300Gegevens project

Omschrijving Stedelijk onderzoeksproject

over ongebruikte buitenruimte Naam opdrachtgever eigen initiatief van het kantoor

Adres Stad Tienen

Bouwjaar 2013 - 2014

Fase onderzoek

Gegevens bouwteam

Naam auteur arch. Peter Van Impe

Naam Promotor arch. Santi Amaro Serrano

arch. Daniel Samiec

arch. Peter Van Impe

arch. Stijn Creten

architecten- en ingenieursbureauGoossensvest 45 B-3300 Tienen

Van stadsonderzoek naar stadsdebat tot stadproject.

Onder de werknaam “The Pattern Language of the city dream of Tienen” startte het architecten- en ingenieursbureau AST 77

begin 2013 een casestudy. Onder de leiding van arch. ing. Peter Van Impe werd er een diepgaand onderzoek uitgevoerd,

door arch. Santi Amaro Serrano (ESP) en arch. Daniel Samiec (CZE), over de kleinschalige stedelijke vragen van Tienen. Zijn

niet-centrumsteden grote dorpen, kleine steden of wijken in Vlaanderen? Hoe kunnen niet-centrumsteden kwaliteit leveren

met veel minder financiële middelen? Waarom spreekt men over niet-centrumsteden en niet over streek- of

regiosteden? Ontbreekt het de niet-centrumsteden aan visie of aan ambitie? Waarom vallen niet-centrumsteden eerder

tegen dan op?

Dit zijn vaak alledaagse vragen voor niet-centrumsteden zoals Lier, Geraardsbergen, Dendermonde, Geel, Waregem en

andere. Deze vragen worden niet alleen door de bevoegde instanties of beleidspersonen gesteld, maar ook door hun

bewoners, gebruikers, investeerders of ondernemers waardoor er vaak een negatief zelfbeeld ontstaat over dergelijke niet-

centrumsteden.

Tegelijk dragen deze niet-centrumsteden een overschot aan potentiële kwaliteiten en opportuniteiten in zich, waar er

vandaag de dag veel te weinig invulling wordt aan gegeven. Het zijn niet altijd de grootschalige masterplannen of PPS-

projecten die succesvol zijn, maar vaak de kleinschalige lokale initiatieven, projecten of investeringen die de stad kleuren.

“The Pattern Language of the city dream of Tienen” heeft als doel een open debat op te starten rond “micro/meso

initiatieven” die er moet voor zorgen dat de leef- en woonkwaliteit in de stad versterkt wordt. Via virtuele interventies en

publieke overleg momenten wil AST 77 nagaan hoe absurd soms de openbare ruimte wordt gebruikt maar welke

mogelijkheden deze bieden aan de verschillende buurten in de stad. Aan de hand van een open databank is het de

bedoeling dat er een uitwisseling van ideeën zou ontstaan tussen de verschillende niet-centrumsteden, waardoor het

leerproces van de ene stad een antwoord kan zijn voor de andere stad.

Het ontwerpend onderzoek over de publieke ruimte werd onderverdeeld in 5 deelaspecten; Atmosferen, Analyse, Rondetafel

gesprekken, StadSafari en witte Picknicktafel en wat uiteindelijk op de Dag van de Architectuur resulteerde in een eerste Tiens

stadsdebat.

Het stadsdebat ‘Kleine Steden - Kleine Projecten’ bracht onderleiding van decaan Rob Cuyvers een geheel nieuw licht op

over de stad Tienen; één van oportuniteiten, van kansen, van trots en van samenwerking, waardoor het stadsdebat een

belangrijke katalysator werd voor verschillende nieuwe en bestaande Tiense onderstromen.

Enkele weken na het stadsdebat zaten AST 77, OpgewekTienen (burgerbeweging) en Riso Vlaams-Brabant

(samenlevingsopbouw) samen om na te denken over een vervolg op het stadsdebat. Als een debat over de publieke ruimte

meer dan 200 mensen op de been brengt, dan moet een actie in die publieke ruimte een geweldig potentieel hebben. De

drie organisatie bundelde hun kennis en het stadsproject ParkLife 2014 was een feit.

Van stadsonderzoek naar stadsdebat tot stadproject.

In augustus 2014 toverden OpgewekTienen, AST 77 bvba, RISO Vlaams-Brabant en meer dan 40 verenigingen, organisaties

en handelaars het stadspark om tot creatieve ontmoetingsplek. De witte picknicktafels, activiteiten voor jong en oud en het

StadsForum zorgden voor een aparte dynamiek. ParkLife focust ook op de ‘toekomst van de stad’. Hoe ziet de ideale stad er

uit? Op welke manier willen we samen in de stad leven? En hoe kunnen we onze ecologische voetafdruk verkleinen en

de rijkdom aan planten en dieren beschermen? Daarom zet ParkLife in op 4 stedelijke thema’s:

