er waarom de uitnodiging is verstuurd? ja | nee

Staat er op welke dag en hoe laat het is? ja | nee Staat er waar het is? ja | nee

c Staat er waarom het leuk is als de ander komt? ja | nee

OPDRACHT 2Kijk terug naar opdracht 1. Geef elkaar een top en een tip.

a Welke top kreeg je van je maatje?

b Welke tip kreeg je van je maatje?

OPDRACHT 3Kijk nu weer naar je eigen uitnodiging.

a Kun je wat doen met de tip bij 2b? ja | nee

b Pas je uitnodiging aan, als dat nodig is.– Gebruik een nieuw blaadje.– Gebruik de tip van je maatje.– Kijk of je geen spelfouten hebt gemaakt.

126


de schuilnaam – Een verzonnen naam om je echte naam geheim te houden. Zijn schuilnaam is Zwarte Panter.

NIEMAND MAG HET WETENWAT GA JE DOEN?Je maakt je uitnodiging geheim.Dan kan niet iedereen lezen wat jehebt geschreven.

ZO ZIT HET!Hier let je op bij het geheim maken van je uitnodiging:• Bedenk of kies een code voor je geheimschrift.• Schrijf je hele uitnodiging, of de belangrijkste stukken ervan, in geheimschrift.• Gebruik geen echte namen, maar schuilnamen.

OPDRACHT 1In de volgende les gaan andere kinderen jouw uitnodiging lezen, maar niet iedereen mag alles lezen.

a Lees je uitnodiging. Zet een streep onder de zinnen die je in geheimschrift wilt schrijven.

b Bedenk of kies een code voor jouw geheimschrift.

OPDRACHT 2a Bedenk een schuilnaam voor jezelf.

b Bedenk ook een schuilnaam voor de persoon aan wie je de uitnodiging schrijft.

OPDRACHT 3Schrijf delen van jouw uitnodiging in het geheimschrift dat je koos bij 1b.Gebruik geen echte namen maar schuilnamen.

OPDRACHT 4Bekijk de uitnodiging van je maatje.

a Kun je het geheimschrift ontcijferen? ja | nee

b Denk je bij de schuilnaam meteen aan je maatje? ja | nee

TIP: Kijk bij les 2.

134|135

127


MOKKIAJWAT GA JE DOEN?Je ontcijfert uitnodigingen. Je schrijfteen reactie in hetzelfde geheimschrift.

OPDRACHT 1Jullie krijgen twee uitnodigingen.

a Probeer de uitnodigingen te ontcijferen.Lees aan elkaar voor wat je denkt dat er staat.

b Bespreek welke schuilnamen er zijn gebruikt.Kunnen jullie raden van wie de uitnodiging komt?

OPDRACHT 2Kies allebei een uitnodiging uit. Schrijf op.

a Welke code is gebruikt voor het geheimschrift?

Welke schuilnamen zijn gebruikt?

b Weet je nu waarom de uitnodiging verstuurd is?

Weet je ook voor welke dag de uitnodiging is?

OPDRACHT 3Kies een van de twee uitnodigingen uit.

a Schrijf een reactie. Laat weten of je het leuk vindt om te komen of niet. Zet jullie schuilnamen eronder.

b Schrijf de reactie nu in geheimschrift. Gebruik dezelfde code als de uitnodiging.

KIJK TERUGWaar zou je een geheimschrift nog meer voor kunnen gebruiken? Verzin twee dingen.

128

LES 13 WOORDENSCHAT

NA DE TOETSOPDRACHT 1Welke woorden horen bij elkaar? Trek een lijn.

OPDRACHT 2Schrijf de woorden in de goede rij.Kies uit: de bende – buitensluiten – de code – geheimzinnig – de leden – lid worden – voor zich houden – verklappen.

club geheim

OPDRACHT 3Welk woord van de weekpast hierbij?

ontcijferen

verklappen

voor je houden

oprichten

OPDRACHT 4Vul het goede woord in.Kies uit: bericht – bespioneren – geheimzinnig – vertrouw.

Geheim

Hallo Max,

Mark doet .

Hij doet heel anders dan anders.

Ik hem niet. Zullen we

hem gaan ?

Tim

de uitnodiging

lid

iemand

een geheim

kattenkwaad

verklappen

vertrouwen

uithalen

worden

schrijven

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

129

GEHEIMEN

OPDRACHT 5Noem drie woorden die te maken hebben met het uiterlijk.