- De sociale stad – aandacht voor de verschillende groepen in de stad

- De ruimtelijke stad – aandacht voor de kwaliteit van de buitenruimte

- De ecologische stad – aandacht voor groen, natuur, voedsel,…

- De creatieve stad – aandacht voor kunst en cultuur

Van meet af aan ging ParkLife 2014 over de ‘alledaagse stad’, de stad niet enkel als fysiek of architectonisch domein maar

als sociaal, cultureel en politiek domein; de stad als object van alledaagse identiteitsvorming en het park als

ontmoetingsplek, een plek waar gemeenschappelijke activiteiten worden georganiseerd, waar mensen samenkomen en

kennis gedeeld wordt

Tijdens de eerste editie van ParkLife waren de witte picknicktafels[4] de blikvangers. De door bedrijven, zelfstandigen en

middenveldorganisaties gesponsorde witte picknicktafels moesten gedurende de maanden augustus en september

inwoners uitdagen om in het park te komen vertoeven. Samen met Jason van der Woude plaatsen we een stadspaviljoen

op de vijver. Een glazen huis opgetrokken uit recuperatieramen om de bezoekers uit te dagen om op een andere manier

naar deze publieke ruimte te kijken.

Tussen april en begin augustus groeide ParkLife 2014 uit tot een netwerk van 60 organisaties, bedrijven en geëngageerde

burgers; brachten 17 sponsors het nodige budget samen en zetten stad Tienen en Onroerend Erfgoed mee hun schouders

onder het initiatief. 4 zondagen en woensdagavonden werden gratis activiteiten georganiseerd gaande van een picknick

met 300 deelnemers, over workshops tuinieren, erfgoedwandeling, een spellendag, circus, tal van muziekoptredens, een

kunstenparcours, een ruilmarkt en weggeefplein, poppentheater, een gedichtenwandeling en stadssafari, beweeginitiaties

en de opening van een ruilbib.

Waarom ParkLife op zo’n korte termijn kon uitgroeien tot zo’n succes had te maken met: De unieke combinatie van de drie

initiatiefnemers: opgewekTienen (burgerparticipatie) – Riso Vlaams-Brabant (sociaal middenveld) – AST77 architecten- en

ingenieursbureau (ruimtelijk onderzoek).

De locatie: het stadspark als open ontmoetingsplek en de eenvoud van de picknicktafel.

De brede en actieve participatie vanuit alle lagen van de bevolking en over verschillende sectoren heen.

Het open, ongedwongen, tijdelijke en niet-commerciële karakter van ParkLife.

400Gegevens project

Omschrijving StadsPaviljoen ParkLife - 2014

Naam opdrachtgever OpgewekTienen - AST 77

Riso Vlaams-BrabantAdres Stadspark Tienen

Bouwjaar 2014

Fase Uitgevoerd

Gegevens bouwteam

Naam kunstenaars Jason van der Woude

Naam medewerkers Peter Van Impe

Philippe Liesenborghs

Dirk Masquillier

Vandermeulen bvba.

40 verenigingen organisaties

handelaars

architecten- en ingenieursbureauGoossensvest 45 B-3300 Tienen

Stadspaviljoen en Twiet O’Theek

6

'ParkLife - Toekomst van de Stad' wint Cultuurprijs Tienen - 18/12/2015

Elk jaar reikt de cultuurraad van Tienen haar cultuurprijzen uit aan verenigingen, organisaties of personen die zich het

afgelopen jaar op cultureel vlak verdienstelijk hebben gemaakt. De Algemene Cultuurprijs 2015 gaat naar ParkLife.

Sinds 2014 slaat ParkLife in augustus zijn tenten op in het stadspark van Tienen. Meer dan 60 verenigingen, burgerinitiatieven,

organisaties, stadsdiensten, handelaars, ondernemers en kunstenaars toveren het groene hart van de stad om tot een

creatieve ontmoetingsplek.

Vier stedelijke thema’s worden naar voren geschoven:

- De sociale stad – aandacht voor de verschillende groepen in de stad

- De ruimtelijke stad – aandacht voor de kwaliteit van de buitenruimte

- De ecologische stad – aandacht voor groen, natuur, voedsel,…

- De creatieve stad – aandacht voor kunst en cultuur

Nieuw in de editie van 2015 was de focus op de ‘Toekomst van de Stad’. Hoe ziet de ideale stad er uit? Op welke manier

willen we samen in de stad leven? En hoe kunnen we onze ecologische voetafdruk verkleinen en de rijkdom aan planten en

dieren beschermen?

Om op deze vragen een antwoord te zoeken en in dialoog te gaan met bezoekers en experts werd het StadsForum

gecreëerd, een ontmoetings-, creatie- en debatruimte in de vorm van een buitenkamer.

Burgerbeweging opgewekTienen vzw, het architecten- en ingenieursbureau AST 77 bvba en RISO Vlaams-Brabant vzw

reageren blij met deze erkenning vanwege de socio-culturele verenigingen. Deze waardering ‘van onderuit’ daagt de

initiatiefnemers uit om verder vorm te geven aan het participatietraject. Begin 2016 maken ze bekend voor welke formule er

wordt gekozen.