1

2

3

OPDRACHT 6Kijk naar de plaatjes in het spionnenboek.Wat gebruikt een spion om zich te vermommen?Schrijf drie dingen op.

1

2

3

OPDRACHT 7Welk woord van de week betekent ongeveer hetzelfde?

verraden

niet zeggen

stiekem bekijken

stoute dingen doen

mee gaan doen

OPDRACHT 8Maak andere woorden met de woorden die er staan.

de uitnodiging

de vermomming

bijeenkomen de oprichting

de spion

OPDRACHT 9a Welk woord van de week past bij de zin?

• Ik herkende hem niet met die pruik op.

• Ik heb hem de hele dag gevolgd.

• Ik wist dat ze mijn geheim niet zou doorvertellen.

• Ik mocht niet meedoen met tikkertje.

b Maak nu zelf met elk woord een zin. Gebruik een apart blaadje.

1132

130


NA DE TOETSOPDRACHT 1a Welke code hoort bij het geheimschrift in bron 6?

alles aan elkaar schrijven

achterstevoren schrijven

woorden van vijf letters maken

b Geef antwoord op de vragen.

• Van wie is het vriendenboek?

• Wat eet zij het liefst?

• Wat is haar lievelingsdier?

OPDRACHT 2Stel, je schrijft een brief aan je beste vriend of vriendin.

a Hoe begin je de brief?

b Hoe sluit je af?

c Hoe zou je de brief beginnen en afsluiten als hij voor de burgemeester was?

OPDRACHT 3Kijk naar het geheime briefje.Kun jij het ontcijferen?Wat staat er?

OPDRACHT 4Welke afsluiting hoort bij welk begin? Trek een lijn.

6135 3135

Beste mevrouw

Hoi

Geachte burgemeester

Hallo

Groetjes

Met vriendelijke groet

Doei

Hoogachtend

•

•

•

•

•

•

•

•

131

GEHEIMEN

OPDRACHT 5a Schrijf een stuk voor je eigen vriendenboekje.

Gebruik hetzelfde geheimschrift als in het vriendenboekje van Daan.

• Mijn lievelingsdier is een

• Mijn lievelingseten is

• Ik speel het liefst

b Kies nu een ander geheimschrift.Maak de zinnen daarmee af.

• Mijn ogen zijn:

• Ik heb haar.

• Mijn hobby is:

OPDRACHT 6a Bedenk waar en wanneer jij met je geheime club

wilt afspreken. Schrijf het op.

Waar?

Wanneer?

b Kies een geheimschrift uit de bronnen. Schrijf nu je antwoorden in dat geheimschrift.

Waar:

Wanneer?

OPDRACHT 7In het bronnenboek staan verschillende soorten geheimschrift.

a Bedenk je eigen geheimschrift. Schrijf de code op.

b Schrijf jouw naam in dat geheimschrift.

OPDRACHT 8Maak de uitnodiging beleefd. Je schrijft aan de directeur van jouw school. Gebruik een apart blaadje.

Hoi Bram,

Je mag lid worden van onze club.

Maar dan moet je eerst een proef doen!

Je hebt daar een lepel voor nodig. Neem die dus

mee!

Kom woensdag om half twee naar het � etsenhok.

Tot dan,

De club van MKIF

6135

134|135

Met vriendelijke groet

Kies nu een ander geheimschrift. TIP: Kijk bij bron 5 op bladzijde 135.

132

LES 15 GROEPSLES

WIE BEN IK?WAT GA JE DOEN?Je speelt Wie ben ik?

OPDRACHT 1Maak groepjes van vier. Verdeel de rollen.

de voorzitter:

de materialenbaas:

de tijdbewaker:

de stiltebaas:

Denk tijdens deze les goed aan je rol!

OPDRACHT 2a Je krijgt tijdschriften van je juf of meester. Knip

plaatjes uit van mensen. Jullie hebben er in totaal twintig nodig. Zoek mensen die er verschillend uitzien en die verschillende dingen doen.

b Plak de twintig plaatjes op een groot vel. Schrijf bij elk plaatje een nummer.

OPDRACHT 3Speel nu Wie ben ik?Zo speel je het:1 De voorzitter kiest steeds wie er aan de beurt is.2 Als je aan de beurt bent, neem je een van de

twintig personen in gedachten.3 De anderen stellen om de beurt een vraag over die

persoon. Je mag alleen antwoorden met ja of nee.4 Als iedereen twee vragen heeft gesteld en niemand

het weet, mag je een tip geven. Bijvoorbeeld: ‘Zij heeft krullend haar’ of ‘Hij zit op een � ets’.

5 Als iemand denkt te weten wie het is, mag hij of zij vragen: ‘Is het nummer…?’ Iedereen mag één keer raden.

6 Speel het spel totdat iedereen aan de beurt is geweest.

OPDRACHT 4Speel nu Wie ben ik? op een andere manier.Zo speel je het:1 De voorzitter kiest wie er mag beginnen en wie

nummer 2, 3 en 4 worden.2 Als je aan de beurt bent, neem je een van de

twintig personen in gedachten.3 Vertel zo veel mogelijk over het uiterlijk en het

gedrag van die persoon.4 De anderen moeten raden over wie het gaat.5 Speel het spel totdat iedereen aan de beurt is

geweest.6 Maak het steeds moeilijker!

133

GEHEIMEN

KIJK TERUG|GEHEIMEN• Je hebt woorden geleerd. Schrijf vijf woorden op

die je geleerd hebt.

• Je hebt geleerd hoe je een uitnodiging kunt beginnen. Vul in.

Ik begin beleefd met

Je hebt geleerd hoe je een uitnodiging af kunt sluiten.

Ik sluit beleefd af met

• Je hebt geleerd hoe je personen kunt beschrijven. Over welke twee dingen vertel je dan vooral iets?

• Je hebt geleerd om je geheime club te beschrijven. Op welke vier vragen moest je antwoord geven?

• Je hebt geleerd hoe je een schuilnaam kunt maken. Wat is jouw schuilnaam?

134

GA VERDER MET WOORDENSCHAT

WOORD OMSCHRIJVING

Schrijf het goede woord van de week voor de zin.

• kraken

• ontcijferen

• oprichten

• het uiterlijk

• zich vermommen

• bespioneren

• het bericht

• de code

• het geheimschrift

• geheimzinnig

1 Een manier waarop je gewoon schrift in geheimschrift kunt veranderen.

2 Uitvinden wat er staat.

3 Stiekem kijken en afluisteren.

4 Spannend, stiekem, niet te begrijpen.

5 Hoe je eruitziet.

6 Iets wat je vertelt of schrijft aan een ander.

7 Erachter komen wat de code is.

8 Verkleden, zorgen dat je er anders uitziet zodat niemand je herkent.

9 Zinnen die op een speciale manier zijn geschreven. Je kunt het niet zomaar lezen.

10 Iets starten. Als je een club opricht, start je met een club.

135

GEHEIMEN

WOORDENSCHATOPDRACHT 1Welk woord van de weekpast hierbij?

het uiterlijk geheimzinnig

kraken bespioneren

OPDRACHT 2Welke drie woorden horen bij het bericht?

het geheimschrift bespioneren

de code ontcijferen

oprichten

OPDRACHT 3Welk woord is goed?

a Een code moet je kraken | vermommen.

b Het geheimschrift moet je bespioneren | ontcijferen.

c Een club kun je kraken | oprichten.

OPDRACHT 4Welke drie woorden horen bij het geheimschrift?

zich vermommen ontcijferen

oprichten de code

het bericht

OPDRACHT 5Vul het goede woord van de week in.

1 Na het van de vreemde man

wist de spion alles.

2 Met de kun je een geheim bericht lezen.

3 Ik snap niks van het bericht. Ik kan het niet

.

4 Ik kan het bericht niet lezen, het staat in

.

5 Ik wil graag een club .

6 Wat doe jij toch . Mag ik

het niet weten?

7 Het van de spion was helemaal

veranderd. 1

2

3

4

5

6

7

136

GA VERDER MET WOORDENSCHAT

WOORD OMSCHRIJVING

Schrijf het goede woord van de week voor de zin.