500

architecten- en ingenieursbureauGoossensvest 45 B-3300 Tienen

Gegevens project

Omschrijving StadsForum ParkLife - 2015

Naam opdrachtgever OpgewekTienen – AST 77

Riso Vlaams-BrabantAdres Stadspark Tienen

Bouwjaar 2015

Fase Uitgevoerd

Gegevens bouwteam

Naam ontwerper Peter Van Impe

Naam medewerkers Philippe Liesenborghs

Dirk Masquillier

Vandermeulen bvba.

Kringwinkel Hageland

60 verenigingen organisaties

handelaars

600

architecten- en ingenieursbureauGoossensvest 45 B-3300 Tienen

Gegevens project

Omschrijving 450 padox Paviljoen

ParkLife - 2016 Naam opdrachtgever OpgewekTienen – AST 77

Riso Vlaams-Brabant

Stad TienenAdres Stadspark Tienen

Bouwjaar 2016

Fase Uitgevoerd

Gegevens bouwteam

Naam ontwerper Peter Van Impe

Naam medewerkers Philippe Liesenborghs

Dirk Masquillier

Vandermeulen bvba.

Inter I.D. bvba.

60 verenigingen organisaties

handelaars

9

Publicatie : TIENEN - Ontwerpend Onderzoekstraject.

Toen enkele jaren geleden meerdere sollicitaties van jonge buitenlandse architecten bij AST77 binnenstroomden naar

aanleiding van een aantal internationale publicaties van succesvolle projecten van het kantoor, zag Peter Van Impe daarin

een opportuniteit om het ruimtelijke debat in Tienen aan te zwengelen en het eerder door Creeten gevoerde onderzoek te

actualiseren en verder te zetten. Twee buitenlandse onderzoekers, de Spaanse architect Santi Amaro Serrano en de Tjesch

Daniel Samiec, werden daarom in opdracht van AST77 aan het werk gezet.

In de loop van 2013 startte architect Peter Van Impe met zijn architectenkantoor AST77 op eigen initiatief een ruimtelijk

onderzoek voor de binnenstad van Tienen. Hij deed dit vanuit zijn bezorgdheid als burger en vanuit zijn professionele

inzichten. Het werd gaandeweg een intrigerend traject, dat geleidelijk de hele stad wist te enthousiasmeren en dat in deze

publicatie verder wordt toegelicht.

Deze publicatie is de weergave van dit traject en kan gelezen worden als een toolbox voor het activeren van publieke

ruimte en van mensen. Mogelijk is het afgelegde parcours een voortraject voor een beeldkwaliteitsplan of een masterplan

van de stad, of van meer punctuele ingrepen in de stad, die ook bottom-up kunnen ontstaan. In het beste geval wordt het

stadsbestuur samen met bewoners de initiatiefnemer in de visievorming van de stad. Dit boekje is niet het relaas van een

grootschalige stedenbouwkundige studie met grootste plannen, maar van een onderzoek naar hoe kleine interventies de

stad aangenamer en gebruiksvriendelijker kunnen maken, hoe ze kunnen interferen met een integrale stadsvisie en naar

hoe meer en meer mensen hierdoor kunnen worden geënthousiasmeerd.

Architect Peter startte zo een waar stadatelier, een 'Atelier De Stad' avant la lettre, nog vooraleer dit begrip andere allures

kreeg. Toevallig lanceerde televisiezender Canvas, iets na de start van het project in Tienen, onder die naam een open

oproep aan de creatieve sector in Vlaanderen om innoverende projecten in te dienen die te maken hebben met wonen,

werken, leven in een stad of het stedelijke hinterland. Dit Atelier De Stad werd een thematisch project in zes steden met

volgende missie: "Atelier De Stad wil een laboratorium zijn, een plaats waar in alle vrijheid geëxperimenteerd kan worden

rond de stad van morgen. Bovendien stimuleren we met deze projecten de ideeën die van onderuit komen. Want burgers,

ontwerpers en creatievelingen stellen logische en intelligente vragen, en zijn vragende partij voor een leefbaarder

maatschappij. [Âtelier De Stad] zet de schijnwerpers op deze belangwekkende thema's, plaatst ze in het publieke debat en

betrekt ook overheden in het verhaal. "Want alleen als iedereen de krachten bundelt, kan er over de verschillende niveaus

heen een win-winsituatie ontstaan". [Edith Wouters]

14

Publicatie : TIENEN - Ontwerpend Onderzoekstraject - AST 77

15

16

2013

17

StadsSafari - Dag vd. ArchitectuurSfe

erb

ee

lde

n s

tatio

n

Brainstorm - Witte Picknicktafel

18

Witte Picknicktafel - 2013

19

20

Tiense Vierkante Eters

Prairietuinen van wilde bloemen

21

22

Semipublieke inkom circus SALTO