• lid worden

• de uitnodiging• verklappen

• vertrouwen

• voor je houden

• de bende

• de bijeenkomst

• buitensluiten

• kattenkwaad uithalen

• de leden

1 Iets vertellen wat eigenlijk geheim had moeten blijven.

2 Hier komen veel mensen bij elkaar.

3 Bij een club gaan horen.

4 Niet aan een ander vertellen.

6 Stoute, ondeugende dingen doen, meestal samen met anderen.

7 Een bericht om te vragen of iemand wil komen.

8 De club, de groep, vaak boeven of rovers.

9 Personen die bij een groep of club horen.

9 Geloven dat iemand eerlijk is.

10 Niet laten meedoen.

137

GEHEIMEN

WOORDENSCHATOPDRACHT 1Welk woord van de weekpast hierbij?

OPDRACHT 2Wat is het tegenovergestelde? Trek een lijn.

OPDRACHT 3

a Is het � jn (+) of niet � jn (–)?Zet een + of – achter de zin.

1 Als je vriend je vertrouwt.

2 Als je lid mag worden van een club.

3 Als anderen je buitensluiten.

4 Als je iets verklapt.

5 Als je een geheim voor je houdt.

b Bij welke zin was het moeilijk kiezen?

Bij zin

OPDRACHT 4Vul het goede woord in.Kies uit: bijeenkomst – leden – lid worden – uitnodiging – verklappen – vertrouwen.

Je bent uitgenodigd voor de eerste

van onze club.

Je mag , als je de proef

goed doet. Niks . We moeten

op je kunnen

De van de LK-club

OPDRACHT 5Vul het goede woord in.Kies uit: bende – geheim – geheimschrift – vertrouw.

• De uitnodiging van de was

geschreven in .

• Ik hem niet meer,

want hij heeft mijn verklapt.

Wat is het tegenovergestelde? Trek een lijn.

verklappen

buitensluiten

kattenkwaad uithalen

Wat is het tegenovergestelde? Trek een lijn.

braaf doen

voor je houden

mee laten doen

•

•

•

•

•

•

138

GEHEIMENGA VERDER MET TAAL VERKENNEN

SPELEN MET TAALOPDRACHT 1Gspeiehgeeilmbscheeri� dtWat staat hier? Zo kom je erachter!

a Kleur eerst de dertien letters van het woord geheimschrift.

b Welk woord blijft over?

c Wat hebben de woorden met elkaar te maken?

OPDRACHT 2a Verzin zo veel mogelijk woorden die vertellen hoe

het haar van iemand eruitziet.

b Verzin zo veel mogelijk woorden die vertellen hoe het lichaam van iemand eruitziet.

OPDRACHT 3Verzin wachtwoorden voor de clubs.

club wachtwoord

De lange-harenclub

De vreemde eenden

De vier van XyZ

OPDRACHT 4

a Lees deze tekst.

SOS, we weten geen naam voor onze club!Hoe kunnen we er een verzinnen? Kun je me helpen? Doei, Tom

b Schrijf een reactie op de oproep van Tom.

139

GEHEIMENGA VERDER MET TAAL VERKENNEN

SPELEN MET TAALOPDRACHT 1Lees de uitnodiging voorNelleke Janssen.Maak de tekst iets minder beleefd.

OPDRACHT 2Maak woorden met een dier. Trek een lijn.Maak woorden met een dier. Trek een lijn.

honden

poes

paarden

slakken

koeien

Maak woorden met een dier. Trek een lijn.

lief

letter

gang

weer

staart

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

OPDRACHT 3a Wat kun je doen op een bijeenkomst?

vergaderen

spelen

boodschappen doen

feestvieren

je kamer opruimen

je kat eten geven

sporten

b Verzin zelf ook nog twee voorbeelden.

OPDRACHT 4Welke woorden die te maken hebben met geheimen staan in de woordslang?De laatste letter van een woord is de eerste letter van het volgende woord.Zet rondjes om de woorden.

g e h e i m o n d j e d i c h t o v e r s p r e u k a t t e n k w a a d

d o o r v e r t e l l e n i e t v e r k l a p p e n

TIP: Gebruik alleen voornamen.

5B STAA

L TAA

LW

ERK

BOEK

ISBN 978 90 345 7115 1

539990

9 789034 571151

5B STAAL TAAL WERKBOEK - de Rolf groep · 2020. 4. 10. · 5b staal taal werkboek isbn 978 90 345...

Documents

Transcript of 5B STAAL TAAL WERKBOEK - de Rolf groep · 2020. 4. 10. · 5b staal taal werkboek isbn 978 90 345...